장음표시 사용
101쪽
rum etia attinentiam Atq; proinde eius ratio- Theolo- nibus in contrarium adductis responderigicu; di mus; primum quod inquit, totum Pro
ἡ. uerbiorum librum ad Ethicam, atq ; hci .
Io dupli nos moreS pertinere, verissimum est. diiscem sco- cimus tamen,quod licet hie fiterit prae-pum ha- eipuus Sapientis scopus, non tamen esse uexit negandum, quod aIius .fuerit illi sco pus P ς minus praecipuus, nimirum hac occa . signe multa praeclara ad Theologiam attinentia demonstrate 3 atque proinde quando inquit Sapiens suum prisuerbiorum opus esse utilissimum ad scienda
sapientiam ,& disciplinam, intelligere voluit. quod nobis superius dictum est. Quod vero ad Venerabilis Bedae auctoritatem attinet, respondemus, illam n
stram explicationem non infirmare ;quoniam per praedicta verba non ne-aedalo. gauit , hanc morum disciplinam adve-cus em ram sapiet iam,quae in praedictis sita est, plicatur- nCs ipsos manu ducere. Quod tandem spectat ad loeum Rhetoricorum nuper Atiss.lo cuat,im ita,me, iudace, est intelligendus, eu, de 'voluerit Philosophus sapientiam esse elaratur. multorum, atque admirabilium opexum scientiam; per praedicta autem opera nointellexit arte facta chaec etenim vel nosunt mirabilia, vel raro admodum talia
existunt sed illa , quae post naturalia,
vel etiam . aliquado diuina nuncupatur: quinimo hoc ipsum ratio videtur suade. re, si quidem inane fuisset dicere, praedi. tum esse illa scientia, quae pextinet aiilla tantum,quae sunt arte saeta Q. . 'Prosequitur Salomon isdicare, quoi suum
102쪽
Pr io Auctoras. 2. IDium hoc prouerbiorum opus conducit ri . . Pad comparandos alios mentis habitus. Illi ianimirum scientiam , 8c intellectum; sic diligere
etenim habet in eodem capitulo verὐ voluerit culo 4. Vt ritur paruulis astutiabo, adj pez sciε'cescents scientia , ct 'inullectus; quoa fi
ipectat ad paruulorum astutia, quamuis ad praesens institutum nihil videatur ctoris pertinere, de illa tamen pauca aliouot hae de Ledicemus inferius β quod vero spectat ad iudiς,-- seientiam,& intellectum, de quibus an praesenti nobis est sermo, varij varia diaxeiunt nos breuitatis gratia, illis praetermissis atq; praesertim recenti rumis qui rem alioquin euidentissimam, non parum Obscurarunt, illam, quae magis videtur rationi,atq; sapientis verbis consentanea, amplectemur; est vero Lyra ni. quam modo etiam amplectimur,qiii inquit, per intellectum,esse intelligendani cogni tionem principiorum , & per scietiam,cognitionem conclusionum, non tantum in speculativis, sed etiam in practicis . Quod autem nos compellit, ut illi potius adhaereamus, est quod videa --, rimus rem ita se habere,si praedictam expositionem admistiamus nam quod pri- mum ad ipsam attinet scientiam conclusionum, quicunq3 nostrum opus legerit non Osic tanter, reperiet non pauca ad naturalem scientiam attinentia in illo contineri, quapropter quando an, .maduertit Sapiens suum hoc' prouer- si
biorum Opus ad scientiam aIMque fidathinesse utilis lud ipsum, quod indicauic Lyramis, nobis significavit'. ' Quod eria
103쪽
pertinet ad habitum principiorum , illsi per dictionem intellectus significatum fuisse , ex eo demonstrare possumus , quod totus prouerbiorum liber sit principijs, seu axioaeatibus, seii 'dignitatibus refierius il quis igitur negarei aud bit, hoc ipsum opus ad intellectum,hoc est ad habitum principiorum assequendum conducere Nos certE existimamus Aristotelem ex sapiente didicisse principiorum hab . 'm intellectum nun
Subdit postmodum Salomon. Mintelligenda verba prudentia, Θ suscipi
dam eruditionem doctrina. Circa quam particulam multae sunt praeclarorum virorum explicationes , quas ceria non improbamus, existimamus tamen Lyra-
