장음표시 사용
101쪽
cur pisces medici antiqui facile concederent aegris: pisces tintinnatulo vendi solitum fuisse: quis fuerit Hoedus ,
ex Ambracia apud Gellium, o nonnulla alia de Hoedo. cap.2I.
Vr medici antiqui adeo in aegris sere quibusvist curandis pisces concederent, minime rationem puto,quod ipsi suapte natura admodum conueniant. Sed quia pauci crant, qui in sanitate non potiusl iscibus,quam carnibus uterentur, quemadmodum in ymposiacis docet Plutarchus. Vnde consuetudine,qua maxime respiciendum iubet Hippocrates,impulsi id potius, quam valida aliqua ratione factitarunt. Vnde neque hodie in aegritudinibus , facile debent pilces medici concedere, alioquin corruptioni obn'xios,niuquis huiuta odi cibo frequenter uesti sit solitus,qu admodum de Venetis scripsit Martialis.
In Venetis sint lauta lιcet conuiuia terris Trincipium coenaegobius essesolet.
Pisces tintinnabuli se nitu vendi solitum, non tantum apud Aristophanem & Demosthenem, sed etiam apud
Plutarchum auctorem grauissimum obseruaui, qui in quarto symposiac. problem. quarto, hunc sermonem a nobis Latinae linguae donatum habet: Ad haec ob sophagos, siue obsoniorum amatores minime eos, quibubulis carnibus delectantur, esse dicimus, qualis fuit Hercules: neque ficuum amatorem, ut Plato quem uirides ficus una cum carnibus edisse isic enim restituo Plutarchi locum nota iam est, neque uuarum cupi dum, sicuti fuit Archesilaus, sed eos, qui ouotidie tabernas, ubi ueneunt pisces, circum ambulant, eXqmste ve tintinnabulum audiunt; Quo ex loco tintinn,
bul um a piscium uenditoribus usurpatum,ut empto s
102쪽
magnis vocibus valerent, iis saepe pro tintinnabulis usos credo. Vnde Iuuenalis in 3. saty.
Iam princeps equitum magna qui νoceislebar Vendere municipes fracta de mercemuros .
Apud eundem Plutarchum obseruatum est, caupones consueuisse carnes, atq. pisces non ab ipsis emptos, sed ab aliis sibi traditos instar coquoru apparare: scribit . n. quendam cum pisces cauponi, ut coqueret , tradidisset, isq. piper & alia quaedam pro condiendis illis poposcisset, respondisse, si haec mini essent,profecto pisces non emissem. Multa ad haec apud Clementem Alex. secundo paedag. cap. I. & Gellium ex Varrone ciborum g nera reseruntur ; quae ex longinquis regionibus Roma aduecta maximo in pretio erant: Inter cetera hoeduinex Ambracia nominat, quem nonnulli doctissimi uiri Upiscem κααρον Athenaeo uocatum putarunt hisce A chestrati uersibus persuasi.
Ego vero non piscem, sed quadrupes animal extitisse potius existimo, ea persuasione potissimum adductus, quod si prohoedo piscem intelligamus, sequetur vel res nulla Romam aliunde aduecta quadrupedia in pretio habuisset quando a Gellio nullius alterius, sed auium, piscium, & pomorum tantummodo mentio fit i uod tamen ex eo falsum probatur, quoniam Varro a. e re rust. scribit multos Romae capras ex media Ins la habuisse, quod ibi maximos ac pulcherrimos hoedos fieri existimaretur a a Clemente quoq. Aleae. r. paedag, cap. I.& a Polluce hoedi melici omnibus aliis praese- .H a runturi
103쪽
Lin E Rruntur; unde& in Varrone non ex media, sed ex melica insula legendum censuissem, nisi Columella cap. a. lib. 8. auctor esset v ulgares mutata littera medicos Melicos dixisse. Iam vero hoedi Melici,tanquam celebris, meminit & Clemens Alex. a.paedag. Hoedos etiam ex Tybure valde aestimatos videtur Iuuenalis monstrasse
satyr. II. De Tyburtino νeniet pinguissimus agro Hoediuus,er totogrege mollior , insitus herbae .
Sed quem gulosi omnium maxime quaerebant, erathoedus lupi faucibus creptus, dilaniatusq. de quo H ratius in Epodis.
Vel agna festis caesa terminalibus , Vel Hoedus ereptus lupo, ct Martialis lib. i o
ruus ovae πω ponetur coenula mensa Hoedus inhumani raptus ab ore lupi.
