장음표시 사용
231쪽
endi habere, qua το ἀργυριον ρύ- transtulit ipsam a gentum eX terere,ac depurare: tertium genus fuit vilissimae,qua circulos victores domibus, vel earum vestibulis praeducebant, ut esset spectatoribus quemadmodum coronis etiam fenestris appositis interdum faciebant) victoriae signa, quave scruorum venalium pedestingebant, ut ab omnibus eos fui ste vendendos intelligeretur; ob quod Iuvenalis quendam,qui pro seruo veditus fuerat notans in I. Saty. scribit. 3
Nuper in bane Ῥrbem pedibus qui νenerat albis.
Earbara DUatos ferre cataΠa pedes.
Nunquid autem huiuscemodi cretae genere etiam facies eorum puerorum oblinerentur,qui aut venundari debebant,aut dominis inseruiebant,sequebanturve nodum mihi compertum est: illud certe scio veteres puerorum suorum vultus oblinire solitos, ne gelu, aut sole detur parentur, ut testatur Seneca Epist. Ia . ubi pro
paedagia potiuslegendum paedagogia puto, quoniam sic mancipia apud iurisperitos vocata legimus: Quo vero.succo vngcrent haud 1atis scio. Id tamen mihi perspectum est hodie Genuenses mulieres, ne a sole facies ipsarum denigrentur, in aestate solatri succum per linteamina expressum vultibus inungere. Quod cum mihi Ioannes Vincentius Pinellius singularis doctrinae,& probitatis vir significasset, persu aut etiam veteres potuisse huiuscemodi succo alioquin paratu facili. quod simili in re cxigitur uti. Iam vero Plinius cum Tymphaici gypsi mentioncm faciat admonet, ut locu Theophrasti in lib. mpi, lacerum, & corruptu, unde sua ille acceperat,a me fore restitutum, hic subnectam, ubi terras alias arte fieri, alias sponte nasci scribens, depo
232쪽
Vero sponte nascuntur, simul q. praestantiam utilitati iunctam habent tres fiere, aut quattuor sunt, Melia, Cimolia , Samia,& Tymphaica , alq. harum quarta gypsus cst: Melia per se lota utuntur pictores, Cimolia vero tametsi bona existente, ob pinguitudinem, densitatem, ac laetiorem ipsi in existetes, nequaquam utuntur: Nararitas,&asperitas,& pinguitudinis inopia magis in pictura conueniunt. Sunt & in Melo, & in Samo plures terrarum disserentiae,effodientem in Samo minime rectum, sed vel supinum, vel obliquum stare necesse est, vena aut ad multu proteditur,& paullo post. κῶντα A
utuntur Tymphaica ad vestes , Gypsum q. appellant, Ty mpheti,atq. illorum locorum incolae: sit autem plurimus Gypsus, at l. praestantissimi in Cypro: Nam qui effodiunt, parum longe a terra auferunt. In Phoenicia vero,& in Syria ex lapidibus ustis faciunt, tum in Thurijs, tertia vero est circa Tympheam Perrhebea,&alios locos. Ex quibus verbis clare patet, vel Plinium habuisse alium contextum, vel esse deceptum , quando 36. lib. cap. aq. scriptum reliquit Tymphaicum gypsum e
233쪽
Lr 3 ARsumma tellure peti, q3 Cyprio tribuit Theophrastus.
Menecrates medicus quis fuerit. Medici Clinici, locus Plini mutatus, deposca locus Suetonis. Cap. za.
Enecratem cuius frequentem , nec incclebrem mentionem fecit Galenus in medicamentorum
libris, nonnulli eum esse dubitarunt,qui Philip pi Macedonu regis medicum egit, quive glorioso quodam titulo seipsum Iouem nuncupabat, unde postinodum ab Agesilao Spartarum rege insaniae vitio notatus fuit: Ainc horum leuissima dubitatio alijs Qrsan
Occasionem errandi praebeat, non alienum iudicaui declarare Menecratem a Galeno nominatum fuisse quemdam Tiberij & Claudij Caesaris medicum, libertum s
ctae rationalium addictum, multi'. com mcntarijsedi. tis insignem: de quo forsan nec historiae repugnaret-ὸ ι Coelium Aurelianum lib. I. diutur. passi cap. memi- ab. nime: Quod vero ita se habeat praeter Galenum, qui Menecratem post Antoni u Musam paullo ante Andromachum,& Neronis imperium Romae floruisse scribit, non incertum testimoniti affert uctus haec inscriptio, quae hodiae in Urbe ad D. Paulli seruatur.
