장음표시 사용
61쪽
post habitum pro debita pecunia authoritas retinendi ser . . ium,quantumcunm ille uellet soluere quod debebat . Enhioc patet , quod multo magis ex arbitrio principis iuste bellantis pendet continuatio b lli, quum bellum est quasi in
sine,licet offerant hostes satisfacere..iciunto de damnis ex bello illatis scito quatuor . Prima quod dana omnia ex iusto bello illata non solum repugnatibus, sed cuilibet mebro reipublicae contra quam euiustu hellum absip ξeccato sunt: nec ad restitutionem tenentur qui intulerunt,etiam si innocentex contiogat per accidens dam-miscari,uerbi gratia,si ciuitas aliqua ex iusto' bello in pra dana daretur,liceret cuiusque ciuis bona diripere , licet alia quis eorum λrto esset innocens:quia sententia iustitiae bes litae non tenetur discutere,an aliqua pars reipublicae sibi in iusia hostis,sit innoces:quia praesumitur tota hostis, ct tota. habet pro hoste:& propterea totam damnat ac diripit.Et peΕ .se loquendo,illo iuste accipit, quantiis aliquis innocens penaccidens iniuste patiatur: quae enim sunt per accidens , exi regulas sunt ecus autem esset si ex in entione ageretur com . tra innocentem.Notanter autem nominaui membra illius reipublicae:quoniana persenae Eccleliallicae , quae non sunt partes populi,non iuste diripirentur Vbi secundum praeteneundunt non eli,quasdam personas es e a iure canonico ex Diasa danis bellicis,quas habes ex tra de pace di tregua cap
Innouanaus.ubtilicitur. Innovamus ut presbyteri, mona- chl, Qnuerit,pςregrini, mercat es,rustici euntes ues redeuntes Scanimalia quibus arant,& semina portant ad agrum securitate c0ngrua letentur.Exxxiiij.q. ii .cap. Paternarum. explicaotur etia oratores.Qu's canones rationabiles ac sanctos quintuni V id quod positivi iuris continem an abi
ius desςueripi,uescio. erum pςr mercatores inrelligo nom gotiatores qui ibi rςsidoni,sed illos qui liospitalitur .aud Nanseunt e q90niam mxrcatores incolas non uideo melioris esse coditi nis quam artifices Tertiti est,quod bella. itente iniusto tenentur omnes de danis illatis: nisi ex igno, ratia lygitima excusentur,quae tam e no excuset a restitutio;
62쪽
le belliuis in iustum . artum est, quod siue iusti a sine iniustum sit bellum,debent seruate bellatores regulam Ioanis Baptistae illis datam:scilicet, Neminem criciaciatis,neque calumniam ficiatis, ct estote contenti stipendiis hiestris.Peccat squidem mortaliteropprimendo rusticos, & l inspirantes ad lucretionem,inab ad destructionem,& allia huiutinodi latrocinia committedo. Nec excusantur,quia no datur eis stipendium:quoniam ex hoc rusticorum & ciuium res non obligatur illis.Nec dissimulatio aut authoritas capitanei aut principis excusat, nisi in poenam riisticis aut ciuibus iuste infli- Elam hoc seret: quoniam princeps debet ex prouentibus quostΘtus status proportionaliter tribuit, militibus stipen dia sufficienter tribuere:& non debent isti particulares uexa. xi.Lex enim iniusta est ex forma , quae non secundum pio portionem grauat populum. Si tamen probata consuetudo. obtinuit,ut ligna& Meas militibus hospites gratis tribu-rant , non dano: quasi enim sorte quadam contingit ob hoc riuasdam terras seu uillas prae aliis grauari.
. Diebus finis bellum exercere an si peccatum.
