장음표시 사용
201쪽
semia, est perpetua, maxima , atque insaturahitis fa mes ; plerique addum, cum uot tu,& alui deiectione, .nus sane aiis rentia non videtur si se praetermissa a Gil. ε de locis assa is cap. 3. ubi scribit, hosce aegro salutatque a sitim repleti fuerim, pauIo poli, aut per vomitum, aut per aluum graue 14 onus deponere , quod ferre nesueunt. Sed notanduin Gal. loqui disiunet u e, aut curra vo .nitu, aui cum alui deiere ne, scutietia md si unci: ue loquitur Rluss, qui ita habete cum qui1 . tamem assidue patitur, &cibus post comes totieaddi 'grauat,vtau vomere ut per inferiorem partem
Ipsu m eiicere cogatur, Aec. Quamobrem canina fames est a s1idua,&iniaturabilis ciboru m appetentia , vel cunei vomitu , vel cum alui deiectone . itaque erit
syne ploma actio laesa deprauata appeti uicis facultatis
Disserlata I 3, Qtentiae huius symptomatis praecipue sumuntur a causis , in qitibus quidem etsi auctores maximedis enitum, in eo tamen videntur omnes conuen re, hui usmodi causas esse varias ac multiplices. Alea Ias ad . tres ponit, intemperiem stigidam, o temperiem caudam , di imbecillitatem facultatis retentricis . p. uicen ponit longe plures; primam vacuationes , &febres prolixas,& resoluentis corpora: secundam deis hil talem virnnis retenti ur in corpore' tertiam calidi talem superfluam in orifici a non achiae soluentem,&requirentem instaurationem: η uatiam superfluitatem caloris in toto corpore, di in extremitatibus eius quae resoluat,& eoga, venas uti luctione, quae tandem pertiemat ad Os ventricula: qui niam Coernam aeris caliditatem,ac praecipue s corpus fuerit rarum, & resolubi. Iet sextam supcinuitatem raritatis propter calidioremi temperiem digestiuam, & resolutivam, ac maxime si caeterna accedat quoque cal diras: septimam catar-xhum excerebro descendentem ad ventriculum: ocia-uam vermis,& serpentes magnos , qua animalia D nia deuorant,& dimittunt eorpus,& ventriculum iliania, nonam hum Iem acetolum,melancholicum , aut pituitosum ommouentem os stomachirdecimam,&viii ixam supei suas vigilias, quae resoluunt, & extrahunt humiditates ad exteriora sequentes dilatationem calidi latis. Has cmanes causas ponit Avicenna appetutus canini, ex quibus auctores deinceps, ac praecipue expositores noli rorum temporum, accipiunt quidam plures,quadam pauciores. Altera autem ex parte Gai. unicam tantum caninae appetentidi caulam ponit,nempe intemperiem frigidam otis ventriculi, vel cum materia,vel sine materia,qui dicit ad hunc modu xapho. com xi. Canini Appetitus fieri consueuerunt, vel
ropter solam intemperiem se igidam , vel propterum res acidos, quos exsorbuit os ventriculi. Quid
igitur statuendum est λ Ego quidem censeo Alexand.
Avicen .ae cetietos illorum imitatores male, Galenum autem bene sentire. Nam cum fames eanina sit comi nua,& qua cibis, quantumuis frequenter, &copiose ea habitis , satiari non potest, vi causa quoque adst
labilis, & continens, di quae perpetuo hune sensum
praebeat, necesse est. Caeterum illi omnes ea sente tia unt hallucinati,propterea quia confundunt eas voces , de quibus diximus a principio, ac speciatim nesciunt di itine te vehementem appetitum simpliciter
- Sed quis hoc loco nobis obiiciat Gal. qui t. de symptomatum causs cap. 7. non tantummodo unam, sed duas caulas canini appetitus ponere videtur: alteram
cum acidus quilpiam humor vitiosum ventriculu mordet: alteram ubi intum cot pns immodice euacuatur,si ue id fiat propter robur & uiolentiam caloris unium si corporis, sue pro er imbecillitatem facultatis retem meis. Ad hoc respondearis, G.Len.eo loco sermonem here de vi hementi atque intensis,minime autem de canino appetitur quam quidem Galeni mentem illius verba manifeste declaranti cuni enim tractasset de M lita, de imminuta appeteni a. deinceps astit de deprauata , quae sola quantilate modum ea dat, quaerere non alia est quam vehemens, Ae intensa appetentia,quam inquit a nonnulli, famem vocari eant nam , adeo ut certum sit, Galen. eo loco minus proprie lo
qui, atque ex sententia aliorum: liqiisdem multi ei iam
hoc tempore , & vulgo Omnem vehementem appetitum famem caninam solent appellate, sed praeterea; si res ipsa consideretur, nullo modo fieri potest, ut ex niam a totius corporis vacuatione, ac sne peculiari , &permanente morbo ventriculi, generetur times, qtrae neque momento temporis intermittat , neque ulla ciborum copia,& frequentia saliam post; i r squidem quomodocunque tandem uniuersum corpus uiger tur ae dissipetur veris mile est,uel potius necessarium, repleto ventricut , aliquo, saliena breui tempore , comedendi appetitum remitti ,&quiescere, donee rursum generalis ea fiat dissipatio , quam certum esti stanti fieri non posse. Quod s Galen hoc modo
inteli gatur , ut certe debet intelligi , utique fatebimur eum sbi ipsi eonsentire & veras utriusque . &instentis appetitus , di caninae famis causas tradi da M. Nam reuera quatenus pertinet ad antentum appetitum , s memoria repetantur ous iam diximus de naturalis famis generatione , cum digestio, & in nitio illarum partium qus sunt sub cute , sint in eausa , cur iliae perve sapartibus prox. mis attrahant, vi tandem attractio perueniat ad os ventriculi, nutili dubium esse potest , si talis digestio, At dissimiatio fiat immoderate,& supra natur i institutu in , quinimmoderata quoque attractio a & suci o caeterarum partium , ae murena O ipsus ventriculi fiat , ex quo deinceps necesse est ingentem atque immoderatam appetentiam excitari. Quamobrem summa cum ra. tione immodica totius corporis vacuatio, posita a Galeno,ia quaecunque huiusmodi euacuationem possinte cere , maxime exercitationes, vigiliae, Sal a id genus,de quibus prolixe Avicen statuendi caui, sunt urgentas appetitus. Inter quas certe digna est ma L Varm/3.ma animaduersone causa vernuum , quorum Galen. quoque mentionem habet in libello de thetiaca ad Pisonem cap. 13. qui scribit theriacam potenter strangulare eos limbricos qui morantes in intestinas, maximum limenti desiderium excitam, nec non mirabili ter encere ex intestinis latum illum vermem , quis sceptam deuorat alimentum atque ideo totum corpus extenuat. Sic Alexand. sib et cap. . recitat historiam . cuiusdam mulieris, quae cum multa. & immodica alia
menta acciperet, Omniaque concoqueret, At nunquam
saturari se diceret , tandem accepta hieta vermem proiecit, qui laugitudine duodecim cubitus , & plua res habere putaretur nam quo verme immoderata. 8e violenta illa fames statim conquieuit: in qua tamen re Alexand. fuit deceptus , cum censueria hinc ais et uin fuisse bulimum,in quo nulla prorsus est fames, ut postea videbamus. Statuebamus cum Galeno vnieam tantum causam famis caninae, nempe intemperiem oris ventriculi hi gidiorem , vel eum materia, vel sne ma eriar verum Alex.& Aule hic rursum Gil. sunt molesti , quo contendunt famem eant nam fieri posse ab intempei te nosolum frigida,led etiam calida, tua disi luendo humores ventriculi, illum reddat inanem, is ciatq; tristem illum sensum ac famem: in qua quidem re illi mea sententia decipiuntur. Nam sicuti negandum non est, caliditatem universi habitus corporis, quae raritatem cutis laxitatemque , & instentem dissolutionem ι is cias, inanitis cunctis partibus, in causa esse, ut fi it f mesula nullo modo fieri potest, vi ex intemperie ve triculi calidiore itidem funes generetur, quae potius laxat os ventriculi, ac fundit humores , quibus illud possi repreri. ut supra demonstrauimus ex Galen .in I.
