장음표시 사용
211쪽
De carbonibustica Galeni, cassis,Lucretii,ct Theophram: De lumbricis locus Plini, ex Theophrasto correctus :
Vltos ex halitu Syrorum, speluncarum, ex cubilibus recenter oblitis, atq. etia a carbonibus, tum antiquis tum nostris temporibus interijsse nemo sanus inficias ibit; quorum eventuum caussam tenuitati spirituum attribuens Erasistratus iure a Gai no refellitur 7. de usu partita,necnon lib. de viil. respici sed neq. ipse omnibus placere potuit, dum ea omnia &praesertim carbonum effectus in occultas & nobis inia micas qualitates retulit; Cassium itaq. medicum ut vocat Celsus ingeniosissimum Thyberij aetate Romae aestimatum magis laudare debemus, qui in probi. suis
carbones capitis dolorem parere non arcana ratione, sed nimio calore caput exiccate condensanteve scripsit: eden amo. maiore uim in exul o carbone iterumq. flagrante Plinius Quou. lib. q. cap. . affirmauit: Cur autem Cassius ad euitandam carbonum noxam eos vino pauco extingui praecipiat, eam ratione afferrem quod uinum maxime penetrans carbones non solum prauis vae oritrus Privati Qui si suffocation colinguantur, in ipsis retinentur: verum etiam eos rariores ac tenuiores .m,cilicit ut cum Iterum accedantur, puriorem ac blandiob rem calorem emittant; Huic rationi id non parum fauet quia eophrasto in libro de igne scriptu est, igne ilicet citius ab aceto,& vino quam ab aqua lextingui
quoniam intimius penetrans,poro'. latiores reddens. - t λmites ubi ignis conseruatur. melius tollit. An vero quicquam ad hunc Caslij locum faciant Lucretiani illi versus in o. sic ab Oberto Gifanio restituti.
Carbonumq. gravis Nis, atq. odor insinuatur Quam facile in cerebrum, nisi aquam praecepimus ante
212쪽
ut nisi membra prius pertexit frigidaseruus Aut sit odos vini plagae manalitu morae aliis cogita nona
Nunc postqua Theophrasti mentio incidit, aliquid ex ipso memoria dipnum interserere libet,id scilicet quod in fine ex lib. de hist. plant. notatum inuenitur ελπινθας lumbricorum genus nonnullis nationibus connasci, exaduerso alias ipsis omnino carere: Habere q uidem Aegyptios, Arabas, Armenios, trans Mediam. sic enim corri O, ἀριμοι μεταδίδιο, quod & Plinius & GaZa omisseruno Syros,Cilices, & inter, Graecos Thebanos in gymnasijs versantes,ac Booetios omnes Carere aute Athenienses, Phrygas,atq. Thracas; Vnde Plinij verba in fine et . libri ex hoc loco sumpta sic corrigenda sunt, quemadmodum in manuscripto Pauli Manutij codice leguntur. Sicut accepimus de tineis , lumbricisq. inesse. Aegypti, Arabiae, Syriae, Ciliciae populis, ediuerso Thraciae non Graeciae, vi cst in vulgatis omnibus Phrigiae omnino non innasci; Minus id mirum quam quod in confinio Atticae Booeti aeq. Thebanis innascuntur,cum absint Atheniensibus. Hoc autem an peculiare illarum regionu donum sit, an potius ex victus diuersitate naseatur ut ego magis reor ) alijs discutiendum relinquam, si tamen nisce adiecero errorem in --dem cap. a Gaza commissum : Nam quod Theophrastus de granoGnidio loquens,ita scribit διο ροσαν δίδω
τιςπεριπλαδουσι, ipse transtulit scontra alui solutioncicum potius ad aluum soluedam interpretari debuisset. Si quidem granum Gnidium apud medicos,& praesertim apud Hippoc. nunquam non pro maximo purgatorio usurpatum est, sed fortasse deceptus est Theodorus a Plinio,qui lib. 27. cap. 9. scripsit granum Gnidium aluum sistere, contra rationem cum sit adurens,&contra experientiam, quamquam etiam Dioscorides eius vim
213쪽
purgatoriam magnam facit qui semen Thymelaeae granum Gnidium esse,&a Syris linum, ut quoq. Plinius vocari scriptum reliquit.
