장음표시 사용
101쪽
6o4 EPISCOPUS PATAV2ENSIS LIX.
milianus pileo &ense per Legatum Pontificis Cardinalem S. Sixti sesto more
exornati sunt. Resertur inter eos , qui aderant, etiam Reverendus in Christo
Pater illustris Princeps Amsus A miserasor Rclesiae Patmiensis.
V 9. Anno Isi'. die Iet. Januarii post horam tertiam matutinam in Oppido elsio superioris Austriae vitam negotiose pieque actam posuit Maximilia. Castiis. nus Imperator: funus Viennam dedumam comitantibus Cardinale S. Sixti Sedis Apostolicae Legato, & Εmesto Patavi ensis Ecclesiae Administratore: ita referunt Acta Universitatis Viennensis. Gliscebat sub haec Lutheri Secta, extinguendae incitatus per Εkium Pontifex Bullam emisit, qua doctrinam dominae L. Lutheri uno S quadraginta capitibus notatam damnavit Kalendis Julii anno I seto. librosque Mus dc chartas igne aboleri iussit. Attulit eam Erius in Germaniam eiusque exemplar octius promulgandum Viennam transmisit ; paruit facultas Theologica : reliqui protestati, eo praetextu, quod nec Moguntinus, nec Salisburgentis id praestitissent. Pataviensem eum in exemplum haud adinducant, atque is fuerit religionis tutandae studiosus in paucis, indubitatum videtur literas Leonis quantocius explicuisse. Caeterum S Viennae & in Austria permulti iam claudicabant: ipse Regentum, qui rum res Austriae moderabantur, Capitaneus Leonardus Teg sequiorem Academicorum partem contra facultatis Theologicae decretum tutabatur; sed anno sequenti Caroli Imperatoris literis ea promulgandi cunctatio graviter castigata est.
Eius repedi- Eodem anno I M. memoratur in manuscripto expeditio militaris Eme-M iii 36 sit contra locum Marspach, cui oppugnando civitas Pataviensis adiunxit I O. viros. Videtur id fuisse castrum Otimari Oberhameri, qui ab Anno Ni graves inimicitias cum urbe Pataviensi exercuit. Captus & in vincula ductus ob perduellionem & damna crebro illata per sententiam ad rotae ac rogi supplicium destinabatur : sed utroque exemptus poenam truncatione capitis
- Anni sequentes ob Lutheri ebullientem sectam crebris inter Principes constillationibus celebres, in queis egregia fuit Ernesti opera. Anno Isaut Horm,. celebrata Comitia Wormatiae, ubi Lutherus a Carolo Caesare damnatus re proscriptus. Consistia. In eodem Conventu Ernestias Patavi ensis, qui intererat, impetravit in nem privile, solenni forma confirmationem omnium bonorum & privilegiorum Ecclesiae
suae, per duo Diplomata, quorum primum datum est die Is. Februarii: ait rum quod continet summam ac velut anacephaleosin omnium privilegiorum, datum die s. Martii Wormatiae ; quae duo diplomata suo loco exhibebuntur. Ibidem Ferdinandus Archi dux in possessionem Austriae atque omnis patrimonii Germanici a fratre missus est et . Aprilis:anno in autumnum veris gente venit in Austriam, cuius pars inferior provincialium motibus turbata cum esset, in Stiriam discessit. Praefectos a Maximiliano constitutos Austriaci loco moverant; novis pro arbitrio delectis. Sed eos Carolus Caesar anno s ruenti severis compe uit literis. Paruere ordines minanti, dc remissis in. ignitatem Praesectis Ferdinandum E Germania, quo subinde concesserat, revertentem, una cum Anna Coniuge, quam Lincti 26. Maji duxerat, obedie ter receperunt. Erat hic annus U22. quo fertur habitum fuisse Pataviae eonventum , in quo Ferdinandus cum Coniuge, Ludovicus item Bavariae Dux , eum Mathaeo Salcturgensi, ac duobus Marchionibus Brandeburgicis, quo- Aeredit Co. rum alter erat Casimirus clari nominis bellidux. Ferdinandus ad Comitia Norimbergensia tum ascendebati Q se quoque contulit Patavi ensis. Trepi-
dabat Europa ob Soli manni progressias, qui capto anno nuperiori Belgrado, a nuperrime Insula Rhodo, curam vicinis iniecerat. Indicta erant sub anni finem Comitia ad Norimbergam, ubi de bello in Turcam , ct componendoini. religionis dissidio tractaretur: ea in annum etiam sequentem producta, alextremum frustra fuerunt.
IV. Anno lsa . ruinam Norimbergae coacti Principes statuerunt habendum in Germania Concilium ἐ interim examinarentur ea, quae in dubium a Novatoribus vocarentur, decreto super hoc alio Conventu ad urbem Spirensem ad
102쪽
ad sestum Martini. Displieuit id institutum Pontifici, ut nempe articuli dudum desiniti revocarentur ad examen ; eadem orthodoxis mens, quorum Mittit lega- proinde magnus numerus privatum iniere colloquium Ratis nae , auctore non dCon.
