장음표시 사용
91쪽
t xi DE DECORATIONE. quae est regio clementissima de temperatissima,
ormosissimos,&bene coloratos sic ri.quai cl5ga mora sub sole etiam hac ratione solet colores hominum deprauare. Et postquam in hunc locum incidi, nolo praetermittere breuissimam iucundam hac de re speculationem Nam Arist. postre in sect. proble. 8.quaerens ratione cur sub sole corpora denigrantur; non aute denigrantur ab Me,rationem esse dicit, quod solis calor propter sui mollitie non potest penetrare corpora nostra, sed haerens insuperficie, c6burrit,&denigrat:ignis vero calore,propter sui acutie,nsi fit mari in superficie,sed penetrare,d propterea nodenigrare, nec coburere; sed internas partes potius affligere. Hanc causam attulit Philosophus in problemate no vulgari. Ego aute ut philosophice loquar non tantum me mouet Aristotelis autoritas,quin potius quod sentio dicere chim. Nam causa ab Aristotele allata mihi certe no videtur problematis dissicultatem persoluere Navi primo de sole loquar;si denigra corpora nostra, quia ipsius calor firmatur. haeret in cute,
nescio videre,cur non similiter denigrat terram: siquid multo minus sol penetrat intima terrae, ut conspicitur,a sole videmus superficie terrae exsiccari indurari;&tanae albescere potius qua nigrefieri. De igne etiam non dissit cor eius calorem intimas partes penetrare , sed 'erissimum etiam est extimas partes ab igne etiam de uti. Nam ipsemet Aristotcles . Meteorum ca 3 loquens de rebus,quae assantur, inquit, ea interius
92쪽
h timidiora esse, exterius vero sicciora, quia ab igne partes extimae siccantur de indurantur: ita ut humiditas interna non possit est uere.Ex quo loco colligere licet, ignem etiam valde ficere
Partes culaneas, ac propterea non hanc esse causam, cur non nigrefaciat corpora ut solan hac re non ita facili sum huius sententia'; sole nigre- feri corpora, quia rare iunt: ab igne non, quia
condensantur. Quomodo autem corpora rara
nigrae vadant, explicatum est a Philosophis c pius, ratio est,quia cum lux per poros raros latos ingreditur, tota velut absorbetur consequenter, cum non refrongatur iacis colo- is apparet obscuritas, id quod Philosi, hi fere omnes dicunt de maculis Lunae. Vbi autem partes non sunt rarefactae, sed notius densae sit ut lux non penetret, neque absorbeatur in partibus internis sed tota exterius sistatur,re- frangatur,4 consequenter res coloratae, sunt appareant. Nam no est opus, ut probem ab igne corpora densari exterius, quia iam id dixi ex Ari-
non . Meteor. rarefacere autem calorem Solis,
nemo dubitare potest, quia&sudore. traii spirationes eo tempore frequentiores,de in sinita alia argumenta id declarant. Nimia vigiliae, nimius somnus colorem vitiant somnus quideol f iliginum retentionem,nimi labores: siquidem dicebat Aristoteles loco citato,athletas nimium laborate pallidos semper esse. Moerores, timores subiti,studia nimia colorem deturpant' u relatu est de Portio Latrone oratore Culpae
93쪽
etiam, de malae conscientiae colorem deturpant.