Thurididis locus a Lucretio expressus, ac ELΠratur. Cap. XII. l
ETRUS Victorius vir aetate nostra cum ob raram eruditionem tum ob incredibilem probitatem omnibus admirandus in iis,quos postremo variarum lectionum edidit libris,cogitandum proponit
an ea Thuci didis verba πολλοι ς ερατκομενοι τουτων δυφευγον a Lucretio exacte sint interpretata his uersibus. Eigrauirer partim metuentes limina leti Visebant ferro priuati parte uirili
De qua re cum iam diu ipsit sententiam meam per litteras Roma significassem, humaniter sane nonnullis aliis rebus, quae in ipsis continebantur, responsum dedit,de hac vero nullum quidem verbum fecit, ob quod ratus opinionem meam saltem ab illis improbatam non esse,
hic ponere non timebo. Homines.n .vita membris,dum
periculum conspici ut, praeponere nemo est qui neget, porro medicis in pestiferis morbis qui facile nisi compescantur, &serpendo sese in viscera propagare,&inde cito iugulari solent ferro atq. igne, ut statim virus de corpore tollant,crebro uti clatu esse cuiq. puto: Itaque uerisimilius fit in ea semissima peste a Thucidi de descripta homines ne perirent, genitalia lue pestifera iam corrupta sibi amputada ferro praebuisse; quam permisisse ut
mortua sponte caderent: Rarum plane est ut pestis aliquod membrum depascens sponte desinat nisi medic mentorum Opera coerceatur; quod tanto minus in partibus genitalibus euenire putandum est;nimirum quae male affectae ob viciniam, & συμ-θων ceteris uisceribuS
214쪽
bus affectiones suas facile impertiunt: Quando igitur Thucidides illos genitalibus priuatos cuassisse narrat, secundum medicos necessarium prope est in telligere, quod ferro illa abscinderent, neque sinerent morbum intimius penetrare, necareq. ut euenisset si partes a peste insectae,atq. corruptae,Vt sponte sua deciderente pcictassent,neq. statim a sanis eas disiunxissent. Ergo Lucretium commendare potius debemus, qui breuitati ac obscuritati Thucididis claritatem afferre, nec non ea pestem diligentius describere voluit. Num autem pestis haec illa suerit,a qua Athenas Hie pocrate lignorum,&herbarum odorataru, inccndiis liberasse in ipsius vita, in Atheniensium decreto,&apud Galenu legitur, non multu interest scire: Attamen ipsissimam fu isse credere . quoq. possumus, eo praesertim quod Thucidide Hippocrate ia aetate pro uecto historia sua condidisse constat.
Iocus Virgilis secus quαm a gram ticis ex Aristotele declar arus , Et curab ipso medicina ars muta vocata'. cap. XIII.
V LTI declarare conati sunt cur Virgilius mare Aquilonibus flantibus atrum fieri scripserit eo versu Aeneid.
Fluctusq. atros Aquilone sicabat.
Quorum Omnium sententias & si improbare non intendam,nihilomin us quid & ego sentiam, hoc loco exponam: atq. ante alia supponam duo prima coloris genera esse, album nempe & nigrum, ex quibus vario modo simul commixtis variae ac pene innumerae colorum species enascuntur: Niger color nonnumquam obscurus, interdum tenebrotus,aliquando a ter sicut a Virgilio) nuncupatus inuenitur: atque hic quandoque verus, & naturalis existit, quandoque solummodo talis apparet e multos enim colores apparere, & non
cite, pluribus exemplis demostrari posset, nisi quod Y a de
215쪽
de conspicitur, totum hoc manifestum faceret: De vero atro colore,quoniam Virgilius, mea sententia, non loquitur, de apparente dumtaxat sermonem habebo;
Qui ceu in lib. de coloribus siue sit Arist. siue The phrasti scriptum habetur hisce tribus modis apparet, η
νακλατου το φῶς, id est, vel enim omnino quod non videtur est natura nigrum; vel a quibus nullum prorsus lumen fertur ad oculos; nam quod non videtur, quando ambiens locus videtur, nigri speciem reddit; apparent item omnia huiusmodi nigra, quibus rarum & paucum lumen reflectitur. His itaq. tribus modis nigredine in rebus apparente proculdubio mare aquilonibus ventis agitatum uno ipsorum atrum, atq. obscurum videri necessum est; sed quoniam neq. primo, neq. secundo id fieri cuiuis mediocriter in philosophia versato perspectum est, sicquitur ut tertio modo appareat: Mare sane,& omnis aqua cum suapte natura alba videatur,eo quia solares radij a laeuore , ac planitie superfici ci reflexi ea illustrando lucidam efficiunt,am ista laeuore, radijsq. laguentibus fractis, atq. imminutis, iure merito albedo deperditur, contrariaq. ipsi nigredo succedit: Quamobrem ut ad vergiliana verba descendam aquilones suis vehementibus motibus mare perturbantes, nec noillius planam, laevom q. superficiem asperam reddetes, ita ut altera pars depressa, altera eminens euadat, iuxta id quod Poeta 3. Aeneidos expressit, dicens.
