장음표시 사용
111쪽
nunquam potuerunt,uti prouinciam Cantonensem incolerent, ob vicinitatem Maraonis oppidian quo Lusitani habitant: licet Iesultae necessitatem, cur prouincia ista omnino adeunda esset, praete mi rent, quod destituerentur Instrumentis Mathematicis librisq; ad Calendarii correctionem necessariisci in eo loco acquirendis. Quin iraecipuus ex regiis consiliaris, Cola dictus,officio, dignitate motus est,quod ausus fuisset litteras ad vicinum regem mittere,grauiter hoc nomine accusatus.
Ad collimitia prouinciarum&oppida ac loca omnia, inriti ib telonii luuntur,ut&ad pontesvi traiectus fluuiorum custodiae collocatae sunt, qui b. facientes iter diligenter excutiuntur,&si suspecti sint,interdicto transitu remetiri eandem viam,qua aduenere, coguntur: in regni tamen penitiorib. cum periculum idem non sit, enas modi perquisitores constulisti nosunt. Fit tamen aliquando, ut Iesultae ope Lusitanorum, qui amacaonem oppidu incolunt, furtim subrepant,&cantonensem prouinciam intrent. Nam ipsi Lusiuani ad Canton urbe pri -' mariam quotannis bis admittuntu ubi interdiu iis cum ciuibus negociari licet, appeten re mittuntur. vero nocte ad naues redeant necesse est. Est iuxta urbem illam in ipso fluato parua quaedam Insula,in qua obtinuerunt Lusitani uti sacellum Catholico more extruerent,in quo sacra suis Titibus peragere iis licet. Hinc aliquando Iesultae pers nati habitum Chinensium mentientes,cymbisin alterutram ripam transuem,remotiores urbes ingrediuntur. Saraceni siue Malio metistae, qui semel hoc regnum ingredruntur,ante decursum noni De Saraee- anni suta nostris quidem obseruatum est discedendi inde facultatem obtinere non possunt, μ=Mδ'
quo interdicto tamen non obstante aliquot myriades ex illo genere semper in Sinarii regno ' inueniuntur: quin Moscheas suas siue rina hinc inde egregia habent, in quibus circumcisionem suam alias' ceremonias ex distiplina Alcorani libere exercent, quanquam a Chinensibus non magni fiant ipsorum dogmata neq; enim quisquam ex indigenis ad eorum a cedit opiniones,cum nec ipsi alios ad amplectendam suam religione sollicitent, nec probitati
vitae studeant. Piuantur autem Saraceni eo primum tempore Chinam ingr 'i, quo Tartarorum in id regnum irruptiones contigerunt,unde,cum iam a tot annis iω commorati fuerint, minus suspecti facti fuerunt incolis,quam caeteri extranei: nec desunt, qui posteros eorum in quarto gradu, ut loquimur,ab iis descendentes , ad pares in Magistratu honores&dignitates cum indigenis admitti scripserunt Admissi ad Praefecturas, mores fere sacra mutant, vix quicquam ex Saracenia retinentes disciplina praeter abstinentiam a porcinis carnibus:
quanquam hoc naturali cuidam illius animalis odio magis quam religioni alii tribuant.Narrat peraravidisse se apud urbem celeberrimam Foquun Maho metistas quosdam, qui de religione interrogati,hoc tantum respondere potuerint: Ipsi Mahometus Saracenus fuit, Autlanteus Saracenus fuit, Pater meus talis fuit,ergo me Saracenum esse par est. His addunt vetaba quaedam ex Alcorano desumta, pertinax abstinendi a suillis carnibus studium. Cum vero ipse Perera multas alio meticae sit perstitionis reliquias in Templis Chinensium quibusdam in locis reperisset, do harum origine eos percunctatus, hoc responsum tulit maiores suos longis nauibus ad portum celebrem regni Paquin, rege iis assignarum,accessisse, ibiq; Praefectum regium, qui ex Mandarinorum siue Lytiarum id est,Doctorumin umero fuissset,ad Maho meti fidem conuertisse. Huius exemplum secutos prouinciales, a Mahometistis illis
paulo post persuases fuisse , ut a suillis abstinerent carnibus, quibus ante id tempus avide vesti seliti fuerint. At populum pertrium nouae illius abstinentiae, Mandarinum illum nouatorem ad regem tentatae rebellionisvi conspirationis nomine accusauisse, qui quidem supplicio capitis affectus fuerit, sociis eius aeternis carceribus addictis Hinc scilicet in templis & cultu suo Saracenismi remansisse aliquas reliquias. Quis vero antiquioribus temporibus Christianae in his prouinciis fuerit status, admo D.' sis
dum obscura ad nos peruenit notitia.Μatthaeo Rimo Indus quidam ex regno Magni blaeolretu Christianis lit, id e in Prouincia Xen n, quae magis in Aquilonem vergit, ut in ciuitate Xuchre siue ru/ Chuchis viros colore corporis albo, barbatos, eosq; usum campanarum habuisse, quem J '' ' 'damas , id est, lEsvM, eumque cruci affixum cum Maria matre coluisse. Sacerdotes eorum uxores habuisse, &multos aegros solo contactu irecibus sanitati restituisse. Eidem Riceio Iudaeus quidam Paquini certiora etiam retulit, dixitque,apud Caifumsuvi Lincin prouinciae Sciantiensis oppida peregrinos quosdam comorari, quorn maiores e regnis longissime dissitis eo appulissent:&eos quide Crucis signum quae apud Chinenses, Ut&apud nos, numerum denarium exprimit in honoreri precio habuisse,idemque signum digitis repraesentasse, quoties potum cibumque sumere voluissent Medis cruces liberorum suorum froniatibus atro colore instribere solitos, ut eos ab omni noxa praestarent incolumes. Narrat
112쪽
alius Iedaita, vidisse se in antiquo libio Chinensi manu scripto magii in templi cuiusdam
cum turri&campana,inque Summitate eius crucem impositam, additis Graecis quibuseam
inscriptionibus vetustate mutilatis Addebat stuperioribus idem Iudinis, blito; fuisse illos Cruciformes easdem cum Iudaeis ex Psalterio recitare preces eorumq; in prouinciis illisseptentrionalibus magnum olim fuisse numerum, quorum ea fuerit eruditiori in re militari peritia, ut eo nomine Chinensibus sulpecti fuerint, unde Praefecti ipsis variis modis molesti fuerint. Hinc miseros illos timore grauioris mali dilapsos, in varias regiones dispersos fuisse, esseq; id factum sexagesimo vel circiter abhinc anno, quosdam ex illis abnegato Christianitach s; is mo ad Maho meti deliria,alios ad idololatriam Chinensium defecisse Oratoria ergo eorum
