장음표시 사용
301쪽
esse, ut tantumdem restituat, La. D. de rebi creditis ac proinde non tam videri proprii nummis, quam alienis uti. Quod dicitur iniquum esse ex aliena industria quemquam lucrum captare verum ex si hoc faciat sine caussa: voluntate ejus qui industriam suam exercet. at hoc de mutuante dici nequit, uti ex ante dictis constat. Quibus addo,quod si aliquis societatem inierit eo pacto,ut post certum tempus pecuniam, quam solam conserebat, ei repetere liceret praeterea, si lucrum contigisset, partem ex ea ferret, si vero damnum, de eo non teneretur: nemo dicet iniquam conventionem esse, et.
s. de ista a cum I .seq. Insit descietate Iam finge quod socius ille nolens incertum eventum exspectare jus spemque suam alicui vendat, qui collatam in commune pecuniam Sc insuper aliquid amplius ipsi repraesentat hic etiam contractus justus erit atqui cur etiam non potero pecuniam meam mutuo da- te,di a mutuatario illud pacisci quod omni damnori pericu.lo deducto verisimiliter lucrari potuissem,si sorte predium vel
domum pecunia mea comparassem; ac ita omnem incertitudinem modico certo redimere.
Dices beneficio adfici hominem hominis interesse semis ea lege . D. deservis expori Cicero lib. a. Os ior. Resp. hoc
verum esse, atque adeo ipsam sortem saepe donandam vel remittendam esse,cum mutuatarius pauperin attenuatus est, ac in alimenta sorte mutuare cupit at cum nulla urget necessitas,in sine incommodo mutuatarius usuras moderatas penadere potest, non dictat naturalis aequitas nos alterius utilitati studere deberein nostram negligere sed potius, ut nostram simul alterius curemus veluti cum pecuniam sub pacto moderatarum usurarum mutuo damus. Quae passim apud bonos Auctores occurrunt, non ad injuriam moderatarum usurarum, sed immoderatarum earundemque
302쪽
D Ius T. ROMAN LEGUM Lib. II. 23sdemque enormem exactionem spectant , veluti cum ait Demosthencs in Olynthiaca c. ρομοι - - επ is μεγάλοις
gnofaenoresumunt isi paulisse locupletati, o F etiam patrimoniis evertuntur.Aristophanes in Nebulis: ἰο,. - .,:id est, nihil aliud est usura quam fera quaedam Cicero pro Coelio Parcat Iuventus pudicitia sua,nessotiet alienam, ne essendae patrimonium,nefaenore trucidetur sec. Marcus Cato inprincip. de re rustica cum ait Apud Romanos legibus majorum magis invisos eneratores furibus sui es nam furem dupli faenerat rem quadrupli condemnabant Plutarchus in toto libello de i-randa usura. Quo etiam spectavit rogatio quam ad populum tulit LaeliusGenutius Tribunus plebisci Uti etiam modus enori propositus C. Mario Cn. Manlio Coss. Livius lib. . Antea enim ex libidine locupletium res agitabaturin mutuatarii nexu tenebantur hincLivius lib. 6. mplacere oenore ei cumventamplebem, ni potius quamsortem silvat, corpus in nervum ac supplicia dare ' o gregatim quotidie de foro addictos duci is repleri vinctu nobiles aomus o ubicumque patricim habitet, ibi carcerem privatum esse '
An jur divino Canonico vel civili adversetur occasione
mutui usuras parisio exigere 'REpetita eadem distinctione, qua in praecedenti quaestione usus sum, non puto uri divino,Canonico,multo minus civili adversari occasione mutui usuras illas pacisci exigere quae ad norma aequabilis compensationis cjus quod creditoris interest , exiguntur ab eo qui pecuniam mutuo accipit, ut negociatione alia-ve Via rebus suis commodius prospiceret. At quae in merum lucrum cum debitoris damno, non Κ Σ tam
