장음표시 사용
81쪽
Vnaniensis Prouincia ciuitates maiores Iq. minore 36. habet. Castellas . patet in mill . 1188.domus in ea vectigales numerantur 189 29 6. milites expediti 3Ioo. -- Prouincia Foquientis maiores ciuitates habet 8. Vnamque inter caeteras caput altius effe- iurentem I praeter hiinc duas urbes munitissu nascum praesidiis aduersus Iaponenses, qui in n.h a eas prouincias excursiones facere dc maritima loca infestare solent Oppida pariter larces habet s . extenditurque in zo O. mill . domos habet vectigales so osses milites vero 6o 223. Cantanentu prouincia7.magnas M o paruas ciuitates habet cum 77 arcibus ela castel xiv lis .Est aut Canton urbs maritima, iuxta quam semper centum parata nauigia reperiuntur, ad cis,ibis de sensionem littoris illius usque ad Cauchinc hinam. Continet autem ista prouinciam ill . 83.
domos vectigales 48338.milites 394oo.
Vltima Prouincia Enam dicitur, habetque maiores ciuitates . minore 13. Castella&arces Oo.patetque in longitudinem milliaribus 88 domos vectigales habens 18996. milites Vero expedito Isio o. iEth ec ipsa opinabatur Saris Anglus Nauarchus, fuisse illa, quae Characteribus Chinensium ad utrumque latus tabula illius Chorographicae adscripta fuerant,& quae nec ipse nec alius quispiam legere potuerat. Cum autem Candisch haec ab ipsis Chinensibus accepta
consignauerit,eae Anglico Latina facta apponere Voluimus.
Monachi,qui in Philippinis Insulis commorantur, ait Mendoeta has prouincias paulo alii nominibus appellant, easque enumerant hoc modo Paquin, Foquiem, Olam, insa', Sisivan, Tolanchisu mansa , quiam, Ancheo, Honam, anton Murcheu, Susiuam, uuichean
Saxit. In dialogo vero apud Amacaonem Vrbem anno A. N. C. MDXC impresso prouincia illa hoc modo enumerantur. Coantum,Fuchien, Chequiani, anquin, Xantum, aquin. de hae quidem sex sunt Maritimae. nouem quae supersunt, in mediterraneis collocantur; suntque har. uuianfii, Hugitam, onam, Xunsi, Xansi, Suchuon, uuichieu, Iunm, Coansi obser lata Crunt au em opse is nostri Europaei, ciuitates maloies apud Chinenses, cum efferuntur, in Syllabam desinere, iuno, da ut, Taibin D. Cantonsu, c. minoribus vero syllabam Chieu in fine addi, ut Hiamce , Oman lingua ischem, Malia innumera Nemo autem mirabitur tantam in prouinciarum illarum appella,
tione reperiri diuersitatem , cum nullum vocabulum apud Chinenses litteris Alphabe Πρ Cht ii, ut apud nos fit, scribatur, sed notis tantum atque characteril mis, quibus totum vocabit 'lum innuitur, unde cuiuis liberum est, pro variatione dialecti suae aut idiomatis eas exprimere sic fit ut eandem noram, eundemq; locum diuersi diuersimode efferant, cum eae res ipsas potius quam nomina repraesentent. Et haec eadem est rario, proprer quam nostri homines linguam hinensium tam difficulter scribunt,cum ipsas Alphabeti litteras,inprimis Ch. Sch. K. q. X. aliter Lusitani, aliter Castulonenses, aliter Angli Germanique enuncient Verbi gratia,quam urbem vulgo Paquin, hanc alii Pe jin. alii PQuin dicunt, quam vulgo mamceu, caeteri Tamchieuacuanseu efferunt .Hispani Xauchin scribunt, Schauquin legunt,nos igitur Sciau-chin stribimus Adde quod praeter illa omnia tanta huius linguae sit dii sicultas, ut Iesultae non nisi multo labore&sudore Sacri baptismatis verba addit cere potuerint,vti ea in administran
do sacramento illo rect e&sine haesitatione pronunciarent.
Imagines Chinensium,quarum altera virum, altera mulierem refert, non ex nostro fin Jm g ης ximus cerebro, neque fortuito, vel, ut aiunt,ad iactum alea adscripsimus sed simillimas ipsis iis, quas in Charta Indica expressas, licet satis impolite iugiatas maris Anglus accepit in quibus ea,quae picitur expressa non sunt, taliter habent. Nasus iis&oculi parui capilli ob longi&ab summo vertice in nodum constricli, vestimenta longa cum longis manicis, fas minarum crura inuoluta breuiter, pictura cum ipso gentis habitu, quantum in tam rudivi simplici delineatione fieri potuit, concordar. Matthail iccii imaginea Mappae appingere voluimus, videbitum ob indefessum laborem diligentiam illi viro etiam in hoc genere tribueremus laudem.
Postremo siquis de veritate illius Tabulae Geographica percunctetur is sciat, quod praeterquam quod ab ipsis Chinensibus confecta est , etiam Iesultarum de istis prouin oeriistid.
ciis relationibu: satis conueniat. Qui decus de caetera , quae nostris tabulis adscribe huimGre ex principiis Geographicis solemus , in ea desiderat , ineleganter nostro iudicio facit, quod a gente harum rerum imperit argutias illas requirit Barbariem in ipsa harum rgentium affectata elegantia animaduertimus hinc inde, unde nec gradus longitudinis aut Vlatitudinis in Archetypo adscripti erat nec sylvae aut montes,aut locorum interualla. Fluviorum tamen ductus de ostia, quin recte delineata sint non dubito. Verbo dicam. Optimam
82쪽
persectissimamq; hanc regni Chinensis iudicabo tabulam , donec aliquis meliorem certioremq sed ab ipsis Chinensibus elaboratam,in medium proferat. Quan fluuium,quem M. Paulus Venetus appellat, totiusque Orbis maximum arbitra- tur,is ipse est, qui a Chinensibus ansu vel Hiansu, vel deniq; anisu vocatur,hoc est, Filius maris, idem&a Septentrionalis; '' aqua turbatavi limosa facta nigrum colorem reddat Cara enim Nigrum significat. Sunt autem reuera duo fluuii hi, multumque inter se distantes,ut tabula nostra pulcre exhibet, uterque stupendar magnitudinis,inprimis uiansiue Chian vel iansiu, quem Paulus refert vltra ducentas urbes&oppida alluere, iisque aquis suis negociandi commoditatem praestare Mihi autem de Veterum Prouincia Marii cogitanti magis magisque succurrit, nouem huius regni prouincias Australes antiquum esse illud Regnum angi Sex vero Septentrionales proprie ad regnum Catha pertinuisse,&ab eodem intra proximos CCC. annos avulsos fuisse cum Chisam angenses siue Chinenses proprie sic dicti illas armis subegissent.Certe antiqui de Mangivio, 'ρ ρ Magna Cathaia, ut dedistinctis regnis loquuntur : Tartari etiamnum viciniores sibi Chi- ρμ' ' , iense, Guliatos remotiores vero angis appellant. Quinin ipsi Chinenses vicinos suos,p Ieia qui magis in Austrum vergunt, percontemptum M illos, vel, ut nos diceremus, Barbaros
vocant,ut ex Iesiuitarum narratione accepimus.