Oeeuli, in , Sacella partim in Moscheas Saracenorum, partim in Idolorum delubra conuersa fuisse. China Qui ex illa gente superstites sunt,religionem cultumq; suum adeo in secreto habent,ut quida Chinensis ad Fidem Christi conuersus,ab Ie uitiis ad eos missus, nihil quicquam eius rei sub odorari potuerit.cum enim eum a Magistratibus speculatorem submissism opinarentur, summo studio ritus Iacra sua occuluerunt. Chinenses hos homines Hozios appellant,eosq; ita a caeteris distinguunt, ut Iudaeos quidem ab animalium posterioribus partibus ob neruum in femore siue coxendice: Saracenos a porcina: Hoeios vero siue Christi nos a carnibus sisti iungulorum, in quo genere sunt equi, muli asini, absti ne re dicant,quib.tamen caeteri vescutur. Porro Christiani a Saracenis Isai vocantur,Armeniani vero Tereaι, unde Riccius veteres illos Christianos ex Armenia in has oras immigrasse arbitratur. Accedit huic opinioni mithonus Armenius, qui se Magnum Chanu, regem Cathaiae cuius regionis maior pars, ut antea diximus, regni Chinensis prouinciis septentrionabb. includitur adiit bere fert, ut eum ad Christianismum adduceret,quod&magna ex parte se effecisse Haithonus gloriatur. Iunge his testimonia M. Pauli Veneti iud.Varto manni,qui multos ex subditis Magni Chani Christiana fide amplecti testantur. Sed&Chtistiani, qui in alabarensi regno vivunt,in chronicis suis Christianorum Chinensium mentione faciunt,narrantq; olimS. Thomam Apostolum in iis partib Euangelium an nunciasse. Caeterum de nouo Christiani limo per Iesu ita in Sinarum regno stabilito multa addere, non videtur operae precium,cum eorum epistolae, quas quotannis inde in Europa missitan r,
nihil fere ali tui loquantur, in quibus quidem multa magnifice iactant, sed plerique ampullas
putant& verba. a uerius, donec vixit,aditum in illam regionem sepius instantissime petiit, sed impetrare non potuita quanquam successbres eius,ut diximus ope Lusitanorum obtinuerunt, nec sine multo labore dc impensis. Cum primum ad littora Sinensiur accessiere Lusitani,Chinenses ab eorum praegrandiabus nauibusvi tormentis valde sibi timuerunt. Saraceni eos Francos quo nomine ab expeditione Golfridi Bullionaei in Syriam omnes Europaeos appellare coniueuerunt vocabant. Ab Cantonensibus etiamnum Fatinqui pro Franquis mutato r. in . nominantur, quod nomen
etiam tormentis nostratibus imponunt. Intellectavero virtute Lusitanorum ex multis victoriis, quas ab Malaicis alii'; Indorum populis tam mari quam terra reportauerunt, caute cum
illis atq; circumspecte versantur. Quanquam tamen auaritia Chinensium, mercium exoticaru cupiditas Lusitanis viam aperuit, qui in sillam quandam desertam eo tempore, nomine Sanaan,sexaginta a continente distantem passuum millib.primo inhabitauerunt; deinde vero Amaea propius accedentes partem peninsulae, quae ab Idolo Ania, quod ibi colebatur, macuo, de oppidum nostris Marao dictitur,obtinuerunt,inquam admissi, domicilia primum in oppidi formam c&ποιφή ς ' struxerunt cuius nouae coloniae fama non Hispanos duntaxat, sed&aliarum gentium mercatores allexitivi ibi Emporium constituerent,viri Episcopalem Sedem & Collegium Iesuiatarum .Postremo achinensilius,etiam in ipsa urbe C tonensi, uti superius dixirrvus,exercendi mercimonia,certis tamen legibus, licentiam impetrauerunt. Et haec est ipsa porta,per quam Rurae primum atq; Ricatu, deinde alii quoq; Iesultae intrauerunt. Et illi quidem,cum donis muneribusq; in Praetectorum animos irrepsisnnt,vita quoq; probitatem&litterarum cogitLtionem adiunxerunt,unde non paruauctoritatis consecuti sunt.Neq; tamen his omnib. apud obstinatissimam gente quicquam profecerunt,donec Riccius Mathematica rudisciplinarum scientia&arte memoriae clarus factus est,quo nomine cuipsum tu successores eius Chinenses Ris iis qui, attoniti suspicere caeperunt.Hoc pacto cuRiccius in Regis notitia peruenisset,&habitumae
Deo apud veste quoq; Conlatii lecta haecpeculiaris est interChinenses,quae Idola improbat sumsistet, Rurm fur doni i sibi Aulta proceres obligauisset,aditu ad ipsum regem impetrauit, &cum illius sectae se participe simularet,caepit foeditatem dololatriae oppugnare , eo quidem successu,ut rex et Templum quod da Palatio vicinii dono daret,in quo cu ipse tum socii eius habitarent.&post morte sepelirentur.Neq; tame domus illius pollessione sine multis molestiis &perieulis,adde
113쪽
etiam muneru in purpuratos erogatione adire potuerunt.Sed postea acerbissima incolarii in peregrinos odia experti fuerunti plebeiis illos apud Regem taeteros Magistratus subinde calumniantibus, causam famis aliarumq; calamitatum publicarum in eos conferentibus, Idola ob peregrinos illos irata pluuiam& commodas tempestate negare pestem ac morbos colonis immittere, Malia eius generis. Factum est igitur non Lmet,ut domus eorum lapidum imbre perplueretur, ipsi Iesultae vulgo miris lacerarentur conuiciis, populo eos Cacodae Iessit -- monas esse vociferante,&Magi carum fraudum reos qui numeros abstruisso Astrologicas μ' praedictiones in perniciem hominum scrutarentur quique in reipublicae perniciem omnia '' sua verterent studia; quin Mimagine crucifixi veneno tincta ipsius rogis vitam ac salutem eos appetiuisse iactabant. Accessit calidum sane Hollandorum consilium , qui suaserunt Lusitanis,ut ad vitanda imminentia a Chinensibus pericula oppidum Amacaonem muro cinge
Hae vafritie effecerunt Hollandi,vrcum partem muri struere Lusitani caepissent, Chi tibο-nenses,qui nescio quid eos moliri opinabantur,parum fidentes Vicinis suis, illud omnequod timin L. iam structum erat, concitato tumultu publico,deiecerint sitanos. Tertium,quod Iesultarum conatus non parum infregit, hoc est. Erat controuersia cuidam Iesultae cum Sacerdote Chinensi: super religione, quam terq; sigillatim profitebatur. Cum autem Chinensis alterum vincere non posset argumentis seq rationibus, conuersus ad calumnias, 1parsit inter suos, taneum Iesilitam affectare Diadema regni,v qui omnia fecret
nouisset, Min utraque urbe,in qua praecipua sunt regni Iudiciari Tribunalia, Paquini scilicet&Nanquini fuisset, multosque insuper cum ex sociis suis tum ex Iaponibus in diuersis locis tisis , aspraesto haberet, ad exequendum facinus paratos. Hoc auditorum ore quamuis vanissim qui θ fir/apud Amacaonem commorabantur Chinenses, deserto celeriter oppido ad Cantonensem gni occvja- urbem profugerunt, eandemque ibi siparserunt fabulam Nec mora,omnes totius prouinciae μη milites conuocati sunt , qui habito delecta, cum hostem non inuenirent egressi urbe in praedia& vicinas aedes se uire coeperunt, dictoque celerius ultra mille domos euerterunt, in quo numero etiam una atque altera Iesu itarum fuit cumque Iesultam unum comprehendi ent, fustibus eum ad mortem usque conciderunt Paulo post tamen tumultu illo sedato , patuit calumniosae illius accusationis vanitas, unde Iesultae in maiore ob innocentiam precio habiti fuere quam antea.Sed iam propius ad nostra accedemus tempora.