Cur autem huiuscemodi hoedorum caro ceteris iucunditate praecellere crederetur, assignat Plutarchus rationem a. symposiacorum , belluam illam nimirum suo morsu carnem teneram ,& proinde delicatiorem eff-cere; nam lupi spiritus usque adeo seruidus, ac pene igneus est; ut etiam durissima ossa in eius stomacho emolliantur,atq. conficiantur; quam item ob caussam a lupis commorsa, celerius alijs putredinem contrahunt: Ceterum de lanis, pellibusq. lupinos dentes e pertis an pediculos gignant dubitatum fuit antiquitus, an potius caliditatis impressae vi asperitatem quandam,ac pruritum gignanti Certe lupi morsus in totum pecudis corpus, usque ad pilos, ac ungues Vim quandam igneam mittere constat; neq. tantum hoc verum est; immo quamplurimum reserre,an ea animalia quin rum pellibus uti volumus, ferro iugulata, an sponte . mortua sint. Homerus quoque intellexit dicens, h,
βοος ἰφικταμέλπι , idest lorum bovis vi occisi ; pelles
104쪽
namq. eorum tenacior & sertior est animalium, quae non morbo, aut senectute, sed ferro iugulata obierint; ex ad uerse quae animalium morsu intercunt, illis ungues nigrescunt; pili defluunt, & coria flaccida effecta corrugantur, rumpunturve. Et quoniam supra Ambraciae meminimus, hic adnotare placet, apud Ath naeum cephalos,& lupos omnium optimos ex Ambracia aduehi litos; Apuleius in oratione pro se prima etiam pectunculos in Ambracia optimos nasci ilitos . stribit, etsi mendose. s Legatur Vmbraciae finis J pro
Ambraciae; eos namq. Ennii versus si tame eius sunt ex Archestrato apud Athenaeum tertio dipnos. aliquo modo acceptos, vel ab Archestrato ex Ennio mi tuatos unicuique cognoscere licet, quos versus, quoniam Turnebus restituere conatus est , nil de iis amplius dicam. Sunt vero Archestrati carmina
105쪽
106쪽
Ll Mea Galeri, OPlinii emendata: Nonnulla der mangonibus. cap. I.
A L E N V S in primo de articu
lis commentario aptior. XXX. duo extenuatorum corporum gene
ra in medium ponit; alterum quod seu fame, seu obsidione, seu luctu , seu moerore, seu alia quo alio cibi fastidio alimenti parum sumens sponte consumitur; - alterum quod arte tale essicitur. De secundo haec verba,ut sunt in basiliensi codice,h bet,οταν δὲ ἰατρος εκων ἰχνοτερον ἐργαoτου τὶ : πιομα μν
quae cum asterisco, quasi deprauata,notata ement, interpreti tamen sic conuertere placuit, sed ubi medicus de industria corpus aliquod extenuat, per ea quae excogitauit, moliri id contendit; deinceps frictione utitur: sed praetcrg quod uerbis interpretatione minime respondet, etiam opus medici in extenuandis comporibus
107쪽
L1BER roribus nequaquam apposite exprimit: Itaq. Iocum hunc mendosum esse, sicci . restitui debere puto οσαν δ' ῖατρος εχών 'οτερον ἐργα τω τὶ σωμμα, cρυσμένον μυτοῖτο πρά sim vi πιτα τουτο τρίβει οτευῆ, id est quando medicus sponte aliquid corpus extenuare vult, hoc quidem dilatat,aperitve:deinceps empore Opportuno frictiones adhibet, vocem enim .s υσναενὸν Vutatam esse Hippocrati,& Galeno, ubi corpora caloris ope rarefacienda, ac aperienda sunt, in muItis corvin comment riis, & praesertimina. 6.lib. cpid. animaduertere licet. Quod deinde Mangones & Gymnasiae, dum corpora nimis crassa extenuare intendebant, prius necesse erat densata corpora calefactionibus, vel aliis adiutoriis rarefacerent, dilatarentq. ut postmodum ita praeparata facilius frictionibus exiccarentur, nemini in medicinauersato obscurum est; Non omnes tamen intelligunt: Qui praecipue essent Mangones a Galeno pluribus in locis nominati: Nam uetustissimis usque tomporibus cum nulla religio homines perinde ac belluas seruitiis teneri,atq. permutari uetaret, inueniebantur,qui nullam aliam artem exercebant,quam in uendendis, permutandisq. infantibus, pueris, uiris, uirginibus, mulieribus, eunuchis, omnisq. tandem sortis hominibus;
sed inter hos aliouod discrimen obseruaui : quoniam qui pueros, puellas, & mulieres in libidinis seruitium
uenditabant, antiquo Romanorum uocabulo len nes uocabantur; qui uero infantes in canistris, seruos, cunuchos, aliosq. nomines alterius operis gratia uen Ies habeant, ανδραποδογαιπηλοι,& interdum ἀνδροκάπηλοι a Galeno, a Latinis mangones uocati inueniuntur:
Hi autem quo uendibilior merx seret, corporum pulchritudini totis uiribus studebant; unde legitur apud Galenum cos consueuisse facies puerorum succo piis nae, farina fabacca, nonnunquam nitro,quae detergerent,
108쪽
gerent , & lucidiores: redderent, abluere ; non nunquam emaciatorum nates virgis percutere, atq. picare
