장음표시 사용
91쪽
Locus Athenaei correctus ex AriRotele, o nonnulla de canitie , o de capitibus Aegyptiorum ex
C hcnacus lib. I s. dipnos. ubi de unguentis tra- citationem instituit, Aristotele citat, in quaest. nai.quod dicat perfusos unguentis citius cancscere,quoniam aromata exiccant, siccitate autem canuties gignitur; unde etiam efiiciatur, ut polia celerem canitiem inducant: sic. n. in Dagmento legitur, quod a Gulielmo Cauthero ex farnesiana bibliotheca, acceptum typis excussum est, λο---θαδον πολιοποισι. Quo in loco duo mihi no parua animaduersione digna censentur: Vnum est, ea quae ex quaest. natur.
Aristotelis apud Athenaeum citantur, nec in prob.ciusdem,nec alibi: neq. in libro Theophrasti-οσμων inueniri ; ex quo coni j cio perperam locum illum citari,co magis, quod Diogenes Laertius in catalogo operum Aristotclis quaestionum naturalium mentionem nullam facit;& quod ibi ex eius sententia asserit Athenaeus canitiem a siccitate gigni, tantum abest , ut illius placitis consentiat, ut F. de gen .animal.cap. V. ex professo aduersus eos disputet, qui a siccitate canitiem ortum ducere putabant, quam non ab ea, sed a putredine sola produci pluribus argumentis monstrat; ut facile sit iudicatu , quae in Athenaeo Aristoteli adscriabuntur, minime ipsi conuenire. Alterum quod ani maduerti uolo est , an polia canitiem inducant. Nam aliquando credidi posse eam sententiam defendi, tum quia polio canities,quae in summo huiuscemodi plantae cacumine pendet, nomen fecit; tum quia polium non pauca siccandi vi pollet,quacanitiei cana existere ibi disputatur. Verum enim vero Fulvius Vrsnus,vir doctissimus, ostenso mihi antiquissimo manuscripto Athe-
92쪽
Athenaei codice , in quo pro τα πολυα, σαπιλα restitutum erat, persuasit ut crederem forte sic legendum esse, quando praesertim Aristoteles 3. de histo. animal. cap. II. nec non I. dessen. animal. cap. I. pileos citius canitiem producere asseuerat hac oratione OG δε γονε-
nec huiuscemodi correctio mihi plene satisfacit, ii quidem Athenaci mens est mostrare a siccitate canitiem gigni, quomodo vero id argumento pileorum probare queat, non cognosco; nimirum quos non siccando,sed prohibita transpiratione corrumpendo canitiem facere constat: nisi hac quoq. in re dicamus, ut multa, sic&ea in Athenaeo probabiliter disputari. Pilcorum ess elus ad memoriam reuocant, quae ab Herodoto de Aegyptiorum capitibus in Thalia reseruntur hoc modo,
callent, Herodoti sentcntiam de pileis caluitiem pa-G rienti
93쪽
rientibus, & de Aegyptiorii capitibus cognoscere dueant,Latina verba subiungam. Ibi cgo rem miranὰam vidi ab indigenis edoctus, Osta eorum,qui in acie ceciderunt, quit iacerent fusa,vi ab initio di itincta fuerant, seorsu in erant Persarum, aliorsum Aegyptiorum i sed Persat um capita adeo fragilia sunt, ut si velis ferire, vel solo calculo perforare possis: Aegyptiorum aut ita fimma, ut ea vix ictu lapidis elidas:icuius rei caussam hanc illi reddebant facile mihi persuadetes) quod Aegyptii statim a pueris capita radere incipiunt; & os capitis ad selem redditur compactum: quae cadem caussa est non calvescendi: nam ex omnibus hominibus paucissimos quis Aegvptios caluos videat. His igitur hoc causae cst, cur robusta capita gestent,atbPersis cur fragilia sint capita , id in caussa est, q uod a principio in umbra nutriti assuefiunt operire capita gestantes pilea, tiaras'.
De mensuris potus antiquorum: O ordine eamndem. Cap.22.
Arijs mensuris antiquos potasse non ne talpi,
sed cx eis tres potissimum obseruare soleo, leX tantem, Deu lacem,& Trientem; quarum duas rarius, tertiam frequentius, & a pluribus in quotidiano victu usurpata puto. Sextante temperatos ac valetudinarios, Iacunce inteperatos & bibaces potasse valde
vero simile cst : Na Suetonius auctor est Augustu Caesarem sextate bibisse, idq. sexies tantum in couiuiis publicis ori admouisse: Martialis item de seipso& Cinna.