234쪽
Iam uero Clinicos uocatos medicos a chirurgis eo modo antiquitus fuisse seiunctos,quo temporibus nostris physici nuncupati ab ijsiem chirurgis separantur,pra
ter hoc Martialis carmen. i , Chirurgus fuerat, nune est vespillo Diaulusi coepit, quo poterat, Clinicus essetnodo
sed uens inscriptio, quam Romae marmorae insculpta uidi, satis peripectum facit,
si iis .P. DECIMIUS. L. HEROS. MERULA. MEDICUS
CLINICUS. CHIRURGUS OCULARIUS . VI. VIR HIC PRO LIBERTATE DEDIT. Hs. IaasHIC PRO SE UIRATU IN REM P. DEDIT Hs. HIC IN ST A TU AS PONENDAs IN AEDEM HERCULIS DEDIT. HS. 3 HIC. IN. Vt AS STERNENDAs 1M 'pvBLICUM DEDIT. HS. t HIC PRIDIE RUAM MORTvvs EST RELIO VIT PATRIMONI
Ex qua item manifestum esse potest, quantum Romae quod etiam Plinius meminio ditescerent mόdici nimirum qui & pro libertate sibiipsis assercnda multi. n. crant serui & pro disiaitatibus in repub. consequcia dis ingentia precia soluebant. An clinici quoq. a Romanis
dicerentur aegri decumbentes nonnulli, quemadmO- dum Plinius lib. as. cap. 3. dixisse aliquibus visu incst, certe non parum dubito, tametsi Hermolaus Barbarus magni iudicii,& rarae eruditionis vir ex sacris biblijsquOq. id probare nitatur: Ita q. si quis pro clinicis in1'liniano codice cronicis substituat , sertasse non abcmret . quando non minus potuit auctor in loquendo in-R li ter iram
235쪽
terdum liberati hac voce graeca fine at ab alijs usurpata, quam spasticis J uocabulo ex media graecia sum Pto, nec sorte a quo qua vilibi praeterquam ab ipsomet in eodem loco, di alibi usurpato. Nisi potius pro spasticis,clinicis alteri substituere placeat,spasmis cynicis;vel spasticis, cynicis; Si quidem medici omnes sciunt spaLmu cynicum faciei esse morbu a in quo tollendo prodes Icellebbrti,scripsit etia Celsus lib. cap. a. spastici ait Barbarus) sunt quibus est intus aliquid conclausum couulsumve. Mirantur nonnulli quod scribat Suetonius Asiaticum Vitellij Imperatoris libertu Puteolis poscavendidisse quasi huiusmodi potus solum in medicum
usum intus, & extra adhiberetur, ego vero minime iulud admiratione dignum existimo, quoniam vinu acidum aquae mixtum pro vili plebecula venale cxtasse rationi cosonat, atq. id poscam fuisse appellatum; nisi malumus Puteolis gratia aegrorum, qui eo frequentes co- ueniebant. id solummodo factitatu, ut scilicet vera p sca venderetur, quam ex aceto aquae modo pluri, in do pauciori mixto facta memorat Galenus'. Quamquacitam antiquitus sicut escam pro cibis, ita poscam pro potibus esse usurpatam inuenio . Quando,ut notat Barbarus in antiquissimis Festi codicibus,& in Ferentini vetusto monumento posculenta pro poculentis le
236쪽
t. 2 laui fuerint apud Neteres archiatrio archiatrorum comites,
Vi Galenu, aliosq. medicinae scriptoresv'. ad haec tempora interpretati sunt, omnes pene in hoc conuenerunt, Vt nomen αρχια Romedicorum principem,quasiq. excellentissimum dcssignare volup rint Io. Baptistam Rasarium virutempestate nostra eruditissimum . e. . 1 excipio,qui in suis Galeni comme tariorum translationibus ubicunq. occurrit archiatrutransfert. Id quoniam ego a veritate longe alienum semper putaui, credidi q. αρχα ον proprie i meeratoris, principisve,at q. eius familiae medicum significasse; quibus ductus rationibus hanc opinionem conceperim, in medium proponam: videbunt deinde eruditi, ac in antiquis rebus perscrutandis versati viri num sentetia nostra aliorum placitis anteponi debeat. Nam primo nullum hactenus graecum, latinumve scriptorem , qui ante Romanos Imperatores floruerit, inuenire mihi est B b a con-