Laurentio Campegio Sedis Apostolicae Legato, ad festum Joannis Baptistae. Ibi Ferdinandus Archi dux cum Ducibus Bavariae, praeterea Antistite Sal Zbu gensi, Tridentino, caeterisque quos recitat Cochlaeus ad annum Iset . eo quoque Legatum suum misit Ernestus Administrator Pataviensis, qui omnes pro fidei Catholicae gelo accensi, ut Lutheranae factioni efficacius resistere possent,
ultronea confoederatione sese constrinxerunt, uti scribit laudatus Cochlaeus, Dite ν imaliaque condidere statuta, ad clerum reformandum salie saluberrima. Inter
haec Lutherana factio non pullulabat modo , sed indies magis magisque in omnibus locis Archiducatus Austriae succrescebat, uti referunt Actatis Theologi eae. Ferdinandus ejusdem Facultatis Doctoribus grave dedit mandatum inquirendi in pravitatem haereticam : iudicium in quosdam celebratum, nempe Casparum Tauber civem Viennensem, Jacobum Peregri. num presbyterum Pataviensis dioecesis, Ioannem Voyster Octernarium, qui ad revoeandos errores compulsi liberique dimissi: Sed primus cum ad vomitum redisset, eodem anno mense Septembri consumtus est igni. Sed premebat exitiale discrimen ab Turcis: idcirco per Hungariam & Graviinimo Austriam corrogata viritim pecunia in subsidium belli petitum ex singulis certum aeris dimensium: ab Episcopo florenni quinque t ab Abbate & Praeposito, ut vocant, Infulato florent Datuor : ab aliis Praelatis tres, ab Abbatissa, Canonico, Doctore quinque grossi, a Monacho, Moniali decem denarii, &sic ab aliis pro rata parte, quae legere est apud Chronographum Mellicensem: 1am depreea. exacta denique de singulis tertia fructuum seu proventuum pars ue is Sedo quia grave erat verba sunt laudati Chronographi Episto pus Pataviensis, Administrator, Dux Bavariete misit consulere sedem Apostolieam super haesere atque immunitate Ecclesiae. Denique iubetur per Sanctissimum Cle is mentem VI l. sub excommunicationis sententia ita fieri pro desensione fideiis Catholicae. Sed Episcopus praefatus ut Pastor bonus distulit, expectans a latere Legatum ad Nirembergam venturum, ubi erat diaeta Principum qua. de supra diximus eui & Satastissimus negotium commisit necessitatis eraisquirendae, & sic favente Deo, nihil exinde factum est hucusque. Idem Le-isgatus Nirembergae congregatis Principibus respondit, super dogma Luthe- ,,ri non opus esse Concilio , cum similia etiam prius suissent a Saninis Patri- ,,bus disputata atque repudiata. Hucusque Mellicensis, ex quo colligitur etiam Ernestum Conventui Norimbergensi adsuisse , ibique eum Legato Pontificio super exactione nuper indicta tractasse. Correpta subinde ab Sectariis arma ad vindicandam dogmatum liberta- Rtem: Agricolae Duce Thoma Munetero immani numero coorti promiscue finrebant. Ea labes etiam provinciam Salaeburgensem & vicina corripuit: ruricolae supra Anasium eadem perciti rabie: Moravi quoque cum Austriis con- ωι ν tiguis Anabaptistarum infimia correpti auctore Balthasare quodam Hvebm ab taraesi. ro se passim commoverant. Fluctuabat undique Patavi ensis Ecclesia , &prope exitium erat, ni Ferdinandus signo generali militiae proposito ad comprimendos fanaticos contendisset. Laudatur Emesti Pataviensis Zelus, qui is16. in Catabaptisticae factionis haereticos, aliosque, qui passim odio cleri suborie. hantur, gravissime animadverterit; in his duo erant presbyteri, quorum al- ''ter Leonardus Κ ser Patavia oriundus, instituta quae Wittenbergae didie Tat, per Bavariam primum, dein, cum ibi per vigilantiam Principum septa omnia cerneret, in patria serere ceperat. Sed isthic in casses incidit: nam Ernestus mature deprehensum subiecit qiuestioni ; ad quam rite exercendam
dedit ad facultatem Theologicam Viennensem literas mense Iulio, quibus petebat submitti sibi Doctorem Theologum interfuturum, ut literae ferebant, judicio contra quendam haereticum de Secta Lutherana habendo. Iussus igitur Pataviam proficisci Doctor Albinus Graffinger Lector Theologiae ordia narius 1 sed eum Acta aiunt iter ob longitudinem viae & brevitatem tempo-
103쪽
ris omisisse. Sed inter quaesitores aderat Joannes Εkius, a quo reus discunsus, cum nihil sani profiteretur, gradu sacerdotii deiectus , transmistusque Schardingam, ubi jubente Guillelmo Duce poenam solennem , frustra Fride- rico Saxoniae Electore, aliisque magni nominis viris deprecantibus in rogo pependit anno Isar. decima sexta Augusti ἔ relatus ab suis inter Martyres. Sed periculum a Clandestinis huiusmodi susurronibus extimulaverat Ernesti curam,uti anno sequente Is28. duodecim eius generis victimas immolaret fiammis. In Austria Licthtensteinius Niclospurgi Dynasta Anabaptistis imminebat ; itaque permulti vertere solum , Pataviamque delati triginta & amplius,
qui carceribus excepti, triennium toleravere, dum aliis per custodum incuriam elapsis, caeteri contabesterent. Princeps eorum Balthasar Huebmerus,
de quo supra, ortus ex Fridperi, sacrarum olim literarum Ingolstadii Proses sor, cum in Helvetis & Suevis pravum dogma olim sevisset, delatus inde ad oppidum Niclospum cum omnem pene Moraviam , magnamque Austriae is 3 partem insecisset, demum anno i 28. Viennae die decimo Martii ipse flammis, uxor vero triduo phst aquis Danubii, supplicium exolverunt. Qu9 vero sectam pestiseram funditus exscinderet Ferdinandus Rex luculentum edidit decretum , quo severe mandavit Episcopo Pataviensi, etsisque Vicariis morem geri, neque in exercitio jurisdictionis ipsorum quidquam molestiae inferri. VI. - Dabatur decretum illud ad omnes & singulos provinciae militiaeque D Π praefectos, Comites, Barones, equites, Vicarios, iudices, cives, populum-rique universum , quo Ferdinandus, perlatum ad se, inquit, esse, quemad-
tuenda iuris- is modum mandata Jam alias ad extirpationem pravorum dogmatum, non
temporis spatio per nefarios quosdam ct insolentes tum sacri tum is prosint ordinis apostatas ad seditionem usque & effusionem humani san-pana p. Iapis guinis aliasque improbitates invalescentium per utramque Austriam edita is& promulgata, tamen, uti e visitatione ac inquisitione nuper initituta intel-- lectum sit, parum hactenus observata fuerint. Nam esse Praefectorum aciis Magistratuum nonnullos, qui Venerabilis Principis ac cognati perdilacti vi delicet Emesti Administratoris Patavi ensis, ac ordinarii jurisdictionem imis pedire, atque Rus Vicariis, officialibus, & Decanis in ejusmodi pravae do-o ctrinae seminatores animadvertere volentibus non modo praesidio nulli esse, M verum etiam impedimento sint ausi: ad haec personas etiam secras in ditio- senibus Episcopi constitutas ad sorum suum evocare, ad jusjurandum adig Are, de decimis, honis Ecclesiasticis, Matrimoniis, testamentisque presbyte-- rorum aliisque talibus ad tribunal sacrum spectantibus cognitionem sufetia