Spacium illud magnum siue ductus atro colore notatus , quod versus Circium Corum ventum tabula nostrae appictum est, quid proprie denotet, in nostra manu non est diuinare. Erant appositi Charactere quidam , sed quos nemo nostrum legere potuit. Alii eos montes esse putant,quos imperit pictoris manus aliter exprimere non potuit: nonnulli arenosum illud desertum, cuius Riccius meminit his verbis: Ab occasu qui viciniores, coterminus piis siturare sitientis ager,qui multorum dierum penuria exercitin ab Sinarum regno aut deterret auisepelit. Si quis tamen meam exquirat sententiam, dicam, Videri mihi illud esse signum Nigrae Cathaiae,quae desertis , montibusque nigricantibus sabulo a Chinensium limitibus distin
guitur. Murum ita expressimus, ut in Archi typo erat nam et ii innumeri montes intercedunt,
quorum beneficio ingens pactum muri illius expletur alicubi attollitur,aut deprimitur, pictoris tamen ruditas eos exprimere non potuit , ii nec ullum montem per tam vastum re-onum.Insulae quae magno numero per Australem Oceanum iuxta littus continentis spargun. tur,quam ruditer expressae sint, quiuis vide r. Nomina eorum cum incerta sint, partim audita,nec ulli nostrorum hominum cognita, adscribere noluimus. CA T XXVII.
Nominatum regni diuersa Titulin Regis, eius opes oplitudo imperii.
Esaia 9. 12. serius in Paralip. Iunim in
-DE appellatione & nomine nobilissimi huius vastissimique regni varii varie senserunt.
Quidam idem hoc Ptolemaei inarum regnum esse arbitrantur, non multum abludente nomine, si PCh.ut Galli aliaeque nationes quaedam solent ante i efferas. Nonnullis videtur Isaias Propheta huius populi mentionem facere sub nomine Sinim. Arabes enim eos Teinim&Zinim appellant.Putat Scaliger hos a primis Lusitanis Chinenses dictos fuisse. Alii inter quos Petrus Ierrim eos ab omnibus prope Orientalis Indiae populis Clim vocitatos suisse asse runt, incolasque Zeylon insula Chin Pliadictos,&cinnamomum etiamnum a Petiis Dar Chini, hoc est, Lignum Chinae nominari .Postremo non desunt, qui populos istoschinenses dictos autumant, derivato nomine a ciuitate cui nomen est Chincheo Verbo dicam: quot ca pila,tot sententiae,ut inter horologia citius quam hos Elymologos conueniat. Meam si quis requirat opinionem,profitebor me sententiae Riccii quam proxime acce. dere,qui a Iesiuitarum Visitatore anno A.N. C. MDLXXVIII.in has oras missus,XXVIII.annos ibi exegit,unde ei fortasse prae caeteris fides adhibenda.Hic, etsi in septentrionalibus partibus huius regni potissimum tempus consumserit, nouem tamen annis postremis, ab anno MDC. usque ad annum MDCX. quo anno mortuus est in ipsa urbe regia Paquino vixit. cuius commentarios rerum Chinentium&obseruationes diligentissimas Trigautius,ut ipse quidem gloriatur, summa fide dc integritate in lingua Hispanica luci pubi dedit undo pleraque haec nostra desumta sunt.
Is ergo Riccius Ptolomaei siententiam approbat, eosque quos nos Chinenses dicimus,
83쪽
vere Sinas esse credit. Ipsissima hace I, inquit, Serica regio vetersim, in qua non ditiora duntaxat, sed sh Da ei Opauperrimi ex imaplebestricis induutur vestibus: adde quod eiu materia quotannulis infinita in extera verarum. deportatur regiones. Haec illa. Narrant incola: Sericae lanae usum opificium bis mille ducentis annis utipi quidem supputant ante aduentum Christi Seruatoris,apud eos inuentum sit
se cuius narrationis fidem ipsi praestent. Non dissitemur tamen ,nullum omnium eorummo. minum,de quibus tantopere inter nosti os scriptores litigatur, ipsis Chinensibus notum esse submbricum seipsos a prouinciis regni,quas incolunt,denominent,vel pro auctoritate illius familiae Chiχευ quae thronum regium possidet,cognomen assumant,ut nostra memoria se Taminos vocant, id se Vi Iesi,valdes'lendidosvi tamen nomen,quod communiter omnes retinent, scilicet Ciumquo veru v φύρς' hoc aliud nihil est,ac si dicas Magnum reinum. Cochinienses eos Cmochm appellant, undeLu sitani suum illud China mutuaverut Iaponensies Than: Tartarisaan: Saraceni Occidentalio-Ies,ut supra diximus, it halosElegantiores inter Chinenses regnum suum Chium vocant, id est,Hortum Terram enim quadratam esse fingunt, se in medio, velut horto amoenissimo constitutos, unde conject is tabulis nostris Geographicis, cum sie in extremum Orientis angulum compingi viderent,moleste ferebant, nec eas admittebant Riccitis igitur x osse caret,nouas fabricauit tabulas,in quibuSeos quia ita volebant)in medio collocauit.