PERIO 'CH E. Miscosint nosero tempore res Christianorum est quis sit succes Euangelii in regno
Sinarum, ex solis Nic. Trigautiis Aluari Semedi e Societ Iesis
senditur, qua anno I 622. or I 623.
VErat sint in hoc Regno de Societate septendecim , id est tredecim sacerdotes,' me
quatuor socii invarias sedes tributi, ad quos accesserunt quatuor qui numerus tametsi mrum non modicus est, si species disti cultatem ingrediendi Cantonem,tamen paucissimi sunt,pro β' ut Christianorum necessitas postulat Inducti a P. Emmanuele Diaz, qui inspectum res hu ius Missionis veniebat,&inusitata omnium nostrum lanitia accepti sunt. Sed vixdum Regnum ingressis ostendit Deus, venisse eos ad labores,vi pericula. Eodem enim ipso tempore tam saeua persecutio exorta est Nanchini, ut multi eius urbis Christiani in carceribus iacerent amicti, omni nostris aditu ad eos solandos interclui. Et quia non illius Regiae finibus mala terminabantur, sed ad alias quoque partes derivabantur, coacti sunt nostri sedes , quas incoluerant deserere, seque abdere in aedes, quam maxime fieri potuit a vulgi consuetudine remotas.Sed quia causa, duratio, iuccessus huius persecutionis descriptus est a P. Emmanuele Diaet ad P. Gabrielem de Matos, satis mihi erit hic eius litteras posuisse , quae sunt eiusmodi. Ex quindecim Regni Sinarum Prouinciis , ad oram maris Coriani inter echinum,&Nanchinum, iacet ea quae appellatur Xantum. In hac aestate superiori Anni salutis M.DCXXII. coniurarunt aliquot millia hominum, cui dam sectae quam vocant Vnguet Noua ori-kiao,aut alio nomine Pellenklao, qui multas naues inuaserunt,quae in Ogiam annonam ve turpe se hebant: neque mulio post tria aut quatuor castella, ac tandem etiam tbem quandam occu- ''parunt,
114쪽
parunt, multis hominibus interfectis. Et cum ego diuersarer in urbe Hamat in sedibus D. Pauli, nunciatum est, per hunc ordinarium tabellarium, abiis denuo caesa esse hominum sex millia. Quocirca Magistratus Pechinenses, edictis in alias duas Prouincias transmissis, iusserunt eos omnes in carcerem coniici, qui illam sectam profiterentur. Quia vero instituti eius est conuenticula multa cogere, ad quae qui conueniunt, praeter alia execranda, maledicunt Institutum Magistratibus, de regi a quo illi creantur Lagitant consilia desciscendi ab eorum imperio, DAEAE Regno potiendi, Magistratuum munia inter se distribuendi in edictis diserte interdiceban-ἷ' tu huiusmodi coetus, nulla facta mentione diuinae legis. Nihilominus Magistratus Prouincia Xhiansi, in qua conficiuntur vasa fictilia, quae vulgo porcellana appellantur,edixerunt, ne Edi ctum in locis arditionis, non modo coetus, cuiusmodi in edictis vetabantur, sed neque ab iis qui nouum δε se Christi fideles profiterentur, haberi possent Postquam hoc dictum allatu in est in prima-h. z iam urbem Xiecham,ubi Christiani sunt plures sexaginta, quibus iuuandis praeest P. Gasparis, uis Ferriera, animaduerterunt quidem prudentiores, hoc edicto alio fine prohiberi coetus, qua publicae quietis conseruandae. vitandae rebellionis causa nihilominus visum est faciendu. Pechinoctvt templi ornamenta tollerentur tantisper, dum ardore dicti remitteret. Eo cognito D. Pe-mmbin trus in urbe Nam cham naui aduectus venit ad Patrem, eumque domum suam deduxit,quae modo omnibus Christianis vice Ecclesia est, ex eo tempore, postquam nostri ex utraque vrbe Regia Pechino, Nanchino eiecti sunt.Ibi eum ex itinere offendi, neq; adhuc quicquaaliud rumoris allatum est. Longe progressi siunt Magistratus Nanchinenses. nam quia urbs est maritima, sopu-ch s is, lola,magis mea seditiones reformidant ideo proposiverunt praemium decem scutatorum, δε baa quicumque aliquem prodidisset ex secta Vnguet Liao Euenit eodem tempore , ut quidam sue Uao apparitores, cum vim attulissent uxori hominis Christiani pauperis, non contenti hoc illum
cc μn probro affecisse, insuper asperis verberibus onerarent, tum vicinus eius item Christianus, cui non ignota erat eius qui duplicem iniuria pateretur,innocentia, iusto dolore incentiis, inclamare coepit malefactoribtis,ut tam graui iniuria desisterent. At illi in maiorem furorem acti, stomachum suum in hunc euomere,quem usq; in domum eius insectati,cum ibi imagines,&cruces inuenissent, comprehensium adducunt ad Magistratum in accusant bonum Chiistianum quod unus sit eiecta Vnguethia o Magistratus copulsum in carcerem torqueri imperat, ut factionis socios edat. Nominauit ille pictorem, cuius opus imago illa erat. Is captus Cati &1ubiectus saeuis tormentis, fassias est multa cum libertate, si legem Dei profiteri, sed hanc Christia non esse Unguet kiao. Cum vero verum fatendum esse crederet, prodendis aliis Christia-ημ έρψ' is auctoritatem fidei Christi conciliari, septem, vel octo nominauit, qui absentibus Patri- bus caeteros in suas aedes conuocarent bique de rebus diuinis loquerentur. Praeterea indi cauit quotannis semel ad eos venire P. Petrum Spiram, qui eos erudiat doctrina Christi, hortetur ad parendum legi, xperseuerandum in sancta fide doca etiam dixit,in quibus quoties veniret, moraretur. Subiecit eandem Christi legem sequi etiam ex Magistratibusaam is est noster Doctor Michael qui habitat in urbe Nancheu, primaria urbe Prouinciae Chexia, ubi in suis aedibus Patres habeat. Tantum est , quod accepimus de confessione huius boni,4 simplisis Christiani.
