De existentia Dei dissertatio auctore Isidoro Planco ord. S. Benedicti congr. Camald

11쪽

nique animi eontentione commistimus . cum ira a nemo quoque jure reprehendere poterit Geometricam insethodum , quam modo in demonstranda Dei ejusque attrisbutorum exi sentia iecuri fumus. In hoc aurem quantum profecerimus N Tu , S alii Iudicabunt. Tui quidem, si Mequar, ur stadiorum no orum ratio oe diligenti prolentur , exo me, quaesummaiunt, omnia consecutum putabo . Vale . Disiti sed by Corale

12쪽

DE DEI EXISTENTIA

PRO LEGOΜEN A.

I. discrimine quod intercedit Revelatam inter , Naturalem Theosophiam.

Heosophia nihil aliud est , quam

scientia Dei, divinarumque rerum , & eorum omnium , quae ad Deum pertinent. Eam tribui in Naturalem Sc Revelatam nemo est qui ignorat. Haec princ, piis revelatis , illa naturae ideis,& Phaenomenis innixa de Deo, divinisque rebus disserit. At quamquam iamdudum de Naturali Theologia tractationem Metaphysici, de Revelata vero Theologi sibi ita vindiearunt , ut provincias inter se partiti sint , attamen utrumque hoc Theologiae genus exco tendum est et , qui omnibus numeris absolutus Jheol gus esse cupiat, ut nimirum idem , & quae ratione duce comperta fieri solent, & quae docet Revelatio, in . promtu habeat. Magnus Ecclesiae Doctor Augustinus utrumque sequi se solitum scribit . Ego, inquit lib. g. Contra Accademicos cap. 2o. , ita tum asterius , ut quid sit verum a non eradendo solum , sed etiam intelliges do apprehendere impatienter desiderem. Rationem humanam particulam veluti quamdam esse aeternae Dei r novis , & radium intellestas Dei scribunt saepenumero rustinus Martyr , Origenes, Clemens Alexandrinus , La c ctan-

13쪽

ctantius, adiique. Sed non leve est inter Naturalem , Rreves atam Theologiam di lcrimen. Augustior Sc i effectior illa est, haec amplior Si perfectior. Scilicet lumen naturae exiguum a rodunaeest, & magna ex parte ignorantiae , Sc appetionum tenebris obsitum , lumen vero re V

latum Si loagius latiusque patet , & purius est atque sincerius. Hinc Apostolus ad Corinthios 1eribit: Lo si- mur sapientiam Dei ire M erio , ain Hae ivit Deus aπte faecula ad gloriam nostram , quam ne a Principum hujus Laecuti agmvit . Et quamquam ipse Paulus in o Epistola ad Romanos fatetur ope naturalis rationis Philosophos Deum agno vii Ie, nihil aliud tamen intelligit nisi existentiam , & prima quaedam ac praecipua supremae ac praestant i ssimae alicuius caussae attributa. Itaque addit eos in eogitationisus suis evanuisse , nec colu isse ut Deum , quia nempe Si in plerisque dubii fuerint Stconfusi, Sc notionem illam di nitatis vel erroribus tum pissime foedaverint, vel aliis factarum rerum imagini-hus corruperint. Multa ex veterum Philosophorum Li-hris, multa ex Poetarum sententiis , si per tempus liasieret , commemorare possem , quibus ea confirmentur, quae dubia nemini debent esse ia Id sane animadvertant

velim ii, qui rationem naturalem in Adae filiis stultε admodum supra Revelationem extollunt. Quod quid

est aliud , quam , dum rationem tuearis humanam , Cum ratione ipsa bellare λ Recta enim ratio suadet hominem , postquam Delicitatem sibi ipsi invidisse novimus , eum. demque a beatissimo , in quo primum a Deo locatus fuerat , domicilio, fuisse iure deiectum, sine communica-- tione divinae sapientiae nec actiones ad aetereae rationis normam dirigere posse, nec ea amplecti , quibus comstitutum sibi a supremo Conditore finem consequatur.

