D. Stanislai Hosii S.R.E. cardinalis maioris. poeniten. & episcopi Varmiensis Vita. Auctore Stanislao Rescio ..

231쪽

etos D.Stam'ai.Hοιῆra fuerit, de causa Christi, omnia semper eo filia, ad ipsam esse reserenda, omnibus sermo, nibus & kntentijs suis eam adiungendam esse putabat, siue de pace, siue de bello, siue de v-nione, siue de contributione, siue de executione , siue de legatione, de quocunque tandem Regni & Reipu. negocio agebatur, siue ex veritate, siue ex occasione, iuxta D. Pauli prsceptu, Christum annuntiabat, Ecclesiam praedicabat, coelestia terrenis adiungebat. Quaerebantur in illis Comitijs tam Consiliarij, quam Nobilitatis Nunc ij, quod iura Terrarunti Prussae, Pri-ui lcgia,consuetudines antiquae, paulatim indu

cerentur. dc nouae quaedam formulae, & rationes gubernandae prouinciae, per Regiam Maiestatem introducerentur. Quid ad haec Hosius e Ego vero,inquit, onine nouationem suspeeca

semper habui: & si qui sunt, qui ab omni in

Repti. nouatione abhorret, inter eos ego quoque nomen meum prosteor. Sed quis primus Eouationum auctor i ' his terris extitit 'Nonne

vos trium autem ciuitatu in Burgi magistr6s appellabat, Elbingensis, de Gedanesis Toru ne sis, qui veteri feligione Christiana repudiata .

antiquis & usu receptis Ecclesiae ritibus repro batis, nouas in Prussiae ciuitates religionu for-nnitas, novos ritus introduxistis, & noua feci .siis omni apA vobis igitur nouadatu remfactu est, iiiiiiii. Voluistis vobis licere, nouas religionum formulas condere, veceribus abrogatis ;

232쪽

cardinalis, a. I ro, miror, quod non vultis Regi & Domino vestro licere, noua Iura, noua Privilegia, in prouincia introducere, veteribus abrogatis. Cuni olim ab illius Maiestate peteretis, ut vobis usu confusionis Augustanae permitteret, nonne

Pontificiam illi audioritatem, & plus etiam quam Pontificiam visi estis attribuere Θ Nunc cum Regia sua potestate,in polyticis rebus a , ministrandis & decernendis uti vult, eam illi ereptam cupitisὸ Voluistis vobis quoque licerePontifices csse,& uniuersae religionis fanetitate uiolata, nouarum religionum impunitates coaceruare: et non vultis, ut Rex Regiam tuam potestatem exerceat, & leges Polyticas arbitratu suo aut scribat, aut inducat ρ Seruato

vos Iura & Privilegia Christi, 3c eius Ecclesiae:

struabit. Rex iura quoque vostra. & eitis prouinciae. Sed liaec otiani a copiose in Aetis illius temporis descripta continentur. Nos ad alia properamus. Cuna autem ab illo nihilominus obtinuissent terrarum Prassiae consiliario, ut ad Comitia 1egniLublinelia profitisceretur. ibi uira ac libertates Prouinciae, a uictoritate il-Ia s ua defenderet: nec haberet unde tantos sunt Flu 9 faceret, communicato cum Venerabili Capitulo Eccclesiae suae Varmiens. cmalitioinetis vit ab eius ni Ecclesiae subditis, ut ex suis angustijs, quantum sine incommodo rationumiliarum praestare possent, praesentem suam ne cenitatem subleuarent. Illi vero x paterni in

