장음표시 사용
51쪽
De Instrumen i Uti in dimetienda latitudineR se se altitudine Mura, propontis bellici irruptorii subrica.r Re HISTRATE GVs oppugnaturus propugnaculum, vel urbem, ad quam propter interjectam fossam appropinquare nequeat, proindeq; pons ei ab extremitate fossae ad nun mitate muri fabricandus sit, ut pontis longitudinem fabricandam exploret, sic operetur: Eligat duas stationes sibi commodas, in quibus& tutus , propugnaculi vel urbis praesidiis esse queat: tum
disposito Instrumento secundum planum, volvat semicirculum C versus Μurum: Regulam vero A F. versuS alteram stationem: his firmatis volvat Regulam A F. in metam Muri ultra Fossam, ubi pontem fabricari animus est progressu tunc facto cum Instrumento ad secundam stationem , Instrumentum cum Regula F. disponat versus stationem primam: qua firmata metiatur spatium intermedium ambarum stationum,& reperiet 17 o. volvat super haec iro. in Regula Dioptram G. Dioptram vero H. versuS Murum, perinde ud in prima statione illuc mensus est, reperiesque puncta 362. Metiatur porro inde a statione usque ad fossam, reperietque pedes 3 O o. his 3 o O pedibus subductis de 3 6a .rena anebunt pedes 6 a. quae latitudo erit Fossae quaesita. Cupiens nunc cognoscere distantiam ab extremitate fossae usque ad altitudinem Muri juxta hanc enim pons fabricandus est:) sic operetur : Disposito Instrumento cum Regulis secundum canonem rectum, volvat Dioptram H. super puncta 6 a. spedes siquidem 6a .lata est Fossa: accedat
tunc noctu,vel quando commode potest, cum Instrumento sic immoto ad Fossam, disposito Instrumento ad latus
52쪽
Baculi, volvat Regulam E. perpendiculariter sursum, &Dioptram H.ad altitudinem Muri: ablato inde Instrumenoto a Baculo,& sic immoto in tentorium allato, positaque Regula foraminea in Dioptra G. & directa versus H. reperiet puncta 83.a statione videlicet sua usque ad altitudinem Muri. Tot igitur pedes longus pons debet fabrefieri.
53쪽
Inductio integra est talis: Statio Mensoris, sive linea nota, apo .a Distantia ab Instrumento usque ad Mu- l
Ab instrumento usque ad Fossam 3OO. ypedum. AFossa usque ad Murum 6al Α Fossa usque ad altitudinem Muri, quae llongitudo est Pontis. 8s a Vtilitas huius geodaesiae immensa est, inprimis mittendis armis volaticis,& quibuscunque missilibus ignitis in
arcem vel urbem in monte sitam, quando videlicet inferne ad radiceS montis,catapultae, helepoles,& aliae obsidionales machinae dirigendae sunt: ut inde cognita latitudine& profunditate scalarum vel pontium longitudo pro irruptione brevis aut longa fabrefieri possit. Hinc enim apud Polybium, Philippus Rex ad Meliteorum urbem capiendam scalas non fatis longas muris admovenS, gravi proepterea clade affectus, reque insecta discedere coactus fuit. Et Gallis ad Mediolanum idem nocuit, uti nuper Austriacis ad Cantuam: Hispanis econtra ad Iametum capiendum
Scribit Guatherus Rivius, Geometricorum Instrumentorum peritum non certo tantum iaculari, sed & tormentorum tribunis quasi praedicere posse, quot pastus sit jaculaturus: adeo ut qui vel nullum ante jactum fecerit quamvis id incredibile multis videatur, & quodammodo adynaton:) is certius iaculari possit multis machinarum magistris
54쪽
ra E N s V R V s aliter latitudinem ante dictae F δ sae, ad eb ut astatione tua ad eam juxta doctrinam
