Nicolai Copernici... De reuolutionus orbium coelestium, libri VI

331쪽

N i c o L A r C o P E R N i C I Comprobatio motus Martis. Cap. xvii. Amit autem supra,qtuod in ultima trium obseruationum Ptolemaei Mars fuerit medio cursu inpari.c CXLII H. S.,anomalia commutationis inpari. CLXXI. scrv. xxvlIgitur in medio tempore post integras reuolutiones, excreuerut grad. vscrup. XXX vi H.Suhi

autem fi secundo anno Antonini, duodecimo die mensas mi , phy AEgyptiorum undecimi, Ix horis a meridie, hoc est Di. horis aequinoctialibus ante medium noctis subsequentis respectu meridiani Cracouiensis,us ad annum Christi M. D. XXII i. oactauu Calend. Marin, vii. horis ante meridiem, anni Algypt ictus. CCC. LXXXII in dies CCLi Icrup. XIX. In quo tempore uenire .unt secundum numerum stupra expositum anomaliae comulaetionis rad. v. scrup. XXXVIII. completis eius reuolutionibus ab C. Lum. SoIis autem opinatus motus penes aequalitatem est Part. cc LVII. s. a quo deducti grad. v. scrup. X exurit.motus comutationis, supersunt grad. cc LL scrup. L n. medius Martis motus secundum longitudinem, quae omnia fere consentiunt eis, quae modo exposita sunt. Locorum Martis praesaeio. Cap. XVII. Umerantur autem a principio annorum Christi, ad

annum secundum Antonini Rii. diem mensis Episplay A gyptiorum,d LII. horas ante medium noctis

anni AEgyptii CXXX vj. dies CLXXX. scrup. LII. Motus commutationis in eis pari. ccx Urri. scrup. XXI r. quaecu auferantur a pari. CLXX t. scrv. XX vi obseruationis ultimae Ptolem si,mutuata rei tolliti Oe intestra, renianes Pt. CCXXXVI H.

scrup. xis in annum primum Christi media nocte ad Caled. Ianuarq. Ad hunc locumst prima Olympiade sunt anni Agyi,

Pt J Dcc. LXX v. dies XII. s. sub quibus motus commutationis est pari. CCLIII r. scrv. r. Quae similiter ablata pari. ccxxxviii.icruP. XXII. mutuato circuitu relinquunt primae Olympiadis locum

332쪽

REVOLurro Nun LIR. itacum pari. cccx LIIII. scrin XXI. Similiter iuxta interualla temporum aliorum motus concernendo,habebimus annorum Alexandri locum pari. cxx. scrupuI. XXXIX. Caesaris Partictar scrup. XXV.

Quantus sit orbis Martis in partibus,quarum ore ibis terrae annuus fuerit una. Cap. XIX.

D haec etia obseruauimus coniunctione Martis cir stella fulgente prima Chela ru, Austrina uocata Cliele laeta anno Christi M. D. xit .in ipsis Calend. Ianuarij. Vidimus enim mane horis sex ante meridie iblius diei seunoctialibus, Marte a stella fixa distante quarta parte unius gradus: Sed in ortu solstitialem deflexu,quo significabatur, v Mars iam separatus est et a s hella secundu Iongitudine in consequetia perois aua parte unius gradus, sed latitudine Boream quinta.Constat aut Iocus stellaea prima Arietis in pari.

CXCI. scrup. XX. cum latitudine Borea scrup. XL. Patuit etiana Martis locus in pari. cxca. scrup. xx viri. habentis latitudine Boream scrup. Li. Huic aut tempori secundu numeratione anomalia comutatiois est pl. xcvur. scrup. xxviri. Solis Iocus medius in pt. cc Lxii. ac medius Martis pari. CLXHI. scrv. XXXII. anomaliae eccetri pl. XLrri scru.Lir. Quibus sic Spositis describatur eccetrus a s o,centru eius o , dimetiens A o C, a Pollaeum A, Perigaeum et, eccetroteles D R, pari. qcto. quarum est A D, Joo oo. Datur autem a B circumferentia pari. TLIII. scrup. Li r. facto iri u centro. Distatia uero E FPart. oo. quarum est etia AD, io oob.