pere, pinnas etiam corporiS atque aeriS eXpetere , in clericorum aegrotan-ἡ tium tum & mortuorum facultates inferre manum, deque iis agere pro a
is bitrio, cognoscere, iudicare et praeterea si qui laicorum praecipue nobilium is ab stero judice in ius citentur, ipsos intercedere, suis etiam subditis, ne como pareant, prohibere: Officialibus quoque ac Decanis, ne poenam in eiusm sedi contumaces exequi audeant, negotium facessere: quin esse nonnullos. si qui lauda sacra, Beneficia, piasque maiorum sundationes, eorumque redi istus in rem suam vertant, aut iis clericos suspectos & seductores ab sacra po-
si testate minime ad examen vocatos, nec unquam ad animarum curam autis munia sacerdotalia legitime admissos contra sententiam Conventi Ratisbo- se nensis praeficiant: insuper decimas , oblationes, aliaque iure parochiano si dudum debita, contra quam in Ratisbonensi atque novissimae visitationis is instrumento sancitum sit, praestare detrectent. Quae omnia quod iuribus,, cum sacris tum civilibus, praeterea sacri ordinis immunitati ac privilegiosi dudum a summis Pontificibus, Imperatoribus, Regibus , & Archiducibus' is maioribus suis obtento adversentur, eoque iurisdictio Ecclesiastica in saetisis Literis instituta, refringiatur ἔ dignitas sacerdotalis non apud nobiliores m , , db, sed infimi etiam loci homines in summum adducatur contemtum, fa-simaeque obsicurationem , scilicet rem quae una non postremam dedimi inob isdientiae, pravis moribus, seditionibus, atque execrandiis, corruptriethus.
is haereticis eiusmodi sectis lavendis causam ; sibi prosectb uu Christiano Regiis nequa
104쪽
,. nequaquam esse in animo haec amplius intueri, aut tolerare ; proinde om--nibus & singulis majorem in modum atque sub gravis indignationis ac poe-onae denunciatione praecipere, uti ne in posterum praedicto cognato suo Pa--taviensi Antistiti, aut ejusdem Vicariis, Magistratibus, ossicialibus, ae De
is eanis in executione potestatis Ordinariae muneriamque suorum quod qui--dem res ante dictas atque alias ad forum sacrum spei antes attinet, praeju--dicium aut impedimentum afferre, obedientiam detrectare, aut sibi fas pu--tent, aut ab aliis fieri sustineant; in causas Ecclesiasticas neutiquam se inse is rant, sed eas ad judicem competentem nempe Episcopum aut ejusdem Viaricarios remittant, eorumque iudicii vim coactivam tueantur, su6que praesi--dio, quandolibetcunque id expetitum fuerit, promoveant: tum si casius i Acidat, ut iidem sacri judices clericos flagitiosos comprehendere, eos in cu--stodiam dare, aut lege in eos agere constituant, ipsi nequaquam adversen--tur, quin eosdem reos ultro dedant, manum quoque & praesidium , siqui-
isdem id postulatum fuerit, in ejusmodi captivis ad loca aut limites ditionis is Epistopalis sumptu Epistopi deducendis volentes exhibeant. Ad haec veti
istum sibi noverint, fetida, fundationes sacras ac reditus occupare, aut ea adis homines nisi judicio sacro legitimὸ examinatos, atque ad munia Curatorum Hac Sacerdotum approbatos deferre. Qubd si vero studis Ecclesiasticis intra se semestre per personas legitime praesentatas & admissas non provideretur, aut census, reditus, aliaeque fundationum sacrarum partes , quae fbrs alie-- natae aut quomodolibet abstractae fuissent, non redhiberentur, tum jus erit -- ordinario seudum illud, aut fundationis beneficium pro arbitrio in aliquem ' 'is sacerdotum pro ea vice conferre, in quo ei tutelam ac praesidium non de is futurum. Denique praecipit, uti ea, quae juris parochorum fiant, pendere Ane cunctentur; bona clericorum seu viventium seu vita sunctorum ne atri trectent; eam causam ad iudicium suum ne vocent, sed ed qud pertinent, is consignari sinant. Quae cuncta eo spectant, ut promoveatur obsequium reis ploria Dei, accuretur justitia, Vita & mores clericorum ad exemplum pro- is bitatis reformentur; rancor & offensio, quam seu de clericis laici, seu illi, de istis conceperunt, funditus extirpetur. Datum XVII. Novembris Anno MDXXVIII. Speciatim autem mandatum omnibus Dominis & judicibus 1πο. regnorum ac provinciarum sitiarum dedit, is ut in omnes & singulos Ana se baptistas rationis compotes secundiam constitutioncm in Conciliis Spiren
,,sibus factam, vel igne vel gladio pro facti aut personae merito animadvertiis curent. Datum Viennae I 8. M i anno I say. Regnorum suorum anno
Hic annus est, quo primum attollere oculos Germania sensu praesentis VII. periculi cepit, Vienna a Turcis obsiessa. Anno 1326. Ludoviciis Hungariae α Bohemiae Rex in campis Mohaaiensibus cum exercitu deletus est die et '. Augusti, Decollationi S. Ioannis Baptistae sacra ς utrumque regnum qu uxo rio nomine, qua pactis veteribus sibi sumebat Ferdinandus , coronatus pri mum Pragae a 4. Februarii anno I say. deinde Albae - Regalis die tertia Novembris : Sed in Hungaria aemulus ei COOrtus Ioannes, quem vulgb Scepuissensem vocant. Is invocato Soli manno tanti emit, ut precario regnaret missis in viscera barbaris. Hoc ostium datum, quo prolatis in Austriam signis Uienna primum obsessa ab Turcis anno Is 2'. II. Septembris. Matniaratae a Catholicis suppetiae, de quibus conssiliatum in Comitiis Spirensbus eodem anno I 29. mense Aprili celebratis, qu5 Legatum suum misit Admi nistrator Pataviensis Doctorum Stephanum R eslinum Canonicum Patavienia sem : Decretum unanimi consensia regnum Hungariae cum Christianum sit αλdh Reipublicae Christianae, inprimis Germanicae nationis salus dependeat,
non esse deserendum. Itaque conflatae ingentes copiae , ductaeque in subsidium Viennae. Ernesti Pataviensis opera strenua fuit in submittenda exer- - I citui annona ς qua cura sic periunmas est, ut ducentis sexaginta liciminum millibus commeatus affatim in tres si peteret menses ; hoc amplius aestimata industria, quod semes essent dissicillimae paratu, adeoque parcae. ut
105쪽
εog EPISCOPUS PATAVIENSIS LIX.