Ipse Sinarum rex ab suis Rex Diuerti appellatur:estque tantus gentis huius fastus & bar Tis hara quaedam vanitas,ut omnia extra suum regna nugas esse opinentur, ideoq; ea absedere RUM. Iicta, quod imperio suo&incolatu indigna iudicarent. Quanquam si quis omnium regum principumve hoc titulo dignus est,profecto Sinarum rex is est, cum nullum in toto hoc uniuerso regnum latiusquam istud pateat, unde Magni, imo Maximi cognomento Princeps iste dignissimus est.Nam ab Insula Iminam quae in Mappa nostra Geographica eodem nomine Magnit exprimitur, extremumqt, versus Austrum limitem constituit, sub gradu XIX. ab AEquatore posita,vsq; inXLII.versus septentrionem extenditur.Deinde a gradu longitudivis CVII .usq; ad gradum CXXXVII.in Orientern immani vastitate porrigitur. cuius quidem paci magnitudo ex calculationibus Geographorum obseruatione Eclipseon manifesta est. Ad regni vero huius illustrationem non parum nobis videntur facere ea, quae ipsi Chinenses in libello
quodam anno MDLXXIX.apud ipsos edito&impresso, persicripserunt, quae nos latina sectiamus in hanc sententiam. In hoc regno,inquiunt,duo sunt supremaTribunalia regia,&isino stto more loqui liceat Partamenta illud Paquini:hoc Iψanquininllud curiam septentrionalem, hoc Meridionalem vocant.Praeter haec duo summa,sunt XIII.alia minora Prouinciae regni sunt XV.incomitatus siue districtus CLXXXV. subdiuish. In his omnibus ciuitates maiores, quarum nomina in syllabam Cheu exeunt,numerantur bis mille quadraginta septem.Viri armis apti inprouinciis iis censientur superare LVIII.milliones,non computatis pueris, mulieribus, Eunuchis, Militibus praesidiariis, iisque qui in Magistratu aut ossicio aliquo sunt. Sed
nec viri docti&literarum studiosi in eo numero comprehenduntur , qui ab omnibus vectigalibus aliisq; onetibus immunes sunt Militum Praesidiariorum in uniuerso hoc regno, etiacum alta pax est,tamen semper numerantur,decies centena millia & hi quidem omnes stipsiudia percipiunt. Notandum hic,tantum esse in tribus Prouinciis ceptentrionalibus militum
in praesidiis,ob metum Tartarorum, quantum in nouem reliquis.
Regnum hoc tam natura quam arte est munitissimum. Ad Austrum enim orientem vastum habetoceanum.qua in Corum ventum vergit in manibus&arenosis solitudinibus a Cathaio separatur,caetera in Aquilonem longus ille murus praetexit. Ad Occidentem altissimi montesMessertaq; cingunt,d reguli quidam Magno Sinarum regi vectigalesiita ut aditus ab omni parte in hoc regnum sit dissicilimus. Quia autem adhuc in generali huius regni consideratione versamur,antequam adpenitiora veniamus, videbimus quid alii de eo scripserint. A , T XXVIII.
PERIO CHE. Exacta descriptio, quamuis contractior, Regni Chinensis, e variis auctoribus desimia,
Nomen,amplitudo,prouinciae,urbes, Regia, Soli fertilitin Mores oritu
opes o diuitiae olentia Gubernatio. Sacra versiitio
nes. Catalogus Regum. AMplissimum illud potentissimumq;ChinensiumRegnum, cuius Ptolomaeus nomen nouit,potentiam non item,est illud ipsum, quod Marcus Paulus Venetus Proulaciam Manes
84쪽
nominat:nos vulgo vocamus CHINAM,quanquam ignari plane simus, cui landamento innixus fuerit is, qui ei Orientis parti hoc nomen imposuit, nisi forte ex corruptione vocabuli ortum fuit,ut mutatis primis litteris pro Sina China dicatur: quod si factum est,praeualuit con-1uetudo antiquitati,accedente nostrisseculi assensu,quod posteriorem appellationem mordicus retinet, a qua nos quoque non discedemus.
Est igitur vastum illud regnum Chinen se totui essitum cis Tropicum Cancri verses se
plentrionem,extenditurq; littus eius secundum Oceanum Eoum, ut ab ortu Solis terrarum extima putetur.Fines eius ab Oriente Oceanu Orientalis a Meridie Cauchinc hinae resinu qua Occidens est, Brachmanae Indi:qua Septentrio Tartari Cataienses int, inter quos multos habitare Christianos, ipsam autem Tartariam Persico conterminam re no esse diximus. Possederunt olim Tartari hoc Chinen se regnum, ut ipse rum Annales referunt,idq; totis annis XCIIIaerudeli dominatione oppresserimi quibus cuiusdam Regis indigenae prudelia expulsis, inurum struxere incolae Vt incursiones eorum arcerent, sibique cauerent.
Vicini Chinensium eos vulgo angis vocant ipsi vero Chinenses, si Magi novi Merc tori credimus regionem sitam time,seipsos Tangis appellant:vel potius,ut Auctori Historie:
Generalis Chinae videtur,Taybinco, quae vox cum Regnum tum eius incolas denotat. Extenditur aut e ferme a Tropico Cancri usq; ad LUI.gradum latitudinis, coplectiturq; longitudine a omnes Meridianos intra CXXX.&CLX.gradum. Vt aute exactius cognoscamus eius amplitudinem, referemus ea,quae ipsi Chinenses in seis libris scripta reliquerunt. Sic igitur illi censent, ambitum uniuersi huius regni constituere LXIX. millia DXVI. Diaetas, quae ratio est apud illos metiendi terras,quae si ad Hispanorum metiendi calculum reducantur, facient in peridromo III millia milliarium, & in longitudine MDCCC Inuenimus in eodem libro unde haec metiendi ratio desium ta est, Chinenses triplici menserae genere ut in Geometricis,ipsi vocant Iij, Puo cham quae voces prope nostris respondent. Stadio, quod continet passus CXXV. Milliario, Diaeta siue unius diei itineri Lii vocant tantum
terrae sipacium,ad cuius extremum vox hominis valide clamantis peruenire possit, cum aer
tranquillus est. locus planus Decem huiusmodi Lii conficiunt, num Pu id est, magnum milliare Hispanicum, siue commune Germanicum. Decem Pu constituunt XII milliaria Hi spanica, silue X. Germanica,quod pactum ipsi vocant ullam. Et secundum hanc metiendi rationem colligitur totius regni amplitudo, quam insuperioribus adduximus. Etsi autem ex aliis Chinensium scriptis maior amplitud , colligi potest, Mai tinus tamen Herra da, Proviniacialis Augustinianorum in Philippinis Insulis, Cosmographus magnae experientiae, vidit ipse
cognouitque,eorum sententiam quam nos secuti fuimus esse veriorem,statuitque illam Peripheriam Diametron,quam nos stuperius assignauimus, facto metiendi initio a prouincia Olam, quae est Meridionalior,& in Malacam vergit. Diuiditur autem regnum istud, sium ta simul Insula Analone,in XV. prouincias, qliaruvnaquaeque seam habet Metropolim, aequare vastitatem a potest quod uis magnum Euroiapae regnum .Quaedam illarum Prouinciarum denominantur a praecipuis Ciuitatibus, in quibus resident Prore, Senatores. In his autem duae fiunt Pagula Tolanchia, quas rex ipse suo regit imperio,per Consillium sanctius, quod consueuerit ipse in alterutra harum suum habere domicilium accedente etiam hoc, quod sint omnium maximaeri populosissimae. Nec tamen hae lae causae eum inuitant, ut in harum altera habitet, sed potius vicinia Tartarorum quibuscum Chinenses perpetuum bellum gerunt .Postremo,ut facilius obuiam ire possit tumultibus turbisque,quae in illis partibus sunt crebriores,simulque plus incommodi creare
hostibus suis,ideo in his oris statuit Rex domicilium seum. Est in medio huius Monarchiae Lacus ingens, e quo plurimi prosiliunt fluvii, torrentes,quorum illi quidem adeo abundant aquis, ut inde variis nauigiis in diuersas regni partes nauigari possit, qui fluuii amnesque in se per tam faecundum humiditate sua reddunt solum. ut omnes res bonas in copia gignat, undevi ripae fluuiorum illorum scatent oppidis illisque Referunt autem Annales Chinensium,quod in XV.illis prouinciis sint magnae Vrbes CXV. oppida MDXCIII.non connumeratis vicis oppidulisque. Porro totius huius Imperii sive Monarchiae caput appellatur vulgo Xuntien siue Tribii , nostri suundatio significat autem Xuntien lingua Chinensium urbem Caeli is ius tanta esse perhibetur magnitudo , ut homo expeditus in equo unius diei spacto eam
circumequitare vix possit. Sunt autem nomina XV prouinciarum haec Passuta, an ron, Aquien, Olam, Cinca',Sonam olanchia, Canss,inutam, auscho,Honam, mon, Muicheu, CH- queam, Saxusiue Sanci.Omnes hae,inprimis maritimae,separatae sint ab inuicem eximiis fruuiis aquae dulcis, profundis de nauigabilibus , altis utrimque ripis,in quibus tot assiurgunt
85쪽
vrbes coppida, ut ne numerari quidem possint, nedum nominari, cum Chinenses tam sint curiosi, ut in libris sitis referant,non oppida solum,sed & palatia ac vivaria procerum delectationis ergo in ripis excitata. Nobis suffciet numerum duntaxat indicare Urbium oppidorumque, in unaquaque prouincia, ne vel barbarorum nominu asperitas vel prolixitas lectorem offendat.
