Hieronymi Mercurialis Variarum lectionum libri quatuor. In quibus complurium, maximeque medicinae scriptorum infinita paenè loca vel corrupta restituuntur, vel obscura declarantur. Alexandri Tralliani De lumbricis epistola. Eiusdem Mercurialis opera,

261쪽

Cassiodorus ra. Variarum. Ad haec resert Columella inter multos scruandarum uuarum modos hunc extitisse fere praecipuum quando in labello fictili nouo paleis quam liccissimis cribratis, ut sine puluere essent impleto, uuae condebantur, deinde labellum luto paleato circumlinitum in tabulato siccissimo palcis siccissimis obruebatur. Has uuas paleales Coelium uocasse puto nimirum quae humore superuacaneo spoliatae aegris impune concedi possent: nisi potius eas appellet paleales, quae colore sutat paleis similes, cum praesertim addat, receles, eo quod illae ui quadam adstrictoria magis polleant, quales puto fuisse cydonitas a Columella uoc tas. Porro quae fuerit uocata uua fabrilis non ad in dum dissicile est distini re, si quidem ea crat, quae in ossicinis fabrorum serrariorum suspedebatur, ut igne, atq. fumo exiccata diutius posset sina conservari. Idq. innuit ijsmet Coelius ψ. lib. de diuturnis passi cap. 3. dicens fabrilem tutam esse dictam uapore fumi siccatam. Vt enim dolia uinorum ad sumum ponebant antiqui, praesertim Massilienses ac Narbonenses quo citius uerustescerent, ac innoxia magis redderentur. Ita uerisimile est uuas fumo exiccatas conseruare potuisse, atq- ob id fabrilcs nuncupasse. Quam rem uidetur non ob- scii re expressisse Plinius lib. I . cap. a. ubi loquenS de uvis ut conseruarentur,ita scribit. Alijs gratiam, qui &uinis affert fumus fabrilis, ijsq. gloriam praecipuam in fornacibus Africae Tiberij Caesaris auctoritas secit. De huius generis uua Horatius a. ser. satyr. q.

Rectius Alban. fumo duraueris uuam.

Cur uero eas in coeliacis,&alijs uentris defluxionibus commendet,ratio est, quia fumus, & calor ossicinarum fabrorum ratione ferri,quod ignitur assiduo, non modo exiccat, uerumetiam facultatem quandam adstrictoriam,& corroboratoriam immittit, quae in huiuscemo

262쪽

Q V A R T V s. III di affectionibus non parum conserunt. Caseum similia ter fumo exiccare consueuisse Maiores testatur Martialis hoc disticho.

Hon quemcunque focum , nec fumum caseus omnem,

Sed Vel abrensem, qui bibit, ipse sapit. Quod Athenaeus. dipnos: ex Dromea parasito scripsit. Prohoemiu cenae in Chalcide fuisse illustrius q uatotum Atheniensium apparatum,sub nomine prolio m ij ostreorum copiam,& varietatem indicans, Veteres in principio cenae ostrea praebere consueuissem ostrat, quod etiam prae ceteris uidetur testari Plutarchus. 8.Sympos. 9. ubi haec leguntur a nobis in quibusdam utcunque restituta. α β τω προ

ξιν εχρυαν. id est, Mensae frigidae uocatae, quod ante ostrea,olus crudum habent, ut dixit Plato a cauda ad os translatae primum pro ultimo ordine habent. Ex quo coniicere quoq. licet mensas frigidas vocatas, quas nucacetaria Latini appellant, & antiquitus in ultimo me sae ponebantur,tempore Plutarchi coepisse primo loco in in enses ferri,cui etiam adstipulari videtur Martialis, qui lactucam prius ultimo mesae loco possitam, sua aetate ante alias dapes esitatam testatur hoc disticho.

claudere quae cenas lactucasolebat avorum Dic mihi cur nostras inchoat illa de pes'

