장음표시 사용
131쪽
clusos ergastulo ad poenam ab sua Majestate dictandam servaret. Haec sententia literarum Caesaris anno I syo. die 27. Februarii datarum. X. Inter haec quum aetas Uibani Episcopi vergeret, non defuere, qui reser- .. T.. , rent-Caesarem esse quosdam, qui clanculum agitarent de adjungendo ei dem Coadjutore : res erat, qudd usia cognitum esset, religionis vehementer U ni reserre, ut Episcopis , qui vicinos haberent haereticos , darentur etiamnum vivis Adjutores, ne post illorum excetam ob studia partium aperiretur locus liberius irrumpendi : quam curam ctim aetas ipsa Praemiis intenderet, enimvero nonnulli Canonicorum Pataviensium Ferdinandum Bavarum habebant in votis : caeteri malebant Austriacum , cujusmodi in domo Caroli Archi Ducis Graecii Styrorum suppeteret Leopoldus. Sed is per aetatem nondum
maturus, quippe aetatis annum nondum egressus quintum, caeteriam natalium
ordine in spes sacras destinatus. Rudoipnus Caesar intellecta re fatis habuit
consilium in praesens discutere : quamobrem suum, qui Romae erat, Legatum mature admonuit data epistola in hanc sententiam: non , Nobilis Vir. De Pas Iaviensi Episcopatu celare te nolumus, nova nos, etsi nondum satis comperta audire esse ibi, qui nova, eaque clancularia conia si filia moliantur, quae praesentem status illius turbare quietem, ac tranquilli-
istatem possint. Clim autem Episcopatus ille non solum sacri Romani Imri perii seudum sit, nosque in temporalibus si periores agnoscat, sed ditioni iabus etiam nostris haereditariis Austriae aded coniunctus,& v cinus, adeoque is innexus, atque immistus sit, ut peramplam ibi jurisdictionem, atque opimos se reditus, plurimaque seuda habeat, quo nomine multa nostris subditis cum eo Episcopo intercedant, nostia quam maxime interesse ducimus , ne quidia ibi novo more occultis quorundam machinationibus suscipiatur , quod in nostrum, aut ditionum nostrarum, aut etiam Episcopi adhuc stiperstitis, qui se multos annos Diamsi , inimisque laudabiluer praefuit, praejudicium vergat. si Quidquid rei sit, ut apertius intelligamiis, dum per fidos quosdam Mini stros accuratilas inquirimus, observabis diligenter, quam poteris , num in-- tempestiva ejusmodi consilia auctores forsi, aut executores aliquos etiam Histhic in Romana curia habeant. Quod si compereris , hanc rem ita apud si Pontificem Max. atque apud alios curandam suscipies, nε temere fides hae siciosis talium hominum persitasionibus, aut consiliis, clam nobis, aut iis ad- is hibeamr, quorum intersit, nihil hic innovari. Haec autem gerenda sunt, dextre, offensionum, quae hine excitari possint, evit Udarum causa: qnodia discretioni, industriae, vigilantiaeqtie tuae benignἡ committimus. Ut verbis certius rem investiges, & ubi advicitandum sit, intelligas, scire te soldm vo- istumhs de recentibus quibusdam Bavaricis de quibus tamen nulla apud is quenquam, nedum apud Pontificem , facienda mentio) clam fgnificari di si versis, eos id rationibus moliri, ut Coadjutoria ibi sive volente, sive etiamri nolente Episcopo instituatur. Quod ne nobis insciis fiat, adlaborab:s saga citer, & dextro, donec aliud is mandatum accipias. Datum Pragaeis IX. Martii Anno Isy I. His Rudolphi literis atque ipsius , sit apparet, Urbani aversione, nisi &benevolentia in Augustam domum retardata sani subrogationis Consilia: partes etiam in hoc negotio suas agente divina Providentia, quae labentem venerandi senis aetatem tam diu sustinuit, dum Leopoldus ex ephebis assurgeret: in huius enim partes traducti demum fiant Canonici Patavienses, tali pacto inter legatos Caesareos, Austriacos, Bavar6sque inito, jureque iurando conficinato, uti nε Leopoldus Archi dux possessionem dignitatis, aut fiuctuum
Pataviensium adiret ante annum aetatis Vicesimum. Egit eodem anno Is 'I.