303쪽
tam occasione mutui quam propter mutuationis officium vel alioquin a paupere attenuato expostulantur, omnino illicitae&prohibitae sunt Probant hanc sententiam Theolo gi canon istae in ligniores. Quod itaque dicitur Exodi cap. a a versias LeVit cap. as. Cer seqq. Deuteron cap. R. vers. Is se o. in Psala mo qui apud Latinos est I . apud Hebraeos Is eum qui pecuniam suam non dederit ad usuram,habitaturum in monte sancto Domini. EZech cap. I. verss. II. ubi dicitur de eo,qui dedit ad usuram, quod non etyiz et Praeterea Lucae cap. d. vers; . seq. ibi Tenefacite mutuum date, nihil indeflerantes. In primis ustam limitationem recipit e paupertate cattenuatione perso me, quae sorte talis est,ut eleemosyna indigeat, mutuumque petit ut forte alimenta comparet ei enim omnino subveniendum cst, nec occasione mutui quidquam ab eo exisendum. Et quidem de pauperes attenuato diserte agi tu Exod. 2.&Levit et, cui accedit Exod. s. et ers. . seqq. Uti etiam Lucae 6. vers. 3 .ctseq. nihil indeseranges, nempe ultra Orfem,ut plerique D D. Scholastici Urbanus III in cap. consuluit Io. Xt de usuris explicant. D. Leon. Les ius de Iustitia se Iure lib. a. Dubitat . vers. Sed diffulatas. Secundblimitatur ex modo ut nempe nihil nequidem ab illo, qui ut commodius rebus suis prospiceret mutuum petit, exi atur propter ipsum mutuationis officium , in merum lucrum, cum illius oppressione Hamno. At ut aliquid ex bgatur, occasi e mutui, ad normam aequabilis compensationis ejus quod ereditoris vel ratione lucri cessantis vel damiani emergentis interest, sitne morsu , id est, mutuatarii damno, nulli bi prohibitum est. Dices nullos praeter pauperes attenuatos mutuo petere. Resp. hoc salsum esse.&saepius quidem Eleemosynampctere
304쪽
D E Ius T. ROMAN LEGUM Lib. II. 26 I& accipere, rarius mutuo. Sed quaeritur quaenam sit sententia Deuteron. F. S. vers Is escio ubi haec verba Noufaenerabis fratri tuo ad usuram pecuniam,necfruges,nec quamlibet aliam
rem sed alieno. Respondet Leon. Lessius de justitia se jure
lib. a. cap. ao. Dubitat. o. post D. Thoma 2 2.quaest. IJ.art. I.
ad a. ibi tantum permitti Judaeis usuras erga infideles majoris mali vitandi caussa ne videlicet suos fratres usuris exhaurirent vel concedi usuras erga infideles, qui erant hostes Judaeorum quos jure poterant rebus suis sive artificio, sive vispoliare: ut exponit D. Am ossius lib. de Tobia cap. I. Ita ut usurae, quas ab infidelibus pacisci .exigere licet, eae sint, quae propter mutuationis osticium in merum liacrum,cum mortu, id est, infidelium damno exiguntur. Quod Deus permittere potuit, supremus omnium bonorum dominus donator, quasit in compensationem odii,machinationiun,injuriarum de damni, quibus populus ejus in dies ab infidelibus afficiebatur justa proportione cum his usuris compensentur : Sicuti summa AEgyptiorun injustitia dc crudelitas, cum preciosiorum suorum mobilium actura Exod. II. At sub Euangelio haeusurae cessant, et Lucaei vers. 3 M. Adversus haec nihil etiam obstant quae ex iure Canonico peti solent mon in primis quod ex cap. in civitate o. ext de usuris. Qitia nihil aliud hic prohibetur quam ratione solutionis dilatae merces pluit vendere, quam modo valeant; nisi dubium sit, illas plus minus-ve tempore solutionis valituras. Unde non damnatur qui plus exigit ratione pericuti cuisors perdilaiionem solutionis exponilur de hoc enim nullas ibimentio imo tacite insinuatur id esse licitum. Si enim tibi us est, rem quae nunc vale s. vendere, dilatasolutione quando dubium es, utrum ea temporesolutionissi plus minusve quam sex valitura, ut docet Pontifex multo magis merit exigere aliquidsupra rei
