장음표시 사용
571쪽
Alii sustinent lassicere unius anni, alii sex mensium spatium . Nulla ex his optinionibus arridet . Quid ergo dicendum i Haeret aqua, ct regula praecisa vix o currit. Continuatio furtulorum ex circumstantiis furum , & rerum quae surripiuntur, colligi potest. Si persona quae minutatim furatur, assueta sit furtis istis ; si nullam adhibeat diligentiam ab iisdem sibi temperandi , sed quadam veluti assuetudine surtula haee, interpositis morulis, & interVallis perpetret; continuata furta reputantur . Contra, si absolute persona surripiens a surtis abhorreat, sed, ocea. sione oblata, &, appetitione urgente, furtulum committat, ac postea illud de te. stetur; si temporis decursu maiori aut minori in surtulum relabatur, iterumque illud detestetur e tum furtula seiuncta, & disparata sunt; nequeuntque unum t tum essicere surtum mortiserum . Ne multa . Quando persona surripiens exigua bona, reapse non advertit ad praecedentia surta nec expresse, nec interpretative ;neque adest vel affectata, vel supina, vel gravis ignorantia ; tunc furtulum non coniungitur cum praecedentibus . Convenit penes Auctores, maiorem quantitatem requiri in lanulis repetitis diversis vicibus quam in furto unico , ad constituendam materiam graVem I sicut maior quoque quantitas necessaria est, si exigua bona pluribus , quam si uni soli auferantur. Quaenam autem si istius maioris quantitatis mensura, definiri nequit. Quare solum ex variis circumstantiis rerum,
temporis, & personarum colligi id potest. IV. Disputant in utramque partem Theologi , utrum qui repetitis surtulis ad
quantitatem gravem pertingit , mortaliter peccet , dum ultimam illam partem complentem materiam gravem surripit; an solum, dum eam retinet; seu, utrum peccet acceptione illius ultimae partis , aut retentione . Probabilior sententia est , acceptionem ipsam esse mortiferam , quando sur conscius est Naecedentium G tulorum, nec eadem restituerit. Si enim eorumdem facta restitutio suisset, iam ultimum surtulum non coniungeretur cum praecedentibus . Probatur . Haec ultima acceptio, licet in se exigua si, iuncta tamen praecedentibus gravis evadit . Idque patet in aliorum praeceptorum transgressione. Qui pluries in die ieiunii comedit, letaliter peccat in ultima comellione, quae materiam gravem complet . Qui in die festo saepius parum laborat , mortiferum peccatum peccat , dum ultimum Opus exercet. Cedo. Cur retentio ultimi surtuli peccatum grave est Non alia sane ratione , nisi quia cum praecedentibus copulatur . Ergo eadem ratione Ietalis est ultima acceptio , quod aliis antecedentibus surtulis iungatur. Accedit quod, si restituas rem hae ultima acceptione surreptam, non teneris sub mortali restituere exigua furta praecedentia. E. g. furatus es duos tulios , ultimo suraris tertium, qui gravem materiam constituit; si hunc unum restituas.. non tene ris sub mortali reddere duos praecedentes suratos . Ita docent contrariae Opinionis Io iuxta eorumdem principia, ultima acceptio , complens materiam
572쪽
gravem graviter noxia est . verum haec parum ad praxim , cum omnes adfirment peccare mortaliter eum qui post Pa a serta pertingit ad materiam. gravem . Quod vero peccet acceptione , aut retentione , parum ad praxim conseri .
