장음표시 사용
221쪽
daeosque rebellantes contudit. Alanos etiam refrenavit, in Achaia etiam, atque in AEgypto rebelliones repressit. Hic Numae Pompilio bonitate comparatus fuit: quod autem in posteriori numismatis parte essictum, tabernaculi essigies est, in quo plurima aromata conis debantur, ubi eboreus Iectus erat stratus, in quo imago cerea defuncti imperatoris jacebat: in cujus fastigio inerat aquila, ad quam ignis
paulatim ascendens, illam vincula rumpentem, ut effugeret in coeia
Ium , essiciebat: sicque defuncti imperatoris animam in coelum finiagebatur ferre: sicque consecratio seu relatio inter Divos fiebat: quod verbum seu dictio in numismate ficta refertur sic, CONSECRA TIO. Cujus totam essigiem petendam esse ab Herodiano authore Graeco lib. l. jmdiu in meis numismatibus admonui. Ideo hic verba ejus non operae est pretium ut ponam. Gradibus autem quatuor fiebat tabernaculum ligneum quidem, ut in numismate apparet, quadrangula forma. Sed de his satis. Haec igitur pauca in bonam partem accipias, percolende mi pater, quem jam jam cupio ex vultu facie cognoscere, clim praecipue virtus tua ac dignit s, communisque patria Placentia me id mirum in modum ccere impellant. Vale religiose Antistes, praesesque templi Divi Theodori Papiensis, meque tui amantissimum jam redama. Nono Cal. Maii. M. D. LV.
Constantius Landus Comes Pullo Puteo S. D. P. CUM heri in celebri pompa Tancredum Sarzanensem ex Hetruria juvenem infulis doctoreis a Francisco Alciato decoratum comitaremur domum, interque loquendum ut fit a te ego peterem , an quicquam novi ex Placentia urbe, clim nuperrime illinc adveneris) afferres: narratisque quibusdam a te paucis , subjecisti postremo te nummum quendam argenicum, quem mihi ostenderes, tecum habere, statimque e crumena nummo tracto dedisti mihi, ut explicem, superinde dictitans te mihi illum largiri, quo a me accepto Dum etiam munus rejicerem ut tantum tibi morem gererem, in
224쪽
terpretari coepi, illico ac me domum proripui, historiam igitur
hanc brevem, & aualemcunque tui numismatis habeto, quae a me alias lecta, modo luccurrit animo, meliora cum reperero , ad te scri-ham: haec nunc utcunque sunt, legito. In numismatis tui priori parte extat imago mulieris comas in nodum conglomeratas habentis, circinis utraque tempora muliebri et
gantia ambientibus, in posteriori autem parte nummi essigies seu species currentis canis adparet cum inscriptione POST UM A. Sed & in quibusdam nummis vetustis argenteis est etiam inscriptio, C. POSTVMIVS , cum cane currente & jaculis: ut Pierius Valerianus lib. Hierogl eorum V. refert, quo loco de cane narrat. Numisma autem C. Postumii argenteum ad me misit his diebus Parma Placentiam Annibal Carus a secretis nostri Ducis, vir mehercule hac tempestate admirabilis , εc rei antiquariae summus interpres , cujus ex una parte ut interpretatur ipse) extat Dianae imago, ex altera canis venaticus in similitudinem currentis, cum venabulo ibi jacente, literae C. POSTUMI. ut etiam ipse Carus musis carissimus ad me missis literis significavit. Nam se contulisse retulit mihi cum Hieronymi Tagliaferri viri in literis eminentis, numismate suum Cai Postumii & cum eodem simul Athalarici Regis Gotthorum nummum. Sed ut ego , quae de Postuma alias legi, hic afferrem, de de cane hic emcto nonnulla dicam, & si non ad veritatem numismatis hujus, ne priorem laborem a me jam susceptum perdam , admonens interim lectorem me non negare hoc numisma esse C. Postumii,& Dianae, quae in nummi posteriori parte sit: imo ex Pier. Val. 6c Annibalis Cari sententia idem probare. Haec igitur Postuma, quae sic in numismate emcta est, Constantii Caesaris 3c Faustinae ejus uxoris secundae fuit filia, ejus nempe filia Constantii, qui fuit Constantini magni filius, cui in divisione imperii inter fratres Constantinum&Constantem obtigit Oriens, hanc post se reliquit Constantius, cum adhuc praegnantem Faustinam reliquisset moriens. Ideo fortE hoc nomen sortita fuit Postuma ab accidente, quod post mortem Constantii patris orta fuisset, haec cum adolevisset Gratiano Imperatori jure matrimonii copulata fuit. Qui Gratianus ex Valentiniano, & Severa matre Syrmi natus fuit, fratrem habuit Valentinianum, de quo in Codice Iustiniani extat mentio, necnon consti-
