D. Stanislai Hosii S.R.E. cardinalis maioris. poeniten. & episcopi Varmiensis Vita. Auctore Stanislao Rescio ..

211쪽

nam perfidia saltitabat in aliam asita

multos, a vero Christo in Bethleem nato, &pro nobis crucifixo, & ab eius Ecclcsa, spe dbgnitatis , aut etiam alicuius commodi propo sita abduxis leti. Curi dem non faceret cunasubditis suis Maiestas eius, yt dicat ijs qui gra tia Regiam, qui dignitates, qui munera, quiditus petunt . Oportet prius Christia in in Besthleena natum confiteri 'Proculdubio mox uel futurum esse diuinum auxilium quod multoruopinione seolliora omnia, & expeditiora praestarct. Quo diutius, auxilium inclinatis rebus

adferre differt, hoc magis sibi ad Dei gratiam

aditum obstruit, hoc magis ira eius prouocat, dum quotidie ipso videntri tot millia animarupereunt, & ipsius quoque animam in prosundum barathri trahunt, qui tot animarum int ritum, cum vel uno verbo potuisset, impedirς noluit, vel sua: ipsius animae tandem miserereriir, Ecclesiarum quoque vastitates , templorum incendia,Sacranactorum propha nationes, facerdotum caedes, bonoruin direptiones, omni sito studio conatu , Regiaque potentia sua prohibcret, teque ijs quibus prognatus est ia aioribus, eoque loco quem icnet'. dignum praenstaret: ad Deum confugeret, illi se totum permmitteret, orationibus re eleemosynjs peccata. sita redimeret , ac vitam suam in melius commutaret. Quae omnia cum pius Re . ttentissi-inc audiuisici, tauquam e caelo delapsum S. ita

212쪽

Car IIstalia tum Stanislaum, & alterum illum Regum domitorem S bigneum Cardinalem, coram aspice .ret, in lachrymas eripuit, at q. ad genua loquctis Hosij prouolutus, cum fletum repressisses; Scio, inquit, quod nemini umquam adulari c5sueuisti, os pro salute mea tantu loqueris, qui L quid loqueris. Ago tibi gratias, quod me, q si praecipue indigeo , tanta libertate, ad ea quae sunt mei muneris adhortari non desinis.Tal in te semper cognoui, & salutis & honoris mei cupidissimum, talem nunc experior. Perge ut hactenus fecisti, Dei mihi an nunciar evoluntate, ela pro Regni nostri quiete Domino stipplicare nunquam intermitte. Nouum Ambrosium, α alterum Theodosium diceres.

C A P v T XXIIII. SE D interim tamcn accidit, quod olim dixit Ethnicus ille; Nunquam apertius quam coram Catone peccatum est. Rhio magis erat optimus Rex contra haereticos inflammatus, quo maiore conatu conliiijs eoru duo amplissimi Cardinales Hosius & Commendonias ob

sistebant, eo audacius & impudentius perfidia suam Christi perduelles propagabant. Auli enim sitiat in illis ipsis Comitijs Trideistae contra Caluinistas, in disceptationem vocare, NuChristus sit Deus. Quam indignitatem cum, Hosj

213쪽

I88 Hosti piae aures ferre no possent, nec esset quiranti sceleris, quas merebantur pinnaS expeteret , immo vero ad Ecclesiasticam quoque Iurisdieti em labefactandam manus violentas 'niacerent, ut omnem auctὀritatem, & potestatem Episcoporum euerteret, postquam ossicij sui Regem,Episcopos,caeterosque Regni Senatores, iterum atque iterum monuisset, ac per

viscera misericordiae Dei obtestatus esset , ut tantam hanc audaciam reprimerent, inittriam Iesii Christi filij Dei uiuentis vindicarent, nec terra aperiens os suum dispitiatorcs istos deglutiat, ne ve ignis de caelo descendens, etiam