omnes

233쪽

omnes anmat , &imperij plane moderati me. mores,sineylla tergiversatione, aliquot millia se collatii ros receperunt , v t ne a tam necessaria & patriae salutari profectione desisteret. Egit gratias subditis suis Hosius, pro tanto studio & egregia significatione amoris, qu es reipsa comprobare canabantur:sed setanxis sunt ptibus,qiuantos illi offerebant, mitissime indi eae respondit: cum nil unqua magis sibi fugiendum esse e stimauerit, quam ne cuiquam mortaliu esset oneri. Longe minore summa se corixentum esse velle,immo etiam & hoc promitteio, quicquia ex ea pecunia , postquam reuersus ex Comitijs fuisset supersu erit, 'quod viritimi . id in singola vicissim capita distribueret. Egerunt vicissim Hesio stibiliti eius gratias, quod iam benigne secum ageret. & illam animi moderationςm pecuhiaeque contemptum, vehe- meter admirati, Domino gratias egerui;quod i lis illis Episcopus contigisset, qui subditos in sit quam pecuniam amaret,

tentatimi ibi quoq. xeliquit. t Christi causam in uni eris payria faceret meliore: Nacum de volone terrari in Prusae cum Regno Poloniae, di de executione Statutorum in sena-

234쪽

Cardinalis Ut, . 2 clesia sacienda , ante omnia laborauit, quod om 'ia consilia de unione Polytica, deq; Prouinciartim concordia,frustra susci perentur, di, uilis in religione consuIentiunt animis, &scis sis in contrarias sententias hominum vollantatibus, eam demum unionem fixam & stabilem ac perpetuam estis consueuisse, que ab his constituitur qui unum sunt cum Christo, unum cuChristi corpore Ec clesa, unum finem habent constitutum, ut Christi gloria ubique magis atta magis propagari queat. Nam inter quos, sicut aΨt Hieronymus, non est uera fides, nun- qua potest esse fidus asseetus. Similiter& Au-

, gustinus, inter quos rerum non est consensio diuinarum,i later eos neque humanarum reruni consensio certa esselotest secura. Nemo

enim ait August. eue potest amicus hominis. nisi ipsius sit primitus ueritatis. Nullam inter eos pacem , nullam unitatem fixam esse posse,

qui pacis de unitatis auctorem Deum ex cordibus suis amiserunt. De executione vero RG gni statutorum, se nil magis cupere dicebat. quam ut eam toties attentatam ad exitum desductam oculis ipse suis videret ,mon uniuς alicuius capituli, aut decreti, sed totius statuti, oddes hi do deflci, hoc est, ut aiunt, ab assere ad asserem. In eodem enim Statuto sanctam quo- 'que illam Coscederationem CorZynensem reo Periri, propugnaculum illud trano uillitatis &

ο α Decretum praeterea Vladistat Iagello

235쪽

quicunque haereticales errores facere vel promouere vellet,uelyt habent verba Decreti Ru

gii, Quicunque in Regpo Poloniae nostio , α

terris nobis subiectis haereticus , aut haeres in sedius, vel suspeetiis de eidem, fautor eorum vel director fuerit repertus, velut Regiete Mai fatis offensor capiatur, & iuxta exigentia ex cessus sui puniatur. Huius tam salutaris Statuti executippotissima ac praecipua esse deberct, si vellemiis,ut reliqua,quae pro R ipub. siickte tantur,&satiles & sertimatos exitus conse inquantur& aliqua utilitatem adserant. Si abiit, ait, salua Iura patriae, si steterint inuiplata iura Ecclesiae primum, ait Saluator, quaerite Regna Dei,& omnia adjcientur vobis. Nunc autem . esse nonnullos Sacerdotum hostes, qui ad dem tendum statum Ecclesiasticum,ad affigendum Episcoporum ordinem, ad extinguenda mai rum instituta ,'sua dignitate, potestate,caeteris . que insignibus honoris abutuntur: qui sicut caecordibus suis CDRIs TvM eieceriit; ila causam eius ex omni hominum memoria eiectam α

adicatam cuperent, ac nimis tarde eam colla

Cidere moerent,& eos omnibus exiiijs dignisi mos arbitrantur, qisi pietatis, qui religionis civram caeteris omnibus curis di studijs antepo- . nendam existimant. Elbingenscii quoq: auda stam & pertii iaciam accusauit,quod vocem iiii Pastoris audite quod Regiae VQlunta': ' O Ii non

