D. Stanislai Hosii S.R.E. cardinalis maioris. poeniten. & episcopi Varmiensis Vita. Auctore Stanislao Rescio ..

41쪽

& custos, tantum de oblata pecunia detrahebat, qliatum per Capituli leges absentibus dea

trahi consueuerat. Cum itaque mores haberet sine auaritia, contentus sicut ait Paulus praesentibus, fidens Deo qui dixit, Non te deseram, neque dereliquam, eiecta ex animo huius Idoli seruitute, vitam legibus Dei astrie tam, linguam

autem & orationem, aulicis legibus .Et omni adulatione,& blanditijs ambitiosorum horninum, libera & solutam, habere voluit. Et cum aliquando itissus esset litteras ad Caesarem scribere quae ad dissolutionem matrimoni j longa& accurata deliberatione praecedente,inter maximos Orbis Christiani Principes csistituti pertinebant, sicut olim Beneuolus Imperialis scriba fecisse memoratur, cum Iustina Angusta Concilij Arimine sis abrogatione scribere prs cepisset, sine ullis dissimulantiar inuolucris, quod sacere iubebatur propterea recusauit, quod rem eam magno cum Regni patriaeque

periculo coniunetam videret:& cum paulo an- . te factus esset ministerireconciliationis, mini sterium diuisionis & separationis, exercere n5 deberet. Quae ad unitatem, charitatem; & mi tuam Principum concordiam constituendam

pertinerent, in ijs dicendis, scribendis, exequendis, nulliina in se laborem, fidem, diligentiam desideratam iri dicebat.Ut autem Sathane consilia, qui diuidit inter fratres vlla sua opera, c5stiolassensione approbet,prius se de gratia R

42쪽

Cardinalis ita gia, de fortunis, ac de ipsa quoque vita deces.surum, quam rem Sacerdotis ossicio, qui non diuisionis sed reconciliationis minister est , ac perlbna, vocationeque sua indignam esse designaturum. Quae cu essent ad regias aures per Iata, sic animum illius perculerui, ut ipse quoque rescindendi matrimonij cositatione abi cerit,& quae semel fuerunt constituta, consentatientes principijs exitus acceperunt, ac fertur etiam Regina Bona aliquando dixisse nam ad illam quoq. plurima Regni negocia reserebat Putabam quod Hostus nesciret nisi scribere, sed video quod scit etiam dicere, & hoc quoque nomine saepe innocente appellabat, quod in animo serpentis prudentiam aleret,in mortibus columbae simplicitatem obtineret. CAPvT XIII. I

SIGIs MVNDus aute primus sapientissimus ille Rex, cum pro sua prudentia iudicaret mores Hosj sacerdotio, Zelum Episco- p tu esse dignissimum,& ei comitti recte posisecti ram animarum, quas antea seruare didicisset, splendorent illum praestantissimarum virtutum, quae in eo elucebant, ad illuminandos caeteros super candelabrum ponere in animostio constitutum habebat, ac perfecisset etiam,

si vitam illi Dominus longiorem concessisset. Cum autem caelestem illam in domu ex istius

43쪽

corporis domicilio migraturus esset, sicut olim Constantinus ille Magnus filio suo Constantio, de Athanasi j gloriosissimi Christi Conses.soris ad Episcopatum restitutione, sic iste Sissis mundo Augusto filio suo,de Hosij ad Epi-