V. Post completum furtum grave & interruptum, si iterum surripias rem exi guam , non peccas mortaliter , sed Venialiter : quia nova furtulorum series inei pit . Non enim exigua nova furta coniunguntur cum antecedentibus , sed eum subsequentibus. Et quando iterum his adiecta ultima pars fuerit, erit novum di stinctum mortale peccatum. v I. Qui modica multis furatur , tametsi singulis notabile detrimentum non inserat, dum pervenit ad furtum gravis quantitatis, peceat mortaliter, dc tenetur
ad restitutionem . Quoniam, licet singulis leve intulerit detrimentum , grave tamen inde Respublica damnum passa est, de rerum ordo graviter suit laesus. Si enim hoc liceret ; omnes ditari vellent hac via, & illico omnia perturbarentur . Accedit quod fur, dum bona aliena in gravi quantitate possidet , nullo iure eadem retinere valet. Restituere ergo illa debet. Quare Innocentius XI. damnavit sequentem propositionem, quae in ordine est 38. 2 con tenetur quis sub poena me-eati mortas s resiluere' quod ablatum est per parva furta , quantumcumque fit magna summa totalis. Propositio non eget ulteriori consutatione. Eius quippe salsitas ex iis quae dicta sunt, perspicua est. VII. Quaest. I. Cum plures ab eodem modica farripiunt, singuli ne mortaliter peceant, is restitutionis oneri subiecti sunt e Resp. Casus est frequentiminax . Plures milites, aut socii invadunt scrinium , vineam , domum . Singuli plures aureos ,
plures racemos , plura bona auferunt . Quid ergo dicendum circa eorum culinpam , di onus restitutionis Si mutuo consensu sese ad furtum provocaverint , convenit penes omnes Theologos , singulos peccasse letaliter , ac restitutionis lege esse adstrie os . Quoniam singuli causta suerunt illati damni: neque est ratio cur hi , laeus illi restituant. At numquid in solidum Negant Salmanticenses
m. m. tractat. xIII. caρ. I. punct. s. s. s. num. I*7. pluresque alios Theologos
laudant . Quam tamen opinionem . ut fallam , repellimus . Siquidem , quando mutuo consensu, nutu, atqiae adhortatione se ad damnum inserendum provocant urgentque, unicam damni .moralem caullam essiciunt. Ergo singuli eorum tenentur in solidum, ceteris deficientibus. Quod ipsa adversariorum doctrina evidentius confirmatur. Si unus sit cauta Priuceps, qui ceteros moveat ad furta perpetranis
da; hune in solidum ad restitutionem adstringi , satentur Salmanticenses loci eit. quia hie est causis potissilvia detrimenti illati. Porro, quanda omnes socii mutuo consensu, auxilio, & adhortatione animos sibi ad furandum faciunt , quilibet est causis princeps, quia reipsa alios hortatur. Si. unus consulat , suadeat, incitet ;
573쪽
certe restituere in solidum debet. Ctir, amabo, hoc idem praestare alter non de bet ; si eodem modo consulat , & hortetur Quidni & tertius Quidni & quar tus. Cur non omnes Profecto, si omnes consulunt, si omnes hortantur , omnes illud restitutionis onus contrahunt quod subiret unus qui solus esset hortator, &consultor . Singuli itaque reapse pro rata Parte tenentur. At, ceteris renuentubus, quisque in solidum restituere constringitur. Et haec mihi videtur certa sena tentia, quam in tractatu de restitutione fusius explicabo. VIII. Contra vero, si nemo alterum moveat , nec conscitis , aut particeps sit damni ab altero illati; sed fortuito ab eadem vinea, praedio, scrinio, racemum , tulium , aliamve parvam rem surripiat; licet grave detrimentum dominus sub eat; nemo mortaliter peccat, nec aliquis sub mortali ad