Quamobrem ea , quae ad Deum praesertim spectant, ab

14쪽

iis , qui a Deo sunt orti , perdiscenda sunt, quemadmodum loquitur Plato in Timaeo . Praeclarum est quoque illud Euripidis in Helena et Neque eo erram habeo quid raptum sit in rebus bumanis; Deorum verba esse vera reperi . Ipsi ergo entiles Philosophi humanae mentis imbecillitatem ad unum omnes agnoverunt, quorum testimonia congessit Auctor opusculi Gallich editi de Irubetauetitate Mentis Humaπα. Sed inde praeterea Theologiae naturalis imperfectio dignoscitur , quod nemo Philosophorum fuerit, qui , dum

solam naturae rationem sectaretur . non aliqua turbaverit circa naturam Dei & spirituum, originem Mundi, S providentiam , ossicia erga Deum Sc homires . Nateriem omnes ferae E Graeci Philosophi, ne Platone quidem excepto , aeternam ei se putarunt; omnem providentiam , fortassis etiam divinitatem omnem , tum omniR

divina & humana iura pedibus subiecere Democritici &Epicurei. Antaei um docuerunt Pythagorici ἔ Faram Stoici agnoverunt. Itaque iure veteres Ecclesiae Patres , in primis Epiphanius , conqueruntur complures haereses ex Philosophia , seu potius Philosophiae abusu in religionem profectas esse . Neque vero veteres solun , Philosophi , sed ex recentioribus quoque complures in huiusmodi incidere possunt reprehensionem. Profecto ex nimia Cartesii admiratione maximi in Christiana Reminblica errores exorti sunt, inde enim extitit Spinoetfinus, quod a doctis viris observatum satis est. Ex renovato Epicurei o Physico emersit Hobhesiani us, atque ex Chymistarum secta Phanarymas ἔ & sunt, qui tradunt ex Nemtonianis doctrinis Panthesmmu renam tum esse. Quod diximus non ut Theologus haec igniniet , quae ei hac praesertim aetate sunt neeeffaria, sed ut ne in cuiusquam verba Iuret. , neque a rati a C 2 ulo

15쪽

ultra quam par est se abripi sinat. Illud quoque accedit maximum discrimen , quod Theologia naturalis neque perfectam doctrinam nobis

exhibet, qua mores nostros componere possimus, ne que ea suppeditat, quibus cum Deo, a quo Genus humanum per Protoparentis peccatum descivit, ingratiam redeamus. Hinc Apollotus ad Cor. I. cap. I. haec hahet et Scriptum es, perdam lupientiam Lapientum , Sprudentiam prudentum reprobabo. Id exemplo omnium fermε Philo phorum , qui Ethnici Vocantur, compe tum satis fieri arbitramur. Quum enim solam naturae rationem, velut optimam pietatis & sanctitatis ducem sectarentur, nihil in eorum libris, nihil in eorum vitae ratione , & morum disciplina reperimus, quod non summam impietatem , atque superstitionem redoleat . Quis unquam eloquentius de sanctitate , & pietate adversus Deum scripsit Epicuro CD. de Nar. Deor. lib. I. pAt dum Deos ab hominibus colendos dicit , Deum sic feriatum vult cessatione torpere , ut, si se commoverit, timendum sit ne beatus esse possit. Atque ita dum Deos nihil curare, nihil agere docet, omnem funditus evertit Religionem. Quae enim pietas ei debetur, a quo

nihil acceperis p Quae potest esse sanctitas, si Dii h

mana non curant ρ Egregie ac saepenuniero hac de re disputant Patres . Unius Lactantii verba asseremuS, quae elegantissima sunt: Do 3rinam Dei, inquit Lib. VII. , δε-guimur, qui scire tolus potes, b revelare secreta , cujus doctrinae mi simi expertes exiWimaverunt naturam re rum eon etara posse comprehendi , quod nequaquam δε ri potes, quia mens hominis renebroso corporis domicitio cireumfepta love a Dei perfestione submota est. Unde nobis aliquo lumine opus es ad depetiendas r nebrat , quibμι offusa es hominis cogitatio. Lume

16쪽

autem mentis humava Deus es, quem qui talem rit,s in pectus admiserit, illuminato corde mHerium severitatis agnoscet, remoto ot in Deo , coelestique d Errina , omnia erroribui pleπa sunt. Quod autem a L ctantio dicitur de humanae mentis erroribus , idem dictum esto de voluntatis inconstantia & perturbatione. Locus est egregius Leonis Magni de meat. Gent. Lib.

I. cap. 6. Haec , inquit, Poluntas vaga, incerta, im

Arma ad inciendum , facilis ad audendum, in cupiditatibus caeca , onoribus tumida, curis anxia , fuspici nibus inquieta , gloria quam virautum avidior , f eonscientiae diligenitor , π per ovinem fui ex perientiam miserior frateπdo his quae cone ierit , quamearendo , nihil in suis habes viribus , nis periculi ficilitatem', quoniam voluntar muIabilis, quae non ab inco utabiti voluntate regitur, tanto citius propin quat iniquitati , quanto acrius intenditur acΠια . Haec Leo. Ceterum non ita haec dicta velim, quasi aut is, qui in Theologiae illidium sese abdere cupiat, Omnem prius rationem excutere debeat, & nullus naturalis rationis sit in Theologia usus, aut nihil omnino de Deo, rebusque divinis ex Philosophia veluti excerpere pos simus. Alioquin & stupidi tantum & Philosophiae r des homines Theologi summi esse possent, neque sane esset cur nos de supremi Entis existentia disputationem susciperemus. Imo oportet ut in hac quaestione rati nem velut optimam ducem sequamur, si non omnino improspere cum Atheis bellandum sit, qui argumenta ex scripturis depromta irrident, atque contemnunt. Itaque cogitandum est principia quidem rationis naturalis suos habere terminos, quos qui praetergrediatur, totum

rectae rationis usum pervertat, eadem tamen esse pri

ma Dei, divinarumque rerum intelligendarum quasi se-

17쪽

mina, & eum, qui iisdem intemperanter minimε Qu. tatur, plurimum in Dei scientia proficere posse , iisque armis pugnare , quae in angustum admodum locum Atheos adducant. Principiorum naturaliter notorum, inquit D. Thomas, cognitio nobis divinitar es indita , eum Deus ima sit Aus Ire naturae noserae , eague priscipia di*inia Lapiemia contineaπων .

Iamquam supremi atque infiniti Entis opinio omnium pultat animos, nullusque etsi perditus - plane & amens potest cognatum numen ex animo divellere , attamen simi, qui non modo putant de Dei existentia dubitandum esse , sed invitum & repu

gnantem animum in errorem omnium maximum rapere

nituntur, & Deum non esse temerε quidem Ued facile pronunciant. Audiamus impudenti ssimi Athei verba apud Q. Semnum Satur. I. lib. I. Maxima pars hominam pauet formidine Divam , Dum templa S Deras jaculantur fulmine rurres ; Vec νῶι avre aras, delubraque orda pacisci Mille animam voris , rati Selut otia caeli Sollieitent eaos , nostraeque pericula vitae.

Numfanus ille fuit, Iovi qui fervida primus Gu dedit, flammamque facram , nostrisque minacem Fronti s imposuit dextram, mentemque severam diu Iiber Minani ferretan em crimina cordis pHaud equidem credo ; sed rerum infitia torsit Principis mor/ese tenus, gelidoque medullas

Terin

18쪽

Hetritur. Si autem ex nobis sisciteris cur inter homines , eos quoque, qui in Christiana Republica nati, atque alti sunt

celesti quidam reperiantur , qui rerum omnium Crea' torem & Dominum minime agnoscere velint, vel ce te risu excipiant sanctissima Religionis dogmata, Raura omnia divina atque humana pedibus subiiciant , facile respondebimus tantae miseriae caussam petenda nia esse ex crassiori quadam ignorantia, cuius remedia ne pati quidem possunt. Equidem experiunda fatis noviamus complures ita vivere, ut pecudum more nihil altum unquam suspiciant, & rationis lumine rectS uti ne-ciant, cuius s ane adiumento principiorum, quae claraunt atque faciua, cognitionem sibi comparare nullo

negotio possent . Nimirum toto Vitae tempore otio m. 1errimi languent, R animum ita hebescere sinunt , ut inter eos & bruta nullum ferme discrimen tande a

agnoscas. Atheismi quoque pestis manat & nuit ex corrupta morum disciplina . Eos scilicet haud aerre invenies qui voluptatibus ita indulgent ut omnibus, quae ad potiundum incitant, per sv rninam intemperantiam frui vel mi , atque in iis beatitatem colhocent. Itaque extinctum in hoe pesti lenti ilimo hominum genere ratio ais lumen facile dixeris , eorumque vicem dolere satis non poteris. MIrum igitur esse non debet , si nullo. qV 2Rd V tudio teneantur . & ipsae; naturae. leges iusque deque habeant, ac inoccinatis animi aD