copatum promotione mandata dedit; quaretia is est non ita multo post executus. Hosium enim ad Episcopatum Culmessem Iulio iij.Ro.mano Potifici nominauit. Sed cum is in oculis suis paruus esset non enim ultimum quod de sapiente viro Pluto Iudaeus memorat) inanis gloriae tunicam exuit, sed cum alias animi pe turbationes vincere didicisset, virus quoque virtutum,laudis scilicet re gloriae cupiditate, me in animum admitteret statim ab initio laborauit) & Episcopalis offici j magnitudinem& difficultatem, cum ex alijs tum vero maxime ex illo Chrysostomi aureo de Sacerdotio libello cognitam perspectamque haberet, quibus periculis esset vita pastoris obnoxia, quanta ab eo integritas, quanta religio exigatui, qualem linguam, qualem animam esse oporteat, eius qui pro Christo legatione fungitur rium etiam praesentis tein potis, difficultates, audaciam, licentiam,impudentiani Catholicorum ignauiam,& tepiditatem,insidiatores mulxos, laqueos paratos,inuidorum greges, ambitiosorum cohortes, Principiant terrores,a qu liuni detractiones,adulationes,palpationes, Scut semel dicamus,quod ita purum,ita constan

44쪽

Cardinalis. Uita. 3 3tem esse Epit copum oporteat, ut si in ipsis caelis collocatus inter caelestcs illas virtutes medius staret. Et quod ad proximum attinet, ita sollicitum, ut omnium necessitatibus succurrat, omni im preces audiat, omnium quaerimonias intelligat, omnium vulneribus Hie deatur, omnium errores corrigat, omnium morbos coEnoreat,o innia medicin genera explorata habeat inu opus est urat,cu opus est secet, scindat, vulneret; vicisti in aut e fomenta & salutares ia,edicinas,cum opus est, adlii beat, mille es oculis,

mille pedibus, mille linguis, mille opus esse manibus ut omnibus fiat omnia. Haec inquam alia eiu Veneri S cum animo suo videnda propo neret,latere potius quam his tantis erumnis aQtepestatibus vita suam obij cere cupiebat. Qui ob rem cum per amicos non pos et Regem de suscepta sententia dimouere, coram id etiamsa Resia Maiestate verbis ad persuadendum a piis flagitabat, ut ad alium potius ea dignitas, deferretur, non solum prece , sed nouo quod & intilitato exemplo usus, pretio quoque pro' posito. Cu enim in aula non deessent Luthera- me faetionis seetatores, ruinis Rei p. Christians gaudentes qui rege de sententia promouendi Hosi, propolitis nescio quibus periculis ΔρPruthenicae prouinciae statuti si& consuetudi nibus,ac magna pecuniae vi dimouere conarentur;ac illos Hosii pro religione conatus, piet te illana,suis conatibus, de Lutheri fui somniis,

C pestem

45쪽

D.ytam lat. Hosi pestem dc exitium allaturam iudicaret, preci ipsi quoque Regem, ut a proposito consilio discederet oppugnandum susceperunt. Non lo-lum autem Regi, verum etiam Hosio munera amplissima obtulerunt , ut Episcopale munus oblatum detrectaret,alioquin caput suu multis & magnis periculis obi j cerct. Hosius autem.

is omnibus sarculis imitandum exemplum tantum abest, ut aduersis hominum studijs, de

contentionibus moueretur, ut etiam immorta

Ies gratias ageret, quod tam exquisita cura ia-lutis suae caulam agerent,utq; ad alterum munus Episcopale deserretur laboraret, qui qua- Iiscunque tandem esset,le uno magis idoneuς siturus esset. Quamobrem ut in sententia pcriisterent admonebat, nec nisi perfecta re conquiescerent, nullum sibi ab illis hoc uno maius beneficium praestari posse. Quod ad oblatam pecuniam attinet, nil unquam sibi minus cordi fuisse, quam opum studium multam se per Dei

gratiam scelicitatis partim in iniquo mammona posuisse, nullam in pecuniae thesauris, ac ta tum abesse, ut obtrusa auri pondera appeteret, ut etiam paratus esset ex suis angustijs aliquot

centena ducatorum numerare, quicunque perficeret, ne Potificis Maximi authoritate,& R si a potestate munus oblatu suscipere cogeretur. Nil in animum suum minus cadere posse, qua vi vellet sua causa Iura & Privilegia cuiuscunque tande Prouinciae aut Ecclesiae violari,