ni lententiam esse reliquis praeserenda, inquit etenim , quod per verba prurimpia, sunt intelligenda verba, quae diri x int in agendis; iam pero illa, quae agintur,sunt opera ad artes ipsas pertinentia, in quibus etiam requiri prudentia qua dam indicati it Arist. qui non semel demonstrauit,in omnibus artibus, aut dis- lisei, tu et plinis ubicumq3 electio inuenitur, lo-
opus co cum esse prudentiae, quod certε tum referat ad liqui artifices, tum etiam ipsi medici,inassςροεμ sua arte quotidie animaduertunt, atque ido iiφη proinde non ineptὸ aliqui docti viri huch, u. transtulerunr illa verba Esaiae cap. 3. nimii ' A eret a Iuda validum, osorrem consi- pruden-- liarium , o sapientem de architectis , O' I in atquς prudentem eloquῆ missici . Quapropter secundum Lyravi explicationem est r-telligen-
104쪽
telligendus sapiens , quod voluerit sital hanc morum discipIinam Nile esse ad intelligenda verba prudentiae, quae in qualibet arte continentur . siuE quomodolibet adhibemur. Quod si cum Beda interpretemur verba prudemia,ideli ve prudentialia , quae nimirum leges iuraq; prudenti et describunt, nonmique aberrabimus ι siquidem huiusmodi iis. terpretationi videntur sauere lubsequentia sapientis verba, iustitiam, Θ iurica
is aquilaremiatq; sic existi re pote- rimus Sapiantem in hoc versiculo duos complexu fuisse habitus intellectus . nimirum artem, quae est ex Philosophoebabios recta eum ratione effectivus. ari εethicam disciplinam , quae ab ipso Prii-ientia nuncupatur atq; definitur Mabis us recta eum ratione activus ι quasi ve-it Sapiens suo hoc ambiguo loquendi nodo indieare prouerbia esse etiam ut, ia ad intelligenda verba prudentiae,quae
ldhibentur tum in artibus, tu in in ethi-
a disciplina quibus positis explieationitus, deuitabimus iton paucos errores inlitos aliqui recentiores lapsi suere, atq; ic hucusq, explicata Salomonis verba Om plectentur, vel quamor,vel quinque nentis habitus. ad quos stam Proueriniorum doctrinam inquit esse utilem. Videtur tamen non praetermittenda taximi momenti dissiculeas, quam aliuis posset aduersus nostrum hoc comis leneum excitare, est vero nostram prositam analogiam sacrarum sententia- .ica .ad Hippocratis aphorismos . in γ multis
105쪽
multis qu idem deficere, quod vel ex ipsis Salomonis verbis posset comprobare, Prop. - έquidem quantumvis prouerbia possint nun ur. conferre ad intelligendam aequitatem, Iuuntur quemadmodum habetur versiculo 3. vel ualidae ta esse utilia ad exhibendam paruulis astu liones . tiam,quemadmodum habetur versiculo quae au- vel ad possidenda gubernatula, que
si isti' inadmodum indicauit Hesiculo s. vllaeientili ad intelligenda aenigmata, quemadmo. lposset ea dum habetur versici Ilo 6. aphorismorti uertere. opus ad nullum istorum videtiar conferre posse ; atque proinde in his praediati
defieis analogia γ Quod autem aphin rismi non conserant ad intelligendam aequitatem,ex eo comprobabit, quod a thorismi sunt leges medicae inuiolabies, atqne inalterabiles , quae pioind nullam patiuntur exceptionem , dummodo in medendo iustitiam seri are velimus. Quod etiam aphorismi non coferant ad exhibendam paruulis astutiat ex eo comprobabit, quod licet concedatur aphorismorum opus esse Isagogicii, atque proinde esse adolescentibus ad iditrodiustionem utile, quis hoc esse utili paruulis concedet 3 Quod etiam apho risimi non conserant ad possidenda gil ibernacula, ex eo comprobabit,quod git hernacula intelligantur de Reipubliciaministratione , acsquam nihil nosteonferunt aphorismi. Quod vero petinet ad aenigmata , quis unquam ex: phorismis ad illa intelligenda Pote Idepromere doctrinam . leti institutio nem l Nos tamen,qui praedictam am-