SextanImpoto. tu potas Cinna deuncem, Et quereris quod non Cinna bibamus idem ,
y Potor nobilis Aule, lumine Tno Luscus Phryx erat, alteroq. lippus ;Huic dicit medicus, bibas caveto, ι , Vinum si biberis, nihil videbis rRidens Phox oculo, lebis,inquit
94쪽
p ta Misceri sibi protinus deunces, l l .
Sed crebros iubet; exitum requiris, li C. Vinum Phryx oculus bibit Nenenum.
Ex quibus in ea facile venire coiectura possumus, Deunce siue unciarii undecim calice ebriosoru potius,& inteperatorum hominu, sextante vero teperatorum mensiiram extitisse: Ceterii quod in comuni omnium fereum esset craten quinq. paullo plus, ininusve unciaru appellatus triens, ideo mihi pro coperto habendum videtur, quonia Poetae, qui omnibus aliis auctoribus melius veteru in edendo praesertim, & bibendo mores express runt,cu de huiuscemodi potus mesuris,uasisq. loquuntur,fere semper trientes nominat, & ne singulos resera.
Properilib.I. Cum Derit multis exacta trientibus hora, Persius sau.3. Sed tremor inter Vina subit,calidumq. trientem.
Martialis uero,que ceteris copiositus de hisce rebus lusisse apparet lib. t Crebros ergo bibas licet trientes. O lib.q. Sed nec post primum legat haecinummumνe trientem, Sed sua cum medicus praedia Baccbus avat; lib. 9. Septem post calices Opiminiani
Densio cum iaceam triente blaesus. Lb. ι o. Candida Setini rumpant crinalia trientes, Dormiat in pluma nec meliore Nenus. O. Cum potes ametheriinos trientes. item lib. II. misce dimidios puer trientes. OEt numeros nostros adserim fronte trientes,
mi i Tamquam de cella sit cadus ille sua. item liba
v in s. Setinos moneo nostra nive frange trientes, Pauperiore mero tingere lina potes. OSetinum dominaeq. niues, densiq. trientes, mando ego Nos medico non prohibente bibam.
Vnde coniicere q u i uis pot,calices ' uotidianos,& a c u netis sere pro potu usitatos, trictes fuisse, qu serat quai ta sextarii pars, ex quo etiam ad credendum inducor, sextarium forsan eam fuisse potus mensuram , quam
in cena quotidie sumebant,quam ut in q uatuor partes, G a sive '
95쪽
siue in trientes quatuor diuidebant; quanquam nonisnoro interdum nullam esse in bibendo seruatam mensurae rationem, quemadmodum inuitat Martialis C tum Proculum lib. D.
Quincunces, O sex cyathos, bessemq. bibamus, Caius ut fiat, Lusius o Proculus.
Et quemadmodum in conuiuijs publicis factitatum rationi consentaneum est , in quibus refert Alexander Trallianus libro probi. a. institutum csse, ut contrarijs poculis uterentur; in principio scilicet minutis, in fine vero amplioribus: vt.n. epularum gratia; in quibus frequentius bibere decebat,ueteres crebrius potarensia Paruis calicibus inchoabant,& in capaciores dosin bant , q uippe cum parua implere satis ubi potare liberalissime liberet, nequirent: quod si ab amplioribus incepissent, Ocyus repleri necesse erat, & subinde minus potare, si qui scin natura a largo protinus haustu accepto veluti expleta copiam omnem subsequentem contemnit; Εκ aduerso si paruis poculis assueta pavLIatim ampliora cxhibeantur, facile copiam quamcunq. sustinet. Quod porro Nicandri schol iastes memoriae
mandauit uetustiores M iαm, siue cornibus potare soli-tΟGaiq. inde natum κερασis, hoc est merum temperare, verisimile quidem videtur tum ob rudes eorum mores, tum fortasse quod putarent inde potandi maiorem securitatem accedere. sic enim tradit Aelianus, Indorum reges asini indici cornu bibere voluisse,sperantes a morbo epileptico,& venenisse inde tutos euasuros.
Loca Hippocratis de aqua o bile explicatae debile Anaxagorae σristotelis sententia examinata: aliaq. ad idem, Cap. 2 I.
