장음표시 사용
101쪽
ue I AC M ES TERTII l. C. g. I. D.de legibuου. lib. 2.tit. I. fuBrum de fudi cognitione. Non ilum libera Republica , sed etiam po aequam populus per legem Regiam omne suum jus in principem transtulit,d. glen.in Ane sit dejurenat gent secretia l. de quIbus, A. g. I. D. de legiίus Quod ex diutione eorum quae objici possunt, manifestius evadet.
Dices quod leges desuetudine abrogari dicantur prin. sit. ae sament ordinand. g. conceptumo Insit de obtigat quae ex deba nas. . uo. Instit de noxal action Consitutio, haec quae, I. a. De novo Codicefaciendo. l. I. in prin. Cod de Caducis 'tolland novest. Sp. cap. ult. l. de quibus a. I. I. insine. D. delegibus. Resip. quod quae desuetudo dicitur respectu uris quod tollit, eadem consuetudo dicatur respectu uris quod post se
relinquit.Neque tam ex eo quod lex observata non suit,qtiam quod contrarium longo tempore factum est abrogatur quod enim interit, non suaptelponte, sed in adventu sui contrarii interire solet. Oppone l. Consuetudinis a Cod quaest sim Conseuetudo. Resp. quod quamvis Consuetudinis non sit vilis auctoritas at tamen non ejus efficaciae est, ut, sit praegnans quaedam ratio emergat qua motus Princeps contrariam Consuetudini te gem condere vellet,illud facere non posset. Et haec est sentenalia d.LConsuetudinis 2. Ut mittam quod Consuetudo non vincat rationem civilem nempe aut legem contrariam praece
dentem ut jus quoddam sortius, cum potestate pares sint sed
Objicies I de quibus a. inprin. D. de legibus, in Verbis: de quibus au isscriptis legibus non utimur oc atque etiam l. diu turna. 33. D. eod. cum alta projures lege in his quae non exscripto descendunt sc nec non . consuetudo, disinc2. I. Resp quod Consuetudo non solum ubi lex deficit locum habeat da de
102쪽
D Ius Τ. ROMAN LEGUM, HI sod. l. de quibus a. in priπ cum l.seq. D de legibus. Sed etiam ubi legi scripta colatraria est, I seu infra. Insit de jure nat. gent ocivit. l. de quibus Ia. g. I. D. de legibus lib. 2. sudorum tit. I defudi cognitiove vel sententiam ejus declarat, .s de interpretatione II. D. de legibus. Objicies quod tali ratione potestas condendarum legum, quae per legem regiam soli Principi competit culi. Cod delegi , elusoria redderetur; cum consuetudo sit jus vimque legis obtineat. .s escripto, Insit. dejure nat. gent se civit. Resp. quod cum consuetudo tacito univcrsi populi tuo verbo etiam Princeps tanquam popliti caput comprehenditur consensu inducatur, videatur Princeps ex eo quod non coegerit inobedientes ad parendum legi,sed longo tempore passiis suerit populum aliter agere quam ipse lege sua praecepit, in consuetudinem quasi consensiissies, eamque conniventia aut tactaturnitate sua hactenus confirmasse. Qilod fatis aperteJulianus probat in de quibus Ia. I. in e D. de legibuae, cum ait: Num
re rectissime etiam istud receptum es, ut leges non solum 6ssra-gi legi toris sed etiam tacito consensu omniumper desuetudinem abrogentur. Ut intelligamus non tantum leges quas ipse populus condidit, sed etiam quas Princeps consuetudine adrogariin in desuetudinem abire posse.
