De responsionibus diverbii apud Aeschylum dissertatio philologica ...

21쪽

Deniquo diemulum stras aeqnabilitate mam' illim toti

earmini vindicavit unicuique eit in Stropha Cassandrae duoSirimetros subiecto esse c0ntendit Attanieli haec aequabili

tas olbscurius expressa esset, quia duo mi iri eui ima loca udrae modo choro essent tributi sed ne veri ' mai

est, mum post alteram tertiamque Strophalli ullus Cassali irae duo chori trimetri, omnino tres sequantur. Hic igitur est

ordo latius arminis, cuius strophus Cassandi in tributas Graecis ebin eas Latinis litteris motabo, simul adiectis ub

Parvus Duni erus trimetro mini carmi iribus interteiatiar restat eommus, in quo aequabilitas maiori =ὶΤι λὶe 'leontra libros

restituenda visa est ' Eum 770-902. Furiarum enim iudicii sibi adversi iniussitiam querentium, vindictam Nnantium strophi duabus, quarunt ullastu in antistrophaeisdem verbis iteratur, Minerva trimetros Opponit, quibus modo arguit iudicium iustum fuisse, modo suam potentiam sapientiamque illis in memoriam revocat, modo summos honores se illis oblaturam esse pollicetur, si placarentur. Itaque priori strophae 4 antistrophaera verSus ubiciuntur, alteri paria et II, deinde sequitur stte mythia bis quinorum et unius versuum et ratio Minervaeo versibus comprehensa. Atque eas orationes, quae prius stropharum par insequantur uno versu 790 ex priore amovendo esse aequandas Hormannus docuit in adnotationibus Verum etiam alterum orationum par fuere qui aequare studerent Hellandius enim orationi duorum et viginti Versnum quorum numerus ab Hermanno unum versum M delente, unius ante

22쪽

8 4 lacunam statuente non mutatus sit, respondere voluit orationem alteram cui versibus stichomythiae insequentis coniunctam. Non enim differre utrum versus periodorum re- Spondentium orationibus unius personae an plurium om- Prehendantur, ex tribus versibus commaticis Sept. I99-20 linter Eteoclem, chorum Eteoclem divisis apparere. At iam Hermannus ad illum locum adnotavit, hanc turbationem ordinis eo excusari, quod versus coryphaeo tributus non integer sit accedit autem quod tres illi versus carminibus cincti aperte in unum corpus coniungendi sunt, cum in Eumenidibus locus stichomythicus quaestione claudatur, quae a Se quenti oratione responsum continente vix possit abscindi. Itaque ellius aliam eamque audaciorem viam ingressus est: Orationes a Minerva carminibus adiecta 834-856 et 868878 sedes mutare iussit, easque nova periodo post V 844 incipienda aequavit. At quod dicit eam Minervae dictionem 868 - 878), quae accuratius chori verba respiciat, minus apte post iteratas quam post priores Furiarum querelas collocari, non satis ausae est nam etiam ex priore tropha non pauciora repetuntur in altera oratione Minervae απια0 810,

780 redeunt denique quarta oratio, quae est ultima optime

incipit verbis υτοι καυθυύμ.αt. Verum ne assentientes quidem reSponsionem planam lucraremur nam quod Fellius versum

845 seqq. a praecedentibus divellit, plane nullam causam habet, cum incisio si qua in hoc loco statuenda est potius ante prima placati chori verba cadat. Itaque mihi videtur illa ultimae orationis libertas quam supra in I exemplo invenerimus etiam huic loco concedenda esse. In his igitur novem exemplis Oppositio trimetrorum et carminum per plures strophas orationesque continuatur iam

23쪽

omisso de quo insita accuratius agendum erit loco 10 Sept. 3b0 - 557, ubi inter septem nuntii orationes cum totidem responsis Eteoclis mantinctas tres Strophae antistro aeque chori intericiuniin , pergamus ad ea, quae unum tropharum par interciermones merant. Ita enim videmus ii irem.