qud habitiora & crassiora corpora euaderent, aliquando puellarum costas arctissimis mcijs consti ingere, ut pectoris amplitudo, simulq- coxarum altitudo, latitu-ὐγve qui solet esse mulierum decor augerentur; qua doq. varijs modis pilos e genis, alijsq. partibus vellex
quo iuniores,& venustiores, qui erant vendendi,apparerent. Scriptum .est a Vitruvio secundo libro cap. 8.corpora muliebria , dum grauida essent , a uendit ribus nunquam praestari sana in more positum fuisse; quod a conceptu usque ad partum integra ualetudine non uterentur, quam sententiam nedum Hippocrates, ut ueram saepius protulit, uerum etiam Aristoteles, qui quarto de generatione animalium cap. sexto scribit , bruta plurimam temporis partem compore ualere , dum uterum gerunt, mulieres ma naex parte aegras degere , nempe quae uitam ociosam,
& sellinariam agentes plus rccrementi sibi contrahe rent. Inuenio quoque apud Plinium ob alopecim turpitudinem seruorum pretia fuisse diminuta; &ic circo ad eam corrigendam innumera prope remedia excogitata esse: & quoniam mentio eius mentiti Pli nij incidit , cuius libri de re medica circumserun-.tur; ex eo monstrabo, quomodo Plinij maioris, ex cuius de natura opere toti lare minoris Plinij libri coi stati sunt , locum meliorem reddere possimus : libro
tertiodecimo, capite vigesimosecundo legitur, Ner nem Caesarem dum nocturnis grassationibus convcmberatam faciem gereret, thapsia, thure, & cera eam sibi illinisse &secuto die contra famam cutem sinceram stentasse ; sed in alterius citati Plinii libro de re med. 3. cap. 7. loco cerae cerussa habetur: cam cum ad sugillationes, uerberationesq. mira opera quotidie praest re ; I ceram
109쪽
ξξ .a VIIII sis ac ceram vero nihil plane adiumenti afferre experiamur, sit ut a principio librarios aliquos loco cerimae in Plisniano codice, ceram exscripsisse, sicq. errorem paullatim in ceteris subinde irrepsisse arbitremur . quaquam non negamus possie quoq. ceram in eiusmodi medicamentis locum habere ad ceratum formandum, &alia
duo continenda. t . In b' Horem muscorum urendi pueros,fuisse antiquum: Herodoti ait locys noιutus, quaedam de Scythis exHidi
N Thuscia, ac nonnullis alijs Italiae regionibusi vetus consuetudo est, ut pueros adhuc lacten-m res,vel paullo maiores in occipite ferris ignitis Vrant, sperantes eo auxilio ipsos a pituitae malis, &praesertim a puerili morbos tutos futuros; Hunc morem antiquissimis usque temporibus apud Lybiae populos fuisse testatur Herodotus in quarto, ubi haec Ieguntur, των πω δίων των σφετέρων τετραε τ'α γε mira
λειγένηταa, ἰiευρητα , σφίνάκος-μ μμ απεισαντες α/οντια σφεας, id est, puerorum suorum cum annum quartum attigerint oesypo ouillo venas verticis adurunt; alij vero ip rum temporales venas; quod ideo agunt, ne ullo tempore a capite descendens pitliata Obsendat: & propter hoc seipses sanissimos praedicant: Occerte Lybici omnium hominum,quos viderimus, anui s. I mi
110쪽
mi existunt, an propter hanc caussam,affrinare non audeo. Sunt igitur sanissimi, sed sit inter urendum super, ueniat conuulsio, inuentum cst ipsis remedium. hirci nempe urina aspergentes eos liberant. Quo in loco ut Erotianus auctor est accepi ite Hippocratem pro oesypo stercus interpretandum puto, quod sane vrcndi altiqua vi pollet , sed an sufficere simili operationi illud potuerit,anceps sum. At scio,quod Theophrastus in libro de igne ι-, siue viticem apud medicos in usu fuisse adurendum litice verbis a Turnebo restitutis testatur διο, am ρι ιαFοι-ηλους κα-ι τώ οἴσω . Non absimile multum illud erat,quod factitasse Scy thas memoriae prodidit Hippocrates, in libro de aere, aquis, & locis, qui
cum ob frequentes equitationes coxis, atque crMribus valde offenderentur, incisione venarumpost aures sibi ipsis auxiliabatur,tanquam eo remedio capiti adhibito pituitae fluxum ad inferiora cohiberent; quo sani quindem, sed in foecundi sempcr manebant. Haec omnia praesidia interdum magnopere ex usu esse antiqui in dici cognoucrunt,quando &ipsi ad compescendos humores a capite in partes inferiores delabentes modo synciput, modo verticem, modo occiput, interdum ola haec, vel igne, vel causticis medicamentis urenda consulucrunt: quanquam in hoc vulgares saepenumero errare conspiciuntur; qui contra Galeni praeceptum non raro ceruici,& aliis partibus cucurbitulas ignitas admouent, priusquam uniuersum corpus exinanierint.
Sententia Galeni ex Herodoto comprobata: De Syrmea: De partitione anni , secundum Hippocratem: Error Iacerdotum Ammonis. Cap. 3.ας μεταο ς-ωρεων μααλταιτο τειν νολυς, siue
Mutationes temporum morbos potissimum parere,dum scripsit Hippocrates, fuerunt, qui puI a tarent