305쪽
26a AC. Maes TERTIII. C. praesentem Uimationem ratione periculi totius sortis. Si enimidia licet quia exponis te periculo amissionis lucri multo metu hoc licebit, eum te exponas periculo non minuti vel ambigui lucelli, ed totius sortis amittenda ita respondet Leon. Lessius de Iustit. 9jure lib. 2. cap. 2 . Dubitat. II. Nihil obstat eo naviganti p. ext de suris,ubi Ponti sex niviganti vel eunti ad nundinas certam mutuans pecuniae quantitatem,pro eo quodsuscipit insepericulum, recepturus aliquid ultra sortem, usurarius es censendus, Qui resipondit D. Leon. Lestas loe citat. Qu9d Pontifex loquatur de eo qui ira mutuatur alterum cogat iniresecum contractum praestandae securitatis merciam aut pecuniae qui videlicet non vult mutuare,nisal e alium
contractumsecum ineat, quo ipse certo recto inse periculum pecuma vel mercium recipiat se hoc es illicitum, se ex parte usurarium ut dictum es e quia hoc onus es preci Uimabile esserte alia ratione, minore detrimentosecurita praesaripotulfet, dato pignore et ejussore. Ita docent Angelus citas ct Ioann. Messina alii doctoressere omnes , vel certe solum intendit
Pontifex damnare usuras immoderatas.
Objicies . eneraveris .caussa quaes. I. Resp. quod de usuris immoderatis loquatum quod ex illis verbis patet: mutuam pecuniam tuam dederis, a quo aliquid plus, quam dedisti, expectes accipere c. qui enim moderatas usuras paciscitur nihil plus quam dedit exsipectat non enim nude pecunia quae
mutuo datur conssidera naacst, sed praeterea ea utendi in proprium lucrum commoditas,quam mutuatarius a creditore seipso ea privante, accepit ita ut is proprie supra id quod mutuo dedit plus exigere dicatur, qui propter mutuationis osticium praetextu Iustitiae in charitatem vel ipsiam justitiae aequalitatem' aequitatem peccans, cum morsu, id est nimia cin. tempestiva exactione debitorem aggravat. Eodem
306쪽
D Ius T. ROMAN LEGUM Lib. II. 263 Eodem modo respondeo ad caeteros mones qui Occurrunt a caussa quas . s. o. uti etiam tot tit. Decretalium de usuris se lib.sext. Decretal eod. tis nec non Clementin deusuris can Episcopus . Diuinu. I. uti quoque ad Concilium Nicaenum de quo in c. quoniam a distinct. I. Lauraue e cap. I. ext de usuris, aliaque. Si objicias ex D Thoma,2.2 quaest. a. art. 2.ad I ubi dicit: compensationem damni, quod consideratur an hoc quod de pecunia non lucretur, non posse in pactum deduci, quia non potes vendere id quod nondum habes , a quo potes multipliciter impediri. Resp. Cum Leon. Lessio de Iusui es Iure lib. 2. eap. ΣΟ. Du-bisat. r. quod D. Thomas loquitur ibi de lucro remoron nempe quando pecunia nondum erat negociationi desinata vel certe solum vult non posse tantum exigi, quantum erat lucrum posibile. non tamen negat quin spes illa lucri, quae minoris valet quam ipsa res sperata positi in pactum deduci ut OAgitur ex quas . Set art. . ad . se docet Cayetanus q. 7 I. art. 2. ad primum. De immoderatis ctiam uiris accipiendum quod Ioann.