restitutionem tenetur rquia nes io caussa est gravis damni, nec eiusdem conscius. IX. Quaest. II. Quando plures seorsim modiea furantur , is quilibet advertit ab aliis sociis pariter modica surripi , absque tamen communi confisio , vel hortata , peccant ne singuli mortaliter cum resilutionis onere e Resp. P. Thomas Tamburinus, tametsi ad benignitatem , ne dicam laxitatem , propensus , Lib. VIII. tract. D. cv. I M. F. 3. num. I. respondet , probabile esse peccari mortaliter, eum gravi obligatione restituendi et de probabile item esse solum leviter 'eum levi restitutionis
obligatione. PP. Salmanticenses tract. x m. cap. V. punct. 2. F. 3. num. 23. negantem sententiam propugnant , eamque defendunt Thomas Sancheκ Lib. VII. in Decal. cap. XXI. num. 22. Trulleiachus Lib. VII. cap. v. dub. 42 num. 7. Lemus Lib. II. cap. XII. DA 8. num. I. Lugo disput. xv I. fect. 3. num. 31. Salas I. a. tract. X . diis. AvI. fessi 27. num. 92. Malderus tract. Iv. ev. I. dub. I. eas. 3. Solus 'Lib. IV. de iussit. quaest. vi I. art. s. eolum. s. Tannerus 2. a. disput. IV. quos. Ux
dub. 9. num. 281. Dicastillus Lib. II. tract. Ir. disput. ix. dub. 79. Busembau Lib. III. dub. 3 . La Croix in commentariis eiusdem Busembau Ae. eis. num. IOIO. His accedit P. Gabriel Antoine, licet a laxitate prorsus abhorreat. tract. de iustin is iuri cap. V. quos. VI. res. 3. Istius opinionis argumenta haec sunt. Adversa lententia scrupulis obnoxia est. Peccaret quippe mortaliter qui vel unum assem RRege stirriperet I eum sciat passim Regibus plum modica auferri. Graviter peccaret Religiosus , qui vel pomum ex horto decerperet I cum sciat plures alios ex eo talia modica accipere. Si videres 'grave damnum Petro inferri, & tu Ie-vissimum irrogares, mortaliter delinqueres. Si audires famam alterius proscindi ,& tu levem culpam patefaceres delinqueres letaliter. Hare omnia.videntur nimis aspera, immo & absurda . Furia enim praefata ratione solius cognitionis, &advertentiae moraliter non coniunguntur.
X. Oppositam sententiam defendunt graviores Theologi. P. Franciscus Suareae Tom. V. in III. Parti diis. xx. fessi a. num. 3. Gabriel Vasqueae I. aia disput. cxlv I.
574쪽
cap. II. num. F. is 6. Petrus Tapia rim. II. Lib. V. quaest. IX. art. 1. Covarruvias Lib. I. vaν. eap. m. num. I 2. Petrus Navarra Lib. III. cap. I. uum. M. Corduba in Summa quaest. v . punct. I. Bona cina de resit. diovi. Iris quaest. v m. punct. a. num. 6. ω 7. Filii ucius Tom. II. tradi. xXXII. cap. X. num. 249. Rebellus I. Part.
Lib. III. quaest. xv. DEI. 1. num. 4 I. Villa lobos xractat. X m. def. s. num. 4. Maior la IV. disi xv. quaest. κκU. Ioannes Medina eod. de rest. e Mest. x. Martinui Ledeia, ma II. Part. quaest. xv m. artita 8. Ludovicus Opez L. Part. Instris. cap. xc UI. quaest. r. Sayrus de censuris Lib. I. cap. I x. Manuel in Summ. ev. el. Salon 2. a. quaest. I xv I. Mi. 6. eontr. 3. Petrus Ledesma II. Tom. tract. m. cap. xv II. Num. 3. Felix Potestas Tom. II. num. Is XI. P. Antoninus Diana Tom. IIII. eoord. tract. v II. resol. 3. g. inquit et infirmativam sententiam recipiunt DD. communiter : dc pro eadem ultra citatos resert Turrianum iu 2. 2. Tom. II. disput. xxxv. dub. 2. num. 3. Megalam 2. 2. Lib. II. cap. Us. qu.es. .numqI. Anglee, dc alios. P. Patritius Sporer tract. v. in ' prις
