장음표시 사용
461쪽
Historia rusti Liber XXX. quea
credibilis penur7a, quantumvis eius pro tanda & convehendae cura serio tibique iniuncta imperataque esset : non a iunde orta , quam eorum , qui praeerant , incutia , quandoquidem in oppidis & pagis magna si sum omnis
generis copia, ac plutes acervi nodum ex Augranis ubique habebantur. Unde sebat , ut delicientibus ei bariis plurimi militum . ped sitis potissmum ordinis, asperitate itineris at- qu. inedia debilitati, in itinere passim suecumbere viderentur.
inter progrediendum venit ad Maximilia. Num Nicolaus Rastianus . a Niatio & iis, qui Agria obsidebantur, missu . qui eorum nomine , auxilium mille peditum stlos tario tum petebat. Quod quum iugia eius . diveiss lGgionibus selectum esset, nec tamen Nicot si bi tantum audaciae sumere videretur , ut deceptis hostium custodiis, illud in arcem inducete possit, nisi prius Agriam rediret, ae soler- - tiu ae cautius indagatis itineribus ingressum
exploraret permissus est id facete, mox Agriam provolans. iterum inde citatis passibus te ver sus , obtulit se , quod prius promittere non
erat ausus, oportuno. lectilium. Itaque dati
mox Iulio Cisalis Stratoido Foroiuliensi, Teii canae legionis legato , qui hanc provinciam latus . libensque suscepit , octingenti milites Germani &Ungari , quibus praerat Petrus Nicolai Palis fiatii, si iux , cum Michaele semeleno, qui ciam die XV. Octo ii duorum ab Agria milli alium spatio ab libit,
Initi tis accepto certiore nuntio. eam hesterno die ho
p. tium sti traditam eri ; tristes ae remebundi in ca
, et, a stra redierunt. Cum enim hostes tam ex op. virtut . ab pido , quam ab iugo montis propugna laos adeo diruissent . ut non parva o animo spem rep. litur capiendae arcis concepisse videtent ut . iussu Nehem ti, Chausit per eastra obequitantes. duplicem in classinum it ruptionem, qui erat decimus Octobris, publicavere: quae tam pertinaci inlinque studio, ae contantione in ira 3epugnata est ut hostes quater per ruinas ascen dete conati. quatuor tepet in vicibus repelle tentur , magna edita inritique strage. a. eo ut e nostri, quadringenti milites det titerani e le. tradantur: ex hostium vero numero tormen.
iii & suo petotum glandibus icti amplicii iii
bu, millibus occubuis. In ea pugna a et o tu caput penetrante galeam glande sauciatum fuit , sed laviori utiliae re ; Ex Germanorum .ero Capitaneis es Qttiter pugnando illa die occubuere , inter quos eximia virtus
milit, iis Luitui di ab Ulm. euica Nobilita iis . Equitis Oidinis reutoniel, viri Gallicis. Belgicis . atque Hungaricis Bellis exercitati.
piae caeteris entuit s inter Turcas velo praeter u illeJaniceios pratorianos, avet iis etiam sina praesectus,& complures purpuras atque praetoriani equites caesi atque interfecti sue
C., macii Huius pugnae cruento admodum exhil alialones & Celmani pedites perterriti , cum iei i aice viribus desectos, ae hosti pares seiuio, dies L li rent, si adhue oppugnatio repeteretur. dege
dii, sua neri animo cuncta meria de pavore attollentes. ruanti clanculatria de arce dedenda inter se eoi lilia miscere ceperunt. Quod eum Niatius de Te eo an inod vertissent , ptimum leveritate
vellere conati simi ; eosque eorreptos ad is cam , quae in area areis pumendis reis eiecta erat. suspendendos iuriiunt. Verum cum Omnes inter se consura se de seditiosus,quani probo, fidelesque milites dee ei et . posthabito contemptoque militiae iure, captos commilitones
. manibus lictor in silicti, gladiis extorquete, liberateque vidiisent, & ipsis quoque cadem
minitaten: ur, ad preces conve i. ne tantum
flagitii de E eeotia committerent, neve hosti fidem nequaquam seivaturo quie quam erede - η rent, orare & obsecrare ; poliremo aperto ca pite, senibus provoluti per Deos immortales. per Elutem animarum . per sal, iidem Le. ut honorii de virtutis memore, fido ae infando incepto abstinerent , seque prius occiderent, quam tam turpe Ac nefarium facinus de ligna rent, eum laenium is de lamenti, obteliari: se3
Rebus ad hunc statum inter duces, ac consternatos militum animos deductis . nee se/itione quicquam remittente. Michael Balogiis ex Unguis in muli tuma, iniussit piogi esui de deditione cum hollibus colloqui cepit: i itatim Wallo. sta Germani, o uitilis in per ens ducibus, catervatim sese aggrega eie. Hune /Balogum postea aliam ob seditionem Fileci concitatasia, Georgius a uiro Pa Ei successor ea pinu iupplicio afecit Diis immortalibus proculdubio hoc dirum estis scelus. 1imul neciero vindieantibus. Ne ora hostes, propius arcem concursu facto , pulpuratorum atque
ipsus principis fidem inconditis clamoribus
ingemitiare,:ec usitatem omnibus polliciti, tu tum abitum cum rebus 3: sarcinis os te. Moxoescente proditione tumoltuque, spretis ducibus, multi edi Germanis de Ungaris Mattinum
Pacionam imum legio sacerdotum , ae
Georgium Bessinimum deligunt. qui ad Me. hemetem de lbraimum purpuratum e lesii, ii gancellis libere exeundi de ieeedendi conditioni deridibus transgant: quibus ea templa diploma fEU
aurei, descriptum character ibi s nomine Me ditemeti, dat uir confestimque i tirca de Taita.
ii in alcem triumpunt, Christophorum Collatum, qui arcia custodiae pixerat, exutum vesti bus , ac flagellis cretum per portam eliciunt, Niatham de Tei seonem . ac Quin squilim iuvenem', cumJoanneJacobo Tum ano C mite, acJoanne Barciano Niarii legato & C solano. vel invitos di reluctantes ad Meheme tem perducunt: atque hoc modo in fauili inse- liciique eventu, XV sit. die obsidionis, ea in-sgni arce potiuntur. Eos omnes Melie meies miri
fidei seruandae admonitus amoveri.& de salute o te libertate bene sperare iussit. Sed partim in a, . si tilibet, et odia habiti . panim compedibus , .lata
vincti EElgradum perducti fuerunt, uno exco . q. sto Niatio, quem secum in castiis a Ianicei ii alii. rum decutione custodi ii xcluit. Ex iis Cos ianua, Bellenianus, meliori usi ortuna ex castis sectam subducentes profugere , alii post
iungi temporis capi vitatem , ut Barcianua& Quiniquius , cum Ferdinanio Vespii miipta tecto ae aliis, . turri Belgradens Net, oi diana pol liminio domum tedierunt. Sea ieras eo de sumantis partim maiore animi. partim moibo ibi contracto, dc retium neceii malum
462쪽
i , desectu in eustogia petiere Capta Anii vicina, e:iam arces , diffugientibus pras initis, tu
cae nullo negotio occupat uni: quum Michael Beltinianus Ceteriam, Joannes Gallus Sat vas conem . ae Benedictus Colaius. & Joannes Helinativi sito cum metu perterriti vacuas deletuissent. Fama amis, Agria ad Maxim lianum perlata cum ad oppidum Rimatembatum ea
Cum cauta ecllocarentur , intellectum ab iexploratoribus & captivis suit, Classarem &alios 'vos dain purpuratos habere a Mehemete in mandatis, ut castra nolitorum, quae ad
XXI. diem Octobris, prope Miscocium collocata erant, vel cite a noctem . vel summo diluculo, cum XXX. millibus Tureatum adoriretur. Quamobrem Maximilianus Suar-cemburgo legato. ut castra cattis 5e cultibus ilia habetet , etque quamquam gravissime muniret, excubia tum numerum duplicaret, ac ' permoveretur, molestissimeque seriet , feci sub noctis medium novi, & ieeemiolibui mi- laboranti, ut vehementer cupiebat, tempe- litibusea variaret, omnesque in armis paratos
stive succurrere non potuisse , nequaquam ta- esse iuberet , setio iussit. sequenti die, quimen si acto aut desperato animo desilendum a luit XXIl. Octobris, instructu aciebus ad Cie- Me, susteptis consilis, sed perseverando atqueam ste sum promotus exercitus; pr2missique Her darido experiri decrevit, quanium divina ad- manus Rosiruinius excubiarum , ac Joannos n. fiatutu, ope, vel in recuperanda Agita , vel 1 Baptista ricatus. Contuberniorum pia reai,
Diletidi, ulterioribus hostium eonatibus prae- cum DC. equitibus. ut eastris idoneum locum ouis. stare operae posset: eamque suam sententiam caperent . adventumque castrorum ibidem principi Transiilvania , ae Tissen bachio sine operirentur. Illi chin classerem eiusque eo- mota pei scripst , ac ut quam primum vites pias non procul conspexissent, subito, remissa coniungete maturarent . admonuit. sub id aliquot equitibus maiorem equitum de pediri pum temptas. venit cum Transsilvani, sigismulidas tum numerum tam Germanorum quam uim diis si ua oppidum vanausum , traiecto ad Tocatum garorum eeleri cursu submitti pollui aiunt ; in , mitium Tibisco , ac relictia ibi exercitu cum paucis terim tamen minutiorem pugnam ad paludis . s. i. equitibus salutatum accessit Maximilianum, transitum cum hoste inceptarunt. Palus illa - tutie ad Rima secium copia, omnes in una ca- oritur ex amniculo Cincia nomine, i e monstraeolligentem .ae inde Nulli. die Octobris tibias supravatam vicum positis in eam plani una ad vaniosum omnes copia promota sunt. ciem delapsus, nullisque tipis coercitus, lepit fl
o die Tigetibachua, qui erat in itinere , ac potius quam fluit; denique pigro ubique lapsu Ti Tlvani eum Tartatis minutiore pratio in salonem supra sancti Petri oppidum fertur dimica sunt, qui per fines podolia, ae Mara- dissicilis transtu, quamquam vadosus ob pr malusum. atque inde facto per iuga & angu- fundam cani voraginem. stias montis Besquedi, duce Calga, qua vox di- Quibus mox ptallo ivit sua ieemburgus u.