Urbanus Viennae, ubi Synodum dioecesanam instituit. XI. Verum caedem Caesaris literae documentum non obscurum exhibent, ,- - . Principi conveniret cum rationibus Urbani; cujus itidem tracta bilitate, & sapientia compositae demum fiunt annosae, ac perpetuae lites, quae Regentibus juris dicundi causa inter Episcopos Patavienses, & Repentes Austrios inter--ψω ' cesserant, speciatim 1'. de Electione, & instat latione Praelatorum: de
132쪽
Urbanus. eorundem visitatione, reformatione & depositione e de executionibus in bonis monasteriorum post mortem Praelatorum : 4 v de praesentatione parochorum : s ' de corundem visitatione, & corretiione . cle quibus anno is VI transactione facta in sequentem modum conventum est, literis anno sequenti datis tiro si Si cnjusquam Praelati locum quacunque ratione vacare contige-
,,rit, eius vacationis indicium per literas illico faciat is, utercunque id prius M'. Mis M cognoverit, seu Princeps Ordinario, seu Ordinarius Principi, aut ejus Vi in ,, cariis inferioris Austriae Rectoribus..is Tum ordinarius suo iure deputet Legatos, qui novae electioni, aut po--stulationi pro ratione sacrorum Canonum intersint soli, operamque dent, isnὰ quid in libertatem, & substantiam electionis, aut postulationis peccetur is Electionem, aut postulationem rite factam Electus, aut Postulatus in--dicabit Ocyus Principi, aut ejus Commiliariis isthic praesentibus: ordina serio autem, aut ejus Vicario praestntabit etiam clectionis, aut postulationis is decretum . sic ut ii Principe requirat consensum , ab ordinario confirm
se Si quod incidat impedimentum Canonicum , aut exceptio Principis, ,, tum illud tempore a Canonibus praescripto significetur ordinario, qui re,, cognita electionem, aut postulationem, dum asia ratio non suppetat, anti- quabit, factaque proclamatione statuet diem commodum, quo utriusque M partis Commissarii ad resumendam electionem , aut postulationem se com
Quod si omnia rite constiterint, tum Electo , aut Postulato conseretri ordinarius, aut ejus Vicarius ea , quae spiritualia sunt, more hactenus com,, siueto : Commissarii verb Principis pro jure Patronatus, aut Advocatiae tr
d. is ordinario jus erit Praelatos visitare, reformare , corrigere, dum De visi cis cautum sit, rih per eam occasionem monasteria supervacaneis sumptibus, ,, aut aliis incommodis graventur, in quo providentia Principis non arcebitur. , Qui itidem admonendus erit, ubi res ad suspensionem , aut depositio- Et Core
rinem Praelati processerit, sic ut interveniente consensu Principis id fiat, ejus seque Commissarii saltem actui depositionis intersint , qui receptis Emanu ,, eius, qui deponendus est , bonis temporalibus eadem consignabunt prae isse his Catholicis Principe deligendis procuranda per tempus vacantis mo- sinasterii ; quemadmodum & Urdinario liberum erit curam spiritualium ,, Priori, aut Decano, aut cui videbitur, demandare. is Visitationes Generales , quas nonnunquam fascipi necessitas flagitat, is ad maiorem earundem essicaciam, & fructum a Principis pariter, atque OG-dinarii deputatis instituantur. - Praeficiantur Monasteriis Praelati, vel Administratores , qui sint de ,, ordine cujuslibet monasterii, & nequaquam exteri. , , Si quando emergant causae merε spirituales , aut persbnales Praelato- serum, ob quas ad Tribunal ordinarii ditandi erunt, tum discrimen habea ,, tur inter Praelatos eos, qui inserioris, δc alios , qui superioris Austriae sunt ris isti evocari Passavium poterunt, secus illi, qui chim tribunal Ordinarium is infra Anasum habeant, ab ejus ossiciali jns petant, & accipiant, nec cogenis tur te sistere Episcopo , nisi in calisis gravibus , & urgentibus . idque cumis scitu Principis, quod itidem observandum in causis eriminalibus, in quibus, etiam Princeps ab ordinario requisitus per brachium seculare, si res poscat,
,, Ad visitanda coenobia canctimonialium deligentur Principe Commin
sarii duo, quorum alteruter sit Ecclesiasticus: quibus Episcopus veniam in--grediendi septa daturus est, eisque χcios ab se deputatos, si ita videatur,ri adjunsere poterit. APraelato E vivis siblato Prior, vel Decanus cum duobus ε COn- n. bori; ν, . . ventu relicta bona obsignabit: tum ordinarius indicio mortis accepto cum utorum
R. P. Hansia Germania sacra Tom. I. Llli a is Prin-
133쪽
Principe, aut eius Vicariis inferioris Austriae Regentibus; si quidem ea in
se parte situm monasterium sit; sin autem supra Anasum , eum Praesecto suis perioris Austriae condicturus est diem, quo instituatur inventarium , & ob- , , signatio generalis ; ubi venientibus utriusque partis Commissariis , hona siquidem sacra cenianda , & obsignanda sunt ab episcopalibus i temporalia is vero a Commissariis Principis. is Compendia per P latum secta cedant monasterio, in quo parta sunt; si esto Praelatus aliunde assumptus, aut postulatus fuerit. De presenta. 4 . o Vacante parochia, aut beneficio, in clientela Principis constituto, .. - tilicebit eidem de dotibus Candidati inquirere : literas tamen praesentationis Leo pacto daturus est, ut Ordinario liceat praesentatum ad examen vocare; istum si miniis idoneum compererit, id ipsum indicare Principi, petereque, Mut alius aliquis praesentetur, neque tabulae possessionis a Principe tradentur, is priusquam approbatio Ordinarii obtenta , & exhibita a praesentato fuerit. APossestio autem sic inibitur, ut ad diem utrinque condictam de manu Vie
is rii Episcopalis suscipiantur spiritualia, de Commissariis Principis tempsoralia.