236쪽

Cardinalis ita. 2Ioti non obtemperarent; quod ministros verbi Sathanae alerent; quod in despeetum Regiae Maiesta tis qua Christianii, Catholicum & Orthodoxii Regem esse costat ex superiore loco praedicari paterentur, QS in Miffa sacratiis Eueharistiam adorant, Diaboluna adorant; quod sacerdotes a se mistas ve os veri verbi Dei mi nistros, omnibus iniurijs opprimere permiserint.Hic hic,ait, debet vigilare executio et caeis ras omnes uniuersi Regni rationes, Deus ipse Artunabit. Σt admonebatura quibus da amicis di necessariis suis , ut vel nullum de religion; verbum in Senatu Regni faceret, vel mitiores aliquanto sententias diceret,&eos,qlios Oppia. snandos suscepisset,AEuangelicos potius quam teticos nominaret. Sed ille plenus in Deum fiducia, ct omnes Christo lucrifacerς cupiens, cum scriptiim in Ecclesiasticontentanisset, Ne sis humilis in tua sapietia luit, ait, Dominus, sicut in Paral legimus, quia quodcunque dixerit mihi Dominus,hoc loquor, naaluitque etiade patria ii res ita postularet, quam de sententia, vcl Prece ,vel prςcio , vel gra a, Vel Illa simultate dimoueri,ctam sciret , magis esse D qua in hominibus obediendum. yt illud etiam meminisset, quod ne sociates quidem vitam

suam ea conditione aἹmorte redunere Volue

Tit,ut promitteret, quod nunquam poste , in illa, quam profixebatur veritatis inquisitione ibilosophi queo , nec obiurgarς O , Men

237쪽

norabile membrum es, digna sint. Interea ve- ro nos non sine maxima animi sollicitudine e- acitum Comitiorum istorti expetitabimus: quae nos sollicitudo cogit, licet hortatione te non egere nos scire diximus, tamen non modo hortari te, sed etiam obtestari ut omni studio, cura ac diligentia haereticorum consilijs occurias,& ad religionem Catholicam tuendam ita incumbas , Ut exemplo tuo Catholicis omnibus animos augeas .Et in alijs litteris Quod ad , istud quidem Regnum ttinet, certum habemus, te, qui tam praeclarum & honorabile mchrum es huius S . Sedis, pro tuo singulari Diuini honoris zelis, fidelem & utilem admodum adiutorem nobis paratum esse, & diligetia tua

sollicitudine nostram, cuius in partem vocatus es, nobis esse non parua ex parte leuaturum. Qiiod ut de te nobis pollicemur, ita te confidere volumus, non praetremissuros nos, ullum

officium ipsi Regno opportunum , quod a nobis in fac sede constitutis,proficisci possit. Erga te vero ea Voluntate su naus,qua pro tua spe

atissima integritate & innocentia, ac magnis in Religionem Catholicam meritis esse debemus. DE Ys te pro nobis orantem, dilectissime tithincolumem custodiat.

238쪽

SVn lioc sere templi, excitati suerunt, in ea

Prussiae parte, qua Albertus Marchios rande burgen occupabat, noui quidam & periculosi motus : ita vi quaedam inclinatio ad desectionem facta fuisse videretur, leuis illa quideinitio, sed quae . magnam secum periculorum molein traxisset, nili oppressa in ipso ortu subsuisset. Verum deprehendit quoque haec initii vigilantissimus Hostus, ac primus omni ii Regεadmqnuit, impendentis discriminis: ac singula

pene momenta reru ac temporum obseruabat accuratissime, notabat omnia,expiscabatur. ac

de remedio tempestitie adhibendo, clim Regem ipsum, tum Regiae potentiae ministros. admonebat, tanta assiduitate & diligentia, ut nonnulli delicatuli Proceres, qui blanda semper audire Regibusque suis proponere consueuerant, quos honoris causa praetereo, litteras eius, velut pungentes stimulos fastiderent ; ac maiorem esse Hosaj metum, quam periculi magnitudine dietitaret. Nec deerant,qui cura hae

