장음표시 사용
41쪽
a peccatis suis:Secundum est,quod per accidens in aliquo si huiusmodi absolutio facta tenet quantum ad praesenteni
fiuctum quando scilicet excommunicatus uere poenites ob ignorantiam iuris uel secti non qualemcunque scit excusantem eum abselutionem a peccatis suscipit: quia sacramen tum gratiam conserto omni adulto osserenti se non ponendo obicem: constat autem huiusmodi poenitentem non ponere obicem ex hoc quod ponitur ipsum laborare ignorantia excusante a sacrilegio, quod excommunicatus sacramentatum suscipiens incurrit. Et propterea quamuis teneatur iste quaerere , ct obtinere absolutionem ab excommunicatione onec postini interim inaniiscere se diuinis, non tenet tamen ad hoc ut iterum abseluatur a peccatis: & hoc propter em - .ciam suscepti sacr menti, ut dictum est. iteratio enim sacramenti non nisi propter effectum sacramenti fieri debet. Eehinc habes,unde multorum timoratas conscientias consolari mssis in multis stingularibus casibus, qui prudentiae consessoris relinquuntur examinandi,& iudicandi secundum praedicta duo,scilicet quod fuerit uere poenitens, S laboras Ignoratia aut obliuione excusante ipsum.Tertium est,qu6d ab lute loquendo,absol titio sacramentalis impensa excomni icato ualet e quia licet huiusmodi absolutio sit ilire prohibita, Sc illicita, nullo tamen iure sinestum inuenitur,quὀd sit nulla,excommunicatus enim est exclusus a sacramentis, quantum ad hoc quest non potest licite sit scipe- Te sacramenta: non autem quantum ad hoc quod ii suscipit, susteptu sit nulliam Si enim excommunicatus f usciperet facicramentum ordinis,confirmationi , matrimonij, aut extremae unctionis,non propterea irritum esset sacramentum susceptuim .Pari ergo ratione non est irritum sacramentum poenitenti. ae ab excommunicato susceptimi. Et similiter quia excoriam unicati participatio in diuinis, licendo horas canonicas in choro cum aliis, non est irrita satisficit enim praece-Uo' persetuendo horas consequens est, ni sacramenti pa ticipatio non sit irrita. Et licet huiusimodi absolutio in alia quo non habet estectum tunc propter in dispositionem reci- .Pientis perseuerantis in pecc to mortali, haberit tanaen essectum
42쪽
m recedete peccato:& hoc propter uim sacramenti, iuxta doctrinam Augullini.
Excommunicationis abliolutio tria praesupponit,quibus non existentibus ne equitur absolutio.
A B solutio ab excommunicatione, quantum ad consessores sinectat, ex Darte sorinae tria habet consideranda. pri-
naci, ibitantiam , secundO,annexa, tertio,modum connexio
nis. Et quoad primum scito , quod nulla habet deteriminata uerba,potest enim dicere absoluens,& Absoluo te, es Bene dico te,de similia: ilebet tamen secundum Ecclesiae consiletudinem dicere, Absoluo te,&c, Quo ad secundum scito, quod Alennis ab lutionis sera. nia multa requirit,quorum aliqua requiruntur sena per: tit aliquis psalmus poenitentialis cum praecibus,3c uersiculis, storatione. Aliqua uero requiruntur quandoque,& quando- cunque non, ut verberatio, dum haec dicuntur, ouiittitur enim in mulieribus , ct in docis publicis. Non enim decet ' imulieres uerberari quum confitentur: similiter nec quotcunque alios in publico secrete confitentes. Similiter iuramentum de parendo mandatis Ecclesiae uel ab luentis, in qui busdam tantum calibus requiritur. Et simile est de emenda iudicum. iuramentuni enim illud in magnis tantum criminibus locum habet: emendam autem hoc est sussicietenitatissecti neris) quando pro notoria offensa in aliquem e communicatus quis est, praestare ante abiliationem tene- Iar:& similiter ubi expensarum aut damni ratio habetur. Et si saltssecere nequit, tenetur dare idoneam cautionem, hoc est pignorantiam vel fideiussoriam. At si nec horum aliquod potest, let occasionem iuratoriam satisfaciendi,quum poterit. Et haec oportet consestirem scire, no tum propter com munes, qui possunt, accidere casus: sed propter euitandas censeras xysti quarti , quam contingit in mortis articulo abfbluere a casibus reseruatis in corna Domini Scaeeur intelligat terminos, Sc sciat secundum haec se regulare.