46쪽

pro quorum colastruatione per tot annos in

Cancellaria Regia quam diligenter laborasset ipsoru faciebat iudicium. Nec certὰ deerat N aman quidam, si Giezi non defuisset, cuius pe-

, cunia aperuit os sutim & clamabat: Ecce ego, mitte me.Sed omnium conatus Regia constantia eludebat: quam & mandata extrema mori.

bundi parentis, 3c Hosij ipsus merita, & spes

iuuandae religionis Uncepta in sententia retinebat : ut in hanc Hosij promotionem cadere non potuerit, quod de sui temporis in elicitate queritur Gregorius Theologus, quod,sicut ipse loquitur,ad Episcopatum promouendos,vno die sanetos fingimus, eosque sanctos:& eruditos est ei libemus, qui nihil didicerunt, nec aliud ad Sacerdotium attulerunt, praeter quam velle. Non solum itaque Rex ad Episcopatum nominauit Hosium, verum etiam ad sedem Apostolicam pro obtinenda confirmatione misit, ac sumptus intineris & iura Cancellariae persoluit.Sic Hosius noster ad Epist patum pertra,ctus est potius, quam peruenit:

ad quem sicut de Cornelio scribit Cyprianus, rnon subitb accellit, non volauit,sed per omnia. olsci aEcclesiastica promotus, & in diuinis administrationibus Dominum sirpe promeritus, ad Sacerdotii primum, deinde ad Episcopatus quoque sublime fastigium, cumstis religionis gradibus ascendit. Episcopatum enim neque Zostulauit,neque vςluit, ne ut caeteri quos ar

47쪽

3s D.Stam tui. Vos si rogantiae &superbiae tumor inflat, inuast, sed quietus & modestus, & quales esse consueuerunt, qui ad hunc locum diuinitus eliguntur, pro pudore virginalis conscientiae suae, & pro humilitate ingenitar sibi & custoditae verecunqdiar, non vim fecit ut Episcopus fieret, sed ipse vim passus est,ut Episcopatum acciperet. C A P v τ XIIII.

PO s r Episcopatum non ambitione vel pretio extortum, sed Dei qui Episcopos

facit, voluntate susceptum, cum iam Cathedra magnum & admirabilem Hosium non fecisset sed accepisset, quanta in administrando virtus quanta fidei firmitas, quantum animi robur,

quantus charitatis ardor, quata vigiliarum ac-eelso sit consecuta,iam dicemus. Decreveravis pro officio Episcopali ad Ecclesiam Culmensem, sponsam suam proficisci,& oues fidei suae.

creditas,uerbo veritatis pascere;sed cum Sigis. in udo Regi, cui nutetissimo Imperatore Caroelo V.&Ferdinado fratre RomanoruRege, negocia qusdam ardua,& ad Regni sui, ac totius Reipub.pacem & quietem stabiliendam valde pertinentia intercederent;visum illi est, cons nitentibus Regni senatorum iudicijs, ut pacis αvnitatis procuratio, pacis de unitatis amantissimo Episcopo Hosio committeretur. Passus

itaq; est Horius, quod Rex cupiebat sibi quo

que peti uaderi, legationisque munus suscepit.

48쪽

ηxistimabat enim maximam pietatem,pacis patriaeque conseruatione contineri, nec minus id

ad salutem animarum, & Ecclesiae Dei pacem pertinere, si apud summos Orbis christiani Principes, quam si apud oves suas, pro stab sendi pace laboraret. Profectus itaque in Geretnaniam, Ferdinandum Regem Vienns, Carselum fratrem eius Bruxellis,& Gandaui,& Phi. lippum: Catholicum Regem Caroli filium Anethiopiae conuenit, legationemque exposuit, in qira tantis sententiarum ponderibus, tanta eloquendi elegantia, pacis & unitatis conani odaricensuit, quem nos adhuc sermone n in tho si uris nostris asservamus, ut non tum boni