Regni senatore dignissima illis ipsisverbis per- , stringerent, quibus olim in simili causa Grego riu Nisibis Episcopum, cum Iustriati Imperatore, de Costoe Persaru Regis machinationibus, pari fide studioq; admoneret, & Gregoriu Magnu Pontificem Mauricius Imperator perstrin

239쪽

gebant. Delirat, dicebant, prae senectute Ilosaus .Porrὰ Sigismundus Rex, cui erat Hosij vigilantiao in Reses suos fides, ac in uniuersam patriam summa pietas pcrspectissima,HOsij verbis fidem adhibuit.Cominissariosq; suos in Prulliam deputauit, qui nouos quosdamoetogenarij Ducis, bis pueri Consiliarios hae-rtiscos, cum fraudes eorum & conatus omnes perfidiae plenψs detexissent, ac arma vimque paratam deprehendassent , poena capitis damnauerunt, cuius etiam vigil alitiae praeclarum in

viii uel so senatu Regni tcstim ovium Rex ipse persibuit; cum ab Hosio patriam infinitis casi-

Diis de peticulis ereptam, ac propterea patriSpatriae laudem promeritum pronunditaret.

C A P v τ XXX. AD eundem autem Ducem, Regis itidem

. precibus adduetus, paulo ante motus istos suscitatos, cum Ioanne Κosti a Palatino Sando mirien viro perspicacis ingenij, & ani' mi magnitudine in patria nostra quondam Ce leberrimo proseetus erat Hosius, ut nascentibus malis, pro sua prudentia remedium adhiberet. Acceptus a Duce filii hum missime, sed anti iii stris eius Lutheranis,Lutherano more tractatus. Cum enim Esset Rii adrages. tempus, ministri Ducis, Lutheri discipuli, totius abstineritiae hostes perpetui, ut Hosio imponerent, scr-cialis

240쪽

Cardinalis vita. aD Fculis omnibus carnes, & laeticinia admisce. bant; sed fraude depraehensa, iussit omnia subito de mensa auferri Hosius, & pane tantum solo coiciatus esse voluit, ac ne idipsum deinceps auderent Duc is ministri prohibiti fueriit. neque tanae ab insidijs destiterunt. Nam cum illorum opera in parandis cibis uti nollet Hostus, aliam fallendae familie artem excogitar ut, ita, ut facere par erat germanam Gentilium& Apostatarii sobolem. Nam sicut olim Apo-

stata Iulianus,ut Christianis iei viiij & abstinenti studiolis imponeret, panes, placetas, carne, sanguine,& contaminatione inficiebat: sic isti qtioq.in medios panes non in incoctos quide, quales etiam Hippone Faustinus Catholicis obtrusisse ab Augustino memoratur)sed in co-dios igne panes, porcinae carnis tenuia fragmeta imponebasit, ut Hosio & nobis omnibus imponerent; cuius tamen audaciae grauissimas

poenas, Duce iubente persoluissent;nisi preces suas vicissim, pro eorum liberatione, infirmitatibus humanis compatiens Hosius, interposuisset.Parvo interiecto tempore, proseetus est

Elbingam, ad habenda Terrarum Prusiae Comitia, ubi quid actu in sit cum illo, quid ille vi- .ciis in egerit, tum Religionis Catholicae, tum Reipublicar c tuta , ex Adiis Elbingen. anni 13 68. petere quisque potest. Nos illud tamen commemorabimus. Quod cum illi in omnibus rebus, & actionibus humanis praecipua cu