장음표시 사용
71쪽
DEDECORATIONE. macie tractatum est, prout morbus puerilis si nunc de ea tractare oportet,vi offendit pul-hritudinem. Multa quidem communia ibi tra
lata omittemus, aliqua addemus, pauca repete- 'us.Vocatur hic affectus is i νοτης, λεπτυ ης,φθί- hue ατροφία his enim nominibus Galenus& Hi p. aepe tuntur Latini appellant gracilitatem, ex-enuationem, maciem, macilentiam Plautusvilacuuius antiqui scriptores dixerunt macrorem. emacritudinem. Acceperunt autem hoc voca-ulum Graeco μακρον longu.Gracilia enim o
ora videntur solum longa ut hac ratione appellata sint Monogramina,quasi corpora tantu de ineata. Est autem dispositio ex immensa totius orporis,aut partis,uel partium extenuatione,laetens pulchritudinem,&interdum operationes;
talis genus sit dispositio. necesse videtur, gracili- tatem etiam costituere dispositionem. Sed quia i dispositio cum sit genus, necessario concludi di terminari aliqua differentia debet; idcirco dixi, ex immensa extenuatione. Et dixi immensi, quia non omnis gracilitas deturpat homines; sed immoderata. Nam sunt aliquae nationes apud quas, corpora moderate gracilia pro pulchris habentur. Quare immoderata gracilitas deturpat homines; aut tamen suos etiam termiser nos, d cancellos habet. Et ideo semper existi- maui nugas esse, quas narrant Elianuses A th naeus, scilicet fuisse quendam Archestratum va-
tem , qui captus ab hostibus cum gracillimus
72쪽
s HIER MERC 'PALI esset, lanci apponeretur,podus eius fuit unius oboli. Additum est,totius corpori s.vel partis,Vel partiti quia dc si maior turpitudo oriatur ex gracilitate totius corporis, non est tamen negandii, quin etiam gracilitas partium, vel partis alicuius pulchiitudinem imminuat. Sic enim gracilitas pectoris in mulieribus eas deturpat, crurum in viris, quemadmodum contigit Germanico Imperatori Potest huiusmodi gracilitas offendere pulchritudinem tantum; potest etiam interdum offendere operationes cum pulchritudine quare iure id additum fuit: nam inuenti sunt
aliqui gracillimi, qui tamen optime in aliis rebus valebant, ut relatu est de Phanereto quodam. Sic etiam non pauci inueniuntur, qui praeter pukhritudinem deturpatam, habent etiam actiones offensas ita ut sit inuentus aliquis Philetas Cous, quem scribunt Athenaeus lianus, prae gracilitate usque ad coinualidum fuisse, ut cogeretur pondera ferrea gestaresbleis pedibus, ne a vento de ij ceretur Habent quoque interdum vires naturales laesias, quia teste Hippocrates Galeno a. apb corpora gracilia
minus concoquunt, quam corpora oboeta. Haec
est definitio gracilitatis, de qua video dubitaturum esse aliquem, quod alias dixerim esse priuationem carnis pinguedinis quasi priuatio nihil faciat, de consequenter non possit laedere quicquam. Respondeo pro priuatione, non es se intelligendam puram priuationem .sed eam dispositionem, quae oritur a priuatione. Nam
73쪽
DE DECORATIONE. Galenus de loc aff. cap. 7. scribit ob curitate hir moris melancholici haud aliter terrere animos nostros,atq; tenebrae pueros obscuritas tam edetenebrae,nihil aliud cit, nisi priuatio. Vnde dicedum estGalenum pro hac priuatione,intellexis se illam dispositione, quae consequitur ipsam pruuationem. tranquam possumus etia dicere in Medicina tyronibus docenda, sufficere res ipsas clare describere,&rem ante oculos ponere,ut est .dedi si puls. r. in sine apud Galenum utcunque sit. Ex his planum esse potest. gracilitatem,aqua pulchritudo