PIaeterea cum Galen reponat inter eausas intens An malanappetitus acidorum humorum vitium, isti autem sint eis ars duo tantummodo, pituita , & melancholia, cum ne. βε mancamo dubitet de acida pituita , quaeritur an acida me νε famem.
202쪽
rancholia biennque possit famem excitarea ne qua re est insignis Ae diu astitata controuersia inter Aulcen.&quosdam recentiores, quam cum nolim in D aesentia
longius Mere, illud nobis fuerit satis ex Galeni senis
temia in libello de plenitudine , cap. i l. nec non 6. de locis affectis rami non solum pituitam ed etiam melanchobam. si acidi suerint posse famem ess ere,propterea quod, ut dicit G uen dicio i. do symoi. causis
cap 3. qur actita sunt. Partium tenuitate vellicant tiquasi mordenios ventriculi, ex quo eundem fere seu sum in ipso eretiant quem sutilo venarum solet exesiacare. Virum autem fames excitata ah musmodi humoribus, sit laeundum vel priter naturae institutum, de qua item re disputant Valesus Hispanus & al. i Iecenisitorea,alias fortasse a nobis quoque tras abitur.
Sagaa canina appetentia sunt malu festissima , aegri semper eon queruntur, alimenta pollulant S com dunt, ventriculus perpetuo grauis est, contingat ali quando vomitus, non nunquam copiosa alui deiectio, manifesta apparent indicia frigidae intemperaturat oris ventriculi,de quibus alias diximus. Si adsit in ventrisculo pituita, erunt ructus, & uomitus acidi, platimasputa,alui excrementa humida. si melanchola aberunt perturbatae imastinationes Iren erit affectus, pracessere uictus ratio, Κ omnia quς potuerint hanc intemperiem atque acidos humores generare. Itaque iam votitamus ad curationcm.
S. suerit intemperies simplex sine materia, simplicem prςhet indicationem, ut nempe calefacientibus intemperiem tollamus, ac rebus pinguibus famem re nari a mus,quae Os ventriculi replere, laxare di mollite possunt qualem rationem curatidi habetis a Gal. in aplin. ccim. I l .qui ex sententia Hippo. laudat cum prinus potum vina meracioris,ideli, tentis,quod valenter calefaciat, & illud quidem copiosum, qualia sunt praecipue vi na graeca. quς equidem centeo cu in A ulci exhibe la esse actu calida, cum actualis stigiditas queis quomodo possit intemperiim augere. De hoc tamen vino dubium est, utrum debeat exhiberi ante vel post alimenta: Gal. loco citato videtur a Llud ea hibere post sumptum alimentum. Avicen. autem di alii niagis illud probam leuano venti iculo: in
qua re, si fuerit sinem peries sue materia, crederem cuAυicen .illud exhibendum esse ante cibos,quo lcm p re certum i si id multo magis posse intemperiem iuuare: ii a viein tuerit intemperies cum materia, ac pisci pue u aeari habeant caput minus robus uin, quod ipse quoque Gai.ammaduersit .lattasse opportuniuscum
G al. exhibendum seret post alimenta . Hoc ipso ali randi coasilio possumus, di alia admini lira medicamenta, quae calefaciant, di intemperiem auferant. Interius eli conserua hetonicae , mentiis , hyssopi , dia minum, diacalam hum, ac positen o mithridatum,&themea quam paulo ante vidimus apud Galen. hae in re habere magnam piarmativam . L terius sunt olea, chamomaelinum, amygdalarum duucium , amatarum, S alia id genus: in quibus quidem cuiatiis praesidus, tam intra quam eatra, id perpetuo est animadueriendum, ut ea declinemus, quae adhuc magis possint cogere, & constringere orificium ventriculi, e s autem illis utamur,quae illud mollite, &Irtare misnt. Deinde Galen. instituit commodam victus ratio uena, edulla pineuia, oleaginosa, & quicunque ex multo oleo parari solent , ac potissimum adhibita cautione,ne quid peti sceatur austeti.vel acidi i forent itaque opportuna alimenta, caro pinguis porcina, vitulina, gallinatum,coturnicum a iura item pinguia, sicuti iura intestinorum, quae etiam ipsa possunt ea hiberi pro alimento, adeo, ut isti sanari post ut sumina cum deieci itione,& voluptate. Avicenna probat oleum cum Iaccharor probaremeeo oleum amradalarum dulcium, lirc enim alimen ta , AI quae horum imitatione facile possunt parari, laxant.& molliunt cis velairiculi, ipsamque famem in
signiter obtundunt: qua quidem vietus ratione Galehi fatetur se nonnullos sanasse , qui ingenti ae perpetua
fame laboranant. Si vero fuerit in emperies cum materia, haneptumum decet ablier ere .s, idere, attenuate , in triellerofato Oay melle simplici , cum dia mino, diacalamen tho capraribus, ct oliuis pr¶tis : in rusticis cum porris allias. Opis & smilibus. Deinde prς parata matersa, nisi illa commode possit educi per uomitum, purganda est leuiora aliquo medicamento,ex purgato ventriculo deinceps alierantibus agendum et . Atque hacte tuis de tam e canina, ubi nec id polit mo hoc loco prs termittendum eit, quod pertimi ad prost noth cum, curationem esse maxime difficilem,
cum frequeo ter huiusmodi morbus deducit homines ad ci liacam passionem,lienteriam, dysenteriam, hydropem, limum,lyncopem i & tandem ad mortem. Sequitur de bulimo.