BEllum exercere in diebus festis absiue necessitate pecca- cum est, propter inquietudinem diuertentem a sanctificatione torum. Non tamen est mortale peccatum, si diuina no omittantur,puta Missa quiamon est opus seruile.Et simile est judicium de aliis diebus, quibus proinibitum eit aisacri canonibus praeliari:scilicet in aduentu dc quadragesilua&Gutta careugas.extra de treuga & pace si tamen iura haec sibsisterent:nam abrogata per non usiani dicuntur.
Ecclesiasica beneficia appetere O procurare quai vio
BEneficium Ecclesiasticum considerandum est primὀ.qu ad ingressum,tam de appetitu quam de procuratione. AP retexe si quidem Ecclesia1ticum beneficium, siue curatum liue absque cura, nullum .ex suo genere peccatum est: quo i clam huiusnodi obiectum est intra ordinem appetibilium ratione Propter Apostolus absistute dixit di Qui
63쪽
Epistopatum desisterat bonum opus desiclerat. Pecca iug utem contingit ex desectu alicuius circunstantiae requis : puta quis,cur,quonaodo Sc. Et quoniam Requentishme secundum pulnam circunstantiam in huiusnodi appetitu peccatur: ideo Apostolus statim subdit de circunstantia quis,apponendo conditiones requisitas ex partς personae adi edium appetitum Episcopatus, dices. Oportet putem Epis copum esse iraeprehensibilam Sc.Et quoniam peccata ex parre circunstanti arum facile patere postunt applicanti ad subiectam materiam mos ad specialia descendendo dicimus,qtiod benescium plane curatum quale est Episcopatus tunc tam tum ex parte personae licite appetitur quando appetens nouit se habere conditiones requisitas ad Episcopum:& similiuter non plene curatuna quale parochia esta quum quis habet conditiones requisiitas ad praesbyteium parochialem : di licde aliis.Et hoc concurrentibus etiam ex parte persenae aliis circiinstantiis comparativis debitis. Vbi scito quod persona appetens debet seipsam mensuram per respestum ad tria, scilitat ad regimen animarum, ne praestinaptuose ad arteiri artium relatum se inueniat,& ad oves quibus pascendis uacaturus est,ut tantula distet uita sua ab illis, quantum utrapastoris a grege: dc ad alios quibus tribui potest aut debet
tale beneficium,ne se dignioribus aut aeque dignis antepo- ,rat.Et hic tertius respectibus habet locum etiam in appetitu beneficiorum sine cura. lebet enim secundum rectam rationem appetitum sic moderari ut absque ultio acceptionis Fexsonarum appetat sibi prouideri de beneficio in communi uel hoc . De circunstantia quoque finis aduertendunt est,m:' beneficium appetatur propter sinahi malum : .Puta delic*'tam ct opulentani aut splendidam uitam ex Christi patrinio nid &c. ct sic de aliis circunstantiis. Discernere autem ante rr catum mortale Sueniale in de ordinato appetitu b ne
sicii non est dissicile, praesertim si benesicium est curatuita,' maxinae si est persectς curatum : nam si appetens paruisacit
continensiurare seipsum ad artem articum hoc est curam animarum ) alias comensurationes post ponit ab appetitum
64쪽
contra charitatem oviuna Christi appetitur si beneficium est
tu Muna,& contra iustitiam diitributivam saltem appethur, tibi beneficium non est curatum. Intellige lector quae dico : nam si quis appetit simplici intentione beneficium comuniter aut sine cura, non cogitans de dignioribus se, non peccat: quia subintelligitur,quod appetat habere licite.in hoc
putem quod est habere licite, includitur quod detur sibi si . ne Dei offensa. Et timiliter si quis cogitat de dignioribus se, non intendit illos impedirς , sed ero se ipsb procurare
ut habeat licite, non peccat eadem ratione potest enim contingere ut superiori ancte det illi qui minus dignus uidetur,
