장음표시 사용
111쪽
rum contentorum in capite discutiantur, nec non sti fida & hutnida intemperies emendetur, adeo ut d inceps humores crassi & frigidi nequedint generari: itaque instituatis Socrati medicamenta partim inter na, partim raterna, neque uno tantummodo si iis con renit: nam si quis in morbo diuturno voluerit vito tantum medicamento uti, natura temporis progre sone illi assuescet, atque ita eius vim spei uel, quare plura
Rrrhina. Hoc tempore neque prstermittenda est rapitis purg tio pererrhina,nia it iratoria, gargarismata lualia forent primum errhinum.
o, minissiliatici gli. Mira Gogo; Ge. Post ii I c omnia appropinqua te mense Maio, quod
tenaput, inter caetera osmvia eis praeitam: simium. S ciat: m mritatis ad aquas thermales calidiores, quales sunt nolli ae Amt. itan i, quas bibat dies is .ia plures , Demum vero ad medicamenta externa deu
niatis, iliares, sacculos , lini mentii filiaidia, lotae it ecq:LY constituuntur ex solios betonicae, hyssopi, radicis iridis, paeoniisse minumani sonum, &c. sed sese te mulum. eficacius externum praesidium potest ii veniri, ii iam sunt lationes & stilicidia aquatima ther-nialium. Socrates assi li egestet coronam ex recent Iradice pῖoniae compositam, ac tandem si ita ferat Occasio, tanquam ad sacram anchoram ad cauterium in occipitio deueniati L. De epilepsia liactenus.
De Incubo. timinis a Orbus qui latine incubus dicitur, graceis. . o τις, est ybi quispiam per somnum putat se ab
Nininis ratis. . LV ultros quispiam per tornuum putat audiaO iuuadi. Erandi aliqua mole opprimi, ac sere lusiorari. adeo vi :rger n que loqui, neque ulla ratione moueri s ostri: ev quo Auicen. non inepte stram gulationem appestare videtur. Inrer cateros omnes
Vulgares, ac pr I strita mulieres inquiunt hoc maialum non aliunde quam a dat non e prouenire: vel ab eo daemone ridiculo, non malefico.qus mulierum in praesertina pulchriorum, non solurn amicus, sed amator creditur esse: vel ab altero damone, hoste humani ge-' neris, qui propterea hominem dormientem invadit. tauquam eum suffocaturus. D. Augustath. 13.de Ciui tale De 1 l. nec non Daho. i. parte theologi r,qii. . si . ad suem docent reperiri daemones succubos ge incubos: succubos quidem qui tanqua in mulieres laccubunt viris, incuhos autem qui tanquam viri incumbut mulieribus:ex quorum nefario concubitu nascantur
homines, qui tam e h hon filii daemonis, sed filii illius
hominis sunt censetidi, cuius daemon semen antea suis scedent. Atque haec opinio non sesum apud vulgares, seu apud Medicos etiam inualuit iam diu: aduersus quos Aetius ex Possidonio seribit lib. s. r,. incubum non esse daemonem, sed magis pra ludium ac proin mlain quoddam morbi eo mitialis, ut insanis,aut apo pleriar. Etsi vero ouaede daemonibus a Theologis dia et i ma cuntur in bis & Iucculiis , apud quosdam in dubium ιι a Mia non reuocantur, quamquam a principiis nauatalibus c/ι cura dissentiam tamen eum Medici non alios morbos co nn . si derepti nequh eorum curationem doceant, nisi quinatu rati ratione oriuntur, propterea nos quoque praeis terni illa omni daemonum consideratione, de incubo tanquam affectu praeter naturam ,& acerris naturaliabus causis oriente ractationem aggredimur. Incubus ergo estine truspi iter natura, in quo, ut dixi mus,per λ - . somnum' quaedam suffocationis imago repraetentatur, neque aeger poteli respirat cives vocem edere, vel aliuvoluntarium motum exercere. Sed quirat qua saan homines per somnum motibus voluntas iis moueantur pHoc est mamiellum,neq; est aliquis qui possit id ign*rarer namque dormientes non solum respiramus,acsinquenter variis partibus ac tot orpore movemur,sed etiam sunt nonnulli,qui tanquam vigilantes se velli ut
loquuntur,ambulant, quos esse volun lai 1OI motus D mo audet negare. Et Gales. ex proposio a. de motu musculorum 4. probat, in dormientibus multas essemustulorum actiones,qui de se ipso narrat hos toriam, ae fatetur se dormiendo integrum stadium consuisse, neque prius suisse excitatum, quam in lapidem incussset:& Arist. 3.degen. animal. a. scibit, nonnullos do m entes surgere, imbulare, ac videre, ut vigilantes s
De incubo nonnulli quaerunt, virum homini vigi- Ianii possit contingereλquibiis respondeatis, non pot- vase fieri, quandoque homo uigilatas non ita fallitur cita giti Eusea imaginationem, docente Atili. in lib. de Dimio& εα vigilia, paruas pliantasias dormientibus apparere: quae mνη vigilant bus magnae non videntur. Praterea cum hoc malum, scuti mox videbimus, no alia caula fiat suam proptercrassos vapores, impedientes transitum facultatis animalis, hirusmodi vapores pervigilias facilemum punt ac dissbluuntis,suod si illi vapores rot&tanti fuerint,vi tempore sigiliarum non possint disses ut, tunc potius epillapsam aut amplegiam, quam uti humecticiunt. t Hosloco est rotanda sententia cum Pauli, tum Ae tit,qui scribunt phialticos eadem noetu per somnum pati, quaecunque epileptici interdiu in accesso iubias ι quae sententia est falsa, vi ex is, qua diximus de epit sa,vnusquisque potest intelligere. Incubi diuerentiae sunt plures. I. a magnitudine: D; nnamque alius est leuior qualis, vi puto, omnibus h minibus sere aliquando contingit, quis abrio evan sciualius est vehementior, in quo aget ita praemi ur.
112쪽
ut longiori tempore laboretae maxime etiam sequenti die aihi his remaneat. II. Differentiae sunt a tempore: alius est recens, qui reeipit facile eurationem: alnas antiquus, di scilis curatu, ae plerumque vel epilepsiam, vel apoplexiam, vel maniam solet de nunciare.
III. Distaentii sunt ex causis, de quibus sere
omnes consentiunt, hoc malum ex una tantum pr
xima ac immediata causa re iginem habere, scilicet ex vaporibus crassis , qui inestis in ventriculis , venis,& arteriis cerebri sunt impedimento , quo minus facultas animalis ad alias partes corporis possit d ferri . Sed unde nam huiusmodi vapores eleuantur R spondeatis eleuari ab omnibus humoribus , praeterinquam a flava bile, qua cum mordendi vi hibeat,ad faciendam obstructionem est parum accommodata: itaque vapores eleuantur ex languine pituita , melan cholia. Ex si quis obiaciat , melancholiam hum rem esse siccum , ex quo vapores nequeant eleu ri e respondeatis , humorem esse pore state siccum, sed aetu humidum , neque illum suis evaporati om-hus carere. Avicen. aliam praeterea causa in v dctur
addidisse,scit. solam intemperiem stigidam tae mal ria quae sententia videtur falsssima elenam cum inc bus fere inuadat repente ae cito,& sua sponte so 'u itur intemperies non tam breui tempoie potest vel fieri, vel remoueri. IV. Sunt disserentiae a loco assector namque vel cerebrum primo laborat, adeo ut non probe conc quat alimentum proprium, sed in eo plurimi satus,&vapores generenture vel laborat per consensum aliarum partium, scit aut corporis totius,aut quod frequentissime contingit, per consensum ventriculi, unde illi crassi vapores,in cerebrum attolluntur. Quo loco n sc o quid in mentem venerii Fernelio, scribenti crassam pituitam,&melancholiam non in cerebro, sed circa praecordia contineri, ac diapnragma, & pulmones premere: siquidem est man senum, huiusmodi mal Nam noxiam posse in ipso quoque cerebio contineri, illamque trant mitti non solum a praecordiis,sed etiam ab aliis partibus e potissimum uentriculo, ut etiam trato corpore, quemadmodum dritimus. Siqua prςleniem incubum indicantia sunt manifesta ex dictis. Sic signa
differentiarii mael aegris tererentibus,vel aliter possunt iacile intelligi Ad curam venio, qui nisi morbus tam leuis fuerit, ut sola victus latione possit sanati, nullo modo est negligenda, eum soleat pernitiosos morbos denuntiare . Caeterum cum curatio huius morbi sere eadem cum curatione epilepsae sit, mihi libet quam breui Lsme illam absoluere. Primum igitur cum morbus id permittit, opportune potest aluus leniri, ac potissimum cum hiera. Deinde quoniam morbus vel eliin praesentia magnus,vel imminet magnus,consentientibus caeteris, conuenit venam secare, scuti Paulus, Aetius, Aule. & omnes secani: de quo praesidio atque illius 'su videatis Manardum, qui de hac re, di tota morbi curatione duas dotii minas epir olas scripsti Lenita aluo, secta vena, ad pureationem properetur: 'concoquatur materia meli. roc ac syrupo de beloniam,ozymeli resin p. cum decocto hortaginis, naei ierarae, ton scae,succo citri. Apparente cinone purgationem oportet adhibere, si fuerit sanguas crassior,cu in syriaporostol.&rhabarbaro,spitu ti, cum irreli. rosa cecisol.& agarico: si melanchol cum pilulis cocchus,cum helleboro sic omnia reuulsionum genera conireniunt, quae inutiliter non sunt tepetenda . Poli haec ad capitis purgationem, alterationem, & roborationem eli veniendum,per medicamenta partim interna,parum eatvrna exempla habetis in cap de epilepsia. si morbus per consensum fuerit , ante omnia paratibus cerebro consent eatibus est prospiciendum: vicius probe titiluuatur , qui est longe mari Mi in
menti , ae plerunque nisi morbus suerit mutismus,
solus ad curationem es satis. Inter c, tera aeger ma- Iritiluaximam somni rationem habeat , in quo duo oportet p. 4. cauere : alterum aeger statim post cibum assumptum fui. yeat eu bitum , ex quo non ita facile subitae , &in fgnes fiant ad cerebrum evaporationes e alterum ne supinus dormiat, quoream haec sorrea decubitus, ut Avicen. docet et . I. cap. de somno, stimproba atque homines ad malas aeeritudines deducit, amplex am,
paraly sim , & ineutium, S rationem reddit quoniam superfui tales facit declinare ad posteriora, quaepim
terea retinentur,nec per Iucis incedunt canales natura es,qui sunt a parte antei tole,ut palatum, I, nares.