gnitatem exprimit . eius. qui principi insuc, cum Austriaco equitatu, ac Palilius cum sis cessurus, ad Mahumetis castra pervenerunt, garis, & Albertus init alius cum Transtitva- ἡ, ari, quum aliae Tartarorum manus, illo adhuc sa sbus copiis. Husim fugam simulantes ac , . isti mandi i et castia habente cum Casiliano eorum paulatim terga vertentes, nostros ad insidias , . principe Turcis sese coniunxissent. Ianicerorum, ac tormenta , quae non prosul iis c.=ὰh, Hae nos torum copiae trifariam divise . om- collocaverant, a uicere contendebant ; Sed μὰ . . . nium iudicio ad septuaginta millia bellatorum cum a nostiis dolum animadverti vidissent.
. constituere credebantur ; de sane fuissent , ii tormentia. quae magno numero adduxerant. omnes, uti debebant . integro numero conflu- in nosti os obvertis & explosa rem gerere ca-xistent. Vetum postquam Maximilianus ipse- perunt. Nee suarcemburgus suis defuit, quin met imi et sum exercitum perlustrasset. ae ab capto ex tempore consilio, assumpta quot un- snguli, prae ecti, de tribunis censum equitum dam Tiatis luanorum ac Palmanorum pedi& legionum poposcisset . quot nimirum quais tum valida manu , sex colubriuas eam pestrique aimatos in aciem perducere posset, depre- pugna aptas, paludi, quaerat transitus . ce-heo sum est Gelma notum equitum tria millia, seriter admoveret . & in consertos hestes expeditum quatuor, tormenta campestria XXll. plodi iuberet. Mox accurrentibus Franconicis Tranislvanorum equitatum una cum silesaia & reliquis Austriacis equitibus, ae imperio iueis .quos Ralbicius ductabat. quinque millium Ungarii copiis, de aliquo allonum turmis, esse. pedites totidem. ae XL. tormenta. Tic plasium acerrime redintegratur ; tormenta selibachianos Cermanos pariter & Ungatos cum magna strage hostium , qui conseitissimi superioris Pannoniae incolas quinque millia ad vadum constiterant, bii disploduntur. pe- equitum , ae parem peditum numerum , ae dites scio talii hosti locum eripiunt. ae su-XXX v. tormenta , ita ut summa totius exer- perato palustii trans eum in ea jum fugam citus in unum collata , simul cum Palssianis, vertunt. Quam quum nostii equites vidisent, XXXIX.millia equitum & peditum eis ciret. fugientium tergis infrindo , ae cadendo adae XCV. tormenta haberet. Peram censu alia duo milliaria processerunt , eas, in hostiumque habito cum prasectis ci ducibus consilio numero circitet M. Iani tis. & equitibus, decretum est, ut ad oppidum Crestetum, Dios. qui fere omnes praetoriani erant , ampliussior anaditionis, quae olim ad reginam pan- quadringentis Ex nostiis non plures X v.mi noniae spectabat, cum omni exercitu conten- litibus interfecti . totidem vulnerati simi ; Sederetur ; quod locul ille anni superioris ad Sor. notum expeditione Maximiliano cognitus, aes prius occuparetur, proposito commodita esse
iudicaretur. Quamobrem suscepto itinere post tridui laborem isthue eli pelventum. in ii, Diihinatus Quinspergus equitum ses
petariorum magister . claro loco natus, vulnere minime lethali perstrictui fuit. Tormen. timentata etiam omnia, qua hoste, secum habebant. Α3-iuriis
nostiis reliquerunt . quae XLul. numero in cassia
463쪽
eastra nostrorum attracta sunt. Et nisi nox se perveniens certamen diremisset, haud parva eo die victoria spes nostris assulsile videbatur. Huius pugnae latiora successu nostris ingens
animorum ardor, ac decernendi de terum sum. ana cupiditas ereverat , ita ut Transsilvanus ante autoram inscio Maximiliano, cum suis omnibus paludem transiet, ut cateros nequii- tutos urgeret, quo citius ad conserendas m nus deveniretur. verum inito consilio visum fuit, ut eo revocato, tam equis, quam vitis,
longo itineris labore satigatis aliquantulum quiescendi spatium concederetur ue intereaque de progressu ae consiliis hostium estiora emgnosci possent: quandoquidem multi Mehe-
metem reductis copiis iam reversum esse, multi Agria adhue subsistere,&noslios invadendi
Interea quod eo loco nec pabulandi, nee lignandi, nec aquandi copia erat . meliori &commodioli loco delecto, ea ita ulterius quat-ta parte milliari, a Cressaso locari placuit, eodemque die ab aegidio Magno, ae Joanne Ar- noto , qui iussu Palilii Agriam verius excutie-
. rant, tum vero a Niatio in hostitim eastris captivo , per idoneos homines a latum est, Me-hemetem cum universo exercitu adversus no sitos tendete , animo eum illis consigendi. Quamobrem MΛxi Mira viis &sicis MuNDusae caeteri duces dictis sententiis decrevere , satius consultiusque sore , illum to eo tutiorepra stolati, quam obviam ei procedere. Nec
eventu eonsilia eatuere , eodem namque die
circa meridiem sex millia Turcatum de Tat. latorum . ductore Galga palustrem illum locum traiecerunt, sed eos nostii magna eorum
cade repulerunt, & sex tormenta. quae advexerant , eis ademetunt. Mehemetes summo
Meheme, diei shquenti, diluculo, cum innumerabilibus rei cora copii, , ae ingenti tormentorum numero, aesu nastriι camelis, mutis, de iumentis clitellariis,aliaque . it. infinita impedimentorum multitudine, castra in conspectum nostrorum posuit , quae multi duces veterani cello iudicio ad CL. millia
utriusque ordioes militum continete existima bant. Tametsi autem instructa acies, aedeniata hastatorum equitum agmina. invicti exercitus robur . ac speciem prospectantibus pra-berent; nemo tamen erat ex nostris , qui tumidum hostem, ae numeto quam vii tute sce- tum magnopore formidandum putaret , ita
masis pertinaci admodum devoti animi proposito pugnam poscere videretur. Nee mora , priusquam eastra uni ismconsedissent . primum agmen validissimum, quod ptae erat, in quo Hasanea Mehemetis magni filius Budae pixsectus , ae Sininus Fethate nupet strangulato genitus , ac Cicata purpurati , ae ipsius Ibraimi legatus . a Barbati, Qui haia dictus , rem gerebant , recta ad paluitiem transitum accessii , ae pars in talianos lacellandos irrupit, pars vero plu-tibus in locis . scubi vado locus reperiretur,
tentare cepit. At MMi Miori s ex ea limnitium circa paludem obversatione facile em ito , eos id agere unicum , quo castra cit cumvenire possent . mox relicto iuxta locum
transitus illi enbachio, ipse relictis adpirsidia calliolum equitum peditumque subsidiis, quasti sectura putabat , reliquas copias in aciem ,
produxit in tres ordine, dillinctas ac suarcem bulgum opem Tiffenbachio latuium adcurro Aie ad vadum sussit: qui oblata statim occasone
instantes ituri ululatu barbaros , ac transiecon tes adorti , in hostilis exercitus conspectu . magna eorum eade strage que edita, prosigatos longe submovete , tanta vi atque
ardore , ut quatuor colubrinis, quas attulerant . ae tribus circiter millibus suorum anusnsis turpiter profugere, sociosque, qui templum Bbsti,ta
desolarum prope vasum occupaverant, de q- DAM1ere cogetentur. In tanta autem re persciqn i, si bda neque nostiis incruenta victoria fuit ; quan- ..haio
doquidem circiter CC. ex Transsi vanici desii. ditibus , qui studio insequendi hosti, pr ditet
mandatum, ultra vadum procurrerant , casissent, nec pauciores sauciati: ubi etiam Dith maius Quinspergus pila falconis ab hoste eminia ictus atque intei sectas fuit : Fiani pergus Bavatici equitatus praesectus in crure, ae Georgius Ruberus a caici pia postus , in humero vulnerati: sed in pallibus Turcatum, prater Asiae Beglerbe in , tormenti ictu sublatum,
ac gregatiorum militum maximum numerum,
ex placipuis pratorianis equitibus plurimi desiderali sunt. Eo in loco tormenta Caesarianorum, quae eminentiori in eoile abJoanne Pie-stense io eorum prasecto collocata erant , ingens detrimentum Tuteis intulerunt; adeo ut nulli ictus absque certa & eluenta consertissimorum stlage emitti videtentur. Maxi initi nus soli cito animo ad omnia intentus, tamdiu