pr. cap. V. sect. 2. num. 47. inquit: AP mativa sane communis est sententia. XII. Si auctoritatem ergo spectemus , sententia aci firmans probabilior est, adversiariis fatentibus. Rationum quoque momenta satis firma videntur consistere o ui advertens grave alicui damnum parvis furtis inferri, dc una eum illis furatur, in hocce grave damnum influxum confert Utique consilio,& hortata, urconstitutum est, furantes non adiuvat I sed iacto tamen operam suam in illia damnum consert. Qui consulit, vel hortatur, caussa appellatur impellans, dc praeveniens . Qui vero scienter simul cum aliis ad damnum proximi concurrit , causia cooperans nuncupatur . Accedit quod quisque larum , inserentium grave damnum minutis furtis, est vera eiusdem damni caussa . Omnes quippe sciunt, ad- Vertuntque, quod, si singuli abstinerent, damnum cessaret . Ergo quisque suo levi surtulo, aliis adiecto, damnum illud inducit . Scientia seipia haec minuta surta non iungit: verum habet. At scientia simul eum facto reipsa damnum i fert. Ablata enim scientia, di facto, nullum dominus subiret damnum. Ergo , adiecta scientia cum iacto, detrimentum inducitur . Haec itaque 'scientia, quae simul manus operatrices secum deseri, iungit reapse haec furtula , non cognitione , sed Operatione . Ea iungit, non ut speculatrix , sed ut operatrix est . Profecto quisque surum dicere iure valet: Per me non stat ne dominus vineae grave Patiatur detrimentum . Furtum quippe meum aliis adiectis furtis in caussa est cur dominus tanto subiaceat damno. Si ego a furto abstinerem , nullum induceretur grave damnum. Ergo e eontrario surtum meum causa erit gravis damni. Si disecurius iste verus est, fur iste graviter pereat . Atqui verus est discursus v. Ergo lares eiusmodi graviter peccant, dc restitutionis tenentur onere. Quid quod, nisi fures eiusmodi graviter delinquerent, ac restitutioni essent obnoxii, illud con-
575쪽
1equeretur absurdum, quod dominus amplae Vineae fructibus spoliatus remaneret , quin aliquis eosdem auferendo graviter peccasset . Tandem , ut omnes latentur adversarii, excommunicationis poena iure Episcopus eiusmodi adigere fures valet, ut, quae minutis surtis abstulerunt, restituant . Haec autem poena nonnisi
ob gravem culpam infligitur ia Ergo Planum est, graviter lares istos peceare, &restitutionis )ege adstringi. XIII. Respondent adversarii , Iata excommunicatione peccare fures, nisi resti tuant, non ob iustitiae laesionem; sed quod legitimo superiori non pareant. Quae
responsio nec tantillum vim elevat argumenti. Nam excommunicationis fulmen non infligitur, nisi grave praecedat crimen. Verum habet, inquiunt. At saeptuares absolute levis ob singularem caussam sub gravi praecepto , adiecto anathemate, vetatur: & istius praecepti transgressio letalis est. Haec responsio non ener
vat , sed roborat argumentum . Praeceptum grave cum excommunicatione num
quam imponitur ob rem omnibus circumstantiis spectatis undique levem . Sed frequenter res sua natura levis ob peculiares. circumstantias gravis evadit . Hinc superiores rem illam, his implicitam circumstantiis, & conditionibus spectantes , gravem reputant ; ideoque gravi praecepto illam prohibent lata in transgressores excommunicatione. Doctrina haec, quae universis Theologis probatur, magnam huic sententiae vim addit, eamque constituere eκtra disputationem videtur. R cemus uvae res levis est; & alter racemus quoque levis est. Quis dixerit, valudam esse excommunicationem latam ob unius racemi surtulum, si absolute, &seorsim spectatum fuerit 3 Et tamen iuste Episcopus, adversariis fatentibus, singu-.los sures unius racemi excommunicationis