43쪽
Igitur selenniter absblutus exconimunicatum, praemisses aliquo horum, si opus est aut praemissis omnibus,si omnia requiri contingit, dicat confestor unum Psalmum poenitentialem cum gloria patri, li.yrie. ter, & Pater noster, di quatuoruersiculis: scilicet Saluum BGNihil proficiar, Esto ei i
Domine exaudi,& oratione,Deus cui proprium,mutando ly delictoru,in ly excona unicationis, O postea absoluat
dicens,Ego absoluo te a uinculo eaecdmunicationis,& testi tuo comunioni fideliu, ct postea madet madaturiis est Quoad tertiu distinguendu est de annexis. Na annexoruquaeda sent ceremonia ita ut orationes:quaeda iudicialia,ut cautiones. Et de cerem onialibus quidem constat,quod sunt annexa ut debita seruari,non tamen ut substantialia. Et propterea si is cui commissuria est, ut absoluat in forma Ecclesiae, aliquem excommunicatum sine cerem cnialibus ab I-uat, peccat quidem absoluens sine rationabili causa ceremonialia omittens, absolutio tamen ualet, quia ceremonialia intelliguntur, tam institui quam committi, ut ceremonialia hoc est ut debita seruari, non autem ut necessaria ab substantiam ab lutionis. De iudicialibus uerε tria dicimus. Primum quod regula Titer sent annexa ut necessaria necessitate, iustitiae ita quod non possunt omitti sine iniuria, quia in praeiudicium Ecclesiae seu partis huiusmodi omissio vergit. undum quod iis dicialia dupliciter inueniuntur annexa absolutioni. Primo, ex selo debito iuris communis. ut quia agitur de interesse tertii cui est satisfaciendum uel aliquid simile.Et sic perabusum sitae potestatis ordinarius potens absoluere absoluat, tenet absolutio , quamuis male di iniuste tacta, quia absolutio tunc fit contra ius tertii, & non contra ius constitutionis: ut habes in cap. Venerabilibus. desin. excom. in Vi. Secundo, ex debito illius canonis, ut canon ille dat certum modum seu excipit: ita quod nihil nisi concurrente tali coraditione seu obseruatione impendatur absolutio. Et hoe multipliciter contingit. Vel per uerba negativa potentiae activae:ut si dicatur: Q no possit absoluere ante fatissectione .
Vol per uerba negativa potentiae intersbnaliter: ut si dic
44쪽
O, quod non potest impendi absolutio ante satis Actione Et in his duobus modis etiam uerba ipsa canonis testantur limit' a esse potentiam ordinari),ac per hoc irritam esse ab Olutione si aliter stat. Vel per uerba negativa potetiae pasiitiae tantum: ut si dicatur quod qui inciderit in tale quid, no iiii ab lui,nisi satisfaciat. Uel per uerba negativa no potentiae M actionis, ut si dicatur: nullatenus absoluatur a te μtis monem seu nisi satissecerit. Et in his duobus & sinulibus modis ambigua uidetur quaestio. Ex uerbis quide, Dia non limitatur per ista potestas ordinaria, ac per hoc uidetur relinqui locus abusui potestatis ad illicitam ab lutionem. Et ratione uer6 , quia potestas ordinaria uidetur po titu regulari, statuendo sibi regulam secundum quam alia soluere debeat, quam limitari, ne facile ordinariae potem ti derogetur. Oppolitum autem siladet textus allegatus ex vi dicens. Absolutio tenet, licet sersitan sit iniuria, quoniam ct si contra ius litigatoris: non tamen contra ius constitutionis absoluit. de uidetur. uniuersalis regula haberi duplex.Prima est,st absolutio contra ius tertii & non con stitutionis, tenet. Secunda est, quod absolutio contra ius Ritutionis non tenet. Et quia haec est tutior,& textui conseranior.uia,ideo hanc sequendam puto. Et propterea in singulis canonibus excommunicationem consideret Blutor conditionem ibi statutam, ut seruetur circa iudicialia, & seruet illam ne erret aut discrimini se committat. Tertiu quod in duobus cassibus obseruatio iudicialium est adeo naanife-
se annexa absolutioni,ut abselutio sine illis irrita sit,& inanis. Primus est quando ius seu decretum explicite irritat absilutionem sine nis,ut secit xilius IIII.in Extrauag.& si Donimici gregis. dicens. Et aliter impensa absolutio nonu Ieat.Secundus est quando ab homine alicui committitur potestas abibluendi, cum uerbis conditionalibus uel aequipol
Ientibus de huiusmodi cautionibus habendis: tal is enim moissarius si exeundo fines mandati absoluat, nihil facit.