reliquos consentientes, hoc est, non prohibentes confirmat, separare se a tabernaculis impiortim constituit, ne peccatis eorum inuolueretur, ac statim etiam ex Comitijs in Prussiam se recepit et quo in itinere multis cum lachrymis illud Polycarpi memorabat: Bone Deus, in

quae tempora me seruasti pTum et illud Hiere, nitae : Misericordiae Domini, quia non sumuscosumpti, quia non defecerunt miserationes eius. Regem quoque per litteras hortatus est, ut iuriliurandi sui memor , quod inauguratus in Regnum,& cum coronaretur praestitit, Christi iniuriam vindicaret, Sacerdotum eius iura,&authotitatem tueretur, nec innovareqssi quam in religione pateretur. Hoc enim moliri nouatores istos, ut ad Atheilinum homines inducant, abro ato Sacerdotio,ari, sacrificio,

214쪽

Cardinalis. 18s quo solo Deus proprie agnoscitur,quo sic desertis Ecclesijs,& pastori biis suis destitutis,propter alimenta negata, quae vix aliunde, quam ex decimis habere possunt, homines Deum eo gnoscere, eumque colere desinant.

C A P vir XXV. IN Episcopatum veniens ad scribendum se contulit eum libellum quem Iudicium &Censuram de Iudicio & Censura Heil debeo

gensium,Tigurinorumque ministrorum vocauit, in quo omnibus ostendere conatus nominus Lutheristas & Caluinistas, quam Tridei- stas & Anabaptistas Deum negasse, nec magisi illos a Christianis Principibus, quam istos to serandos esse, cum illi nullam ab Ecclesia, isti magnam ab illis discedendi separandique se

causam,& occasionem habuerunt: nec unquadefuturos esse filios, quamditi parentes fue rint, superstites . De concordiar quoque rationibus multa ibidem disserit, quo nos lectorem remittimus. In hoc autem libro conscribedo, orationum maxime praestitio usum esse vidimus, & accuratissimam rerum omnium comsideratione adhibuisse. Post oratione auic matutinat ad meditatione se coserebat, in qua tafixo animo cernebatur, ut quadoq. raptus esse videretur;& cum aliquando indultu, quo erat

indutus ab ardete lucerna,quae legeti limic mi

. . ' nutrabat,

215쪽

Ipo D stant tri uosi nistrabat,igne concepisset,non prius sensit periculum , quam ad corpus ipsum incendium pervasisset, ac minimc profecto insigneinal ouam in corpore suo plagam euasisset, nisi qui scripsit haec casu quodam in coclaue ingressiis , c media flamma, detractis vestibus virum Dei liberasset.Vidimus aliquando corporis pellem in humeris eius multis frietionibus, quibus ad

tuendam valetudinem ex praescripto mcdic xum utebatur, usque ad sanguinem laceratam, cum interina toto animo & cogitatione le-ictioni studioque deditus, nullam ipse inolestia init dolorem, nisi cum in se reuersus csset, sentit Te videbatur. Saepe etiam accidit,cum aliquid amanuensi dictaret, quod facere ambulando consueuerat,vi in parietem, aut in postes, aut in repagula senestrarum frontem aut humeros, meditabundus tam grauiter impingeret, ut in. multos dies laestionis indicia apparerent. Solebat ante ςos quoq; qui diei alis sermonem e cipiebant, interrogare, num qitae scribebantur,

Omnia intelligerent: & ii quid durius dictuiri videbatur ita moderari,ut senium scriptoris sine multo labore conscqui quisque possit; seq;

' animis non auribus hominum scribere memorabat. dc hoc unu ante omnia laborare. ut quae .seribuntur,legentes intelligeret, proficeret. ornatus & delectationis postremam ducere ra. tionem. Qui cnim nouit, nequc id quod sentit,

explicat,i'crinde est atque si nesciret Satius est.

