Nouvm instrumentum geometricum : quo rerum mensurabilium longitudo, altitudo, latitudo & profunditas, hactenus inaudito compendio, etiam ab arithmeticae imperitis, quàm certissimè mensurantur

41쪽

ialtra aquas ad d.& reperies pedes 473. Praeterea volve Regulam F ad gradus ro. Dioptram vero H ad e, inferne, ad xquas: perieSque pedes 3 3. Volans igitur cognoscere latitudinem aquae vel fluvij inferne ad montem fluentis, ita operare: Volve Regulam A F ad gradus o. Regulam vero A E. ad gradus a G. & habebis tunc ad aquam,littera e. notatam,pedeS 373. ad quos Dioptram G volve. Ad literam d. deinde, ultra aquas, pe-

42쪽

3t, DESCRIPTIO Novides sunt 3.Voluta ad hos Dioptra H.& posita R egula sora minea in Dioptra G versus P . reperies puncta II O. Latitudinem videlicet aquarum quaesita,nempe pedum IS Q.Volens praeterea cognoscere,distantiam ab aqua ad turriculam, volve Regulam AF ad gradus 33. Regulam vero AE. ad gradus 4 o. item Dioptram G ad puncta 73.& Dioptram H ad puncta so S. Applicata tunc Regula foraminea Dioptrae G,& directa versus Η. reperies pedes 83. quae dictantia & quaesita, ab aqua videlicet ad turriculam. Integra inductio est talis:

Linea nota

Ad Turrim c. in campos O S. Vltra aquas ad d. 7 . Ad plantam montis ad aquas α

Latitudo aquae

Ab aqua usque ad turrim in eampo

De In umenti usu in dimetiendis fernis Arcibus,in montessis, quantum videlicet uti .se astitione Mensero, sesse inenc D hanc dimensionem campum amplum ante Ο-mnia elige, ex quo singulas ternas Arces probe contemplari possis r& quia distantia earum magna admodum est, proindeque statio etiam longissi me su. mi debet; ideo sic operare: Elige duas stationes,&qnstrumentum impone Baculo secundum planum: stationem secundam luc sume a simstra dextrorsum, & volve Regulam AF.versius stationem hanc: firmatis Regula &semicirculo, volve Regulam A E ad tertiam stationem, adhuc eligenda, nempe c. &, Regula iterum firmata, progredere ad statio nem secundam,volveq; Regulam A F iterum ad primam stationem, & metire inter stationem utramque, reperiesque perticas

43쪽

perticas Io o pertica io pedes continete: vol ve Dioptram H in Regula ad punctato o:Dioptra vero G. ad metam longitudinis quaesiitae quo &ad primam stationem mesus ei inreperiesque puncta vel perticas 836. Volue deinde semicuculum C versus ternas Arces : quo firmato Regulam A E. ad secundam Volve stationem, cujus distantia est punctorum vel perticarum 83 o. littera Cnotata qua itidem firmata, volve Regulam A F. per binas

44쪽

DES C R DP Τ PO' N O VI Dioptras & Perpendiculum, iuxta doctrinam cap. l . versus Arcem h& gradus in semicireulo nota reperieεq; gradus I 38. Volve porro Regulam F ad Arcem h. sic reperies gradus i3 9. Volve item Regulam ad Arce mi ire periesque gradus ta8.Gradus dilige ter nota,& signa imprimito cerae. Progredere tunc ad secundam stationem, & relicto ibissigno, ubi positum erat instrumentum , colloca illud cum Regula E. ad primam tuam stationem nrmato semicirculo super Baculo,uolve Dioptram G. ad puncta 836. tot quando quidem perticas prostatione sumebas. Volve etiam Regulam F. ad gradus Is 8. in semicirculo: Dioptram vero H. versus Arcem g. Sed quia distantiam hanc, quae magna admodum est, consequi nequis, ideo sic operare: Divide puncta 8 36 per unde emergunt puncta a I . Volve Dioptra m G. in Regula E ad haec ri puncta: voluta tunc Dioptra H vcrsus Arcem g. reperies 373 puncta. olve item Regulam F. ad gradus I 3 9. in semicirculo: Dioptram vel OH versus g. & reperies puncta 362 . Praeterea volve Regulam F. ad gradus ii S. Dioptram vero versus Arcem i.& reperies puncta 6 6 a. quae distantia est ad singulas Arces juxta turres , ad quas visus fuit directus perpendiculariter deorsum

in montis fauce S.