Seth ab lute propter aliquas circunstanticia tingulares,tunc Occurrentes,essicientes ut dignior pro nunc postpon edus sit. Beneficium autem quodcunque pro se petere aut procurare eius leui moris est, cuius est appetere illud. Et pi optet ea quando appetere est d innabile , petere quoquo damnabile
est Eget tamen aliqua circunstantia petere , qua non eget appetere,quia est actus exterior qui potest scandalizare, di propterea eget maiori rectitudine. Et scias qucida doctoribus petere regimen animarum ideo damnatur: quia uix postibule est ut homo integri siqnius S rectae mentis reputet seipsum habere supradictos tres respectus petaonales; sine quibus petere simpliciter:dc abselute,est praesumptuosum,ac per hoc indignum reddit petentem. D ico aut i simpliciter δc absolute: quia tam appetere quam petere secundum quid hoc est ii superi0ri uidetur expediens,cognoscendo se indignum cum tremore committendo negotium Deo,pro honore Dei,& salute Ecclesiae non est perniciosum, quantiis sit ueniale, nisi charitas moueat: de quoniam hoc non est petere, sed offerre se,si opus est, ct si charitas uere mouet, meritorium est sicut
Esaias,Ecce ego mitte me,& Martinus, Domine si adhuc po. pulo tuo sum necessarius, non recuso laborem . Memento quoquetion uersari in magno periculo, qui in ligens,& idonaus cum tremore dcc.se offert: petendo secundunt quid benescium uacans cum cura animarum imperfecte, puta parochiam : quia cura animarum proprie, & plene solius Episco-
ri est. In cuius signum di solus sponsus ςst Ecclesiae , di non
65쪽
Ecclesiana deserere eundo ad religionem et Reliquie vim sunt adiutores Episcopi ad curam animarum . Continet au tem ct utinam non saepe appetentibus es petentibus eneficia,procuratio simoniaca per munus a lingua uel obsequio de quibus inferius parebit, quum de simonia dic ux. Beneficium Ecclesiasticum secundo considerandum quoad progressum est,& quantum ad seruicium personale&quam tum ad prouemus. In beneficio si quidem de ivi e requi ente residentia,peccatum est, sine rationabili causa n0' resid re Et si beneficium eis curatum non relidere absque ra mn bili causa,peccatu coiter mortale est pro quanto damnum infert animarum : nisi propter impersectione actus excusetura mortali. infert .n. contrartu naturali iustitiae qua tenetur ιγ semet ex suscepto officio gerere oviu Christi cura,quae regu- Iariter hiae relidelia no potest habere ut debet,qui1 etia prae, sentes est solicite studeres circa alas, uix regnant ut tenentur, Iniustitia.n.ex sito genere mortale peccatum est,quauis propter imperseetione actus sit quandosti uenialis.Effetialii co-tra debitam charitate Christi. Nam amor eius non est apud via,qui parvipendit,quae maxima sunt Christi: falutem .sans .marii sibi commissarum. Etenim experientia testatur, quam.
. male se habeant in spiritualibus, ct in teporalibus cclesiae Christianae propter absentia pastortun antiquum prouerbiu. est,tam quod oculus domini linpinguat equum, quam optirnu finium vestigia domini. Excusare tamen potest absentiῶ sine rationabili causa a mortali impersectio actus, uel pr Pter paruitatem temporis, uel propter paruitatem damni, &ii quid est huiusmodi. Peccatum quoque est beneficii Ecclesiastici prouentus male expendere, ut patet. Mortale autem est,si eo quod superfluit necessitati naturae dc personae, mala dispensatoris fide abutitur: ut si inde dicat propinquos, aut in pompis di luxibus exponit, & alia huiusmodi exorbitantia , ct enormia tacit: quia non dominus , sed dispensator est Ecclesiasticoruiti prouentum: di debet primo sui, deinde Eccletiae , dc propinquorum , dc in aliorum indigentium c xam ge eret non ut ditiites alij siant sed ne indigeant.