INter plurimos scriptores de morbis, nescio an maliquis, uno excepto Galen. qui probe i mellifratnaturam huius a flectus: conuenit tamen inter Omnes, hac voce ingente hi orsus famem signa filari, sicuti ipsa Nominis ratio videtur persuadere: nam haee dictio graece ἡου .aliis adiuntia vocibus, videtur habere vim auagendi signi ficationes earum :ex quo Dei um est, vi qua plurimi censeant famem cani nam,& bulimon unum, eundem affectum esse . simulque tractant de vir uesub uno capite i se Theodorus GaZa, optimus ali qui interpres , butimum ubique vertit eant nam a petentiam : alii confundunt bulimum cum pira, ex
quibus est Alex. Aphroditius in suis problemati
hus a asi aliter censent: qantum vero omnes fuerinthaslucinati, satis demonstrat Cal. qui dicit apertissio me, limum longe is serre a canina appetentia. im 4 vero in eo Omne prorsus alimenti desiderium auferri, scribit enim ad hunc modum : Qui bulimum putant famis nomine dicium fuisse ab Hippoe. hi mihi videntur absurde elua verba audire, primum quod prouenerali oratione particularem faciunt; deinde quod ii suin etiam dicunt, si quidem buli mos est virtutis prostratio ab externa frigiditate profecta, qui a fame
quidem principium sumit , sed famem amplius non habet adiu netam. Hac vera eii atque lcgitima descriptio illius affectu,;ex quib. apparet, bulimon non illud esse quod non e apsunt sonat,ingentem scilicet, anae , quae quamuis pi incipio fuerit,paulo tamen post nulla
prorsus extitit,& in totum lanetuente minium ventri cul o,ac pene eruncta illius caliditate aboleturrimo vero id e GaItellatur i. ad Glauc. cap. i4.bulimum n haaliud esse, propter imbecillitatem vitium,quam deliis
quium animi. Auic. 3. canone fen. I. tractatu 2 camas
satis commode mihi videtur hune assectum desinire, quem simul cum Serapione appellat famem vaccina.
Buli mos, inquit, eli fames membrorum, cum satie
tale stomach: Sunt igitur naξbra famelica valde S in digentia nititimento,& stomachus respuens ipsum,et quandoque res peruenit in eo ad syncoperia,& venae quidem sunt vacuae, sed itomachus respuit cibum abhorens ipsum. Haec Avicen. de bulamo, qui fortasse
melius quam catcri omnes , di ad mentem Galeni
ire causis huius affectus antiquiores Mediei non
consentiunt. Aleratio. vult illum seri ex immoderato calore, di imbecilcitate oris ventriculi. Gal. si aluit eu uiseri ex una intemperie ventriculi frigidiore, di illa quidem qua ah raterna intensa refrigeratione ori tur . Auic quas medio quodam modo cum Gai no astetit, bulimon ficti ea intemperie trigida, nec non cum Alex. ex intemperie calida . In qua dis sensione ei si negandum non est, facultatem oris 'e
203쪽
trictili posse Iabefactari, non modo ex stigida, sed etiIra qualibet intemperie,quod supra notauimus a Galan. tamen equidem puto hunc affectum potissimum, ae maxima ex parte fieti ex intemperie frigidiore. &illa quae habuerit maximam ae violentissimam occasionem,qualis est diuturna mota in aere frigidissimo quado vix fieri posse videtur , vi ex intemperie orta Pr pter leuiorem causam Em deducantur an tantum viis petaculum. Itaque tenenda est lententia Gal. bul in onfieri ex intemperie ventra si frigidiore, quae speUatim ortum habeat ex sigiditate admodum vehementi ipsus aeris. Cum Galen. inter caeteros consentit Plu-rarchus,qui in symposiacis lib.6 c. 8.asserit, eos poti Lsmum tentari bulimo , qui per altam nutem iters muntiquo morbo dicit laborasse Biuium,qui Dyrrhachio Apolloniam tendens in magnum vitae diicrimen incidit ea hae affectione : nix enim alta erat, & qui commeatus portabant nemo sequebatur: cum igitur ille animo deficeret. 8e animam ageres, necesurio mi. lites ad muros accurrerunt panem pollulatum ab hci. sibus, quo statim accepto Brutum refecerunt,qui illa urbe potius propterea omnes Elementer traetauit. Signa sunt propemodum inanifesta , aegri prorsus omni priuantur appetentia, orquentur stomacho,viaribus destiunt,animo linquuntur, refrigeramur coris deδε exiremis partibus,hahent pullus raros, tardos, paruos, & Imbecilles, quos saepenumero exopit syn cope, & mors r praecessere fames,externa insignis r Bigeratio,& quaecunque ventriculum, & corpus unia uersum potuerint insigniter refrigerare: Accedo ad
Cum scribat Galen. . de sympto matum ea usis c T. in hulimo tria reperiri, refrigerationem ventriculi,in distentiam , & Imbecillitatem, tres pariter nobis sese offerunt curandi indieationes,vi calefaciamus, ut expleamus,ut roboremus ventriculum: inter quae eis de
hilitas virium, quibus sequenter succedere solet animi deliquium, veluti quoddam symptoma ad alia se
quatur,tamen in tanti momenti,ut sumpta indicati ne ab eo quod magis urget,ex doctrina Galeni 7. mmtho. cap. II. Omnem ad sh trahat curationem. Itaque
omnium primum est animaduertendum, an ager de liquerit animo, sicuti euenit Blut , aut saliena prope sit ut delinquat: in quo visu exteris omnibus negi Elis,nos decet coriara omni studio, ut animus ad se reis deat,id quod fiet docente Gal. tum aliis in locis, tum maxime rad Glaucon .ea a 4. si primum adhibeantur reuulsiones , quarum speciatim mentionem facit ex Archigene s. de eompos. med. secundum locos cap. g. quales sunt extremarum partium fractiones aleaturae, timones, m aqua calidiore, si piloru euulsio, tu ali
rum sensibilium partium vellicatio: deinde si boni,&grati odores naribus offerantur,sicuti Origam, pulegat,
calamen thi, luctuum,malorum citoniorum, carnium astitatum, inter caetera autem Odores vini aromaticiae panis recentis videntur hae in re habere insignem praerogatiuam, qui quidem odores non solum in stat ea ratione,quod succurrant symptomati, sed etiaquoniam nutriunt spiritus,& restaurant vires: namque ut dicit Galen. x. apho. commerui I .ex auctoritate
Hipp. in lib. de alimento,qua indigent celeri alimenti appositione , dis humiduni ad recuperandas vires t medium optimum est: quod si adhuc multo celeriote indigeant, oribus sunt recreandi. I in1 Vbi vero a ger si erit immunis defectus animi, tune i. atii, ia eateris indicationibus satisfaciendum est, quae erant
duae, altera ut corpus nutriatur propter defectum alia mentie altera ut calefiat ventriculus propter frigidio rem illius intemperiem. Priiris Indicationi satisfiet,s ah menta exhibeantur quae cito, & facile possint vi res inflauiare, qualia sunt panis ea vino,& illo quidem calido, ut citius penetret, oua sorbilia,panis ex Opii mo iure pra paratus, ferculum illud vulgare quod eo ficitur ex succo carnium comularum,&alia id genus,
quibus haud fuerit inutile permulcere aliquid cannamomi,piperis,uel aIterius aromatis. Quod si aegri nequeant cibos assumere, Dre aperto, S Omni adhibitat adustria cogendi sunt. ut illos assumant. Posteriori autem indicationi satisfiet ea ratione, de qua satis diaximus in euranda sigida intemperie ventriculi. Se quatur pica .