Habet igitur Prouincia PHuic, inqua domicilium regis: summus Senatus. Urbe squidem XLVII.oppida CL.
Prouincia Cantonensis,Vrbes XXX VI.oppida CXC. Foquiensis habet Urbes XXXIII.oppida CXCI. Ola mensis Prouincia,habet Vrbes XC. oppida CXXX. Prouincia Cinsaiana, Vrbes XXXVIlI. oppida CXXVIII. Sumanensis habet Vrbes XL lv.oppida CL. Tolanchiana prouincia habet Vrbes LI. oppida LXLI. Canseiana Vrbes habet XXIV. oppida CXII. Oquiam ensis habet Vrbes XIX.oppida LXXIV. Ancheonensis Vrbes XXV. oppida XXIX. Hon amensis habet Vrbes XX.Oppida CII. Xantonensis habet Vrbes XXXVII.oppida LXXVIII. Quicheuanae Prouinciae sunt Urbes XLV. oppida CXIII. Chequeamensis sunt Vrbes XXXIX. oppida V. Sanciensis siue Saxiensis Urbes XLII.oppida C V.
Solent autem Chinenses sere terminare Ciuitatum nomina in syllabam Fes, quae urbem significat, cuiusmodi sunt Tabinm,Cantonia, Quelinia. oppidorum vero vocabula exeunt in Cheu Aiunt autem in solo fluuio Canton plures reperiri celoces, aphractaue alia nauigiola, quam in tota sint Hispania. Regio ipsa Caesi ac Soli temperie, aeris bonitate omnium rerum bonarum est ferax,abundans tritico, oriza,leguminibus, nec ullum est an hi tempus tam intemperatum ut non vel seminetur, vel metatur aliquid atque colligatur. In omnibus urbibus,ubi Proreges & Gubernatores commorantur,erecta est imago Regis opere Phrygio aulaeo vel peristromati intexta,cum inscriptione, Mundi Dominula Coeli Filivi. In uniuerso regno
Chinensi nulli eum telo ambulare fas est, nisi illis,quibus hoc peculiari priuilegio a rege permissum est,transeunte iure illo portandi arma velut haereditate etiam ad liberos eorum.
Sunt autem in tanto Vrbium numero fere CC. eminentiores taeteris,quae pleraeq; extruct essent in ripis fluminum nauigabilium,fossis cinctis latis profundiiqite, inclusae muris elapide quadrato,quibus incumbit aliud structurae genus e latere cocto, non ex argilla aut fragili luto,sed eadem materia,unde vasa Porcellan, sic appellantur conficiuntur, cuius materiae ea est soliditas, ut successu temporis coalescat inque unam densetur massam, ut partes ne validissimis quidem ferramentorum ictibus disiungi possint.Murorum ea est crassities, ut in iis quaterni homines simul ingredi possint, ab cubi etiam sex praeter proiectura dc exedras
crebro intercurrentes, in quibus caepe proceres animi gratia deambulaiar. Ad defensionem murorum multa addita sunt propugnacula,& turres, loca constituendis tormentis eis
apta, inuicem sibi respondentia, cum excubiis idoneis locis dispositis, ut nihil adsummam muniendi custodiendique diligentiam structoribus defuisse videatur. Horuta murorum
quidam perhibentur erecti stetisse ad II millia annorum , nec tamen ullam prae se ferre vetustatem aut agere rimam videntur. Plerarumque illarum Vrbium, quas caeteris eminentiores esse diximus, structura talis est. Dilas habent singula praecipuasin quas regias plateas, longas latasque valde, in crucis formam diuisas , ut inde directus pateat prospectus ad quatuor urbis portas, quae inter se aequis distant pactis, quae quidem est res mirae amoeni
Intersecantur autem duae illae plateae crucisormes aliis minoribus, in quibus multa inter plebeias domos exsurgunt aedificia magnifica tam publica quam priuata, quae velut indicium praebent atque notas viarum®ionum. Vis tur in compitis Arcus quidam velut Triumphales,ubi conuenire solent tam ciues quam peregrini Et porticus ibi sunt crebrae, procurrentes in publicum,quibus,vi, tabernis opificumri institorum, arcentur a commeantibus pluuia aliaeque aeris incommoditates.