563 613 Ionis carmina eodem sui ternari Iaum BIO tri Ine-trorum a Prometheo excipi, etiam verborum coniunctione,

quae inter stropham et trimetros insequentes intercedat bis repetita κλ&ις ω 488. 589 τορ δ 605. 610. contra relis qua tria exempla eam aequabilitatem non admittunt 12 Pera. 692- 703 ορ στρ. anapaestico metro, non quod in praecedentibus exemplis omnibus vidimus doctauae scripta Δαρ. 3 eiram. X. ὀρος nam qui insequuntur Mediametri Darii nec ex bis ternis constant et cum sequentibus ex Alassae compositi sint 13 Agam. 13 32-14 10, ubi primae orationi Clytaemnestrae 27 versuum 2 trimetri, alteriis v. stropha dochmiaci generis, tertiae 14 v. antistropha chori opponitur, quam qui sequuntur 17 versus Clytaemnestrae scaenam concludunt. Frustra enim ellius versu post 136 Iinseri et finibus periodorum post 1379 et 13 9 notatis aequabilitatem restituit, qua bis septeni versus et stropham

et antiStropi iam ingerent cum nee versus ille desideretur nec illa orationum distinctio in verbis satis indicata sit. Tertium denique quod huc pertineat exemplum est 14 Choe . 967-1039, ubi essius recte videtur xv. 977 984, in libris

post 998 lectos post 100 8 collocasse, ut Γρ0ς ρωvω V. 1010 ad praecedens προςεserti reseratur. Stropha igitur et anti-

stropha chori anapaesticae interiesuntur tribus Orestis orationibus 26, 16, 23 versuum. Quas ut aequaret milius antes 85 distinxit sedecimque versus qui sequerentur 16 illis qui antistropham praecederent opposuit, tamque responsi0nem eo clariorem esse contendit, quod divisio utriusque loci haec esset 4 4 4 4. Attamen ne dicam vv. 993-1000 potius ex 3, 3, 2 constare, omnino oratio iam a v. 974 ad vestem satalem essent, quam per priores illos I versus Uellius

24쪽

vult explicari; immobrem illam Oppositionem bis se nim

nomim veramim quam non requiri priora illa duo exempla doeent, ut es selirius indicatam in dubio relinquamus.. .

1. Iam si ad partes diverbii in argumento iri dicatas transimus, illud quidem summum genus, quod ingre88u disce3ευγε actorum definiatur, simul eanticis Goricis intercedem tinnis dividi praecipit Aristoteles A. P. XII, 1 μερη AD OM

σμυα, ταδε ἐστί πρόλογος επεισοδιο εγ*οδος χορικοv. Sed ea definitis formam generalem spectat, quam multuariam res, quere poetae scaenici, nemo autemsequentius quam Aeschylus. Nam cum in primordiis tragoediae carmina chorica divisa fuerint sermonibus aetoris prodeuntis, ophocles autem, quem Maeriores seeuti sunt, non sine consilio et arte acti nem dixerint se in cogitationi s per cantica chorica expressis interpellari fecerit Aeschylus sicut aliquotiens Suppl. Εum. in fine Sept. Agm Deborum non spectatorem iudicemque factorum et morum in Maena propositorum, sed ipsius aesionis partieipem esse voluit, ita etiam carmina chorica eum diverbio multifariam commiscuit. In aetionis enim partes carmina vel astropha Prom. 688 - 69b Choeph. I 45 Ib8

quod Hermannus tamen strophica responsione adstrinxit vel ex pluribus stri sis composita recepit, velut Suppl. 403-420. Pers. 636-68l, Sept. 852-93 I. Contra earminibus chori actores adsunt non solum taciti nec quidquam agentes, elut Prometheus in stasimis tabulae, quae ab eo nomena bet, cassandra Agam. 941 993, Orestes Eum 253--272,319 - 388 483 454, sed saepe etiam commattea ritione carminum participes sunt, velut praeter commatica illa minora, quae supra enumeravi, Prometheus in parodo, Clytae, mnestra Agam lolii QML Minerva Eum 903-1002. Nee vero poeta illud observavit, ut dum personae a Scaeua ab-