Beneficium Ecclesiasti u tertio , quo ad intilliptic tio e
66쪽
coris derandilhi est,quamlo est peccatum,& quantum ad discernendum nosse oportet, quod multiplicare in uno be-1iesidia,non est ex suo genere peccatum:qula si esset ex se pecccatum, nulla unquam ratione liceret habere plura beneficia. Neque est ex sub genere bonum aut indisserens mortaliter rqilia Qnat quandaret di nantia, stilicet plura stipendia dari uni. Regulare quippe est, ut unum uni detur. 'Sed est denenere nocivorum , quae ex adiuneta ratione possitiat honoriari, sicut percutere nominem , quod, nec ex se peccatum, nec indifferens mortaliter est, sed sonat malum hominis ,
quod potest ex aduincta iustitia propter bonii publicu , Sc. honestari. Accipere siquidelii plura beneficia, sonat quid nocivum Ecclesiae; & diminuendo ministros cultus diui-
hi ,3c occupando quod multorum deberet este , di animarunt quaticlaquὲ curam debitam impediendo , haec enim nocumenta constat ex pluralitate beneficioru inferri sanctar Ecclesiae. Posset lainen talis necessitam aut ratio superti inire , quae aut tolleret huiusinodi nocumenta, aut efficeret non esse inconuenientia, & sic' redderet pluralitatem beneficiorum licitam. Et haec ratio maxime ex parte Eccle- sarum vensanda est, non enim propter bonum personae,
sed bonum Ecclesiarum tolluntur hindi inconuenietia. Moi tale autem peccatum in huiusmodi pluralitate interuenit, quado no propter rationabilem causam obtinet quis multa beneficia incompatibilia,& unus quidem occupat lo- 'ca multorum,alij autem esuriunt,&c. quia huiusnodi pluralitas est iniusta contra aequalitatem iustitiae distributivae.' Nec excusatur peccatum mortale propter dispensationeni
Papae sine rationabili caus, quoniam dispensatio Papae cadit superius positiuum ,& non superius diuinum mortale , pluralitas autem beneficiorum sine rationabili causa,est contra ius diuinum, dc mortale, quo communia Ecclesiae hona distribui iuste debent partibus Ecelesiae. Nec obstat,qδ be-τesiciola plura dicuntur licite dari uni, qm in omni genere
propter imperfectionem actus minima excusantur. Beneficium siquidem adeo tenue quod non sufficit ad sustentandu uimvirum , non est beneficium nisi impei secte, quoialam
67쪽
non potest ratione institui, ut unum sit in imius stipendium. Et propterea de his minimis sit ut melius seri potest
quousque minister habeat sufficienter unde uiuat: quoniam propter ministros sunt benescia, ct non econtra.
Sille tamen sic consessbr pedem, circa iudicii ian illitis qui iam cum dispensatione sine rationabili tamen causa habuit, dc possedit plura incompatibilia, ne praeceps neges absqlutionem. oportet enim discernere, an iste teneatur de necessitate salutis renunciare reliqua reseruato tibi uno, quod non facile est, quando beneficus bene prouidetur per uicarios.