Vixit autem Martialis iisdem temporibus, quibus Plutarchus cum alter sub Domitiano, alter sub Traiano, qui Domitiano post Neruam successit floruerit ut hac

ratione potuerit uterque usum acetariorum eo tempore in nouatum nobis significasse. Hactenus quae ego ceseam. Sed ne eruditos ulla ex parte defraudem, viq uehabeant quomodo in variis rebus diiudica dis ingentu, di iudicandi vim exercere queant,subiungam his aliam eius

263쪽

LIBER eius Plutarchi loci correctionem pulchram quidem, &Hieronymi Mei uiri acutissimi, qui eam eXcogitauit, eximia doctrina vere diynam, Est vero illa huiusmodi,

rua illud quod me offendit est. Plutarchum ad declaraas nouorum morborum caussas inducere nouu usum ciborum, Atqui ostrea ante alios cibos comedendi ve- tus fuit consuetudo , sicut & herbas loco cenae ultimo poni solitum antiquis scimus. V nde si πνοτερον ὀρρέων εχ ιν ωμον λάχανον in Mei emendatione reponatur, Et gratiam maiorem,& auctoris sententiam verius, atque aptius forsan assequebatur tota oratio. Quisint apud medicos Ictores . Locus Iulii Pollucis de morbis

emendatus. Favorini erratumsudor anguineus . CV.

Cliores frequeter in oris medicorum versari nemo ignorat. Atqui sint ij pauci omnino intellia gunt, iccirco hac in re sententiam meam declarare audebo non aliunde quam ex ipsis auctorum probatiorum scriptis acceptam Homerus in s. Illiados sub his versibus . ρέε διίμβροτον πιαα Θεοῖο

Et rursus.. Η ρα atri αμφοτερησιν άπη ἰχωρ γειρος ἰφργνυ manifestum est quod voluerit Ichorem esse sanguinem Deorum,qui cum nec pane, nec nigro Vino vescantur, ut homines,iccirco sanguinem humanum non gignut, sed ichorem. Hipp. a.Epid. circa principium, de rati ne

264쪽

ne victus text. I. 6. Epid. Commento. 2.teX. 38. Ichores

ut sentit Gal.in iis commentariis) appellauit aquosas,

atq. tenues humiditates, a corpore emanantes, quae prout a variis humoribus secernuntur, sic varias qualitates. appellationes habent, dum alij bilios Ichores, alij melancholici vocantur . Hippocratis sententiam aemulatus Plato in Timaeo dixit, ichore sanguinis esse

blandum,serum,acidae vero, melacholiae αχιον.i .serv. Ceterum Aristoteles unum solii ichorum genus agnouisse videtur, atq. id nil aliud esse voluisse quam sanguinem imperfectum,vel in serum conuersum, ut est apud ipsum videre 3. de Histanimal. Cap. I9. immo in a. de pari.animal. Cap. scriptum reliquit ichorem esse partem aqueam sanguinis,vel nondum coctam, vel corruptam. Vnde q. metheor. Cap. 7. dixit sangui ncm ichorosum non coagulari, quod huiusmodi sanguis sit pituita,& aqua,cum neq. coctus,neq. a natura superatus fuerit;& Cap. Io .ichorem veluti serum, vinum , lixivium,& alia aquae naturae osse statuit. I o. etiam probi. prob. 2.quaerens cur homini maxime omnium animaliti sanguis a naribus cffluat, id euenire respondet, quoniam cerebro humidissimo est, unde fit ut sanguis capitis humiditati plurimae cerebri commixtus ueluti ichoreuadat,&subinde uenis facile cffluat. Est igitur Arist.sentetia ichorem esse aqueum sanguinem, uel partem san uinis aqueam,incoctam, uel in serum mutatam. Itaq. duplex hoc ichoris genus, uel per solam cruditatem factu, uel per corruptionem,&in serum mutationem. Ex primo per coctionem posse fieri sanguinem aperte scribit Aristo .de hist.animal Cap. I9.Celsus lib. . Cap. a T. appellauit ichorem speciem saniel tenuem subalbidam ex malo ulcere emanantem. Dioscorides uero Cap.de corno succum seliorum corni uiridium dum uruntur ema nantem uacauit ichorem, quem quasi imitatus Aetius cochle