Nulla pallescere culpa optimum est, dicebat ille. Immoderata venus etiam hoc facit, potus nimius repletioni nata, praesertim variorum ciborum. Vides ut pallidus homo coena desurgat dubia, inquit Horatius nam certum est cibos varios colore des orare Panis hordeacei,sias palli dos homines facit, ut est apud Aristotel. I. probi. s. dcra sic et problem. a . ubi scribit, eos, qui tractant hordeum esse pallidiores illis qui tr elant triticum Aquae lutulentae potus,mirum in modum colorem deturpant in videbitis illos qui habitant valles, vitio aquarum semper esse
decoloratos. Et meminime legisl e,veteres, cum explorare volebant aquarum salubritates, cor
sueuisse spectare habitantium colores. cibi praui idem faciunt, ut frequens usus a litorum. Sunt etiam quaedam, quae proprietate putantur dec lorare ut cyminum, et meos, sius Molfactus.& do cymino habetis apud Plinium lib. 2 o. c. 24 duo exempla, unum sectis torum Porti Latronis, quivi imitarentur illius pallorem, frequenter utebatur cymini alterum exemplum est Iulii Vii dicis,qui ut falleret Neronem,cymino pallorem
sibi cociliabat ad haec, opinio est, si pedibus nudi sanguis calcetur, pallorem inducere. Sunt&alia,quae, siue venena sint, siue medicam eta, colorem natiuum deprauare solent. Vt autem cognoscatur vitiosus color, non est opus multis signis: quandoquidem sua sponte facile cognoscitur. Caeterum si color pravus sit nativus cogno-
94쪽
i itur diuturnitate: item, quia corpus in reliquis bene valet. bonas actiones edit; praeterea nulli diligentiae, nulli medicinae cedit:contra scolor sit ad uetit ius,cognoscitur,quia corpus in reliquis non ex toto sanum est cedit medicinis. Ad haec apparent aliquet causa ,Vel externae , vel internae. Si autem color sit fucatus, facile cognoscitur sola aquae ablutione;nam nullus est fucus qui non eluatur otione aquae. Omnis color pravus naturalis aut insanabilis est , aut dissiciliter sanatur de potius beneficio naturae,quam artis solet curari. color autem accidentalis curatur sed sicuti bonus color,ut dicebat Hipp. est indicium boni sanguinis:ita malus accidentalis semper lignum est, vel praui sanguinis,ue prauorum humoriam,vel alicuius interni affectus praeternaturalis. Vt autem huiusmodi color emendetur, tollatur,enitendum est,ut causae illius imprimis auferantur; deinde , ut gignatur optimus sanguis postremo ut sanguis optimus ad cutim trahatur. Et in his scopis oparandis usq; adeo valet recta victus ratio,vi Auic.dixerit omne curatione inchoanda es e ab hac victus rotae,id quod et quodam odo vi detur significasseHii'.quonia li. . de morbi, cripsit eos,qui teperate eo ut,&bibunt,nullis morbosis affectib'humoralib' esse obnoxios.ltao; fugiendus est aer nimiu frigidus, ni mihi calidus, &Πccus. fugiedi vel maxime boreales fugieda est et mora toga sub sole. Navi habetis apud Senec. epistola Li . consueuerunt veteres illi, qui vendebant pueros facies ipsoru obducere quibusda
95쪽
DEDECORATIONE. smedicamelis,ut a sole,vel a frigore nodeturparetur. Quod aut esset hoc medicamentia n5 si adhuc mihi opertu suspicor tame fuisse tena Cimoliam vel Thessalica, vel Lycia aqua dissio ita, instar luti facie applicata. Nam loque Plinius de hac terra, inter alias dotes, quas ei tribuit ea es , ut tueatur facies tultus ab ustio nil, solis,