His omnibus cognitis, Magdtratus, sitis apparitori b.dimisissis, iubet omnes, qui nomiais: i,,u, nati erant Gomprehendi. Volitabant illi tanto furore per urbem , ut omnes furiae Tartareae iis ad solutarNanchini vagari viderentur. Incredibile est quanta insolentia domos in ualerint, quae- quarenos rentes cum clamore, ubi habitaret, quo se abdidit set sceleratus, perduellis hostis Regis, tra G- si emes catenas,exaggerantes supplicia,quae Magistratus minatus esset. Si quis deprehende-zὰ iis; returimo duci piebantur coronae precatoriae, nomena Es, Cruces, libelli doctrinae Chri mbri , a stianae, imagines Saluatoris,&m Virginis, quae nonnulli domi habent, quoru uxores Chri- maturis stianae sunt. Iniiciebant illis manicas,collum serro onerabant, pileo detracto vultum discoo- uenti periebant, raptabant per vicos cum insignibus Christianae fidei, vociferantes hunc esse ex se staVnguet kiao,acclamante,&adstrepente populo,qui illudens eos prosequebatur.Ad hunc
'φ qm nodum in custodiam dati sunt quatuor triginta. Ingressiis quisq; carcerem, confestim astrictis,& compressis serro manibus, ac pedibus cogebatur clos prodere. Verum ex priorum simplicitate cautiores facti, duo tantum fate bantur se Christianos esse, & legi Dei parere, una cum caetera familia, idque spe consequendi aeternam beatitudinem,quae legem Dei seruantibus promissa sit. Quodsi Magistratus seistiataretur de crucibus,denomine IEs v, de imaginibus in eorum domo repertis qui' pro suo captu quam optime respondebat.
Inter eos qui Magistratuum iussu quaerebantur,unus fiuitrio,qui nomine Christiano
115쪽
Ioannes vocabatur. Is operam dederat litteris , primaque aetate non mediocriter profecerat.Sed cum ob egestatem studia litterarum reliquisset, opificium exercuerat,4 iam aliquotanni sunt, cum una cum coniage Christianus factus est. Contigit autem, quando Magistratus in Nanchinum missit, qui P. Alphon sum annonium, P. Aluarum Semedum missi, , perquirerent , ipse cognito quid imperatum esset, consecit sibi vexilla in folia quaedam es..isia charta , quorum singulis Sinicis litteris hoc inscripsit. Ego sequor legem Domini caeli.& dem pro cum horum foliorum unum pileo assixisset, aliud collo circumdedisset, aliud cingulo p. φηr pendisset, aliud praefeαtet manu, contulit se in aedes in quibus erant Magistratus Eo cognito P. Nicolaus Longobardus, qui nostris praeerat, accersitum obiurgat , monet,videli
s at ab hac stultitia , tum ob alias causas oum nerei Christianae magnum damnum im- Pinet. Deposivi ille quidem suas chartas, sed recta ad aedes nostrorum Patrum contendit. latinoe et te principio impediuerunt administri Magistratuum, qui sedes cinxerant, ira fisi odiis illata, peruenit ad nostros, cum quibus captus,&ad aliquot annoruminum ni egi seruiendam condemnatus est,quibus in alia Prouincia transactis, reuersiis, dot d ita vixit, ut exemplo caeteris esset, modo facinus fecit hominis minime amentis,see quamuis sepiente, MChristi aemulo dignum. Acceperat complures esse vinctos,ri in tetralivdma eos se quoque desideratum, quaelitum esse. Ille nihil tergiversatus, audacter seipsum cat gnifer ερ- ceri mancipat, atque ut venit in conspectum Magistratus, qui cruciandis caeteris Christia γρη 'nis distinebatur, prouolutus in genua magna cum libertate se Christianum profitetur , chanc esse veram Religionem, aliaque quae tali tempore suggerebat Spiritus sanctus, pro cuius gloria loquebatur. Interea adueniunt apparitores, qui hominem perquisitum ierant, ac didicerant eum semetipsum sponte sua stitisse. Magistratus cum intentis in hominem oculis, intuitus esset attentius, subridens: Nae, inquit lingua Sinica , hic tuus vultus dignus est homine,qui Religionis sit caput, Auferte hinc, dccaue ne in conspectum meum praeterea vennas. Surrexit Ioannes,&abiit,relica is omnibus qui aderant,attonitis,admiratione testimonii, quod Euangelio dederat, is agnitudinis animi, quam demonstrarat itaque cum caelum laetitia, animam luam meritis cumulasset, reuersus est domum, quem propter exemplum il-Iustretam praeclari facinoris,quod postera omnia secula intuebuntur,immortalis gloria conia sic uta est. Idem Magistratus e sexvi triginta, quos in vincula coniecerat, quatuorvi viginti, in i Liscertum quare, absoluit. Caeteros deinde septem vel octo, quos dimam est , solitos in si tinctissi is aedibus coetus eogere, misit ad altiora tribunalia , ubi decem, aut viginti verberibus one-min, qui rati sunt , tanto atrocioribus , quanto maioris erat auctoritatis,udex, qui condemnaue-
rat. Ex his Magistratibus duo idem cum his Christianis fecerunt , . tque olim Pilatus eum V 'h ' Christo. Testati enim sunt,& professi publice apud Christianos , se fatis scire legem Domi 'nicassii sic appellant Religionem Christianam esse histam &veram, eosque omnes esse
innocentes,sed postquam ad se, ut rei adducti essent, non potuisse , quin verberibus illos cardi iuberent. Ita placet Deo veritatem suae immaculata fidei probare pariter amicorum hostium , colentiumri persequentium S. Euangelium, testimonio, dum hi verbis illi sanguine suo, dc perferendis cruciatibus eam confirmant Iam satis tenes, Regem Sirxarum Eunuchis uti consueuisse non modo in palatio, sed etiam in variis Regni partibus, mandando 1llis munera, sed fere tantum militiae, aut similia. Illud quoque repetendum est memoria, quod P. Trigautius prodidit in sua histori , esse in Regno Sinarum sex magnates,quos Si sivisti=ώnae sua lingua uecum appellant, qui respondent iis, qui in istis Regionibus titulos Ducum dignita, praeferunt sunt ad hanc dignitatem evecti , quod eorum maiores strenuam fide. θη magna delem operam fortitor pugnando nauarunt. Hum vetauctori domus Regiae , quando 'expulsis Tartaris, hoc Sinarum Regnum quod ab eis oppressum erat , in libertatem vendicauit. Quamobrem ut gratiam referret, his familiis titulos , uberes reditus assignauit, absque tamen iurisdictione in terras, quas eius beneficio possident , atque illos ipse&eius successores semper in testimatione monore , quanto maximo licuit, habuerunt. Pra
terea anchini duo sunt primores omnium , summa uterque in munere suo auetoritate.