Excommumcatio in materia absolutio; is
45쪽
Λ Asblutio ab ex coniunicatione quantu ad cose resctat ex parte potestatis abiblutoriar, distinctione eget. Diicernendii est enim in primis an illa excomunicatio lit lata a iure uel ab honaine. V ocat tir aute a iure quaecunque a
remo flatuto lata est,a quocun* statutu i lud sit,& siue contineatur in iure comuni,siue in extra uagati, siue in legibus synodalibus uel specialibus. Quae uero ab homine est, non eit perpetua,sed spirat cum authore. Et si est a iure discernendu est, an lit reseruata eius ab lutio,& cui :& tunc non porconsessor ab illa absoluere, nitii de gratia speciali fuerit cocessu in Si uero no est reseruata,certu eli posse consessore auilio xitate Episcopi ab illa absoluere,'si Episcopus concesserit omnes casus tibi reseruatos. Si autem est ab homine, saue sit generalis ut quum excommunicatur quicunque sciuerit uel so erit tale quid,siue lingularis, ut quum excqmunicatur Sorotes refertiata regulariter est illius absolutio latori, durate illius iurisdies ione, unde sine eius uel ipsius iuperioris grati con potest ab tui. Et scito hic religiosum praesuuiente dus, tu absoluere ab excommunicatione lata a iure, tyi currero excommunicationem: ut habetur infra in censuris.
Ab excomunicatione uero minore quilibet cosetar,non aut quilibet sacerdos, potest absoluere. Primu horum patet
ex cap. Nuper, se senten.excrimu.secundu uero mantiastatur
quia excomunicatio minor eis uinculum Ecclesiiasticum, repropterea exigit in absoluente facultatem Ecclesiastitaei iisdictionis, purus autem sacerdos habet ista potentia ordinis: & ideo no potest absoluere a uinculo Ecclesiasticae exc6'municationis minoris.Vnde licet quilibet positi se subdere cuicunque sacerdoti pro abitutione uenialium,non tamen pol subdere se cuicunque sacerdoti pro absolutione ab excisi 'catione minore: quia ad uenalia remittenda susscit ex parte ab luentis potestas ordinis quae est in quolibet sacerdote, uia ipsia subiectio operatur iurisdictionem talium quantupit potestatem ordinis. Ad absoluendum autem ex communicationi uinculu regritur potestas iurisdictionis Eccl quae non conu enit sacerdoti,ex hoc st unus subdit se illi,sed ph vendet authoritate. - . -
46쪽
Abseluere demum a uinculo iuspensionis uel interdicti, si quando confessori committitur, potest uti huiusmodi uerbis. Ego absoluo te a uinculo suspensionis dic. Nulla enim sunt determinata uerba pro liuiusnaodi forma.
Per aris acceptio quando sit uitiosa. Et
i quod in tribus potes esseperniciosa.
ACceptio persenarum est peccatum,quia tollit aequalitatelli iustitiae. Est autem peccatum mortale, quando est perniciosa. Frequenter uero est perniciosa in tribus hoc est indit ributione communium bonorum, di beneficiorum Ecclesiaiticorunt, &in iudiciis. inium enim communia regni uel ciuitatis officia, dignitates, seu honores dii tribuuntur ita qu6d amicitiae, uel consanguinitatis, uel factionis , aut alterius impertinentis ratio praesert minus dignos, ruit commune bonum.Nec minus ruina Ecclesiae manifesta est, quum in beneficiis ac dignitatibus Eccletiasticis minus di-xni praeferuntur,quia amici seu familiares uel coniuncti aut Ierustores &ta sunt.uniuersum quoque humanum Senus grauissime.offendit, ex eo quod actor aut reus iudiciis in iure praefertur, quia potens aut diues, aut amicus 6cc. Peccatum hoc non solum animae mors est, sed ad restitutionem obligat iuxta xestitutionum regulas: pro quanto iniuste impeta 'dit dignum seu digniorem: praeter hoc tenetur acceptor
persenae de damnis consequentibus huiusniodi promotio 'nes seu iniurias.
Peccatum acediae dupliciter consideratur. Et quod
bona spiritalia sint bifariam disingue'da.