De Pisa. ΙAm supra diximus ex Galeni sententia,deprauatam
appetentiam esse duplicem alteram quando homo immoderate, di prν ter modum an tita alimenta, de qua satis diximus, alter am quando appetit quae sunt a natura aliena, de qua agendum est in praesentia. Hic affectus Graecis eira, Latinis pica vocatur,alii pie ationem interpretamur. Plonius: grauidarum inalatiam appellat, Lucretius pesapnam. Nomen autem hule malo impositum est Aristotelis testimonio 3 d histo. animabum cap. 4 apica aues nam vi h .eauis pictam in plumis varie atem ostendat, ita in hoe malo grauiadae potissimum mulieres omnis generis prauos appe tum cibos:alii vero ut dicit Plinius, hoc vitium ita diaetum fuisse putant,quod hdic ipsa auis eo saepe affectu
tentari traleat. Huius ais eius natura, d Crentiae, ae symptomata, copiose atque accurate deloibuntur a Galeno a.de 1ν Dptomatum causscap. . quorum summa est talis. Primum q udem huiui noda aegroti pra. uas, & a natura abhorrentes qualitates appetunt, varia autem ista sunt pro varietate vitiosi excrementi, obs dentis os ventriculi; ex quorum excrementorum iredine, & corruptione cum varidi prorsus ac mu
tiplices qualitates, di formae iligni possint, Deile siret varii quoque, & multiplaces deprauati appetitus eo
tingam, quorum vix pri habilis ratio reddi potest plurimi appetunt acida, & acerba, uandoque acria, te ram,eatineres cathoties, ealcem. &alaa eiusmodi a surda: alii appetunt quaedam Ohleceniora r go Olim domi habebam puellam, quae auidissime candelas corras deuora ha .vitum autem isti appetanismilia, vel dissimilia illi . - 9.
vitioso excremento, quod continetur in ore ventri - lt, non omni ex parte conuelliunt auctri=es esto qui E dem censeo, nolo autem hanc rem subtiliti u sputa re, quae nihil ad curationem pertinet) ce g otos appetere res contrarias, quae nossint illius exerernenti vitium corrigere:exempli P alia,si suetit εxet ementum humidum,ut appetant cathones , SP d genus exissctantia, s fuerit calidum, ut appetam te da fit eius immaturos. &similia Ratio quae impi mis mihi stud
persuaderassa est, quia,ut dieit Gal. in arte medica cap. o 7. malae temperaturae que morbi ratione ventriculum occupant, hoe differunt ab his quae naturales existunt, quoniam contraria, non autem similia appetunt, ut natureses. Quod si ex naturali appetitu illa appetamus, quae sunt nobis similia,& ex quihus nultiri possumus,
cur non contra nobis liceat colligere,propter copiam prauorum excrementorum,quae sunt praeter naturam, totos contraria appeterea scuti euenit in intempe
Deinde Galen. aserit, hoc morbo mulieres potiss- O.. , mum viscosis referias humoribus laborare consueuis se,cum uteio gerunt,idque vitium compluribus earum perdurare usque ad secundum, & tertium mensem, 'quo deinceps tempore, nempe quarto mense, malum
quiescit,tribus quidem de Gus,: primum quod vitiatam humoris erebras vomationibus, quibus gravidae imiestantur, sint prςcedentibus mentibus euaeuati: s cundo quoniam vitiosus ille humor tempta e fuerit concoctus,propterea,quia propter fastidium quo grauidae sequenter laborant, parum cibi plane iuniplorint: tertio quod plenitudo aut utrius cacochymia,vacuationem per situm iacta es fuerit imminutaruam
primis duobus ut tribus mei,sbidi . quibus praegnantes hoc vitio laborant strus patum sanguima ad se tr dita
204쪽
his , quod adhuc minimus si, adeo ut hoc tempore satius uuidem nominetur,sed conceptus, quemadmodum Galen. docet lah. i de seminer i vero concopius maloi fit , copiosioraque indiget alimento, unc vi solum ouod in venis Optimum est, sicuti antea faciebat ed aliquis etiam uitiosi sinus attrahit . ex quo fit, ut totum corpus pleni didine laborare desinat, &nimis vatiosis tu ecci infestetur. Illud postremo ad dia Gal. viros quoque perinde atinque mulieres quandoque huiusmodi piauas qualitates appetere, eum se lacet 1νss in uenirieuli oti fietum limiti, aliquis vitiosus succus procubuerit, inter quos eaperieulia demonstrat, pueros longe magis quam adtilios huic morbo obnoxios esse: cum enim illi plurimum sint voraces, & in omni victus ratione grauisias mos errores loleant committere, viliata prorsus co et ione, ut multa generent excrementa nec taees, qua
deinceps praua acquisia qualitate incidentia ori ventrieulidum in eausa,vt illa appetantur,quae sum abiu da,& a natura hominis abhorrentia. Sugnis quae hoe vitium demonstrent, nullis opus est, cum snt mami estissima: itaque accedamus ad curati nem , quae tota vadetur duas pracipue partes contine re altera quae pertinet ad vacuandos vitiosos suecos, qui continentur in re ventri li: alteram quae prospiciat ips ventriculo laboranti , si quam intempritiem contraxeiit; sed cum maiori ea parte laborenthoe morbo utero gerentes mulieres , quas auitiores
Hippocrati i' aphor. non licet purgare primis mens-bus, nulla ratio magis tuta, &salutatis curandi illas, mea sententia potest institui, quam sit proba, S a commodata victus ratio: quod s mulieres tamen stit faciles, di prociives ad vomitum, ille placide ac sine
labore excitatus, sine dubO poserit vehementer piniadeste: ted his prsterea leuiora nonnulla tuto possunt offerri, uuae vitiatum vicunque humorem possint de tergere, re vacuare, exempli gratia, mel rosaceum cum orymel ite simplici r ita extra poterit ventriculus m
derate foueri oleo de absinthio,mathchino, di s vili-hus . At vero si pueri ad eam aetatem peruenerant, in qua velint ,& possint aliquo saltem modo expurgari, vel adulti hoc morbo laborent his primum exhibeatis qu e possint vitiosum numinem incidere detergere,&pr, tiarare: deinde illos decet, di semes, ti bis e G re , sed leuiore aliquo medicamento, quale imprimis est aloe, hiera , & q- ex his componuntur. Demum
vero itinenda eli ratio ventriculi laborantis, ea ratio. ne , de qua iam diximus in curanda ventriculi imbecillitate . Athaeienus de deprauata appetentia, s
SItis,ui placet Arist. 1 .de anima,est appetitus Digi
di, Ae humidi. sicuti fames eth appetitus calidi. Sticet. Illud vero primo loco est notandum, quod dIeit Galen. I. de symplom usis rap. y. In appeten lapotionis eadem contingere symptomata qus dicimus euenire in appetentia asmenii namque sitis,ves prorsus tollitur,quando corpus nulla erat potionei vel minuitur , quando homo sitit debilitet, & minus quam conueniat instituto naturae: vel deprauatiar, quod stdupliciter; uno modo quando immoderata appetitur potioraltero quas do aperitur praua,ti alienae quali tates. Sed nonnulli dubitant, verum imminuta, vel abolita appetentia potionis debeat remni inter symis
plomata morbi fici : siquidem nihil vel parum mire
non videtur esse res praeter naturam, In mo ucto conistra videtur desderabile,iucundum,& salutare ves nousi re, uel debilitet. Ad hoc tespondeatis, debilem, di abolitam appetentiam potionis symptomata esse. atque omnino praeter naturam: namque ut dicat G len.4. de vis partium ea p. s: Hippoerar. in lib. de alimento circa finem, potionem, & humiditatem vocat κκυ,