Horum alter est Quecum , alter Eunuchus. Ad hos perducti sunt denique Christiani, postquam diu iactat , a Magistratibus amicti erant. Horum uterque , ut persona sua
ferebat , se gessit. Quecum,ut natus claro genere,animo, qui Principem deceret,ea pieta levi clementia, quantum Ethnici hominis pectus capere poterat, ubi vidit Christianos scissa,& lacera verberibus carne manibus, pedibusque iuxatis, non modo eos, ut caeteri Magistratus fecerant , non male habuit, sed etiam verbis ad ni erationem compositis exceptos,
ita dimisit , ut diceret sibi optime perspectum esse , legem Dei iustam esse , sanctam.
116쪽
Eunuehi Eunuchus eontra thomo abiectae sortis , cuiusmodi hoc genus hominum solet esse,nubiterum a limisericordia motus,sed omnis pietatis,&urbanitatis expers,tuta ad veteres, nouas plagas et . ari addi,viginti verberibus singulis in is, quae tanto erant se uiora, quanto erat maior impe- p . . tantis auctoritas. animus a Christi Religione alienior. Cernere erat humi frusta carnis in-s.luibram ter tormenta flagellorum ictibus,miserorum corporibus decerpta. ut ad medias arundines, fauiti. . . aliaque instrumenta, quibus tam immaniter caedebantur,ad limentia.In ipso e portis egressa collapsi ex defectione vitium,erecti,&in carcerem reducti sunt, dato suo sanguine testimonio veritati Christianae doctrinae, quam etiam Quecum, ut diximus, verbis confessus
Nihil praeterea,per id tempus,Nanchini in ore hominum versabatur, & con mcρωπε torum,nihil eorum quae acciderant,latebat. Verum inde scribitur, nullar, VH Izι- .umtas esse asperiorem aduersus tortores emittere. Immo,cum eis nunciaba uvno Tribunali ad aliud deduci, manibus,pedibusque luxis, cinctos catenis, in
complentes vias, per qua Sincedebant, sanguine, se sortunatas praedicabant, qu.. Sessent nactie, quibus ea sors obtigistet, ut pro immortali Deo aduersa paterentur di Q. etiam ad socias adierunt, vi una cum illis gauderent gratularenturque de iis, quae mariti tulissent. dolebant etiam se, quippe sceminas suppliciorum societate excludi,&thori, nian patientiae consortes esse.
Postquam in hunc modum desierunt Christiani circumduci,sex Magistratuum , ad quos adduci i erant, maximus tulit in eos sententiam,in hunc modum. Cum superioribus annis oblatus esset Regi libellus contra legem Domini caeli, quod sit falsa,& hominibus imponat,4 coetus hominum cogat, fuit ab eo seuere prohibita, propositis grauibus poenis iis , qui illam sequerentur. Nunc quia ad nos adducti sunt homi-Ca iisti nes, qui non reformidarunt illam sequi,&non parere edicto Regis, oportebat eos, ex le-- gum Regni praescripto, perquam seuere puniri sed quoniam reputamus homines esse litterarum fere rudes,mandamus, ut qui eorum nati sunt in alieno solo,ii sumptu regio, septi firma armatorum custodia in patriam suam deducantur. Qui autem in hac Regia sunt nati, mensem ipsum carcere teneantur, iugo ceruici imposito , quo mense elapso , deducantur ad Tribunal, ad quod primum eorum caula delata est , ubi docebuntur edictis Regiis dicto audientes esse, neque prariere huiusmodi legem sequi. Libros vero Christianorum, imagines, similia, iubemus reponi in thesauro Regio. Haec fuit sententia huius Magistratus, quam caeteri secuti sunt. Dum haec rumoribus vulgantur, venit exprimaria vibe Nancheu, quae est in Prouincia Chex iam , abestque sex dierum itinere terrestri, Christianus, qui P.I annem a Rupe Super orem Missionis de tota re faceret certiorem. Is coram egit cum Do cto te Michaele,in cuius domo quidam nostri diuersantur, ter litteras cum D. Paulo, qui in ipse nostros penes se habet: orauitque utrumque ut Nanchinum ad notos sibi ma- D. Paulin gistratus super hac rescriberent. Fecit uterque perquam diligenter. D. Paulus quatuor-
Christia decim capita percensebat , quibus Christiana disciplina a Vnguet hiaodissideat. Ad hos ηρ aecessit Doctor Matthaeus ex Prouincia Fokiem , qui eo diuerterat ex itinere versus Ho-nan,ubi Magistratum erat gesturus.Scripsit ille ad homineis nobilem, sibi amicitia in primis coniunctum, propterea quod eo ipso anno una Doctores erant renunciati. Responsum non aliud tulit, nisi illum inflammatum ira, eo, qui reddiderat, spectante, litteras concerpsisse iactis in stuper in Mattharum conuitiis, quod tam scelestorum hominum patrocinium in iaciperet P. Petrus Spira ad Doctorem Paulum litteras detulit missus vi blandi afflictos Christianos caussa , porro anchinum proficisceretur sed ab ipso Paulo vetitus est viterius progredi , qui etiam ad Superiorem rationes perscripsit , cur id minime fieri opor
XVI.Kalend. noua procellasuperuenit. Advenit enim ex urbe Xam ha P. Petrus Spira, , .., culitteris Patrum eius domus,ad P.Superiore Misionis,&Doctoris Pauli ad D., ichaelem, misiana quae tria eomplectebantur. Primum , Magistratum , qui condemnauerat Christianos, Christiani ad quem D. Paulus litteras dederat , respondere legem , quam D. Paulus affirmaret dif-εμφθη ferre ab Unguet kia , reuera esse eandem , propterea quod utraque doceret , non obe. z Regi m eius administris, atque ad id probandum afferre , quod cum Rex annist,. . superioribus vetuerit Patres diuulgare suam Religionem in Regno,&iusserire o excedere, Christam tamen contrarium faciant. Alterum , duos Magistratus anchinenses dedisse libellos admuntur Regem contra Religionem Christianam,& Sinas, qui eam colerent,&Patres qui eam do-μ εμμ cerent,nominatim vero contra Doctorem Michaelem, quod&Christianus esset is ho- 8'-- spitio Patres acciperet: generatim quoque accusatos alios , qui idem facerent,& facile intel
117쪽
ligi sub his comprehensum esse Doctorem Paulum. Tertium,omnino nostris, quam celerrime fieri poterit, utraque domo excedendum esse, abeundum in alias oras, abstinendumque hominum consuetudine.Ita enim ipses etiam Colaos consueuisse,quando se norunt delatos ad Regem, quem ut reueriti fuisse videantur, tali tempore domi delitescunt , nihil iii-bent,nullius salutationem admittunt:deinde, ne, si quod edictum ex Regia afferretur contra nos in illis aedibus deprehenderemur,ad quas nos quassitum essent missuri, cum ingenti illarum familiarum aerumna,&perturbationes non esse dubium quin nos toto