molia Gerniciniae Italiaeque loca etiam fame premerentur. Ernesto I rurnon in postremis relata Viennae liberatio , quae contigit die χό. mensis o tobris. VIII. Adibit deinde anno sequenti Isso. eelebri conventui Augustano , ad quem Caesar Carolias die I s. Iunii in profesto Corporis Christi appulit: ibi Aziu...' proposita ab Lutheranis articulorum summa, quam exinde Confessionem Augustanam vocarunt. Caeteriam adfuisse isthic etiam Ernestum, liquet extiteris quas Ernestus Administrator Episcopatus Pataviensis , omes Palatinus Rheni, Dux utriusque Bavariae scribit Abbati in meti; & de privilegiis delibertatibus deducendorum per Oenum Salium ZWellensium absque telonio certior fieri petit, eortimque privilegiorum copiam sibi transmitti postulat. Datum Augustae Vindelicorum Dominica post Bartholomaei, anno I 3Ο. Literae per ossicialem Pataviensem Viennae sedentem Doctorem Leonaidum Moer Abbati Erasimo traditae , quibus hic respondit, se privilegiorum, quaα hane ad rem a Principibus Ac Pataviensibus Episcopis haberet, copiam protianus fuiste missurum , si in monasterio suo foret; recipit tamen id postea soneturum. Datum Viennae I 6. Septemb. anno I 3o. int. Anno sequenti Is 3I. Nonis Ianuarii designatus Coloniae Romanorum Ferdiu mi Ferdinandus : rursum terror ab Turcis; qui in causa Rit ut indulgere Cae- λη' ' protestantibus cogeretur, disertὶ urgentibus non opem contra Turcas i turos , non Ferdinandum agnituros Regem, nisi libertate religionis concessa ;Indistemiis ergo paci publicae datum , ut ne cuiquam religionis causa molestia fieret, us- que ais Concilii Generalis proximἡ indicendi, aut certε Comitiorum, in queis de summa rei tractaretur, conventum. Hoc ipso anno constitutus Viennae
Episcopus Ioannes Faber, cujus viri mentionem idcirco facto , quod ipsius με laboribus res Catholica per Austriam nondum succubuerar. Quod Joannes Erius in Bavaria, hoc erat in Austria Ioannes Faher; hic velut brachium dextrum Ferdinandi; ille Ernesti Pataviensis & Bavariae Principum.
IX. Anno Is 32. Ernestus adsuit conventui Ratisbonensi, quem Caesar ad motus Germaniae incruentis consiliis componendos coegerat. Sub haec nun-2'. ' aiaciatum de immensis Turcarum exercitu per Hungariam adventante. Utit,ibon. maturε auxilia cogerentur , Pontifex dudum antε laboraverat: I utherani Principes Turcis an Catholicis se conjungerent, incerti erant: inter Catholicos quoUe distordiae r nam vetus inter Bavariae Duces de haereditatis partitione distidium recruduerat. Pontifex Legatis suis, ac praecipuε Pataviensi negotium eos pacificandi dedit; quod ii strenuε periecerunt, magna idcirco laetitia affecto Pontifice, quam is per literas '. Octobris datas cum Frisingensi Episcopo communicavit. Inter haec Solimannus ad fines Austriae Stiriaeque pervenerat; ad Ginsium oppidum inuis crederet haesere universi orientisci orocia. svires. Caesari Carolo ab Rarisbona in Austriam devecto Ernestus Pataviae praebuit, triduum cum agmine sex millium ibidem commoranti. P hs Et cives Patavienses obsequium testati, quatuor vini Muscatelli lagenas, duos boves cum inauratis cornibus, & vim panis, quantus in milites sitimc ret, dedere dono : illud etiam impetratum, ut copiae viginti millium Hisipanorum, qui iam Brunovium Bavariae advenerant, tristemque sui memoriam , quaqua tendebant, reliquerant, iter aliorsum, omissa Patavia flecterent, eo tamen pacto, uti eis aliquot annonae diaria submitterentur 4 Pataviensibus; in quae omnia seruntur sepra octies centum florennum expensi. Adventus Caroli Barbaris animum progrediendi ademit. Immanis ille terror inter latrocinia constitit. Anni sequentes minore quidem ab Turcis metu, caetersim intestino religionis dissidio & non obscuris belli praesagiis fluxerunt. Foedera hinc, iri Protestantibus inter sese, inde ab Catholicis i ta : Anno Is 3 . Carolus Cae Congressu sar cum Antistite Salaburgensi, Tridentino, item Bavariae aliisque Principibus habuhre congressum Pataviae ; cujus causa, inquit auctor Manuscripti, adhuc dum ignota est. Caeteri im facilε coniicitur, haud aliam fuisse, quλm de Concilio propediem convocando, deque ilaedere inter Catholicos, cujus RG
106쪽
menta in hoc Pataviensi congressit jacta suspicor; inde No imbergae eodem
anno Is 37. consummata. Fuit hac tempestate Rupertus Moshaim Eccle- me Pataviensis Decanus , qui nova quaedam Religionis reformandae somnia veritis, quam consilia ceperat. Damnabat doctrinam Lutheranam, LUinlatianam aliasque sectas; sed & Romanam multorum abusivum errorumque accusabat: tertium quoddam doctrinae genus jactabat, ad quod reliquas cupiebat revocatas omnes ; quae doctrina ex unico fundamento VERBI Triviaius quod Christus est, veluti ex centro & circulo promanet, sic ut per eam ju lentur quatuor capitales Antichristi, quos se Caesari revelaturum spopondit,
uti & alia, quae uni sibi a Deo revelata jactabat. Scripsit libros quatuor de Monarchia & renascentia Christi, ejusdem sursuris. Capitulum Pataviens pro zelo suo brevi hominem missiim secit, etiam Patavii abactum. Qui deinde vocatus in examen , Hagenoae an. Is . abditusque in carcerem in eodem obiit.