Vix autem quisquam Prore aut Gubernator elaps tempore praefecturae suae abit prouincia,quin arcum aliquem aut opus laqueatum e polito lapide, cum variis inscriptionibus, in sui post se relinquat memoriam. Loco urbis commodissimo frequentissimoque assurgit superbum Palatium, habitatio ς α Prore-
86쪽
Pro regis cum adiunctis holiis, viridariis, fontibias salientis aquae Minde profluentibus Luubs, omnia facta ad delectationem horum Dynastarum, qui insuper eo loco habent sua nemora,cum vivariis,leporariis Mornithonibus, ut haec palatia cum mediocrib oppidis co- parari queant. Domus priuatorum maritimae ferme humiles sunt: at interiores & a littore remotiores plura habent tabulata, pictae intus&foris vel candidissimae illitae tectorio. Ad introitum huius Palatii Atrium est amplum capax, perpichium variis armis nobiliu exoris natumq; Idolorum statuis.In ipso vestibulo occurrunt istina plenae piscibus, xhorti pen- siiles etia in tectis aedium Tota structura est ex lapide caesis& astabre polito,ut plendore suo
colorem auri mentiatur Tecto singularis firmitas, ut omnes facile respuat imbres, compe tumq; est huiusmodi tecta ad ducentesimu durasse annum Colliquiae &s ggrundi e puro marmore sunt facta.Ante portas stant a bores patulae&virides, pulchro ordine Mad lineam plantatae,tanta amoenitate,ut de biles lassosq, recreare ac reficere possint oculos. Eis au tem multae haru urbium fatis amplis interse centur fluuiis, canales tamen atq; fossae hinc inde fa chenaues mercatorias in ipsas urbes& fora usque inducunt, magna commoditate, ut in quibus da inferioris Germa niae urbibus videmus,nusquam deficientibus aggeribus pontibusque, quibus flumina vel cohercetur vel sternuntur, adcommoditatem viatorum. Si qui fluuii obvastitatem aut inundationes pontes ligneos lapideosq; non admittunt,eorum ripae iunguntur pontibus e scaphis lenunculisque ractis Extra urbes,inprimis maritimas visim tur suburbia magnificis structiaris plena, cum vicis plateisque satis elegantibus,, diuersoriis ad excipiendos hospites, in quibus praeter potum sapidissimum omnis generis cibariari cupediaei
Minorum oppidorum,quorum quaedam II1.millibus familiarum constant, ita tamen
ut proximi agi: velut cohaerentes simul sumantur,tanta est multitudo ut numerus iniri nopossit.Situs eorum fere amoenus,aquarum lignorumq; copia, domus altae etiam ruri inqui b. crebri degunt agricolae, opulentis a neri omnibus rebus affuentes. Habent autem singulae fere domus porta ternas,quarum quae medium obtinet maior est caeteris , obseruata proportione in aedificando. Negari autem nullo modo potest, Archite s fabrosq; hoc regnu habere praestanti se simos, ni cultibi per orbem materiam ad aedificandum haberi meliorem cum ut dixi naus, terra alba sit e qua fiunt lateres tantae duritiei, ut malleo vix frangi possint. Vise per regnum praecipua lapide caesos rarae sint, planae rectissimaeq; usque ad Montes,pauimento aptissimo. ytii qui viderunt, interres, quae in hoc regno admiratione dignae sunt .vias illas referant. Narrant Lia litani,vidisse se in urbe Fucheo Turrim XL.innitentem columnis ex solido marmore quarum altitudo fuerit quadraginta palmorum,latitudo I l .Hoc opus esse tantae magnitudinis, tam insignis splendoris atqimmius, ut omnes totius Europae superbas magniscas structuras longo post relinquat interuallo Assurgere autem hoc tantum opus ante Palatium Praefecti Erario Regio. Cum autem insuperioribus Muri illius mentionem fecerimus, qui Chinenses a Tartaris dispescit, hic quaedam magis exacta de eo referenda sunt Longitudo ejus cu interti stis montib. D. milliaria constituere vel potius Leucas creditur: incipitq; ab urbe Ochiolo, quet
sita est inter duos praealtos montes,porrigiturq; ab Occidere in Orientem, structo ipso muro a Rege quodam et in Zone aduersus irruptiones Tartaroru .Quod autem de D. Leucis di. ximus ita capiendu est,ut CCCC. Leucaeoccupentur montibus, spacia intercurrentia, lugmuro obstructa sunt, reliqua centu conficiant. Ipse porro murus e saxis quadratis ingentibus fabricatus est, quorum plerorumq; tanta est magnitudo,ut quinq; Orgyias habeant in latitudine,VII. in altitudine. Initium liurus nonnulli sumunt a Mari in Prouincia Cantonens, de ducuntq; eum per Pasquiam cansaiam, finiuntq; in Susana Rex hoc opus moliri volens, tertiam partem habitatorum regni ad id admouit,qui prope omnes interierunt, vel difficultate viae daboris, vel mutatione aeris. Sic opus hoc tam simptuosit mri operosiam in causa fuit,ut totum regnum concitata seditione rebellaret, factoq; impetu in regem eum trucid ret, cum regnauisset annis XL.& totidem filius eius Agni tetius. Nunc deinceps videnda est ipsa huius Monarchae habitati ovi regia, ne quid desideretur eorum quae in hoc regno consideratione dignassent. Est ea in urbe Taybri siue Xuntien, ut supe. rius diximus,ob viciniam Tartarorum, in regione vel prouincia' quia, siue etiam ob aeris, quo prouincia illa perflatur,puritatem&salubritatem, ipse nomine Vrbis tale aliquid innuente,cum Xuntienciuitatem coelestem sonet.De huius urbis incredibili amplitudine superitia diximus,ubi tamen suburbiorum mentionem nulla fecimus,quorum omnium ambitus non
existimatur minor ipsa urbe. Populi in ea tantus putatur esse numerus,ut ipsi Chinenses asserant, CC
87쪽
rant, CC. millia ad militiam apta inde legi posse,quorum pars media equites sint, si urgens aliqua necessitas regnum premat. Ad introitum huius Vrbis versus Orientem offert se oerilis ingens illud superbum Palatium Regis,usitata eius habitatio, quanqua etiam duo alia sint; unum in media urbe alterum in extremo latere occidentali.De Primo illo&Magnos datio narrant, id tam ampsum ac spaciosi m esse, & tam plenum singulari consideratione dignis retabus , ut quatridui pacto perlustrari omnia non possint. Iam primum septem cingitur muris,tanto spacio ab inuicem dissidentibus,ut in singulis
inter mamianis X.millia militum,custodu corpo tis regii, vel seri possint. Intus sunt LXXIX. Palatia siue Caenacula magnifica,artitici stupendi, in quibus magnus numerus foeminarum versatur. ad seruitium regis, quod alibi a nobilibus viris& ingenuis adolescentibus praestatur. In picecipua autem admiratione sunt quatuor Basilicae, in quibus consueuit audire Rex Oratores exterorum Principum , t& respondere Principibus Proregibusque regnorum suorum, quanquam hoc rarius accidat, cum vix unquam in populi conspecturn prodiret oleat
hic Monarcha.Omnium harum Basilicarum tanta est elegantia, tanta attificii praestantia, tanta materia aeneae,argenteae, aureae, gemmeae precia, Ut calamo satis digne exprestri in si possint, inprimis vero quartae, quae tres anteriores multi paras angi superat, unde Palatium The
sauri regii a populo appellaturi, vere dignum nomine isto, cum tantas opes iii theseu ris suis vix ullus rex possideat,quanta in illa Basilica viliantur. Porro prauer hos thesauros inter Cimelia huius regis infinitae res stupendi precii, pla. ne inaesti inabilis, interque eas Thronus regius, in quo Monarcha ille considere solet, inroties
Maiestatem ostentat suam,facitis quidem ex marmore praestantissimo, exornatus aute gemmis infiniti precii, inprimis Pyropis tantae magestudinis&splendoris ut vela traim noctem illustrare poisint,aiuntque tantam illi parti Basillicae affundi ab hac Cathedra gemmata claritatem quanta ab incensis cereis funalibus afferri possit Pariter structi exornatique sunt huius Palatii parietes, ubi cum praestantia materiae certat artificum pericla, ut omnes, qui de eo scripserunt,uno fateantur ore, nihil preciosius aut magis absoluturn viis totius Orbis regno
inueniri posse, cum nihil uspia sit pulchri aut speciosi, quod hic non exquisitu consipiciatur.