Cupiens porro etiam singularum Arcium distantiam ab invicem cognoscere, ita operare: Volve Regulam E. ad gradus it 8. in semicirculo, di alteram Regulam ad gradus 13 9 . & reperisti usque ad Arcem g puncta 3 73. Volve ad ea Dioptram G. Item reperisti ad Arcem h. puncta 362. volve ad ea Dioptram H. dc pone Regulam foramineam in Dioptra G. illamque dirige versus H. reperiesque puncta a 37. Praeterea volve Regulam F ad gradus i 38. Regulam vero E. ad gradus I 39'aeperi es que ad Arceni h puncta 3 6a. volve ad ea Dioptram. Ad Arcem autem i reperisti puncta 66 a. volve ad ea Dioptram H.& possit a Regula foraminea in Dioptra G.& directa versus Id. reperieS puncta ZO Da Cupiens

45쪽

Cupiens etiam cognoscere distantiam Arcium g& i. vol0e Regulam E. ad gradus 13 9- r. periesque ad Arcem i. puncta bor. Volve Dioptram Gad ea: Regulam vero Fadgradus 14s. Reperisti porro ad Arcem g puncta 3 7,.Volu ta Dioptra H ad ea,& Regula foraminea imposita Dioptrae G. hacque directa versus N. reperies puncta 31O. Distantiam ergo nunc ad singulas Arces, & item distantiam ea rum ab invicem cognoscere cupienS , sequentem computationem ex perticis, quarum singulae denos continent pedes, diligenter observa: Longitudo siue distantia ad singulas Arces. A prima statione Mensoris ad secundam sunt perticae ioci. ad tertiam vero perticae II 6. quae faciunt pedes 836o. Hic numerus divisus per 4. constituit puncta 21 . pro perticis 3 6 .ec pedibus 836O numerata.

Ad Arcem

sunt l

Longitudo siue distantia singularum Arcium a

se inuicem.

46쪽

DESCRIPTIO NOVI

CAPUT XVI i. De In syruments uouis dimetienda aestantia Momium ab invicem, se item altitudine singulorum.

ENs VRVs in mole tuos alios Montes, quanta scilicet & altitudo eorum siti & quantum a se singuli distent,ita operare: D uas et jge tibi stationes, unde binos montes probe spectare possis: tunc imposito Baculo Instrumento secundum planum, & voluta Regula ad alteram tuam stationem, cochlea illud firmiter 1iste: volve deinde Regulam F versus Montem c. & reperies in

semicirculo graduS 83. Praeterea volve Regulam F. versus Montem d.& reperies in semicirculo graduS JU.. Progredere tunc una cum Instrumento ad alteram stationem, & Regulam E dirige versus primam stationem: hac firmata inter medium stationum spatium metire,&reperies pedes 2GO. Volve super hune numerum Dioptram G. Regulam vero F super gradus 3 O . in semicirculo: Volvens inde Dioptram H. versus Montem d.reperies puncta vel pedes 92 3. Volve item Regulam F ad gradus 83. in semicirculo: Dioptram vero H versus Montem c. reperie que puncta vel pedes 373. Volens igitur utriusque Montis distantiam ab invicem experiri, volve Regulam E. ad gradus 3 o. Dioptram vero Gad puncta se a 3. eritque haec distantia quaesiita a prima statione ad Montcm d. Volve deinde Regulam F ad 8 s. Dioptram vero H. ad puncta 373. eritque haec distantia a prima statione ad Montem c. Cape tuc Regulam foramineam & colloca illam in Dioptra G versusque Dioptram H. dirige:&reperieS puncta 3. Tot igitur pedes Mons unus distat ab alio. Cupiens porro & altitudinem Montis d. cognoscere, sic

operare:Ablato Instrumento a Baculo,illud ad latus Baculi applica,

47쪽

applica, & Semicirculum C dirige deorsum, litteram vero D versus Montem d. Inde voluta R egula E ad altitudinem Montis eaq; firmata,& voluta Regula F perpendiculariter deorsum, & hac etiam firmata: cognosces distantiam ad Montem d.esse pedum 92s. Volve super hunc numerum Dioptram G. Dioptram vero b .deorsum ad radicem Monotis r reperiesque pedes 68 6. Si porro & distantiam ab Instrumento usque ad radicem Montis cognoscere deside-