237쪽
concessum; qui hac αρχιέ ου voce usus siliqudd coni
cturam non paruam facere videtur, ut imperatorcs esse, se medico e, cum corum pei sonae,tum familiae valetudinis curae destinatos liabere coeperunt: Sic uocem ea tunc a medicis in usum inuectam esse; quod paullo post
Tiberii , Claudiis tempora fuisse ideo periasum ha
beo,quoniam ante ea tempora neq. auctorum lcripta, neq. marmoreae medicorii inscriptiones Romae seruatae usqua lioc nomen h*bent.' Hanc autem graeca voce
potius, & non latina elegeriit, quod ut refert Plinius tib nemo Romanus medicam artem exerceret, sed omnes P fere, aut saltem imaiori ex parte graeci, atq. ij ut plurimum serui,aut liberti estent; unde si archia ter vel medicum primarium, vel medicoru principem sigilificasset, consentaneum sane rationi erat, uti res ipsa ante Impe totas mitisset, paritor etiam nomen eam expriinta, aliquando usurpanun suis te; quod nunquam a me nisi ceteri maioris lectionis viri secus obseruarint apud quempiam auctorem animaduersum est inuemadmo dum ex altera parte valde mihi probatur, iccirco ante Imperatores minime id nomen receptum fuisse, quod res ab illo signata medicus scilicet principis nondum in Lib. x s. stitutus foret: Quinimmo Plinius, cuius tempore iam cap. s. archiatri nomen in usu habet i coeperat cum Damocratem Seruilium Mithridaticae Antidoti auctorem medicum ipsius aetate primarium nominare vellet,non eum*rchiatrum ,sed cprimis medentium vocavit, quasi sciret nomen illud medicis dumtaxat principis conueniu, st; ut his omnibus grauissimis coissecturis facile iudicari queat του ἀρχια ου nomen haud illis proprie attributum,qui ceteros antecellerent,sed qui principis,velimperatoris personae, atq. familiae operas su as Iocarent. Praeterea Andromachus quem Erotianus in Onoma
stici sui dedicatione ἀρχία ον appellat, a Galeno item τοῦ
238쪽
ὶV Α-R 1 T v s. 99Nερωνος ἀρχι τῆς vocatus reperitur, non quia is alios medicos praecellere ab ipso putaretur,qui Archigenem ab Andromachi tempestate usq. ad Traiani principatum in magna existimatione habitum quod etiam Iuvenalis insinuat ijs locis
'l i Tunc corpore sano Advocat Archigonem. Et Ocyus Archigenem quaere , atq. me quod Mithridates
composuit Alios antecessisse seribens, nullibi archiatrum nuncupauit, sed quod intelligeret solos principis medicos eo nomine fuisse vocatos. Quocirca ii res ipsa non secundum legentis voluntatem, sed vere atq. prudenter aestim tur, plane a pparebit Emtianum ,& Galenum conco diter Andromachum archiatrum nuncupas te, quod ea .vocem uti debitum sibi quendam titulum, nimirum cuNetortis medicus esset,ei congruere intellexerint: Qua similiter ratione Liuium Eutychum archiatrum uoca wmpcredo in hac inscriptione quae olim in tabellula quadam una cum multis aliis uetustate pene consummptis Romae ad D. Sebastiani reperta est.
q. de lociasscap. t. Satyr. 6.