216쪽

Catainulli is . inritim esse, quam quod nemo intellistat, dicere. Fuit autem hic liber exceptus madidi a Catholicorum gratulatione multorumque iudi- .cia de solis Trideistis δc Ana baptistis ei j cicndis, tum alam de rationibus concordiar consilinendabad potiorem sentetiam rc uocaueti. Vl-cillim aute haereticorti animos, & maxime Genetiensis illius Mercuri j, Theodori serae Galliae turbatoris, quem, si viuerct Athanasius, ipsi mnium Christicidam & legirupam diceret. non leuiter conturbauit. Is enim & libris editis, &mis is in Poloniam Synagonistis , ut vocat, hanc a suo grege notam amouere conatus est, ut ne eodem loco& ordine cum Tridei-Πis Caluinistae coia serentur, iacite sectae suae &hia pietatis administri, ex illius Regni finibus' vilo pacto pellerentur. Hosij quoque censura S consilium boni, ut ait, Cardinalis, hanc enim vocem ex illis impurillimis faucibus, vis veri- ratis cxtorsit,& nescio cuius ominis causa Hotium vocatu in sua, in obscoenissimu illum, au- et orcquestro digni: imum Martialis Epigram Hetatum libellum , praefatione, ad Dudζcium Xbardclatum Apostatam scripta asserit, mirabiliter exagitat, quod cursum Euangelij sui ini. ped: uerit; quod aeque Calimaistas iactst Tridei iras Christu in negasse dixerit quod Synago ni stas faces belloria, seditionu auctores,& Re- tu publicarii turbatores vocaverit. Hosus au -

217쪽

3ox DStan lal.Hossirisorem &cessabuot iurgia,Omnivulissimhita diligentia laborabat, ut in ip&s praecipue Bezanos Synagonistas,Parcoulen decreti Ixecutio fieret, & ex omni Regis ditione excedere primo quoque tempore iuberentur . Ac 2 ne quid intentatum relinqueret, magnatum ocheroum filijs & necessarijs, quos in fide Minolica piutatisque studijs domi suae educandos curabat, litteras dictare non verecundabatur, quibus parentes suos,sratreS,amnes, ami cos& quoscunque in aula, & in tota Repuo. Polonorum, gratia & auctoritate valere scimbat hortabantur & obtestabantur, ut istos

ueticos Synagonistas, tot i m funeribui 2

'publicae Christians exultantes, qui temper Vm: santur in spe rerum novandarum,ocio & tra Quillitate Reipub.consenescui, faces bet rum iiiiiiii notissimas, Regijque dominatus & vn ueris Nobilitatis capitales inimicos,homine. plane Poloniae finibus exterminandos curarent, & m hoc praecipuet studium incumberent, ut quam a maioribus suis , tam Religionis quam Reipublicae fomimam accepissent,eam filijs posterisque svis uiolatam relinquerent.ne vobis,aiebδnt, dc 1 scui vos genuςrunt, & diem quo , vobis editi in hanc sucem sumus maledicere cogamur, hi nobis turbatam per istos Bezanos stas patriam turbatam rςligione, turbata, en

ivit, vi latas lesesidiuina bumanaque

218쪽

cardinalis. vliri befactata, sursum deorsum conuersa omnia relinqueritis, & auram istant libertatem, in qua& vos, ex auis, atauis, abavis vestris,& nos ex

vobis patribus nostris, nati educatique sumusa nescio quibus Helveticis rusticis, agresti . bus maoistris, turpiter opprimi,nosque inperpetuam ieruitutent, quae certe in libertate educatis grauior accidere consueuit, tradi permiseritis, sicut vicinis nostris accidisse videmui qui statim, ut maiorum suorum fidem reiecerunt,

libertatem amiserunt Sed si libet insanite, dabit mus vobis iuuenile consilium, Gregorij potius Trideistae perfidiam, ab homine tamen Polono,ab inferis reuocatam recipite , quam nos

sub Augustanae ciuitatis, unde prima illa confusio prodijt, quae tot iam nobis hireses peperit, & ab ipsis Luth eranis vocatur ocrea Polonica, utrique pedi apta, hoc est, omnibus haeresbus conueniens, aut sub aliquot Helveticorum Cantonum re Sculte torum iugum & seruitutem submittite. Num enim Augustanae ciuitati λ num Helveticis Canionibus subieeti sumus Θ Cur non potius cum maioribus nostris, cur nun cum Rege & Domino nostro; . quem Christianum, Catholicum, & Orthod