macie structi, ordinibus perstitit . donec hostes, regressi ad sua castra proiugissent ; qnx
non sne horribili et amore ac nemitu tandem subsederunt: ita ut bina castra vix quarta parte millialii invieem distarent, exiguo lane quam
quam palustri de uligidioso rivulo Cincia di
rempta e qui amborum viris & equis potum usumque praebebat, adeo non protundus,quod postea compertum est, ut multis in loci, pediti patitet & equiti pelvius , nec transtu adin
dum disseili, esset. Repu s, hostibus Maximilianus receptui
cecinit . ae suos in castra reduxit, datis Ros. Uurmio mandatis, ut totam noctem obitia diligenter vigiliis excubaret I suarcem burgo autem, ut passim omnibus per castia publica iet, quo quisque ante lucem in eampo sub suisi ignis di tui mis armatus insueret, seque ad experiendam summaiiei sortunam, Deo optimo Maximo iuvante pararet. Quod pro eo ae
iussum erat . si immo diei diluculo, qui erat XX vi. Octobris , Divo Demetrio militi Pte se& martyri iacet, iactum sitit. Ad tuendave- exercitiato castra, circiter sex millia equitum sublidio se iam a relicta sunt , inter quos quadringenti scio lium D petarii erant additique iis pedites silesiaci, rat. Notimbergenses, Austriaci . Calsoviani. de Lusatir . ae non parvus Ungarorum peditum numerus , praeter aurigas . calones,
lixas , aliosque id genus homines eastrensi
bus ministeriis dicatos, ac mercatores: qui bus praei se iussus Carolus Tetaurus Moravi eorum equitum siclopetariorum pransua. Ungaris veto Benedictus granius. Altera
ex pulte hostes haud disti mili pugnae aVidi
tate ducti, quod nostros adeo contemnerent,
464쪽
, ut suum adventum , ne expectatui quidem summa vanitate ci .didissent, paludem de nocte magno nummo iranserant . α tam cirra vada quam ultra , instilictis aetebux stabant; ita ut omnis mese, ac robur exercitus in modum crescenns lunae , validis agminibus expansa ac parata, confligendi potestatem ympanis , de assiduo tubatum N buccinarum Turciii seno ae clangose osserte videretur. Omnes et-
es , iam purpurati, ae ipse ibi almus eorum prin- suo , u ceps eiusque legatus, magni vir nominis M sorti er Ierueles, ae Ciasei es, de Cicata, ae sinanus, νεμ υ- multique alii , praeter cluetios & minores
rant,ri planctos in acie obequitantes , multo sertantur. mone suos ad pialium accendebana ; ut ad victoriam omni ope contenderent . eamque insignem & toto avo memorabilem Melae. raeti novo & iuveni imperatori inVicti, dextrisci armis pararent, qui & avo eius selimo. pro- divoque Soli mano perpetuis nobilitati victolita strenue pugnate pro una tantum nominis gloria didicisse at , quod si ipsi , ut sint soliti,
sortiter arma expediverint , non modo vim
eorum hostes non sullinerent , sed nee aspectum sermidabili incumbentium impetu ferre
pollent. Maximilianus contra oriuntio ordi.
ni nes , de q ,emque prafectorum singillatim Principu compellando , & fortiter Christianam rem oraris ad publicum. cuius salus & incolumitas in eorum cito. dextri, sta esset, tuendam de sandendamque susciperena, paucis verbis boliari, hane diem, hanc aciem futuram dicere , qua postquam
Dei immortalis ope victoriam de perfidi, ho
si ibus reportaverint . non tantum laboribusta alumni, hactenus ex antlatis, sed imperio barbarico finem. de omnium, qua erepta suntieeuperandorum initium si allatura: non debete eos multitudine hostium terreri, aut eam
formidate , quum Cluilli Dei optimi Maximi mii et E sit ae benignitatio, ad extollen. dam sui nominit gloriam . multos a Mucis, superbos & tumidos ab humili libui pose
superati. Nunc vitam, corpus, sortunas, rem
domesticam. coniuges, liberos, aco nia. qua diei talia possunt, libellate, ae Christiani nimini, a tetendi studio, posteriora ducant,ae a
Dum hae & alia Maximilianus s duciet aehonae spei plenus commemorat . Turca magis ac magis palua eis transie, ac velius Cesa. Danorum castra progredi ceperunt. Tum vel hi no datostiat cenaburgum cum Palilio in pii. ma acie hollem , Deo a pice ado iii iubet; sed s is terga ciet. ultra vadum insequi ob cet ias causas prohibet : l e cum Sigis undo de Transfluanis medio agmine pedetentim siti sequiture A tergo in tertio a Me Tifien
chus cum simoneForgacio. Stephano Ballio. xio , aliisque exercitum claudebat ; quem etiam quum Tartari, qui castra adosii conten. debant . a tergo invasissent, reiecti, eis de cum de tepulsis, serva o ordine suum iter prosequutiis eth Primum agmen nostrorum duobus
tha - iti loei, in hoste, irretist , de statim absques ultra aerios certamine in fugam vertit ; ita ut quitat ora laetinam transerant , multa cum strage ultra re 'νM- eam fugati. Qui os qui ex ulteriore ripa tran-bre parabant , magna ordinum confusione
pei tui balent, plurimosque sociorum piacipui
nominis & dignitatis ea sos amicierent, sim:il cum XLIlI. tormentis, qua se eum transve2e- i sy rant , ac quinque carris , quae batilli, he li. gonibus, ac aliis effodiendo solo itisti m titi, 'na onerata erant . ac decem . in suibu, pulli , .c. Ti. 'sulphur 13e pilae selieae erant, in eastrano mento ustiorum perductis. Qua illi ideo secum aes, exisse serebantur , ut occupato . quoὰ secus μ' pugna locum erat , delubro , a multis an . nudet et , aggeribus ira in eo constitui s de illatis tormentis nolito, premere & infestate acrius ostent. Sed & ea omnia ibidem telicta fuere. x Ianiceri circitet treeenti . qui opsi petilaiendo erant adhibiti , ad unum omnes eaes interiere. Parta felicii et hae victoria, fu- si & iugatis hostibus , Maximilianus , uti erat ante pugnae initium in eonsilio delibera. tum , suos paludem transire nequaquam con--debat , cum potissimum solem iam inclinate ad vesperum videret , verim non solum
princeps Transiit vanus eum Quitatio, cui ille plurimum tribuebat , sed etiam Palilius, ac alii plures, tam Germani quam Ungari, Italique . ut exorientem victoriam , Deo auspice, prosequi maturaret . nee honi perter uode fugienti spatium respirandi concedecet, orare atque obtestari cepetunt. V ictu, tandem eorum precibus , ne cunctatione sua tantam rei bene gerendae oecasonem amittere , aci a Vie n tam subire videretur , quod Deus Optimus MDcimus secundare vellet , macte
virtute viri ite, inquit, mecum una. & hostinacii, vitibus fugienti ad plenum victoriae cim
mulum incumbite : rem suarcem burgo, ut copias bono servato ordine transiiciat, iubet. Dum lixe fiunt, ac nollet exercitui transiicere vadum parat, Mehemetes extra sua ca- sita sub tentoriolo , quod ad e us usum uno Camelo clitellario gestati solet . complieatis ciui ibus . humiliore plicatili scabello cogitabundus , exitumque pugnae expectans sedebat e ac ionipes alba coloris, caudam di summua supra ungulam pedes. et eo celore tinctui iuxta servabatur. Ad eum citato equi cursu Mel in . Cieala luto faedatus, amisso capitis tegumen. tes,nque sto veri a pratio luit , & hostes paludem transi, miransulte nuntiavit: Tum ipse conscenso equo libui, escum praetoriano suo comitatu, qui ad sex mil- fisso cursulia equitum, almis, vestibus. equis splendi- Iussi dissim h inli ueti erant , relicti, aliis omnibus
pios agit adeo extento cui sit . ut eam noctemnus iram subsistendo . alterius diei medio ad Sol nocum perveniret . ibique eum piator de nonnulli Sege ni cives conspicere possent, ac ab Ibraimo, qui una fugae comes erat, ut illi
recenter coctos panes, uvasque& similes sm-ctus adserrent. admonetentur. Eius exemplum
sequuti sunt omnes alii, quotquot elabi passim potuere , simul eum Ricardo Regina Angliae Elisabethχ legato, qui casua sequebatur ; ita ut 4 divers, viii, pars Astiam . pars Sol nocum.