Et glacialis hirans aquilonibus asperat undas.
Propter similem aquae inaequalitatem paucis radijs, illis'. fractis , & imminutis incidentibus haud supertacies
216쪽
cies depressae partis illuminatur,immo ab illa asperit te diuulsum,& disipatum lumen aboletum,& propterea superficies aquae umbris quodammodo plena, Iumi- neq. priuata,nigra apparet; quam apparitione insinuasse Virgilium apud me certum est, sicut etiam Arist. 2 3. pari. prob. 23. fieri auctoritate Homeri abunde demostrauit: iam vero sententiam hac ex veris philosophiae fundamentis capi,quae Poetae ignota minime fucr ut, apertum crit, si libellum de coloribus magna doctrina resertum eo in loco perlegamus, ubi haec scribuntur,
nigra apparet,quando asperata sit,ueluti in maris aestu: Nam ob superliciei asperitatem , cum pauci radij incidant,ac lumen diuellatur, quod umbrosum est, nigruir videtur, quo in loco atq. in probi. φρί ης nomine Utitur, Aristoteles ad signandam maris perturbationem, perinde ac medici idem usurpant ad horrores & concussiones febrientium significandas. Cur autem Virgilius I a. Aeneid. Medicinam mutam artem uocarit carminibus his. Ille H depositi proferret fata par tis,
Scire potestates herbarum, Numq. medendi Maluit, o mutas agitare inglorιus artes
Non defuerunt qui explicare conati sint , ita. s. a Poeta Vocatam dicentes,quoniam comparata mulicae, ignobilis ac parum celebris est; sed eorum mendacia faciliter redarguuntur, quod Homerus multis antea seculis medicum magnis hominibus dignum secerit: Itaq. Oppositissime Fulvius Vrsinus doctissimus, mihi q. ob cadidissimos eius mores,& miram eruditione, Valde carus, atq. arcta amicitia coniunctus in suis collationibus mu-
217쪽
tam a Vergilio artem medicam nucupatam insinuauit, quod tota eius vis in operationibus ac remedi)s potius, quam in sermonibus atq. eloquetia collocetur, ut neduCornelius Celsus, verum etiam Galenus ubi l. praedicat: unde in medicos loquaces dicterium emanauit.
αδοπιχος νοτρῶτι Σταειν νοσος-- Loca Aristotelis o Strabonis degeneratione animalium in niueo igne collata atq. exminata: Locus Aristotelis emendatus. cap. 1 q.
s. de hist. animal. cap . I9. animalia x niue atq. igne oriri hunc in modu
μδρ του πυρο οἱ δε τη c. χιονος. Quin etiam in ijs, quae putredine nulla posse recipere existimatur nasci animalia nouimus, ut ucrmes in niue uetustiore, qui hirti sunt pilis,& rubidi. quonia&ipsa nix uetustate rubescit. sed in niue mediae terrae candidi,& gradiores inuenititur. Torpent omnes,ac dissiculter mouetur. In Cypro insula aerarijs fornacibus, ubi chalcites lapis ingestus cum pluribus diebus crematur, bestiolae in medio igne nascuntur pennatae, paulo muscis grandibus maiores , quae per ignem saliat,atq. ambulenti Emoritur & hoc genus,& aliud nivis alumnum,cum alterum ab igne, alterum a niue demotum est, quae cum referat etiam Antigonus in paradoxis, non μυων,siue murium, ut in grae
Ristotelest quaedam it scribit, M
218쪽
T E Ra T I Vis. 87co,& latino codice legitur, sed iii Gidest muscarum i gendum est. Animalia vero haec, & praescrtim ex niue generata,quonia Strabo, ut in Armenia fiat ; ex Apollonide monstrat, eius uerba haud Aristotelicis dissimi lia hic ex libro eius Geographiae I a. subiungam , ω δε
πεταλου. In niue glebas quasdam concauas cogelassere prodiderunt aquam optimam tanquam in tunica continentes, in niue animalia quaeda concreari, quae Apollonides uermes appellat. Theophantes uero montanas te redines,atq. in illis aqua optimam contineri.& ruptis tunicis bibi. Horti animal ita generatione talem putant qualem culicu ex flamma, & bractea metallorii. Quae omnia sane creditu dissicilia sunt, quod ad animalium generatione necessario tu i calor, tum humor requiru-tur; quorum alter ab igne, atrer a niue maxime absunt: immo agricolae,dum semina in terra ad huc latent,hieme nitri u copia exoptat,quo inter cetera beneficia id cossequatur ne bestio lac frugibus perniciosae alantur ; sed existentes enecentur. Itaq. si in niuibus interdum uermiculi conspici utur,exterra emanasse ipsio'.sese inuoluisse putandu : Pariter animalia apparentia, in fornacibus metallorum potius crediderim ex terra metallis commixta, in qua nascuntur, erumpere, quam in igne