225쪽
tutiones 3c ejus rescripta leguntur. Haec Postuma aliquando a matris nomine Faustina dicta est, aliquando etiam a patris cognomine vocitata est Constantia Postuma. Solebant enim veteres Komani a parentibus suis cognomina arripere: nempe patris aut matris vestigia virtutum sectantes, familiaeque nomina, arbore veluti quadam ramos fulciente late propagantes a memoria enim cut inquit Hammonius in aequivocis fiunt aequivoca: uti cum quis filium suum majorum nomine vocaverit: a spe etiam fiunt, ut si quis filium philosophum sperans futurum, Platonem nominaverit, saepenumero usu venit, ut quod factum a memoria est indito a spe nomini concurrat: uti clim compertus fuerit avus tale genus studii tractasse. Nec enim hanc Postumam a gente Postumia Romae olim celebri familia denominatam crediderim, a qua etiam A. Postumius dictator, praetor,& consul emanavit. De familia Postumia intellexisse videtur Virgilius in sexto e Geidos hoc versu: Iesus banum nomen , tua Postuma proles.
Ut sit Postuma pro Postumia dicta ex figura syncopae: sic enim ille locus Virgilii exponi debet, ut de prole Postumii deque Postumia familia intelligatur, non quod Sylvius sit proles postuma, hoc est post
humum nata, ut grammatici passim inepth interpretantur: in hoc nummo illud annotatu dignum esse opinor modo non insit artificis mendum) Postumam sine flatili litera scriptam legi: sic enim in plerisque publicis spectationibus animadverti antiquis, & praecipue in inscriptione marmoris antiqui apud vicum Galeratum Mediolani, quae est Cai Postumii prisci in hunc modum scripta, C. POSTV
MIO PRISCO C. POSTUMIUS DROMO LIBERTO PI
ENTISS. IN AGR. P. XXX. IN F. P. XX. Haec Postuma pulcherrima etiam fuit mulier & venusta, nempe formositatis parentum Constantii, & Faustinae particeps: quod autem Posum sit dicta: sic enim veteres solebant nomina imponere filiis ab accidentibus vel ab ordine, sic enim Primam , Secundam , Tertiam , --πiam, Luciam , Postumam , ut Hermolaus refert in principio secundae editionis eastigationum Plinianarum, Primam , Secundam , Tertiam ab ordine procreationis, Maniam quod mane , Lucsam quod luce , Postumam quod post patris mortem nati essent, appellaverunt, & his lapidum testimonia consentiunt. Sed haec ad priorem nummi partem satis. Quod
226쪽
Quod vero currens canis in posteriori numismatis parte sit effictus, id nondum comperi, nec quicquam nunc succurrit, quod de eo loquar, nisi id forte factum sit, quod plerique sub signo caniculae correpti febre decedant, ut ait Artemidorus, quod etiam inscriptio marmorea apud me indicat, cum canis imagine, vel quia H catae id animal jugulabatur cut ait Sophron vel ut Artemidorus Dal-dianus lib. h. onirocrisitan cap. xj. tradit, quia canis, qui non sit venaticus, vel Melitaeus, rei familiaris curam significat, quod ad numisma facere posset: cum cura familiaris, & domus resimen ad ipsas mulieres spectet, vel ut Orus Apollo in Hieroglyphisis ait, quod AEgyptii, cum magistratum judicemue indicare volebant, canem pingebant & stolam regiam juxta jacentem: scribit etiam Iulius Pollux in Onomastico ad Commodum Imperatorem quod canis sectabatur Herculem, eratque mos antiquis, quod simul cum heroibus canes in concionem ingrederentur. Hinc Virgilius poetarum praecipuus lib. e Sreid. viij. morem hunc innuere voluit, cum sic cecinita
Necnon s gemini custodes limine ab alto
Trocedunt , gressumque canes comitantur herilem. Uel etiam canis in numismate forte est venaticus, videntur enim ibi fixa sacere duo spicula seu jacula ea forte ratione, quod aut Gratianus hujus Postumae marit us, venatione se oblectaverit, aut potius, quia Constantius ejus Postumae pater mirus artifex in sagittis jaculisve jaciundis extiterit, ut est author Eutropius lib. M. rerum Romanarum in fine historiae Constantii, febreque nimia intrinsecus exurente obierit. Cervam autem fuisse potius quis alius augurabitur, quam quod vere sciat ob vetustatem numismatis, in quo tamen
non apparent cornua, nec cauda etiam si sit cervus, cervam tamen
ponamus quod sit, ab eo quod superius dixi, non multum variabit expositio nostra, cum Constantius peritissimus fuerit in jaculandis
sagittis, Gratianusque venationem adamaverit, cervam tamen cum
cornibus emctam vidit nemo, nisi a pictoribus , aut sculptoribus, Poetisve lusus gratia picta, sculptave fuerit, aut per ignorantiam Crassam , quae latae culpae attribui solet, deliniata fuerit, quique ita crederet ridiculus forte apud plerosque haberetur: constat enim K a apud
227쪽
apud opinatissimos scriptores cervas non emittere cornua. Sicuti &a Plinio illud traditum extat, in Africa cervos non reperiri, unde mirum quod apud Virgilium in quarto e Getae Ascanius apud Dionem venari cervos dicatur, cum tamen Plinius dicat non nasci in Africa cervos. Franciscus etiam Petrarcha Hetruscae poetices princeps suggillatur a viris doctis quod in rythmo quodam dum Lauram suam cervae comparat, eam duobus cornibus auratis sibi apparuisse faciat, cum illud pateat cervas non emittere ut jam dixi cornua, hunc que errorem, si modo est error, Francisci Petrarchae animadvertit vir hac tempestate celebris in libris suis de ne poetica Mutius Histriensis qui & de duedo librum conscripsit , excusari tamen posset Petrarcha tanquam Poeta, qui metaphoricos loquutus sit, per cornua intextas comas Laurae intelligens, sic enim ad ornatum Comarum, quo utuntur matronae Gallicae, allusit, sic & P. Virgilius in nrmphas fuisse AEneae naves commutatas , more fabulosi poetae describit, quod tamen ridiculum apparere posset poetarum artem non tenentibus, sic enim de Pindarus in Olympiis ode, quae Theroni scribit, tiς Drui ita enim ibi,
quo loco interpres introductam ait a poetis cornutam cervam, cujusmodi ea fuit, quae Thelephum lactavit, positum hoc idem ab Anacreonte, sed a Zenodoto correctum, ob vulgatam historiam, quod in eo genere foeminae cornua non habeant, nam quod scripserat
Θεἰς-μστρὸς ἐπlbin , pro locutione κεροεα ς, quod cornigerae signia scat, Zenodotus is emunctae naris censor reposuit, hoc est desideratae vel amabilis , subiungit idem interpres Pindari inventas tamen aliquando, nec incongruum esse aliquas habere cornua, quemadmodum in elephantis de quibus tradunt AEthiopicos& Lybicostam mares quam foeminas habere dentes, cum tamen in India, ut observavit Amrtianus hujus generis foeminae sine dentibus conspiciantur, & haec quidem ex Pindari interprete animadvertit Pierius Val. lib. 7. Hieroglyphicorum , ubi agit de cervo. Illud hoc loco addidisse non erit inutile in gratiam professorum Ethruscae linguae, M
228쪽