De aliis Ernesti gestis nihil suppetit, praeter ea, quae Hundius ex Bru- X. schio mutuatus est : -infrans, inquit, Patavissem russam, tama tis rem familiarem incubuit, ut quanquam in sacris nihil praetermitteret, multis ' ' plus aequo vjus fueris diligens 9 industrius a viti es em praedia a superioribus Episcopis abalienata redemit, atque Ecclesiae tribuis: cives suos benevolentia Imulari
prosecutus es, eo unque commoda studiosὶ promo , atque ne itates tum publicὸ tum privatim sublevavit; quae res adeo carum acceptamque illis rediit, ut lara, quas cum decurionibus, Serialiaque Urbis Pata inerssis, de privilegiis quibusdam pem ' iseras acrisque habuit, eb aequioribus animis vulgo ferrentur. Ac demum certis 'ugibus , quae hodis quoque habentur Sanctae, tis tota conquiesceret. Urbana
aedificia magnistia construi cura is, m iis instauramus 1 Mid mus suis, sicut ira
Episeopali pararae ct arce Grurgiana alisquepassim apparet. Arces autem juridiacundo in agro Paraciensi disposas atque alia Suburbana Rastiana aedificia n glexit; in quibus es Hadipata, σ Tamuis . Princeps fuit nasura sagax , usu rerum prudens admodum . qui jusque amanti mus, par oniam σ frugalita-
si luxui longe ameserens. Demum anno Is . cum Sedes Salaburgensis per obitum Mathaei Lan- XI. gi Archiepistopi die 3o. Martii vacare cepisset, in eius Ecclesiae Administratorem postulatus est Ernestus die Io. mensis octobris : de quo scribit Philip- ἡ.iavius Guillelmus ab Hornegg voluisse Episcopatum Patavi ensem retinere una raserim. L--
cum dignitate Salisburgensi ; quod cum minus procederet, Wolfgango Salumen si , quem in locum Adjutoris destinaverat, ut Episcopus fieret , auxilio fuisse. Addo hic animadversonem GeWoldi, qua invehimr in Melchiorem Cle
seselium, qui, inquit, superioribus annis non citra Serenissimae Domus Ba- α ν-- varicae gravem iniuriam in publicum spargere ausiis est, Ernestum Bavariae U ,, Ducem Pataviae Episcopum Comitatum Hals ab Ecclesia Pataviensi artibus nescio quibus alienatum , fratri suo Guillelmo IR Bavariae Duci, & suae , deinceps familiae contulisse. Id autem quam sit longissime vero alienum, inprudens lector ex paucis heis discet. Anno Domini MDXVII. quo ipso is anno defuncto miguleo Episcopo, Dux Ernestus adhuc minorennis, impl--trata ob id a Pont. Max. aetatis venia, Episcopus Patav. famis est Serenicissimi Duces Bavari Guillelmus de Ludovicus fratres , Comitatum de Bam-- natum Hals una cum ejusdem insignibus ab antiquo competentibus, omni--busque aliis pertineiatiis, emptionis contractu adquisiverunt Ioanne Do--mino in Degenberg, & a Magdalena ab Aichperg coniuge illius , ad quos
,haereditario jure dc per transactionem quandam devolutus fuerat, vigore 'stiterarum Emtionis quae in Arctiso Bavarico integrae exstant 3t illaesae. - Ηnnc venditionis contra tam , Maximilianus I. Imperator ratum habuit,
, dict6sque Bavariae Duces fratres, investivit de isto Comitatu Hals comis suis pςrtinentiis berba literarum investiturae: die Graveschast Hais mit ilis ren Zugeho uti gen, die fie mitΚauisivon dem Edien unfernunddes Reichsisti eben getremen Iohannsen presterrn Eum Degenheri an sicligebrachth. e.
