장음표시 사용
21쪽
opiniones super corporibus contentis in calcis gleba' At vero, quaeeunque nunQsint corpora illa. potestne illorum cognitio accurata nobis esse utilis ad capiendam calcaret mutationem 3 Ego ciuilem uti habeo persuasissimi , sacere illam cognitionem quam plurimum , ut de diversitato
calcar eorum , tanguam corporum compositorum , iuste judicare valeamus; ita eandem ineptissimam existimo , quae ipsius cat' caret, ceu calcaret, id est, ceu eorporia igne in calcem vivam vertendi, indolem nobis aperire possit. Idem de latice aquomst sentio. Ρaucitas utriusque materiae Jam
fimile quid innuit. Sequens Paragraphus: rem extra dubium ponet. g. XII. Repeto experimentum g q. Sed pergo lente , caute sibministrando ignem . ne nimis intendatur, ut ne maeteries elastica exeat. sed tamen ita intendatur, ut ex eat omnis ille latex, una cum volatili illo corpore eundem inquinante. Simul auhaec cessant prodire, illico aufero ignem omn , aperio furnum, vel & tollo retortam. Frigesa am frango. Examino Dustula calcasei lapistis contenta, ct repe rio, esse solida , vix mutata. esse tota quanta calcareum crudum, nullamque ha-
22쪽
Φ in m here vel minimam dotem calcis. Non actest tamen amplius ibi latex ille impurus. Ergo calcareus crudus existere po- sine illo latice ; nec igitur facit ille later , ut calcareus sit crudus, neque subtractio auta absentia ejusdem causa est, ut in calcem mutetur. Indisserens itaque res est circi
Videamus nunc, quo se res modo ha- beat cum materie elastica Τ ΛErem esse, qui tanto cum impetu tantaque copia de calcareo,. destillaticinis tempore, invisibilia
ter eXivit, non credo, controverti posse.
Si tamea quis velit, sustineatque, aerem non esse, dicat igitur ille, quid sit , si aer
non est. Neque igitur video, morari nos diu in hac agitanda Maestione debere. Et tamen vel Me etiam postea opportu
nius evincere per eXperimenta conabor.
Ad aliam transgrediamur. . An aer, sic egressus , merus purusque adr est y An in vulgaris p Λn non alia corpora impetu ignis vel & ipsius agris sic una cum agre' abripiuntur ' Ut haec indagarem , Varia tentavi. Concurrerunt omnia in probando, esse merum puriamque aerem, initio tamen saepe, uti antea monui, aquoso la tice assimc humentem, & volatili corporo in
23쪽
inquinatum. Dieam, quae expeptus sum, aliqua. Continui, quantum potui. erumpentemserem in exeipulo amplissima. in quo herebat pauca copia a line destillatae
purissimae. Nunquid . si alcatini filii
quam, aut acidi, aut caloeret, aut alte
rius heterogenei in illo aere se pensiunfitisset. id intrasset maior partem lixaquam p Sic quidem videtur. Sed postea
examinatam hanc aquam inveni purissi-niam Conatus etiam sui ipsium erumpentem aerem intrudere in lutiones metallicas supra nominatas, sensibiliores facillime turbandas. Intrusi in acida. m alealia. Nullibi turbationdem, nullibi esservescentiam, nulli, mutatum liquidum ob servagi. Facile erat experimentum, dum tempore destillationis debito, rostro excipuli appendebam lagenulam, ita ut rostri 'os immergeretur liquido in lagenula contento, quo asir de calcareo egressus coge retur trans liquorem se extricare bullularum sorma. Et sic reliqui lunae iblutionem per horae quadrantem rostro appen. sam sine mutatione ulla. Ergo in aere illo heterogenea non sunt. Et si serent neque enim omnibus calcareis negare illa audeamo tamen non sacerent ad constiti1-tionem calcarei, quum in Omni calcareo non adsint.