supplicio plectere iure potest . Furtu luna ergo unius racemi excommunicatione iuste punitur Cur 3 Quia, licet furti tum istud absolute, & separatim leve si, iunctum tamen aliis grave fit, ct ut grave multatur. Nec enim res levis, ut levis, praecepto gravi, & ultimo supplicio subiacet ; sed tantum res levis , quae ob circumstantiam gravis evadit . Nec Praeceptum superioris grave esset , nisi rem ob aliquam circumstantiam gravem vetaret . Perridicula ergo es h responsio adversariorum , asserentium , iures tum peccare letaliter ob solam inobedientiam , qua praeceptum Violant, & cAcommunicationem contemnunt. Quoniam nullum csset praceptum , & vana excommunicatio, si res prohibita esset omnino levis , nullaque circumstantia gravem illam redderet. Εκ his quη dicta sunt, satis constat, cetera adversariorum responsa infirma esse, & vana. XIV. Rigor, & scrupuli, quos opponunt, puerilia sunt &. nugacia obiecta . Neque enim nunc sermo est de furtulis omnino separatis . Scimus , . palsin Regibus, dc Principibus multa surripi - Ergo qui assem ab iisdem acciperet , peccaret letaliter Si haec consisterent, vix aliquod furtulum esset leve; cum vix reperiatur
576쪽
tur dives, vinearum di praediorum dominus , cui Passim minutatim gravia non surripiantur . Paucis ergo rem totam perstringimus . Tunc dicimus furtula haee gravia esse, quando iuxta prudentum aestimationem coniuncta sunt. Videt aliquis modo ev una, modo ex altera parte Vineae Ductus auferri eum gravissimo do mini detrimento. Istius damni conscius surripit & ipse racemum . Haec iuria, lueet absque consilio & hortatu , coniuncta tamen moraliter sunt : ideo lares sin guli mortaliter delinquunt. Ceterum qui rem levem auferret, sive a Rege, sive a quolibet alio divite, minime graviter peccaret; etiamsi sciret, multa ab iisdem diversis temporibus auferri : quoniam haec furta non unt aliquo modo coniuncta, ut supponitur; sed a diversis successivo tempore perpetrata . Sententia ergo nostra illa furtula levia evadere gravia defendit quae a pluribus eodem moraliter tempore perpetrantur cum gravi domini damno, & cum reciproca notitia , quamvis nullo mutuo hortatu, vel auxilio : huia tune singuli tenerentur in solidum, ut probavimus. XV. Quaest. III. Qui post furtum mortiferum furatur ab eodem modica, preeat
ne letaliter e Resp. Salmanti censes tract. X m. cap. V. punct. a. s. a. num. 23. dOcent , quod, etiamsi lar habeat animum retinendi quod furatur , neque tunc novum surtulum erit peccatum mortale , sed veniale : quia, post completum priamum furtum mortiserum , incipit nova furtulorum levium series , quae , usque
dum ascendant ad magnam quantitatem, non constituunt novum peccatum moris tale .XVI. Haec sententia nobis non probatur . Unica distinctione res tota expeditur. Aut furem poenituit antecedentis furti , restitutionemque secit , vel proposuit; aut secus. Si primum, furtum leve subsequens peeeatum veniale est; si secundum, letale. Sic enim, quoties.vel modica surripit, aut expresse, aut reipsa perseverat in voluntate augendi damnum domino, & retinendi rem alienam iugravi quantitate sublatam . Quare hoc novum surtulum grave peccatum est . nam Voluntas, cum non sit surtum antecedens detestata , dum furtula renovat , renovat quoque deliberationem augendi damnum grave irrogatum domino . In priori positione peccat venialiter : quia poenitentia, & restitutionis proposito rei. pia abrumpit omnem continuationem furti antecedentis cum subsequenti.