visitandis, & corrigendis eiuςmodi clientelaribus parochis, aut c. Eu.- is beneficiariis idem ius esto, quod stapra de Praelatis, sic ut iurisdictio quo ad
si spiritualia dc mere personalia sit penes ordinarium ; quo ad temporalia ve- sim penes Principem , qui itidem in casu contumaciae praesidium ordinario,, non detrectabit. ν,, Quem ordinarius e dioecesi Passaviensi proscripserit, id intelligendumis erit de suspensione a sacris , aliisque celisuris eccletiasticis; caeteroqui fineis praejudicio eius iuris, quod Principi terrae conveniat; quod itidem de reli, quis hujus transactionis articulis accipiendum: sic , ut inviolarae permati neant libertates, indulta, iura, consuetudii res Austriacae domui, statibiisque si provinciae competentes ι denique non extendenda transactio, nisi ad Praela- istos, parochos, aliasque personas ecclesiasticas iurisdictioni Ordinarii sub
se jectas ; reservata tamen sit Principi potestas prospiciendi de remedio, si quori casu monasteria, aut status ecclesiasticus in ruinam vergat.
si Pariter ex adversio excipit Urbanus, quidquid tractatione praesenti in se fraudem Conciliorum, Canonum, immi Pontificis, & Sanctae Sedis Apo-- stolicae auctoritatis, Ossicii & jurisdictionis episcopalis , immunitatis Eccle--siasticae, clerique liferiatum in genere, di in specie , ac demum possessionis is avitae, juriumque Ecclesiae Pasi a viensis quomodoli set contineretur. ., Ad eὐitandas demum in posterum litus, si quae dissensito in puncto ju--risdictionis Ecclesiasticae suborta fuerit, danda erit Opera, ut o sis per conis gressum utriusque partis deputatorum res discussa componatur. AHaec ut rata sint, sponsionem firmam iaciunt Imperator Rudolphus, &
Urbanus Episcopus Passaviensis, utrique pro se suisque iccestaribus: in is quorum fidem coniecti libelli duo utriusque manu subscripti, & sigillo signa-
,, ti, quorum unus in manu Caesaris , alter Episcopi depositus fuit. Datum in arce regia Pragensi die sexta Novembris Anno Is9 a. In his articulis nihil erat de bonis relictis parochorum, aliorumque Clericorum , Vicariatus, aut beneficia possidentium constitutum : res anno abhinc altero ventilata; verum ob assectam Episcopi valetudinem non perducta ad liquidum , post eius tamen obitum ad certas revocata Leges, ut in loco
Compositis controversiis forensibus aestuabant adhuc certamina religionis, in quibus quum lamam sibi qualemcunque parerent Societatis JEm Patres, cumque dudum eorum institutioni alumnos suos credidisset Antistes, nepotes pariter suos spectatae indolis adolescentes in sociorum Crumloviensum disciplinam tradidit: cuius exemplo incitati cives Pataviehses certatim liberos suos, quos partim Ratisbonae, partim Inmistadii, domique hamnus aluerant, transtulere Crumloviam bonis artibus imbuendos. Iu
134쪽
Malum haere sum inAustria petu R
In Austria nondum exhausta Lernat Praedicantes sub umbra Provin tialium acatholicorum non in urbe modo Viennensi, sed aliis etiam urbibusae oppidis Archiducalibus, bonisque, ut vocant. Cameralibus sua sacra peragebant, inserebant se in ditiones provincialium Catholicorum, & Praelato. xum ; ibidem res omnes ad animae curam spectantes promiscue exercebant, neque contenti parochianos e locis orthodoxis ad Conciones suas , locaque suis sacris destinata pellicere, quin etiam personati subibant urhes, baptismum prolibus, funebria mortuis minii trabant. Quos, aliosque ejus generis excessus Mathias Archi dux, qui pro Ernesto ad praefecturam Belgii evocato annou93. gubernandam Austriam suscepit, ad Rudolphum fratrem perscripsit: denique res anno sequenti erupit in tumultum : ruricolae erant superioris Austriae, qui Sacramenta sibi sermone vernaculo conserri petebant, porrigique in Eucharistia Deum Teutonicum: abnuentem parochum eiecere finibus: continuo propagata rabies : expulsi de suis Eccleliis curiones complures ;quod incendium Archi-Dux ut mature restingueret, Praesecto superioris Au-1triae negotium dedit ; copias etiam auxiliares petiit ab Episcopo Pataviensi, Implorania qui iam aliti manum militarem pro Allialdensi parochia submiserat; eratque e ejus fides adeo probata Rudolpho Caesari, ut scriberet, se plane fretum Epiruscopi benevolentia vivere, eum illico, ubi res postulatura sit, milite sublidiario praesto sore, gnaviterque suturum in vigiliis, uti populus Patavientis societate rebellium, serendoque eis subsidio omnimodis avertatur. Praeterea admonebatur Episcopus, uti in clerum sibi subditum vigilem intendat oculum, ne quid fieret, quo irritaretur furor plebis: generatim autem cavebatur parochis, uti ne acerbiore de suggestu loquendi modo, aut in- d is ossicio conditis probrosisque moribus, aut alia quavis ratione perniciosis eiusmodi motibus praeberent ansam, quin contra satagerent, uti plebem qua hortando, mitigandoque , qua conspicuis vitae exemplis ad sanitatem reducerent. Datum anno IS9s.