24쪽
Sed inquiet aliquis, uiadenam in dilro. hoc lapide nunc subito tanta vis adris elastici, qui, antea in illo neutiquam apparebati Fateor equidem , esse phaenomenonia'stra attentione dignissimum, eoque eva'surum singulare magis, quando egressi κου ris calculum instituemiis. Assumamus ciliri M si schenbrotato, ) auri gravitatem sp cificalii nJn minorem ad aquam elth, quam uti 1 ad 6o6 , & pedi cubico aquae es Iopondus 64 librarum. Ρonderabit pes cubicus aeris 6i libras divisas per 6o6, sive circiter drachmas 33ὲ. Habuimus autem in calcaret unciis 3 et, sive libris duabus. aeris egressi uncias Ig ; erant itaque in calcaret crudi libris duabus pedes cubici aeris 7 sive pollices cubici iga 8. Ex alqtera parte nunc examinatam calcis glebam adhibitam invenio habere se in gravitatu specifica ad aquam uti 36 ad I g. Ergo pes. Cubicus calcaret ponderat libras 168ὲ, &huic librae duae ejusdem calcarei contine bunt eollices cubicos et ol. Consequenter haerebit in calcareo crudo aseris copia tanta, qui nunc extricatus de car ceribus hi ce tuis, sihi lite quus redditus, volumen
25쪽
habet xcenties & quadragesies Exies malus, quam ipsum est volumen cel caret. in quo continebatur.' Et alia circa lusnc rem similia objici possetat quib=is antequam respondeam, vel potius quibus respondendis ut super sedere queam, quaedam. de as rQ altius Petenda iune ex physicis. S. XV.
Quid in uni versum vulgo per aera intelligamus, suppono esse ex physicis noetilliinuim, neque glium ego hic intelligo. Verosii nile mihi videtur, ire omni corpora re lido globi hujus terrestris, sine ulla. Exceptione, agrem haberi; nec posse sorte ulla arte humana oinuem Omnino inrem, de corporibus illis expelli: si tamen, da-Tetur expelli polm; cune sorte in elementa sua Prima corpora dissolutum iri, vel abitura in talem statum, de quoi judicium ferre certum, quemque ipsum comprehen viilere, superaret intellectum immanum. EXtant tamen modi, ptibus ita extricari potest do illis aer, ut ut iisdem superstes certis experimentis demonstrari nequeat;
quae tunc corporae aere orbata vocabimus.
In corporibus fluidis idem sortasse obtinet ; sed videtur tamen inde alir sacilius..urghendus, certe quoad partes aliquam.
26쪽
Notissima sunt experimenta numerosa iu-1tituta ope antliae pneumaticae, celeberrimi apud Physicos instrilinenti. Per bane machinam ex spatio itu dam intra vitream Cain panam contento eXhauritur aer EX hauritur itaque etiam ex corpore quolibet. quod in eodem illo spatio stib campana lo- catum antea suit. Ipse enim aer comm is selasticus in poris dicti corporis conten tus, nuse a comprimente aere externo liber , expanditur atque extenditur per sparetium campanae Vacuum , ex quo , uti aer prior, nunc ipse hauritur, ut tandem se totum hocce corpus aere illo elastico pri- Vetur. Hoc apparet evidenter ex buniviis aereis de corpore visibiliter egredi entibus. si liquidum illud fuerit; quae tano dein bullulae cessaui, dum aer dictus jam corpori ademptus omnis erit.