Postquam vidimus vasti huius regni amplitudinem, & numerum urbium oppidorumque in eo recensuimus,&aedificioru in eo magnificentiam cbnsiderauimus consequens est, ut videamus, an ipsum selum tanto splendore dignum sit, can possit aedificantibus ex sese suppeditare tam insanarum substructionum lunatus&materiam. Primum igitur sciendum est temperamentum aeris de soli in tanta prouinciarum huius Monarchiae varietate longe diuersissimum esse in tanto praesertim terrarum pacto, quarum aliae in Septentrionem,aliae in meridiem vergunt,ita Vt quamuis quaedam huius regni partes, interque eas Insula Aynan, tantum XIX. gradibus ab AEquatore absint , aha tamen ultra quinquagesimum latitudinis gradum extendantur , ut in descriptione Situs huius reoni ostendimus. Facst eadem magnitudo prouinciarum distantia magnam coloris diuersitatem incorporibus incolarum Lusitani enim qui apud Vibem anton cum hinensibus necto-eiantur non longe enim abest ab Macaone inarrant, Chinensitam ibi mercaturam exercen tium facies colore valde dissimiles esse. Qtii enim in Prouincia Cantonensi nascuntur,inque toto eo tractu, fusci sunt,sicut Numidae&Mat ri in regno FeZZano Africa , cum haec restio Cantonensis iisdem sit subiecta Patallelis,quibus Numidia. Qui vero interiora regni incolunt, facie sunt alba, magis minusque, prout prope vel procul a frigidioribus Septe rurionis
partibus absunt. Videas ergo quo Iona capillitio nigro referre Hispanos, alios rursum flavos rusosque esse, ut Osermani sunt Sic igitur est Calidum an frigidum sit hoc ingens regnum,
generatim dici non potest, cum sit comprehensium in Zona temperata: undeo ferti iras eius cognosci potest,quae sine dubio maxima est,etiamsi cum ea comparare velis Nouam Hispataniam vel Regnum Peruanum. Est enim extra controuersiam, solum ibi terque quaterque faetificare per annum unde
aeris clementia colligi potest.Infantibus puerisque hic omnia plena esse videas,1nstar formicarui ob foecunditatem mulierum,siuntque hi pueri grati admodum & venusti, dum pusilli sunt. Si vero de fructibus arboreis quaestio est.nullum hic genus desiderare possis eorum,qui alibi praesertim in Hispania proueniunt, sed&multi peregrini ibi visuntur, nostroque orbi incogniti,qui tamen omnes siunt sapore praestantissimo Aureorum malorum genera hictria,
quorum unum tam dulcem fundit succum, ut suavitate vincat faccarum e cariera sunt cum quodam acore permixta.
Prunorum hic quaedam spe cies,quam ipsi Lechiam vocant , cuius tanta est suavitas, ut
88쪽
sitiari ea comedentes non possint,accedente alia quoque virtute,quod nec stomacho nec in testinis noxia sintMelope ponum magna hic abundantia, qui magni lant, nec minus sepidi, vivi alia quaedam huius generis, quibus omnibus sapor gratissimus. Saccari ob nimiam copiam vile precium per uniuersum regnum, ut centenae librae, etiam cum augescit precium eius, non pluribus quam VI Regalibus nummis vendi soleant.Ide de melle sentiendum est&cera,quibus integrae naves onerariae impleri possunt. Serici hic&multitudo ingens bonitas perfecta. Lini plurimum, unde parantur vestes plebeiorum. siparti autem cannabisque tantum,ut exiguo preci carbasia rudentesque,pro nauibus haberi possint.1ulaeis Milioribus ubi terra aspei
cultus est ager ille,profert siliginem,auenam aliasque frumenti species, non sine foenore.Sed reuera irrigantur agri hinc inde per totum regnum incredibili multitudine fluuiorum riuorum,ut OriZam magna gignat abundantia, qui usitatus est horum populorum cibus,colligiturque tanta copia, ut viliore quam credi possit precio vendatur Neque vero vel hoc vel caetera frumenti genera semel in anno sed fere bis alicubi etiam ter metuntur, ut supra diximus.In locis editis montosis qu quae culturam non admittunt, pulchrae pinus assurgunt, strobilos magnos&palato gratos proserentes,intercurrenti b.crebris castaneis,neque tamen
solum inter has arbores feriaci sinunt, sed sierunt ibi numentum Indicum, quod vulgo minvocant, estq; vssitatissimus populorum in pertianavi exicana cibus .Est autem pratorum ibi totiusq; adeo planitiei mira amoenitas,omniaq; variis perpicta sunt floribus, quibus a nostris cum ratione odoris tum specie magna est diuersitast, accedentibus variis arboribus, ordine velut de industria dii positis,quibus fere siritiorum ripae praetexuntur. Loytiae, quos Chinensium Doctores aureconsultos esse diximus, habent sere vivaria&nemora arte consita,in quibus multi oberrant capti,dam cuniculi, lepores aliaeq; ferae diuersi generis,sed & mutes Pontici, viverrae aliaeque bestiolae, quarum pelles in digno sunt precio. Moschi odorati hic magna copia, qui colligitur ab animalculo quodam quod vescitur odorata quadam radice, quam illi amatuam vocant,ad digiti unius magnitudine Boum vaccarumque hic totvi tanta armenta, ut singulis binisue ad summum coronatis vendantur:Bubalis maius ferme duplex precium. Porcorum hic reges innumeri, quorum carnibus nihil inest noxii, ut de salubritate cum vervecina per Galliam Hispaniamque cerrare pollini Auitii generis incredibilis copia,praesertim quatilis, cuius tanta multitudo,&praecipue Anatum,ut in Urbe Canion, quae una est ex minoribus huius regni decem vel duodecim misia