Regno pulsos, in Macaum sint amandaturi: satius esse Magistratuum anquisitionem fuga praevertere.Itaque videbatur illis,mihi secedendum esse in urbem Xamhai quo ex litteris
Nanchino allatis cognouerant quatuor aduenisse,quorum me unu esse existimabant vidispicerem, quemadmodum quattuor qui illic habitarent,&tres qui unius diei itinere abessent in villa Chiatino, longius amoueri possint. Duobus primis capitibus haud grauate assensus est D.Misaael; tertio,quo praecipieba D. MAtur,ut nostri aedibus suis exeant, neque cum Christianis agant, quo se Regi subiectos esse te ιhaὸl non stentur, nihildum opus esse iudicabat. Eam enim sibi amicitiam intercedere cum uber vult Panatore, ut, quod edictum ab Rege afferretur contra Patres , se secreto certiorem facti1 rus esset,' tum, si opus fuerit, abituros. At cum nostri instarent, permisit ea conditio ne, ut unus remaneret , qui si quid aduersi accideret, ipsum solaretur,&cui posset referre,quae inter Magistratus agitarentur,4 quid faciendum esset, si alia similis procella immineret.Denique victus rationibus,quod non conueniret, ut se periculo obiiceret, si reperi esset quisquam Patrum, in eius domo, contra edictum Regis , qui id aegerrime sit laturus, dedit abeundi veniam, eo tamen pacto, ut quatuor in suam , tres in Leonis villam se conferrent, ego Xamliai, quo accersitus eram. Ita factum est.simul vero nos monuit , ut si promulgato aliquo edicto Patres in discrimen venirent , conscensis nauibus flumina percurrerent tantisper, donec sedata tempestate in terram liceret exscendere. Ego postea relicto mandato,ut haec ita nerent,cum P. Petro Spira a.d.x III Kalend. Octobris disces , meridiem orati,non nihil cum tribus illis in Xiatim peruenimus Xamliai Octauo Kalend. eiusdem. Praetermitto officia humanitatis , beneuolentiae , amoris exhibita mihi a Doci ore innis his Paulo,cum me nunquam ante vidisset: bene enim longas litteras postularent. Duobus die mani iubus, quibus apud eum diuersatus sum, plus duodecies venit ad nostriunconelaue , aduoca- D. Pausiuit plures Christianos propinquos, discipulos , amicos, ut nostros suis villis praedus et tr. maxime semotis acciperent.&communi nostro ipsiusque consensu placuit , ut bini perdiuersa loca distribueremur, tum quatuor qui illic versabantur, tum ego, ires qui erant fluvii. in Xiatim, quo misiit quendam nepotem suum, ut inde duos deduceret in quandam posses.sionem suam,atque,ut occultissimi,& quam optime instructi iter facerent, dedit eidem negotium,ut illos comitaretur, omnibusque , quibus opus esset , obsequiis prosequendos curaret. Ipse vero in securam suscepit nos certiores faciendi , quid Pechini decretum esset ea gratia famulum collocauit in Succhei, quo edictum afferendum erat ad Gubernatorem, qui ibi praetorium habet, ut simulac afferretur, quanta maxima posset celeritate, ap
P. Longobartus, ego concessimus in quendam montem, ubi sunt duae solitariae ae Pa ,.s. des duorum fratrum sed non longo interuallo sunt sexaginta octo aliae intra spatium duo giunt inrum milliarium , omnes propinquorum eiusdem familiae , in quibus sunt omnino tre γρη π.centa capita Noster hospes est familiae Christianae caput, non ita pridem ad Christum
adductus una cum coniuge,tribus filiabus, quatuor filiis, praeceptore, &seruulis Peruenimus in hunc locum iri. Kalend. Octobris ibi habitamus in parte aedium admodum remota, tum a domesticorum , tum abalienorum consuetudine quae res nobis perquam grata est, ex usu huius temporis. Beneuolentia autem qua nos complectuntur , tractant,
eiusmodi est, ut supra nihil fieri possit, omnino perinde , atque si iam diu illis noti essemus. Postridie, qui erat sestus dies S. Hieronymi rem diuinam fecimus inmodico sacello ab ipsis pereleganter ornato, quo omnes conueniunt, duo filii sacrificantibus ministrant. Eiu es j iadem Diui memoriae dedicabimus Ecclesiam, quam speramus eodem loci extructum iri. 0 3οχιι.., sieri quotidie conueniunt ad recitandas nobiscum Litanias, quibus absolutis , Pater eos Resstionis do cet horam ipsam explicans mysteria fidei,&res diuinas,quas extempore unus eorum repe tit omnibus audientibus, ut solet a tyronibus liberalium studiorum exposita lectio reddi. postea reuersi domum,singuli matri, &sororibus audita commemorant. His aliis exercitiis tantos progressias fecerunt, utiquantum quidem videre licet , domipesinde ac veteres Chri-
118쪽
Christiani vivant cum arnen pater , duo filii non ante septimum abhinc mensem GK stianam fidem sint complexi, caeteri ante mensem&dimidium. Nobis in illa solitudine tu cunde viventibus , varii de Magistratibus Nanchiensibus nuncii Doctore Paulo afferebantur. Primus fuit, oblatum fuisse Regi libellum , de reuocando in Regiam Xim , cuius opera esset Reipia. utilis ob singulares eius dotes, quas demonstrasset, praecipue incensum hommodorum Regni studium in fidem, atque vel ob hoc solum,quod Religionem Christianam cum suis praedicato ibus ex hoc Regno extirpasset. Alter missa est edicta per illos
fines,nequis praeterea eam Religionem sequeretur, vel amplecteretur. Hoc cognito magis etiam quam antea in seducto viximus , ncque Vi antea decreueramus, ad vicinas villas profecti sumus. Inrarium Cum in has partes veniremus, qui erant gnari eorum, quae in Regia geruntur, aiebantqη Μη fore, ut intra duos vel tres dies cognosceretur, quid responsum esset ad libellos contra nos ob . . h. latos. at elapsissent septem viginti, cum interea Pechino de vario eventu aliorum siti uis, alia turn de nobis ne verbum quidem Varii varia loquuntur peritiores existimant auctores libelloru*,quo in gratificarentur, eos illi commendasse cum autem is modo non sit Co- laus, libellos non reddidisse Regi. Nam si fui flent redditi, quamuis Rex non subscripsisset,
hoc ipsum, pro more Regiae, famam nunciaturam fuisse. In hac tempestate, quam res Christiana sustinuit, tametsi videatur fere desiisse tamen a duabus rebus cauere oportet. Primum a Magistratibus , qui crebris edictis interdicunt, ne quis amplectatur Dei Religionem verum hoc vitabimus quia cum sint hostes manifesti, nos clam Christianos excolemus, absque ullis publicis coetibus , atque ita eos fal-