ει hia arasa, hoc eit,hthiculum alimem lateque enim ex ventriculo in venas commode transsumi poterat chra
ius,iam feetus ex alimentis, nec facile p :rtrans re venas, qua sunt li. hepate S multae,& anstulla,nis te
uis quaedam , de aquosa humiditas i ii siet ei permulae quare si quis vel nihil vel parum sitiat , ac propterea non bibatos de si liuetur hoe vehi lo alimentiAI quci
ut multa sequebantur incomm da necesse est: nam scuti eibis ad nutritionem , ita potus ad distributione
est neees, ius. Sed praeter haec potus praestat alis prata
clarum v lam ventrieuli, nempe bonam, di facilem coacoetionem. Cum enim snt multae species concocti nis , de quibus alias tractabimus , iam didicitiis erArist. R Gal. eam coetionem quae perficitur in ventri culo,esse s mi m elixationis proinde illa non fit recte atque vi conuenit , nisi in ventriculo si humor qui proportione respondeat alimentis,qua alioqui potius utuntur,quam coquantur: sicuti accidit alimentis exter εnis quae coquuntur. In qua re tum alia,tum potissimum Altimatus,'tque etiam Tt incauellius decepti sunt,qui aduersus Galeni doctrinam , & rei naturam asserunt, eam tantum mndo sitim inter mothis ea symptomata viti reponenda, quae cretωδε naturalis cibi termin excedit,&c. Causas trium symptomatum , abolitae, imminuis.&deprauato appetentim potionis , pr se late explicat Galen. I de symptomatum causs cap. . Nam quς -- luti priuatio potionis est, prouenit propter duas cauissas res teram frigoris, S humoris excessum r alteram quia ventriculus suum potionis desiderium non sentit. De ciens vero sue imhecilla appetentia potus
generatur,ubi iam di&ς dus cauli ad tint quidem, sed
minus vehementes, di debiliores . De prauata autem potionis appetentia deprauato alimenti appetitui proportione respondet: immodetra epam appetitur potio, quo iescunq; in ipsi, ventriculi tunicis viii 1usquispiam humor sal Ius aut hiliosus continetur ei n-terdum verum cum natiua implo humiditas velut a feruet. Prauae demum , &a natura aliens potiones appetunt in pto ratione eius humoris, qui in venit iaculo dominatura ut supta de pica diximus. Iis addit Gala, . hF lymptomata his potissimum euenire consueuisse , qui longo tempore malo victu utuntur, at que ex eo sba malorum humorum copiam coace uant. Caeterum irasce causas a G alen. positas veras eia
se, facile potest intellisti, si memoria tepetantur. quq ab ipio natura sunt causis sitis, S hoc ipso in loco I.
de sympl. cau. i .de sm p. med. facult. cap.3 1. nec nouo. de loc. ais cap. 3. qus non alis sunt , quam ves defeetus humoris . ves ea cessus caloris. Quod s ua s e res habet, vi certe se habet. certum est nominem, ves p tum, vel nanti si ire, propter eonirai ias causas , nimiarum quando frigiditas,& humiditas abundant in veniatriculo , nam quatenus pertinet ad alteram causam , quando ventriculus non sentit propriam passionem, sciatis illud posse euenire propter ealdem caulas, pr pter quas diximus ventriculum non sentire iuctione,
quς ipsa vii appetentia alimenti e pariter fit deprauata appetentia potionis, si vitiosi humores hi hosi,sals calidiores, adiis retitori ventriculi: nam siculi nimia fomes gerimatur ex causa flagida, aut ex redundautia si moris acidi, Ita nimia sti, fit ex intemperae calida, defcca vel ex copia humoris lais,& calidiores. Ea quibus uno verbo licet colligere, illa omnia siue interna, λue ea terna,quςcunque illa sura ina alimeuia, potiones. medicamenta, aer ambiensa immoderars exercitatio nes, vacuationes,& id gemis alia,qus post uni, vel catalefacete , vel secare vel simul calefacete,& siccare, nee non gignere comam ilaus bilis , salsa piluas , vel auterius humoris calidioris . illi,sc Omnia tute posse statim excitare: ex contrariis vero causs , qui possunt. ues humeetare , ves reti gerate,ves simul limutatare, di refragrane , nec non eiusdem.rationis humores gen
205쪽
generare,vel nullam ves minimam sitim exeliari. Galen. hoc locci recitat aliquot historia quo tingam qui inexplebili siti mortui sunt , unius qui viperam comederat e quorundam messoriam qui vinum biberant in quo vipera mortua fuerat : alterius qui ex veteri vino fuerat inebriatus, Re. quas unusquisque legere apud ipsum potes . Neque vero solum in huiusmodi sumpto matibus ventriculus latvirat proprio avitu, sed etiam per consentum aliarum partium t ad quem modum dicit G i Is .de i .as cap. & 6. se loe. ais cap. . iecur sitim eis cete,si calida,& sicca Duem petie laboret: hoe idem praeliant viscera quae in thorace continentur, ut cor.&pulino, de quibus itidem dieit al. in arte medica. cap ε . sic cerebro tra asini tente ad os ventriculi salsam pitui iam . vel alium quempiam humorem calidum ,contingit sitim suscitari: ac demuventriculus siti laborat aliquando consentiente corpore uniuersis,sicuti accidit in febribus, vel altis eiusmodi morbis. Signa si iis vel abolit e vel imminius vel deprauatae, sunt manifest Tma , nee sunt qui tenda lon eius. Signa pariter quae prisIunt demonstrare desectum, vel excessum caliditatis , frigiditatis , huim ditatis, di sceitatis,nec non piam humorum,qui proportio 'e respondent huiusmodi intemperaturis , ex his qiHeiam sunt a nobis tradita, facile possunt in memoriam reuocari. si demum laboret ventriculus per consensum cer hri,iecoris,& aliarum partium,non de erunt signa quς morbos cerebri, iecoris & vn uersi corporis poterunt demonstrare,quorum iraetatio ad eum locum pertinet in quo ex proposito de coanoscendis,& curandis unius
De indiciis dis reguentibus sitim prouenientem propter affectum ventriculi , ab altera quae fit pro
ptet consensum viscerum mutentorum in thoracer inquitur Galen. loco citat in arte med. cap. 64. Nam
illi qui sitiunt propter caliditatem cordis,& pulmonis plus inspiram,io agi usque ex intrant, atque allum senistiunt in thorace, & cum potauerint, non statim sed tui sitis, sed magis sedatur stigidi aeris inspiratione: qui autem stiunt primum laborante ventriculo, peris caprunt calidi talem in hypochondriis , non iuuantur a sigida inspiratione, alque ex frigido potu statim
Iam agendum est de curatione, in qua illud primum memoria repetatis , quod supra diximus , stimproprie morbum non esse , sed symptoma , &ide
illi non conuenire curationem , sed magis morbo a quo illa prouenit:quamobrem vera, & praecipua ravo tollenda sitis est,quae i espicit illius causam,& morbum quem illa consequitur: etenim si uni attendatur lymis plomati, cum scis maxime soleat potione sedari, protollenda multa fici, necesse fuerit multam quoque potionem propanare: copiosa autem potio multa pericula penu mei O tecum a Drr, quorum a Gal. quatuor en uiam erantur 6. de loci' asseel. cap. 3 . primum est vomitus: alterum velor per aeuum deiectio, ut in diatrhea,&lsuitate intellinorum: tertium plurima in ventriculo morat quartum nimia fluxio urins , quam diabeten appellant .