De Melantholia. M Edici omnes,tam Grςci quam Latini,& Arabes,
hunc morbum melancholiam appellan : quod Duc na primis auctoribus illi impositum est a Gusa, nempe ab humore melancholico, unde Orietinem habet scut Gal.docet 1 metho a.3.de locis ais . ut pro pterea cistum sit Casum Au elianum salti, qui hane Eννον c causam repudiat, quae rei naturς maxime conuenit, ιι Amalia
alteram autem commentus est, quς saepenumero nul a ni. est, ae nullum momentum habet, quod nimirum per vomitum nigri humores deiiciantur. Quid si melancholia, traditum est a Ga)en. dedis. o. . . sympi a.de causis sympl. vltimos .de locis assci. ν s. F 'apnxi cui Paulus, Aetius,&omnes consentiunt,quod nempe sit delirium sne febre,cum timore , & moesta tia. Daque melancholia est syinploma non exiens imis moderatum, non qualitas immittata, ed aetio lata, i 5 vitalis,non naturalis,ogo animalis illaque non moliaua,non sensitiua,ergo princeps. Pro quo memoria est repetendum ex Gal de sym .d is3.actiones quae a prin-mpe ficultare prodeunt, scuti cateris quoque adii nibus contingir, tripliciter laedi, vel imminute, ut labia te,vel ablatae, vel deprauare quae quidem actiones eum sntrri places , imaginatio, ratio memoria, si gulae ad hunc morbum laeduntur. Namque imigmatio primum
funditus tollitur , veluti in cato S: cataleps i. quae deprauatio,quς deprauatio delirium dic mi r 3. im Decilla redditur, sicuti in male,& letharao, sc iti ratiocinatrice actiore nus illius veluti resolutio, di priuatio est. graece, ἁγναια, la inc dementia vel amentia dicitur,qns vero illitis veluti dcficiens, & imbeci lus est in tus,stultitia,& fatuitas nominatur: qus demum veluti errans,& deprauatus est motus,delirium d citiar. QIio loco notandum est,sspe in utraque smaul, imaginati ne & ratione,nonnunquam in alera tantum, delirium consstere, adeo ut silet quandtique imagi irationena simul, di rationem deprauatam habeat, quandoque Integra existente iat ione sola imaginatio laboici, vel contra , salua imaginatione sola latio isdat uir sc d mum in memoratrice ficultate eade .ar contingunt symptomata. Hse doctrina est Galen. de issio .eaeitcaium principis facultatis, qus iere eadem repetita est, de symp causs vltisno. Cum igitur in melancholia actiones principes non sint abolit , non sint imminuis, sed depraua is fulamma cum ratione huiusmoda asinus a Guen. & om
nibus , sub delirio , tanqu.m sub pioprio genere colloca fui. Ex ouo id primuin is :t si nemineis sine delirio melai cnolia posse labor r-, siquidem vulgites sunt reguls Dialecticorum,de nullo d finitum dicti de
quo item non dicatur definitior nec non a rebus omnibus d finitionem amoueri, quibus genus in des nuronepositum non conuenit: quod quidem vi sim vos maxime memoria tenoe, c im is penu laeto sarincouisit itionibus medicis vi mu ti non v creantur assir. a re sine ullo delitici mulios melanchoua,ac poti litiuum
113쪽
MA M a. Sed eum iam statutum sueti ex Galeno motum de De la se prauatum utriusq; actionis, tam imaginatricis, quamia ratiocinatricis delirium esse, dubium est in melaach ώ. i. iada lia sola imaginario,an sola ratiocinatio, an simul vira--ν. que t datur.
Altimatus eontendit solam imaginationem deprauari a persuasus auctoritate Galen. 1. de sim pr.eausis ad finem, qui scribit, melancholica deliriareuliarum esse specierum,propter varias particulatim apparentes vitiatas imaginationes; ubi nihil laesi ra tiocinationis meminit. Ego vero eis puto necessario deprauari imaginationem , quod exierni se sus phantasiae multam & facile errandi oceasio nem asserant , ex quo fieri existimo , ut variae ilialius species maximam originem habeant , tamen neque negauerim quandoque etiam simul cum ima inatione ratiocinationem laborare , siquidem ni-il id prohibet, imo vero id Galen. docet manifeste posse fieri, quod quidem Avicen. confirmat per haee
.eibae Melancholia est mutatio existimationum Sc itationum a cursu naturali, &ci Quod si una tantum eprauata imaginatio melancholia dicitur,quo nomine deprauatam rationem apphctabimus pPi aeterea seria hit Galen .f. de locis asset. α id confrinat experientia, quosdam melancholicos stii mortem inferre, quos nemo puto audeat negare deprauatam rationem habere . Ergo melancholia est delirium, perpetuo quidem deprauata imaginatione, quandoque etiam depra in
Sed paeterea illud sciendum est ex Galen. 3 . de Imris in s. i. de sympi. causis ultimo, hu.usmodi deliaria posse contingere vel eum febre , scuti in phreniti de & lethargo, vel sine sebre , seu ti in mania & meis lancholia: itaque melancholia est delirium sne se. e. Quoniam vero sunt alia qu edam deliria , ut
ebriorum, quae melancholia no sunt,idcirco postrema additur differentia, quae comprehendatura phor. 13. Hippocr. lib. sexto . si timor &e. Concludendo igitur: melancholia est delirium sine febre,cum timore &moestitia. Caeterum antequam ad ulteriora progrediamur, nonnullae occurrunt diis cultates, ac primum fate .. .ses la tur omnes, in melancholia Grebrum laboraret unde casur. quaeritur, nunquid illud tanquam pars similaris, an vero tanquam pars instrumentalis lahoret λ Cui quosiores pondeatis, cerebrum tanquam partem smila rem , intemperie laborare. Quae responso est Galfiat s. de locis aff. 7. qui scribit numorem melancholiacum , s in eerebri corpore redundauerit, melanchma iam eiiij ere: atque id confirmat sententia Hipp. in fine si h 6 epid. Melancholici magna ex parte epileptici, ct contra epilapiici fiunt melancholici. Namque siemti humor crassus laedens cerehrum, ut partem instrumen talem, nempe obstruendo ventriculos, facit epulepsiani, ia humor melancholicus offendes cerebrum tanquam partem similarem, nempe alierando illius temperamentum,solet melancholiam essitate.
sis. ... secundo cum Hippoc. Galen. & omnes in eo eon is semiant, ii morem & mistitiam, tanquam duo pro-- pria signa, melancholiam comitari, atque id propter ...hi. ἡ ἱ- redundani iam humoris melancholici contingere rat ri. a. resa ex parte quomodo istud fiat, & quomodo excite i tur hie timor es moestitia, non conuenit inter omnes
Galen. 3. de locis ais. 7. 2. de sympi. causis ultimo, asserit hanc causam esse referendam in atrum colorem humoras melancholici, qui quasdam veluti tenebras, cerebro offundat, ex quibus deinceps timor & maestitia
Nam scuti tenebrae externae omnibus prope hominibus timorem inducunt, nisi i si sol magni animi. &bene in disciplinis institutii pariter color aliae bilis,
sedem rationis similiter tenebris obscuram reddens; moestitiam & timorem videtur afferre. Nonnulli hanc rationem nou satis intelligunt, ex quibus est Auer. 3.colliget qui Gilenum di Medicos irridet per haec ver
ba: Et qui dicunt quod anima terretur propter hum
rem melancholicum nigrum, sicut tetietur homo in obseuro,dieunt verba canticorum. Summa autem ra- -.is .i itionum Averrois est huiusmodi, colorem nihil posse . Lesscere, nisi sentiatur, cum pariter neque lumen ,agat,
quidquam,nisi videatur: at vero colorem nulla ratis P ne in cerebro sentiridiquidem color est propriti obie
et um visus,certumque est animam in corpore non via
dere: cum igitur nisities humoris melancholici nuulo modo possit sentiria hine colligit Auer. nigrum coialorem huiusmodi symptomata non posse inferre: qui
laudem concludit, in melancholia haec duo sympio mata, timorem & moestitiam, prouenire propter naturam humoris mesancholici, sicuti de natura sanguinis est , ut ipsum sequatur gaudium ti laetitia, tametsi nemo affirmat, quod sanguis det lumen animae. Sed vi Auer. mihi videtur neque ut decet philosophum hanc ma Avier diis cultatem dissoluere, neque satis Galeni R Medi- isis. corum sententiam intelligere. Namque primum confugere ad naturam & proprietatem rei alicuius, noneu hominis philosophi, sed eorum qui nihil docent,
ut Galen. monet tertio depraesag. ex puis. quinto, ita enim facile esset unicuique se ab omni dissicultate e plicare. Deinde neque Auerto. Galeni mentem est asse quutus,s quidem Galen. non nit tam philosophiae imperitus, ut crederet colorem posse in cerebro peruris sum, sue animae siue oculorum videri, sed id intellexit,quod Auer.videtur ignotasse,nigrum melancholis colorem alia ratione, nempe spiritus animales, atque eorum splendorem tu ibando & obscurando, posse timorem & moestitiam esseere. Pro quo memoria est repetendum quod Galen .docet,&in lib.deptae. Hippo. R Plat.& saepissime,spiritus animales proprium inurumentum esse, quo anima suas perficit operationes rquos quidem spiritus animales idem scribit Gal. tib.