25쪽

essent, carmina intericeret, sed epis odia distinxit anapaestia

trochaei eboreulanimis clamores pone scaenam editos excitatorum coniuncti sunt gam. t Esl -I33l, hoeph. 841 86I; quin etiam eum chorus abesset vel taceret actoresseaenam relinquere fecit in prologo Eumenidum post uv. 34. 65. 96. Itaque cum partitio actionis, quae prodeuntibus vel abscedentibus actoribus efficiatur, non semper conveniat eum ea, quae ex carminibus interiectis prodeat, praeter epis iaetiam ubi nulla metrorum mutatione saeta persona prodeat,

sive iam altera progreSSa sive Vacua Scaena partes quam Vict

minoris generis desiuimus. Sed saepe non ita facile statui potest, ex quonam versu nova pars incipiat. Nam etsi allaquotiens non signiscantur personae vel prodeuntes vel a

euntes nuntii potissinium qui r relata non amplius curantur, velut Sept. b. 33, plerumque tamen vel chorus vel

eis prius progressus alterum advenientem adiruntiat vel abeuntem prosequitur quae verba quo pertineant dubitari

potest, praesertim si non integram orationem, sed ultimam tantum vel primam partem comprehendant. alia enim, quas transitum parant, medium quendam locum obtiners videntur eumque in aliis locis metro singulari, anapaestico potissimum occupant, quem tamen cum trimetris concedere vix possimus, eos aut praecedentibu aut Sequentibus adScribemus. Atque eum quosdam ita hac duplici via uti videam, ut pro numerorum responsion quae actorum adnuntiandorum vel dimittetis dorum causa dicantur modo posteriori parti modo antecedenti adscribant, mihi ut firmam regulam praeScribam, verissimum

videtur, ea vis, quibus ipsa persona vel advenimae vel abiens compelleius ad eam partem pertinere, ut ipsa adsit,

ad praecedentem vere vel sequentem quae ad alias dicantur; quam rationem ab ipso poeta servatam invenias ubi colloquium cum advenieulibus metro mutato instituatur, velut Pers. 24b-247. Hac ρulam ex regula semel tantina oratio

26쪽

continua disium discessu aetoris Susis 19--932, ubi post 20 nova pars incipit.

Ilabentu Igitur actionem tragoeiliarunt, quae ipsae trilogiarum partes sunt, vel metris simul eum personarum adventu discessitque mutatis vel permniis tantum prodeuntibus divisam. x Mibus invitibus partiunt generibus aequabilita' ti in rebus expressae exenipla ei lius in commentatione Franco Gallico sermone conscripta attulit quae tamen cum minime numeris aequabilibus inclusa sint, nihil ad nostram qiuaestionem valent. Quin imo iam inaequales sunt partes

trRgoediar ulli, ut ne ii ultu Sini in exemplis ilIorendis in

Choepi 0ris epis0dium primum, in Eumenidibus exodus fere dimidiam pariem fabulae contineant. Verum omnino ea diverbii paries iam magnae sunt, ui numeri aequales a speciatoribus auditoribusque eompreheIidi non possint, nisi in corpora aequabilia dividantur. Quare si quando universariun parum numeri congruant, nec vero singularum particularum corpora, casum potius quam poetae consilium arguendum

esse putabimus.

2. Dividuntur igitur ea empora quae stet uni ingremudiscess'quo Mantur, Mngetuli orationibus personarunLQuai mu partes e magis inter se poterani opponi, quod pD-νumque duo tandum actore incicaena agebant Aeschylus

enim tertium actorem non adhibuit nisi in exodo Septem din eum, ubi ad Antigonam et Ismenam, et hanc quidem taeentem praeco accedit, et in restia, ubi Agam. 822-941 pra ter Agamemnonem et Clytaemnestram Cassandra, sed tacita in eaena commoratur, Choeph. 880 - 22 Clytaeninestra Orestes Pylades, Eum 555-745 Minerva Apollo restes sum agunt. Admiscentur autem ad interlocutorum orationes δermone chori in quibus inter se opponendis maximo usui esse poterat insulorun dictorum in choreti aδ ingulos intributio. Cuius dixisionis duplex est genus, alterum' dorationes eliori verbis actorum interpellat, alterum quo alius choreuia alium exclylt. Atque huiu quidem generis exesy