An secundum leges Romanas concessumsit Principi de rebus es fortunis singulorum pro arbiIra
IUre Romano non potest Princeps de rebus quae ad singiIlos spectant iis inustis disponere ne injuriarum inde oriatur occasio,unde jura nascuntur,i meminerinti Cod unde vi. H a Et sunt
103쪽
Et sunt in hanc rem expediti textus in I. ult. Insit de his quisui sel alienijuris seunt, g . s. Instit. l. o. I. I. D. de Iu ita esjure. verb alterum non Ddere. quoties a. l. rescripta . Cod deprecibus Imp. offer I ult Cod si contra jus vel utilitatem l ult. in prin. D. de natat restituend. o. Coae de resinae memdit o in Ubus sudorum lib. I. it. I. in prin de natura fud. Objicies l. s. D. de constit. Princip. I sedes quod si Insit. de jurenat. gent scivi Resp. Quod Pricipi placet legis vigo rem habere, si publice utile siit, nec a bono: aequo deviet: at suum cuiquam invito adimeres, Ono aequo contraria
Objici est a. .squis a Principe I . D. ne quid in Locopublico. Resip. Quod cum quilibet privatus in suo aedificare cum viciuni sui incommodo, si ei nullam servitutem debeat, possit. l. aisius y cum l.seq. Cod deservitutibus se aqua l. cum eo s. D. de servit urbano. l. Proculus 26. D. de damno insecro etiam poterit in publico Princeps, velis qui facultatem aedificandi 1 Principe accepit arg. .servitutes ult D deservitutibus. l. I. I.permititur I se, seq. D. de aqua quotidiana aestυα Quinimo Princeps ibi minus quam privatus arrogat qui enim a privato simpliciter aedistiandi facultatem accepit, is cum alterius . cui nulla serVitus debetur,incommodo aedificare potest non autem qui a Principe facultatem in publico aedificandi, nisi&hoc nominatim e conoessum sit , I. a. . merito Lo.junctos si quis Id. D. ne quid in locopublico. Neque etiam adversatur l. 2. inprm juncto g. Cassu R. D.
de aqua es aqua pluvia arcenae. Quia opera illa publica cum incommodo inseriorum agrorum non aliter fiunt quam urgente necessitate vel utilitate publica, quo casu Princeps de bonis privatorum disponere potest, ut insta dicam. Sic quoque respondeo ad Lquomium. 2.D desuminibus Uti etiacum dicunt
104쪽
D Jus T. ROMAN LEGUM, Lib. I. . Idicunt Principem leges ferre labrogare pro arbitratu suo posse. Qisa non aliter quam necessitate vel utilitate publica urgente id ei per mi ilum ost Neque legum officium cst praete ritis, sed futuris negociis formam atque modum praescribere; ne cui quaesii tum jus auferant, i. s 7 Coae de legibus. l. iubaeos in sine Cod. de Decurionibuό. Si quis objiciat quod non solum Princeps, scd quivis alius qui jurisdictionem habet, in integrum restituere queat, I. I. se tot. tit. D. Cod. dein integrum resilui. l.ult Cod. ubi se apud quemctc. In integrum autem restitutio sine ablatione juris quaesiitineri non possit, N. L quodsi 2 A. restitutio . D. de minoribi. Reponam quod ille quicum aliquo contrahit, vel siit vel esse debeat non ignarus conditionis jus cum quo contrahit L qui cum alio Is in priu D. Breg juris. Et quod ille cui negocium est cum eo qui in integrum restitutionem petere potest, non aliter stibi jus quaerat quam quasi sub tacita illa conditione sit in integrum restitutio petita impetra. ta non fuerit, . l. I. D. de minoribus, o Ii exquIbus ausis majores '. . . .
Ne objicias l. de potestate 3 Cod de crimine sacrilegis. Quia
de potestate quam extra omnem controversiam Princeps habet, disputare, eamque in dubium Vocare sacrilegium est;
titi etiam est si aliquid secerit quod in nullius praejudicium
tendit veluti si aetate minorem tritic vel illi muneri praesece- Nec moveor peri Princeps II. D. de legibus. Non enim jure rentium solutus est Princeps, neque etiam ipso bono Scaequo , at contra jus gentium est, ipsumque adeo bonum dc aequum jus alicui quaesiitum adim Cre.. Si dicas Imperatorem mundi Dominum este, .deprecatio .