de utilitate respirati'nis,quinto minime obscuros,lurbidos & fumosos, sed pra caeteris lucidos, purissimos atque optimos esse oportere, ad hoc ut bonae & nat rates sani operationes: namque s econtra illi sani o scuti di perturbati, ut actiones quoque improbae ac praeter naturam fi ant, necesse est. Huae inquit Galem ubi sanguis melancholicus &biliolia in vatiosos vapores soluuntur,alter ad melancholiam, alter ad phreniatim hominem deducit. Itaque haee ratio est, qua obtem timor & maestitia melachesiam sequatur, quoianiam nigrities humoris melancholici eontaminat &Obscurat puritatem di splendorem spiritus animalis, ex quo animam , vitiaio proprio instrumento, depra uate moueri & agere necesse est: vi sat)s possit conss re,ad generanda haec duo symptomata nullo propterea sensu opus esse, sed unam spiritus perturbati nem sincere.
Tertia testat dissicultas, quoniam diximus cum Mamis ,
Galen. actiones principum facultatum & coniun- Oῶ. --aetim S separatim laedi posse , quarti ur quomodo una actio siti sola actio caeteris illaes silidi possit γ squidem Galen. eriarita docet, ae fere conuenit inter Oranes, facultates priu- d. passis .cipes in cerebri temperie consistere, illatumque ope
. rationes non aliter quam per cerebri temperiem fieri.
Ad hane dissiduitatem plerique omnes respondent, di se unico verbo explicantiasserentes fac ita te, pii cipes tribus diuerss cerebri locis contineri facultatem quidem imaginandi in anteriori parte, actione ratiocinandi in media,diemoriam in postrem atqui doctrina imprimis est Aetii lib. 6 1 . per his verba: A meriore cerebri patie laesa, imaginatio solum laeditur, medio vero
cerebri ventriculo lata, ratio peruertitur polieriore autem circa occipitiu parte laesa, perit memoria. Aetio
consentit Auic. . . doc. I. s. necnon I. 3.riaci . cap.
. a. uuod item sentit Auer. 4.colliger. 4 Ea quoque docent pro laesone singularu actionii, ad singulos quoq;
earia locos reinedia esse apponenda. De hac quaestione multi multa disputant: et si vero peraculosum videturdascedere a communi opinione iam confirmata, tame
114쪽
rao quidem puto Aetium, Avicennama B quicunque
, se uL consentiunt, hac in re praeter Galeni disciplinam,
,,I & male fcntire. Namque nisi me protius fallit memo D,. sidia ria, Galenus nunquam has tres distinctiones cerebrii , , disti, tribus facultatibus dein nauit, immo vero ex illius di
. - .isu, sciplina mihi videor posse colligere qu dam argu
menta non leuia, quae potius contrariam stlatcntiam possunt de monili are . Ae primum Galen. 8. de usu partium s. scribit, tres facultates principes, imaginationem,rationem,& memoriam, in cerebro residere, neque verbo quidem huius triplicis distincta sedis meminit, quod tamen hoc
maxime loco cuin facere oportuit , in quo de sim latum huiusmodi facultatum usu sermo fuerant inihi tutus: atque illud tanto magis faciendum erat, cum hoc eodem lib. cerebrum intres partes distribuisset, nempe duos anteriores ventriculos cerebri, postre. mum,& medium, quibu4 varios quoque usus tribuit, Meetque anterioribus ventriculi odoratum fieri, nec non animales spiratus elaborati , 'ventriculum re dium esse quendam veluti transium spiti tuum : in post temo iacultatem animalem quam mari me vige
re, de operari r quod si Galen. in ea susset seu tentia tres facultates hoc triplici loco distinctas es se , omnis ratio collagit , nullo modo hanc tam necessariam distinctionem ab illo praetermitti po.
Deinde certum est, Galenum ex hae locorum di- sinctione nullam unquam indicationem accepasse tadeo ut pro diuersitate principum actionum laetarum, ad diutiss quoque cerebri paries remedia debeant apponi , qui perpetuo in phrenitide, quςcunque ea fuerit , sumpta iudicatione astructura, di qualitate partis, iubet remedia ad commissuram colonalem adhibere: quam quidem indicationem ille nunquam uisset piae termissurus, s necestitio variis partibus remedia essent apponenda , pro ut variae facultates
laborant Praeterea Galen. cap. I x. artis meditat,quo loco de principibus actionibus tractat,nunquam illarum me.
minii sedium separatarum, sed magis cerebra substantiam, alque illius temperamentum considerat orbitaque ex robore ingenii subtilem cerebri substantiam rea tarditate intes lectus, crassam; ex facilitate addiscen. dii sormarum facilem susceptionem;ex memoria, sta-hilem, firmam: ex dissicultate ducendi, sermarum mon facile susceptiuam,ex cibi iuione, suidam: ex moia hilitate in opinionibus, callidam, ex stabilitate, stigiadam cerebri substantiam indicati. Postremo Calen. hac habet. 1. de motu musculo. . min.6. Pars animae imaginatiua, quaecunque ea sue
rit, haec eadem videtur recordati e si itaque insignes impressiones rerum in imaginationibus acceperit,conseruat perpetuo tque id quidem est, memoria tene.
1e: si vero Obscuras.& penitus superficarias, non con
seruat.& hoc in obliuisci. Quod idem voluii Arist. in lib. de memoria qui docet memoriam non aliud esse, suam habitum imaginationis,& tanquam imaginem illius rei,ex qua fit imaginatio. Quod si ima uinatio, di memoria diuersas obtinent sedes, non equidem video quomodo una atque eadem pars animae simul imaginari, & recordari possit. Cum igitur haec ita se
habeant, quidnam ad principalem quaestionem respondendum erit , quo odo facultatum principum m. uua tantum cateris illaesis ada possit 8 Ego censeo I Uondendum , facultates principes in cerebri,corpore una atque eadem sede consuere , ac singulas m diante cerebri temper ieduas actioni. perficere: sed illud addo, huiusmodi varias actiones imaginandi, et tiocinandi,memorandi, minime uua atque eadem ratione, minime una atque eadem temper e, sed plane diuersa fieri: quod manifeste demon urat Guenus capite x x. artis medicae, in quo, ut diximus, pro varia ,
substantia cerebri a subtile, vel crassa, pro varia illius
semperi calidaives figida, mi da, vel scca, minime
vero pro variis sedibus, docet actiones principes avis geri, minui,ac plane variari: & manifestissime id con-nimat s. de locis ML s. ubi inquirens rationem inue
niendi symptomata, quae in principe lacultare conistingunt, statuit,pro variis causis morbi ficis,pro variis cerebri intemperaturis, modo unam, modo alteram actionem uiliarii quod qusdem exemplo memor te, &rationis luculenter de latat. Erenim quanqiram vitiaque hic facultas,memoria, & rati ,ab eadem causa,& intemperie, nimirum friguti , laedatur , quae intemperies , ut ille inquit, Omnes actiones anim les videtur stupencere : tamen ita haec se res nabet, vi s intemperies fuerit remissa, sola memoria laed tur; s vero illa vehementius intendatur, simul cum memor a ratio quoque deperdatur , quae stultitia dicitur : immo vero Galenus hoe ipso loco rati nem docet , qua cuiusque tebri intemperiem , &cuiusque intemperiei gradum , vel renissiorem . vel intensorem liceat deprehendere , ut unicuique affectui conuenientem curationem possimus in
Quod si quis iis non acquiescit, is memoria reperat ,hoc idem in naturalibus quoque sicultatibus, at
que in caseris membras contingere: namque, exempli gratia ii ventriculo, vel iecore non simul omnes actiones trahendi, retinendi, alterandi, expellendi, sed modo una, modo altera saepenumero laeditur: &ratio pariter est, quam tradit Galenus s. de locis ais 7. Cum enim certum si, essentiam omnium iaculi tum in propriis partium temperamentis consistere , si ventriculus, vel iecur, ad aliquam Oeto intempe rietum labatur , contingit utriusque actionis udi , proui unicuique intemperaturae conuenit e sicuti dissule demonstratur a Galen. 3. de symp.causis cap. I. a. S sequentibus . Cum igitur facultates prancipes pro varia cerebri substantia , ac temperie , suas edant ausones , utique iam facile est intelligere, di causam reddere, quomodo cerebri substantia reddiata crassiore,vel tenuiore stabili vel fluida, ealida, vel frigida ,humida vel sicca, sola una actio, catem sis sis,
isdi possit. Disserentis melancholis sunt plures, sed quς sumuntur a causis, principem locum obtinent: at veros Galeno credimus, melancholia ab una tantum causa, nempe ab humore melancholico prouenit, a quo etiam nomen recipit, ac duo illius piscipua symptomata, timor,& moestitia,Otiginem habent: sin autem
audiamus Auleen. & Alexand. & alios , melancholia E, , εα non solum ab humore melancholico, sed etiam ab ..hh tactaua,& naua hi te,nec non a sanguine fieri potes,quod Ati, ad ,
item videtur sentire Hippocr 6.apho. 33. Deluia qus cum risu. 5 c. Verum alii male sentium,qui genera, si
species inter se confundunt. squidem metitichesia est species delirii, quς non aliter quam ab humore melancholico potest prouenire: csteri autem humore, si delitia esiciunt, talia non sum melancholia, sed aliis nominibus debent appellati scuti est mania, & sinu.