ACedia dupliciter sumitur: uel communiter, ut est nomen commune ad multam peccatorum species: uel proprie, ut est speciale peccatum, & communiter quidem iumpta lignificat tristitiam de spirituali bono: proprie aurem simpla, significat tristitiam de spiritali bono diuino, hoc est ad charitatem pertinente. Ad quorum clarificatione distingue bona spiritalia: ct uide piimo spiritale bonii diuinuconsistero
47쪽
consistere in amicitia inter Deum ' hominem,ac perhoc ira
idem uelle Sc idem nolle cum Deo , in conuersari cum Deo in conuiuere dc colloqui cum Deo & huiusmodi. Et propterea quum quis est intantum elongatus ab amore coelestis pa tris es patriae, ut quum audit aut cogitat, statutum sibi esse ut sic ciuis sanctorum , Sc domesticus Dei &c. de hoc tristatur,tunc peccat proprie,peccato acediae. Et si cum consensurationis est huiusmodi tristitia, peccatum est mortale grauissimum,propinouo odio Dei. Si uero de hoc non tristatur secundum affectum, sed secundum effectum , quia parude huiusmodi amicitiae bono curat negligens adispici illam quia uacat delectabilibus humanis,peccatum acediae non in . currit: siciat nec plus amans carnalia quam Deum incurrit Peccatum odii Dei. Vide deinde bonum spiritale cuiusq. uirtutis consistere in actibus di exercitatione illius,uerbi gratia,bonum spirita te iustitiae in uoluntate reddente ius unicuique: temperam . tiae in uoluntate moderate utente delectabilibus secundum,
sensum,S sic de aliis. Et propterea suu quis coSitat redde . . dum esse ius,aut abstinendum ab immoderatis delectabilibus,aut aliquo huiusmodi,& de hoc tristatur,peccat quide, . quia tristatur de bono uirtutis. Et est peccatum hoc acediae communiter dictae: quia huiusmodi tristitia spectat ad uiatium contrarium illi uirtuti de cuius bono tristitia est: pura ad iniustitiam , uel ad intemperantiam, & sicde aliis. Et est huiushiodi tristitia peccatum mortale,si est de bono uirtutis necessario ad salutem, dc cum consensu rationis. Si a tem sine consensu rationis est, te quocunque bono sit, peccatum ueniale constat esse: & similiter si est de bono non necessario ad salutem, puta de liberalitate ad quam non tenetur, te ueritate iocosa uel officiosa tantum: quia sicut deliberate refutare haec,non est peccatum mortale,sta nec deliberate tristari de his. Nam delectationes δc tristitiae sunt bonae uel malae moraliter,sicut electiones, di propterea si deliberatae refutationes non sunt peccata mortalia,nec tristitiae sunt peccata mortalia.
Ex his habes, quod quum quis tristatur de i.iunio . or
48쪽
tione, festorum obseruatione, es huiusmodi tristitia nesti.
git ieiunare,orare, aut festa seruate , peccat peccaro acediar,
non ut est speciale peccatum, sed acediae communiter didiquae non trahit peccatum in aliam speciem .
dulationis peccat: tripliciter cor nmittitura , . . estq; humana fragilitati valde noctui .
A Dulatio est peccatum :quia est excessiva laus seu complacentia uerbis uel factis in communi conuersatione. Et tripliciter potest esse peccatum mortale. Primo ratione materiae laudatae,ut si quis laudet aliquem ad hoc ut noceat iuli corporaliter, uel spiritualiter, uel ratione occasionis ut quum quis laudando sit alteri praeter intentionem sitam ος casio peccandi mortaliter. . Et primi duo modi, quia sunt manifeste contra caritate, fiant inexcusabiles. Tertius autem cum grano salis intellige lus est,mensurando occasionem peccandi an sit data uel accepta , di an sit cognitum & cogitatum a laudante, quod is ui laudatur,eximiusmodi laude reueresblitus sit inmortale peccatum,ctrursus an ex debito,an sponte laudans laudet.: In iis enim quae sunt ex suo genere recta, & praeter intentio μ nem operantis alius ruit, non modicam haec faciunt disitarentiam,ut in materia de scandalo declarabitur. Quum em: aliquid debet ex officio aliquem de bono aliquo opere lau- dare,etiani fisciat laudatum in simerbiam mortalem se ela-- turum non tenetur propterea desistere a debito officio: po
test tamen & debet deponere huiusmodi scientiam de stilum ruina illius,quia xij. horae sunt diei, di potest in istanti homo illuminati ct mutari a diuina misericordia.