Altius anno sequenti intonuit Rudolphus Caesiar, quando emis ad Vicarios, ac status superioris Austriae decreto mandavit, ut genus omne prinis dicantium, qui in parochias statuum Catholicorum , aut introducti erant, ἡ ν, -- aut semetipsos intruserant, illico mitas faciant, aut si post edicti publica. ri, eon Pisitionem non facesserent ; eis in custodiam abstractis aperent, ut Ecclesiae is probis pastoribus instruerentur. IInperavit item praefeetis utriusque Αuis striae, ut Ordinario, ejusque Vicariis praesidio essent, eorum iurisdictionem se quibusvis modis protegerent: temeraria praedicantium studia in procura sedis non suis ovibus coercerent: Provincialibus conventum in caula religio. senis ne permitterent, secus ea, quam haberent, concessione casuris : Sacer se dotes, aut religiosos apostatas, aqua & igne interdicerent. Salutaria sane mandata , atque haud dubie per Urbanum Praesulem impetrata . sed quod vindicem non habebant, plerumque irrita, quae huc demum evadebant, uti ita velut fiamma ventilata irritaretur incendium, aut velut pharmaco, dum vim/''suam non exerit, aggravaretur malum : itaque fiebat, ut quum subinde Archi- Dux emita decreto moneret, uti statutis Caesareis morem gererent, illud de Curiae Lincensis ianua, cui assixum erat, etiam refigere , ipsamque curiam quinquaginta armatorum manu cingere sustinerent: quae audacia tantum animorum caeteris addidit, ut inde non diu per Auitriam superiorem exercia ' 'tium religionis publicum a Nobilibus passim agitaretur ἔ Apostatae revocarentur, nulla denique decretis Caesareis haberetur reverentia : tum praecipue adversus Cleselium commoti , in eum velut stimulatorem Caesaris effunde-hant querelas et atque interim Episcopo etiam Pataviensi cum suis subditis
Seharteinpachium oppidum est in ditione Pataviensi ; die eta. Maii, anno inii ni iura Uy6. senatores, judex, caeterique parochiani ausi fiant introducere pastorem απρο acatholicum ι quod facinus Antistes quum apud Praesidem provinciae Lobsitum vehementer detestaretur, licentiaeque remedium Opporiunum posceret,
datum quidem a Praeside mandatum ejiciendi praeconis, sed apud obstinatos Lllt 3 invali XIII.
135쪽
638 EPISCOPUS PATAVIENSIS LXII
invalidum i nam ii defensione forensi sustepta conatum Praesulis duxere in longum ; quum & cognitores a Caesare constituti moras necterent excusatis impensis , quae & alia uberius legere est in opere aliis laudato excellentissimi scriptoris; ubi resertur ad annum Is97. expeditio Joannis Jacobi L6belli Ba- recuperansiit Tonis, Austriae superioris Praefecti pro recuperandis Pataviensibus Ecclesiis in eo districtu, quem vulgo appellant Mutatera ' Ibi ruricolae Praesectum Passaviensem Georgium Tattenbeck armata
manu obruerunt, enectis quibusdam, quos fuga non abstulerat: in eos L6helius cum centuria Catholicorum militum movit ; patuitque brevi, quanto
fructuosior exactor Ossicii in contumacibuς es Iet gladius, quam stilus: mense Iunio, spatio dierum octo cunctas Episcopi Passavi ensis parcecias submotis, ut eas occupaverant, seditiosis receptas, legitimis pastoribus instruxit: mense ein Novembri eiusdem Lobelii virtute multa strenue in commodum rellia gionis suscepta sunt: nam potiores Austriae superioris urbes, Luncium, Stvram, Fraystadium, Anasum , elsitum , Gmundam, Vehlaepontum, in quibus minis elli bono iam tempore nidulabantur, reductis Curionibus ortho. doxis repurgare coepit, quod negotium annos etiam sequentes tenuit reclamantibus in cassum Protestantium ordinibus. In Austria pariter inseriore reformatio procedebat: Civitas Chrembsium,& Stainium pastoribus Catholicis commendata.
Ad haec laeta demum ante obitum videnda post asperas temporum vices emeritam aetatem produxerat Urbanus Antistes ; qui ut in posterum quoque rei Catholicae tanto praesentius consuleret, suscepit consilium, quo non aliud, l eopol. salubrius Ecclesiae Patavienti parari poterat; nempe ut eum sibi prospiceret A Lyd V m. successorem, qui laborantem Ecclesiam tueri Maiestate generis, & parentelae Auguitillimae posset ; Leopoldum, inquam, Archi-Ducem Carolo Styriensi Archi. Duce genitum. Hunc Urbanus anno is98. sibi ascivit Adiutorem; in-Dsrm. Z-- vito ut resert V. C. Homeggius, Salisburgensi: res ad Clementem octavum M Paparn remissa est, qui consilium probavit Rudolpho Caesare suas partes interponente : atque res opportune cecidit: nam post paulo Antistitem senio consectum defecit vita quinto idus Augusti, cum exegisset ab die ig. Augusti, anni 136i. quo electus est, ad anni lyy8. diem 9. Augusti annos regiminis septem supra triginta , demtis diebus novem ἔ annos aetatis septuaginta tres, menses duos, dies octo : ita refert inscriptio sepulcri , quod sibi in sacello Sanctissimae Trinitatis ab se fundato dudum locaverat e marmore , constituistis in annos singulos funebribus sub initium Decembris peragendis. Superest ut de virtutibus Urbani, gestisque, quae ad certum annum rein vocari non poterant, adseramus ea, quae nobis auctor aequalis , laudatus pridem Francisicani ordinis Caenobita, qui optimi Praesulis res non segniter executus est, in argumentum contribuit: Hundius enim , qui Urbani tempore