corrumpitur,duplicem esse, vel natiuam,vel aduentitiam. De aduentitia aute cum praecipue nostra sit oratio dubitari potest,quisnam affectus sit, utrum morbus, an symptoma. Calenusi .Meth. I .scribit gracilitate esse morbum in magnitudine diminuta. Idem tertio de sympl. cau. cap. primo dixit gracilitate esse sympto miseu accidens facultatis nutritiuar, hoc est, esse nutritionem diminutam, quae est sympto-ma ita ut in verbis Galeni, si non c5trarietas, saltem insignis diuersitas conspiciatur. Ego autem dico recte utrobique Galenum fuisse locutum: quia vario modo considerata gracilitas, d morbus est &sympto in a. Si consideretur prolatia dit insigniter, immediate operationes, quemadmodum dicebam de Phileta illo,proculdubio morbus est. . sic intelligere oportet Galenum I . leth.I. Si autem consideremus,prout est purus affectus praeter naturam pulchritudinem ba
lum offendes proculdubio solusinploma est
74쪽
s HIER MERCURIALI snutritoriae facultatis Gracilitatis cauta alias a
me sint declaratae, nunc vero eas pene omnes
ad duo geera reduco: quia chi gracilitas fit vitiata nutritio, hoc fit, vel propter ipsum nutrimentia. vel propter ipsam facultatem, aut propter utru-que. Propter nutrimetum, quoniam aut exiguucst quo fruuntur partes alendae, aut vitiosum. Si
sit paucum,ue est,quia paucii assumitur,vel quia paucum conficitur. Aisumitur, aut propter no-Piam,quemadmodum contingit, vel in penuria an non ,aut castris, quoniam scilicet corpora ob inbpiam cibi exhausta conspiciutur. aut propter inappetentiam,sic aliqui omni appetitu destituti mirifice contabescunt, extenuatur. Si exiguuperficitur,est propterea quod, aut in ventriculo non conuertitur, quemadmodum deberet, in chylum, aut in iecore non transmutatur insanguine, hoc propter morbos, aut similares, aut dissimilares,utriusque visceris. Si fiat propter vitiosum alimentum, hoc contingit ut ait Auic. vel quia nimis viscidum est adeo ut non possit optime a partibus nutriendis confici,&lin substatiam conuerti; aut quia praua qualitate affectu
est. Et hinc fit,ut illi qui vescuntur locustis semper sint gracillimi, quales sunt populi vocati Acridophagi similiter etia qui vestutur vel pane. aut alio cibo vitioso,necessario contabescunt,&extenuatur. Si sat propter vitium facultatis,est, vel quia facultas partium alendarum non potest attrahere debitum alimentum , vel quia non potest concoquere. transmutare, vel quia no
75쪽
DE DE COMATIO NE . 'potietinere Nait dicebat Galenias, &Avicen-
nasunt corpora ita costituta ut abunde comedat concoquant, egerant,&alia optime faciant dc tamen emacientur, quia ultimum alimentum minime retineri potest,sed continuo distiuit, de elabitur. Et hoc est propter insignem intemperantiam calidam, aut siccam, aut aliquam aliam. His immediatis pene coniunct is causis blent etiam ad generandam gracilitatem conuenire aliae cauis partim internae partim externae, hae,
Vel naturales,vel praeternaturales. Ex naturalibus est in primis temperatura calidad sicca,quae ubi est, necessario pene semper habet coniunctam gracilitatem est aetas:nam senes pleriaque lent extenuari,ita vi,qui longi sunt, etiam cumuentur; unde dicebat Hippocrates longitudinem corporis facere senectutem indecoram.Est dispositio paterna. Siquidem freqtienter x perieti conspicitur, graciles ex gracilib.oriri.In causis praeternaturam sunt in primis morbi, ut
febres longae,prauae,de quibus loquens Hippoc.