multi pellum ci Buciam palantes pervenirent. Antequam totus exercitus nostrorum traiiaceret , multi ex Germanorum aque ac Umgarorum numero vado traiecto , cum Turci
manu, iniussu conserebant , hos alii suppetias latusi cater fatim subseqtiebantur ; ita ut
magna manus utriusque gentis ex ulteriolepaite cum hostibus pugnans conspicere uita os
465쪽
mos quum Maximilianus retro ad tua senarevocari, de eis, ne pradae cauta quispiam acie atque ordine exeederet, aut signa deleret et,
serio interdici iussisset . nostri hollium nimis avidi, mandatis obauditis, in hostes eo magis ferri, nonnulli cum Tartatis congredi depra-liati, de discurrendo ordines perturbare. δί quin post temo agmine locati erant . quisque ad
primos provolare. imperia ducum surdis auribus excipere, nee iis parere ; postremo pedites palantes ae anhelantes, ruptis ordini hus, ad socios properare. a in rerum perturbatione N 'iaa- usque adeo nostri, unanimi temeritate,sane or-
ibis dine, sine ducibus hosti incubuere. ut nons is tu or lum totis eastris, sed etiam tabernaculis ipsus δείαν, principis Mehemetis de tormentis, quae ibi penes tentoriolum seriem eatenis serieis connexa erant potirentur, ac multi ex Germanis
tentoria egi egit operis I splendida, va, latumque retum plena, fidiis ante ostia hasti, de ala baidis, ad tribunorum Ae ducum suorum usu certatim occuparent. Alii hostem fugientem insectando, cum in castrorum marginem per rip ς tuti venis thiit , omitso hoste ad praedam conversi
i tabemaeula spoliare, cistas securibus pet fringere, multi senibus tentoriorum , qui inter se citcte connexi N illigati erant, irretiti . aea Turcis custodibus. partim gladiis . partim sudibus de lignis, aut semiambustis titionibus, E eo arreptis submoveri. Sed & iis fugatis aut
interfectis . iam ad diripienda praetoriana tabernacula processum erat. multique e spadoni bus pueris, ae mutis,quos elingues ac per quaedam signa animi conceptus edentes, Tut carum principes ad vario, vib, , de ad illidendas fratrum ac purpuratorum fauces alere solent, eae satque intei secti pallina iacebant; adeo ut etiam
ipsi Talistiani. de Hogii, & Dei v si,quae sunt
sacerdotum apud illos nomina. rebus de pera.
tis flere . eiulati, barbis sbi i plis evellet elatis
in caelum oculis Deum incusare. qui iactum religionis Mahumetanae nomen, impiorum pedibus pro leati permissi et, imperioque quod
tot annis retroactis invictum,sorens ae uisiverabile steterat. tristissimum de luctuosissimum
Hre mora & nostrorum inhianda praedae auiditas Turris fugientibus saluti fuit. quum ex
adverso nostris. De pleniore victoria potirentur. importune retardatis. praeelatam delendi hostis oceasonem . nec unquam fortassis osseremiam proculdubio eripuisset. In eo tumultu
Niatius, qui prope Mohemetis Se ibraimi ten.
toria a decem Janicetis custodiebatur, neminet stente elapsus de equo impostus. ad nostros feliciter evasit. Albello niaso nuper in quadam excursone capto, ne evaderet, acerbior, fortuna invade te visa est : eum enim sumptis
armis evadere conantem Janiceti hasta tran solsum crudeliter mactavere. Eodem modo
Michael Botitii Nogradientis, ae vitias vid sus Dregelloniis pratini, qui alios ab agenda
praeda arcere de uetant , dum cithas aui eis numis & pecunia plenas effri agunt . a supervenientibus Tureis trucidati , temeritatis suae Iuriarib, panas dederant. Interea Turcae non magoo rudi v. numero, qui ad custodiam eastiorum telicti
sibi I erant , caeteris abeuuibus , qui tamen ne-liis .ii, quaquam ultra quingentos suisse vis sunt) is A risu. sumptis animis, pedites nostios iapinia onu .ssos in turpem sugam coniecerunt. Tum Ma- ,
Emilianti, suis laborantibus cum turma prα - . . n. totiana adcurrens in ipso progiessu obvios habuit equites Germanos patitet de Logatos tanto pavore dc formidine se id tuam turmam praetervolantes , ut etiam proximos petiues protererent, de multos pati terrore post se ii here Videtentur. igitur concitato qualitum p parii intuit equo ad vadum propeiavit , & non - i . .
tum vel bis, sed de luigiis de stricto gladio fu-grentes retentate conatus, tantum ei secit. Ditioi nulli taleones curitiles in hostes exploderentur, ac Bel nardus princeps Anhaltinus qui
equitibus iupetiolis Saxoniae pia fuit , duo equitum vexilla sileret. de in hostem folliter duceret, iique ab equitibus pulsu, sortitet su-garetur. Sed quum cateros cuiusvis nationis qui, blii neque fugam silere . nec dicto audientes esse , tib iam appa iei et ι quin abiectis signis non victoria Eliambis comuleie, sed urgendo calcaribus equos ignominiose 5: turpiter cursum intendere videret, iamque nox ingrueret. neque illis. qui trepida fugiebant, nec ullis ad castra se recipiendi animus esses. ipse quoque consito ex te capto cum paucis Miscocium sese proripuit, ac in itinere in Cermanicum Stiasoldumae Carolum lio scium comites incidit . qui postea ab eius lat te nusquam dis esseiunt. Ubi iliue perventum est, tum etiam Trans Ilvatios Se vallon m ae
Cermanorum equitum plurimos iam Catao- viam aut sendtonem , Put inocumque procu risse cognovit , indeque etiam ipse lentioli
gradu Cassoviam ite perrexite Palisius But gaviae regulus eum paulo post sequut i sunt. Solii, Tisseribaelitus cum tuos iugientes silete nequivisset , nec a quo fugat et ut quemquam hostem videret, in castris canavit, totamque noctem in iis transegit, ae mane facto tutus αintactus eum suis impedimentis Calsoviam appulit: quum reliqui omnes omnia piauilla on ratia currusque de sarcinas, ac tentoria paυidi deseruissent. aut iniecto igne ne hostibus cederent , conet emassent. Transiilvanus Tocatum , ae deinde Varadinum , de postea instam provinciam discessit. Tuteae etiam om- , nes fugae sese comm Etentes, desertis castris de tormentis omnibusque impedimentis. qua quisque potuit , dilapsi sunt; eorumque tabernacula dc res Tartaris, ae vagis e confinio equitibus, nostrorum veri Cosacis, di Haidonibus, de agricolis cessere ; qui tamen sese terreti passi non sunt, sed e niti recta processerunt . meliore us fortuna felicitet eva
in hoc aelio . quo nullum acrius ac magis stili risis
eruentum nostra tempestate fuit, tam aperto ἡ
in campo, quam hostium castris, intericie ex Di nostiis quinque aut sex millia equitum , ac uiati. totidem peditum, inter quos non pauci elati nominis pia secti,ae equitum magistra. tribu .nique de centuriones ; imprimis velis nati es duo Emestui de Augustus Holsatiae Duces: - Duces ocidit Etiam h Atiliemis Cencestatis P pelius. prunoιs cum Joanne Pretii scio, ae ex italis, Wallo quiliamnibus, Westphalisque . sere omnes desidera. oiti t.
ocus , ae pletem burgius , Conradus ab Ulm. Matquai duia Fieyberg , ac centurio Praiisuertus cum plurimis iuuium. Joanneariistini eius relictis omnibus tuimentii de appartu
466쪽
, apparatu bellico, cui prascetat. se intutum hujus ipsius hostis potentiam de vites, qua, In recepit. Ex Ungati, praeter gregalios,ae vidc hoc praelio ex selectissmis omnium prouincia.