Est autem adulatio peccatum ualde graue, & propter no-i cumenta maxima quae asteri humano generi hic enim facile,ut Hieroni. ait, mentes hominum corrumpuntur, S ad - ea quae laudantur,quamuis 'criminosa accenduntur &assueiscunt, intantum ut mala non solum desinant haberi ut turpia, sed habetur ut bona,& laude,honore ac premio digna:
v quid Petuat d pter excessum diuinae ossesar, iuxta ud,
49쪽
liudatur peccator in desideriis animae sues,di in D quus benedicitur, exacerbauit dominum peccoror. Est u- na peccatum ueniale,quando uel laudatur aliquis de m lis uenialibus, uel de bonis, sola complacendI Intentione: . absque ruina,vel etiam ob aliquam utilitatem conseque vini uel nonainpediendam: ut de se patet.
Adulterium semper es peccatium: multa induce
re poten incommoda. . - Dulteriu quantum ad crimen, est mantiaste peccatum
mortale: quantu uero ad damnificationem considera- . tione eget . Duplex enim habet,quanuis non semper, annelium damnum alienum,uel successbris,uel hospitalis. Nam si proles ex adulterio suscepta marito matris succedit, uel ab eo dotatur,damnificantur haeredes legitimi . Et propterea itertiae adulter, quia damni huius causa existit, tenet secundum uires ad satisfactionem: aut manifeste, ii negotium id patitur: aut sub aliquo uelamine, donando laesis per interpositam personam,aut per se, quod potest. Verum circa huiusinodi manisestationis negotium duo pensanda sint scilicet periculum & spes. Si enim periculum ex manise stando adulterio imminebocculte satisfiat ut melius potest: Et reliquum diuinae misericordiae reseruetur: iuxta ca.Offi--ciis. de poenit. & remis quia siicut cessante iudiciaria coactio- 'ite non tenetur homo perdere uitam aut libertatem ,ut satis seriat debito pecuniario: ita nec tenetur perdere famam aut litam in proposito, ubi de sola pecuniaria re agitur. Cessam te autem periculo &uitae isc fainae ,&in huiuimodi,si non potest aliter fatisfieri , spes fructus futuri. ex manisestatione' adulterii pensanda est: puta si speratur, quod maritus postquam sciet prolein non esse sua , dotabit illa , aut haerede minstituitiaurii speraretur,qu6d proles audienis: prypterea in redietur monasterium , aut aliouod aliud remedium erogeniet . Nam si fructus nullus speratur', quia de inronec maritus nec proles tenetur matri adulterae credere in liniusmodi,uam esset manifestatio adulterii. . .' ad hospitaliun veri, damnificationem, duo coi -
50쪽
xponere ut in hospitali alatur,ad occultandum huiusmodi adulteria,haec enim eis una ex rationibus,quare losa haec pia inllituuntur.Secundum, quod si pater aut mater prolis non
est indiges: lebet & satisfacere hospitali quiabona huiusinodi hospita , ni non in diuitum, sed pauperum adminiculu.iunt: S quantum consumitur a non pauperibus, tantum indigetibus adimitur) ct prouidere proti,ut bene instituatur, tenentur enim parentes non ilum alere dc uestire , sed in struere per se , uel alios prolem propriam. δ
: Advocatuspotes odio modis in ossicio peccare.
A Duocati Φprocuratoris iniquitates sunt octo.Prima est, assumere causam iniustam desendendam, it3 quod nouit esse iniustam . Necocusatur si non ad uincςndum sed . aut ad differendum,aut ad concordandum, seu pacta aliqua - iucunda hoc faciti quoniam haec omnia constat esse iniqua. Et similiter non excusatur, si iniquam causem in principali habens, uexat aduersarium asstanendo aliquod caput i :i Rum,ut iub hac iustitia gradiendo , principale iustum : imoediat, aut disserat,aut etiam peruertat: vortet enim non. iniquum ed heu,apud mundiuos bonus aduocatus est,qui 'de mala caua secit bonam. Secunda est, nolle aut negligere utari merita cauis assumendae,sed qualistunque sit, asi mere illam tuendam : quia hoc est mon curare an id quod facit , sit justiam uel miustum: quod est inani seste contra
Tereia est prosequi causem iniusttam, quam a principio putauit iustam: quia huiusmodi prosequutio iniqua est , ut
. pote iniuriam inserens aduerserio , debet enim deierere initi iam,& monere partem ut cedat seu prouideat sibi. Quarta est, negligere studere, siue strutari merita cau- se adhibere debita remedia: ignorantia enim tunc tan tum ipsum excusat, quando de quod debuit, non omisit. Quinta est, tacere iniq uitatem propositae causae sito clientula,qui puta se rationem seuere. Semper autem credendum
inputars clientulum se ibuere iustam causem,nisi cinet sp. B t positum: