De existentia Dei dissertatio auctore Isidoro Planco ord. S. Benedicti congr. Camald

21쪽

mi anno i6Si. Dum adhuc eget in Vivis, edidit Tractarum Teologies Aliticum , in quo revelationem abiecit, Deumque cum Mundo turpiter contudit . Ι'ostillius mortem prodiere Eutea & Almea. Dici casetis nequit in quot ipse errores sit lapius , vir ceteroqvm ingenio prae stans , & cum summis Plialosophis facile comparandus . Sed vaferrimus Hebraeus omnia In ea operibus Geometrico quodam apparatu ita dIipofuit, ut nihil fortassis sit amplius, quod in hac re desiderare possis. Hinc Nostri rectE statuunt Spinoetam Atheos om nes & Panthe illas tum veteres tum recentiores astutia S impietate vicisse. Celeberrimum est illius lystema de Substantia unica EM. Par. I. Prop. S. , & aetem: , Ibid. Prop. 6. , cui inesse bina docuit attributa, extensio nem nimirum se cogitationem EIθ. μ' a. Prop. i. s

Ii Sellieet tradit res omnes illorum attributorum modiis

sicationes esse ita sane, ut corpora modi sint extensionis infinitae, spiritus vero infinitae cogitationis Ibid. Rur. ia Gor. Prop. ς0. Substantiam hanc unicam , quam Deum esse dixit tu. Prop. IV. , araneia comparavit, quae telam attexat. Res enim omnes, quae nos circumstant, fila quaedam eta sibi suasit ex Dei veluti visceribus texta atque elaborata.

22쪽

Ut autem facilius tam absurdo systemate deeiperet incautos , novas quasdam de Substantia , de Attributis , &de Modis Definitiones attulit . quae a veritate nimiiunia quantum aberrant. Definitio Substantiae a Spino ga allat, thuiusmodi cst : Per substantiam Part. i. Prop. 7. DuelIsto id , quod is se es a b per se concipitur. Definitio vero attributi a Id quod inteflectus de subsantia

percipis tanquam ejus Naturoran construens. Miramur autem tantum ingenium in tam leves, ne dicam in tam ,

ineptas 1ententias incidisse . sed nonnulli putant viam , qua Spinoaa ad Polytheismum pervenit , eidem a Camtesio commonstratam fui sie. Cartesius Part. r. PrincAmor. aνI. si tria haec statuerat: I. Illud esse verissimum, quod in idea clara continet9r. II. LInicam tantum esse polle substantiam. III. Res omnes viribus ad efficiendum amis ita carere , ut omni motus a Deo tantummodo sit. Jam vero, si quosdam audias , ex prima Cartesii Iego: eisςi putavit Spinoga quilam esse Creati. nem , quia clara & evidens idea suadet ex nihilo nihil omnino fieri . Secunda lex hom idem Atheum docuit nullum esse discrimen materiam inter & Deum ν non intellem enim creatione , & admissa materiei aeternitate , illud sua, sponte fluebat, ne duplex existeret substanti: is , Deum esse materiam. Ex tertio denique Cartesii placito didicit Hebraeus Philosophus corpora divinae extensionis modos esse, R humanas animas modos divinae cogitationis. Amotis namque viribus effectricibus , ipsisque Deo tantum tributis, consequens erat divinae substantiae partes a partibus aliis fieri non posse , sed omnes ex necessaria quadam congenitaque Dei facultate a semetipsis esese. En originem perditissimi Spinoeti sint. Hinc Joannes Regius librum edidit, qui inscribitur: Cartesus verus a Metissimi inclisectus . Vcrum , quamquam minime

23쪽

negamus Cartesium, dum adhuc viveret, de Atheismo expostulatum fulta cum a Martino Schuohm, tum potissismo a Gisberto Voetto , arbitramur tamen Spin amo Cartesianis sententiis, & principiis intemperanter ab sum fui . Principio, qui tradunt ideam claram e verissimam , nunquam ad id se adigi sentient, ut fateantur nullam eta creationem . Nulla enim clara & evidentati idea edocemur omnia ex re aliqua sileri r imo Deo umres non deera , quibus e nihilo educat spiritum S materiam , clare agnoscimus . Deinde etsi materia ab aeterno extitisset, non sequitur tamen eamdem cum Deo confundi pota, quamvis substantiam unicam admiserit Cartesius. Ipse etenim nomine substantiae rem commonis stravit, quae alia non indiget ad existendum, Cumque hoe pacto Deus solus existeret, hinc unicam tantummo do e se substantiam docuit. Ceterum , quum substantia nihil sit aliud , quam res , quae accidentibus , seu proprie. talibus constat, & subsistat in semetipsa , innumeras femsubstantias agnovitat. Cumque revera humi modi substantias agnoverit Cartesius, quarum aliis cogitati nem , exten fionem aliis tribuit, vehementer erravit Spi- noga , qui Deum materia inepte miscuit, & omnia tum havit . Tandem falsum omnino est, ut patet , caussis s eundis vires ad emetendum deeta . Sed fingamus, si libet, Verum cn Cartesii principium , non videmus tamen qu modo ex eo sequi possit omnia era Dei modos . Si enim in Spinogae sententia a semetipsis sunt modi, ergo a Deo ipso vim omnem effectricem abera falcatur neces Iecst.. Nihil de com positione dicimus , nihil de vicissiuainibus , quibus obnoxius esset Deus , si Spinonae dogmata veritati consentanea essent. Absurda omnia, quae ex hoc tam fimpio sustemate metnant ac fluunt, enumerat Faylius