D adleg, Rhod de jactu. Res primo illud de solo orbe Ro-- Ii 3 mano
105쪽
6 C. M C TAE R III. C. mano intelligi, deinde illud ad justum regimen restringi, nec
admingulorum fortunas extendi debere, Senec. lib. I. delen
Dices omnia principis esse, I bene a Zenone . in pria Codde quadriennii praesicriptione. Res p. omnia Principis esse, quae nempe tam ita privato Caesaris patrimonio, quam fisco sunt ;non autem ea quae ad lingulos spectant, d. bene a Zenone. Si porro objicias quod iri ι bene a Zenone is qui a fisco rem aliena mimit, statim securus fiat; Domino autem non nisi actio in personam ad repetendum intia quadriennium precium competat Resp. Primo id quasi necessitate vel utilitate publica urgente constitutum esse, ne in posterum homines magno cum Reipublicae damno a fiscalibus alienationi. bus deterrerentur, arg. l. a. sed et bene a Zenone Cod de quadrienniipraescript Deinde Dominum hanc suae negligentiae& incuriae poenam serre. Tertio ipsum intra quadriennium
ad precium rei suae agere posse, adeoque parvum hic esse praeiudicium. Qirari fisci peculiare privilegium esse, idque ex justa ratione inserta d. l. bene a Zenone insine. Quod si adducas lib. I. Samuelis cap. . ver II. seqq. Resp. illa optime in Reges quadrare qui armis justo bello imperium sibi quaestiverunt Ideoque Samuelem non tam de jure quod Rex Israelis, utpote populo electus, habiturus est; quam de modo regendi quem ipse ad imitationcm ill rum qui justo bello imperium sibi pararunt, secuturus est, arg. Deuteron cap II vers sicqρ
106쪽
DE Jus T. ROMAN. LEGUM, Lib. I. 63
DUBITATI XXI. ni ea in quibus Principi permissumes de rebus Ingulo
rum disponere, non debeat Justum eaFumprecium Dominis exfolυι'
od dixi Principem de rebus stingulorum disponere aut
ilicuiuium auferre non posse, limitatur I. cum publica ne cipitas urget II. cum publica utilitas, . a. in prin juncto g. Cassius 3. D. de aqua se aqua pluvia arcend. l. quo minus 2. D.
desuminibus. L quandos. l. aedificia I Cod. deoperib.pubi LI. ct tot. tit Cod pro quibus au ser sec. juncta; ita vulnera. rus 3 I. s. et D. adleg Aquil l a Coae de com. rem ahenat. Illa enim supra leges omnes; haec autem facit,ut inter leges supremissit, quae ei favet. Nihil obstat L id quod II. D. de reg.juris. Quia pro facto habetur quod jus ieri praxipit nec aliud velle potest Dominus, quam justa ex causa placet legi. Enimvero justum hisce cassibus Domino exsolvendum est rerum suarum procium ' quidem ex aerario publico, . a Coaeproquibus caussisseruioc. l.venditor L. I. I. D.communia praedior. Is quando, Cod de operibus publicis, in verbi , Nisu Madbo libras argenti preci aestimatione laxabitur de aedificiis vero majorisprecito c. Ne unus Vel pauci luant quod sit pro uni
Objicies Lucim II. D. de evici Resip. quod agat de agro provinciali qui stricta uris ratione ad populum Romanum pertinebat,am. Is captivus. O g. I . quibus modis usus vetusi fruta. amiti Cui proinde de suo pro arbitrio disponere perinussum erat non enim nisi precarium quoddam dominium possessoribus , qui antea hostes fuerant relictum erat l. in remandata et I Cod mandaII. Eoden modo interpretoris fundus