io delirium intelligit, quatenus ti genus, ae destria
in uniuersum complectitur. Itaque una est tantum causa melancholis,humor melancholicus, oui ut pcitra videbimus,vel generatur in capit vel aliunde ad illum transmittitur. sed praeterea quaeritur, utrum melancholia ea sola
intemperie frigida, & scia sue materia fieri possi ρ ρο-
quod inter cfictos Avicenna videtur a Timate. Huie ia: hoca axqussio te pondeatis, id minime fieri posse, & Aui sala in ι emcennam male lentire . Namque si sola intemperies pro . posset melancholiam facere, senes, qui tempera meim mens reto frigido, & sceo pradui sunt, omnes melancholici sit
euadet ent, qui tamen plerumque ab hoc morbo sunt Auuan. liberis via de Galenus summa eum ratione humorem, minime solam intemperiem , causam melancholiae constituit, qui,ut supra vidimus, inquirens caulam,
propter qua timor,& mastati duo propria,& insepa
115쪽
rabilia melancholix symptomata eontingant, russam aliam reddi i rationem, quam nigrum colorem succi melancholici qui principio rataonalis animae qua L
- AT sed rurius quaerunt nonnulli , vitum ex sola diu
turna.&attentissim imaginatione ouis possit melanchol cus fieri Q libus respondeatis; huiusmodi inten. - tas imaginationes non proxime,& immediate, sed me' di ante generatione humoris melancholici, posse melancholiam em ter ac sane inter caeteras externas causas, quae ad generationem huius humoris maxime conserunt, diuturnae , profunda, aeriae imaginationes . sunt principales. rh. . . t sol remo autem Auleenna quaerit, utrum melania M.,ia f. . cholia a daemone fieri possit 3 Quam considerationem Um a tanquam superuacane.im reiicit,cum Medaei,inquit. profiteantur physicam doctrinam, neque hos terminos transeant: & demum concludit , daemones, si modo id valent effetere, non alia ratione posse homunem melancholicum reddere, quam mediante gen ratrone humoris melancholici, ex quo tanquam proxima, & immediata causa , mc moibus solet fieri,& uera . In qua quidem re Avicenna mihi videtur uti, Tneoloetis consentire. Namque inter eat ros D. Thonias de sententia etiam Diui Augustini , de potestate d.rmonum ita statuit , I .parte Theol
gia: ouas l. ii 4. articulo quarto ad finem ι Omnes transmutationes rerum corporalium , quae per aliquas uti tutes naturales fieri possunt , drin numquoque opera fieri posse. Exempli gratia, eum aliquae res irant mutantur in serpentes, vel ranas , quae per putrefaetionem possunt generari: reliquas vero transnutationes rerum corporalium , quae virtute
naturali fieri non possiant, nullo modo operatione daemonum , secundum rei vetitatem fieri posse. Exempli gratia, quod eorpus humanum in corpus bestiale transimitatur , aut quod corpus mortuum reuiuiscat : quod s aliquando tale quid operatione daemonum fieri videatur, id non esse secundum rei vetitatem, sed ita sensibus apparere. verum pr termisi a theologica speculatio, e . illud nobis sit latis in praesentia, sine dubitatione esse daemones , eosque ita permittente Deo , variis modia homines toris
Quod si quis praeterea externas quoque causas or-pitii inlligere , ad nunc locum debent referri, quatis cunque aura nerationem humoris melancholici peristinent e citi alia sunt victus ratio , sludia vitae , &similia.
Secundo sunt cligerentis melancholiae ab acti Miliabus laes 1 namque, ut supra diximus, qandoque sola ratio laedinar, cuius exemplum habetis apud Galeianum de sympl. dig. 3. de locis ais t. de illo qui pri- . . mum vasa vitrea, deinde ,& puerum per fenestram proiecit: quandoque sola imaginatio est deprauata r huius quidem a Galeno, Alexandro, di omnibus plu-
Ru ma tama exempla commemorantur,de quibus deprauatis
imaginationibus illud unum mihi sumetat in praesentia, ale plerumque excitari delirium,quale euique fuerit vitae siuiuuin,& coditio, sic qui vivunt in aulis pi incipum se Papas, Cardinales, Reges ese existimanti. iam eccclesiastici personas Christi ut sanctorum hominum sbi assumunt e forenses non nisi lites imaginan- tu tradeo ut quod aliquando a philosopo traditum est,
scut vinum potentius naturis. ita etiam melancholia
se accommodet ossiciis, di studiis aegrorum. Sunt autem nonnulli qui huiusmodi depraiiatarum imapinaiationum conamur caulam reddere, inquiuntque illum qui putabat se esse stratium milii, natura siccissimum fuisse, alterum qui nestabat se caput habere, plurimas aporationes ad caput habuissedi di se de cateris,de quibus Aetius lib. 6. Tertio sunt disserentia a magnitudine, & parui aiater melancholia alia est leuior, in qua Nervsam tantum deprauatam habet imaginationem: alia grauior, in qua plures facultates prinet pes laborant. Interes ieras dis rentias melanchol ς ille sunt ma- 1ν x ime notabiles,qus sumuntur a i eo aflitio . Nam sicuti facultates principes non possu ut sis non laborante cerebro,ita illud nou perpetuo necestario per se laboret , sed aliquando a csieris in se Las partibus in consensum deducitur: itaque apud Galenum D de lo- eis asset. tres melanchols ct serenis statuuimar. Ρriama in qua languine qui elim toto corpore , noxa va- τ ., cante,solus sanguis quain cerebro est, it osus reddu riri ..ι tur. Secunda, in qua sanguine uniuerso, qui est in ve nis,reddito melancholico, cerebrum quoque in conia sensum ducitur. Tertia, in qua non a toto corpore,sed a determinata parte,qus perlineat ad hypochondria, vitios qusdam vaporationes in caput feruntur: unde primam cerebro primum laborante e secundam per consensum uniuers corporis; tertiam hypochondria- eam , di flatuosam, Arahes mirachialem melanch liam appellant. Ex quibus quidem tribus melancho. ., aerum Ili disserentiis eum de auabus primis conueniat inter omnes, de tertia multa in controuersia ponuntur: IE'ς,' ac primum sunt nonnulli qui volunt hanc tertiam me sir ca lancholiam hypochondriacam a melancholia separa re, asserentes huiusmodi silrotos nusquam, di nunquam delirate. quod s illi non conuenit genus ratio ne omnis melancholis , iure videmur colligere , hunc assectum sub melancholia reponendum non
Unde multi, & celebres Nediei multas faciunt, neonscribunt consultationes medios, de melancholia
hypochondriaca, in qua nullum delirii vestistium adiparet, verum illi a Galeni doti rina manis ste recedunt , que certum est aiseelionem hypochondriacam tanquam tertiam speciem, sub melancholia confli tuisse: namque fi hypochondmaci, sunt melancholici, ut iidem quoque delirent fateam ut necesse est. Atque
id quidem ex eo quoque fit manifest famum, quod Galenus noctem leprahendit,quas non exposuerit, cur mens in melam hol co hoe malo is datur: verba ilialius h se sunt; Vetum quoione non indignum est,
quare Di es , cum causas aliorum symptomatum redderet,eur mens issa fit,noti scripserit,quamobrem
quicunque sunt hypochondriasi , iidem necessario melancholia,& destrio laborem. Secundo cum mulis in hypochondriis eonrneam Guatur partes , ex Galen O ium asiis locis, tuis max: me x. Di Dp eho pror. v I septu in transuersum, ventriculus, curus dus Gi- ia sunt partes altera superior, altera inferior, intestina, Mons in mesenterium, iecur,lien, musculi. qu itur quae nam riclae iaex tot partibus in inelanchol a hypochondriaca u. Dp ehon
horet Diocles qui,reserente Galeno,de hoc affectu driaca.
librum composuit, illum numerat inter morbos ventriculi,ac seipsum expi cardo inquit suspinandum in se, hosce aegrotos plus iusso habere taloris in iis is nis,quae adimentum ex ventriculo excipiunt, sanguianemque in ipsis venis crassorem redditum fuisse . Deinde vero alteram quorundam Medicorum sementianHeseri, qui docebant, os veniriculi quod intinianis continuatur, di vulgo pylorus vel portonarius dicitur,inflammatione tentari, atque hinc hanc partem obstrui,& prohiberi ne alimenta ita tuto tempore ad intellitia descendant. Itaque ex Diocle duae haben
tur opiniones, prima propria, morbum in ventriculo fieri : altera aliorum , infertium os ventriculi inflammatione laborare, de quibus duabus opinioniabus Galenus suum iudicium non interponit. Falis autem Auleen. hanc sententiam de inflammatione pylori Galen adscribit, quam certum est neque G leni, neque Diociis fuisse . Theophilus apud eun dem Avicennam voluit, iecur atque intestina male assci. Ninnnulli inquiunt venas me sataicas laborare . Auer .demum 3 colliget. 4. statuit, locum praee pue male affectum esse lienem , eui Galen. mioque videtur consentire, qui scribit s. de locis asseci. s 6. deicias affeci. I. lienem, quotiescunque melancholi
116쪽
eum succum non pnrgat pro naturae instituto , sedi um traiismittit ad ventriciuum . tristitias melan-U. -L. cholicas emcete.