sum de Botium, qui primi equis destendentes, tum simum militibus conflatas habuisset, non pradae ac rapinis incubuere, calos ae interse- esse tam formidabiles de immanes , ut Deoctos, Sebastianus quoque Forgacius, ge Ste- Optimo M imo bene juvante, reprimi ae su-phania, Telemerius. Pettus Palmus, ac Ioan- petari non possint , modo secundum Deumne, Teleg lius , claro loco nati adolescentes, eiusque opem forti Ae intrepido animo inva- Nicolari item Hathalmius, Stephanus Este dantur, ac servatis ordinibus simprimis autem has . de Nieolaus stritteras , casi petiere. ne praedae studium obstetὼ imperando ac bene Nemini enim vivum hostem ea te licebat, agendo, ad solius victoriae consequendae finem quod id uno ante pugnam die crudeli principis votis omnibus respiciatur. Quod vero nodees. edicto cautum esset. Lupus Docius deJoannea se plerique vident ut, a quibus carpatur. quod Sosus, susceptis vulneribus, quum a Medicis vadum eum suis tranuerit , ac pol id facinus, curari non potuissent,domi e vivis excesserunt. dilabentibus ad praedam colligendam militi Putilum Batonianum Archiabbatem collegii bus, victoria iam fele in manibus habita exi-S. Martini, quoὰ prope Iaurinum in edito ia- tum corrupille existimetur di si quia ea omnia, eii montia Pannonia iugo stum est, nuperrima qua in huius totius praelii progressu . aciebus Roma reversum . & Gregorium Aponium qua illud circumstabant, acta sunt, aequo iudi- Tartari sagittarum ictibus transfixos , eum cio ponderanda arbitretur , legitima ac instimulti, aliis, dum in talita irruptilent, sustule- necessitatis excusatione. facile calumnia exi iunt. Ex Transsilvanis Andreas Georgii Bar- mi iureque defendi posse videtur. Nis enim balii filius, ac e Siculi, stephanus I 12atus,alter Transsilvano & Palilio caterisque multis hor ab illo , qui praetor anorum peditum ductor tantibus, ac parta victoria gratulantibus .ae aderat , in tians: u paludis ab Janiceris traiecti eam totis viribus prosequendam suadantibus
glandibus occubuerunt. Periit etiam Nieolaus paruisset . vitare nullo unquam tempore vel Cabel manus . vir Germ3nus, qui ut res in Pan, ignavia vel cessationis crimen potuisset, quod nonia adversus balbaros gestas literaruin mo- tali tamque insigni oceasione hos libui prosi- numentis posterorum memoriae transmitteret, satis de ad interneeionem deletis in tρpublica a Nadasdio sati fuerat cemmendatus. ae in Christiana perpetuo metu ae perieulo libet an- castra se contulerat, ut eorum, qua scribenda da segnius, ae sagitiosius, quam virum prin-sbi proposuisset, pars foret, subiectaqueo - cipem deceret, processisse videretur. Nequeli, fidelius commemoraret. Quo autem easti velis credendumeti Mehemetem anxio animo perierit, in pugna ne, aut eius nocturna suga pugnae exitum pro castris expectantem in si
tumultu, incertum est , quum postea a nemine gam coniici potuisse , nis suis sita, de sugatis
visus , nec quicquam de eo auditum aut com- nostros caeca paludis vada toto victore inerei
- ,δ. pertum sit. Ex hostium numero tribus in prae- tu superasse , sbiqire pratens imminere saluti, ι. ij millia promptissimorum occubuisse discrimen intellex illet: Quo animadverso,con Hiij, .' fama is, eaque constans ec similis veto. Nam stat tandem eum metu haud inani pereullum' tormenta tuis locis apte dispotita, & eollibra- equum poposcisse. & fugam arripuisse; minin ingenti ei, detrimento fuere: x alioa in ii id facturum , s nostros adhue trans paludem g ae palude, multos glandibus&gladiis cae, haerere sensilet, & fot stan extrema etiam in-sos, canoque immersos amisere ; quorum re- staurandi belli consita eadem nocte initurum
censeri nomina nequeunt i certum tamen est, fuisse. purpuratos &prafectos, ac plurimos celeber. Caeterum uehemetes. ut erat corpulentus, inti limi nominis & dignitatis viros tam praetoria- 8c membras ex nimia agitatione graviter asse- ti
nos, quam finitimis in loeis stipendia meren- ctus, Soli oci aliquot dies quieti de otio indul- , uis ote, , ingenti numero interiisse. Nam de in ea- st; denique praemissis terrestri itineret praeto- , , si stis hostilibus varii erant animorum habitus, tianis fle aliis, qui multramatinis Asa regio.
alii enim metrote, pauci gaudio assici videban- nibus ac Graecia sedes habebant, seque Bellar tui; prout cuique socius aut propinquus in prae, di expectare iussa. ipse cum sara iliare suo e lio occiderat, aut graviter vulneratus discesse- mitatu conscentis biremibus secundo amnerat, vel qualicunque pia da locio erat potitus. Tibisco Titialium venit , ad eius de Danubii Sed quum B;rantium de fuga tanti legis, confluentem stumandeque a nullo laeessius. quem barbati Diis proximum de insuperabi nee ipse cuiquam insensus eadem vectus clasleleli, ducebant, ae triplici exercitus caede all, Belgradum pervenite nec ibi diu moratus extum esset, fama in maius cuncta augente. pas e citu per Bulgariam ducto p imo Hadriano-sm in urbe fletus de lac vomae, non per priva- polim, ae post paucos dies Bypantium contentas duntaxat domos, sed in palaticionaceo- dit,quo in itinere priusquam montem Aetnumque principis, ae luctus de dolor ubique agita- superasset, eius copia si pius a Transilva nude bantur. Valachis, structis carptim insidii, petitae, ae tit Hae est memorabilis pugna Crestesana , a erant longo itinere , magnisque laboribus de
Turcis Agriens. appellata , quam singularis aerumnis admodum extenuata. plumbus in lo- magnanimitatis de virtutis princeps Maximi. eis multa variaque detrimenta accepetunt: iii lianus toto terrarum orbe meritis laudibus ce- que tat em aste superatis ad suas uationes in lebrandus. pro Ch istiani nominis gloria vita. hiberna concelleium. Maximilianus postquam dicanda. ingenti ausit. deviis pra de ae spolio, paucos dies quievisset , plurimi, ae nia, mistum cupidine eorrupta fuisset, haud impios m. rerum dissicultatibus circumventiis, exereitu. to fine pugnavit: qua tametsi non omnino ex que 5c rebus bello necessariis destili tu, nee animi sent ntia sucoserit, id saltem propitia instaurandi belli, nee repetenda As ix con-
divini nummis majestas manifestum teddidit, silia amplecti potuit. Sed relicto Cassovia
467쪽
varent. ad 3nitis, Canisam, aedeinde domuin rediit. Soluta obsitione Horvatum te deuntem milites aice excluserunt, quod eum metu ob
sdionis tertitum dolo malo abfutile nollent, geMatthias plinceps, approbato eoi iam inuicio
it 1. Titsenbacho . eonstens; eutribu, ad sextum mi L Calendas Decembiis Viennam venit, ibique
ri. 8ara vio & Prestenscio, nonnullisque alii, prafectis ind. h. invenite ac una cum iii brevi post ad Caesarem natum fiatrem . ut eum de fortuna de successu pratii Gregotium Peteonem in eius loeum miseeit. s. . I ii. edoceti et , & rationes propulsandi in futurum Plinei pio eius anni Sigismunsus ἡ uil- si isti
hostis, quem minime quieturum noverat, co- vania cum splendido comitatu Pragam venit, scritam initet, pragam contendit. Ille animi ut promissum sibi aurei velleris. ut vocant, tot- rem iureitius huius belli eum Tutela tam vatio & mei- quem, mittente Philippo rege Hispania acci- p., , , pili Mane gesti tempore , ne unico quidem petet, de qua de ita denda Caesaria ranssiva, o
passu pedem ex ea urbe extulit ; sed tamen de nia praeter omnium opinionem ttactare cepe- pimia illitum de postea instacto animo, redivivaque vit- tat constia. aliquo fine tarminaret. 1 Oique io- t, ad Matute bellum se administravit,ut M,ximilianus lita pompa inore accepto, mistis ultro citio- ea lata adveniens nullo territum periculo, iisdem et- que Bostato, Corniso, Josca aliisque,quorum i fidit. iamnum instaurandi belli cogitationibus , ac consilio utebatur, provinciam. quae antiquitus qui insensa fortunae acerbitate, praefectorum- ad regnum Ungariae pertinuisset certis quibust que ignavia amissi erant finibus recuperandia uti inque eon.enici posset conditionibus, ted- maxime intentum, potissimum autem Jautini dilutum obtulit. Et sane Caesari, qui eum in ab hostium faucibus extorquendi. studiosissi- provincia maneia maluisset, tepentina de in-- mum cupidissimumque tepetitet.Quamobrem sperata eiusmodi consilia non parum admita. et euncta pro necessitate instantis belli denuo tionis ae solicitudinis pepererunt. Nee destitit c . meuranda committit, de quae ex usu 5e disciplina eum per albitros, Pontificium de Hispanicum i m ab solent, administrati iubat, utque dilapsum ex- legatos gravissimis rationibus a proposito de- hiloe ιιη- etc itum reparet,duces dc prafectos ad conicii- hortati; postremo coram fetio diis adero , ne sis , ita benda nova legionum supplementa adnam huiusmodi indecoris nequa tutis cons iis in- Lm his