D Iliosis natura aquam in bilem verti scriptum reli- quit Hippocrates 3. de acutis hoc pacto ομ
96쪽
P R I M v s a firmauit 3. de fracturis prope finem, quando biliosis
aquam dari prohibet : ubi cum Galenus nil fere dicat, quod ad sciendam dicti Hippocratis ratione pertineat,cgo arbitror, haec omnia intelligenda de pauca aquae exhibitione: nam si multa detur, potius extinguitur bilis: quomodo vero pauca aqua in bilem con uertatur cum sit frigida de humida, bilis autem calida &sicca, inter quas nulla est conuenientia, existimo ego ita fieri, quonia pauca aqua in hypochondi ijs permanens, cum nullam habeat contra bilis feruorein reactionem facile ab illa superatur; unde bilis seruorem veluti pabuli copiam adepta augetur: Quin & oleum rosatum corpori seruenti applicatum, licet aliquantisper refrigerare videatur, tamen post modum magis calcfacit; & hinc est quod in erysipelatibus, & inflammationibus maximis iubet Galenus, ut saepissime refrigerantia permutentur ; alioquin magis ignirentur. Cur igitur Alexander T rallian us, ubi pleuriticorum victu instituit,ridiculii esse dicat, si aqua bilem augeri credatur, quove ipse Hippocratis sententiam interpretandam voluerit, dum
Hippocratem ab aliq uibus hac in re falso accusari scribit, ignoro sane, illud tamen assero in ipsius Alexandri
codice vulgato post ea verba, mi εἰδοτες πως εἴρητο haec ferme restituenda χολῶδες si te χονδρί ν κακον . Quod porro in li bro de natura humana
notatum habetur, οἱ πλῶ ι των πυρετων γινον α άτ
τῆς , idem esse puto, atque illud, quod Anaxagorae adscripsit Aristoteles . de partib. animal.cap. 2. nimirum bilem, siue bilis receptaculum acutorum morborum caussam existere; quam sententiam etsi damnasse videatur,attamen si quis morbos acutos ab humoribus
feruidissimis, subtilissimis, ac mobilibus gigni consideret,quales biliosi omnes sunt, animaduertatq. hanc vclextra proprium solliculum per venas illabentem, vel aliquo
97쪽
' aliquo alio pacto exuberantem corpora magnopere vexare, inueniet profecto rationi minime repugnare, falsaq. & simplicis ingenij argumenta esse illa,quibus Ana
diagorae placitu destruere conatur. Quomodo. n. id noget Aristoteles, qui eode in loco veteros fellis absentiae diuturnitatis vitae in animalibus caussam tribuentes comendarit,similiq. ratione iecollis bona vel malam praebile constitutionem longitudinis, aut breuitatis vitae animalium, atq. etiam hominis caussam esse confirmarit. Ad bilis autem prouentum compescendum mirifice conferre absinthium ponticum, traditur, quo quae pecora in Ponto frequenter pascuntur ipsa carere, auctor est Theophrastus in 9. de histo. plant. & Apollonius in admir.hist. Fella alioquin amarissima a Graecis γλυκέα siue dulcia contrariae interpretationis vocabulo nomi nata adnotauit Caelius Aurelianus diuturnorum mot bo. lib. 3. cap. I. quod item Plinius obseruauit cap. Io. lib. 27. ubi herbam quandam duritiei penitus expertem holostcon a Graecis vocatam, sicut sol dulce memorat. Huic autem dissimilc non est quod Galenus scribit 3. des a t. com. aphoris s. ubi καλλεία voces interdum de rebus prope contrarijs proserri m6strat,ea sic ruata figura,quam Graeci δίφημιαν appellant, Utunturq. dum rcin turpem non proprio nomine, sed pulchro designant: id quod ignorans Latinus interpresca verba Tφηαιας ενεκεν secus transtulit, quam debebat.
De aere Romano,o morbis eius: deia theniensi Lucreti' locus , de moris, serichaliqua noratu digna. Cap. 34.jomanum aerem crassiim atq. humidum adm dum antiquitus etiam fuisse morbi,qui olim in ea urbe frequenter vagabantur,satis testari possunt: Asclepiades apud Caelium Aurelianum lib. a. a
98쪽
cut. cap. IO. refert sebres una cum mentis, & corporis Oppremone, necnon lethargicas B omae frequenter cotingere litas. Memorat Silimachus apud eunde lib. I chro.cap. 3. Hippocratis sectator cotagione quada plurimos ex incubone veluti luc apud urbe Romam cosectos. Auctor est Galenus I. de morbis Vulga. cOm. 2.semi tertianas febres prauas Romae familiarissimas,atq. frequentissimas extitisse.Hemitritaeum ut lib. I. cap. 2 q. Sereni apud latinos no habuisse nome,videt,cu scribat
Mortiferum magis in, quod Graecis Hemitritaeon Vulgasar verbis,hoc nostra direre lingua , Hon potuere riti puto,nec voluere parentes.
Medici posteriores semitertiana vocarui, de quo Hemitritaeo crebra fit metio a Martiale, qui lib. a.
Vti Tongillus male dicitur Hemitritaeo Declamas aeger, declamas Hemitritaeos. O lib. I 2. Cui grauis feruens Hemitritaeos erat.