i .. Tertio non solum de parte, sed etiam quaeritur dea; . . . assistit, qualisnam si Aractus in melancholia hyno
ehoadriaca γ Diodes seuti vidimus , censuit esse linis: ci moderatam caliditatein venarum, qua ex ventriculo
alimentum recipiunt: alii inflammationem pylor Auleen. vehementem caliditatem iecoris, Sintestinorum: nonnullio, metionem venarum mesarai carum , non spe earum inflammatione . Nos autem Galenum audiamus, qui in hae sententiarum ambi- utilia e profitetur mantialia interpretatione hunc a Diutum enarrare, strabitque ad hunc modum. Videtur quidem in ventriculo esse aliqua phlegmone, sanguis vero, qui in parte phlegmone laborante continetur, & crassior est, 1 magis melancholicus. Quemcid modum igitur eleuata ex ventriculo istincisa , Scra Ila evaporatione ad ocυlos , smilia sussus, sunt
symptomata,eadem ratione etiam nunc, melancholica xaporatione faeta ad cerebrum mel cholica mine me eueniunt symplomata.
Ex quo facile est intelligere, Galenum hac in re a
Diocle , di cxteris non multum dissentire, qui taleiatur aliquam in ventriculo reperiri inflammationem , ex qua reddito sanguine crassiore, & melancholsco, vitiose vaporationea in caput esseruntur. Cuius quidem immoderati taloris manifesta indicia lunt, partim astus quem aegri pere punt, partim qua illis efferuntur . quippe a frigidis alimentis videmur iuia uari, quod di valeant calorem hure refrigerate, &extinguere.
.m. s. aduersus hanc Galeni, Dioclis, &caeterorum
sententiam,nonnulli alguum, & primum filiae affectio esset inflammatio ventriculi, aut alterius partis prox: ma , tunc melancholia hypochondriaca perpetuo soler cum febre: cum certum iii, inflammationcs partium intei natum nunquam sine febre posse consistere: hie autem nulla est febris. Ergo,&α, Deinde non solum tibiis , sed etiam sitis adesset
δ' necessario, cuius tamen nulla fit mentio: immo vero agroti multum atque humidum sputum emittunt, ruinis acidos percipiunt , acidamque pituitam Eummun t, adeo ut dentes etiam torpore afficeamurr quar. quidem non videntur inflammationibus conuenire. Ad primam rationem respondet Auet loco citato , qui cone ii argumentum,ac fatetur, fieri non posse ,
ut haec a pritudo sit fine febre: sed unum modo excrupit, si melancholia fiat post declinationem aposte maris, quo tempore, inquit, non remanet ex calore ea
araneo tantum,ut sit sussciens ad faciendam febrem , sed tantus est ut sussiciat ad saciendam lasonem venistriculo & cerebro, atque ad mouendam huiusmodi passionem. Verum hae responsio nulla est, quoniam
omnis ratio colligit, talidas vaporationes, S melaniactoliam multo magis fieri vigente inflammatione, quam in decianatione, qua nuo ram calor pra ter naturam est imminutus,ae fere extinctus: quare aliter , di facile rei pondendum est , Galenum hic accipere nomen inflammationis non proprie, sed communiis te quatinus fgnascat partem incalescere, incendi, atque vri: in qua significatione accipitur ab Hippoc. di Galeno I. pinno. 17. Namque reuera videmus sapen umero nonnullas internas partes insigniter calidas Narituantes, ut iecur, quibus nulla febris conia Iuncta est: itaque etsi in ventriculo vel partibus illi proximis repetitur insignis caliditas, quae poteti sanguinem urere,iamen nulla est inflammatio, quatus hris necessario debeat comitati.&tis. II. secundam rationem respondet probe Auer. qui inquit. non necessario ad melancholiam sequi symplomata calida, eis illa ex inflammatione pi uenit, quoniam calor pister naturam laedit, & debilitat ea-Iorem naturalem, ut mirum non sit,si tunc fiant symptomata frigida,qualia sum sputa copiosa, tu tus ah di, & similia ac tandem concludit Aueri secundum
Alexand. aceto statem iam per calidum quam per si gidum fieri: siquidem calor natiuus non fortificatur, ius per calorem qui ei formaliter non repugnat: ad . ad quem modum videmus, tu aere insigniter calido, vel frigido. acescere vina, quod nimia cui ditas uti sol uat, nimia frigiditas extinguat propriam, & innatam vini caliditatem . I aque eis in melancholia hyp ehondriaca sunt plurinia spura, ructus acidi , tarda conccello; N alia id genus, qus omnes satentur ex se giditate prouenit noti hinc propterea sequitur, nullam in ventriculo, aut vicinia parii bios reperiti instinamationem: squidem calor prae ter naturam, Innatum calorem distoluit, ut ille Geinceps nequeat suo mune- ,
re fungi . Ex his neque di Ucile est iuretiorum dissi itatem
dii luere de parae laborante: etenim cum huiusmodi affectio, consentu omnium, ex fumosis , di adustiscua potationibus originem habeat, statuendum est, quamcunque partem in hypochondriis contentam , in qua languis potest inolescere, aduri, atque huiuia
modi atras exhalationes tacere, tanquam pariem primario laborantem constram posse . Itaque sicut cum Diocle. & Galeno concedendum est, in melancholia hypochonii aca ventriculum potissimum labo, a re, quam pallein constat prae cauris omnibus cerebro consentite, ita inimnaeeii ni gaudum, reliquas etiam partes qua sub hypochcnisi . Os um nomine coni i nei
Iur, polle aliquata dolaborare, siquidem nihil prohibet quin ex iis partibus eua ratioties eleuentur,ci se ineuiu hulia fiat.
S gnam clauchol f sunt triplicia: alia enim futu- s; a pra
gula, dis tentias di linguunt aqvs omnia lunt dili-
seniet animaducri da. Ac primum fgna progn 11ica ex itibus piscipue locis tumuntur s a. ea prspais
ratione cor pora, . a. ex prFudentibus caudis 3. ea meis
diis quibusdam ius positionibus I. Igitur eorpora friapidari sicca in deci eice me ς lata, quando humiditas.
recaliditas incipiunt declinate i iridaicisque S scc
tas succedui utumno, in r gmnc,& socii frigidis, Ssecis.uth , inquam, corpora ad n Uanchogiam sunt admodum accommodata. II. Sa qtil usus fuerit alimentis melancholicis, de qubus uis use tractat Calentis 3. de locis a g. r. hsger sauidiosam victus rationem virerit, accout magnis diuturnisque exerci alonibus,curis cogitat lonibus, vιllglis,oppressiis fuerit,& iandem si a Iiqua tolita euacua ii c potissimum per lismorrhoidas, vel in mulieribus per in enses, retenta tuerit; lis omnes sunt qusdam antecedentes caust ea quibus licet futuram melancholiam pisu cere. III. Sunt mediequsdam disposuones, ac veluti pi ludia melanchor: a somni parui , diu uis, somnia per-
tui luta, vel tigines, dolores capitis, moi una mutatio,
S alia id genus,de quibus Aulcenna,Aetius,& cς eriloquuntur. Itaque ex iis licet imminentem meta inliciliam proicere de prscauere. Signa autem qus pissentem melancholiam demon sθη. L. stranter Hippocr. S Galeno ε. aph. 23. duo sunt,ti. gnosi a. mor, & stoeliitiasne manifesta causa. Et si quisqvs rat,vitumhse duo sola fgnas ni satis, cu praecipuuin signum , nempe deliritim, deficiat ὸ Respondeatis tuis duobus senis delirium quoq; contineri ; etenim cum quis timet impos bula, & qus nulla ratione d
hent timeri,vel hi giallia, ne mundus corruat, nec non
prς ter ratio item moeret, di m lius est,istud fine de prauata imaginatione, vel ratioue fieri non potest . Quo loco notandum est ex Galeu. incon haec quidem duo symplomata melancholiam signis eale, si abs lue manifesta causa fiant, eadem tamen etsi propter manifesta mea usam inop ur, cum in diui us durant perieuci at,omnino inlaniam pariter Qui fieare.