capitis praecedentis, metiri nolis, sic operarefugeduas stationes tibi accommodas, unde utramq; extremutatem Fossae possis contemplari squae videlicet latitudo est eius:) infixo tunc Instrumento secundum planum Baculo, volve Regulam ad locum Fossae b. dc nota, quos in semiuirinculo Regula gradus abscindat, reperiesque gradus 86. Vos ve porro Regulam ad secundum locum Fossae a. reperiesque gradu S 13 O.in semiuirculo stilicet. Progredere tunc ad secundam tuam stationem, & rite disposito Instrui nemo spatium intermedium metire,reperiesque pedes 34. Volve deinde Regulam in semicirculo ad gradus 8 6. Dioptram verti N.versu S Murum b. reperieseque puncta Iaa. Volve praeterea Regulam F ad gradus I 3o Dioptramque H ad alterum Fossae Murum, reperiesque puncta io S. Voluta ad gradus 8 6. Regula F. in se circis.lo: Dioptra vero G ad puncta Iaa. pone Regulam foramineam in Dioptra G.& dirige illam versus H. reperiesque puncta vel pedes o a. quae distantia vel latitudo est Fossae quaesitavit in Figura litteris a. b. c. d. notatum videS
CAPUT XXII. De Dinumenti usu in suffodiendo Vulgo velProp. gnaculo, u- perrumpendi Φel diffinia
Rc HISTRATE G v s nactus in castris suis facultatem suffodiendi valli vel Propugnaculi, ut suf- .ssiorite & non frustra peragatur, sed serviat tandem
55쪽
dem potiundo loco quaesito, silc debet operari: Superfigat Instrumentum Baculo secundum planum,&volvat Regatam E. ad stationem datam: hac firmata volvat Regulam Rin Vallum vel Propugnaculu m oppugnandum, reperietq; in semicircui gradu S IZO. Regulis sic immotis manentibus, Instrumentum cum Baculo auferat, & ad alteram eat stationem : instrumen
56쪽
nem metiatur inter stationes ambas , reperietq; pedes 94. Volvens tunc Dioptram G ad puncta in Regula,& Dioptram H versus vallum c. habebit pedes 2GO. Et tot pedes suffosmo debet fieri subtus vallum , a prima eluS statione littera a. notata. Dispiciat indo quae prosunditas FOLsae possit esse, repelietque pedes et O. Ad hanc ergo primam stationem fodiat pedes 2 O. deorsum , assumto tamen ante a mussio quadrato bene iusto Compulsum vulgo vocant hoc super Instrumcntum posito ad Regulam F. Observet diligens et locum, quem Magnetis lingula demonstrat. Suffossione igitur facta circiter pedes 2 O, demittat perpendiculum a puncto, ubi situm erat Instrumentia tunc palum ibi pcrpendiculariter impingat & normam 6. vel 7. pedes longam palo applicet una cum a musio lingulamq; Magnetis dirigat in metam vel signum ante factum. Vnde si funiculus palo applicetur & iuxta normam protrahatur, aliusque impingatur palus, suffossio sic juxta normam & a musium continuanda est tantisper dum perducta est ad pedes 2 Ο. Ceterum fieri potest, ut in petra vel rudera incidat Geo-daeta, aut suffossio talis in vallo vel urbe inaudiatur: tunc si circuitu utendum est, ita operetur: Accipiat Quadram &normae illam applicetatemq; parti alteri: fodiat tunc juxta illam secundum lineam rectam ad latus, quosque illic ad latus pedes foderit diligenter notet. Inde denuo fodiat iuxta a musium & normam , tantisper dum circuitum licet restimere, fodiatq; tunc iterum juxta Quadram, quot pedes
Exemplum esto tale: Finge, te fodisse usque ad petram pedes 6 o. & fodisti juxta Quadram pedes I S. Praeterea ad amusium & lineam rectam fodisti pedes et O. Atqui ad latus iterum fodis pedes I 3. tantisper, dum ad lineam rectam pervenis. Ad hanc rectam igitur lineam fodisti pedes 8 o. Fodiendi ita adhuc tibi sunt pedes 1ao. usque dum subtus uallum
57쪽
uallum vel urbem pervenias. Haec de suffossione; qua peracta Archistrategus de concutiendo vel perrumpendo vallo vel urbe ex re nata consillium capiet.