scribebat, multa ille quidem, sed paucis dicit: Praeest, inquit, actuc hoc in 1181. non minori laude, quam Rck1 Iisae utilitate, tam insecularibus, quam spiria tualibus negotiis. Ita ille, qui alibi eum laudat ob id, quod secum Annales veteres Patavienses, cum Catalogo Praesulum Laureaeensium & Pataviensium; item apographa Diplomatum Pataviemium legenda communicaverit. Vigebant in Urbano virtutes praecipue duae Principum propriae: iustitia & Clementia. Pater erat omnibus in commune ; qui nihil unquam graistiae, aut opibus tribuerit k ad eandem bilancem inopum juxta ac divitum λώlitus causas exigere: apud eum velut aram omnibus expositam, ut erat oppressis, miserisque perfugium ; sic Peleratos iusta manebat animadverso;quam tamen clementia mirifice temperabat , sic ut publica populi sententia nec excedere in altero, nec in isto deficere , sed utriusque temperamentum aequabile complecti diceretur, eoque nomine reverentiam pariter, amorem inque in se omnium converteret, hoc amplius, quo constabat in publicum in- insignis liberalitas, & munificentia, quam in egenos omni tempore exprome- 'N hat ῆ quorum tape turbam supplicem sic accipiebat, ut neminem ullum indo
matum dimitteret: illud autem singulare, quo pudicitiae puellarum inopum
136쪽
consulere studebat: ni immos aureos mille in censum annuum tonstituit, ε uo nubiles dotatae matrimonii copiam haberent: si quid autem E summa tua dotali sit peraret, impendebatur in conjuges egestate pressos, eos praecipuE, quos verecundia a postenda stipe retrahebat. Par liberalitas in res saeras, Deique cultum spectantes ; basilicam praesertim Pataviensem, quam structuris marmoreis , varioque ornamentorum
enere perpolivite in eadem fundavit sacellum , quod nomini Sanctissmaelinitatis dicavit, adjecta dote in sacrificia duo quot hebdomadis celebranda:
rursiis piaculare sacrum pro utroque parente, fratribus, & amicis anniversarium circiter Augusti mensis Calendas faciundum instituit. In aliis quoque sacris aedibus visebantur religiosae ejus munificentiae monimenta complura, signa, vestes, vasa aurea, alicque ejus generis. Sed memoriam sui perennem reliquit in coenobio Bd alium ordinis S. Francisci de observantia, quod una cum aede sacra Sanctis omnibus, Reginaeque Sanctoium dicata, ε fundamentis erexit in Pataviensis urbis ad occidentem parte extima ; cujus operis a spicia memoratus aliis ejusdem ordinis poeta circa annum Is 87. cum Pat viam transiret, adsecta vidit, metr6que celebravit Eucharistico , relinquens fratribus gratiarum reserendarum debitum, quas ipsi, & precibus, & sanctimonia vitae, & literarum, qua pollent, laude fundatori optimo praeclarὶ reddunt. Quod autem peculiaris esset Uibani in Christi dolores religio , praeterea in Sacro-Sanctum Eucharistiae mysterium, ita in perpetnum sancivit, primum uti in memoriam patientis Domini scri is quibusl bet sextis ageretur lennis stipplicatio, cui praeter nomen Sacerdotum Omne, & Canonicorum Cathedralium, ac Ministrorum Episcopalis aulae, primores etiam urbis, aere campano solenniter convocati adessent: deinde pro feria quinta constituit, ut Sacro Sanctum officium solemnibus ceremoniis fieret, idque ritu admodum siplendido, lucentibus undequaque cereis, procerum etiam Pataviensium sacri, profanique ordinis comitatu. His ille documentis sanctitatem fidei Catholicae multis calumniis per adversarios proscissam vindicabat, formάmque se gregis demonstrabat ex animo; Cleri praesertim, in quo rite formando totus erat: quumque intelligeret, quantum ad propugnandam religionem momenti, ac decoris haberent literae; praeterquam qubd ipse hac etiam parte esset omnibus admirandus, nullumque propemodum estet disciplinae , seu sacrae, seu profanae genus, in quo palmam non ferret, praeter Musas humaniores etiam Mathematicis , Naturalibus, Historicis, Iuridicis , Theologicis;
ad haec peritia linguarum, δc artium exterarum cumulath percultus, tum eodem studio prosequebatur viros doctos, eoque potissimum ex capite magni faciebat Melchiorem Cleselium , quem ex onscuris natalibus ad lucem Ac demiae Uiennensis eduinim , Urbanus in suum adscivit usium ; Vicarium per inferiorem Austriam jussi ; deinde ejus opera in gravissimo reformationis negotio constanter usus, principium dedit ejus gloriae, quam factis inta suis Clelelius ad usque purpuram consecutus est. In easdem spes educati complures Urbani sumtibus alumni, quos seu in Austriacis , seu Bohemicis, seu Bavaricis Athenis curavit institui. Adhaec penum librariam opere magnificentissurio condidit; hic opes eruditionis Hebraicae, hic Graecae, Latinaeque congcssiit, ex quo velliti promptuario adversus ignorantiam, & haereticorum deliria, dicacitatemque praesto essent omni tempore subsidia. Sed omnium, quae pro instauranda Ecclesiae sitae disciplina Urbanus gessit, praestantissimum maximeque memorabile documentum sunt Sanctiones Capituli saluberrimae,
quas partim vetereu renovatas, partim novas ad normam Tridentini accommodatas approbavit: eas ob multitudinem & molem satius esse duximus rejiciendas in finem. Neque rei modo sacrae, sed etiam fortunis Ecclesiae suae
constituit. Modestia cultus domestici, vitaeque temperantia procul ab omni luxu; praeterea sisters oeconomicae rei tractandae dexteritas tantum sitffecerat vectigal, ut non modb in ea, quae diximus, redundarent opes, sed in alia quoque,
ouae fieri sine grandibu/ impendiis minim4 poterant. Memorabile de palatio
in Euchanastiam Cara sortita .