Vbi scito,duo esse in hoc potissimum pensanda.Prinaum est damniini Ecclesiarum. Secudum est inaequalitas disti ibutorum beneficiorum. Et quidem damnum Ecclesiarum quatum ad temporalia,& reparationem opportunum, siue teni-pli, siue paramentorum &c. Sc numerum ministrortim diutini cu x is,& rusu indiuimini cultum,& ministratiqnem sacramentorum,facile cognosci potest quoniam haec stibiacet sensibus.Sed quantum ad curam animarum,si beneficia sunt eurata, oportet hominem non seipsum fallere: quia quum istudet operam rei illicitae, sciiscet conseruationi philium inc patibilium absque rationabili causa,no excusatur ex illa causi illicita a residendo ad uacandum curae animarum t ac per hoc sibi imputatur coram Deo etiam leuis culpa in damno animarum. Et propterea di si possibile eis, dissicile tamen acrarum uidetur, quod absque notabili dano Ecclesiarum huiusinodi pluralitas continuetur.Et quando sic accidit,neganda esset abselutio: quoniam notabili dant Ecclesiae conseruatio uoluntaria,absque rationabili cause,non est absi3 peccato mortali. Ex parte aute iniquae distributionis aduertenduest,st non eis ille iudiciu de distributione quando fit, di post
factu,nam quado sit,clarum est iniuria fieri dignioribus qui postponuntur, di peccatum iniuilitiae distributivae comitti Postquam autem clistributio, licet niala, cta est, uec Episcopa tus datus est minus digno , non periclitatur amplius distributio,sed res distributa,puta Episcopatus , In cuius signum ironstat non teneri istum minus dignum ad renuntia unia piscopatum:sed ad bens regendum M. Et hoc
68쪽
Exhocautem quodnpia ad dimibutionem, sed ad bene ncia distributa spectandum est post factum pensanda uentuttri .. Ibina o damnum Ecclesiaruna quas habet: de quo damno iam diximub Secundo, damno clericorum bene nieritorum in illis partibus ubi sunt haec beneficia qui deberent exlijs betaeficus o hola orari, id i tioi,uandalum bonorum uirorum , qui uident huius modi exorbitantes distributiones conseruari ab his qui informam gregis Clu istiani dati iunt.inde enim ath limitia audent: o: si in praeceps ruit Eccletia Christi. Et propterea qui haec parvipendit,quia sic communiter a tot fit, 3c quia sei te Papa dispensando dispensavit, non esset absoluendus:ut abs ue alia probatione clare patet.Qxii uerό haec aestiuaat,prouieat opere & ueritate .ut haec mala non sint: alioquin taepidus est,& eutoniendus ..
Bene a tecti a semper sunt dignioribus, ct
magi,fuficientibus conferenda. iB esicium dein una Ecclesiasticunt, non solli idoneo, de
digito,ied etiam ita ut dignior non postponatur, conserri debet secundum Deum Sc conscientiam, quanuis secunda iura sufficiat eligere dignum. Et ratio est,quia uiriti acceptionis personam est postponere digniorem,nunc hic,& secundu caeteras ci lcunstantias. Et hoc i ntellige,quando collator libere habet in sua.potestare prouilionem , nam ubi sola confirmatio electi aut praesentati a patrono spectat ad eum,sufficit quod detur digno. quonia ex hoc ipQ qiuid electus aut pra sentatus est, tanqua dignior habetur.Et similiter quum renuciatur beneficiu in seuorem alicuius , sufficit collatori quod ille iit dignus:quoniam aequitas praefert alijs illum tunc pro sic ua ante beneficio . In cuius signum nullus conqueritur, quando per uiam renuntiationis digno consertur beneficiuquantumcunque digniori conserendu fuisset, si alia uia u casset. Et haec ota intellige de benescio formaliter: hoc est,
quatenus est beneficium,honoris, prouetus bonoru tepo ralium :na sic ad resti his sistribtitionis communita bonum
res tacitur.Dico aut hoc quia ii ad principa te secundu tiei u a C
69쪽
tem iri benencio inuentum hoc est ossicium pascendi, lanistrandi diuina persoluendi &c.spectetur)non esset distilbutio bonorum,sea malorum, hoc est onerum. Et sussiceret eligere dignum : quoniam cessat ibi ratio acceptionis persona.. rum,qua in bonis dignior postponitur. Conferre autem pueris Eccletiastica beneficia existetibus .ialijs adultis idoneis,no solum inexcusabile, sed intolerabile Viuidetur: tum quia pueri sunt solum idonei in spe, adulti au tantem in re: tum quia ossicium diuinum deuote, di studiose i
persoluere nequeunt: quum Hec humana ossicia ualeant exercere,nili ut pueri: S tamen beneficiatorum nullus excusatis Iab ossicio diuino. Nec est uerum . quod secundum iura ca- .nonica concedantur beneficia pueris, imo expresse hoc repro henditur.exim,de praeb. cap. super inordinata. Et si alicubi sunt ordinatae aliquid praebed e pro puer is uide illorum statuta:&.ut puto iuuenies, quod non sunt beneficia Ecclesia-Σ:ssica sed qi Ledam pro uitiones ad sustentactos, de alendos pueros in semitio Ecclesiastico, Vnde non tenentur tales ad OB. 'sicium diuinum: ted ad id ad quod sunt quasi conducti.