ad poetae locum illustrandum , cum enim Petrarcha narrat scriptum extitisse circa torquem auream, quam collo gestabat cerva, hoc sensu, quod nemo eam tangeret, quia libera a Caesare facta fuisset, Caesarisque esset cerva, allusisse Franciscum. Petrarcham ad historiam antiquissimam aeneae torquis apud Paucecios h collo cervi extractae, in qua inscriptae erant literar, DIOMEDES DIANAE. hujus rei meminit Nicolaus Leonicus Thomaeus philosophus clarissimus ac doctissimus, in libro primo variae historiae cap. xcij. Illud etiam non ingratum fuerit addadisse, quod verisimilius numismati accedit, in quo canem fuisse fictum ex istimamus & pro certo habemus, propterea quod mos, consuetudoque non rara fuerit Caesarum de imperatorum ad populi benevolentiam & favorem conciliandum Venationes edere, ut ex historiarum lectione patet, tum Iulii Capitolini, tum dZIii Spartiani, de ex Iustiniani Caesaris collat. . in aute. de confkLM. quidem Cicero in ea epistola M. Mario scripta lib. 7. familiarium, in qua describit quosdam ludos Romae habitos , hinas venationes narrat per quinque dies Romae factos in admirationem vulgi & turbae, ubi etiam haec verba subjicit, stuae potest esse homini politico deleritatio λ cum aut homo imbecillus a varentissima bestia laniatur , auipraeclara bestia venabusi transverberatur λ extrema dies venationis fuit elephantorum , in qua nulla delectatio extitit eum etiam misericordia quaedam consecuta est, atque opinio hujusmodi quandam illi beduae eum genere humano esse societatem. Hactenus Cicero, apud Cassi odorum libro v. variarum , venationis genus Mforma ferarum cum hominibus describitur, cujus verba hic adscriberem, ni prolixitatem vitare studerem. Sed studiosus unusquisque per se locum facillimε reperiet. Illud potius dicamus hoc loco, in
nummo nostro currentem canem celeritatem significare, ex Jaculis,
quae sunt inferne sita: unde rem properanter confectam , victoriamque cito partam juxta augurum praeceptao indicari conjicimus, quod si cauda exporrecta , & surrecta foret, dum sequeretur praedam, aut sic temere lasciviret, ut sursum versus incurvatam haberet, portentum futurae victoriae designaret ex Aruspicina. illuctetiam sciendum, Praetorum, & AEdilium olim munus fuisse, ut scut & ludorum scenicorum, ita & venationum curam haberent.
229쪽
innuere videtur, dum se greges pantherarum non habere scribit: in libro Graecorum epigrammatum primo, quae his diebus mihi privatim domi interpretabatur Bartholomaeus Moyranus in literis Graecis abunde versatus, necnon philosophicis praeceptis ornatus, hoc carmen sane elegans in prima pagella φψοποιφου. se offert, cui inis scriptio est, u . - id est, infestum, seu spectaculum unius diei , id enim vox Graeca signis are videtur: epigramma autem
cujus sensus talis est, Phoebesagittarie, longe jaculans , Pieridibus
imperans dic sorori ut excitet validas feras , quatenus liceat levi ter tangant hominum corpus , quatenus ad clamorem S voluptatem popuIus magnum os aperiat, ne ego inteustam , qui sortitus sum D- vis placidi thronum , alicujus viri interitum. Hoc autem epigraminma sic nos vertimus in Latinum carmen, non ut verbum verbo redderemus , sed ut tantum sententiam ad libitum nostro carmini acis commodaremus sic:
Phoebe , procul jaculans , idemque si istifer , ora in Diana feras e flvis excitet acres Caesaris in laudem , populi plausumque potentis. stuae tamen haud feriant jaculantis eorsus inultae , Nam Deus in terris facit haec spectacula Caesar. Sciendum est nonnullos viros doctissimos illud epigramma Graecum tribuere Leoni philosopho , Caesari ac imperatori, qui post
defunctum Macedonem Imperatorem, Romanum imperium susceperit, dictum phiaosophum propter singularem eruditionem. Ideoque authorem hujus epigrammatis, di νος ρο λιχίοιο λαχων ' ονον. hoc est yovis suavis seu mitis thronum tenentem in terra , eundemque edidisse spectaculum. Ad hanc autem rem vidi his diebus proximis argenteum numisma antiquum & pulcherrimum Gnei Planci R dilis curulis quasi nuper cusum, quod M. Antonius Pectius Ioannis V amplae Pectit senatoris Mediolanensis nepos, adolescens Optimus