Σum esse constat, conuenimuSpCerte aditionet nos S. Paulus, unus Deus, una fides,unum ba-

, ptisma.Et quida Ecclesiae S. Doctorita loquiatur Quicquid est extra unam fidem , non fides

sed perfidia est. O quanta pax fuit, quanta siqnN cordia

219쪽

corclia in patria nostra, cum maiores illi nostri, nil ali iid sciren , quam Iesum,S hunc crucifixum, nihil aliud profiterentur, quam, Credo in unum Deum,&c. nil aliud canetent, quam Bogarodaica , & istorum Pelopidarum nomina prorsus ignorabant. Nullus iii fuit Lutherus , quem putatis veram veri colendi Dei ratione hoc saecul' in orbe Clitistianti inuexisse. Credebant in unum Deumisine Gentili, sine Serueto, Blandrata Gregorio. Habebant sacramenta sine Luthero . Comedebant eorpus Christi sine Caluino,iustificabantur sine Osiandro. Bapti-xabantur fine Davide & Paci montatio Matrimonia iungebatur sine Ochino. Credebant &erant in Ecclesia sine Fricio. Huic fortissime

udhaeserunt , propter hanc vivere volueriint. pro hac ni ori etiam non dubitauerunt, caeteras

cupiditates, siue gloriae, siuε propagandes dominationis huius unius ingenti cupiditate presserunt. Si Rex ille Iagello, ille quas Lithuaniae quidam Apostolus, hoc tempose via ieret et qui, quam vos ita Persequimini . quamque cane peius & angue bdistis Ecclesiae do et inam, subie iis sibi populis , t

nendam proponere docereque non erubuit. cuius os fortaste non auderetis aspicere, ipse vos pro Fulgubio ab 'hac impla dentia prohiberet, qua Hi, quam tenuit qua inque etiaris docuit fidei & doctrinae tam acerbe resuῖnaiis. cuid enim, qua se, causae habetis,ue ab ilia

220쪽

Iagellonis, & ab e sint ut, quam abnepos eius constantissime retinet, Sigis undi fide reced tisλδc Ecclesiasticorum conatibus tanta conte-- tione resistendum putetis , nisi quia vos supelabi estis,illi humiles fuerunt. Vos extra Ecclesia inimo supra Ecclesiam ; illi iii Ecclesia esse &eum Ecclesia sentire voluerunt. Illi in Religione unitatem, & in Republica pacem ; vos re- ligione ni elicitam, vestramque licentiam,luxuriana,cupiditatem, audaciam,cupatis habcre s curam, &in ista quiduis credendi audendique licetia, perditissimisque moribus, remota omni molestiarum asperitate, dii fluere. Neque enim quam iita obtenditis pacem & aranquillitatem dc securitatem .prbpterea cupitis habere,ut pacem seruetis, & veritatem inquiratis: sed. yt de vestra pelle securi, vitae fortunisque Catholiacorum insidias tendatis, d linaque simul de ii

malagitara euertatis : visitis ad extremum sine

lege, sine Rege, sine Ephod & Teraphim, euquod inde sequitur, sine Deo. Ac tantum c extetita sua vigilantia,per ora infyntium, Hositi proseeerat, ut aut statim ex Regno exceὸerensisti Begant Synagonissae,aut certe,cum si sire' nos furoris iniectos senserent in aliquibus t nebris.& obscuritate latitaret. Nil enim poste certi aut con erit de cona tibus corvim accepe