Chrysostomus super Matth. 3 . ait Similis specunia usurarii morsu aspidis percussus enim ab aspide,quasi delectatus vadit in
somnum, opersuavitatem soporis moritur: quia tunc venenum latenter per omnia membra decurrit. Si qui sub usura accipit,
sub tempore quasibeneficiumsentit: sed usura per omne uasD-
cultates decurrit, se totum convertit in debitum. Transeo ad jus civile quo moderatae etiam duntaxat usuraelicitae sunt, non immoderatae hoc enim nullae exiguntur nisi ad normam justae aequabilis compensationis ejus quod creditoris ratione damni emergentis vel Iucri cessantis interest: nullae obsolum mutuationis officium sed occasione mutui dationis tantiam propic commoditatem quam creditor in
mutuatarium contulit: quasi se privavit Mempe quod creditoris
307쪽
totis pecunia dcbitor inproprium suum lucrum uti possit. In hane rem inliniti sunt textus l. Illad 29. I. condemnatio 2. D. de Ediliti edi Io. ibi,o quidem continet con demnatiostrectum accessionesique an se usura pretii co equaturis quasi quod sua intersit, debeat acciperes sec. l.m insulam a. q. usuras 2.D.soluto matrimonio, ibi, uras numerata dotis e gulaἰ pater in matri
monio defuncta filia se petat gener, qui residuae dolis promissaefuenistipulatus est, ita demum, adfinem vice mutua debitae quanti talis, compensationem opponerejus videtur si propriosumptibus uxorem suam exhibuit, alioquin si patris sumptibus exhibitasti, inani usurarum Vulatio compensationi non proderit praeterea
in L nec enim 23. D. depignerat action. l. socium do inprin. D. prosocio .siquis a I. I. I. D. de donat inter et trum se uxorem.
hinc Paulus in L cum quidam I. I.spupilis R. in e D. de usuris, ait usuras nonpropter lucrumpetentium sed propter moram fmenitu insigi. At propter id quod interest usuras exigi posse Theologi canon istae statuunt multo magis propter mora, Leon. L ius de Iusilia jure lib. 2. cap. 2Ο. Dubitat. b.pos multos quos ibi citat se laudat. Praeterea hoc idem constat ex modo usurarum quem Iustinianus constituit l. eos 26. Cod de usuris. Quo semisses usuras, id est, quotannis sex in centum, tanquam communes approbaVit,quas quilibet stipulari exi. gere potest illustribus personis exceptis illae enim majores
trientibus petere nequeunt, id est, quotannis quatuor in centum, d. l. eos 26. g. I. Cod. de usuris Mercatores logotiatures reliqui besses, id est, octo in centum stipulari pollint l. eos 26.4. I. vers Illis vero Pauci sunt Casus quibus centesimae permuta, id est, duodecim quotannis incentum idque I. in pecunia trajectitia cujus periculum creditor sustinet d. l. eos 26. . . vers In trajectitiis. II in frugibus mutuo datis,d. l. eos 26. I. I. propter incertitudinem' periculum quod sustinetit
308쪽
D Ius T. ROMAN DE GU M , Lib. II. 26seo casum tutiantes. III. cum quis pecuniam ejus, cujus tutelam negocia-ve administrat, clam propriique quaestus gratia,in suos usus convertit, L quisne II vers. ed quas usuras. D. de negotiisgesis l. tutor. I. g. pecuniae . . de administrat. peric. tui. l. I. Cod de usuris pupillaribus. IV. Cum quis post judicati tempus non solvit, LI. 2. I. Cod de usuris reijudicatae. utrumque in poenam facto negligentiaeque convenientem Fuit autem haec usurarum intra certas metas ad normam iustae aequabilis compensationis ejus quod interest cohibitiori determinatio utilisin plane necessaria primum ne ex libidine cujusque res agitaretur. Deinde ne creditores probare cogerentur quantum ratione periculi, morae dilationis-ve aut alterius incidentis incommoditatis sua interest. crtio, ut mutuatarii aliique debitores modicis hisce usuris maioris utilitatis occasionem redimere omnique alio oeneratorio onere defungi interim possent, quamvis constaret creditoris plus inter.