107쪽
fundus s. D. Locati. Quemadmodum quoque l. itemsi I s. g. a. D.de, I vindicat . que propterea dicit,modico honoru gratia; non autem precii cum sit post floris propria res fuisset, neque modicum honoris, nequc modicum preci nomine suffecisset, sed justum precium exsolvendum fuisset. Qtio avicinmodicum honoris gratia possessbri Princeps solverit, non ad juris necessiitatem , sed Principis humanitatem reserendum est potuisset enim nihil dare, uti in specie l. Lucius I. D. de eviction .lsfundus 33. D. locati. dedit tamen in hac lege items Ib. I. a ne possessor solus conquerendi caussam habere videatur: non quidem ex eo quod Princeps suum repetat, sed quod alii possessores, qui ejusdem plane conditionis sunt suum quasi precarium dominium adhuc retineant. Si quis dixerit favorem publicum maximum eme Reponam, non propterea cum Violatione juris gentium summaque iniquitate promovendum esse; praecipue ubi aliter res expediri potest, uti hoc casu. Si quaeras an ad osticium boni civis non spectet ad imitationem Marci Curtii apud Livium, vel Horatii apud Halicamna F. mortem pro salute publica oppetere Resip. quod ita: sed nullum vitae rectum esses quapropter Rempublicam familiae ac nomini ejusmodi Civis perpetuo devinctam
6 Princeps re ignoscere se gratiam poena acere post. P Rinceps reo ignoscere: gratiam poenae facere potest l. pen Cod de calumniat. l. pen Cod. de precib. Imperat osser. l. I. in ei de Constitui Princip. sed se quod si Instit. δε-- renat. gent se civit. Quod rectum satis' aequum est adeo
108쪽
D Ius T. ROMAN LE.GUM, Lib. I. 63 ut de eo dubitare sacrilegium videatur,ars l. disputare s. Cod. de Criminesacrilegii Dummodo hac potestate ad illum modum mormam utatur Princeps, qua Romani eam exercueare Scilicet ut reo ignoscat ac gratiam poenae tactata sine laesione juris publici. II sine laesione juris privati. III. ut par ce IIII ut prudenter. Laesio iuris publici nulla continoit, si is qui deliquit benemerita Vel sua, Vel parentum, vel etiam amicorum pro ipso apud Principem intervenientium repensari digna, clistiam in futurum sine dubio praestanda culpae opponere possit, atque ita auctoritate & clementia Principis
interveniente quasi compensationi locum facere, S. I. ad bestias 3I. in pris D depanis Nam,ut ait Senecat,beneficium a. perveniens injuriam apparere nonpatitur Vel etiam ipse Prinaceps propria sua in Rempublicam benemerita, ex speciali eragareum amore&gratia, culpae ejus Opponere dc tali quasi fatistactione utramque obligationem pro concurrente quasi quantitate tollere cupiat quod ipsum toties velle credendum est, quoties nulla rei parentum, Vel amicorum in Rem publicam benemerita occurrunt, T. I. ult in sine Cod de quadriennii praescriptione l. Princeps II. in e de legibus. Laesio juris privati nulla evenit, si reus cum iis ad quo injuria pertinet, quibusque scelere suo damnum dedit, prius transi.