neat, equitatum, tormenta, eorumque appara- harendum duceret; licere ei, retenta provin dis omni
tum restauret, in mandatis dat: ipse vero in- cia . quietem pacemque agitate S pol quam lio δε- stante jam nune hyeme, in Germania aliisque suo interventu ae solicitudine Pontifex, de Hi- hortatur. regnis de provinciis suis . se comitia promul. spanus Rex, uti hactenus , secundis rebus suis gaturum, inque iis novas copias de pecuniam fecissent . ita ad vel sis, si, quod Deus avertat, in stipendium. ae commeatum, resque bello ingruant. minime eum snt desertuli ; severo e celsatias diligentissime euraturum pollice, propinquo exercitum, tot meo ta. ieique bello turi ita ut meunte vere ad primi graminis . ter- necessalias, virorum de armotum, quod satiara erumpenti, herbam . castra tempestive in sit, de aurum rerum Dei m oportune submi- apertos campos promoveri possint. Quae om- nistraturum. se stes postant, ieipsum in temnia tametti Caesaris de Maximiliani etiam opi- pote vindicem affutilium. Considerandum einione se tua consecta tuerint ; hae tamen Cae- etiam atque etiam esse, ne hos iubitaneos ani satis voluntate cognit. in Titolina digressus mi motus nullis nixos fundamentis, insignos. est. deinde Viennam secundo Danubio reve- que prorsus viro principe sic in prasens . dum ctus, recte consulteque se factutum duxit , si integei fama fortunarumque est, amplexetur, muneri sibi imposito oportune prospiciendo, ut nec diu post. nee sera, nee sine dedecore pa-
legionum tribunos, turmarumque de tormem nitentiam cum illecuperabili detrimenio sentorum praesectoa, potissimum vero annonae de tiat; atque adeo inauspicatis ectil)lus omnes te commeatus euratores ollicii admonitos , ut liquas amborum spes temeratie eueitat. Sed mox appetente vete , recte omnia curata in pertinax quadam de obfirmata animum libido promptu elle vellent, assidue urgeret. occupaverat, ut honestis 5 ptaientibus. ince
sub id tempti, pialii Ct ebani Hasanes tale flagitiosa prateiret, Se in cedendo ac po- patvus siget hi prasectus, quod maiorem Un- mutando . repudiatis omnibus rationibus per-rra Ius ga totum partem & castra evocatam existima- silendum putaret, tanta obstinatione. ut se vel rari iam iet. de Nieolaum Horreatum praesectum abesse dispari etiam de iniqua permutatione conten-nrita co- sciret is quamquam Turcas adventantes non tum fore; & s Caesar nollet, vel cum Polonis, ta odi ignoraret,vir tamen vel bis ferox, sed ut postea atque adeo cum ipso Tui earum principe , serutras. apparuit in periculo pavisus, ae tapinis insa- transactulum assimaret,dummodo si avissimamis de indui ita discessera ) collecti. quatuor Sc dissicillima impacatae piovinciae administra.
circiter hominum millibus , Baboeiam tor- tione eXcedere . vitamque privatam Scitan- . . mentis admotis obl)dit. Sed Gregorio Vego, quillam in otio & libertate transgere liceret. ae Ur milleio cohortia Germanicae ductore Non defuere, qui existimarent elim suasu ita fortitet defendentibus voti compos esse non lorum, quorum familiaritate utebat ut , qu ' potuit: nee tamen prius incepto destitit, quam rumque linguam didicerat, italiam provincia Ceorgium Comitem Ttinianum cum auxiliis tum pulcheltimam de opulentis mamiae Gal- undiquaque contiactis aduentare, iamque Ca- lia & Hispaniae amplitudinem de iacultates nilam pervenisse cognouisset: Quem expectare impensus laudando identidem extollentium, minimἡ ausus, i eductis copiis de tormentissi- ad pellustrandas eas inductum, intempestivae fethum est reversui. ruinius tamen iemisso in peregrinationis consilia sui episse, eo propcisibertia erat citu, cum sua peculiari equitum to . ut abdicata coniuge tandem Romae subli.
ala eo prosectus loca tormentis diluta restau.
ravit, collaudatisque militibus qui obsidionem
tol xraverant, ae ut deincepi quoque virtutis
memori similem advelius hostes operam n a. steret, Neque Ze studio Caesaris a summo Pon iis eo in Cardinalium collegium adoptaretur; sicuti eius rei desiderium biennio ante. cu certi, alii, signis, tum velo vestibus ec tosta atii ferruginei-
468쪽
iusmesque re punicei e lotis, quales sacratis, iris geliam mos est , in suum usum aptatis minime dissimulasset. Caterum quum nullis rationibus expugnari posse videtetur. Caesat ne insignis regni Ungariae portio in exteroriam . aut barbaro: um potestatem deveniret. atque ab iis te tum initiis supremae classis me. tus aliis queque vicinis regnis immineret . ad necessarias conditiones cum eo transigendas descendere suit coactus. Tandem itaque in Iune modum eonventum est, ut Casa ei printi ut eip,.s Oppolitanum inSilesia, quem antea ha- bEisa regina cum io te mi erat, traderet; ac t i quin viginta millia aureorum numiam dua
I oe bii, pensionibus superadderet . quae aut Vene-ttiis , aut Romae , aut Genuae quotannis ei ex.
solverentur. si vero animum ad sacris ini tiandum applicaret, tantundem ei reddituum ex bonis opimi alicuius sacerdotii designaret.& apud summum Pontiscem pro consequenda purpura dignitate. Omnem suam operam interponeret. Ipse autem Praga discedens ad certum diem, Casari ante significandum, co. mitia indiceret, ad quae Casar idoneos legato, cum diplomare transactionis mittet et, per
quos provincia Transsilvania absque bello αarmis, nomine Cxsatis occuparetur ; ad quam
postea suis legibus gubernandam Misimilia. nus Casatis stater eo mitti posset. De divortio matrimonii eo quidem tempore nihil quod in publieum prodierit, transactum est: Caesari men summa ossensi animi dissimulatione,cmnem enormioris eius facti contumeliam pa- . tienter tulit , &sororem staviissimis motibus,
ae singulari pudieitia praeliantem, maiorisque longe princip s coniugio dignam . infle ad ma. item reducendam assensit . quod iam pridem ab eo intactam, ac geniali thoro exclusa m. ae in imimos at pium ieeel iis nullis eius demeritis
Ctivario in relegatam comperiiset.nec illa alie num a separando animum habere videretur.
His transactis Sigismundus plaga diseessit,
dc inlitos finei provinciam que se recepit, bie-vique post appetente vete, belli primordia agr/iη rillii, A Joanne Piellen scio. cui Maximiliar inc pς nu, tormentas 2 iei negotium concrediderat, N imi indepta sunt. Genus quoddam machina belliri δε eet ad expugnandas Mandellino impetu arces , i D7 itque ut bes, bellis ciuilibus, qdae proximis retroactis annis Galliam & Belgium usque ad internecionem sere exercuerunt, inventum luit. Petat tum appellatum, quod portis etiam fer-ihi, & robustissimis applicatum, eas vi sulphurei pulveris inustata ae horrenda improvisi impetus rapiditate, a postibus & cardinibus puncto temporis evellere ae diis tingete solet.
Hoc instrumentum nondum etaet Tureis aut
Ungatorum . qui itinera infesta redderent, plaustra ad pontem arei, secutitatis causa donec illucesceret, protrudere velle. responde-ient. Favit arridςns astutii consiliis fortuna,smulque Wallones applicanda machinae gnari eam valvis admovent, & mox succendum: Illa ingenti edito stagore portas extemplo patefecit, Paliliusque & Pies enscius, qui cum . quingenti, equitibus , aera CC. peditibus Ungaris, ae M. Celmanis in proxima valle, penes templum desertum liabant in latebris, P , p ad currunt , trucidatisque ad unum Turci, , qui tardo I ad inusitati fragoris iit epitum evigilante, at tη ma ceperant, loco potiuntur ; solo duntaxat t. eam prafecto qui in arcem fulmine calitus demisso o vatim percutiam putabat .seque viso statim hoste cum
paucis in turrim receperat, vivo capto.