Bestialitas in moribus cognoscitur. bestialis enim homo non percipit qlsae Dei sunt.
BEstialitas in mortalibus, est genus uitii plusquam humani. Et multis materijs communis est in quibus essicitur honio sicut bestia uel in conuersando , uel in comedendo,uel in coitu,uel in persequendo seu occidendo. Et con- . stat propterea semper esse peccatum , si tamen mentis compos iit. Et communiter est mortalissimum, nisi propter imperfectionem actus: ut si quis ambulet manibu, dc pedibus, Bestialitas enim haec uenialis est, turpissiima tamen, nisi loci gratia fiat.
. Blasphemia Deum habens pro obi Go ,semper en
peccatum mortale. T Lasphemia peccatum mortale grauissimum est: quia est Dcqntra Deum . Et consistit in dicendo aliquid,qiiod Deo
70쪽
non conuenit: pu ta Deum esse iniustum . Vel negando ali quid quod Deo conuenit: puta Deum no curare de nostris. . Vel attribuend0quod Deo soli conuenit creaturae: puta qd diabolus est omnipotens: aut quod satum regit omnia. V et De ut sanctis iniuriam irrogando:puta maledictus sit i&c. Et ad hunc modum reducitur blasphemia irrogantium in- Iuriam Des aut sanctis, dum indignati resonant membraeorum pudenda: liue quae laabent: siue quae non habent. Et scias,quod licet blasphemia multos habeat gradus dum gra uior est contra Deum , quam contra sanctos: dc rursus grauior est contra Detini quam contra beatam Virginem: Ecac grauior quam contra iunctos: & rursus grauior est quae ex assectu detestativo Dei, aut fanetorti uam quae ex passione extrane. Iut mala consuetilliine, quasi non sit uirilis ani. mi,qui loquitur sine blasphemia, ut uidetur apud multos inobeu ille omnes tamen sunt eiusdem speciei. Nec unquam excusatur quis a mortali, si sit mentis compos, nisi inaduer--.tentia esset in causa, hoc est si ex lapsu linguae protulit.Verbum blasphemum, non aduertendo sensum uerboruni ; itaqu6 is aduertisi et, certus esuequod non dixisset: tunc enim minit blasphemia non formaliter, sed materialiter tantum . et ' Scito quoque,qu6d dicere ad sanguinem Debuel ad corpus. Dci, siue inuocando per modum iniuriantis, siue resonando in rixa aut turbatione contra aliquem , non est blasphemia ς quoniam postquam uel bum caro factum esue Deus habet,& corpus,' sanguinem ς& non dicitur per modum initi riantis, qua nivis irreuerenter, quum secundo modo dicitur. Et pr*ptqrea peccatum est graue,non th mortale, quia no c tra, sed prieter Deu est, ct tanto grauius, quanto isequetius.
Criminusalsa impositio semper est peccatum
C Aluuinia hoc est salsa,&malitiosa impositio criminio
M peccatum est in proximum, quod non sola poenitentia ab luit tir, sed oportet satisfacere offen. proximo. Si autem ex errore imponit quis falso alicui crimen, calumniae' quidem uitium, formaliter non incurrit , sed materialitipvo C dct