epicyclium describatur,ut angulus o u p, sit aequalis ipsi a D n, Se

coniungantur a D,B E,F R, in E quo centro explicetur orbis magnus terrae,qLii situ s v , cum dimetiente suo R u T , ad n o , in quo sit R apogaeum commutatio is planetae,T per i gaeum aequalitatis eius. Sit autem in s terra,& secundum s. s circumserentia

anomalia commutatio is aequalis,quae numeratur Part. curis.scru. xx v III. extendatur etiaF E in re stam lineam F u v,quaeso: cet B Dinae signo,at in v circumserentiam convexa morbis terrae,in v a P gaeuco mutatiois veru . Quonia igit trianguli A D E,

R. iij duo

333쪽

Ns c o L A i C o P E R N I C I duo Iatera data sunt D ii parti q6o. quarum est B D io ooo .conis nensia anguluinno ndatum in pari. CXXXVI. scruP. v II i. interiorem ipsius A D A dati pari. XLI H. scrup. Lit. Demonstrabitur ex eis tertium g n satus illarum partium angulus D E R,

partium v. scrupuI. Xni. Sed angulus qui sub d a s aequalis est ei, qui sub A v d per hypothesim, erit totus n F B partium X LIX. scrup. v. contentus datis E a, a P lateribus. Habebimus propterea anguIum n us duarum partium , d reliquum latus pn partium quarum o ae est o ood. igitur qui sub Drea partiuest vir. scrupus. ni. ipsium enim colIigunt xv n, di xllainte xiores Noppositi. Haec est prosthaphaeresis ablativa, qua an Praecessit ergo uerus in pari. CLVI. scrupul. xi . Sed appa/xuit in Part. cxci .scrupuI. xx vi II. circa s aspicientibus ipsum.

Facta est ergo eius parallaxis, siue comutatio partiti xxxv. scrupui. IX. in consequentia. Patet ergo a F s anaguIus partium XXXV. scrup. IX. Paclrallelo autem existente R T ipsi si D, rat D X n angulus ipsi ii v v aequalis, ocu n v circumferentia similiter partiaeum VII. scrup. XIII. Sic tota v R S, partium est c v. scrupuI. XLI. anomalia commutationis coaequatae. Quibus constat angulus vus , exterior trianguli 3 A n. Exinde etiam datur angu Ius interior ex opposito 3 s v, partium LXX. scrup. X XI i. ac omnes in iisdepartibus,quibus cLxxx. sunt duo recti. Sed trianguli dato ruangulorum datur ratio laterii, ergo Iongitudine

tiens circuli circumscribentis triangulum fuerit; oo oo. Quarum igitur EFfuerit lo 6, erit Es,6 So. fere. qua

334쪽

RavoLvrio Nun LIB. U. ici dirumpo est io ooo. inmodico quo 1 Ptolemaico inuento, ac idem sere . Tota uero Aonearunde pari. est iis io.&reliqus nos o. Et quas aufert epicycliu in A part. oo. summa abside ecce tri, eas reddit in infima,ut maneant illic parti oscio summae,hic so o .infimae. Quatenus igit dimidia diametri orbis terrae fuerit pars una,erunt in apogaeo Martis ac summa distantia pars

una, scru. xxxvir I. secuda LvII. In infima parS una, ru. XXII. secunda xxvi In media pars una, scrup. xxxi . secunda XI. Ita

quocue de in Marte motus magnitudinis de distantiae ratione

certa per terraemotum explicata sunt.

De stella veneris. Cap. XX. Rium superiorum Saturni, Iouis de Martis ambiisentium terram exposatis motibus. nunc de eis, quos ipsa terra csrcuit, occurrit dicere. Et primo de venere: Quae sui motus demon strationem faciliorem, quam illi, euidentioremm admittit, si modo obseruationes necessariae quorundam Iocorum non desueritit. Quoniam si malaximae illius a Ioco Solis medio hinc inde distantiae, malinina

uespertina , inueniantur inuicem aequales, iam certum habeamus in medio duorum ipsorum locorum Solis, veneris sum Minam esse ues infimam ah fida eccentri, quae dii cernuntur ex eo, quod minores fiunt circa apogaeum, maiores in opposito, tales clioressionum paritates. In caeteris demum locis per disterenti ipsarum,quibus sese excedunt, quantum fi summa ues infimas de distet orbis Veneris, ac eius eccetrotes, percipitur abs d i io, pro ut haec 1 PtoIemaeo sunt apertissime tradita, ut ea si pili irini repetisse non fuerit opus, nisi quatenus ipsa etiam noratirae hypothesi niobilitatis terrenae applicentur ex eisdem Ptoemaei conficierationibus . Quartim primum accepit a Theaeone Alexandrino Mathematico facitam anno , ut inquit. vi. Adriani, die XX i. Pharmuthy mensis, prima hora no, istis subsequentis,quod erat anno Christi, cxxxii . increpussiculo, octauo Idus Martii . Uis acue es h Uenus in maxima distantia uespertina a Ioco Solis medio , partium XLvit, cum qua i

335쪽

Nico Lar Co PERNICI cum quadrante partis. Dum esset ipse locus Solis medius secundum numerationem in pari. cccxxx vii. scrup. XLI. fixarum

sphaerae Ad hanc suam contulit alia obseruationensi, quam diiscit se habuisse anno Antonini quarto, Rii. die mensis Thoth, illucescente siquidem anno Christic XLii. in diluculo, i in Ca. Iend. Augusti,in qua rursus ait suisse maximu Ueneris matutinae limitem, pari. XLvII. scrup. X v. alcue priori aequalem a loco

Solis medio, qui erat in pari. cxl x. adhaerentium stellarum sphaerae,qui pridem erat in pari. cccxxx v I I. scrup. x L i . Mais nisestu est, quod inter hycloca,media sint absida, Part. XLutas dc ccxx v HI. cum trientibus suis inuicem opposita,quae quideadi eis is utrobim pari. vi. de duabus teri is praecessionis aequi noctioru,incidui in partes xxv. Tauridc Scorpq , ex sente tuta Ptolemari,in quibus e diametro summa ac infima absidas Ue neris esse oportebat. Rursus ad maiorem huius rei a stirmatio nem assumit aliud a Theone obseruatu anno irri. Adriani diluculo diei uicesimi, mensis Athyrsu erat a natiuitate Christi an uenus cxi . quarto Idus Octobris mane, ubi reperta est denuo Venus in maxima distantia Part. XL vir. scrv. xxx I. a Ioco Solis medio, existente in part cxctas crisp. AH r. Cui sitabit ingit suu obseruatu anno XX i. Adriani,qui erat Cristi annus cx XXVI. nolao die mensis Mechir Egyptiis, IRomanis aute octauo Ca,lend. Ianuarij, hora prima noctis seqtietuis, in quo rursum ue, spertina distantia reperiebatur pari. XLV H. scru P. XXXII. Sole medio in pari. CCLX v. Sed in praecedente i heonis confide, ratione erat sociis Solis medius in pari. cxci . scrup. ita. Inter haec inedia Ioca cadsit iterti in pt. XL HI. scrv. XX. de ccxx v m. scrup. XX. quasi iii qui biis oportet esse apogaeum de peristaeu.Sunccs ab aequinoctiis pari. xxv. Tauridi Scorpq. Qtiae deina de per alias duas coli siderationes separauit sequentes. Una ea, rum erat Theonis, anno xiii. Adriani,diei ni .mesis Epiphy, Sed annorum Christi erat cxxxx. Rr i. Calend. Iuni j diluculo,

in qua repperit extremu Veneris matutinae limite Part. NL H II. scrii. XL viri. du Sol esset medio motu in pt XLuta I. dc dextan entis apparens in parr. iii I. fixarum sphaerat. Alteram aecepit ipse Ptolemaeus anno XXI. Adriani, secundo die mensis

336쪽

RnvoLvTIONUM LIB. v. Tybi AEgyptiorum,quibus cossi imus annu Romanum a naisto Christo cxxxvi. quinto Iend. Ianuari , una hora noctis

sequentis Sole existente medio motu in pari. ccxx viri. scrup. quo Venus plurimum distabat uespertina pari. N L VII. scrup. xvi.appares ipsa inpari. cc Lxxv I, re sextante. Quibus discretae sunt absides inuicem,nempe summa in Part. XLvIII. cum triente, ubi breuiores accidunt veneris evagationes, d infima in pari. ccxxvIII. triente, ubi maiores , quod erat demonstrandum. Quae sit ratio dimetientium orbis terrae de Veneris. CfP. V I, Roinde etiam ex his ratio constabit diametrorum orbis terrae,&Veneris. Describatur enim orbis terrae A v,in centro C, dimetiens eius A c u per utram

absida,in qua capiatur D centrum orbis Veneris, eccentri ad A B circulum. Sit aute apogaei Iocus A,in quo existenis te terra plurimum distabat centrum orbis veneris, dum esset ipsa a s med a motus SoIis linea, ad pari. XIII. dc tertiam. In Ruero ad pari. ccxxviii. dc tertiam. Aganratur etiam recstae lineae A n,n F, contingenettes orbem Veneris in x γ signis, de conne stantur o R,DF. Quoniam igitur qui sub D A a, angulus subtendit ad centrum circuli partes circumferentiae XLI; II.& qua tua or quintas. Et angulus A no est rectus,erit triangulum D A E datorum angulorum,ac deinde laterum, nempe o R, tanquam diamidia subtendentis duplu o A A part.'o 6,quaru AD est o oo , Eodem modo in triangulo rectangulo nou , datus est angulus DBF pari. TLvi I.& trietis, erit quom subtensia D γ pari. quarum fuerit Ao,icio oo. Quibus igitur DP aequalis ipsi Dusu erit Part. o o, erit A la earundem v SE Hinc tota A C B, 3 pyso,