577쪽
De necessitate quae.a furti reatu excusat. Laxiores Ca-
fusarum, oe praefertim PP. Viva, oe La Croiae,
L π Urtum genere suo esse peccatum mortale, oppositum legi tum naturali I tum divinae , fatentur omnes . Idque probat S. Thomas a. a. quaest. lxvi. artis. 3. On 6. Excusatur tamen a culpae reatu triplici ex capite , ob levitatem materiae, ob consensum expressum, aut interpreta trium domini, di ob necessita tem. Hactenus quae materiae levitas excuset a gravi culpa , declaratum fuit. Iapraesentia, quae sit illa necessisas qua pressus homo inculpate valeat rem alienam surripere , disceptandum est. Triplicem distinguunt Theologi omnes necessitatem . Prima est communis , qua premuntur pauperes , qui mendicato vitam transigunt. Secu a est gravis, quae in discrimen adducit proprium statum, amittendi nempe propriam dignitatem, subeundi aliquam gravem infamiam, vel per serendi diuturnam infirmitatem , famem , carcerem , aliasque similes afflictiones , ct incommoda . Tertia est extrema , in qua de capite, dc vita agitur ι ut dum quis tanta premitur inopia, ut gravissimo laboret periculo fame pereundi , Graviter aegrotandi, vel amittendi aliquod corporis membrum, aut sensum : quam neo cessitatem urgentem D. Thomas appellat a. a. sius si lxva. art. 7. Quibus positis , paucis quaesitis rem expediam. II. Quaest. I. Licet ne in extrema necessitate furari e Resp. Adfirmant omnes , Rerum enim partitio iure gentium invecta est. Antea communia erant omnia in hunc finem a Deo eondita, ut inservirent humanae alendae vitae. Haec porro divisio nequit consistere cum 'iudicio legis naturalis vitae servandae. Ergo, quoties imminet vitae periculum ob rerum temporalium inopiam , communia evadunt bona eodem ae erant modo ante divisionem. Hanc rationem his tradit verbis Doctor Angelicus loci cit. Ea quae sunt iuris tamani, πον possunt derogare iu
ri naturali, vel iuri divino. Secundum autem naturalem ordinem, ex divina pro
videntia institutam , res inferiores sunt ordinatae ad bor quod ex bis subveniatur bominum necessitati. Et ideo per rerum Livisionem , is appropriationem , ex rure humano procedentem , non impeditur quin hominis necessitati fit subveniendum exbui modi rebus. Et ideo res quas aliqui superabundanter habent , ex naturan iure debentur pauperum fustentationi. III. Opponit sibi auctoritatem Decreta Iis, imponentis trium hebdomadarum pGenitentiam ei qui fame pressus furatus fuerit cibaria, vellem, aut pecus. Cui au- ri-
578쪽
ctoritati respondet Angelieus ad I. Decretalem illam loqui in easu in quo 'non est
IV. Subdit Doctor sanctus, posse quemquam, bonis destitutum, aliena surripere, ut proximo extrema laboranti necessitate prospiciat. In casu inquit ibidem ad a. Hs necesseatis ei iam potest quis oeculte rem alienam accipere, ut obveniat proximo se indigenti. Quod c dominus rei repugnaret, teque repelleret extrema deiseessitate pressum, posses illum aggredi, & ri bona necessaria surripere; dummodo& ille in eodem non versaretur necessitatis casa r quia tune melior esset conditio possidentis. Non licet tamen rem necessariam occulte, dc inscio domino surripere, quando spes subsit eam ab illo obtinendi, si petatur . Qui tamen hunc inverteret ordinem , graviter non Peccaret: quoniam tunc bona sunt communia respectu eonservandae vitae ἰ iusque habet indigens illa sibi usurpandi , ut vitae suae consuia lat. Neque licitum est fame mori , ne aliena auserantur . In eo dumtaxat casu liceret permittere corpus perire same , in quo non probabile tantum , sed ceratum firmumque Occurreret virtutis exercendae momentum I puta ut vitaretur
scandalum , aut grave proximi detrimentum , Vel aliud publicum bonum pem moveretur . Sublato autem certo honestatis momento, minime licitum est tutIsuo renuntiare , di fame perire : quia iure natiarae vitam conservare adstringi-