Itaq; generaliter melacholici timidi sint, solitudines E , diuis
117쪽
diligunt, seipsos nealigunt, odio habent omnes ho minus, mortem pertimescunt, eis nonnulli, inquit Cal. monstroso plane animo,&mortem metuant, &mortem sibi inferant: quae signa tradita sum a Galen. loco citato a. de locis asset. Venio ad signa disterentiarum, & quia nos statuumus unica in tantummodo esse eausam melancholiat, humorem melancholicum , signa hunc numorem demonstrantia iam sun rex posita. Quod si quis cum Avicen. & Alexandr. qui ad melancholiam omne genus delirii referunt, velit pr i terea caeterorum quo que humorum signa eognoscere , de iis paritersa pius diximus. Si quis fuerit melancholicus ex Daemone, duo praecipua signa proferuntur: alterum quod aruer, etiam si rusticus vel idiota fuerit graece, & latine loquitur: alia terum, quod futura praedicit, quandoque etiam nonnulla arcana pateticita quae quidem fgna multi confirmant esse verissima : sed ego reuera hac miranda nondum vidi: veruntamen Aristo. qui d i mones non credit, hoc sgnum in causam naturalem, aempe h morem melancholicum refert, scribitque 3 . scet. probi. i. ex qualita te, & vi huius humoris, di Sybis las,&Bachides,&omnes tales redditos suisse, quicunque diuina inspiratione inspirati creduntur. Stasis,. m, goa differentiarum ab actionibus salsis, amatnitudi
is' tisia Dei&paruitare, a tempore,aliis referentibus fiunt ma avia UL ni festissima: itaque sola restant indicia dis remia dimia. rum ex parte laborante, quae accurate sunt animad uerienda: etenim si quis probe velit melancholiam curare , ut locum primario laborantem intelligat ne. cesse est: tota autem haec pars diligenter a Galen. tr dita est 3. de locis ais Namque virum uniuersum eorpus melancholicum contineat humorernum in s Io cerebro ille si coaceruatus arac ratione licet deprehendere t imprimis corporis habitus est animaduertendus, siquidem molles, alba, pingues, nequaquam humorem melancholicum habent, quos certum estnius pituitosos humores coaceruarer contra gracis, nigriore ,hirsuti ,& qui habent latas venas aptiss- mi sunt ad generandum numorem melancholicum, quod poti sitinum contingit , quando vigiliis, curis, exercitatione, & hul ut modi animi per tu ibationibus
sunt oppressi. secundo loco est animaduertendum , num hamorrhoides vel alia quaepiam sanguinis solita vacuatio retenta fuerit si enim illud contingat, nihil mirum si totum eorpus hoc humore redundet . Tertio expendendum est; qua busnam alimentis aeger per bona in valetudinem usus fuerit: etenim s ea ta lia fuerint, ex quibus facile sanguis melancholicus generatur, licebit eolligere uniuersum corpus Melanguine refertum esse: sin contra alimenta optima fuerint, tunc potius contrarium indicant. Ad iis c oportet an in aduertere exercitationes, vigilias, solicitudines,& si initia, nec non morbos pracedentes: namque
nonnulli per morbos sebriles humorem melancholi cum solent colligere. Ad firmiorem vero huius rei nititiam,Galen. addit facile quoddam erperimentum, quo cer usi mum huius rei iudicium facere possimus, illud vero est sectio vena euhus, quam mediam appellant: etenim secia vena, s sanguis effluens fuerit m
lancholicus, euidentissimum est hunc in toto coria pote redundate, quod s contra sanguis non fuerit melancholicus, ille per Galenum statim supprimendus est etsi Auicenna aliter seu titis, his. sin autem melancholia suerit per consensum, notitiis 1.L. a roto corpore sed ab hypochondriis, plurima a Ga
sistis. limo ex Diocle ponuntur signa, quae hune affectum . solent indicare,di sunt huiusmodi r pramum agri ci ea hypochondria maximum astum perciplunt, ci- hisque refrigerantibus videntur iuuari: deinde assumpto cibo, eoque concoctu diis cili, multa symptomata sequuntur, sputum humidum , & multum,
ructua acidus latus, fluctuatio, non illico, sed cum
aliquandiu retentus fuerit, interdum veli mentes ventriculi dolores, quin nonnullis usque ad dorsum progrediuntur: poli vero quam alimenta concocta fuerint,omnia mitigantur, rursus post comestionem, eadem reuertuntur lympio mata, quae interdum hon.ines ieiunos, interdum etiam poti cccnam moletiani , atque crudos cibos euomunt,& pituitam acidam , ut dentes quoque torpedine afficiantur. Hic quidem a Galenh ex Diocle ponuntur,sed ias moibus Galenus duo illa symptomata adiungit a Dicitie praeierin ista, timorem, 'e nia si itiam, quae tum teneraliter omnem
melanchol iam , tum specia ina hypochondriacam fgnificant. Atque h re pariter huius secundae disserentia in diei a sunt; ex quibus facile est intelligere, Error quantum vulgares Medici decipiantur, qui statim , ut audiunt aegros eonqueri de statibus hypochom a/-driorum, asserunt illos melancholia hypochondriaca laborare, tametsi nullum adest neque delirium , neque aliud ex tot symplomatibus, quae illius propria
Quod si melancholia suerit per consensum, non ventriculi, sed aliarum paritum, quae in hypochoniadriis continentur, ut exempli gratia, ratione inflati mali iecoris, aegri in ea parte insignem calidi a tempercipiunt, quae nonnunquam manibus, di pedibus communicatur, lotia sunt colorata, & igneas quod item de heiae, ven s mesaraicis,& reliquis pariebus 1la luendum est .
Demum vero si melancholia per essentiam fuerit sis. --
in capite, tunc symptomata omnia magna erunt, in Lis De ventriculo aut nisi lς aut exinguae erunt querelae, pari- ρ- .sso
ter neque visa erant indicia; qus demonstrent sangσ--in v. nem totius corporis esse melancholicum, ad 1vinianaam, nullci apparente indicio. quod vn uersi cor potas, vel alicuius partis hypochondriorum laesionem demonstret, facile est colligere , agrotum caprie priamum laborante melanchol a laborare. Cum triplex suerit flautia disserentia melanchoalia, pro variis partibus laborantibus, vel lolo capiae , vel toto corpore, et hypochondriis, quicunque hoc
argumentum iractant, cuiusque differentiae propriam curationem instituunt, & lumma cum ratione rsiquidem iam sς pius diximu s , indicationem quς
sumitura natura partis, non postremum locum ob tinere , quare nos quoque separatim de singulis pertractabimus. Itaque si cerebrum primario laboret, Ctiva iaPaulus,& Aetius distinguum: namque si morbus minissis fuerit recens, docent illum frequentibus balneis, ho- liis prima na victus ratrone, & humectante, sine ope aliorum in o. praesidiorum poste curari: sin autem mos hus anci- ω-ou.. quus fuerit . tunc multas, & validioribus prς sidus
Opus f ,re. Quam quidem dissi tironem illi videntur
accepisse a Galen.3.de locis as 7. quihsc scrinit: Adia monendi mihi sunt amici, qui me frequenti s balneis. &vietus ratione humida , &boni succi hunemo ibum curantem viderunt, sine aliis pi ς sidiis, , hi
noxius humor ob longum temporis tractum nondum vacuationi resisteret, cum erum iam diuturnus factus est, tunc sortioribus aurili: s indiget . Quod loco notandum ess , Galenum indistinete hanc iei tentiam proferre, neque uiam magis ad unam, quam ad alteram differentiam accommodare , quam tamen sicut diri, Paulus, & Aetius ad unam tantummodo speciem melancholic, capite primum lati rante, telerunt. Alii vero de altera quoque di isti ei ria, toto corpore consentiente, eam rnterpretantur. neque ut mihi quidem videtur, sine ratione, imo vocis fise res dilage uer cotisideretur, non minias huic si
cundae disserentis,quam aberi inea, di proba victus
ratio videntur posse utilitatem afferte. Alii demum hunc locum interpretantur de melanis cholia hypochondriaca , qui mea qu dum sentet tia falluntur, siquidem Hippocr. R Galen.3. der tione victus,& lo. metho. doceat, laborata tirurs bris
118쪽
rocho odiit, balnea non conuenire , immo vero ea multa pericula secum assure. si igitur h re melanchol a. cap te primum laboran t recens fusit,proba vicitis ratione, balneis, & o portuna animi obleel a ione potest citrari r at verodiadas. ii fuerit an iq itor, solitoribu, s: aesid is rivus est. Το- ta autem summa huius curationis cotisistit in totieniada celebri intemperieuigida & ficta, quae generandi humoris melancholici causa est, sed quoniam id non licet sae te, nis primum torum corpus generaliter , deinde speciatim caput vacuetur , idcirco necesse est,
ante omnia lotum corpus euacuare r Aν cum huius
modi communis vacuatio ad omnes disserentias peruti neat, ne idem sapius repetatur , la is fuerit semel
eam tractare. Verumtamen hoc loco non est praetemm se i miliendus locus magni momenti, qui pertinet ad se- πως αι etionem vena: namque Galen. sermonem habens de riam, hac specie melanchbliae, Da inquit: Ubi solum cer brum melancholicum continet sanguinem , quod ad hune locum perii uet, aegro non expedit sanguinemini rere , eis propter aliam causam sanguis illi mitti possin. Quem quidem locum nonnulli , rari quam an inne exemplum, nob: s ob iciunt,qui aduersus v etus decretum contendunt, tres principes scopos ad sanguinis missionem non susscerer Ecce, inquiunt, morbus est magnus . cum cereb: una primarao laboret, areque hie potest afferri impedimentum vel aetats,vel
virium: itaque tres leopi non suis ciunt: unde Onclu duut quartum icopum necessario requiri, nempe co- η ενει so piam languinis , quam forte insinuauit Galen. cum
pii viqiiit , propter aliam causam sanguinem illi mittim I posti. Ego vero mihi videor dupliciter posi' ad hane I seMns. dasseultatem respondeae. Primum s diaero, Gai Tum missione tinguinis he praetermisse propterea , quda mothus non fit magnus r quaeso enim quo modo magnus eli morbus, qui sola victus ratione, Ee solis halneis potest curati causam autem propter quam Galen. docet , sanguinem hisce melancholicis mitti posse,ego quoque smul cum aduersariis interpretor,
esse copiam sanguinis: sed illud addo,huiusmodi ple
nitudinem non per se , di primo, sed quatenus morbi magnitudinem , vel facere potest, sanguinis missi nem posse indicare . Secundo postum responuere., Galenum hoc loco eam tantummodo in d; catiouem sibi ante oculos posuisti, quam suggerit humorum copia, quae quidem reuera , si sola consideretur ,
secisor em venae,scuta cacccchymia purgationem, desiderat: unde enim i n toto corpore nulla st hum Tum redundantia , propiet ea neque nrassio sanguinis videtur conuenate. At vero si hule indicationi alie tam indicationem adiungas , quam separatim indicat morhi magnitudo, quamque Galen. niam seste per ea verba in s nuauitr cum enim iam diuturnus actus est morbus, hoc ell, ut ego interpretor, magnus , iam di sectione venae, di alijs sortiotibus re mediis opus est. Post communem totius corporis , S particularem eapitis vacuationem, illud virum re ' liquum est, vi frigida, & scra cerebri intemperies tollatur, quod meuscamenta putam externa, partim Interna solent Prallare , quae quidem humectandidi moderate calcfaciendi vim habeant. interiti, optima sunt, conserua rosarum , violarum , t tragiuis,huglossae, sumi terrae , melissae a sunt sylupi , lunt decocia, & alia id genus , quae vel separatim , vel smul eum speciebus aromatici iolata , di ambia, lae. tistantis Galeni, & simatibus, possunt administra
T. . D. Nonnulli utuntur aquis thermalum te relatis, e. ii, r. sed cum omnes sccandi vi piaeditae snt, mihi in viis
Ies, forte etiam pernit tota videmur. Ad quum m dum reiicienda quoque sunt decocta eI signis ι ex Susanraglia, chma, & smilibus , quae fccalidi vim habent, ei si 1llis hoc tempore multi vium uis mu ita iter. Ego aliquando laete humano, vel asinino hon sine magno suetu sum ulus, dummodo, & ve
uiculus,de caterae corporis paries id possim maline, de quibus Hippocrat. &Galen. s. aph. 64. quod item
de sero lacris statuendum est .: Exterius familiaris idemque optamus est usus olei maturi , unde lanae, oleo imbuti commode ad caput apponuntur: non nulli maxime probant lini mentum ex luteis Oui, &Oleciamry alataim dulcium e alia utuntur mi fusi nibus, motionibus, ex rebus numidis, S modela te calidis , ut radice ali heae, maluas, ex hetonica, capite di pedibus eas rati, dibus vitulorum,& smili-hus. Sed ego inier caetera omnia duohus praesidiis vii soleo a quorum alterum est si illicidium ex oleo be ne maturo, ves oleo amo datarum dulcium recenthalia tirum est usus lauis, quod supra caput vel ex iplo
ubere animalis emtiletetur . ves aliter funditur&ad ministratur. Atque haerenus de curatione melancho liae capite primum laborante. Sequitur melancholia curanda ex consensu hypω Cti,aiuchond notum, qus aut difficulter , aut nulla ratam maia4H4. ne curatur: namque seut diximus , ex una part tia AN, adest inflammatio ventriculi, vel alterius partis, ex intakacis. altera ventriculus in refrigeratus, multosque hum res crudos. N flatus generat: unde si velimus tu ira re, & calefacere ventriculum, smul caliditas hy pochondriorum augetur .s velimus refrigerare hyp chondria, id sine iis geratione ventriculi fieri conptites . Uetum utcunque sit , indicationes curan I die i. di sunt huiusinodi : vacuatio uniuersi corporis , Rhypochondriorum , to ratio ventris , resisteratio partis primum laborantis , ac demum corrobora. tio capitis, ne illud tam facile noxios humores, &vapores recipiat . Quatenus ad primam pertinet, tractaturus statim de communi corporis puigatione, illud unum vos mqneos in hac specie mela choliae avehementioribus, & validioribus medicamentis cauendum esse , qualia sunt scammonium,
hellebotus , & similiar siquidem laborantibus ventriculo, & partibus illi proximis, talia non conueniunt medicamenta r itaque satis suerat leuioribus
agere,& qu e a pioximis tantum partibus, in quibus noxia materia continetur, trahere possunt , qualia sunt sena, epi. hymum , rhabarbarum, & sit exem plum R. pus se. - Ἀνου.
Inter cetera maxis necis nueniunt clysteria, qus tamen non sint admodum aeria, sed potius temperata ,
nus simul possnt,& flatus dissoluere,& qauantes partes refrigerare.
pars primario astata refiigeranda est ac speera: imventriculus,qui semper laborat, robo-ando, est, ita / ε que exterius pro refrigeratione sunt,teratum rosaceu
Galeni, unguentlam rosaceum Melas,3e smilia , qu svel ad iecur, vel ad paries calidiores apponenda iunt. Adiuuandum veniriculum stigidiorem sum fomen. 'ia ex decoeto chami m silaosarum,calamem hi, baccatum lauri Aeminum anisorum i sunt intinetionis ex oleo nardino, mastichino, & sinisthus Literius sunt medicamenta quilam temperata, qu sex communi regula , quod remissum agit in intensum,smul valeat ventriculum calcfacere, satus dissoLE 3 uel
119쪽
Verum inter caetera hoc tempore multi famulariter utuntur aquis thermarum , modo calidioribus .
modo fiigidioribus: nonnulli quoque utuntur sero laetis; de quibus mea sementia nihil certi statui potest,
itaque diligenter ammaduertenda sunt, morbi causς , morborum lymptomata .sqti temperies corporis habitus,sias, empus anni,& similia, ea quibus coli geniadumeli, quidnam niagis vrsteat,an magis refrigeratione an calefactione Opus fit,, simul determinandum. quodnam remedium facilius siler possit perferre: in qua te debet Medicus oraculum Hippocratis mem ria tepere, I .epid. h. sci. ut in morbis prost , aut sal rem non erat: squidem experientia confirmat,hate praesidia , si opportune administrentur , magnam ii penumero utilitatem, si importune, magna insommoda afferre. Venio ad tertiam differentiam, in qua sanguis m lancholicus in toto corpore continetur: in qua qui dem curatione , & de communi purgatione tractabimus, sicuti sumus pollicita,& estera omnia conabimureomplecti , quae ad omnes differentias videntur posse accommodari . Itaque nulli dubium est, sicuti diximus de duabus primis diserentiis , quin in hac quoque principalis indicatio a iteratur vacuandi uniueis corporis: & quamuis no eadem plane purgandi ratio sngulis di fierentiis uideatur posse conuenire , tamen neque adeo mihi videntur dafferre , ut non singulari quodam exemplo communem omnium rationem liceat intelligere. Sed singula persequamur. Ad leniendam aluum mihi inter ea tera crassa maxime probaretur,quae praeter purgatione potest quoq; partium internarum calo tem quoquo modo remittere,eaque vel sola cum seminibus anisorum, vel simul cum modica hios, posset exhiberi. Lenita aluo nemo elilete, qui non probet sectio nem venata & Avicenna inter caeteros generaliter d cer , hoc remedium in omni melanchosia conuenire , etiams . addit Aretaeus i. de morbis diuturnas cap. s. agri fiat graciles, di sanguinis inopes : vertintamen d Scet perpetuo vitium , non solum praesentium sed etiam futurarum, ratio uena habere, ac potissimum eum fiat saepenumero vis nolint comedere,& prster modum fiant emacia triae fere exanimati constaniatibus autem viribus vena omnino secanda est, quod quidem remedium potest, & totum corpus vacuare ,& a capite reuellere, di iecur restisterare,& alias utilitates aliore . sed quaena in vena secantia est ἴ si alicui retenti essent halnorrhoides, quae superiori tempore consueuislant sanguinem melancholicum profundere,aut mulieri essent retenti mentes,vel imminuti, inhoe casu,ex praecepto Galeni, & antiquorum, serent secandae venae inferiores, alioqui expedit venas si periores serare. Sed hoc tempore communiter praesicantes haemorrhoidas solent enm hirudinibus ste- euentissime aperire , sue illa antea suete consuetae fuerint, sue natura nunquam huiusmodi purgati nem tenta uerit: quibus Mesue inter cateros maximenuet, qui generaliter docet,in omni specie melanch ita prouocationem hi morrhoidum oua in maxime conferre. Sed Medicus ex praecepto Galen. 3. de locis asset .huse sectioni venae debet interesse,& qualitatem sanguinis fluentis diligenter obseruare: namque s itile non videatur esse melancholicus,statim supprimendus est, s vero appareat melancholicus,tunc pro vi rilius atque habitu corptitis aegrotantis, licet detra here quanium satis suetit. Quo loco Auic. duo tra dit pr scepta. digna maxima notationer alterum, ametsi principio sanguis exeat subtilis, non piopterea illum statim sere supprimendum, eum eueniat si penumero,ut prpedat languis lubtilis,& deinceps cras sus succedat. Alierum, asscisonena vens amplifican- p .dam esse, ne per anguilam incisionem exeat tantum /P. sanguis tenuior,& quod grassum est,retineatur, & au δε ρε η gratur illius malitia . Lenita aluo, secta vena,iam de purgatione cogitandum est : sed ante omnia pis estetis Omnibus mon Da u his,oportet integram coctionem attendere. siquidem
noxii humores sum eram & dissiciles, itaque primo sunt exhibenda ea medicamenta,qus incidendi atque altenuandi vim habeant,qualia sunt syriapus de succohoiraginis,hu ossς, desumo tors limplicis, depona .s simplere de lupulis: decocta cichorei, cetera ch, mesisli, horraginis, de fumo terrς, &similium Vulgates medici, ii non prinei pio , saltem progressionet Emporis, utuntur quoque syrupis c postis de sumo teres, de epithymo, de polypodio, & smilibus , qui consciuntur ex sena polypodiowpti hymo,cassa,&alijs purgantibus medicamentis, qui quidem syr pi tantum abest v t coctionem essciant, vi illam magis per tui beat,& impediant: quare vos ab istis perpetuo
caueatis. Concocta materia purganda est, ad quam purga in metamuationem multa sunt accommodata, lana epithyinum a inia HA. p lypodium, helleborus,lapis sar iis, diacaoholicum a liam dialens solutiuum,con et o hamechued inter cς iera omnia tuni simplicia,tu incomposita , cortices radiacum hellebori nigri,prinei peni locum Obtinent,quod, vel ex communi proueibin potest constare, quo illi helleboto opus habete d cuntur, qui non sum sancianimo:&sane certum est,antiquiores medicos,ad te uanda mentis,& capitis vitia, plurimum,de tieque tissime hoe medicamento vlos fuisse. R. ca νι iam radicum heltiberinisνι 3 3. Exampla.
De purgantibus medicamentis illud sciendum est ,
unam purgationem plerunque non iusseere : quare seperanda. nonnunquam,& his, & sepius, Oporici eam repet re: in quo calu licet a leuioribus incipere, & ad vinninitora progredi. Neque hac in parte mihi conuenit eum illis,qui in melancholia, & aliis id genus morbis diiseallimis, non nisi leuioribus utuntur medicamentis;censco enim magnis morbis magna quoque reme
Sed dicat aliquis, si contingat, sicut contingit fre--quenter, v fgri nolint lisc medicamenta aGipere, quidnam agendum est Duplici ratione licet hoc in--.ia commodum deuitare, primum ut Graminis,quandoque verberibus, di omni studio gantur ad illa assin ta M.
mentaecum enim perpetuo tam ore oppranaantur,hac
ratione Obedientes fiunt, & omnia accipiunt. Dei de illi sunt fallendi, permiscendo medicamenta in serculas. Exempli gratia , in pus a, in lacie,sicut Gal. aliquando facete consueuit: in quo easu licet, Sad Alchimis as confugere,qui & helleborum, di Omnia medicamenta destillant,qus eum snt minima dos,sacile vel sola vel cum abis possunt exhiberi. Iis duabus rationibus poliremo licet addere nonnulla
120쪽
mediumenta raterna, quae vulgo umbilicilia appetis M. . 1 untur. 8c erymantibus medicamentis conficiuntur, atque ad umbilicum apposita lolent aluum mouere,. quale est apud aromatarios emplastrum dearthan ita, cui in hoc easu possemus perae iscere cortices radicum hellebori nigri. Porro in seeunda indicatione ad reuulsiones venienR-ia H dum est,quate eonueniunt fi ictiones,ligaturae, loti
nes extremarum partium amrbuul ι Δysteria,& alia ι de quibus sape diximus: verum inter e e tera apud cois munirer Pr cilcantes sunt in se uenti via, cauteria, . qua a capite creduntur quam maxime reuellere, unde
non solum vibraelitis & cruribus, sed etiam in lyncipite se occipue Ioleat inuri, adeo ut neque desint, qui caluariam audeam miserare: di Gordomus, suo
tempore medicus laris, narrar iustor iam de quoiadam melancholico, qui aeceperat vulnus in capite, a deo ut itanium fractum esset, quo tempore is omni melancholis sanus euasit quamdiu vulnus apertum fuit: 1. nato autem vulnera, rursus eodem morbo coris res us in . a cauteriorum admiaistiatione equidem eenseo admodum caute procedendum esse, cum experientia demonstret, melancholicis ea saepenumero nihl pr desse,quandoque etiam non parum obesse, forte quod hie humor clamor nequeat euacuari,praeterqui quod dicerebrum,de totum eorpus meis quam deceat, I let ea siccat L Itaque vos moneo, ne tam L cile Sc pro me ad haec praesidia deueniatis. sicuti medici nostiolutem p I u ri facere Iolent. Post hae et omnia illud reliquum est, ut intemperio In D. D membiorum principuιum corrigatur, ac potissimum - me a ieeotis, Se ventriculumae duae partes micaeteris ad eoctio ueni sunt destinatae etsi neque cerebri cura est praetermittenda, partim ut illud quoque proprium alunen um p obe concoqua . nartim ut i membris inserio λhus no tam facile noxios humores de vapores recipiat. Haec autem pollum praestare par im medicamenta, cuiauerna tum ea terna, de quibus latis diximus, partim di maxime ennyrua victias ratio, de qua Avicenna, e fere omnes diffuse tractant, adeo ut superiac aeum fit de ea langviIu re.
Praeepta ad melanchollam eurandam. Primum quod pertinet ad accidentia animi, danda
L est mnis opera, ut aegri, quantum fieri potest, omnis mcm eis,molema δε per urbationis fiant immunes equare sint praesto amici, ludi, musica, de illa ovibus per unitatem solebant delectari , ut animi nil armiatem illis conciliemus . secundo diligenter eauen. st . dum est, ne medici, vel domestici de et tum ins
nia ac deprauatis Imaginationibus pertinacius velint cum illis contendere , quin potius cimex debeat ad eorum voluntatem omnia loqui, neque eos adhuemag ritarer potissimum vero arguto aliquo strais agemate livdendum est illos decipere . atque i semes
Concepta opinin remouere; qua ratione multi alunt
multos fuisse unitali restitutos : sic apud Alexa drum in exemplum de illa muliere . quae putabat
se eomedisse serpentem . Tertio ex in epto A διι tii in tota curatione quandoqs ab omni r medio oporis ter abstinerenti turae aliauam remissionem concede is re, qu aliquando ab assiauis remediis videtur affligi, quiet cens vero rearatur,di validius morbum iu vetat. - Postremo id memoria tenendum est. melancholicos , quieunque lemel in hane aegritudinem inciderint, portune fingulis Enni non solum vere, sed etiam qua-doque autumno pinganclos esse,vel unius Galeo. testiis momo,qui in libr. quo ac quando, nec non .aph 4 F. hac ratione gloriatur ae laea melancholicos ab is
ne Manti. T retantes de melancholia diximus delirium fieri
duplieiter,uel raim libre,vel sine fetae: atque hoc Bue iste esse duplex; alterum quod melancholia ite rum ouod mania dicitur: iure itaque de mania est etiaagendum. Mania igitur quam Latiat furorem interpreis tantur, est delirium ficie kbtei quod ex Galeno 3. de locis in. 7 1. de sympti causis ad fiaem: originem Misbet,vel ex a caudaeerebri intemperie, ves praeterea mesidis mordacibusque humoribus. qualis ponismum est atra bilist quam sciendum est ex Galeno 4.aphoris xx. x .de olfio . duplicem habere genera. tionem: Hieran ra languine crasso, ac ves uti fece , ubi immodice ercalefietux fiuminalteram ex naua bile hementer assata et unde sicini in melancholia, prou mente a lolo humore melancholico, gri per peruo u more& mor ore opprimuntur, ita econtra maniaci inordinata corporis motione seruntur, temerarii, ira
cundi, trudeles fiunt, qui macos , stantesque morsibus erberibus, abisque iniuriis laedunt,merestrinos mores Exprimant, e quo maiori pane vincas do endi sunt. Si quis quaerat, uonam modo actiones principes, Ee quales in maniat dantur st Prianum certum est illas non aboleri, non minui, sed deprauari. Secundo verisimile est omnes facultates laborate: siquidem hi aegroti non solum imuinantur quae non lunt, sed rium inter turpe di honesiam, intra bonum 3e malum, i ter amieos 8e inimicos,nullam duinita .cinem uel unt. qu deprauatam imaginatronem Ee ravonem manas ste demonstrant. sic sorte etiam memoria vitiarur,tamei fi Aetius scribit lib. 61.memoriam seruari, veluti licet comicerem fabulis di eantilenis quas habet fi miliares,ΗF igitur man :ς essentia,causat Se figua sunt. Curatio eadem esse debet quae melancholiae, praeterquam quod ficuli in melanchoba studemus mode. rate calefacere de humectare, it in mania commodaptcsidia vi retii gerandi de humectandi pradita esse debent, quod speciatim monet Alexana. qui inibit, eos medicos qui calidioribus antidotis de purgati nibus utuatur,pissertim hiera, ros adhuc magis su riosos de insanos reddere, dum sanguinem ad fictiusti acrius conuertunt .
Itaque pro lenienda aluo cassularet pret stantissima, Hysteria o decocto violarum, maluarum, lactucatam ex lucco ptisanae,eseo violato . Pro humoris prςparatione, syrupus violatus,de succo boti aginis, de nenustare,cle sumo terri simplra, decocta cichorei, capilirum veneris,nenupharisinustissae,& fimilium. Optima sunt pro expurgatione confectio hamech simul curassia, strum lactis cum epithyino,polypodio, syrupo violato soluti u .
Nulli autem dubium esse debet, quin ante omnia conueniat sanguinis massici, scut de phrei itide dirumus, vel stetis venis supratoribus , vel inseriori a , pestertita si hsmorrhoides vel menses in mulieribus retenu essem. Post purgationem eorporis unia E 4 ut Isra