De Inctrumenta inu in dimetienda alis urine Turris e Turra aba, per Batronem
58쪽
EN sv RVs e Turri una altitudinem Turris alterius, dispone Instrumentum juxta doctrinam cap. 18. & perpendiculo metire ab Instrumento tuo aci plantam Turris deorsum , reperieSque pedes So. Volve igitur Dioptram H ad puncta Io in Regula inter AF. Dioptram vero G. tantisper, dum se mutuo contingunt, 1ecundum directum una cum planta alterius Turris, & reperies ad Dioptram G pedes io 8. Volens ergo scire quot pedes sint a statione tua usq; ad plantam alteram Turris ita operare : Positam Regulam foramineam in Dioptra G dirige versa. H reperiesque puncta iIS. quae ab Instrumento tuo usq; ad alteram plantam est distantia quaesita. Si porro & Turris altitudinem experiri aves, ab hacque altitudine distantiam instrumenti,volve Rc gulam AE ad Turris plantam: hac firmata volve Dioptram G ad punctati S inter AE. tot si quidem pedeS, nempe i i8, Instrumentum a planta Turris distat.) Volve deinde Regulam A F. versus altitudinem Turris; qua firmata perpendiculum appende Dioptrae H. hac voluta versus F tanti siper, dum perpendiculum cum apice suo tecta Dioptrae H. imminet reperies ad Dioptram H. puncta i18. quae distantia est quaesita ab instrumento usque ad altitudinem Turris, pedes nimirum II 8.
Altitudinem porro Turris sic explora: Accipe Regulam foramineam de pone illam in Dioptra G, ac versus Η. diri-ge: reperiesque puncta I O O .in Regula ista:quae altitudo est Turris, pedum ni mirum Io . inductio est talis: Linea nota, 3 o. 'Distantia ab una Turris planta ad alteram. Ios. lStatio M nsoris usq; ad altera planta Turris. II 8. pedum. Instrumenti distantia ad altitudinem Turris II S.
59쪽
De In frumenti usu in dimetienda longitudine vetae, anna ex malo nautico ad Turrim Oalu mdine isem Turro.
sidiaria, quam anchora sistit in alto aut vado, di . stantiam inde ad Turrim aliquam,& item eius altitudinem, ita operetur Conscendat mala lignea sive orbi-
60쪽
culos volubiles, qui malum circulo ambiunt,& funiculo cum appenso plumbo altitudinem mali demetiatur, repeis rietque pedes 9 a. Disposito tunc instrumento, juxta doctrinam capitis praecedetis volvat Dioptram G. ad punctapa tot si quidem pedes malus altus cst.) Dioptram vero H.volvat tantisper,dum per ambas Dioptras secundum directum Turris plantam conspiciat , reperietque ad Dioptram H. puncta 8 7. Tanta igitur distantia est a calce maliusque ad plantam Turris, pedum nimirum 87. Si cupiat pr terea cognoscere etiam altitudinem TudiriS, quantumque instrumentum distet a Turris plinta, sic operetur; Volvat Regulam A si versus plantam Turris, hac firmata volvat Dioptram G ad puncta iro. inter litteras AE. tot siquidem pedibus Instrumentum distat a Turris planta appendat deinde perpendiculum Dioptrae H. & volvat illud tantisper, dum secundum directum se mutuo contingant. Si tunc Regulam foramineam positam in Dioptra G. direxerit versus Dioptram H. reperiet in Regula hac puncta 3 o. quae altitudo est TurriS quae si ta, nempe pe
Quae denique & ab Instrumento distantia sit ad T urris
altitudinem,cognoscet, Si animaduerteritiquis numerus
vel quae puncta sint in Regula F. ad Dioptram H Reperiet
autem punctas o. Et haec distantia erit ab Instru mento ipsius usque ad altitudinem Turris,nempe 9 O .