106쪽
logiam, ut videbimus, ubiq; excogit uimus non fore multu laboriosum , illa in his quoq3 reperire. Et quod primum Quom sis ad aequitatem attinet, quemadmodum to leges Sapiens in prouerbijs animaduertit, noti
esse multum iustus. Vt scilicet ad aequis ν iv,adtatem nos redderet propensos I ii on se aequita iscus nimiam seueritatem damnauit Hip- tem, qu1POc. tum in victus quantitate continua ad nim Rexhibenda aegris, atq; sanis, ut aphorisi in uia mo F. primae sedi. tum in discreta, ut aphor. I . eiusdem secti tum in qualitate , atq; substantiae modo , ut aphorisem. 38. secundae sere quemadmodum susE in nostris demonstrauimus commentari js . Maiolem facit dissicultate , quod obiicitur, non posse aphotismos astutiam paruulis exhibere . Verum liuic etiam non erit arduum respondere , si animaduertamus Chaldaeum pro paruulis , legere insipientibus, vel quomo-Vt alij, non paruulis aetate, sed paruulis do a pho- sensu . Sic etiam septuaginta pro di- rism poletione assurram legunt pro ritudinem, o dexteritatem in omni veribu seite lQuod si quis velit legere paruulis , Ut
habetur in vulgata translatione I atque
dicat; quod quemadmodum lex Domini , ex psalle Regio, sapientiampraestat
ρ ruulis , non secus haec prouerbiolum doctrina , paruulis etiam aetate praestat promptitudinem , & dexteritatem in omnibus t respondebimus hanc etiam , aphorismorum doctrinam posse aliquomodo conferre paruulis ι cum etetmnaphorismi sint sententiae, ut verissimae .
107쪽
ita evidentissimae, quid ni poterunt pue- ri illas intelligere saltem cognitione co-m suta nam quod attinet ad distinctam, neq; ij, qui in aetate sunt consistente , ' i. illos poterunt absque doctore, vel com- confusa , mentario intelligere.. Non secus obi te distin- ctioni propositae, quod aphorismi non in . . possint conferre ad possidenda guberna
culari Respondemus , aliquos eruditos interpretes per gubernacula intellexis. se consi lia, aut cogitationes,quaS secum homo diu voluit, ae versat , quo meliores seligat , quibus ita constituti ; di- lcendum aphorismos esse ad haec ipsis consilia, seu cogitationes utilissimos, lquinimo necessarios; est etenim ex Hippoc. Vir nauta medicus non aliam Ob Quomo- caussam, nisi quoniam non versatur, ut do medi reliqui artifices, circa materiam stabile , μ' ', aici, proinde, utitur prudentia, dentia medica pro temone, ad euitanda quasi te- Sirtim,atq; Charibdim, infames scopu-mone na tos Acroceraunia , horrendas tempesta uig)j tes , ne scilicet nauis in miserandum incidat naufragium , atque proinde cum dixerit D. Iacobus cap. 3. Ecce
naues cum magna sint , a ventis validis minentur . circumferentDr ramen a modico gubernaculo, ubi impe ltus dirigentis voluerit , possunt huiusmodi gubernacula transferri ad consilia, quibus non modo vita moderatur,
sed quibus aeg rotantium saluti prospicimus. Quod tandem ad postremam attinet difficultatem, quamuis videatur lomnium ardua; si tamen accurrate Hip-
108쪽
poetatis doctrinam expendamus, non Aerit arduum illi satisfacere . Est scilicetaphorismorum opus, ut saepe diximus, Isagogicum, seu introductoria, ad uniuestam medicinam, &consequenter ad a reliqua dictatoris opera, melius intelli- Ni genda; iam vero inter reliqua Hippocratis monumenta extat aureus libellu opis, si ede alimento, que si percurreris, reperies utilissi. esse sere totum migmaticum, seII ex nium ad
aenigmatibus conflatum. Unicum bις ἡ .hie uitatis studio tibi proponam exempluma inita 'inquit dictator in praedicto libro Alimentum non alimentum. Hoc aenigma