27쪽

plum praeclarissimum invenit Hermannus in eo illa a choro habito Agam. 1303-l33l in singulos inreuias distribuendo;

accedunt Sept. 350 - 356 in hemichoriorum duces divisi; fortasse etiam quos Hermannus in tres Furias distribuit Elim. 296-303. Ex priore autem genere cur praeter exempla paucissima irimetrorum carminibus imilatorum, quos supra 1 2 8 tractavi omnes chori orationes coryphaeo videantur esse concedenda infra videbimus. Iam etiam in in corγ-phaei partiriis εἰ inmiseeni vel removendo seMli simplicitatem agnoscere licet Nam eum in recentiore tragoedia saepe inter orationes interlocutorum compositas e rive assentientis e dehortantis versus pauci, bini potissimum intericiantur, velut in loco celeberrimae revonsionis

Soph. Ant. - 1 724, ille in antiquioribus quidem si lis

oppositionem duarum personarum inter se disserentium adeo servavit, ut ad duo interlocutores in scaena agentes chorum

accedere non faceret, nisi ubi altera sileret. Ita in Supplicibus rex cum choro disserit 22i-462, cum Danao 463-487, eum choro 488-507 876-920, ubi ad praeconem rex a

cessit, chorea silet. In Persis cum nuntio primum chorus a

v. 248, dein Atossa a V 28b itemque cum Dario primum chorus a v. 682, tum Alassa a v. 704, denique iterum e rus v. 760 colloquitur in utriusque autem loci fine postquam nuntius v. b0 vel Darius v. 844 abierunt et chorus et regina sententiam suam adiciunt In septem ducibus chorus nuntii regisque sermones lyricis tantum strophis cingit. Contra an Prometheo chorus sane silet, dum Oceanus adest, nec per Promethei Mercuitique altercationem verba facit nisi in finev I040, sed colloquium Promethei cum Ione institutum aliquotiens interrumpit, ea tamen lege servata, ut e tori interpellatione vel ex Promethei eum choro disserentis verbis noxa argumenti pars incipiat v. 632 783. 20 et 696 744.

Quod deinde attinet adirestiam, in Agamemnonis quidem epi dis altero chorus primum eum praeeone, tum η v. οὐ ad reginam, deinde a v. bs rursus eum praecone veri a

28쪽

facit, advenientemque regem primum ipse salutat, tum perre 3 cum Clytaemiestra colloquium a 822 silet neque aliter in quatio e odio primuin Clytaemnestis et elimis, deinde a 1031 chorus cum Cassandra loquitur; sed in fine fabulae contentioni inter Aegisthum et chorum ortae Clytaemnestra semel vita intericit 1625-1633 eademus finem laeti 1643.1644. In ephoris chorus fratrum agnitionem v 261 tum preces elaudi v. 505, et ex hoc altero quidem loco altera colloquii pars ab Electra ad chorum transit idem diu Orestes a matre excipitur silet, ante Clyti, semestrae a servo excitatae et restis altercationem receduv. 86l, post eandem , adtestat 9. In Eumenidibus Minerva adveniens primum cum choro v. 389-427, tum cum

0reste verba facit 428 - 461 et in iudiei quoque ubi adires actores in Maena uenies inres accedat, ridemusia sum discrimen ita servari, ut inter se opponantur restes, pro quo aliquotiens Apollo verba faciat et chorus, eamque inpositionem praeclare expressam v b7b-66b. 703-725. 736-73s cum itinerva iudicium serens paruum orationes et instituat ei tanniat