265쪽

cochlearum muccum,&ipse ichorem nucupauit. Iulius Pollux lib. . Onomast. Cap. 23 . ubi de morbis totius corporis loquitur ichorem videtur appellasse morbum

uendam capitis ulcerosum , sed suspicor subesse inen

μα αχωρ ελκος περιτεθυχω ὁ ων. Galenus porro, & in locis citatis,& in 6. de tu ed. ual. secutus Hipp. & Platonis sententiain de qua etiam 8.de plac. Cap.7. Videtur Omnino censuisse ichores, nil aliud esse quam tenuioremat q. aquosiorem partem unius cuius'. humoris, sicut enim in lacte adest serum,quod nil aliud habetur,quam pars ea sanguinis humidior quae in caseum, uel in butyrum verti no potuit, pariter etiam in sanguine atq. aliis humoribus tam sanguini mixtis quam sic paratis reperi tur, quaedam pars aquosior, quae in sit bstantiam humoris verti no potuit, exaete sero proportione respondes,& ichor vocatur,ac eiusdem facultatis est semper, cuius

est proprius humor, ut Gal.q. Acut. I. 6. Epid.co. 2.teXt.28.& 2. de temp. nec no Paullus Lib. I. Cap. I o. ex Dioclis sententia clarissime cessierunt, neq. solum ciusdem qualitatis sunt, verum etiam prout una cum sanguine alter, uel alter humor ab udat magis, sic etiam illius ichorcopiosior extat. Et ne decipiatur quis in ichoribus dignoscendis scitu dignum , ubi aliqui humores a sanguine segregati sunt facile csse dignoscere illorum ichores, quando crassiore parte conspissata, facile humidior, &tenuior se scprodit. At ubi sanguini permixti sunt, di-ficilius est dignosccre. Ideo sanguinem c X uenis CX tractum cotemplari oportet, qui postquam coagulatu S est, duas substantias tenues monstrat, unam quae magis est in summa, quamve materiam potulentam esse, & urina profitemur

266쪽

profitem unquoniam si seponatur in vase,&vrIn ae comparetur,est eiusdem coloris, atq. substantiar; Alteram quae est vicinior sanguinis substatiae coagulatae, quaeve mcdij quodam modo coloris est inter urinam, & sanguinem. aec igitur siccunda est ichor totius illius maLsae sanguinis coagulatae, in qua prout hic, vel illic humor abundat magis, sic huiuscemodi ichor huius,vel iulius humoris naturam ato. facultatem refert. Hoc cum ignoraret Favorinus ille caixit icti Orc esse α ααπεων γος, siue, sanguinem coagulatum, errans turpiter cum non

sit sanguis coagulatus, sed ea pars humiditatis icta uis , quac a sanguine coagulato separatur,quod si sanguis reperiatur aliquis, qui totus fere incoctus ac tenuis existat, ita quod nulla eius pars coaguletur ichorosus sane nuncupabitur, cuiusmodi vocasse Arist. diximus. a me teorol. Cap.7.qui in nulla alia re circa ichores a medicis

mihi discrepare videtur, nisi quia in humoribus aliis ab ipso sanguine similes ichores haberi explicite non monstrauit. Nam etsi medici ichores in sanguinem verti ne gent, possumus tame dicere Aristotelem quoque idem censuisse de illis qui fiunt per sanguinis corruptionem& in scrum degenerationem , quaquam postea eos qiii

fiunt eκ sanguine noniconcocto; nec a natura evicto in

sanguinem per concoctionem mutari volucrit, quod fortasse ncq. medici ipsi negaturi sunt, quando Gal.6. de tu.val. docere videtur apertissime quomodo ichores frigidi,& pituosi a capite in ventriculum delabentes,tu

ope medicamen wrum,tum ciborum , tum etiam ipsius caloris natiui opera sint coquendi,atq. in melius com

mutandi Eκ his ergo omnibus non est arduum incilia gere quomodo potuerint aliqui sanguinem sudare. Vt euenisse interdum reserunt A rist. 3. de hist.animal.cap. 19. 3.de partib.animal .cap. s.Theophrastus in lib.de sudoribus ex sente tia Monae medici,& GaI.in lib.de utia

267쪽

li respir. Nam haud quaquam sanguinem verum,sed

sanguinis ichorem exivisse venarum meatibus rationi consentaneum est.