107쪽
o Comitatum Hala, cum sius pertinentiis, quem Comitatum per emtionem his Nobili nostro & imperii dilecto fideli Iohanne Barone in Degetaberi , ac--quisiverunt &c. facessat ergb procul Clemelianum figmentum et &Serenic- simis Bavariae Ducibus illata injuria, in auctorem situm palam recidat. Bain
variae Duces primos fundatores Eccles. Pataviens diplomata in praecede ritibus exhibita manifestὶ docent, nec est, qui negare ausit. Idem Duces fi ejusdem Ecclesiae conservatores quoque & beneiactores ac patroni hacteis senus extiterunt, tantumque abest, sin pulsisse illos quidquam de bonis aut Iu--ribus illius, ut potius subinde plurima contulerint. Hucusque Geuroldus. Anno Isa I. Bernhardus Suffraganeus Patav. consecravit Abbatem Syratanstet ensem Henricum Sues. An. Is 32. Henricus Chrysopolitanus Suffraganeus Patav. consecravit Joan. Eyspain Abbatem Syrianstet. in Sacello B. M. V. Patav. Ann Is 36. Assumptus est in Suffraganeum Pataviensem Thomas Mura nanus ex ordine Minorum Provinciae Austriacae, Custode Coenobii Patavie sis. Ita auctor opusculi nuperrimε editi SH. Orae Convent. Diplomata nuper indicata, quae Carolus V. Emesto in Comitiis Wo matiens bus dedit, recitat GeWoldus, ex quo eadem huc inserimus ; alterum quidem ad verbum ; quoniam stilo conceptum Latino. Sed alterum str-mone scriptum vernaculo, praetermissis parergis, quae pene ad verbum ea dem stant in utroque, summatim proserimus ut sequitur: Diplo Me si Nos Carolus V. Dei gratia Electus Romanorum Imperator &c. Ro-ὲ venerabili Emesto Administratore Epistopatus Pataviensis Principeis &c. Nec non Praeposito , Decano, Capitulo ejusdem Ecclesiae, uti confimis maremus omnes & singulas pratias, literas, privilegia, libertates, iura&c
is ab Imperatoribus, Regibus, Principibus Austriae, Palatinis Rheni Ducibus DBavariae piae memoriae aliisque Christianis Principibus ac Dominis data is collataque, ac speciatim literas tres, quarum unas seper Monasteria dediuis Hainricus & otio fratres, ac Hainricus patruelis eorundem, Palatini Rheni ,, Duces Bavariae e quarum literarum haec est sebscriptio: Datum Ratisbonaeis Anno Christi MCCCXXIII. Sabbato proximo a Pentecoste. Deinde alteri ras, quibus otio Romani Imperii Archicamerarius & Elector; item Ste sephanus, Fridericus & Ioannes Palatini Rheni Duces Bavariae Clerum Pat si viensem per Bavariam k vectigalibus liberum pronunciarunt. Datum Lar isdishutae Anno MCCCLXXVII. Demum tertias datas a Friderico III. abi. Davo nostro, quibus veniam dedit augendi portorium in urbe Patavia & in is obernpers. Datum Neostadii die Lunae post Dominicam tirum; u. Anno - MCCCCLXV. Regnorum nostrorum Romani XXV. Imperii XVI. Ηung se rici VII. Has itaque literas uti renovare, confirmare, ac stabilire dignare simur, prout olim Serenissimus Caesar Maximilianus avus noster bonae me is moriae fecerat per literas Majestatis, quarum datum est et sit die XXILis Ianuarii Anno Min. rogati Nos quoque renovamus , firmamus , robiirque si habere volumus, supplentes defectum quemcunque &c. Datum mom: Atiae die XV. mensis Februarii Anno MXXI. Regnorum nostrorum Ro is mani II. Caetero VI.
Ad mandatum Domini Imperatoris proprium imbertus Cardinalis Moguntinus
Archi-Cancellarius SS. Post paneos Inct dies eodem in Ioeo datum Instrumentum asterum idio male Latino, quod veluti Summarium est privilegiorum Pataviensum ad ulusque tempus variis Principibus indultorum. i
108쪽
si Carolus quintus divina favente clementia electus Romano m Impe- Diplomi .l ,,rator semper Augustus, ac ReX Germaniae, Castellar, Arragoniae, Legionis. eium. se iitritisque Siciliae, Hierusalem, Hungarie, Dalmatiae. Croatiae, Navarrae, is Granatae, Sardiniae, Cordi ibae, Corsicae, Murciae, Giennis, Algarbiae , Al- ,,geirae, Gibraltaris, ac Insularum Canariae & Indiarum, ac terrae firmae, is Maris oceani &e. Archi dux Austriae, Dux Burgundiae, Otharingiae Braban-
tiae, Stiriae, Carinthiae, Carniolae , Lymburgiae, Lucem burgiae, Gheldriae, Calabriae, Athenarum, Neopatriae, mirienbergae, Comes Flandriae , F abs- ,, purgi , Tirolis, Barchi nonae. Arthois, & Burgundiae, Comes Palatinus Han-ri noniae, Holandiae , Ferretis , Riburgi, Nanaurci, Romilionis, Caritaniae deis Lutphaniae , Lant gravius Alsatiae, Marchio Burgoviae , Oristant, Gothiani. ἡ& Sacri Romani Imperii Princeps Sueviae, Cathaloniae, Asturiae &c. Domi- ,,nus Phrysiae, Marchiae Sclavonicae, Portus Naonis , Biseriae, Molinae, Sali-
,, narum, Tripolis & Methliniae &c. Notum facimus tenore presentium Uni - ,, versis. Qi iamque ex Caesarei culminis beneficientia universorum subdito- serum, quos sacri Imperii amplitudo complectitur commodo , quieti, & aurigmento prospicere & providere, ut congruit & soleamus. Uberiori tamenriclementia munificentiorique benignitate illis inclinari, libertates defendere, ,, Jura, immunitates, & Indulta tueri plerumque etiam ampliare & augereis consuevimus, quos divinis mancipatos obsequiis iugiter inherere vigilanis terque incumbere intelligimus assiduo cultui Creatoris, quorum piis preci- ,,bus & orationibus apud eum pro sacri Imperii & Reipublicae Christianae, exaltatione & felici dc prospera manulentione adjuvari nos posse firmiter ,, credimus, sane per ''nerabilem Ernestum Ecclesiae Patavi ensis Administra ,, torem , Principem & Consanguineum nostrum devotum nobis dilectum nostrae Celsitudini oblata supplex