Ide Gal. lib.de te. mor. scripsit Romae,& in alijs similiter humidis locis phlegma a capite in stomachum decu
thodi non raro thoracis apostemata ibidem gigni tradidit. Astacp.apud Caelium et acut.cap. 2 2.PleuriticoS Athenis,& Romae plebotomatos peius habuisse: in Hellesponto & Pario releuatos esse scribit, Vt his omnibuS γ iuremerito scripserit Plutar. in probi. Rom. Templum , Aesculapii iccirco extra urbem aedificatu fuisse, qu6rribi maior salubritas,qua in urbe haberetur: quod vero O inter cetera Rom. urbis loca Vaticanus situs pestiletior& insalubrior esset, Symmachus colat in epist quada,& . ante ipsum Cor. Tacit. memoriae prodiderunt, propteM Nrea Vaticana vina veluti oim pessima a Martiale,& aliis inminfamata fuisse nulli sit miru. Adda huic quac de pecu
liari Athenarum podagrico morbo scripsit Lucret.in 7. Atthide
99쪽
Atthide tentantvrgressus, oculiq. in Achaeis
Quaeve de eadem ab Hegesandro ex Pythermo tradiata apud Athenaeum inueniuntur, videlicet illius temporibus per viginti annos fructum nullum moros protulisse,atq. tantam podagrae contagionem omnes inuasisse, ut non homines solum , sed pueri, puellae, eunuchiq.&mulieres eo morbo tentarentur, quae item caprarum greges ita grauis solicitauit,ut vix tertia earum pars libera extaret. An vero id euenerit, quia mororum fructus podagram arcere q ueant, in cotrouersiam venire queat: ego certe apud Hippocratem, ac Gai num legi mora, quae satis maturuerint, ventrem subducere, stomachum q. squalidum, acaestuosum cons
lari,praesertim sit frigida,nec cum ceteris cibis,sed paullo antelsumantur , mox q. per pauimentum deambuletur: unde Ho ratius poeta non immerito cecinit ille salubresia mates peraget, qui nigris prandia moris Finiet, antegrarem, quae legerit arbore Solem.
Quod vero priuata ulla facultate podagricis auxiliari,
quo in in us infestentur illi, possint, apud neminem adhuc obseruaui: fieri tamen potuisse crederem,ut mora frequenter Pythermi aetate ab omnibus fere esitata stomachis recreatis,aluisq. liquatis eorum humorum prouentum interciperent, qui in articulos decumbentes podagram gignere consueuerunt; sed consideranti mi , hi capras, quae mororum fructus non attingunt, ab ea lue non fuis se immunes , potius aeris inclementiam, uae moxis inimica extitit,etiam pedum morbos pro-uxisse existimo; quando varijs aeris constitutionibus varias aegritudines peruagasse non raro a maioribus nostris obseruatum fuit. Dixi mora stomachos aestuantes reficere,cum Diphilus medicus apud Athenaeum,
100쪽
ti Galenus post ipsum eadem stomacho conserre seriapscrint: quanquam Dioscorides & ipsum secutus Avicenna mora non illi) sed κακο μαχα fecerint. Quare autem de moris albis a nullo fere antiquorum mentio facta habeatur, excepto Ouidio in fabula Pyrami &Tisbos, ubi eorum sanguine mora alba rubrum colorem contraxisse canens, videtur potius ulla
candida inueniri negasse , facile est illis intelli ere, qui sciunt, id arboris genus ex instione super albam populum facta emanasse: quae cum in Europa, ac sub Romani Imperij ditione sero apparuerit, sicuti quam plures aliae insitiones ; non est mirum , si pauca de
ipsis ab auctoribus memoriae tradita leguntur; ouam etiam caussam extitisse puto, ut sericum usque aci Ga' leni tempora rarum estet, qui in I 3. methodi scribit id in urbibus Romanorum magnis tantum, atque ibi penes opulentas mulieres extitisse: Ea enim animalcula, quae sericea fila nobis diuina quadam arte fabricant, quod potissimum foliis mori nutriantur, eisq. pinguefacta seecundiora evadant, omnes sciunt, ut hac una ratione conijcere valeamus , quo tempore huiuscemodi arbores copiosae non crant, eodem nullum , aut saltem paucissimum illorum animalculorum,& proinde quoque serici fuisse prouentum ; auctor enim est in vita Iustiniani Zonara, cius Imperatoris tempestate sericam telam a Romanis texi coeptam, quae prius a Persicis mercatoribus aduehebatur , &quomodo ex vermium filis fieret ignorabatur. Nam duo monachi ex india Byzantium profecti originem illius declararunt, & ut ex perexiguis ouis per λ- tum vermes illi educerentur, educti folijs mori at rentur , deinde ipsis natura magistra filum redden tibus stricum texeretur, non sine multis muneribus