a. aphor. 28 dicebat, in morbis emaciari citius, quam par sit, exitiosum esse. Inter alios o bos solet esse tumor lienis de quo loquens G lenus libr. de locis in homine. Hippocratem secutus Galen a de facultatibus natu talibus capit ultimo, Querr. 1 colle st. G. dicebant, ubilien floret, uniuersum corpus emaciari, hoc
est ibi lien tumet unde optimus ille Imperator blebat comparare fiscum lieni, quia sicuti emaciatur corpus, udien tumidus sit sic diuitiae
76쪽
HIER MERCURIALI spopulorum, ubi fiscus repletur. Aercalidus,&siccus inter causas externas prirnu locum tenet: propterea enim in thiopia homines graciles sunt, quia calore,d siccitate coeli ipseri corpora consumuntur, Muruntur. Dicebat etia Hippocrates in fine libri de aere, quis, locis eos qui habirant plagas rigidas asperas Iccas, corpora gracilia semper habere.Vigil et maxime valet nimie, immoderatae ad inducendam gracilitatem:ita ut cribant Elian .d Athen. hqrephonte quedam tragicum , fuisse vocatu noctuam, eo quia obvigilias nocturnas gracillimus euasisset Nimiae etiam corporis exercitationes valde corpo
ra eXtenuant,moerores, timores. amor etia hoc
facit; 'raesertim vero facitat gracilitate immensaliterarum studia.& hac ratione forian Cicero,ut scribit Plutarchus,gracillimus fuit. Pari pacto venus immoderata de frequens,nimi alui lubrici-ras, pr siertim nimia ieiunia. Vnde iure D. B filius Medicus magnus in libro de vera virginita. te damnauit ea nimia ieiunia, quae consumunt corpus Sic quoque inter cibos sunt aliqui, qui, si usurpentur corpora emaciant, ut prae carieris est panis hordeaceus. Nam scribit Aristoteles 1 . Problem. s eos,qui tractant,de negociantur circa hordeum esse infirmiores, graciliores, quam illi qui versantur in rebus triticeis faciendis medicamenta etiam frequentius usurpata deturpant, contubescere faciunt, id quod faciunt etiam venena, ad tempus data. Vt cognoscatur macies, nsi est opus adeo magna contemplatio
77쪽
DE DECORATIONE. ne, quandoquidem ubi apparet corpus sectandulatum,&profundum esse nimis tenue qua conueniat certissimum signu est maciei.dico autem secundum latum,&profundu quoniam etsi dixerit Hippocrates, magnitudine facere in iuuentute ad pulchritudine;in macie tamen nunquam longitudo, vclaucta, vel imminuta c5sideratur. Opus autem est cognoscere, quae macies sit naturalis,&quae praeternatura. Cognoscitur enim naturalis macies, venarii amplitudine, ostium tenuitate, nigris pilis,hilaritate vultus,&bonarunt
actionum praesentia quod si maciletus ortus sit ex similibus parentibus, iam non est dubitandi
eum ita naturaliter esse constitutii.Ex altera parte cognoscetur macies praeter naturam. mo bosa, venarum exilitate, ossium crassiti colore vultus immutato,actionum prauitate, etsi 5 sit natus ex parentibus macilentis.Quae fit macies a causis externis,cognoscitur ex relatione aegrotatis: quemadmodum si fiat, vel vitio lienis,vel alio vitio interno suis proprijs signis cognoscitur.Scribit 2 Aphoris. 7. Hippocr. corpora quae longo
tempore extenuantur, longo tempore refici. quam sententia exponens Galenus in arte Med. scribit, hoc ideo contingere, quia in longa ext nuatione non solum consumptae sunt alimentales partes,& humidae; verum etiam seminales,&solidae sicut in recenti extenuatione, Olummodo cosiumptae sunt humiditates Atulit Avicena aliam rationem, scilicet in corporibus longo tempor emaciatis, facultates naturales factas
78쪽
HIER MERCURIALIS esse imbecilles;&ideon si posse multum cibum conficere,qui quidem necessarius est, ut reficiatur valde extenuata corpora.Scribit idem Hippocrates .aphoris 4 corpora gracilia diutius vivere quam crassa.Sed haec sententia sano modo intelligenda est. Nam si comparentur mediocriter gracilia cla mediocriter pinguibus: aut extreme gracilia,cum extreme pinguibus:gracilia semper vivaciora sunt oboesis sed si extreme gracilia cumoderate oboesis comparentur, semper huius. modi corpora vivaciora sunt gracilibus Macies naturalis fere incurabilis est:diuturna dissiciliter curatur recens omnium facillime. Et ut cognoscatis, quando corpora gracilia vobis proponetur,utrum sint curabilia necne,tria debetis atte-dere.vnum est, an pellis, seu cutis sit ossibus va decolligata, adsit disiuncta Secundum virum secundum colorem , secundum actiones gracilis bene valeat Tertium, an facile ex adbibita
diligentia reficiatur. Nam ubi pellis est disiuncta ab ossibus, ubi gracilis,&colore, tactionibus valet ubi facile reficitur, semper sperate illii os . se ad pinguedinem restitui: sin autem contrarisi
appareat, contrarium quoque timere oportet.