337쪽

Nico Lar Co PERNI cItit una pars, erit on sermuthiri. de sextans scrupuli, dico

scrup. unum cum quarta iere, de qualium Ansuerit o ooo, erit D o D,aos. fere, quod erat demonstrandum. De gemino Veneris motu. Cap. XXII. Ttamen circa o non est aequalitas veneris simis plex duarum maxime Ptolemaei considerationum argumento. Quarum unam habuit anno xvii LA

-driani,secundo die mensis Pharmuti AEgyptioru

sed secundum Romanos erat annus a nato Christo CXXXuII. in dilucuIoxis. Calend. Marti j. Tunc enim Sole medio motu

in pari. cccxvIii. d dexta late unius existente, enus matut via apparens in pari. signiferi CCLXX v.& quadrante. attigerat exetremum di ressionis suae limitem pari. LXIV. scrup. XXXV. Secundam accepit anno III. Antonini eodem mense Pharnauisti, die eius quarto secudum a gyptios, quod erat anno Chri,sti secundum Romanos cx L. increpusculo Ni I. diei ante Caalend. Martia.Tuc scperat locus Solis medius in pari. cccxvur. cum dextante,ac Venus in maxima ab illo distantia uespertina pari. I. vii I.&tertia, uisse in parte longitudinis vitiae dextan, te unius. His ita expositis suscipiatur in eodem orbe terreno tu signum, in quo fuerit terra, ut sit A o quadrans circuli, per quem Sol ex opposito in utra obseruatione secundu motum suu medium praecedere uistis est apogaeu eccentri veneris,& co iungatur o C,cui D e para Ilesus excitetur,d cotingetes orbe Veneris cin,GF, cone statur D u,DF,DG. Quonia illitur an talus RG Dinam tutingelongatio is in obseruatio e priori partiuerat XLII l. scru- xxv. ac in altera uespertina CG F, pt. NL vIII. tertia, colligulambo totuu GP, Part. XCI. cu deunce unius piis. Et idcirco dimidius D GF,partiu est XL v. scrup. LVII. s. Et reliquuS Co D, parthduarum,scrup. XXI i I. Sed D C G ree us est, igitur trianguli o o Ddatorum anguloru datur ratio laterum dc o D Ion itudine i 6. quarum C Gestio ooo. Primus autem ostensius est, cid ipsa cenae

trorum distantia fuerit earundem partium ros, iam duplo sere maior facta. Secta igitur bifariam eo in re signo, erit similiter

338쪽

o M 1os,tota differentia huius accessus aerecessus. Haec si rursus disses a fuerit in s , uidebitur esse naedium aequalitatis huius motus. Proinde ut iri tribus superioribus.accidit etiam Veneri motus e duobus aequalibus compositus, siue per eccentri epicyotum id fiat, ut illic siue alium antedioctorum modorum. Habet tamen haec stella aliquid diuersitatis ab illis in oris dine de commensuratione ipsorum motuum, id* facilius de commodius, ut

opinor, per eccentri eccentrum demonstrabitur. Quemadmoctu si circa N cenistrum, disi antia uero b N, circulum Parauum descripserimus, in quo orbis Ueoneris circumseratur ac permutetur,ea lege, ut quandocunm terra inciderit no a diametrun, in qua est summa ac infima absis eccentri, centrum orbis plane is sit

semper in minima di stantia,id est sin Msigno. In media uero abside, ut est o centrum orbis ad D signum, de maxima nidi statiam o D perueniat. Quibus datur intelligi quod eo tempore, quo terra semel circuit orbem suum centrum orbis Planetae, geminatas faciat reuolutiones circa N inrum, ae in easdem partes ad quas terra, id j in consequentia. Per talem enim circa Venerem hypothesim omnimodis exemplis conseiatiunt aequalistas de apparentia,ut mox apparebit. Inueniuntur autem haec omnia quae hactenus de Venere demonstrata sunt etiam nostris consentanea teporibus, ut quae prius erat tota Pari. 36. nunc sitho . quod nos mulis obseruationes docent. De motu Veneris examinando. Cap. XXIII.