Sed an, hac machina mediante, omnis aer qualiscumpie de corpore qualielinque educi potest y Est haec quaestio, qiuae quam maxime ad rem nostram facit, eidemquSpoterit soluta assundero lucem. IJ Dum stiastidium lapidis calcarei sub antliae campana pono, aeremque, quantum possum, haurio , erit eductus ex illo omnis ille aer, qui haerens in ejusdem poris,
27쪽
a8 ο& elasticitate ibi donatus, aut directe comin unicabat cum atmosphaera ambiente. aut sorte inclusus, lapidea repagula nunc si perare, at mosplha Tae actione sublata, v lehar. Et hunc itui dena effect uin corporibus 1blidis, arbitror, esse Communem. a) Εκ aqua sic explorata tu Vacuo egrediuntur bullulίe aeriae, quae superficiem aquae petunt, ibidemque disploduntur. capta experimenta demon strarunt. vix sensibilem voluminis diminutionem pati aquam per halic aeris sui jacturam. Col. Iellus autem apto apparatu aqr sic egreΩsus volumen constituit notabile, ipsam
33 oleum tartari per deliquium mera- cum in vacuo nullas bullas aerias emittit Pollia det tarnen multum adris alia via indoeducendi. Ergo cstu sis , Ob quam in vacuo dimittebat aerem sutim sacili in1e aqua, nec dimittit hunc oleum iustari, non est ex vacuo petenda solo, sed partim quaerenda in diserimine unioliis aeris eum aqua, ct aeris cum oleo tartari per deliquium. Sumpsit immortalis Boerliavius es um vitrioli, & oleum tartari per deli qui iam. Ρosuit utrilinque sub campana antliae ita, ut haec liquida commiscere sub ipsa campana in vacuo potuerit. Extraxit omneR ae' rem possibilem de campana, & interea exivisse licitat de acido vitriolico bullulas aeris plu
28쪽
plurimas, Valdeque crepitantes. Ubi ita que ivlpicari potuisset , nullam, amplius aerem elaiticum hisce liquidis inhaerere , commi scuit oleum tartarei cum oleo vitrioli in ipQ vacuo, exortaque fuit ii mulatque semel ingens, & vix credibilis es- fervescentia, ut periculosae plenum fateae hoe experimentum praedicaverit. σὰ s) lta tractavit idem cum aceto Oe
Ios Cancrorum, cretamque, calcareae indolis corpora. Semper effervescentia si in-rna nata fuit, dum in Vacuo commiscebantur, & barometrum stinui in eXperimento adhibitum indicavit priuentiam aeris Val- de elastici atque insigniter com Primentis , hic ita enati extricatique de litice corporibus. Omnia haec numerosaque alia clare demonstrant, raro , si Vere unquam , Op. antliae pneumaticae educi de corporibus Omnem aerem illum , quem illis inesse ., alia experimenta evidenter probant.
Hic autem aer extricatur ex hisce corporibus aut per ignem, aut per putrefactionem, aut sermetitationem, aut EDfervescentiam , vliaque. Sed an vel si e omnis ubique aer de corporibus expellietur ρ
29쪽
tur Z 'Neiusquam credo. In e vesceat, tiis quidem res palam est: nam in vacuo cominisceatur 1al acidus cum aleatino. Per effervestentiam sic enatam aeris copia magna de misceta egredietur,egredietur beeo Iiberius, quod Minosphaerae resistentiam nullam experiatur. Exoritur sic sal neuter. Hic igni nune tractatus manifestissima ite rum edet aeris in se contenti praesentisque indicia. Ergo non videtur per efferves Centiam aer expulsus fuisse omnis de istigc0rporibus, ne quidem in vacuo. Nec mihi certe videtur una esse cati expulsionis aeris per varias illas metho dos. Sic in unione salis acidi cum sale al- catino in salem diversissimae naturae neutrum , effervescentiam explicat Boerha vius , quia ingrans dominatur inιεν hos e iacis miractio , per quam sales hi, in certar insanita positi, ingenti impetu ruunt in
cent inter haec alealia, D' arida, atque in.rimum horum acessum ad se mutuo impe diebant. Ex violenta itaque harum aeria rum parricularum excussone, in actst a nationisfacta , expelliιur arefum elasticum
lis adhaerens, quod unitum aliis similibus
hvstas, motus, ῆς erepitantium bullularinis
30쪽
haec magni viri sententia, utut certa re spectu verissima, non mihi plane satisfacita Salium unionem adscribens attramoni, Give hanc proprietatem corporibus insitam, sive meliori forte jure duntaxat effectum aliarum proprietatum nedum bene perspectariam dixerim, ὶ ο largitus , per illam
aerium elasticum expulium de litterstitiis fui lle , non propterea Meeor , qua inob- rem mixto novo corpori expulsum non accrescat de novo p Ex Halesii Stati est v getabilium ratio peti potest. Docuit indu-1trius ille vir, corpora continere aeris, bidem tunc elasticitatis signa non dan is, . determinatam quandalii copiam, nihil ultra allii mere , istar privata tantundem iterum sponte in se trahere : esse copiam aeris illam diversiisimam in divectis. Si itaque demus , quod effectus demonstrare . videtur , requirere salem marinum mino rem aeris quantitatem, ut illo saturetur, quam erat ante unionem in acado muriatico , &in sale alcatino minerali, seossim sumptis, debuit omnino Aperflua agris pers expelli, sibi nunc reddita, nec inveniens in misceta, quocum uniri posset, quandoquidem nunc sint ibi saturata aere.