Interea Maximilianus exercitu ex hibernis Maesimi educto Ovarium in castra eontendit . ducetque Iranis ιο- α copias omnes ad se convenire iussit. Eodem tiridi
modo Tiss ii clivi ab exploratoribus ac ami, que ogit, cis, quos in Pesonia de Transsilvania habebat, or in ι admonitus, Tartaros, facto per Moldaviata 'γa a Podosa fines. ac Maramatusam Ungarorum cisii. provinciam itinere, ut se Turcis coniungant, in Ungariam irrupturos,ad oppidum Tolosum Pereniorum ditionis pro Tibisci iii am sitim, cum Germanis & Ungatis stipendio conductis, castra posui te copiis autem Nobilitatis,
qua duorum millium equitum , totidemque peditum numeliam decreto comitiorum publi
co constituebant, ut eo conferte maturarent.
edixit. Ruthenos autem & Wauchos, ac Uia .gatos, 'ui alpes illas Besquedias Pennoniam Sarmatiae finibus, de Podolia separantes accolunt,constituti, ad id exequendum certis cen- tutionibus, loca ea & angustias per quas Tartaris transeundum foetet; proceris et soribusque arboribus , & ingentibus earum truncia, saxisque pragrandibus obstrui iussit I eo animo, ut donec illi repugnando transtui incumberent. ipse tui, viribus ac campestribus tot mentis , quae in hunc usum secum habebat, ac 'sclopetariorum virtute eos invaderet,praeliique fortunam experire iur. velum rumores illi fas' Dipis a so,ut postea compertum fuit, Sc maligne a P ' .sis taloni, spatii, nullis admodum Tartarorum turmis ea lenientibus, frustra fuerunt et & ipse ie- is iurinio laboribusque confectus, tepentina membrotum paralys tentari in cautis eapit , nee ulterius copias retinendas duxit, sed ad senilio nem. Tocatum, ac alias stationes suas remisit,
ipseque te secati viam lectica vehi iussi ; ubi
pragravante morbo non diu post e vivis e cessit.vit Ungaris universm chalia apud quos ducta uxore multos annos Casibulam & superiorem Ρannoniam sortiter administraverat Eius locum Honorius Lailotia silesius. qui tu
Ungatis visum aut cognitum, & vix fama audit tim. Sed eum a Ptesten scio allatum esset, te strando exercitui praerat, donec alius mittere- cum Paliri communicata, Tatam eo genere tuti a Maximiliano non diu post ob inuit. subitae expugnationis tentandam decreverunt. Caeterum ipse dum Ovatii copiis in castra Ips igitur Comaronio prosecti, suum ante au- contrahendis operam dat, duces in conlilium roram eo perventilent , Eliam 1 hracem eum
Ungatis quibusdam Turcica lingua peritispramittunt , eisque quidnam in animo ha beant patefaciunt ; iubentque ut si excubitores hostium . quidnam velint, qui tat, quorsum uno ni percunctarentur, se Buda lautinum venile ae Turcis quibusdam res ad victum ne cellatia , quorum penuria esset scire; metuque
vocatos e sua profectione, & quidnam opor
tune tentandum censerent, consuluit. Eorum
alii, Budae aut Agriae invadendae consilia plac bant, quod &Transsilvaniensa auxilia , cisi petiolis Ungaria militares copiae comm dius ae citius convenire in una ea ita possent : alii Papam primis conatibus expugnandam suadebant; quod α loco intumioresta
469쪽
sta esset,&ea la potestatem redacta, scit auri-
Nisaeiaci num seu Albana aggredi mallet , nullo te saluti so obstaculo relicto, cellioli cum spe obtinet nu di tentari poste censerent : hoc unum horum..i sententiae videbatur impedimentum allaturum, disi is quod relicto aliquantulum procul Danubio, verendum esset, ne convectiones si umentaria Disius, ac maiore militum incommodo procederent : Sed Mani Jovis, qui annonam curabat, eius impedimenti tollendi cuiam pollicente copias inario promovit, ac quintis castri, papam duxit, eodemque tempore Comes ziinianus, Franci iis Battianitis iuvenis, Ste- phantis Turcus , & Franciciis Der,mus, ac Nobilitatis , quae regiones eis Danubium sitas incolit copiae, ad septem millium numerum, castris sese coniunxerunt, & admodum opo tune DC. curius panibus & commeatu Oiustitimul aduenEre, qui extetnae nationis militibus, eius iam penuriam sentire incipientibus conse sim disti lautus sitit. Aberat Palisus suae praese- ctutae, ac strigonio defendendo intentiis, castrisque ad sumen Cianum politis, quot stimconsilia Turca iunxtenderent. observabat, quos cum negleibego & Pudens in campi Pestinis ad Ralium rivum castra metatos esse constabat. Caeteium Papensi praesidio semen ieies bNieomedia Bitti, nia uilia oriundus praerat, ab Hasane Begleibeso Sinani filio cum DCCC. Turcis ibi relictus , qui erat unus edi Mehemetis principis dispensatoribus. Is quum exercitum adventantem consipexisse quamquam eo venturum ignorasset, magisque Jauimode Albae quam 1 bi metuendum censuisset, nequaquam demisso animo ea confestim parare ac admin, strare cepit, quae sustinendae obsidioni necessilia esse existimabat. Nostri arcem a parte mola iii thimentarianina,quae aquis episcina lexiva - tis volvunt iii, oppidum velo h regione potaecignea qua vocatur, & qua in Simis in & Ba latonem lacum itur, praegrandibus tormento iuni pilis verberare cepe unt.Sed oppidum sos sa plena profundioribus aquis, ac duplici vallo alicumdatum munitumque erat. ideo dissi ciliorem habebat oppugnationem. Inter oppidum verb& arcem semenderes novam tollam, denum pedum profundam, ac bis totidem latam agricolatum labore seri curaverat . ut oppido tolle ani illo, tuos in arcem recipere, EM in
ea se ad extremum uspie spiritim tueri polletinima Cum autem oppidi vallum. quamquam dum linu plici tepimento validum,tormentorii in vi adeo mi ira corruit et, argilla& roboribus in sinam procisis irrita dentibus. ut ingressus iudicio militiini tentari polle existimatetur , Maxili ilianus a ducibus persuasi is oppugnationem a Germanis & Itali, , valonibusque & Gallis ineundam edixit; quod Ungarorum sanguini ci vulneribus parcendiam putarent; tametsi Ungari eo irem spe Oate interpretarentur, ne ipsi praedae, quam o- pimam quisque sole si ierabat,participes forent. Signo igitur dato . sortissimanam nationum,
quas nominavi, milites silmina animorum vi- . is 7. tiumque alacritate & robore procurrerunt, si
peratisque non sine ingenti dissicilique labore ossili, in ipsis ruinis. &to tum si agminibus
acerrimum certamen cum hostibus contraxe
te. Sed pari contentione vim teque resistentibus Semendere & Turcis, repulsi ac reiecti cum magna caede sese in castra receperunt. P
regis Ungariae colitur, concessa est edicto pili cipis militibus cuiusvis nationis oppugnandi oppidi incultas,ncii tamen ex aequo, sed disti icti, ordinibus, ita ut Gei mani Se Vallones uno eodemque agmine,Galli atque Itali alteio m nia invaderent, teitia pugna ab Ungaris iniretur. Nec mora tubis ac Umpanis concrepantiabus maenia invaduntur, Calli & itali magna virtute conscendentes, signa in sumino vallossunt: Ungari pari sortitudine vallum si porruit , primusque Radicius Thrax, militum centurio pinnas comprehendit: nec Germani aemulatione alienae virtutis tibi deiunt;sicut un- distiaque nostri victores quamquam sortiter
admodum ciuente repugnantes Turcas, tessa date teque essus a fuga in arcem recipeie cum pellunt, casis ex eorum numero circiter ducentis ex nostris veris plus minus L. militibus desideratis. Capto oppido & hostibus in arcem e- Secum vadentibus,nostii ad praedam & spolia rapien- da in da conversi, quanquam nonnulli surdiores, & eminus dicto obtemperantes, ni ictis otiam gla- sortiter diis a praesectis vulnerarentur, latebras omnes facta er& stabula. ae penuaria scrutari, inter se proca - ,Δρο-ptivis & lticio lixari. postremo Ungati& Cer- iiuntur. mani inter se, dum hi praedam extorquere, illi
ut labore partam retinere contentiunt, ad arma& mutuam cadem raphnis supui ventu ducum composita res foret.