137쪽
dionis kil..tio Episcopali, quod cum geminum sit, in utroque exornando artem eum v Vpk pretio ad speciem planε regiam composuit. De quo haud erit abs re ipsius uti versibus auctoris hunc in modum canentis: mmmmma hquar cunctis victura diebus
P cipis impensis erecta λ pHatia bina. Nimirum vetus, atque novum nomine dicunt Gam pulchro blandore ornant nunc Principis aulam Cuinam spectanis non admiranda videntur ZStant ambo siquidem regali splendida luxu Daedaleis fabricata modis, expostaque θmphis Oeni, ac Danubii, coelique ex sa sereno.
Atque novum quamvis Antistitis aere decorem Induerat magnum; vetus ecce nitore coruscat
biliore tamen ; sim tanta id namque litum Arte, animo vi prorsus dubites iraviortae sumptu, An structum ingenio fuerit majore locantis. Nam qui 1 iribus pultarum magis atque columnis pGid tesselatis nitido de marmore saxu I ersus hic Phogio desectas monte columnas Taenareisque pavimentum splendescere venis Credideris, Pario ct factos de marmo re postes, Inque unum cosese locum Titana , tardios uuicquid habet, quidquid Thasos oe Si dia rupes. ι
sine cunctos etiam tacite juvat admirari liticum do usque manus, operimque labores, sui vel Apellaeas valeant superare figuras, , Parrbaseique manus , ac dociam Zeu dis artem iti quibus aeternae vitae jam luce fruenIes, i . Pontifices , aliique viri, quos pomoma fama Laudat adhuc, sua dam cernenda tuentibus ora. 'it Rcta quidem, vivos tamen osentantia Uultus. i.i Hucusque melos non inscitum; cui subditur aliud de Chartario episeopali, seu conclavi illo, quod vulgo Cancellariam Vocant per Urbanum renovato ac permunito sic, ut arcana quaevis citra periculum possint in eo reponi: de arethus semirutis per eundem instauratis , Razmanstorffensi , Riidsurgensi , Zellens ; de castro item S. Georgii , qtiod urbem Pataviensem ε rupe horeali Auxit postri despectat, instrumentis bellicis in omnem belli casum instructo. Auxit in- si Vt ' ditionem Pataviensem dynastia Leoprechtingensi parato aere coemta ς' eius eastrum ruinae proximum multo sumptri refecit, quae cum faceret, tanis tum aberat, ut res aerarii fieret angustior, quin omnia potitis affuerent, maia inisesta Dei largitate, quae per diligentiam Praesulis se vinci minimε sinebat, dabatque in lucris etiam illud, ut vim bonorum Pataviensium permagnam, quae seu dolo mortalium, seu violentia deciderant in alienas manus, judicata causa recuperaret: illud ad extremum unich ferens in votis, ut dioecesim de erroribus repurgatam, tranquillam impendio quocunque cerneret. Et quo- Iargua in niam ea vivebat tempora, queis Ecclesiae silus non verbo modo, & doctrina. - Rri' sed etiam armis propugnanda erat, hic ille opes, hic sumitis vltro conserebat 'in medium, neque ullo in loco reipublicae necessitatibus defuit, adeb planε,, ut non supra verum poeta panegyricus instituta Urbani cum ejus Decessori. bus comparatione omnes eorum laudes in hunc unum cori QPraesule in uno Catera resplensent Patmina lumina Sedis:
Iuidquid enim si/mmis anisi conaribus illi Sum erum operae, quidquid jumpsere laboris Pro pietate , sis, regno, populique Alate,
138쪽
Urianus. Mi Id totum hic praesel ncm mstriora securus
P sitis invicta mente imperterritus.
Ste ille, qui quum, & multa, di proli E de Urbani rebus eeeinisset. strema
delapsus ad vota, saustamque precationem:
Unus, in is, piorum lux bonisque Praesulum
V sume masta nobilis. Vivat cobortis Des, amisque pauperum, Largo juvm quam muneres Vimas silentiarum a matre incimus Favore mas summo fovet
Vivit lanus Pastor , suum salubribus Pastis gregem qui pabulis tVivente namque Prae uis integerrimo Bono nihil deeris gregi. caput esseret fides amita : sientiet Falgax ruinas haeresis rsus per urbes imperabit inciditis Virius decora fascibus. sualis fremens tumentibus
Se flesia nautis objicit; Talem procellis haeresum Ecclesiam Aruentibus Lumen piis qui reduerti Hegis Urbanum Mus. Sis visis ille , ne Abi, Totus fled auctori DEO, Populisque totus subditis
Doctr-a ,sidiare, Charitatis Accessus face, proximo , Desque Soli vivit, or esse talis optat, Gales secula tutiora patrum
Oum Pontifices tulere: vivat 1 Ergo Mathusalae precamur amos, Exemplo ut proprio docere gregatι Vita quae faciat beatiores ni Pontisices DEO dicatos. Hueusque auctor, cujus votum candido, ut planὶ apparet, studio depromtdin, atque haud dubie fervidas egenorum preces ratas habuit Deus, servavitque, quod orabatur, Urbanum ad stipendia novem integra superstitem , eodem tenore laudis, meritum etiam ab Rudolpho Caesare gravissimum elogium r scopus, qui mulios annos Ecclesae si , ditionique laudabiliter praefuit. Sed ego virtutis integerrimae documentum hoc habeo, quod nuspiam reperi, qui eum cum exceptione laudaret; plane ut illud oportet Apostolicum in se complessa videatur : Oporari Episcopum irreyrehensibilem esse. Nisi illud in loco criminis
deputetur, quod anno sui pontificatus extremo mentionem intulit Memii ,, nisi Id enimvero succenset auctor summarii Salisburgensis, quod Urbanus se ultimo vitae suae anno IS98. in callia cujusdam excommunicationis pro al- ,, tera sua ratione attulerit exemtionem Pataviensem, ita ut per eam nec cona,.trariam partem citaverit, nec litem intentarit, sed nudis verbis narraverit, iit loquitur decretum Camerae Apostolicae in eodem immario ad numeruma a. de quo auctor Informationis Historicae Salisburgensis Urbanum ait seniose consectum , ac indE forsan submissionis suae tot actibus testatae oblitum, R. P. Hom Germa nia sacra Tom. L M m m m is exemis
139쪽
,, exemptionis aliquid somniare coepisse. Ita ille: Uerum auctor Informaritionis Historicae Pataviensis Sanctum ait, atque divinitus immissum id som--nium fuisse, quo ad Ecclesiae suae tuenda iura sit admonitus. An autem,
hii Me subjectionis Urbanus per vitam superiorem professus sit, alii censtant; nos hunc spinossim histricem libenter E manu dimittimus. XVI. Suffraganeus Pataviensis si1b Urbano fuit Hector egmon Theologiae
1uBagineus. Licentiatus qui anno I 8 I. inauguravit Abbatem Zψellensem Ioannem Rilois die secunda Februarii. Rursus anno Is 8y. consecravit alterum ejusdem Monasterii Abbatem Udatricum Hackl die a I. Februarii. Idem egregiam operam in reformatione posuit, anno praesertim ultimo Urbani, quo Ecclesiae sit perioris Austriae repurgari serio coeptae sunt. Praesto erat Lobelio Praesidi in expeditione sacra. Ipse pastores subventaneos E latebris excutere , legitimos submittere , curas denique Apostolicas in omnem partem
Osd ,ris ossicialis Passaviensis insta Anasum sub Urbano fuit Laurentius Zade-ovinu qui 116s. Ioanni Zenoniano Praeposito Clarae.vallis extra muros oppidi Zweti ostendit Catalogum rerum in praepositura inventarum post mortem Rulandi Praepositi Anno 1181. Melchior Cleselius Philosophiae Doctor, Theologiae Licentiatus, Praepositus Viennensis, & Archigymnasii Cancellarius, ratistavi ensis Canonicus, Episcopi Pataviensis Urbani Consiliarius, ejusὸem infra Ana- sum Uicarius, & ossicialis ad praesentationem Ernesti Archi-Ducis loco, α nomine fratris sui Rudolphi secundi Caesaris praefecit Praepositurae S. Salvatoris Claraevallensi extra muros Oi pidi ZWeti sitae, tunc per obitum Joannis Zenoniani vacanti Udatricum Hackl presbyterum , ct Canonicum ad S. Stephaniim Viennae, eundemque investivit per libri, cIavium, & annuli traditionem, nec non & stolae sacerdotalis impositionem in festo S. Michaelis Datum & Actum in Praepositura Claraevallensi die tertia Octobris anno Is 8 I. Anno I sya. Balthasar Scultetus Vratistaviensis sacro Sanctae Theologiae ' Doctor, Canonicus Viennensis, & Episcopi Passaviensis infra Anasum in spiritualibus Uicarius, creatus est Universitatis Viennensis Rector. XVII. Non omittendus coeli favor, qui sub Urbano civitati Pataviensi oblatus ih tium st/- Bernardus SchWaret Canonicus an idem qui Decanus Pataviens s Con-T: .. ' cilio Salisburgens cum Urbano interfuit qua erat in Dei Matrem pietate,
buvenilia emgiem ejus E materia sculpendam locaverat apud Phidiam Augustanum anno Is 67. Opus absolutum secundo Danubio vehebatur: Ratisbonam pervenerat, quum divertente, aut quod volunt, pernoctante intra urbem artifice sollitum navigium serente flumine , nullo Duce, nullo remige ad litus Pat viense, qua trajectus est ad Ilaenses , locum Antistitae Nidcrnburgensi subjectum applicuit. Res insolita advertit cives, ut coeli donum interpretarentur; resque ipsa docuit: nam continud prodigia effulsere, quae celebritatem iconi addiderunt. Delata ad coenobium Virginum, repostaque in loco Majoris Ecclesiae supra sacrarium, noma mutavit sedem , quippe inventa mane in Ecclesia minore propε adsita: quod cum iterum , ac tertium evenisset, res in prodigio habita multos mortales ad venerationem excivit; quae aliis deinde, atque aliis divinae beneficentiae pignoribus aucta latε manavit. Illud permirum, quod multis inde experimentis cognitum, ac testatum filii: statura ima ginis tum Virginis, tum pusionis, quem brachio gestat, animadversa crescere, sc ut indumenta, quae ornatus gratia ad staturae modum adhibebantur, si1binde excedi, atque ea, quae primit m aequaverant mensuram molis, post paulo, membris grandescentibus imparia notarentur: cuius miraculi periculum iterum, ac saepius factum , chlamVdes , quas majore forma confici identidem oportebat, hodiεque asservatae testantur ; eratque collatis incrementorum
ealculis manifestum, emgiem ulna plus dimidia factam semetipsa, quae a primo Rerat. grandiorem ; Claruit inde simulacri prodigiosi gratia permultis in pios
pecatores beneficiis, tum eventibus luctuosis, quos seculo siuperiore Pat viensis Urbs per flammas populatrices saepe numero experta est; nam rebus
140쪽
eircum omnibus materiatis in cineres redactis, imago tamen nulla parte libata secit spem gratiarum etiam in posterum conferendarum. Ferunt Commentarii Bernardum SchWara conductorem imaginis eoisdem anno NM. tempore quo Faber cum statua Passavium tendebat, obiisse mortem: atque Concilium Salisburgense, cui Bernardus Schwaret Decanus Passaviensis interfuit, celebratum est anno Is69. atque in Catalogo Decanoarum apud Hundium dicitur obiisse anno Is8o. Itaque vel diverii erant eius. dem nominis, vel apocryphum illud, quod proditur , anno Is 67. deibnetum esse. Rursus invenio in Catalogo Decanorum in. Bernardum Sch rarZ a pellari Patavinorum Pontificem Sum aganeum utique I cuius tamen alia docuis menta nondum sup petunt. Libero nunc ndem de Statutis Capituli sub Urbano partim renovatis, XVIII. partim de integro constitutis, e quibus non modo plurimum lucis de ritibus re consuetudinibus Ecclesiae Patavi ensis haurias licet, sed etiam pietatem, Emium, sapientiam venerandi eius Collegii velut in imagine contempleris. Em rum finis est & scopus, praestribere tam Canonicis Cathedralibus, quam caeteris ejus Ecclesiae Clericis regulam quandam & normam, ad quam vitae morsimque suorum & actionum institutum exigere, quemque ad modum si guli pro munere suo in Domo Dei conversari debeant. Confecta dudum ejusmodi statuta fuerant sub antecessoribus. Ac speciatim sub Ernello: at ea denique meliorem in modum absbivit Urbanus, atque in usum sui seculi tem Peravit; quae nunc ad verbum recitare instituimus.
Urbanus DEI & Apostolicae Sedis gratia Epistopiasi Ecclesiae Pasiaviensis &c.
AD perpetuam rei memoriam. Noverint Universi, quod anno a Nati- Liae, uis vitate Salvatoris nostri Millesimo , quingentesimo, nonagesimo qua to, die vero decimo quinto, Mensis Augusti , Pontificatus Sanctissimi in Christo Patris, ac Domini nostri, Domini tamentis, Divina providentia Papae Octavi Anno nus tertio coram Nobis Pataviae in Curia Nostra Episc pati personaliter constituti Venerabilis, generosi, atque egregii Nostri Conse tres, & Nobis in Christo syncere Dilecti, Christophorus Pottinger Praepositus, Antonius Fabricius Decanus, Antonius Comes Ladroni Senior, totum. que Capitulum Ecclesiae Nostrae Pataviensis, Nobis humiliter exposuerunt, quomodo hactensis animadvertissent, statuta Capituli ab Antecessoribus suis ante secula aliquot erecta,& in quendam ordinem redacta, temporis successu in desuetudinem devenisse , & inde Eccletiae, & Capitulo plurima emanasse
damna dc inconvenientia. Volentes igitur huic malo tempestive occurrere, ct futura opportunis debilisque remediis praecavere, Maiorum & Antecesχ-ram suorum ordinationes, &. statuta diligenter perlustrasse, ea vero quae paristim temporis diuturnitate collapsa,partim confuso rerum ordine administrata di mutata comperissent, in meliorem statum , tamquam ad limam revocassedi in integrum restituisse ; pluraque etiam ad praesentium temporum qualit tem & exigentiam innovasse, cumprimis vero ad SS. Concilii Tridentini, ae Constitutionum Synodalium Ecclesiae Metropolitanae normam ct decreta ac commodasse, tandemque in specialem statutorum librum omni meliori se ma , ordine atque dispositione redegisse, quem & nobis reverenter obtulerunt, debita cum instantia Nos requirentes ac obnixis precibus postulantes, qua- enus sic per eosdem resemata di in debitum ordinem redacta paterne appro-hare, ratificare, atque per medium ordinariae nostrae confirmationis , robur Perpetuae firmitatis adhibere dignaremur. Nos igitur eodem statutorum libro recepto, omnibus ac singulis in eo contentis lectis, atque vigilanter ponis
deratis, postquam ipsa bona. aequa, utilia & laudabilia invenimus , studium ac intentionem tam piam Praepositi, Decani, Senioris, & Capituli nostri, ut