V. Quaest. II. Quisque ne tenetur ex iunia extreme indigentἰ Deesrrere P Resp. Adficinans sententia mihi probabilior est; sive is superior sit, cui ex ossicio incumbit subditorum vitae prospicere, ut fatentur omnes; sive quilibet alius , qui bonis abundet, quibus periclitanti vitae proximi lappetias ferre valeat . Ratio in uro
ptu est. Tempore extremae necessitatis omnia bona communia sunt. Quisque ergo ius in haec bona habet . Ergo qui ea hoc tempore retinet , aliena retinet. Porro rei alienae detentio iustitiae laesio est . Et sane qui impediret ne eκtrema pressusneeessitate necessaria bona acciperet, is utique iniustus foret, ut asserunt Salman
licenses tract. κIII. cap. V. punct. 3. 3. I. num. 3 . conceduntque omnes. Ergo simuliter iustitiam laedit qui eadem bona non tribuit. At, inquiunt aaudati Salmantia Censes, egentes ante apprehensionem non sunt bonorum communium domini; sed ius tantum ad illa habent; domini vero evadunt, apprehensione peracta .' Sit ita quidem. At nec creditor dominium pecuniarum habet, antequam debitor eas persolvat; & post solutionem dumtaxat fit dominus. Ergo debitor, qui omnias non solvit, iustitiam non laedit Ut autem debitor. non reddens quod debet, iniustus est, quia retinet aliena ita iustitiae uiolator est is qui necessitatis tempore non succurrit periclitanti, quia .lum aliena refinet . In haec quippe bona ius habet is qui iisdem eget. Ergo laedit hoc ius quicumque haec bona retinet . Nam haec retentio .impedit ne illa Consequi egens valeat . Saepe enim impotens ad haoc con
579쪽
secutionem est. Ergo qui ea retinet, impedit ne ab egente accipiantur. Ergo adversus iustitiam peccat. VI. Quaest. III. cui bona in extrema necessitate constitutus accepit, tenetur ne ea dem , fi consumpsit , transacta nectistate , resiluere e Resp. Sententia negans vera mihi est, quam defendit Dominicus' Soto in IV. dist. xv. quaest. D. BanneE in a. a. quaest. xxx I I. art. 8. ad 3. Valentia Tom. III. diis. v. quas. VI. punct. 7. Petrus Na-varra Lib. IV. cap. Iv. num. 2 . & alii .. Ratio ex iis quae in superiori sententia probanda dria sunt, liquet. Tempore enim necessitatis omnia sunt communia , non quantum ad usum modo, sed etiam quantum ad proprietatem . Sermo autem ethde rebus quae tempore necessitatis absumptae sint. Nam , si tot bona egens accepisset , ut aliqua superessent , haec dubio procul , elapsa necessitate, forent restituenda. Egebas equo ad fugam, declinato periculo, restituendus est equus . At, si tempore necessitatis , puta in evadendo periculo equus interierit, nihil restituere
adstringeris . Tuus enim erat tempore illo equus . . .
VII. Quaest. IT cui rem alienam surripit non egens, eam in exιremam nectista tem deIapsus consumit, tenetur ne eam restituere, meliorem fortunam ad plus e Resp. Duo anter Probabilistas celebres Theologi hanc versant quaestionena, eamque exemplis ornant. P. Antoninus Diana Tom. VIII. eoord. tract. VII. resol. I . hunc proponit casum a se resolutum. is Quidam furavit catenam auream magni Taloris. Au-- sugit, & in itinere incidit in morbum adeo periculosum per multos menses, utri illum constituerit in articulo mortis. Ex hoe vendidit catenam iuratam, & eκ is pretio salutem recuperavit, ac convaluit . Sed cum postea ad meliorem fortuis nam pervenerit, quaesivit a me, an teneretur restituere pretium catenae suratae, se quod consumpsit , pressius illa necessitate ..... Probabiliter ad casum propositum ,, respondi negative. V .
VIII. P. Thomas Tamburinus a Iter celebris Probabilista hane eamdem doctrinam docet Lib. VIII. in Deeac tract. o. cap. v I. F. a. numeri . his Nerbis. is F is ratus es decem aureos nudius tertius, utique cum meram. Uerum hodie existensis in gravi necessitate, puta in gravi morbo sine ulla spe habendi pecuniam e illos
se ad vitam conservandam expendis et obligaberis no e i ad meliorem sortunam redinis iens ad restitutionem 3. . . Non est improbabilis sententia, te nunc liberans ab is omni restitutione Hoc idem docet P. Ferdinandus Castropalaus Tom.I. tract.vI.