gat quod enim actione legis Aquiliae aliave simili illis debetur, arg. l. s. g. ult l. 6. I. I infrin. D. adlegem Aquitiam l. 3. Cod eod. Princeps adimere non potest, arg. l. a. D. de his qui sui vel alieni juris sunt, . ult. Instit eod. l. a. Cod pro quibus ea isserui cte. Denique haec potestas parce cxerceri debet: quia raro evenit ut alicujus in Rempublicam talia bene merita sint, quae jure quasi compensitionis culpam gravi forsitan scelere contractam tollere possent: si sint, vix est ut tam-i ita non repensita manserint, donec sorte commissi im ali
109쪽
66 AC MAEs TERTI I I. C. quod facinus iis perimi posset adnete non solet prudens&bonus Princeps sua in Rempublicam bene merita iple aestimare, prviniumve quod eum manet crebris scelerum remissionibus imminuere. Tandem prudenter hac potestate Princeps uti debet, nec facile gratiam poenae ei facere quem supe habitis ullius benem critis totius quasi populi judicia ad supplicium vocant; sed ei tantum , cui quali ignoscunt Et maxime ne facile concessa venia audacius homines confidentius peccent, secundum illud Satyrici: . Sedes exorabile numen
Fortasse experiar solet his ignoscere- Accedit quod cum Princeps sit quasi visibilis imago Dei inter homines, non solum justitiam sed etiam subinde clementiam ejus exprimere debeat hinc illud Hebraei Sapientis:
Hειτονω φιλανθρωπm: sum decet clementia Quare Sopater,'
Iustiti pars isti quae contractu ad aquatiIatem reducit, omnino res uit omne gratiae genus at ea pars quae circa delicta occupa rar ron recusatsuavem se blandam gratiarum faciem Seneca Ncronem hoc vult cogitares: Occidere conIra legem nemo potes servare nemopraeter me Lactantius de Principe loquens, Legem , quit,cum poneret,non utique ademi sibi omnem pote rem,sed habet ignostendi licentiam. Et D. Augustinus Imperatori inquis revocare sententiam , se reum mortis absolet ere dripsi ignoscere , quia non essu ccii legibus , qui habet inpotestate gesserre. Ita David poenam homicidii Absaloni filio qui
fratrem sis in Ammonem interrici curaVerat, remisit, cumque in gratiam recepit, a Samuci cap. 9. vers. a I. as. o uti
Sic etiam toto tempore viti regiminiss ui pepercit Joabo ob militarem hominis virtutem: quamVis duo diVcrsiis temporibus
110쪽
DE Us T. ROMAN LEGUM, Lis I. 6 ribus homicidia commisislat a Samuel cap. s. ver a I. cap. o. vers. o. uncio lib. I. Regum cap. a vers. s. Pepercit etiam saltem quamdiu vixit mi mei filio Gerae, qui crinici majestatis commiserat Principique suo male.
dixerat a Samuel. cap. si vers. s. juncio lib. I S. cap. a. vers. S.
Oppones quod legis Auctor aliquo modo legibus suis
obligetur. Resp. hoc verum esse quatenus Auctor legis ut pars Civitatis spectatur; non qua Civitatis ipsitus personam atque auctoritatem sustinet. Oppones ex Sacris literis quod maleficus dignis sit astidien dus suppliciis: Qu9d ei oculus noster parcere non debeat: Quod miserari non debeamus maleficum: Quod abripi ab
altari debeat&c Genesis. vers. s. se . Exod a I. vers. a. se I . Levit. o. vers. . Levit a . versast. Num Is vers D. Deuterono 3 vers. Deuteron. Is ver Ia. 43. Quod terra sceleribus pollui dicatur , nec lustrari expiariquc possit, nisi pollutoribus sublatis, Leetinis II versa s. a. asi versuit. Deuteron. 2I Iud et O. vers 13. Resp. tantundem jure Romano de scelestis hominibus dici,ar: tot tit. D. depaenis l. ita ulneratus 1 I. g. ult. D. adlegem Aquil l congruit 3. in prin.
D. deo oci Prae sdis tot tit. D. 9 Instit depublicis Iudiciis. Et tamen concurrentibus iis de quibus jam dictum , Principem eodem jure gratiam facere poste,d. pen Cod de Calummator. I. pen Cod deprecib. Imperat offer. l. I. insine. D. de Constitui Princip- β. sed se quod . Instit. de jure nat gent. 9 iυil.
Praeterea naturalem rationem sat manifeste innuere , ut communis vitae societas inter homines conserVetur, nocentes dignis suppliciis atriciendos esse , Plutarch. lib. de Exilio. Malum pallionis esse debere ubi cst malum actionis. Et ut