petitio continebat, uti sibi & honorabili- ,,hus Preposito, Decano & Capitulo Ecclesiae Patavi ensis devotis nostrix Diis lectis, omnia & singula privilegia, literas, libertates, gratias, immunitates, Jura, Concessiones, donationes & Indulta, quae seu quas communiter velis divisim a Divis Romanorum Imperatoribus sive Regibus Predecessoribus si nostris Ducibus Austriae & Bavariae & aliis Principibus & personis saltem in temporibus rite obtinuerunt. Quae quidem Privilegia juxta eorundem teiasinorem certo ordine novissime in paginas sive Registrum viginti duorum so- seliorum ex gratia speciali per felicis memoriae Proavum di praedecelsoremis nostrum Imperatorem Frideri cum tertium sub aurea Bulla Typiarii sui eo-ώram nobis exhibitum redacta Sc confirmata fuerint, in omnibus & singulisse suis articulis, continentiis, tenoribus, sententiis, punctis & clausulis de ver- ,,ho ad verbum prout scripta seu scriptae sunt , nec non earum bona , alta &,, hasta Judicia, mineras, advocat iaS, venationes, salvos conductus, Monetam, Telonea, Mutas , Jura seudi , laudabiles consuetudines, usus & honoresis eorundem , & quicquid hoc tempore legitime possident, sicut ad plenum se continentur & in supradictis paginis sive Registro inserta sunt, de solita ele
mentia innovare, approbare, ratificare, confirmare, de novo concedere &is auctoritare gratiose dignaremur. Nos igitur precibus Praenominatorumis Administratoris, Decani, dc Capituli Ecclesiae Pataviensis , ut puta rationiis consonis inclinati, tum etiamque justa petentibus non sit denegandus assen--sus , nihilominus nobiscum animo revolventes sedula & fida ministeria per Praedecessores Episcopos Patavienses s. nominatim quondam Episto-ispum Udatricum sacro Imperio exhibita sunt, Sc per modernum Admini stratorem nobis & eidem in futurum pariter exhiberi & praestari possunt atrique debent , non per errorem aut iamrovide, sed animo deliberato, sanci, Principum, Procerum, Nobilium, & fidelium nostrorum accedente consi- ,,lio, atque ex certa nostra scientia Adminiitratoris Ernesti, ac Praepositi, De ,, cani, Capituli Patavi ensis omnia & singula privilegia , universasque liberritates, gratias, Immunitates, Iura, Concessiones, Donationes, & indulta, queis seu quas communiter vel divisim a Divis Romanorum Imperatoribus seuis Regibus praedecessoribus nostris & nominatim ab Arnolso Imperatore,
109쪽
6ia EPISCOPUS PATAV)ENSIS LLX.
Dcuius privilegium datum est in civitate Regina , Anno Domini octingente-
inj missimo Nonagesimo tertiin Item a Ludovico Rege in orientali Francia, ' is cujus privilegium datum est, in ostrenhova quarta decima Kal. M i annori Regni sui tertio. Item rursus ab Imperatore Amolso , cujus privilegium is datum est Raganesipum, quinto idus Septembris Anno Incamationis Domuis ni eae octingentesimo, Nonagesimo octavo. Item ab Ottonibus primo, se secundo, di tertio Imperatoribus & Regibus privilegia septem , quorum pri-ismum, secundum S tertium data sunt Ratis nae , secundo Κah Augusti,
is Anno Dominicae Incarnationis Nonigentesimo octuagesimo. Quintum Bambergae pridie Kal. Octobris, Anno Dominicae Incarnationis Nonigente simo octuagesimo quinto. Sextum Romae , tertio Non. Ianuarii, Anno DNonagentesimo octuagesimo nono. Septimum datum Diaspurgo octavo,, Idus Februarii, Anno Dominicae Incarnationis Nonagentesimo nonagesimois tertio. Item ab Henrico tertio duo Privilegia, quorum primum emanavit ,, in Persi nicho tertio Nonas Iunii, Anno Domini Millesimo quadragesimo is quinto. Secundum datum est Gemunde Sextodecimo Kal. Iulii, Anno D is minicae Incarnationis Millesimo quadragesimo Nono. item Friderico priis mo duo Privilegia, quorum primum datum est apud Cumas Anno Mili is simo Centesimo Sexagesimo primo. Secundum datum est ante portas civis oratis Mediolan. tertio nonas Junii, anno iam dicto. Item ab Henrico sexto,, cujus privilegium emanavit Spirae Anno ab Incamatione Domini Millesimori centelimo nonagelimo tertio, quinto Kal. Aprilis. Item a Friderico secun- ,, do tria privilegia, quorum primum datum est apud Augustam datum anno si Domini Millessimo ducentehimo decimo quinto. Secundum apud Nuren--berganno Domini Millesimo ducentesimo decimo septimo, duodecimo Kal. - Februarii. Tertium datum est Wimpine Kal. Augusti, Anno Domini inu, leti mo ducentesimo decimo octavo. Α Rudoipso Rege quinque: Quorum primum datum est Nurenbergae undecimo Kal. Deeembris, Anno Domini Millesimo ducentesimo septuagesimo quarto. Secundum apud Pataviam in eastris sexto Kal. Octobris, Anno Domini Millesimo ducentesimo septuagesimo sexto. Tertium apud Novam civitatem octavo Kal. Decembris, Anno Domini Millesimo ducentesimo septuagesimo septimo. Quartum Viennaequario Nonas Aprilis, Anno Domini Millesimo ducentesimo septuagesimo nono. Quintum etiam Viennae quarto Kal. Maii, Anno Domini Millesimo ducentesimo octuagesimo primo. Item a Carolo quarto cuius privilegium datum est Pragae duodecimo Kal. Aprilis, Anno Domini Millesimo trecent simo sexagesimo sexto. Item a Ruperio Rege , cujus privilegium datum est Amberg, Anno Domini Millesimo quadringentesimo quinto, quarta feria post sestum beati Laurentii. Item a Ludovico Imperatore cujus literae datae sunt in Lantihuet in vulgari Alemanico, anno vicesimo nono Regni eius. Item a Sigismundo cujus privilegium est datum in Tatia anno Domini Millesimo quadringentesimo vicesimo