Quibus assumpsimus duo loca accuratissime obseruata,unumst Timochari sub anno xiii. Ptolemaei Philadelphi ab Alexandri morte anno LI r. in diluo

339쪽

oela diei X viri. Mesuri mensis AEgyptiorum,in qua proditum est,quod venus uisa fuit occupasse stellana fixam praecedente ex sita. quae in sinistraasa sunt Uirginis, es la sexta in descriptione apsius uni, cuius longitudine est pari. CLI. s. latitudo Bor. partis unius, ae sextantis, magnitudinis tertiar i Erat igiture ipse Veneris Iocus sic manifestus. Locus aute Solis medius

secundum numerati I v I Lerunt reliqui inurianguIo o D n angulus C n D partis unius, scrup. I. dc da tertiulatus s' g. Sed angulus cor duplus ipsin o R, pari .esst LX vita scrup. LIiii. Relinsic semicirculo BD rangulu pari. cxi I. scrv. vi.&qui subno uexterior trianguli CD Epart. xxx Ita I. scrup. LvU.Quibus constat totus u D p Part. CXLIII i. scrup. IIII. dc DF dat ad quaru est o n, ore 3. erit etia in triangulo Dur, angulus D EF scrv. X e totus C E F parS una,scru. XI. ec Iatus E F partiyg33. Atia patuit totu tuo esse pari. XL H. Qu. LIII. ReIiquus igitur F EG, partiuerit. XLI.stria.XXXII. Et quae ex cetro orbis3 G est Part. 'is3,quaru estur,vS33. Igitur in triangulo EF G perdata ratione lateruse angulu r E a datur anguli reliqui, di arci

340쪽

vdemostratu habemus, v anno xii I. Ptolemaei Philadelphi in diluculo diei X vrii. melis Mesury fueritanomalia comutationis Ueneris,pt. cc LIra crv. v. Alterulocu Ueneris obseruauismus ipsi, anno Christi M. D. XXIX.qrto Idus Martia, una horae post occasum Solis, ac in principio horae oe ausea meridie. Vidimus Luna coepit occultare Venere in pte tenebrosa secunis dii media distantia utriusio cornu,durauit occultatio liscus ad sine ipsius horae,donec uideret planeta ex altera parte in m dio gibbositatis cornuu,uersus occasum emergere. Patet igiturm in medio huius hors uel circiter fuerit secundu centra coitus Lunae & Veneris,id 3 Fruehumi naeli sumus spectaculu. Erat aut venus in augmento adhuc uespertino,ac citra contactu orbis. Sunt igitur a nato Christo anni Agyptia M. D. XXIX. dies

x xxxv l I. horae VII. s.secudu tempus appares,aequatu uero horae v II. scrv. xxxii inde locus quide Solis simpliciter medius uenit adpt. ccxxxii. stria. I. Pcessio aeqnoctioru pl. xxvII. scrv. XXIII1.Lunae motus aeqlisa Sole Part. XXXIIusser. LVII. anomalite aequalis pl. ccv.scrv. i. Latitudinis LXxi . scrv. Lix.

Ex his numeratus est uerus Lunae locus in pt. R. sed ab aequinoetio in pt. vii. scrv. V XII ita Tauri,culatitudine Borea piis uni US,scria. xii P. Atqnia xv. part. Librae oriebantur, erat Spterea parallaxis Lunari Ggitudinis scru. XLviII. Iatitudinis XXII. ee ideo Iocus uisus in pt. vi. scrv. xxvi.Tauri,sed fixaru sphaeini se logitudo pl. IX.scru. xi.culatitudine Borea, scru. ALI . at ide veneris locus appares uespertinae distatis a Solis Ioco medio pt. XXXII. scrv. 1 Distatia terrae ad summa absida veneis ris LXXVI. Repetatur ia figura secundu pcedetis modu pstruis etio is, nisi v n A circusseretia siue angulus E et a fit Part. LxXVI.

trotes uero C o,qualis hodiernis temporibus inuenitur pt.&DF, Jos, Iruet uestio ooo. Habemus ergo in triangulo Vna, datu angulu,reliquu non pari. cIII scrv. LI. datis copraehesunt lateribus e Sus demo strabitur angulus o u D parte una, taminxv. D E tertium latus ioci . reliquus angulus do a parta