Pullorum Gallinaceorum&caponum tantum ibi reorum carnes mundatae ad libram appen te vendantur, velut apud nos bubulae,nec recto mulio maiore. Heibarum radicumque ad Medicinam utilium foecunda mater est hoc regnii, inprimis Rhabarbari optimae notae, gignit&Radicem Chisam dictam , cuius emcax usus ad multos morbos curandos inprimis Apostemata, Paralysiin, Morbum venereum. Carier Aromata, etsi a mercatoribus ab Indiis Moluccisque Insulis huc arseruntur vili tamen preci oemi possunt inprimis Caryophylli Nuces Myristicae. Piscium hic maloi copia, quam ad sdem dici possit,iaeque in regionibus d uia taxat mari vicinis, sed in remotissimis ab Oceano regni partibus, ob fluuiorum lacuumque multitudinem. Eruuntur terra omnis generis metalla, interque ea aurum argentum quanquam regni legibus prohibeantur ciues,ea curiosius in terrae visceribus perquirere,ita ut multum metallorum ab exteris importetur.Neq; tamen propterea locupletiorum domus eo minus plenae sunt vasis aureis argenteisque , aliaque preciosa supellectile, quanquam nonnulli astiriament,argento apud Chinenses esse quam auro maius precium, quod pluris fiat ab illis.Margaritas hic copiose reperiri superius diximus.Inter metalla quae Chinen se solu producit, refertur etiam argentum vivum, vivi aes, ferrum nucleusque ferri, stannum album nigrumque:
praeterea stulphur, Cadmia alia eius generis uni incommodo&prope soli Chinenses obnoxii sunt, quod crebris regiones illa concutiantur terraemotibus, quibus aliquando non aedes tantum sed oppida, urbes euertuntus. Cum apud nos fere usiuueniat, ut in magnis urbibus locupletibusque prouinciis multi reperiantur errones,deludiosi multi,& inutilia terrae pondera;apud Chonenses tamen quamuis regnum omnibus rebus abundet, nullos fere inusnias, qui octo Minertia torpescunt, sed omnes labor alicui addicti,inprimis illud operam dant, ut terrain suapte pote liberale, cura
solertia meliorem reddant i hilque ociari permittant quicquid ad culturam perduci possit,usque ad latum pedem .Hos autem labores facile ferunt, studios rerum suarum, gnari,
89쪽
planetas&vagabundos non infamiae nota duntaxat inuri, sed&grauibus puniri suppliciis. Aecedit quod ciuis hinensis, siue in Urbe siue in agro natus sit pedem proti incia sua sterre
prohibetur. necesse igitur est, ut augescente ciuium numero agrum colant, si vivere commode velint. Cum insuper hinenses naturae quadam inclinatione indulgere genio&cuticulam beare soleant vestium qi munditiei studeantvi nitori domiciliorum suorum, necesse habeat, ut attenti sint ad rem familiarem, Scultura diligentiaque scindos suos reddant fructuosiores. In emendo vendendoq; nihil metiuntur vina, ne telas quidem lineas, sed omnia ponderanr, quod minus in trutinando quam mensurando fraudis interuenixe possit. Neq, tamen ipsi a circumscribendis decipiendisque peregrinis abstinent quibuscum negociantur, inprimis in vendendo Muscosiue Muscho odorato, quem hunc in modum conficere solent. Animalia illa, a quibus hoc odoramentum colligere solent, fustibus baculisqi caedunt,v', ad mortem cumq, probe obturaverunt omnes meatu corporis, per quos tinguis extillare potest, deponunt occisam bestiolam in locum quenda, in quo celerius putrescat. Sic os sa verberibus confracta,&carnes contuis sanguine suo mixtae, ubi putredine velut fermentatae sunt,odorem illum prorsus concipiunt imbibuntque. Vbi satis coputruisse visum est to tum animalculi corpus, dissecatur cum ipsa pelle in minutas partes,m leui conficiuntur parui faeculi quos Lusitani os vocant: hic est optimus Moschus praestantissimusque,qui ab Orientis partibiis ad nos adfertur , quamuis multiplices deceptet e ad augendum pondus interuenire leant.
Sunt autem maxima ex parte Chinenses temperamento corporis bonopraediti,pulchra membroru compage,agiles hilaresq,,pluresque inter eos proceri quam humiles breuesque. Facies iis vulgo lata, oculi parui angustique,suntque fere Camuli siue Simi. Barbam, ut Europaei,non habent,sed pauci quidam rarique admodum erumpunt ex mento capilli. Non quidem negauerim, esse inter eos quosdam,quibus oculi patentiores, barba commoda,4 facies no deformis sed hi cu caeteris collati, oppido qua pauci sunt,putanturq; genus ducere ab exteris nationibus, uuae se olim cum Chinensibus misicuerunt, dii adhuc integrum fuit exire regno.Vngues in digitis sinistrae manus crescere sinunt, in dextra vero abscindunt. Comam ab
occipitio promittunt, nequcaret illa circa ungues capillos cura superstitione , cum illisse arreptos ad coelum eleuatum iri putent. Vestitus quo viriPrincipesNobilesq, utuntur,versicolor est, e lana serica purissima,qua exquisite parare actingere nouerunt,ut splendore quodam oculos feriat Vulgus qui cum re sunt tenuiori,& ipsi serico vestiuntur,sed velut excrementitio, atque ob id minoris precii, vel etiam amictu utuntur e lino vel Xylino. Estq; hoc amictus genus hahi levi leue, pro qualitate regionis, que: temperata est,unde panni lanei hic nullus usus. Sagis operiuntur antiquo more sinuosis,&in plicas minutas colleistis,dependente sacculo a sinistro latere: manicae in iis sunt amplae&capaces. His sagis superiniiciunt ampla tunicas siue toga nostro modo, nisi
quod illorum togae manicatae sunt, ut pallae lucubratoriae. Uie sanguine regio orti sunt Principes,aut dignitate inter caeteros eminent, in eo differunt ab Equestri Orduae, quod virorum Principum uaga in medio, qua cingulo locus est,
aureis, argenteisque lemniscis circumdantur, cum caeteri ea ornamenta duntaxat in fimbriis
gestent Caligas siue femoralia gestant valde conuenientes, ocreis calceisq, utuntur holotericis quamuis autem hyems apud eos sit usitato more clemens& benigna, solent tamen per id tempus vestibus uti pelliceis e pellibus preciosissimis, quibus cum reliquum corpus tum inprimis collum muniunt.Sed&qui caelibes sunt, ab uxoratis differunt in eo,quod illi comasapra frontem nutriunt,&pileis caput tegunt altioribus. Mulierum circa amictum magna est curiositas,disteriq, earum vestitus non multum ab Hupanico. Gemmis unionibusq; velut obsitae incedunt,aliisq, quae mundum muliebrem ecquisitiorem faciunt,utentes emi sagulis,cum amplisimanicis, quas infra mamillas colligunt. Materia vestis est vel preciosa vel vilis pro modo facultatum. In exornandis crinib.suis multum ponunt studii,quos variis cincinnis circa tempora torquent colligantquonga vitra velut taenia, unionibus gemmisque graui.Faciem cerussa pingunt, inq, prima pulchritudinis parte ponunt,si quam minimos habeant pedes qua de causa puellarum pedes a prima infantia adstringunt cohercentque,etiam cum dolore, ne nimis excrescere possint. Quanquam huic rei etiam alia causa assignari seleat,nempe et elotypia maritorum, ut compressis ad hunc modum cruribus pedibusq, discurrere facile non possint, imo non nisi magno labore domo exire .Induit autem antiquissima haec consuetudo propemodum legis naturam, ut si qua mulier, veli uella eam solaret,infamiae notam non effugeret. Sed &in aliis rebus honestati student,de