oratoris, sed et boni Episcopi nomen & Iaudsi upud illos Principes fuerit consecutus , liciti summo honore, tum Regis sui tum sita quoq;

causa, propter maximam integritatis opinione habitus , ea omnia quorum causa missus erat

ex re & utilitate Regni, & ex dignitate Regis sui coiisecit.Libenter autem Legationis verba, Pietatis & prudentia plenissima, & pectus uniaetatis studio inflammatum poneremus , nisi adcilia nostra properatet oratio. Sed ex respouso Magni illius Caesaris, sicut ex unguibus te nem, Hosij in conglutinandis Principum animis, dexteritatem ostendemus, cuius verba sie habet;Misso ad nos Oratore suo, Serenissimus D. Sigismundus Augustus Poloniae Rex,

amoris amicitiae bene udienti eque mutuae ein . . . C 3 tamen

49쪽

tamen per eum nobis denunciauit, atque id nos prouocauit, maiorum etiam nostrorum excplis propositis,qui cu Serenitatis illius in ioribus,certamen hoc semel susceptum, ad era trema usque vita sua tempora constanter viri--literque gesserui. Nos vero quibus persuasissu mum est, nullum esse certamen neque Deo gra. tius, neque Christiano Principe dignius,quam sat hoc, ad quod per Oratore Serenissimi D.Reigis Polonie inuitamur,tato minus grauatim ad id suscipiendum assensi sumus, quod non m

.do maiorum nostrorum Regum & Imperat rum exemplis, verum etiam Dei Opt. Ma.prae,

ceptis ad eam re impellimur: qui nil nobis noque per filium suum, neque per xii. legatos tuos diligentius inculcauit, quana pacem, con

.cordiam,tranquillitatem ,amorem,amicitiam. beneuolentiam,paternamque charitatem:nem

alia nota filios suos regnique haeredes agnosci. olui quam pace amplectenda, mutuaque dis Jectione retinenda. chamobrem &c. In ea dem quoque sententiam frater eius Fcrdina dus Rom.Rex respondit. Cum autem diutiusquam initio constituerat moram in Flandri Mosius traheret,pius Rex intercedere Samuelera cietous vi Episcopo, Hosij amantissimo, nouam non contemnendam pecunia in sumptus itineris ad eum transcripsit. Qua cum non in ogeret Hostus, inusitato exentio usus,integram

ad Regem suum remisit, in eoque rem,sicut dip

50쪽

suo Marti no Bernardus memorat, non huius

sed alterius saeculi designauit, quod videlicet

legatus de terra auri sine auro redijt, transierit Per terram argenti,& argentum nescivit. In iu nere vero cauit semper dirigentissime , ne ad hospicia haereticorum diuertere cogeretur, se

'peque maluit per integros dies sine ulla resedictione iter institutu prosequi, nodie etia insomnes aliquando ducere, ut in Catholicorum potius consuetudine festis praecipue diebus quos: in offerendo incruento sacrificio, & in audiendis ossicijs diuinis,& concionibus ponere consueuerat, quam in terris haeresi insectis contasteret. Ex itinere quoque ad Magnum illuna Othonem Truchselium Cardinalem Augusta nam diuertit , virum conseruandae religionis

-Catholicς cupidissimum,pietatis & pauperum

non soluin amicum,sed etiam amatorem,& in nos ante qua ad beatorum sedes euolare sua uiter etasum, a quo fuit βc honore maximo, 3c summa vultus frontisque hilaritate exceptus , propter nominis & famae celebritatem, quam

sua sibi pietate collegerate quem etiam pater Cardinalis, Baro Truchses de Ualburg vir gradaruus, qui tunc apud filium Dilinge morab

tur,ut primum aspexit, & quosdam cum eo sert mones contulit, multam senectuti suae gratiam habuit, quod eum usque ad tempora tam la dati, & omni virtute cumulati viri, quem Λωgelum Dei &.exemplum veteris sanctitatis voa . 6 citabat