Galeni explicatus locus. Alter Plutarchi mutatus in ex Ceho atq. Galeno explicatus. Hιnoria Sabi- . ni πxoris notatu digna. Cap. 13.

Alenus I o. de simp.med.Cap. I .Xenocrate damnans quod stercora aegris voranda daret probrum ait grauius esse Met φαγον. id est stercoriuorum audire,quam fellatorem, aut cinaedum;subiungit deinceps G των MDουργῶν μαλλον βδελυτ ραεΘατους φοινικίοντας,των λεσβια ξντων. Qui vero sint pho

nicissantes, & lesbiates apud ipsum nullibi explicatum habetur. Ego itaq. reperio spurcissimam quadam apud Phoenices libidinis speciem extitisse, qua viri cunnos milierum lingebant,quave interdum impurissimos homines Romanos usus esse memoriae mandatum est.Na Seneca lib. . de beneficiis Cap. 3 I.Quid tu ait,cum Mamercum Scaurum consulem saceres, ignorabas ancillarum suarum menstruum ore illum hiante exceptare, dclib. I 3. epist. 88. nuper inquit.Natalis tam improbae linguae , quam impurae in cuius ore eminae purgabantur . Hos cunnilingos frequentissime diffamatos, apud Martialem cst reperire,quos sortasse phoenicissare dicebatur, quod labia sanguine rubea saepissime gererent. unde Martialis lib. I. Cunnum Carinus lingit,& tamen pallet. De hoc meminit Lucianus, in Apophrade,&Plutarchus in Caesare. Iam veto Mσβια σιν quid esset ab aliquibus explicatur,quod .s obscoenum fuerit,turpitudinis genus, quo viri inguina puerorum vel virorumore,& labiis tractabant,irrumatio alias vocata, & sicuti

268쪽

phoenicissantes labra rubicunda faciebant, sic Iesbiam res alba,ob quod Catullus ad Gellium.

Nescio quid certe eIt,an vere famas urrat. si Grandia te medis tenta uorare atra, Sic eerte est elamant Virronis rupta miselii i l IIlia demulso labra notata sero .

Hesychius tamen aliter videtur sensisse, sed qua auctoritate aut ratione ductus ignoro,simile his portentum resert Suetonius de Lucio. P. Vitellij filio, qui alioquin innocens,&industrius amore libertinae perinfamis fuit, cuius saliuis melle commixtis , nec clam quidem aut raro,sed q uotidie ac palam arterias & fauces pro remedio fouebat. Est apud Plutarchum in lib.de praeceptis sania

talis locus non sine animaduersione practermittendus; ubi monet cos qui aegrotos inuisunt, ut diligenter ab ipsis,caussas aegritudinis inquirant f in pιτικώς , μη

ματων ἰμι πιρίαν. quo in loco quid ενς ιιω- apud medicos sint cum nondum mihi notum esset, elegendum putabam,quod est vocabulum commune medico-Tu, Vel potius ἀνασαλσεις, qua voce usus est Herodotus medicus apud Aetium lib.s.Capiti ra9. ad significanda cibi subtractionem, & si mendose apud Aetium legatur ἀνα ί τ ς. Ceterum Nicasius Ellebodius, & in medic rum,& in aliorum lectionibus versatissimus,magnoque iudicio praeditus textum integrum esse, nec ullo me

do statere persuasit,quandoquidem Aselepiadem, qui

Democritum secutus morbos ex atomorum in vacuos

meatus ingressu,obstrusioneve gigni docuit,huiusmodi ingrcssiim, infixionemve ἔνσασιν verosimile est vocasse:

quod primo colligitur ex Celse, qui in prohemio ILbrorum suorum tradit Aselepiadem contendisse fieri aeSritudines ubi manantia corpustula per inuisibilia BF f a ramina