is onus Alterum est maioris periculi, sugere insidias Xim , qui nobis clam tendit laqueos.s,E .f. collocauit enim suum domicilium Nancheu ubi non ignorat morari Patres , est urbs, quae quatridui tantum distat a Xamliai, MXiatin, quibus in locis, vesoler, exploratores habebit. qui, tabeo gratiam ineant, accurate de omnibus , quae agimus,facian reum certiorem. Qui enim illum tibi deuinctum volunt,fere apud eum de nobis loquuntur male. Ex quo fieri posset, ut si cognosceret nos nouos Christianos facere, veteribus iuuandis intendere, sic inflammaretur furore, ut non modo iam factos libellos reddere R est, sed etiam conscriberet nouos Sed confidimus Deum effecturum, ut finis principio respondeat. Nam si ineatur numerus dierum, ex eo die quo querelae contra nos anchino perferri coepta sunt, sex fere mensium spatio,a decem grauissimis Magi sitratibus, tot accusationibus appetitus est, ut R diei cogeretur Colai munus Pechini adimere, eo ipsi tempore, quo si eum Magistratum ess1Lset,nimium huic infelici Ecclesiae damni attulisset. Si igitur denuo nostram perniciem molie- In Deosse tur,Deus, qui eum tanta prouidentia in ipso tempore siustulit ex Regia, posset nos omni tanti ορδεω, aduersiarii metu liberare, aut priuando eum vita, aut tam obstinatam, tamque in persequendis nobis crudelem voluntatem mutando, quod posterius magis optamus,nimirum,ut Deus Saulum conuertat in Paulum,ad maiorem sui sancti Nominis gloriam,& uae fidei incremen
Haec omnia scripseram v Kalend. Nouembris cum mihi reddita sunt litterae Emmanuelis Diagiunioris,& Paschalis Mendes, qui nunciant allatos esse in Regiam libellos contra nos, sed non esse Regi redditos. Quid iis contineretur , sic exponebant, via nemine praeterea posset intelligi,&ego cuiquam Christiano dicere sum veritus , praeterquam tri--. b. bu S nostris Doctoribus, quorum nobis satis explorata est prudentia &fides. Est hoc do istis pisti cumentum euidens diui Πze prouidentiae,&curae, quam de hac expeditione , opere si bran-Gntia. primis charo, gerit. Certe hic nuncius plurimum sedauit timorem a nobis conceptum Verum ut nobis liqueret, nolle Deum, ut nimis securo,&remisio animo viveremus , interea dum nos solamur hoc certo nuncio,de frustra scriptis aduersum nos criminationibus, venit
ad nos Christianus, qui certo refert Xim breuissimo tempore aduenisse in urbem Nanc heu, ut existimaremus Deum iter illi corripuisse , ne nuncii Pechinenses nimium nobis securitatis asterrent. Hoc cognito, coepi continuo cogitare quo mittendi essent Patres , qui diauersabantur in villis Michaelis, Leonis coepi etiam deliberare cum antino meo, quid facto opus esset, ut ipsi Xim res nostrae exponi , probari possent , quos tanto odio persequitur.
P. Longobardus adiit ad D. Paulum, cum eo, de iis, quae agerentur collaturus, quan do. Dei nutu, eodem fere puncto temporis , quo ipse ad eum venit , aduenit etiam Nan- ncia chino cursor , qui ad consolandos amictos ab eodem Doctore Paulo illuc missus fuerat. - ' μ' Is idem assirmabat atque litteris nunciatum erat, iam motus illos conquieuisse Magistram
2 v tus enim, simul cognouerint libellos Pechini effeci caruisse , mox vinctos liberasse , sup
119쪽
Hicium impositi iugi,condemnatis laxaste, tres duntaxat in interiore carcere retinere, natos in Prouitici Fochien,&hos breui millum iri ad Iudices Patrios. His Doctorem Paulum eleemosynae nomine, insumptum itineris insignem pecuniae summam largitum esse. Caeterum cum haec maxime D. Paulo nunciarentur, non se capiebat prae laetitia, sicque ratiocinabatur. Igitur peto more quidem nostrae Regionis persecutio desiit nam Magistratus Nanchinenses non dabunt alteros libellos, dum captiuos liberarunt, poenasque condemnatis ad iugum mitigarunt, satis ostenderunt, se eorum quae contra Christianos gesserint poenitere. N:hilominus caute agendum est non expedit ut Patres in publicum se dent cauendum ne rius coetus cogant, quam horum motuum memorra obliterata sit. Quare qui in tantinoabitabant, domum reuertantur licet,&ad meum hospitium,qui ante eo utebantur. In urbe
autem anchen in domo D. Michaelis pauci degant, ne Xim, qui ibi domicilium habet, intemperiae invadant. Demque caeteri in diuersis villas tribuantur, ubi omnia eis necessariasvpoeditabuntur.Ιta diligenter factum, ego discessi ancheu visalutarem D. Michaelem dili es Larum ad gerendum Magistratum,eiul e consilium,quid pro commodo rei Christiane: faciendum esset,exquirere In hanc urbem appulso redditae sunt Pechino litterae Patris, socii, quos supra nomi posis,o,
naui, quibus respondebant ad meas xv III. Octobris datas , atque ambo ex communia mi eonsultum corum consensit hortabantur, ut Patres profeci: in Regiam , peterent stabilem in illa urbe JAtrei sedem, fore enim ut impetiarent, propterea quod longe abesset Xim N persecutio Nanc hi qRU'
nensis omnino sopita esset. Approbauit hoc consi immo Michael, valdeque institit urgere. Σπ'
ne diu profeci ionem differrem in in quadam scheda memoriali distincte descripta dedit d.M. plura praeceptaiqitae ad rem conficiendam racerent nonnulla alia, quae ut vir claro in eo racepra Regno genere natus, Reip. gerendae gnarus, in paucis, optime norat,de ad nostra negotia D Micboe. plurimum erant habitura ponderis. Descendit vero usque ad tam minuta&leuia, victiam moneret, ne me fugeret,et qui in Regiam profecturus esset, curare vestem e corio, ad arcendas itinere terrestri niues neque enim id temporis flumina, quod conglaciauerint, nauigari
polle. Duabus horis postea attulit compositum ab se libellum supplicem, quem a Patribus Regi offerri oporteret. Neque contentus hac diligentia, postridie eundem attulit sua manu descriptum,in emendatum. Vetuit praeterea me umpitrum itineris metu profectionem intermittere.se enim quicquid esset opus prouisurum.
Pertractatis iis, quae recentiores,cproximi his annis scriptores generatim de potentii
mo chinensium regno memoriaeprodiderunt, diabsoluta enarratione rerum sacrarum,iransivisit ad descriptionem belli gram'm, quod varius=tuna inter Tartaroso Sinas annis potissimum MDCXXII. es MDCXXm gestum est.