hodie,ut ego audiui a fide dignis,mulieres Genueses ne de turpe tu a sole, let vultus oblinire succo solatri,si in sibi eundu est sub sole. Abstine ductesta nimijs vigilijs,nimio semno,nimio motu:fugiedus est timor immodica studia, immodica venus.prq c teris cura tu est, ut aluus facilis sit. Et ut obiter dica, memini me legisse apud Poeta Martiale credo,quic5sulebat cuida inueni, ut uteretur lactuci, maluis,earone, quia, ut dicebar, habebat facie cacatis durii, quasi vellet uti uocaret ventreTugiedi sunt cibi varij, multi, praui succi viedu optimis vinis,sed moderatis,optimo pane triticeo: optimae caines adhibedae sui.& de carni , narrat scriptores fuisse opinione apud veteres, ut qui vescebatur carne leporina, sepie diei pulchri&bene colorati maneret unde qui lacu vellet suetam asiae significare ipsam semper fuisse turpe,dixin, Edisti uiquam Vellia tu lepore, quasi nunqua fuerit pulchra. Abst menduesta fructib. fugacit, ab omnib.salitis.Dios .seribit cicere S carycas, si datur corpori nitore, dc optinas color ecociliare Idem dicunt medici de caryophyllo,pipere,croco, scholymo Mallio possumus addere asparagos, qui cum per urinam euacuent prauos hvinores, consequenter optimiura colorem, &
96쪽
ro HIER MERCURI ALII nitorem corpori coacti ant. Sed haec non adeo usque possunt ex toto turpitudinem coloris abolere, nisi quoq; alia diligetia accedat. Vnde statim videre oportet, an incorpore sit ullus morbus, an sint ibi vitiosi humores. Si sit morbus, qui colorem deprauat, huic uni tolledo incumbendum est sin autem adsint in corpore praui humores illi prius omni studio,&diligetia sunt expurgandi, ut si si pituita, si sit melancholia, si
flavabilis, accomodatis remediis omnia expurgentur quae remedia, iam non est opus repetere, quandoquidem materia, quam tractamus, non postulat. Illud silere nolo, quod de agarico scribit Dioscor nempe illum conciliare corpori nitorem, atque optimum colorem. Vnde conuenientissimum est quotiescunque purgare o bis placebit vitiosos humores, semper aliquida-garici miscere, quod ii purgatoria, propria quadam facultate optimi icolorem facit. Posta quam morbus ablatus est,aut praui humores expurgati sunt, praecipitatricen ut antealia medicamenta diligentissime sordes omnes a corpore eluantur deinde anguis ad partes attrahatur. Procluendis sordibus multa sunt remedia, pumex in puluere redactus, affricatus, amygda-Iae amarae affricata ,succus mel Onum,nucum, farina lupinorum di sapo cuiusq; generis. Ego soleo parare huiusmodi pulverem.
97쪽
Cum hac farina fricantur diligenter partes corpori ideinde, vel succo limoniam, vel succo ita immaturae,vel decocto lupinorum, abluu- ur diligenter omnes partes. Post deueniendum est ad simaginata, ad dropaci suos in pulveres, qui vim habet attrahendi sanguinem ad cutem. In hoc genere magnopere valet succus radicis cyl claminis affricatus parti colora sq, masti insper sus per corpus,nitrum,succus limoniam cum ni- tros valet etiam acetum cum furfure diligenter affricatum Ego utor hoc puluere. Ur, Recipe nitri, pyretriandrach.' . Vtriusq; hellebori, trach .misce cum Farinae lupinorum via f. Atque haec est ratio, haec sunt remedia,quae adhibentur pro coloranda tota corporis supe -
De maculi aries, ta manus aso actis. p. . Olet etiam Ope fieri circa faciem,& circa ma
Inus diuersa macularum forma, quae omnes portinent ad hanc medicinae partem, tollaturii Praesertim vero fieri solet macula a sole:pro quibus tollendis Paul. Egin .laudat mentastrum in vino decoctum, maculatis partibus applicatum; ithargyrium, cum oleo rosaceo albificatu utilissimum est; radix hederae,iridis Illy icae in vino decocta,&affrici confert,puluis sepi crematae applicatus utilis est; hus cum lacte huma-
98쪽
ι, HIER MERCURIAL Isbus utebantur etiam veteres aduersus has de colorationes crocodilea , hoc es stercore crocodili terrestris.Sunt etiam alia multa; sed haec v- statiora,&praestantiora sunt. Atque haec est ratio curandi fere omnes decolorationes &illustrandi,atque decorandi cutim in uniuersum.