INSTRUMENTI GEOMETRICL

48쪽

3s DESCRIPTIO NOVI

rari ita operare : Pone Regulam forari in eam svel et irm filum, si1 Regula brevis nimis sit, ut dictum supra0 in Dioptra G. versusque H illam dirige: & reperies pedes Iaab. Inducito integra est talis:

Statio Mensoris

Distantia ad Montem c. 37S.

Distantia ad Montem d.

Distantia utriusque Montis c. d. 4 S. Altitudo Monti S. 6 86. Distantia a statione Mensoris usque ad radi m Montis. Iaa S.Iλpedum. CAΡvT XVIII. De In umenta usu in dimetiendis pluribuου ocs ex Turri in planosita. ENs VRVs e Turri plura loca, & ad ea distan I i tiam etiam a tua statione, operare in huc modum: m Volve Regulam E in semicirculo super lineam prope C. Regulam vero F per litteram D. unde Quadra recta emergat. Instrumentum tunc Baculo applica ad latus, volve que Regulam F cum semicirculo sursum &perpendiculariter, ita ut Regula cum littera E versus campum prospectet: metire inde funiculo deoisium ad Turris plantam, ibiq; finge te reperisse pedes IOO. Si super hos volve ris Dioptram H in Regula F. Dioptram vero G versus c. ut ex figura insignita litteris a.b c d oculis subijcitur) videris que, quot Dioptra G. puncta abscindat, reperies puncta 6 o. Si porro & distantiam a statione tua eo usque nosse cupis, pone Regu Iam foramineam in Dioptra G. illamque diri ge versus Id.& reperies puncta III. Praeterea

49쪽

INs TR UMENTI GEOMETRICI. 3

Praeterea volve Dioptram G verius a in campo: & reperies puncta Ia O. Regulam tunc pone in Dioptra G dc versus P .illam dirige,reperiesque puncta 113. Uolve item Dioptram G. versuS e in campo: & reperies puncta ITO .pOne Regulam foramineam in G. versus D.&habebis puncta I9 8.

50쪽

ι DESCRIPTIO NOVI

A statione Mensoris usq; ad 4 d uunt pedes is , .

C A P v T XIX. De DBrumenti usi in dimetienda profunditate

EN sv Rus Putei profunditatem Instrum emtum Baculo applica ad latus,& volve Regulam Rin semicirculo ad C reliquas vero ad B.unde Qua- ora recta emergat, juxta doctrinam capitis praecedentiS. Volve tunc Rcgulam F in angulo aliquo Putet deorsum in Puteum perpendiculariter:inde Putei latitudinem metire, reperiesque pedes 8. juxta Figuram litteris a b c. d. signatana. Volve porro Dioptram G.ad puncta 8O. in Regula E. Dio, prram vero H. in Putei profunditatem. quod ita intelligas: Volve Dioptram deorsum tantisper, dum per ambas Dioptras inferne in aquis alterum Putei os sive extremitatem visu assequi possis reperiesque ad Dioptram H puncta a 3 o. Ceterum pedes 8 habebas antea pro statione tua, quae superne latitudo est Putet: volvisti deinde Dioptram Instru menti ad puncta So. Decuplo igitur minor est profunditas Putei quaesitamempe pedum 23.si videlicet supra commomorata puncta 23o . per Io dividantur. Etenim qua ratione numeri sive puncta in Regula sta tioni, minuuntur aut multiplicantur:eadem hi quoque in

Regulis debent imminui vel multiplicari juxta doctrinam cap. . C A P v T