Sed cum consentaneum sit rationem quae inter orationes personarum colloquentium intercedat eo facilius sigiuncari perspicique posse, quo minores numeri respondeant, ab exemplis minimarum orationum equabiliter eo oritα--rum ordiamur. Quarum finibus sere se continuerunt qui de responsionibus metrorum in diverbiis scripserunt Hermannus

M D. M. III. 20, Hellandius in programmate supra laudala; deniqueritu Promeuieum, fabulam inter Aesctyleas copia et

arte reSponsionum insignem ingeniose tractavit O. Ribbeckius in ommentatione ' qua arte Aeschylus in Prometheo fabula

diverbia Dinposuerit' Bemae Us SQ in minoribus numeris opponendis poetas aequabilitatem quaerere iam veteres viderunt, qui diverbio ita disposito, si ex singulis versibus constabat proprium nomen indiderans Mich mythme. Si enim Pollux , I3, postquam

29쪽

officia actoris enumeravit στιρομυθει ελεIovis παρ' ἰαμβεῖα ἀφιλέχει, καὶ mi πρατιο στιχομυθία, Atque pro sinis id potuit esse singulare officio histrionis, ut versus singulares recte recitaret, quippe qui adprime per Euripidem ad altereationem acerba brevitate et ilige illosa celeritate ορο mindam usitatissimi saeti essent Aeschylus vero non mustus illis usum excoli sit, quem Hennannus m. D. M. sic deseri

quentium , Bli Spicua St, ut in sciscitando narrandoque pereviloquium, ibi aequalibus vicitas versus inter personas quae colloquuntur, distributas videmus.'Frequentissima igitur est oppositio singulorum erδiculorum, quae apud Aeschylum ex his versibus incipiens et

Ex aliis numeris autem sic a pers0ni colloquentibus oppositis verθυ- quidem singulor- imiter dum personas colloquente diuisorum, quibus versibus a velaribus nomen ὀ Vrcλαβα inditis filisse Hesychius tradidit, apud Aeschylum quidem unieum exemplum et uno versu conclusum est Prom. 984 Di versus praeter eos qui eum armissibus coniungum

tur Septi 200 et in locis non exemptis dubii iisne Sept. so

30쪽

nim. 777 804 solus est mn inter plures personas livid i r, eoque ab Laelanatin aliisque est impugnatus; inina

rito, cum in libertatis poesis scaenicae progressu definiendo regulae pauci reliquiis conceptae non tantum valere vide Mur, o quae libri singularia sed per se non vituperanda praebeant continuo emendanda sint. Sed ut ad maiores numeros transeam, opponuntur bini

Mercurium distribuisset, echius in censura dissertationis Ribbeelcianae de aequabilitate Promethei Jahrb. fur Philol. u.

habere, quo reseratur, cum cavilla Promethei superior iam a Mercurio relatas sit, ideoque versum Promethei excidisso probabiliter statuit , Pers. 797 μ l . Agam. 98 μ 4 ;tum in consilio chori Agam. lisi, duodecim choreulae binosi aeuos edunt, quorum binionum alterum cum tertio, qua

tum cum quinto, sextum cum septimo octavum cum Dono, decimum eum undecimo sententia convenire vidit Bamberge-

Eumenidum editor Gothanus quem ellius secutus est, vidit FV. 11-il, interrumpere altercationem Furiarum et Apollinis nec ad quaestionem Apollini iustum responsum Furiarum praebere qua quaestio si versum 7l praecedit, nullo responso, quo Furiae nec sine damno causae negare, nec sine impietate affirmare potuissent Iovem peccasse, sed novo convicio aptissime excipitur; quare mittendus est Neilius qui laeuiuii Dcitu' versuum post mal indicarii. Nec vero rectius idem cum Merkeli quattuor illos versus post 721. 722 collocavit, ex quibus et tota sententia BDoυκ χουσα

δίκης τελος verbis τυχουσα τῆς δαης et υ voes βαρεῖα u Quid ei pro ira Furiarum plane inoredibili linitaserepeterentur. Quae lenitas potius in acerbitatem vertitur, ai