24쪽

ter . Quamquam autem res ita se habet, cogitandum tamen non est impium Spino Zae sustema ab eodem adi ventum fuisse . Animadvertunt enim Eruditi illud multo ante Spinogam pluribus & Philosophis Se Nationibus probatum fuisse . Mundanam quamdam animam per Universum diffusam Pythagoram , Platonem , & Socratem , agnovisse testantur Tullius lib. I . de Mat. Deor. , si

docuisse vim disinam in ratione essem tam , s univeriae naturae animo otque meme imumque Mumdum esse Deum; Democritum vero in ea fuisse opinione , ut putaret magines divinitate praeditas inesse universiati rerum; eum strisci a , mentesque , quae sunt in eodem

univer , Deos esse . Hinc Virgilius

S risus imus alit, Deumque iuras per artur Mens Miras mol- , S reum se corpore miscetis Aristoteles etiam, ut animadvertit Thomasius, putavit omnia Deum condidisse naturali quodam necessitate 3 a que idcirco Arithotelem Spinoeae praesuisse pluribus de- moestrat Ualchius in Dissertatione de Arari s Ars retis . Quid de Deo , eiusque libertate senserint Stoici , paucis complexus est Buddeus in Epitome HMor. R H. cap. q. q. 38. Arbitrabantur nimirum Stoici I. Mundum Bunc eo vini ex inarario b arima Muudi. II. Cuncta fa-ro rem, cui Deus t obnoxius. Nomine autem fati intelligebant remis omnium Minosium s immutabilem Orfπem, aur 'cissitudinem necessariam Mandi ereati

noeti linum in hac Stoicorum doctrina eant ineri . Idem

Buddeus , & Hieronymus G lingius, S Petrus Baylius . . ciu

25쪽

r XXVI a l

cis Dier. art. Xenoph. inter Spinoetistas reserunt Elea. tenses Philosophos , quorum erat dogma , uπum esse om nia , idque esse ens in Dum , fellicet Deum. Inter Philosophos tandem, qui Deum affrmarunt esse materiam , foris mas vero rerum accidentia , recenset Albertus s In I. P saraci. p. cap. IJ. Alexandrum Epicuraeum . Alexandro adjungi solet David de Dinant, & Almericus eius praeinceptor, de quo haec Gerson Tract. de Concord. Metapis. cuin Logici parι. q.) retulit . Omniatum Deus ἔ Creator 9 creatura idem. Idem ereat S creatur . Deus ideo dieitur fuis omnium quod omnia reversura sunt in Vf- , ut in Deo i uraialiter conquiescam , b anuis indivis

duum atque Iccuinmutabile permanebunt. Alinerici erro. xes refellit Divus Thomas in libro GNI. Gene. stat. IT. Adelamus tandem , R Jordanus Brunus substantiam priamam, seu materiam universi primam, Deum csse dixerunt. Inter nationes , quae in ea fuerunt haeresi, in equa fuit deinde Spinoeta , Petrus a Valle cDiser. νώ. g. pag. 394. Mobammedanos memorast , qui putabant Omnia , quae continentur in hac rerum univertitate. , , Deo non diferre. His Pendetios Bernerius addit Cou-rim Monum. de Imper. Metolis. pag. goa. . Neque igitur rei novitate exultare potest Spinoga. Sed de Spinoetismo ante Spinogam videsis Dissertationem Bud- dei, quam superius laudavimus . Praetereundi denique non sunt qui Spinogae vitam scripserunt, Sc errores confutarunt . Intor Eos , qui SpinoZae vitam & res gestas steris mandarunt, primas tenent Collertis Vir.