Vm potentissimum hoc sinarum regnum, uti supra a nobis ostensum est, ab ortiente, Austro vasto alluatur Oceano, Eoo&Indices, ab Occidente vero vicinis regibus velitatur amicis vel vectigalibus atque tributariis riolum superest latus septentrionale, a quo armis exercitibus ue extraneis invadi turbarique potest. Habent ibi Chinenses vicinos Tarta Tartara taros, gentem plusquam Scythica feritate barbarie noxiam, qui Cathaiensi regno domi ' - nantur,&aliquoties etiam patrum memoria instar diluuii regnum hoc inundauerunt,&per Σ Σ' XCIII annos continuos uniuerse huic regnoChinensi dominati sunt, donec a Chinensibus h. i. longus ille miraculo similis murus, de quo cum stuperius diximus,lum etiam tabulanostra eum ostendunt,velut obiex irruptionibus barbarorum illorum obiectus est. Sed Iunc in domitae illae gentes expugnauerunt, magnisque se inleptentrionales regni nobilissimi prquincias infuderunt agminibus, donec nostris hisce proximis annis bellum istud ita este huit, ut Scythae totam fere prouinciam eoatum,capta primaria eius urbe, suae fecerint ditionis .Res autem ista hoc pacto contigit. Prore illius prouinciae,nomine Hiuni qui anno MDCXXI.bellum aduersus Tartaros
gesserat,tametsi afflictam deprope deperditam rem prouinciae siuae, cui praeerat, in aliquam
120쪽
lpem erexerat : sua tamen cunctatione Administratorum regiorum querelas aduersum se concitauit. I maxime libellis nixi Visitatoris, qui ex ea Protuncia vehemens erat Proregis accusator, non sine suspicione accepti e Tartaris muneris effecerunt, ut prore pertae-ν bis. Jus tot accusationum missionem ab Rege,quamuis per inuito impetrarit. Sic fert mos huius abi, b i. Regni, de quo sepe meminimus. Successbrem habuit, cognomento Yuen , qui praeeratruensue alteri primariae urbi, munitae , eius partis Prouinciae Leaotum , irae solem occidentem
σή spectat Prouinciam appello communi vocabulo. Nam reuera iusta Prouincia non est. sed pars Pechinensis. Os ergo toti Prouinciae praepositus est , pari ac seperior non modo dignitate, sed etiam auctoritate. Eius electio vulgo probata est pauci qui intus hominem norant, parum de eo habebant spei. Verum nemo ausius est communi hominum .is opinioni in cassum obsistere. Inter hos Paulus noster, praedixit eam Prouinciam huius hominis inertia perituram. Primis mensibus Tartari nihil mouerunt Prorex suis libellis
mariavi montes pollicebatur. Ita iniecta spes meliorum successiium,4 praestetiti timores sedati. Anno superiore Tartaria, quam late patet, annonae caritate laborarat : quae causa fuit,f. ,. Vx xςmisH. Vllum gζrςrent, Multi ad Sinas migrarent. Eorum magnam turbam .is Prcm ne haud prudenter in primariam urbem recepit. Tria millia fuisse perhibenturis,st . . cum uis familiis. Immo deceptus vanis promisssis, quae fames expresserat , ex eadem hostisa um minum colluvie delectus habuit. Haec prima est cladis causa, quam multi magistratus ciui- partes ac uitatis regiae obseruarunt, in suis libellis graui censura castigarunt. Nihilominus libelli ..ἡ,. yx xςς , qui mult ais Iret, effecerunt, ut id bonum factum videretur Luna altera hutar. i. ius anni Tartari , certiores per suos exploratores facti de omnibus ex improuiso impressione facta , conari sunt capere oppidum magnum , munitum. Propugnarunt Sinae, Tartaros cum aliquot capitum strage repulerunt , atque unus centurio vivus in poteo. A. si rζm enit. Gloria huius Victoriae debita erat Centurioni cognomento Ho. Is veteri. Iaz ab oriSine genus ducebat ab Tartaris Occidentalibus , sed praeclaris facinoribus multis,
praesertim hoc bello, ad supremos in senatu militari honorum gradus euectus erat. Haec
porro victoria nouos honores, noua praemia merebatur. Pro regis erat, cum regem, de re, uti gesta erat, certiorem faceret, huius non obliuisci ille, incertum qua causa,verbum
e.. ., . de eo rccit nullum Ea re pupugit non odo eum, cuius caula agebatur, sed alios etiam . . , a Senatores ordinis militaris, quorum est verus,in iusta querela se ab Senatu Philosophico Ta,ia b, despicatui haberi. Ex eo tempore Centurio ille victor, alieniore esse animo, rem gerere frigidius, neque id Tartaros latuit, a quibus sollicitatus ad defectionem , leui mo- γ,. ., u 'nt a pristina fide dimotus est. Atque haec est altera postremae calamitatis origo. Ipseis. b. enim Opportunum rebellandi tempus praestolatus , nimis impotenti dolore priuatam in-m sibis. iuriam, publica ruina ultus est. Adiungi ad haec licet, desideratam esse hoc extremo bellod dii illam Amazonem, cuius milites omnium sententia erant fortissimi, ut satis demonstrarunt eorum commilitones , ex eadem Prouincia Suchuen, qui sub aliis centurionibus merentes, honeste in conflictu ceciderunt. Rumor fuit ipsam rediisse in patriam , ut nouos delectus haberet, reuera autem creditum est,superiorem Pro regem mission m et vltro dedisse. aut malis modis eam tractasse, quod hominem puderet, in Sinarum exercitu foeminam non modo militis , sed etiam Ducis muneribus fungi Atqui satius sane erat unam foeminatrianimo virili praeditam quam non unum sed plures viros foeminino animo, arma gerere,&
Hic erat status Prouinciae, quando sub initium tertia Lunae, Tartari iusto cum exercita derepente oppidum adoriuntur inprimis firmum&validum, nomine i myam , cui θω,ia, nasum aliis praeerat, Centurio ille ostensius, quamuis in eo esset praestidium triginta milia
Turiari lium armatorum, sine labore tamen, sanguine captum est. Ergo omnes turpi fuga rece-
anisuri erunt se in primariam urbem , quae appellatur Leaoyam Castigandi erant tugitivi. Sed nimirum Pro rex repentina iactura teriatus , veritus in singulas horas ne Tartari ipsam urbem obsiderent,conducibilius censuit distimulare. Itaque Centurioni illi offenso permisia impunitas, ut maius postea priori, damnum afferret. Prore de parum laetis belli su cessibus scripsit ad aulam, auxilia postulauit. Is nuncius animos nouo timore perculitamissa auxilia cactum de Prorege summouendo. Sed nimirum Tartari non proinde ac magistratus inarum , in rebus gerendis cunctabantur. Vigesimo post diei forte hos paucos dies elabi siuerant, ut breui mora Sinas omnem belli metum pacem interpretari peramentiam solitos, incautos deciperent exercitus Tartarorum septuaginta millium armatorum eius Tartari, qui bellum gerit, filiis ducibus, urbem primariam circumsedet. Huius tanti exercitus magna pars altori cuidam Sinae transfugae parebat, qui cum ante biennium prima