M. LIVIO CELSO TABULARIO . . , SCOLAE MEDICORUM M. LIVIVS EVTYCHVS MARCHIA TROS OLL. D. .
INFR. PED. ius. Sicut & Petrus quidam archiater apud Aetium nudis verbis citatus inuenitur, quem eo titulo iudicatum, quasi Principis medicus, non autem medicorum prin- ceps foret, ex Actii verbis facile colligi potesti veluti quoq. Galenum inlib de Theriaca ad Pisonem non alia ratione puto vocasse Archiat S magnum, & Deme eoAio. trium,
239쪽
trium,atq. alios multos alioqui populares potius,si eminentes. Neque uero illud mihi consis num uidetur Imperatores consueuisse medicos plures conducere, atque inter cos unum reliquis superiorem habuisse , quem &obdoctrinae excellentiam, &ob dignitatem sibi mai rem delatam archi atrum vocarent, quandoquidem nounum, sed plures simul archi atros extasse apud varios scriptores legi inus.Quis ex legum peritis quaeso est,qui nesciat Constantinum Imperatorem legem tulisse, qua archi atros illustribus priuilegiis, maximisq. gratiis O nari voluit Quis item non vidit eam legem quam Imperator in hunc modum tulit. Archiatros nostri palatii, necnon urbis Romanae &c. Ex quibus omnibus negari nunquam poterit, quin Imperatores non unum 1ed plures simul archiatros habuerint: ut hac ratione archiatrum Principis medicum extitisse credendum sit; alioquin si aliorum superior quasiq. princeps fuisset, par erat non plures uno tempore, sed unum tantum esse debuisse: Quam rem manifestius adhuc Vindiciani medicit, qui Octauit Horatiani siue Prisciani Theodori praeceptor fuit; necnon Cassiodori testimonia comprobare queunt, quorum ille archia trorum Valentiniani comes fuisse perhibetur: hic vero dum formam qua a chia trorum comes cligebatur. 6. variarum lib. exponit ita clare archia tros simul plures, eosq. principis medicos ex titiste, a tq. horum praesidem,ac vcluti principem non archiatrum, sed comitem vocatum ostendit, ut nemo nisi suae opinionis nimius amator hanc ueritatem inficiari possit: quam Andreas Alciatus auctor nostra tempestate clari minus probe cognoscens antiquos leguinterpretes damnare non dubitauit, quod ubi leges de archiatris loquuntur semper medicorum principes, &non principis medicos interpretentur. Porro quatenus ad vocis ipsius etymon pertinet, etsi usus scriptorum secus
240쪽
cus habere videatur , attamen non minus ἀρχίατρος - γοντος ιατρος quam ἰατρῶναρχων dici queat, ut ncq. huiuscemodi ratio ulla ex parte iis foueat, quibus diuersam sententiam sequi placuit. Nunc qui essent archiatri, quodve eorum munus non admodum dissicile est percipere; siquidem verisimile unicuiq. apparere potest, ut hodie saepenumero contingere cernimus; ita etiam antiquitus contigisse, quod qui vel artis pra stantia, uel quopiam apud Imperatores fauore pollerent, in eius atq. familiae medicos cooptarentur; atque horum cum aliquis moreretur, alter in eius locum subrogaretur, in qua subrogatione, quoniam interdum ob fauores nonnulli indigni locu in obtinebant, ea lex condita est, quod in Cod.lib. 9.ti. de profess&med.cap. II. habetur, ne scilicet quis in archi atrum eligi deberet nisi communi meliorum iudicio comprobaretur: nemo enim erat, qui ut archiatri locum impetitaret, non Omnem moueret lapidem nedum ob dignitatem, ac gloriam,verum & ob honestissima stipendia, ceterave priuilegia,quibus illi fruebantur. Scribit Plinius annua ho Librum medicorum stipendia apud principes fuisse CCL. capES. quae ad monetae nostrae rationem redacta faciunt ungaricorum V I L X. Sem uncialem unum,du denarios nouem, duplos quattuor, simplum unum:
Quae tamen non omnium archi atrorum merceS Crat,
cum in legibus habeatur archiatros ab Imperatoribus praeter alimenta subministrata, quampluribus aliis priiuilegiis atque fauoribus donatos esse; quae omnia mercedis instat, quod multi forent, ipsis donabantur: per-. inde, ac temporibus nostris medici aliqui in Pontificis Romani curia,& in aliorum Principum domibus ob sollam sportulam aliasve gratias operam suam medendo, exhibent. de iis sermonem factum a Galeno puto ubi in s. deplac. Hippo& Plat. alios lucri causista medicinam