De comptori acubate, litus ad ipsam
PAx hς proposita,cum tota medica sit,atque
huic alia sit congenea, tua vocatur comps tria; putaui non inutile futuria, si etiam pauca quaedam de illa dixero: eo maxime, quod Galenus in i de medicamentis localibus scribit, saepe medicos cogi inseruire foeminis,& hac arto vii.Vnde elegantisti in iis Celsias lib. s. cap. s dixit, esse pene necesIariam hanc medicinam, quoniafoeminis eripi non potest cura sui cultus Tertia hanus , Cyprianus duos libros fecerunt de habitu ei cultus oeminarum,&earum ornatu Appellarunt cultum, qui versatur circa mundia mi liebre hoc est circa gemmas,aurum,vestimenta,
appellarunt autem ornatum, qui versaturin pingendis corporibus. pulchritudine fucanda. Secus autem fecit Gale. qui uxit duas esse partes: Vnam,qua appellatur exornatoria, dc studet ornatui foeminarum vel virorum, sed ex lege in dicinae: alteram dixit ne comptoriam, quae tota
meretricia est, versat in ingenda, Minentienda pulchritudine corporum. Hς pars,quae Ortoria dicta cibaGaleno, ertulliano de alijs ex
99쪽
ornatoria, potissimum circa duo versatur, circa illorum ornatum, seu cultum, circa cutis c lorem,quae versiatur circa pilos, vel studet capil
li vel supercilijs a ut pilis barbae.
De cultu pilorum. Cap. XII ANtiquitus,atq;etiam tempestate nostra erat homines,qui cupiebant senectutem celare,&ideo barbae, atque capitis pilos denigrare copabantur. Hac de re copiose scripsit Galenus in . de med. localibus.tractauimus etiam nos in morbis culaneis;scilicet quomodo capilli. pili
sint denigrandi. Foeminae antiquitus maxime amabant flauitiem capillorum,quemadmodum etiamnunc faciunt Venetae mulieres;&ut ego inuenio, flauitiem inducebant croco, & diuturna sub sole mora, quemadmodum etiam hodie faciunt Venetae mulieres,quae loco croci, inter dum tuntur sulphure medicato. Et de hac re loquens Tertuli in lib. de ornatu sceminae, inquit, mulieres luere poenas huius lasciuiae, quod ob diuturnam moram sub sole caput ipsis tape, grauiter laedaturi quod etiam videmus nostratibus foeminis euenire. Supercilia etiam dupliciter antiquitus colebant,& nunc colunt. Primum ex longis,& latis supercilijs, angustos,subtiles. arcuatos fingebant, vel filo, vel forfice ubi supercilia flava aut alba erant,fuligine deni- grabant, quemadmodum videre potestis non solum apud Tertullianum verum etiam Plautum in Truculento Clementem Alex in libr. 3.
100쪽
esset haec fuligo non habetur plene explicatum a scriptoribus puto tamen ego fuisse illud medicamentum, quod appellari calli pleuron scribit Plin.lib. 27.c. .&hb. s.ca. i6.vDiscribit, hoc genus medicamenti fieri solitum fuisse ex floriabus rosarum combustis ex terra ampetitia vocata,&e medulla bubula.Nunc mulieres ad deni- granda supercilia, tutu etiam simili cinere, ite puluere carbonum subtilissime trito,& cribrato. Atque haec prat apud farminas, nunc etiam est, cultura pilorum. De cultura cutis I Vltura vero cutis sicut antiquitus,ita etiam
nunc versatur,vel circa dealbandum totum corpus,aut faciem, pectus, vel circa ruborem faciei, labijs inducendum.inuenio etiam consueuisse antiquas a minas totum corpus ingere,ut est apud Varronem,& Plautum Pro de al-bando toto corpore,tria fuerunt in usu, lac praesertim asinarum nam memoriae proditum es, Pompeiam Neronis uxorem,coniueuisse secumducere quingentas asellas faeminas, quarum lacte totum corpus suum imita ergebat, ut cande- faceret. Secundum erat cerussa eliquata, vel suc lco limonum,uel aqua lupinorum; vel etiam orbZae.Tertili crocodilea,id est fimus crocodili terrestris, ut est apud Diosc.& omnes medicos hac enim aquae liquata fricabat,& dealbabat corpora nunc preter cerussam,utuntur mulier es aqua