Rectabat atri, bisa.suam diximus,lata a m te oppidi munita,cuius dissiciliorem tote oppusia itionem plurimi ci edebant,fuissetque procul dubio non sine caede & sanguine militum sit sanda nisi semenderes de iureae ex arce prolo- Mox se qui . ci unius diei inducias petere cepissent, ut mendo interea de conditionibus pacis endi tractaretur. reim soncessis iis obsides uti insue dantur, ac Fraim Elisse iaci iis Derisus. qui uino citroque commeando arce dotem transeat, a principe deligitur. Is in arcem dit. ingressiis, a semendete, unde domo, quis msit, interrogatus, nomen & dignitatem prost tui .mox an eius principis nomine arcem petat,
qui cum Sullano Mehemete in campis Crost sanis aperto Marte congredi ausi is sit percunctatur; Derrimo illum ipsi messe, qui seni selit dicenti Redito ad eum. inquit, reseiq; meis ver- Sera bis, me ei arcem, ut omnium audaciissimo & derure maxime glorioso principi oc bellatori aequa pa- ιώ-ti dectione traditurum, ius ego vel nomine audito in admirationem & stuporem rapior. iii aucis anti-.st curii lotio potentis ino terraium Oibis do- duce. mino & principe, innumerabilibusque de inviciis eius copiis aequo Mane dubiaque victorias congredi, quem nos nee consis e tum illius in . tueri aut expectare ausuriim putabamus quod si alter quispiam sive is princeps,sive dii sives
Imperator foret, mori maluissem, quam ver ς .bum de deditione ellari. rare me per eius deo xtram,fide virtuteque praestantem, ac magi Dimitatem cunctoa mortales supergressam,ut mihi arcem tradenti cum sociis, equis, armis, rebusque omnibus incolumi, &neuio abii ex liceat. Redeunte ex arce missso, Maximilia ςnus nuntiati iterum Semenderi iubet, se ei uni concessimi sit . ut cum rebus omnibus propriis,ae quatuor equis, quos velit. salvis Geundi potestas sit: exteri nihil praeter vestes & singulos .
gladios auferant,arx integra cum tot menti Aqua iniunt, omnibus, absque dolo 5: siaude de in i datur.
470쪽
dedatur : si h xe amplacti pacta, has conditi
nes iubile in animo habeat. utrinq; diplomata coniicianctii: Sin mimis, almis statim.& non vel bis disceptandum esse. Cum ille in Meem rediiiset, ilec aliter transigi posse tetulisset, non amplius quicquam obtestatus est , quam ut gladium,quem a Mehemete principe dono accepetat,auferre ei liceret; eo quoq; concesso, liteias de traiisactione dat. & accipit, eodemque 1,ὸ iiiii adluic die arce egredi tui. Sed non sine magnari Adi Christiani nominis nota accidit, quod Itali &i rii, a Vallones publieae fidei interventum nihili te- passotitia putantes, arce essees , Turcas hasti, & gladii,
liti oudeliter transfodete ac cadete inciperent. ac iuro. i. dum praei ii duces adeuirunt, trecenti ex deditis puncto tempori, tilicidarentur. MOX Semenderes trepidus ac tremens .D mq; atq; hominum opem implorans a Iriniano Comite periculo eripitur,ac cum CCL. s.ciis, adhibita ei turma vallonum equitum in tutum abire pes- mittitur, qui nimiium ea i iiii ierant. sed quum vix stadis itinere progi eis essent, sulphviei pulveris magna copia in arce incendi tui , ac iactis in iiibliine aedificiis caetera tectorum igne concipiunt. Vita ea re vallones Sem delem 5 Turcas letrahunt. victosque & ilipplicio destinato, Unguis Triniani comiti, militibus, id ipsis poscentibus,tis'; ad principi stibi iiii cust
diendos tradunt.Sed quum testimonio compli lium nolitatium 3I Marotii imprimis,cuit radiatis aicis clavibus loca etiam tormentarios ullari servando dicata ostenderant, satis constitisset, ignem non dolo eorum , sed incul ia peditum Germanorum, quiscintillantibus iclopeiorem iuniculis, omnes latebras incautius titi solem excutiendo perluui sent, concitatum este, ie-quenti die abire pei miis sunt Maximilianus Nostr- mille Germanis de Unguis in praesidio relictis arcem Andi eae Hos luit chio tuendam repas Na - damque commisit,qui initio exorti bellive pri- ibis pa- mis a Sinano captus, A Pantioe custodia septem D tu - tussium admitabili astu, somina ille ait identis
da . - munere evaserat: in oppido velis commensaim
mirιiitin te Nadauio, Michaes Marothius, equitum sui rumpraesectus, Ungatis praesse iustus est: aequatuor dicium quiete inis iti concelsa dictoli icalli a passi, eodem quo piofectias eiat itinere, exercitum ad vetera callia Ouarium pes duxit. Dra Hil em diebus, quibus Maximilianu; te adrii O Papam bene gesta Ovalium rediit, Dras ovi Nober- itis,qui in illytici praesectitra Eidodio successo panum lat. Petiliatam opeia agricolatum testati ai Laevum ιο- citra flumen munitionem et i curavit, in qua natibus equitibus idoneaescirent stationes; ac te peia hab eructa smul cum Herbestanio, Sclavoni rum limitii ob idcnt. piae secto, ad oppugnandam Veruciam proi cius est; Sed ea oppugnatio adeo lente negliget eique processt,eumque habuit exitum,ut qua quam tribus tot mentis mediocris ponderis monia quaterentur, arcem tamen vel pauci, qui is uerbera tus erant Turca iuue grega i ita defenderent, sani ui ut nos bos deditionem fiagitantes nihil prorsus
Stirnia rei pondendo contemnere viderentur. Et He
diram bellanius relicta palle exercitus, qua obsidio lateria r. nem continuaret, ipse Stat in oppidum ad te ei dum inde lapidem dis tum depopulatus. ignem inlecto concremavit, caesis Turcici iam minis incolis omnibus multisque, qui in turrim templi satis altam sese receperant, ibidem iunio
ac flamma exanimatis, aut tute peric toto sal u
praecipitantibus.inde postmodum ad proxima villas & pagos , ac mapalia ducto exercitu, Thraces qui magno numero illinc sede, habebam, Tusci in Iugum excuteie cervicibus cupidos cum familia & pecoribus ae facultatibus ad piopinquos agros, Tuicati in armis &coim tinuis ex uisonibus 'Iesblatos transtulis, emiciaque iii ita obsidionis verucianae cura incolumem reduxit exercitum.
At in C, anis Maximiliani castiis nihil in
termissa ieiuna cura, duces quidnam deinceps exequendum foret conii doluit,ad principis tabernaculum in concilium descenderunt; accitiisq; fuit Stileonio etiainsulsus': S omnium sere animi,sive quod ide adhuc enthei,scii quod pleiumq; neii s.set .sualiscuti l constantia retinendae causa, ad prio iis sententia: si innum inclinabant. cuius antestiam Papa recuperaretur,
suissent, ut pars Budam oppugnandam, pars Hathuanio, atque inde Agita teriolem admovendum, alii, inter quos Aldobrandiniis & Pie-steni eius Jautinum. x luti Austria Viennaque
propugnaculum ante Onarua tacti perandum
suadere v. Discrepantibo, in hunc modum iei tentiis Maximiliantis perpledio aethiantioue ita milis, se Comaroniuiti retia ductuum, ibique
quorsumnam arma vel tenda forent, delibet turum respondit: Non:iq; Septemb.castra Ovario promovitiatiliumque, qui celeritatis cauta levioribus quadrigis, vectus advenerat, remisit. Sed quum per ea loca, qua inter 'aurinum&Comatonium ab incolis desertabitum esset .mu- Mammtato consilio castra nequaquam ulterius pi Diram ruinis
veri. sed propeJaui in in ii absilere iustit illudq; os sua
oppugnandum iii scepit: ae Ruperi in Hiien-ι iis pergum Joannem Plectetiscium cum torme- aured tis propius urbem proia liciaci iisque molae mi- iurilitiae aggetibus & ici obibus, eam quam validis. sine vel berati mandavit. Qitibus etiana valida peditum subsidia . ac equesties turmas tuendis tormentis adiunxit: ipse cum Carolo Bulgavia regulo, quem legatum in e&eicitu habebat. aec eoigio Balla Italicisque Aldobiandini cohortibus ac univeis is copiis,peties ripam Danubii longo ordine consedit. Palmus quoque ii illa Maximiliani illas copias ei coniunxit: Sed qua sub impello Tliniani Comitis eis Danubium Mil me
erant,quamquam sapitis vocata, variis uiae - te, cusationiblis tam diu venire distulerimi, donec iuro Micertis nuntiis aliarum est Mesemetemptii pu- tritum ratum cognomine satersilia, cum exei citu no a ν v.
quidem evi Asa, aut militibus praetorianis dimcto , sed quem maiori ex palle ex Bosiae Illuesici,ae pannoniae confini:s colui ipse Bel gradum pervenisse Eum a Melieitiete principa eicitui praeiectum elle dicebant, quod ibi ai mi opera qui purpuratorum princeps,& io seris eius vir erat, eo potissmum tempore magnopere domi indigeret: quandoquidem circa id tempus Haida es puer, a Peliis pro oblide
Byrantium, ut ducimus militis, incertum inor- an veneno mollem obierat . eiusque audito obitu. Hodis des Persatum Rex .novum adversiis Tuitas bellum moliri nuntiabatur. Interea hostium adventu, nequaquam remi Ar sussis animo, nostri timem continue oppugnabat: δεμ tanta tamen inerat Alipassae praestati ac mice iure iam
rorum animis constantia ,tatutisque nolitorum rinum contemptus,ut nec portas,nis no le,clauderet, taercitide fresea inlinii tanto tinti ad sit tui enim