269쪽

Lir . et L p I a in ut fomina subsistendo iter clauduti Deinde ex Caelio Aureliano,qui in proliem. lib. de acutis passait Asclepia

dem diffinisse phrenitim esse corpusculorum statione, siue obstructionem in cerebri inebranis: Galenus usus est ea voce lib. 6.aphor. 3I. his verbis εφων ε - εντασις

autem omnium quid proprie esset ενς ασις declarauit Cassius medicus,quem ideo Asclepiadis sectatore fui se conuincitur, ouia frequentissime eam vocem usurpauit;is enim probi.76.quaerens cur in dolore capitis tin

Quae porro essent Methodicorum κοινοτητες omneS sere medici norunt, quando clarum est eius factionis me, dicos ad quasdam ab ipsis uocatas communitateS nCPe τεγνον, - μααν Omnes morbos reducere consueuis.

ili. Atqui παρε udi me fuit Erasistrati medici dogma, qui ut locupletissime testatum facit Celsus in proliem, libri sui,& Galenus in Cap.3.eius libri, in quo disputat ansanpuis in arteriis contineatur, hoc profitebatur, quod spiritum in ipsis dumtaxat arteriae continerent, di quod ubi in ipsas avenis pulῖ spiritu transfunder tur sanguis quae vocabatur παρεμ σις inflammatio nes,& alij morbi suboriebantur.Hisce omnibus adiic Telibet, quod resert idem Plutarchus in fine eius libri, qui inscribitur ἐρωτικα de Sabini Romani uxore, quaecum utero gereret,am. dum aliae mulieres secum laua,-hantur,uteri tumorem celare optaret,eo un Eucto, quo russas, & aureas comas reddebant, uniuersum corpus ab utero liniuit Id uero, ut ait auctor habebat, λιπαρο-

270쪽

κρυ ετον τῆς Θυος ιγκον. idest pinguitudinem carnis effectricem, uel carnis laxatiuam, ita ut ueluti diffusi nem quandam insationemve ingeneraret; Quo cum large in reliquis corporis partibus uteretur, id tumefactum,& repletum uentris tumorem occultauit. Quod autem esset illud medicamentum certi nihil tradi potest,quando scimus innumera prope modum eiu simodi extitisse apud antiquos medicamenta; possiimus tamen conijcere ex eorum genere fuisse, quae magna caloris vi,aut humores ex alto ad summum trahendo aut ex ipsis diffusis flatus gignendo cutem, & omnem eXtimam corporis partem in maiorem molem attollunt, qualia sunt rubificantia,& uesicas inducentia, calx scilicet,at aipigmentum,thapsia, sulphur: Haec enim aliis rebus commixta, ueteres ad capillos excolendos,& pulchri res effciendos adhibuisse notatum habetur apud G lenum,atq. Oribasium.

Plutarchi locus re titutus designis pestis ex Hesiodo, o Hippocrate, Strabonis ad idem locus Empedoclis Historia diuerso modo. Plutarcto, Laertio relata. avid fuerit απνους Empedoclis, O Laertio, o Galeno.

Lutarchus in initio lib. de deffectu oraculorum

declarans quomodo paruae res interdum m

gnarum sint indicia, medicinam in cxemplum proseri, quam duobus signis aestatem pestiferam significare, nimirum aranearum copia;& ficus soliorum vernorum cum cornicis pede similitudine scribit; quoniavero Hesiodus in a. de operibus,& diebus tradit, ficus folia corni cis pedibus similia. veris noui argumenta esse, atq. idem quoq. Hipp. 6. Epid. sect. 7. confirmat. Vnde si veritati consona Plutarchi sententia esset, si queretur semper debere aestatem pestilentem esse,cum semper