Si quis Obiiciat, in febre ardenti curari sitim in si
gnem laiga potione aqus frigidioris,hi. ic res poti de iis,hoc remedium rationem habere non modo symptomatis,sed etiam cauldi,quandoquidem frigida liberaliter b:bita non modo sitim,sed etiam febrem potest ectinguere. Itaque primum agemus de curando a tu,a quo sitas ori uinem habe it deinde vero cum si s sit ad modum molesta,& hominem mitabiliter cruciet, n
nulli remedia proferemus , qus illam laltem lenire, &mitigare possint. Si igitur imminuatur vel aboleatur filis propter se gidam , di humidam ventriculi intemperiem , prumum instituatur victus rat:o que possit calefacere, &exsccare, de qua diximus. si h c intemperies sutrit
eum materia, illa primum exhibeamur, quae Umeam detergere & attenuare r deinde illa expurg turpes hieram, ollulas aloephanginas nablinsactum inlatiuum , & alia id gentis e tum ue Oilla admi, strentii
pres dia,cuin interius, um ex emus, quae intemperium
tollere possint. Quod si abolita vel imminuta erit stis. propter deperditum sensum oris ventricus , cum d multis modis fieri possit , de quibus diximus tratiantes de abolita , & imminuta ciborum appe en is , t cetram to iam curationem ad hunc locum accommodare. Tati dein s suetit stis deprauata , via ari immoderate si iant , N prςter modum , vel a natura abhorrentes appulant potiones,q tales sunt lietiuium, aqua marina, otium,&alia id genus, cum utra uelirca i o pro . eniat ex intemperie, vel calida vel sicca, vel utraque simul coniuncta,nec non oropter vitiolas ii immres salsos , biliosos, &cit id ores, ex his qus nauetius sunt a ti bis exposita ae sepius renetita. sicile eli unicuique opportunam curandi rat Oaem es accommo data medicamenta sibi comparare, ut nolimus hac in re esse longiores. Igi tur quod unum rellat, postremo hoc ita loco agendum est de nonnullis medicamentis,qus ad tem tuendam molestiam sitis sunt valde accommodata. Diuinus Hipp.breuissima sententia, ut perpetuo solet , O niuersam curand .e sitis rationem videtur ora et rimine explicare 6. Epid. secio a. tex 33. quae et hic. sitim extinguunt Os claudere, tacere, auram cum po ufrigidam haurire. Continet autem h sementia qua tuor praesidia quorum primum est os claudere, secundum tacere: si quidem manifellum est oris apertionem illiusque frequentem,&assiduam commotonem, nec non muli ain loquutionem , o 's humiditatem consumere, illius partes calefacere, siccare, atque adeo sitim inferre: ad quς duo praecepia referri m eli qu es in uniuersum, quam pariter constat posse di os i psum, &totum corpus re se 1 rare, humectire, adeoque stim lenire, & prohiberer scura contra motus potest calefacere, secare, fle sitim augece, prout demonstrat altera
Hipp. sententia 6. Epid. secto 4. sex. II. ln calida natu ra rei igerata D,aqus potio,& quies conducunt. Tert supraesidium est fragius aui s inspiratio,& attractio,quod quidem illius piscipue stis medellam continet,qis ex nunia caliditate coidis & pulmonis sinem habet, sicut euenit in febribus,3e aliis huiusmodi morbis: huic
enim siti,ut vidimus ex Gaieno aere frigido succuti itur melius, quam potione. Quartum est ri medium, frigida potio, quam certe licebit haurire aut solam, aut smul cum aura frigida utroque enim modo hi h ta, summa cum ratione potest stim extinguere. Ae sane sicuti tertium praesidium respicit sitim oriundam ex nimia cali ditate per consensum viscerum quae in thorace contrunentur , ita hoc postremum cum primis pertinet ad alteram differunt iam sitis,quae seri solet laborante vetim lo, aut calida, aut sicca, aut utraque intemperie, vel cum materia , vel sine materia , cui sine dubio longe melius succurritur potu , quam aere : anter qucis quidem potus Galen. primum locum tribuit oxycrato, Latinrposcam dicunt, & est potio contata ex multa aqua, fle modico admodum accior huius rationem reddit Galen. r. de sinapi in .secultaeap. 1s. &3o. Nam tameis nec aqua sola possit sitim mitigate, cum nequeat facile ad uniuersas corporis partes penstrare neque acetum solum possi hoc idem eis cere, cum nullam humectandi vim habeat. verun iam in si modicum aceti,& multa aqua simul misceantur, ideo ut acetum non possit quidquam detrahere de vi humeetandi ipsus aqυς, cum illud propria tenui late ν-ssit ad externas usque partes aquam deducere, iure hs c potio ad instigandam , & tollendam sitim centenda et praeliantissima.
Sed pr ciea sunt qu*sam partim smplicia,partim
composia medicamenta , qDorum me miriere Meia
206쪽
pnem prx rogatiuam habere. Dioscotides probat suc
cum liquaritiae , si ea iemis in cire contineatur, donec lique fit. illius quoque de otium est optimum. Guen. aaudat lactucam , &eucui briam manducatas, pti a quoque tuerit prsitantis ima laudatur etiam quoddam Assepiadis medicamenium R. du med. iucundum locos, p. r.ex seminibus cucumeris satius, ex seminibus portiti Mae trapacantho dissoluto ex album ine iii, ex quibus fiant pluuiae cotiti ne udr sub ore. Selinri iquod certe medicamentum est optimum , curus quoquc mentionem facit Aetius lib. s. cap. 4. distexemplum. α R Saminum cucumevis μι-ἰ.Smini, pininc . ana 3 ii .
Valde opportuna est decocta aqua ex seminibus lactucae , cucumeris , liquaritiae , secundum hanc
sic similiariter coutinentur in ore pruna , cerasa acerba, mel es anguriae, S: alii istucius huicis modi qui conciduntur in ioiulas paruas,& aliquandiu detinentur ici aqua si igida: videatis Aetium loco citator apii 1 alios utroque non de lunt &alia huiusmodi rcinedia, qua noli sunt inutilia. Atque hactenus de laesa appetentia, &de omnibus inoabis pertinentibus ad ventriaculum .