26쪽

nora confutando impenderunt, celebr ores sunt Blven-bur ius rit. Relig. mrist. , & Breden bourgius Enerv. tram Neolog. Alis. anno I 67s. & complures alii , quorum nomina collegit Baylius s Dier. Crit. art. Spinoeta. . His statutis , longa de nostra disputatione detractae oratio est . Et quoniam , ut monet Tullius, omnis quaestio a definitione suscipi debet, ut, quid sit illud, de quo disputatur j explanetur, nonnullas hic attulimus definitiones, quae huiusnodi sunt. Diqiti sed by Corale

27쪽

intonum eo enta delit dies , natura judicia confirmat. Cic. de Nat. Deor. lib. I.

philosophia viro prodes prurimum , si Religione

imbutus se animus. Lactan. Lib. IV. cap. r.

28쪽

DEFINITIONES.

I. omine entia intelligimus id, quod existere potest , seu cuius existentia non repugnat. I. Easi necessarium illud est, cuius existentia est a solutε necessaria , seu , quod idem est, quod rationem existentiae suae suffcientem in essentia sua iahabet. III. Edentia definiri potest id, quod primum de ente concipitur, & in quo continetur ratio suffciens cur caetera vel actu insint, vel inesse possint. IV. Necessario dicitur id , cuius oppositum Jmpossibile est , seu contradictionem involvit. V. Contingens est , cuius oppositum nullam contradictionem invoIvit, seu quod necessarium non est. VI. Dei nomine intelligimus Ens a se , ens nimirum quod existit necessitate naturae, & in quo coni . netur ratio suffciens existentia: Mundi huius adspectabilis . VII. Ex nihilo oriri dieitur aliquid, dum ita existere incipit, ut nihil eius antea extiterit.

I. Et se existere, & se ipsum producere, con-dd tradictorium est. II. Quod absoluth necessarium est, contingens esse ,

nequit. III. Quod necessariam habet existentiam , immutabim, te est. IV. Id quod contingens est, obnoxium est mutatio. nibus s

29쪽

2V. 7 Infinita sertex contingentium sine ente necessario, a quo pendea't , repugn3t. VI. Nihilo nulli tribui potest ; caret modis , Sc pro prietatibus. VII. Ex nihilo nihil potest existere VIII. Posito effectu necessario, intelligitur caussa , etsi eadem lateat. IX. Caussa essectui semper praeexistitia A. Aliquod ens modo existit iaXI. Id quod dicitur de natura Totius , idem diei d het & de natura partium .

POSTULATA.

α Liquod ens modo existit, quod sempe mla me extiterit. II. Nihil est sine ratione sussiciente cur potius sit , equam non sit. III- Si existentiae ratio suffciens in essentia entis continetur, ens necelsari, existit, atque existentia G. - eius absolui necessari a est.

I. R Xiomatis vocabulo non intelligimus statim pri- ma ilIa principia uuae per se se ita clara Sc certa sunt, ut demonstratione non egeant, sed intelligimus quoque eas omnes Propositiones , qu rum certitudo in hebetiores etiam oculos statim , incurrit, quaeque ita pariter evidentes sunt , ut de iis nulla dubitatio suboriri possit. Infinitae autem i t femi Propositiones , quae etsi inter Prim , ' Prin-

30쪽

i principia minime recenseantur a Philosophis , eam tamen evidentiam & certitudinem obtinent, quam obtinent principia , quae vulgo dicuntur prima . Vide sis En elop. T. I. ars. Axioine. II. Videat primum benevolus Lector quo spectet Definitio VIL , quam posuimus , antequam diiudicet ipsam pugnare cuin Axiomate VII. III. Postiuatum III. diversum admodum est ab Axiomate Nihil Ps se caussa. Etenim fatentur quidem , omnes nihil sine caussa esse posse , sed non omnes eoncedunt nihil esse sine ratione Luseiente . Petimus igitur ab ingenuo Philosopho, ut id sit in

concessis.

IV. Inter veteres & recentiores Philosophos, qui argumentis ex ratione depromtis Dei existentiam deis monstrarunt , nemo melius, sapientissimorum hominum iudicio, id praestitit MinIELE CLARXIO.

qui, ut testatur Ricotierius c Averri du Tradam Pug. XIV. , a mis is qua rater Ious Ies argumens populatres, dum on fe ieri ordinatrement pour prouuer cetre grande vertu, S s' es Dii an uide ne rien avaneer au' ii ne proauar dea Onserat mement . Itaque CLARMO potissimum duce & a ctore & nos demonstrabimus Dei eiusque attributorum existentiam , & iis quidem argumentis , quibus ipse usus est in Tractatu Deta Exsenee S des ariri is de Dim , quaeque , si quid sentimus, repugnantem etiam Atheorum animum in assensum rapere possunt. Id in ipso hujus Libelli exordio ingenufi & libentissimε fatemur. Et quamvis in hujusmodi disputatione opinionem sequi nullam possis , quin tibi sit confestim vel cum Spinoaa, vel cum Hobbesio contendendum, quoniam ta men, bene captis auspiciis, negocium expedie