Curatio posita est in ablatione omnium causarum in generatione optimi sanguinis, qui quideest mediocriter crassus, in attractione nutrimenti,di ad partes nutriendas unione Atque hoc non Alum in toto corpore,verum etiam in partibus emaciatis praestari oportet. Quae omnia
maxime omnium perfici possint diligenti vi
79쪽
ctus ratione Itaque curandum est, ut qui macie tentantur, vivant in aere calido umido, regiones&constitutiones siccas fugiant Dor 'miendum est, quantum fieri potest nam perspectum est, plurima animalia mirum in modum impinguat somno, ut sunt glires,vrs,su es ableganda sunt omnes curae moerores, exercitatio corporis moderatissima esse debet' abstinendum est a venere balnea aquae dulcis utilissima sunt, quae laudata sunt a Galeno decimoquarto meth capit decimo exto, potissimum adhibeantur cibo . quanquam Aviacenna aliam sententiam habuisse videatur. Potandum est vinum crassiam , subdulce, ct quo
plus potatur, modo ventriculus ferat,eo exploratum est, corpora magis pinguescere cibi debent esse moderate crassi moderate vi cidi: ita ut faciliter tam en coquantur Quare optimae car nes, ut vitulinae, caponum suis, cerebrum arietis a proprietate putatur conferre ad impinguandum. Sunt multapultis genera, quae hoc praestant, ut est oriza cum lacte cocta, vel cum lacte amygdalarum dulcium: panis elixatus dium re,cui etia addi solent,vel nuclei pini, vesa- mygdalae,vel istacea.Haec enim omnia a no-pere expertum est valere, ad pinguetici da
Hippocrates secundo de diaeta,inter, a cipuas dotes, quas tribuit caseo recenti est, ut pinguefaciat corpora. Est in usu apud mulieres quae amant oboesitatem, ut ferculis immiscean
80쪽
HIER MERCURIALI smedullam nucis Indicae haec enim putatur m gnopere oferre aduersus gracilitatem. Sed notate huiusmodi nucem si nimis vetusta sit rancidam euadere,&linde potius obesse unde oportebit diligenter animaduertere in nucis electione.Mesties laudat etiam sarcocollani, quam video quoque laudatam ab omnibus Arabibus. Summa est victus,ut omnino prospiciatur quod gignatur&copiosus, optimus inriguis, O genitus attrahatur ad partes.lnstituto victu,videndum est,an macies proficiscatura et riculo, qui non concoquat, aut ab ambitu totius corporis.
qui nimis dissipet, an potius vitio partiti quae noattrahant. Si obventriculum aut iecur, sanguisci humores idonei non gignantur, studendum est ventriculta aut iecur accommodatis praesid scorrigere,quae non est necesse, ut hoc in loco p- ponam,cum pertineant ad alium locum. Sed si macies orta sit propter totius ambitus corporis immensam caliditatem, siccitatem a quit, disia
spetiar nutrimentum,enitendum est ut intemperies illa tollathr.In quo casu conferunt balnea facta ex aqua dulci cui incoctae sint herbae &medicamenta refrigerantia, humeci antia in astringentia. Quod cum intelligeret Avicen .dixit,hoc in casu opus esse congelare instrumentune dissipetur unde commodabat hyoscyamum, alia refrigerantia, longelantia. Vos itaque poteritis otia corpus immergere aqua dulci, inoua haec bullierint.