facillime dissoluet, qui fuerit in nostrQaphorismorum opeie, vel mediocriter versatus . Alimentum est non alimentum, quando exhibetur crassus, quam conuenire debeat totius morbi constitutioni, seu naturae, ut habetur aphors smo T. primae sectionis, vel quando exhibetur in vigore, ut aphorismo 8. vel quando exhibetur in ascessionibus, ut a phorismo D. vel quando exhibetur copiosius in aetate, cui non conuenit,ut aptior. 13. 3c I . vel quando exhibetur in qua- .litare , quae morbo non posset conueni- Te, Vt a phor. I 6. atq; ut paucis multa complectar, si totum apborismorsi opus pei currem,qua in plures reperies ex quibus dignosces quomodo propositum aenigma possis dissoluere; Quod idem de reliquis est intelligeodum . Quis fusQuamuis igitur potuerit Hippoc. ri; in potis uinio appellari ex Gal. sententia , quo-simaeaut uiam fuit admirandus in suis praedictio- sa UPp B Σ nibus;
109쪽
ter quam nibyis vel Vt opinatus fuit D. Augusti
uetit dia nus, quoniam artem exercuit absq; merianus ap- cede 3 nos ta men existimamus, debuisse
Pellam , diuinum appellari ob conscriptum diui-hid δε i. hum aphorismorum opus: licet etenim sentetia. in libris Epidemiorum imitatus fuerie libros saeros historiales 3 in prognosti, cis ; prorrheticis, atq; Coacis praenotionibus libros prophetales i in libris de Elementis, atque natura humana , sacros libros scientiales; atque in libello , qui inseribitur de lege libros sacros legales 3 atque nuper citato de alime to aenigmata , quae passim in steris voluminibus reperiuntur: omnium t men maxime, quemadmodum a nobis demonstratum fuit, in suo aphorismoruopere imitatus fuit praeclaras dictas sapientum sententias 3 adeo ut illet possint sapientum aphorismis hi vero possint Hippoc. prouerbia nuncupari. Quod si malis Ga . sententiam amplecti; scito in aphorismoriam opere esse plurimos ad piaedictionem attinente S . Scio equidem no defuturos, qui obi justa Ciant, nos in nostris dictis collationibus, auctore non stare promissis ; quoniam non m impule-- do aphorismos per sacras dictas senten-
p. 'ias; verum etiam per historias, atque
di, et i, in psos priam libros legales, atq; scientia- usu, sues iis explicuimus. Verum sensatus quirit . & libet animaduertet,quod licet praecipuus quod ad noster scopus fuerit aphorismos per ipsas puras sententias explicare , nos talismur invia non debuisse pauca aliquot om- mittere, quae multum inseruiebant, vel ad
110쪽
ad praedictorum maiorem inrelligentias noti-Yvel ad illorum comprobationem . Quod vii conis vero in explicatione no vnica fuerimus tetus fuecontenti sententia, sed aliquando plu- ix. res ad satietatem apposuerimus,in causisa fuit maxima doctrinae ubertas, quae
ut diximus in unico breuissimo aphorismo continetur , cum etenim possit plures eosq; verissimos sensus admittere, quidni poterunt illi plures sententia verissimς accommodarit Quibus accedit, quod hoc opusculum praecipue in Theologorum gratiam a nobis suerit confectum, qui proinde poterunt plures ex suis sententi js per unum,& eunde Et tandεaphorismum interpretari . Quamuis cur au- autem haec parum elimata no auderem ctor haec in lucem edere, amicorum tamen co- P'xum 'hortatione compulsus illa publici iuris edsierit. feci, atq; eo magis, quod calcar edidere charissimi alumni,qui in meis magis laboriosis lucubrationibus transcribendis, atq; typographorum mendis corrigen- Idis, non parum temporis impenderunt a virorumque merces erit studiosis omnis bus non inutile opusculum confecisse. l-diei Oscium ex saeris literis, atque ipso otiam Hippocrate depromptum.
TEneri medicum suum praestare officium,tanquam omnibus notissimu. non praecepit, sed supposvit Hippocrates in ipso statim aphorismorum pro- haemiolo , quemadmodum ibi demonstrabimus; non est tamen omnibus nom