hivi I Ecur s Galerio credimus. omnium visceram natura I sitimum gi tu is Arist.& Auerialiter sentiunt:
v a natura constitutum est sedes iacialiaris appetiarios seu con piscibilis, rimum oriantum venarum, ac generalis sanauiuis instrumenium quod Galeo.'ieilatur eum altis loci spum maxime 4. de via partium cap. 1 2.s tui. subi pio statim collocatur, maximam illius regionem occupans, si quidem totam dea tram lepti pariem com- tingit,nec non in sin utram quoque se ea portigit. nimirum ad ined Nn usque collatum partem. Iecoris forma varia est, de adiacentium membrorum formis rei' det main de superiora parte qua sepium t pediat,gibbu, de laeue admodum ei , cauitati ipsius septi plane congruens: stiferiori iamen non atque liue est , ut in parte superiore:dum enim veniriculo uodeno Dueflino. ve. Qi sellis, venae portae ocum praebet,non parum es is .nati . iit hisqiale . Subitantia iecoris praecipue constat ex carne, Ze veni se nec multum laboro in prasentia, sue uenas ex tecore,sue tecur ex venisoriri cum Vesalio velimus, modo illud vobis constet, iecur nil aliud esse quam infinitam prope exilium venarum sobolem I cui propria ipsius caro, & subitantia nuper concreto sanguini quam stin illama, & propterea mollis & rubra ad nascitur, de quas circumfunditur, unde Erasistratus prunus eam pax mchIma proprie consueuerat apiss NMI a vellare.,ia ραι-s insanis est controuersia inter philosophos,&medigari An cos de sanguinis generatione, Gal. I cum illo omnes med ei stituunt carnem iecorIs primum Instrumenatum esse Quo ex chy o sanauis generatur. Aristotel Opinatur Ili cauo cordi rt cepta culo sanguinem steneratiae demum sunt nonnulli qui arbitramur venosum genus, id eli Omnes venas ad sanguinem generandum,anatura constitui uni t s I , quarum opinionum menti nem facit Galen. lib. 6 de placitis H ppoc.& Platonis rsed cum haec disceptatio non pertineat ad noli ruminia stitutum, equidem censeo opinionem Galeni cateris veriorem esse, nempe carnem ac subitantiam iecoris primi ita ac proprium esse instrumentum generandi sanguinis , idque fieti proprio illius temperamento, vel ,s ital l, et sua propria,N specisca sorina,qna non . nulli appellant proprietatem temperamenti. Et si multiplices ac proprie infinitae sunt venae,quae per uniuersum iecoris corpus diffunduntur,dus tamensant maxime pincipales,ac veluti sontes quidam: a tera iii nuntii ore illius sede constitui ,quam portae appcllani: altera in imperiore parte posita, quam cauam Dominanti de quibus atque earum munere satis supera
ue analomici. Iecur demum alligatur septo transnerciuobus ligamentis, ex peritonaeo productis: altero in 7 . dextro later tenui quidem, sed valde robusto, sustentorium vulgo appellant, propterea quod nobis stantibus erectis iecur suspensum tenea. , ne in vehementibus mocibus abrumpi aut deorsum de labi misit: alimro in parte sinistra, quod in acutum desinit angulum equibus tertium acced i ligamentum,quo anteriori parti peritonaei connectitur,nempe vena umbilicatis; haec enim cum editus est fetus , statim exarescit. & validiligamenti vicem suppletAr quibus quidem ligamentis
tenuis qu edam nascitur tu iuca,quae huius visceris propitum est tegumentum , inquam duo quoque exigui nerui inferiantur, producti a propaginibus sextae coniugationis neruorum cerebri,quorum beneficio iecur,nei lirpis modo non sentiret, tenuem quendam se alii in tu superficie adipiscitur,qimmobrem noxia solei percipere;ac postremo in cauam iecoris partem inseritur arteria, qus totius visceris calorem ventilando fouet,&contemperat. Hactenus sum uratim & pro instituti nostra ratione de anatoine iecoris,ex quibus illud pri- ρομmum licet considerare, qitibus nam mordis hoc instrv. mentum ' sit laborare, namque propter paries si ilare, ex quibus componitur,m est laborare qualibet ii te inperie,& simplici de composita, R eum materia,&sine materia. itaque potest laborare tumoribus inflammatione ,elyspe late, α deivate, at scii tho, qui t moles veniunt aliquando ad suppurationem, de quibus est aphor. Hi p. .aphor. 43. Pariter iecur in externa tunica corriputii quibusdam vesicis aqua plenis , de quibus 1iem cs It s. mapho.ss. Sed hic nobis sese of ri inta .gnis dubitatiυ , virum iecur possit laborare Ce de materna n Galen. ubicunque sermonem habet de alsettibus iecoris,ac pOissi naum s. de locas ait ecl. cap. r. de s. de med ecund. locos, nullam cedem a s mentionem facit quem sequuntur Paul. Aetius, ct illius tintiat tes:&est ratio, quamobrem iecur socm ibo nequeat
laborare, cum cc scina gencIetur rapitima,quae ab spisso iecore facile vertit ut in satin veto Gal. 4. depresagio ex puisbus cap. 4 videtur concepti, vel bs nega e , posse iecur laborate inuemare: sunt hac illius
propria verba, Nunquam autem neque in t a. a Mneque in i a nec nasci iatur aliquando his iustiumenti dema pituitosume copactior eium est thorax quam qui eam suasonem a mittat: iecur autem non modo compati us,sed di mnata facultate alterat pia uitam Alieta autem ex parte Auic.tractat decede mate iecoris,de illius signis, dicia ratione .led quod est maximi momenti seple mei Galen.
eodem lib. 4. de ris sagio ex puisbus cap. 9. explicat, qualex pulsus seii soleant hepaie labo ante cedem a te, qui sc Dii ad hunc modum ex ligit inisterii ei socouersone,cui vi i sentit. Nullus au tem pullus eii ita inoliis,ut qui in cerebro & in pulmone, prope autem alios est qua in splene, ta hepate per
207쪽
-mnatolas assectiones. Franei laus vallesius Hispamus, vir profesto nunquam sine praefatione laudis nominandusai bellum colesu quatuor qilariarum,ue locis mani selle pugnanti hus apud Galenum, in quo hac ipsam ponit tenuan antiam, quam fatetur nullo modo
posse excusari & defendi: itaque asserit Galea. in lib. de pulsibus mente plurimum vagatum fuisse , neque omni ex parte suis decretis oNigasse, qua re ipsa&experimentis comperisset, atque hine saetum eue, ora loci natione nune hue nunc illue libet ius diuaga me incaute in contrarias assertiones inciderat. Ego vero censeo,hane apparentem sane repugnantiam non esse
usque adeo de peratae spei,duin propositi duo loci possim forte etiam sine mulio labore conciliari: pro quo illud se tendum d quod alioqui vulgare est apud memiscos, s scribitur a Galen. principio 1. lib. ad Glaucon. Nec non primis capitibus lib. I 4. methodo medendi, nimirum tumores m ter natu tam fieri ex flurione humorum,qui si fuerim soli,& synceri, emetunt tum otes quis tos,sanguis insammationem .hilis elysipelas, pituita cedema,melancholia scirrhum, si veto suerint
permixti, ut si sanguini permisceat ut humor biliosus,
pituitolus, melancholicus, tunc escitur tumor mixtus