quinto penultima die mensis Martii. A Frid rico tertio praefato proavo nostro quatuor: quorum primum & secundum emanarunt in Nova civitate, Anno post Nativitatem Christi Millesimo quadringentesimo quinto. Tertium in dicta quoque Nova civitate datum est die uominica Invocavis, Anno Domini Millesimo quadringentesimo sexagesimo quinto. Quartum in eadem Nova - Civitate sub praefata aurea Tvpiarilsui Bulla emanavit in die S. Maximiliani Episcopi, Anno Domini Millesimo uadringentesimo sexagesimo sexto. Item ab avo nostro Maximiliano cuiusatum est in eis vicesima secunda mensis Februarii, Anno Domini Millesimo quingentesimo primo. Nec non a Ducibus Austriae & Bavariae, aliisque Principibus & persionis cuiuscunque status, gradus, ordinis, aut praeemInentiae conditionisque sint vel fuerint rite obtinuerunt di nominatim a Leo-poldo Duce Austriae & Stimae, cujus literarum datum est Pataviae , Anno D minicae Incarnationis Millesimo ducentesimo decimo sexto. Item a Friderico Duee Austriae & Stiriae & Domino Carniolae, cujus literarum datum est Pataviae, Anno Dominicae Incarnationis Millesimo ducentesimo quadragesimo princi
110쪽
primo Kal. Martii. Item ab Henrico Palatino Comite Rheni, Duce Bavariae, cujus literarum datum est Pataviae, Anno Dominicae Incarnationis Millesimo ducentesimo sexagelimo secundo decimo octavo Kal. Januarii. Item ab O. Rege Bohemorum, cuius literae datae fiant in Egenburg, Anno Domini Milia Iesimo ducentesimo sexagesimo sexto Idus Martii. Item ab Henrico & onoane fratribus de Henrico eorum Patruo Palatinis Comitibus Rheni, & Duei-hus Bavariae, quorum literarum datum est Ratis nae, Anno Domini Milia lessimo trecentestimo vicesimo tertio Sabbato post Pentecosten. Item ab Al- heris Duce Austriae cuius literarum datum est Viennae ferib sexta proxima anate festum beati Valentini Martyris , Anno Domini Millesimo trecentesimo tricesimo octavo. Item a Rudolpho quarto Archiduce Austriae cujus literarum datum est Viennae in die S. Scholasticae , Anno Domini Millessimo trecentesimo sexagesimo quinto. Item a Burchardo Burggravio de Maidburg ct Comite in Hardehe , cuius literae judicialiter Pragae emanarunt die lunae post Dominicam Invocavit, Anno Domini Millesimo trecentesimo sexagesimo septimo. Item ab Ottone sacri Imperii Archi- Camerario Principe El ctore , cuius literae datae sunt in Landshuel die Sancti Pauli conversionis, anno Domini Millesimo trecentesimo septuagesimo septimo. Item ab Alberto Archi duce Austriae, cujus literae emanarunt in Lunta, in die S. Agnetis anno Domini Millesimo quadringentesimo nono. In omnibus & singulis suis articulis, continentiis, tenoribus, sive sententiis, punctis S clausulis, ae si de verbo ad verbum presentibus scripta, & scriptae, eorundemque tenores praesentibus specifice serent inserti, etiam si de his jure vel consuetudine mentio fieri deberet specialis. Nec non alia eorum bona, alta & hassa Judicia, Mineras, Advocatias, venationes, salvos conductus, Telonia , Mutas, vectigalia, Iura seudi, laudabiles consuetudines, usus & honores eorundem, & quidquid de praesenti legitime possident ; supra scripta etiam privilegia memoratorum nostrorum praedecessorum tam Imperatorum & Regum Romanotamiaque Ducum & Archi ducum Austriae & Ducum Bavariae, aliotamque Principum & Personarum quarumcunque approbamus, ratificamus, de novo coniseedimus de auctoritate nostra Romana Caesiarea, nostris alias, ct sacri Romani Imperii Juribus semper salvis auctorisamus & confirmamus, omnem etiam
desectum & Juris solennitatem si qua in praemissis quomodolibet requirer tur , eadem Caesareae potestatis plenitudine supplentes , praefato Emesto Administratori et iisque Succetaribus Episcopis Passavi ensibus Bannum Imperiale concedentes, quod subinde fide dignis personis, criminalium causarum Iudicibus subdelegare possint, quemadmodum ceteri Imperii Principes iure vel consuetudine possunt. Quocirca universis & singulis Principinus Ecclesiasticis, &Secularibus, Marchionibus, Comitibus, Baronibus, No. bilibus, Proceribus, Balivis, Universitatibus, Communitatibus, caeterisque nostris & Imperii sacri subditis communiter vel divisim districte praecipiendo mandantes, ne praefatum Administratorem Ernestum Principem nostrum, Praepositum, Decanum, & Capitulum Ecclesiae Pataviensis devotos nostros dilectos, & illorum subditos praedictos in confirmatis per nos privilegiis, Juribus, gratiis, libertatibus, immunitatibus, concessionibus, donationibus αIndultis, impediant, molestent, aut perturbent, aut impedientibus, seu impedire volentibus auxilium, consilium praestent; aut favorem directe vel indirecte quovis quaesito ingenio, vel colore, quin imo eos in his pro nostri & sacri Imperii reverentia, veluti tenentur, foveant 8c tueantur. Caetersim ut praenominatus Administrator Ernestus, se a nostra Caesarea Celsitudine uberiori beneficentia, ut quem nobis arctiori sanguinis vinculo DLus natur que ipsa coniunxit, sentiat affectum, ipsium ac Praepositum. Decanum & Capit tum, singul6sque Canonicos & personas, nec non universum utriusque sexus Clerum praedictos cum bonis Ecclesiarum, nec non eorum Successbres pro tempore existentes, cum eorum Juribus sive corporalibus sive incorporalibus& iurisdictionibus, praesentibus re futuris in nostram & sacri Imperii tuitionem, salvaquardiam, defensionem & protectionem assumimus praesentium