IX. Relata opinio laxa videtur. Delictum enim perpetratum adversus iustitiam . semper compensandum remanet quamvis, premente necessitate, obligatio restitutionis suspendatur. Quod opponunt , ab onere restitutionis liberari iniustum de tentorem , si absque eius culpa res perierit surto sublata , reiicitur ut falsum . Nec refert quod dominus teneretur succurrere extreme indigenti et quoniam. istius
580쪽
restitutionis obligatio est ex iniusta acceptione . Furtum enim semel admissum numquam ob futuram necessitatem iniustitiam suam amittit . Qitare sor , simul atque delictum commisit , debitum contranti restituendi rem ablatam : quod debitum superveniens necessitas non aufert I sed, ut dictum est ἰ excusat tantum, ut licite solutio Oisseratur . Hanc sententiam docent Sotus in IV. disi xv. quaest.
H. Rieardus in m. dist. xv. artis. s. quaest. Iv. Sylvester verb. Furtum quaest. U. Armilla numer. Io. Tabiena verb. Restitutio quaest. IV. Medina cod. de eleemo . debo i, Uncite acquisitis. Ακorius Lib. XII. cap. v II. Lorca in a. a. quaest. xxx M. artis. s. sec. 3. diis. XXXVI G. num r. II. Vasquea opus. de eleemos cap. I. dub. 8.& alii. X. gaest. v. Licitum ne es in gravi necessitate furari r Resp. Sententiam adfirmantem defendunt Navarrus in Manuaii cap. xv II. num. 3. Lessius Lib. II. cap. XII. dab. I a. numeri II. Serra a. a. quaest. Ix II. art. 6. Trullenchus Lib. VII. cap. V. dub. 6. num. 6. Thomas Tamburinus Lib. VIII. tradi. II. cap. v I. LI. num. 2. Diana Tom. VIII. coord. tradi. v II. res II. Sa verb. Furtum num. I. Layman, & Mnaci- .na non improbabilem censent.
XI. P. Dominicus viva in sua Trutina refert sequentem propositionem ab Innocentio XI. damnatam, quae est in ' 6. Per ordine mi sum est furari, non solum in extrema necessitate, sed etiam in gravi : eamque ad nihilum redigere videtur . Ne vero quidquam per invidiam imponere illi videar , illius verba transferenda hue
sunt. Inquit ergo num. 3. ,, Banneae a. a. quo. xxx I I. art. I. sib. ult. putat, essidiis in extrema necessitate etiam illum cui ratione sui status esset graviisimum deis is decus mendicare, nec aliunde haberet alimenta. Quod videtur admittendum, si si mendicare illi esset moraliter impossibile . Saepe enim nobilis morti potius sese obiiciet quam hule ignominiae. Dasideratur hie sinceritas P. Utva in reserenda sententia P. Bannez . Is enim hoc non docet ; sed narrat solum a quibusdam id doeeri. En illius verba : Si autem fuerit homo , cui pro ratione fui flatus gravissimum fit mendieare , neque alia via possit victum necessarium acquirere , non defuncopinantes, posse elanculum accipere, ubicumque invenerit, victum, aut visitum. Nec verbum aliud ibi Banueκ habet. Porro euique compertum . est , Baianea asserre dumtaxat aliquorum opinationem . Non desunt opinantes licere furtum in gravi necessitate. Qui sunt hi opinantes Praeter relatos unus est P. Viva, cui videtur haec admittenda sententia . Quae tamen , ut laxa, refellenda est. Si enim status nobilitas impossibilem moraliter redderet industria propria victum comparare; si tantum privilegium pudor mendicitatis, & sanguinis nobilitas tribueret, ut aliena possent accipere; mundus latrociniis scateret. Pudor quo pauperes nobiles assieiuniatur, ut vel mendicare, Vel laborare non ausint, mundanus est, & vitiosus; atque adeo voluntaria evincitur illa necessitas qua Premuntur . Furtum ergo perpetraabunt