Quod autem immoderatae usurae legibus civilibus non tollerentur, manifeste patet ex d. l. eos 26. I. I. in e Cod. de usuris se l. Improbum senus et o Cod. ex quibus causiis infamia irrogatur se l. a. Cod Theodos de usuris. Objicies l. I. Cod desumma triuitat se fide Cathol uti etiam sve . IRI cap. I. ubi Iustinianus Sancimus igitur vicem legum obtinere sancta Ecclesiasicas regulas, quae Unctis quatuor conciliis evo taesunt, aut*matae, hoc es in Ocaena sec. Quae usuras vetuit c. quoniam a disic Respondeo Concilio Nicam immoderatas duntaxat prohibitas fuisse, non moderatas: uti ex ipso Concilio & dicto canone Euoniam patet, ducentcsimarum lcsquialterarum usurarum mentionem facit. Objicies evenire posse, ut nihil creditoris interlic veluti si ociosam suam pecuniam retinuisset. Resp. hunc casum L rarum
309쪽
rarum esse , jura aurem adaptari debere ad ea quae frequenter ωfacile contingunt, i. ex his . cum 2 seqq. D. de legibus. Praeterea adhuc creditoris interesse ratione periculi, quod ipsum ex eo manet quod debitor labi iacultatibus posset,in tempore 1dlutionis non solvendo existere uti etiam ratione incomis moditatis qua assicitur ex eo quod pecuna sua, sit forte vellet, uti interim non possit. Enimvero licet nulla inVidia usurae moderatae laborent, aut etiam laborare debeant attamen ne facile in immoderatas abeant, certis quibusdam Vinculis jure nostro tenentur. Quorum Primum est, quod non liberae sint, uti in emptione venditione precium in locatione conductione merces, sed pro qualitate personarum legociorum texatae. t. eos 26. Od. de
usuris M. Quod ex pacto incontinenti adjecto contractui mutui non debeantur, sed solummodo per stipulationem promissae . quamvis s. Cod de usuris siexpreci si Cod. 'certum petatur arg. l. pignoribus 2 a Cod eod. paucis casibus exceptis, I. etiam O.D.de usurisitan quibusdam . D. de nautic arnore. erieulis D eod. cumsimilibus III. Qu9d usurae usurarum nullae currant,nec liceat eas silve sint presentis sive preteriti vel futuri temporis in sortem transferre Lut nullo a s Cod. de usuris L placuit et et D. eod. improbum et o Cod ex quibus caussis infamia see. IIII. Quod particulares usurarum solutiones,si ad duplum ascendant,di luant debitum. Novessici 2I. Novest. III. arg. L nihil interes . . pro operis I. D. de nauticosenore. V. Si majores quidem promissae usurς,minores vero aliquo tempore acceptatae fuerint, majores remissae censeantur l. adversus
310쪽
D, Ius T. ROMAN LEGUM Lib. u. 26 DUBITATIO XXII. ex jurejurando actiojure Romano nascipessii 'ini Deum in fidem promissionis suae invocat, is ure
Romano efficaciter obligatur. Quia de jurejurando ex- pretium est quod speciem transactionis contineat, majoremque auctoritatem habeat quam res judicata l. 2. D. dejurejurando. Atqui transactio, . cum mota 1 Cod de transact. ut etiam res judicata emcacem obligationem pariunt l. acrori . Cod de rebus Creditis. Praetereis quis postulante ad- mersariojuraverit deberis i pecuniam, quam peteret, neque ei se aiurejustissime accommodat nempe Praetor ei talem actionem per quam nora illudquaeritur, an rapecunia debeatur,sed an juraverit. I. ite quis 6. Insit de actionibus Idem confirmant L non erit s. g. dato a. l. nam poseaquam p. g.jurejuran. do . D. dejurejurando. Scio Mynsingerum aliosque restringere paragraphum si a I. Insit de Actionibus ad jusjurandum quod Iudex ipse in judicio, vel adversarius Iudice approbante deseri, add. I.squis . num. s. sed minus recte: nam illo casu actio intentata per Iusjurandum delatum d praestitum corroborata ac confirmata fuisset atque ita exea&4ecundum eam saltem utiliter condemnatio secuta suisset, .siduopatroni II. I si quis juraverit s. cum II.seqq. D. de jurejurando neque necessarium suisset praetoriam actionem in factum parare, de qua agitur in ae,.squis I. Insit de actionibus. Deinde refragantur dicti paragraphi verba si enim post institutam actionem Iudex, vel etiam adversarius Iudice approbante Iusjurandum actori deserat,in is in judicio juret deberi sibi pecuniam,quam libello conventionis complexus petiit, neque ei solvatur praetoris ossicium non est ullam ei L a actiO-