ipso oriri ; eo maxime quod Aristoteles quasi .sui immemor in a. degener . animalium cap. 3. ubi maturi quam in historiarum libris naturae res CXaminauit,
nec in igne ipso, nec in ignitis ullis, siue humidis, site siccis animal quodpiam gigni hunc in modum scripsit;
219쪽
rate ac prudcnter degant: excitantur vero tibia, an mive oblectatione, aut temulentia, aut adstantium exhortationibus: Manat huiuscemodi furor a Deorum afflatu: quod si incolumes desistant bono& pacato animo sunt laqua D ijs initiati: At decolores, macilenti,&prae vulnerum doloribus infirmi longo tempore remanent. Hos vero suisse Cybeles sacerdotes Gallos vocatos, Corybanthas & omnes eos, qui matris Deum s cris initiabantur facile est illis intelligere,qui eorum s crorum ritus,ac modos passim ab auctoribus descriptos in memoriam reuocarint: nunc satis erit meminisse s cerdotis & ministros eius Deae cymbalis atq. tympanis cursitates sese furore correptos si mulare, aut etia opinari consueuisse; sicq. insanientes caput rotare, genitalia abscindere, cultris faciem &musculos corporis totius sicut Catullus, Strabo Geog. x. & Apuleius in viiij. transsermationum memorac dissecare, morsibusq. seipses impetere, quasi flagitiis similibus eam Deam gaudere putarent: nec aliquis mirari debet Veteres lumine Christianae veritatis orbatos us'. adeo spurcissima ac immanissima facinora sub religionis titulo peregisse; si quidem Plutarchus in libro περὶ δυσιδιυμονίας prauam religione, & similia,& his peiora hominibus suggerere exemplis Galataru, atq. Scytharum humano sanguine Diis sacrificare selitorum copiose satis ostedit,unde noimmerito apud Herodotum in Melpomene Scythae vitio verterunt Graecus agendi bacchanalia consuetudinem negantes rationi consentaneum esse excogitare Deum, qui homines ad insaniam adigat. Porro furorem hunc inter morbos a medico antiquissimo,& Hippocratis doctrinae missiosissimo maxime recenseri commendo: veluti Caelium Aurelianum nequaquam in probo, quod & in diuturnarum affectionum mollitici inter morbos locum secerit: quae licet selo animi via tim
220쪽
tio,& non corporis nasci videatur, aegritudinem tam εmaximam si quis appeti at, minime errauerit, quemadmodum uocauit Iuvenalis in o. Saty. ubi sic ipsam detestatur.
2 Iagna inter molles concordia,non erit νrim Ea emplum in noΠro tam dete nubilesexu e cdia non lambit Clauiam, nec fora Curullam:
Hillo subit iuuenes, O morbo patere Hroq.
Defenditur Galeni inscriptio πε πονθοτων το tarchoν loca Aretaei Galeni colluta de iis , quι corde patiuntur. Cap. XVI.
Vlius Caesar S caliger uir certe nostrorum temporum doctissimus, ac subtilissimus fuit, sed dum in Galenum ingenii acumen exercerc nimis studuit, plerun q. maledicentiam suam atq. imprudentiam detexit: ut ipsi tunc contingit, quando in primo commentariorum, siue potius accusationum, quas in libros de plantis Aristoteli inscriptos edidit,eli damnare nititur, quod libros inscripserit πε-νθοτων --πων cu potius mαθοντων inscribere debuisset: Quod πεπονθε inquio non amplius patitur, non igitur cger opere medici. Pulchra sane ratio,&subtili homine digna. Videam us itaque q uomodo uir iste Galeni doctrinam parum gustaverit, Nam quicunque antiquorum de locis assectis tractarunt, ut fecit Archigenes medicorum sui temporis princeps, inter τοποις π αθε α ,eπονθοταο id discrimen posuerunt, quod παθοντας Voc runt eas partes, quae extra se caussam passonis tantum habent, at l. ea abeute incolumes & sinae relinquutur: πεπονθοτας vero cas Vocarunt pa rte S,quarum non taditum caussa externa est,quae ipsis moibum faciat, verum