90쪽
guntq; fere intra septa domus,ut vix defenestra aut ianua prospiciant. Si que maritus ad cor- nam inuitauit,vxor ad mensam minime accedit, nec in conspectum hospitis prodit, nisi propinquus sit aut sanguine iunctus.Si quae patrem, vel matrem,vel agnatum inuisere cupiti poratatur insidens sellae gestatili a quatuor seruis, silc cooperta cathedra, ut ipsa mi id e videri a nemine possit,probe tamen conspiciat Omnes,quacunq; transit. Sequuntur eam serui ancillaeq; magno numero. Sic fit,ut rarissime oceurrat tibi in platea mulier aliqua e nobilioribus aut dignioribus, sitq; monstro simile aliquam videre etiam in amplis urbibus. Sunt autem hinenses fere ingenio acri& subtili aculpturae, pictiuae admodum periti,ut apparet ex tabulis,arculis dolecticis,quae ab illis ad nos adferuntur. In campestribus planis';
regionibus utuntur miro genere curruum,quod velis instructum a ventis agitur, non iume
tis nauigii instar,quibus currib vias satis longas per planiciem emetiuntur. Imitati sent Hol
landi hoc artificium,non omnino infeliciter, neq; tamen pari cum successu. In emetido vendendoq; astuti sunt & versipelles,ut qui cum illis negociantur, ab eorum fraudibus sibi caue
Extraedomus mercatorum4 institorum, qui infiniti sunt in hoc regno, propendet tabula,co,tinens synopsin earum mercium,quae ibi prostant venduntur aute fere in illis tabernis institoriis telae aureae, argenteae,sericae varii colori s4 artificii, ut de materia lina, linea, aliaque vestiaria.Idem faciunt, qui aromata: res medicas vendunt. Alibi sunt ossicinae figulorum, in quibus vasa porcellana prostant, quae quamuis varii colori fac pulchritudinis exquisitae sint, mediocri tamen veneunt preci , ut visa sint quinquaginta vasa vendi quatuor nummis regalibus. Fiunt autem figulina illa opera sive vasa hoc modo Cochleas quasdam marinas ouoru testis miscent, aliaq; quaedam addentes subiguntue massam conficiunt. Hanc sub terra condunt, ibiq;eam macerari ad octuagesimum vel centesimum,sq, annum sinunt, haeredibusque suis thesauri loco relinquunt: haec quidem est sententia Eduardi Barbo :cui alii accedere sepo1se negant, quod fieri ex tantilla materia tantum horum vasorum non possit, quae incredibili copia in Lusitaniam Hispaniamque,vivi carieras Europae partes, adde etiam in nouam Hispaniam dc regnum Peruarum deportantur.Fiunt autem optima vasa Porcellana in Prouincia Saxiensi, quae regno exportari fas non est,cum omnis ea supelle figulina cedat usibus regis de Gubernatorum, ob pulchritudinem, quod ea non minus quam Crystallus pellucida sit. Habitant autem figuli isti incertis urbium plateis, nec quis' iam inter eos
commoratur, qui non idem tractet opificium. Qui ea vendunt,indicem proponunt, quan
tum huius testaceae materiae apud ipsosprostet. Est autem summa ac prope unica Chinensium cura, qua liberis suis mature defuturo matrimonio dispiciunt,ne in transuersum rapiantur unde videas patres infantes liberos vixdum natos futuri matrimonii pactionibus reciproce obligare, cocepta etiam eius rei formula litteris publicis solemnibusque. Iubet autem mos patrius, maritum dotem ad uxorem adferre.Cum sponsa viripotens est,& nuptiarum dies aduenit, pater eius solenne instituit conuiuium, vocatis in domum suam patre, matred propinquis generi sui.Sequenti die idem facit pater sponsi, aut si patrem non habeat, proximus eius agnatus Finito epulo dat sponsus sponsis dotem, spectantibus uniuersis, haec vero acceptam eam rursium dat parentibus, si adsint,inprecium educationis.Hinc scilicet fit, ut ille, qui plurimas habet filias, vir opulentus iudicetur.Potest autem pater ea quam a filia accepit, pecunia uti tanquam sua,si indigeat: --rum eo mortuo,omnis redit ad filiam eiusq; liberos. Licet autem viro tot ducere uxores,quo alere com n ode potest, dummodo a sorore&consobrina abstineat:nam hae nuptiae incestae habentur&puniuntur. Primam quam quis'; duxit,vxorem legitimam putat,caeteras amicas dc concubinas. Cum prima vir habitat&co- moratur; reliquas hinc inde in diuersa domus conclauia partitur,quae si cum illa conserantur, ancillarum rationem habere possunt. Patri mortuosuccedit filius natu maximus e prima uxo
re in maxima paternae haereditatis portione:eum caeteri fratres sequuntur, siue e prima uxo
re siue e posterioribus nati sint.Si filius ex prima nullus sit,transfertur id iuris in filium nacia maximum ex concubinis:hinc fit ut rarissime quis moriatur,non relicto haerede masculo. Aiunt in regni huius prouinciis iis, quae Tartarico regno viciniores sunt, mirum hunc obseruari morem, ut prorex siue gubernator adolescentibus virginibusq; certum constituae tempus,intra quod vel matrimonium contrahant,vel vitam profiteantur Monasticam. Qibnubere volunt,veniunt ad praefixum diem in constitutam ei rei ciuitatem, sistuntq; se coram duodecimviris,quos rexisti negocio praefecit, qui triusq; nomenac uiuendi genus siripto concipiunt,& de dote perconta retur, quam vir mulieri daturus est. Cum autem plures simul tam viri quam scem tuae dare soleant nomina sua,numerati tue