19쪽

fectibus parere quodammodo cogantur . Sed inter Atheo. um gregem complures sunt, qui optimis . si diis placet , rationibus . innixi sibi suadent arpumenta , quibus Dei existentiam probant Philosophi, imbecilla esse , si cum iis compares , quae Deum nullum esse commonstra. re videntur. Si eosdem audias, res est extra dubitationem posita ; aiunt enim in huiusmodi quaestione deis finienda se plurimum temporis & laboris consumpsisse, S praeiudicatis solutos opinionibus judicium tandem , tulisse . Inter hos principem locum obtinent, ut ego quidem opinor , Spinoeta & Hobbesius , cum quibus comgredi conati sumus . Hae sunt praecipuae Athe issili cauGia . Qui plura in hanc rem desiderat, consulat Art. Atheisme En e p. Tom. I. para. 777. edit. Ligum. , ubi sie de Spinoeta loquitur Cl. Auctor: Rurari les m

π Alesburiae, quod est Angliae Oppidum , lucenta I adspexit Hobbesius anno is 88. Inter alios liωbros , quos in vulgus protulit, celeberrimus is est , quem primum de Cive conscripsit, in quo multa alia peccans magno Verborum apparatu demonstrare nititur Hominem ad bellum natur1 ferri, & ratione tantummodo moveri , ut pacem deinde pactorum ope & societatis exoptet ,& quaerat . Tam absurdum systema probatum

r. Nat. C' Gent. . Imo Velthuysenius quidam, cum nonnulli animadverterent ab Hobbesio id tolli, quod maxime proprium esset optimae praestantissimaeque natu.

20쪽

hae , librum de cise ab omni vel minImo errore eon tus est liberare, edit, Apologii de Priseip. yus. SDecor. e. e. , qua nihil sane imbecillius . At non defuerunt e larissimi viri , qui in vim admodum demonstrarunt istiusmodi belli mutui suspicionibus ipsami natu. ram reclamare . In his primas tenent Cumberlandus Dis f. Philos de Legib. Natur.) , Sharrochius De ossis. Beand. Fus Natur. . R Coquius Analom. Hobfle n. . Edidit & alterum librum Ηοhbesius, cui titulus Leviathan , illumque eo fine conscripsit, quemadmodum nonnulli arbitrantur, ut effraenem Angli populi furorem suis veluti coloribus exprimeret. Cum cnim Ipse a pamtibus Caroli Regis esset, totus in eo erat, ut Democratiacum , & Monarchicum regimen everteret. Itaque hoc in libro doeet nullam sine imperio pacem esse pota , nec imperium sine armis, nec arma sine Principe. In libro autem de Cive Cap. XII. XIV. XVII. iam statuerat a Principis voluntate rationes boni Sc mali pendere, ipsamque Religionem , ita sane ut haec absque Regis assensu devincire animos nequeat. Singulas Hobbesii Propositiones, seu

potius errores Omnium maximos enumerat Brucherus

Hi Fori Critie. Philos. V . s. pag. I 82. . Tandemo in eo libro, quem de Libertate, & de Necessitate Hob sus scripsit adversus Mamhalium , tradit nihil esse omnino animum , S nomen libertatis totum inane esse . Quamobrem merito ipsum in Panthe istarum , & Atheorum o dinem adlegerunt BIenteius De Stult. 9 Irrat. Athem. pag. set. , & Parherus De Deo dissi uri l. v. 9s. ; praesertim cum ipse Hobbesius Leviatis. cap. 29. b de C'. cap. I 2. q. I. Uarissimis verbis docuerit, admissa Dei exilientia, omnia confestim vincula societatis disescit vi , R de humanis legibus , & de Principum incolumitate actum planE esse . Sed, ut fieri solet, ipsum de