cui nomena vincente humore , cognomen ab alterotiiseipit: appellant enim inflammationem erys petat dem,erysipelas cedemaiodes,& sede reliquis. Itaque o censeo iecur istorate posse a sinu aliquo cedemisso,tnim me tamen exquisito Dedemate: nue enim in iecore generetur sanguis solus, distinetus a castris humoribus,sive ut eomprehendat omnes quatuor humores,in qua duplici Maificatione Mediet& Galen .ae pium nomen sanguinis ,ε. Epid. secto 1. 3 7. & laeto as, de qua re & generatione humorum in lecore, a d o,nonnulli acriter digladiantur, id tamen constat inia et mnes,pitnitam, fiue ex ventriculo ductam, siue in iecore gem lam, reperiri in hoe viscere, ex ouo nihil prohibet, mea sententia , quin illa mixta aliis humoriabus possit efficere affectum cedemtosum,scuti eontra aut dissiculter, aut nullo modo videtur posse eis rere sedema eaqui situm,cum portio pituitae s comparetur aliis humoribus contentis iecoressit minima atque ab eo facile conuertatur in sanguinem. Et hane tine dubio puto fuisse mentem Galeni, quam verba illius deci rant manifes imine. Etenim ubi priore rapite negat i cur laborare celema eotitur x e propria,& appellat Cedem a pituitosum,quas dixerit, indema exquisium quod essicitur ex sola pituita: ubi vero posteriore cap. asserit iecur laborare cedemate, utitur voce communi, ων , &e. hoc est,per cedemtosas affectiones,ubim ifeste concedit iecur posse laborare celemat non exquisitα Sed redeo ad rem. Prater morbos in intemperie, & simplici, di eo posita,& cum materia, εἰ sae materia, secundo iecur . potest laborare mothis in compositione, ae potissimuobstructioni si siquidem venat Illae iecoris,quas vo
cani eapillare um sint angustissimora plurima crassati .iscida marem facile & irequenter obstruunturin
que enim videtur iecur laborare aliis morbis in compontione,figura,numero, stu, tametfi nonnulli asserant, somniantes fortasse, ieeur aliquando in sinulta partes repertum fuisse. Tertio laborat iecur lalutione attinui, vulneribus,viceri husabscessibus,quos Aincappellat Dubellati,& aliis ad genus Famelisa Uerum praeter hosce morbos receptos a Galeno, &-a r. omnibus medicis rationalibus. Feraesius,& cum eo nouatores nostrorum temporum contendunt iecur labo rare alio morbo, nempe corruptione subitantiae, de
quo quidem genere mortia plurima essent dicenda, sed cum h c ait putatio aliquid tempus requirat, illus Wnum dico Fernelium hae in re mihi videra admodum ieiune, & oscitanter in artis operibus fuisse versanim. Etenim, quicquid tandem ille velit per corruptionem substantia ,scrthit, his qui ira assecti sum vitium robur diu infractum persit ere , adeo ut remota obite possint consuera munia febrem initio nullam, atquc tuam proeedente malo admodum lentam superuenire,si tam
quoque non acrius urgeter quae quidem Omnia mihi videmur aliena non solum a vero. 1ed etiam a s militudine veri. Quaeso enim suomodo fieri potest ut quis habeat substantiam iecoris labefactatam,ti corruptam nee simul habeat vires imbecillas, febrem notabilem, sitim in senem, & alui deteriora tymptomata Suat haec profato neutiquam consona rationi. sed praeterea Galen. audiatiqui exponens aphon H p, .apho.4 . de iecore suppurato, ita statui tr Quibus in tuo ira iecorispus continetur hil patiente illius substantia, omnes saluari,quibus vero usque ad earnem iecoris corruptio
pertingit, non absque ratione Omnes mori.
Signa qua Fernelius ponit, indicantia corruptione substantia iecoris, sunt huiusmode summum vini optimi ac meracioris desderium. eduliorum, lac maxime
earnis ingens fastidium,&alia id genus, quς omnino
sunt admodum incerta,inconstantia,& a reipsa aliena
quandoquidem laborante iecore, & venis, non desunt longe opportuniora de veriora indicia, ac potissimum petita ex lolio & aliis excrementis , quae solent consi. derari a Galeno,& ab omnibus probatis medicis, ubi cunque de morbis iecoris loquuntur. Verum de Pernelio satis.
Cum igitur ieeur possit laborare prope omni gene
re morborum, imprimis Occurrunt dolores, de quibus primo loco iraelat Rhales, di sumina cum ratione, quippe eum illi Oriantur ex qualibet in empe leti fimplici,& composita,& eum materia, di sine mal Da,vel ohitruenie,vel non obstruentenet eruiente vel non effciente tumores praeter naturam: sub hac traetatione Rhases quodammodo videtur comprehendisse Omues fete iecoris assictus, quare nos quoque ominu primum tractabimus de essentia dolotis iecoris, de iulius gifferentiis,de signis,& cura i lone.
Sed hie est dubitatio utrum iecur sentiat , di pati
tui dolores,etenim,ut supta vidimus in anatome,cum A. λων ad illius corpus non perueniant nerui , est consenta- semiaxneum rationi illud nou sentire,& consequenter nullos pati do ores. Respondent nonnulli, iecur sentire tantummodo per consensum membrans illud vestientis,
in quam diximus inseri duos neruos, cum reuera sub staut iecoris nihil sentiat. verum isti falluntur, nam sicut scribit Galen. de usu partium cap. II. nas iecur haberet leniam Disau mauoms,vel alterius morbi, utique non differret, a planta: sed tamen vult Galen. &hoc ipso in loco, e a.de locu assectis p. 3. M 4. iecur sentire hosce morbos obtuse quidem ac dehiliter, propterea quia neruus qui in tunicam ambientem distribuitur,non sit paruus, aut non omnino in letu ut certe non in totum sese insinuet. Veruntamen utcunque hse seres habeat, ab hoc ipso neruo, ut placet Galeno iii proximas iecoris particulas quoquo modo vi res distribuuntur,&communicantur , qua satis sunt ad efficiendum obscurum illum lenium,qui fuerat necessarius: vi propterea superuacaneum fuerit,hunc neruum in totum corpus disseminari. Ex quo loeo pol stis eolligere solutionem illius problematis, quod in anatome fuit propostumat non solutum, vuum tota subitantia musculorum sentiat: quanquam enim non
disseminantur nerui ad omnes particulas nostri corporis,tamen ex proximis neruis communicatur vis qusdam,qua omnes paries uere lentiunt. Itaque iecur e
letiqui dolor nihil aliud est quam uistis iunius, ae n rurae molestus, qui pro im ah ei luem causs, a quia hus proueniunt c eri omnes dolores, de quibus duximus quod est lati s,tractantes de dolore ventriculi. Caeterum tameis alias diximus cum Gal. vnieam, Ca se.
de in edia u eri causam dolatilinempe tolutione
208쪽
eon inuit tamen quoniam medici perpetuo reserunt, di accommodant sua praecepta ad opera artis , cum manifeste dolor inferatur non solumia solutione con. tinui, sed etiam ab intemperie, fortasse non fuerit ali
num a re nostra, S a faciliori doctrina, ut placet Galai. me. h. cap. r. s dicamus duas esse caulas doloris iecoris . alteram solutionem continui, alteram in
Primae igitur ae principales disserentiae doloris istoris illae statuendae sunt,quae sumuntur a causis,ut dicamus alium dolorem seri a solutione unitatis, alium ab iclem perie. Vnitas soluitur vel ab externis, uulnere,contusone: vel internis,aliquo abscessu,plurimo fiatu existente inter tunicam & suhssantiam iecoris r de quo est Hippoc, .aphoris31. secundo, fit etiam doloris intemperie.
Quo loco memoria repetendum est quod supra diximus , agentes de eau fis doloris nempe dolores fieri maximos & vehementissimos ab intemperieralida &frigida , longe remissiores & debiliores ab intemperiescea,nullos vero ab intemperie humida, nis accede te humoris fluxione,quae ex aeridenti partem implendo ae distendendo potest dolorem concitarer quae d et rina est Galeni a.de symptomatum causis cap. 6.nec non a. de compositione med. secundum locos cap. I.
Itaque fiu ni dolores iecoris ab intemperie calida. frugida , di seca,simplica&composita, sine materia&cum materia , ex obstructiombus, tumoribus praeter naturam inflammatione .etysipelate,sciti ho di affectu
secundo sunt disserentii doloris iecoris ab intenisi & retius ratius enim dolor est vehemens, ut in iolutione continui,instamniatione,err spelate, multis iJatibus: alius est debilis, in scea mi epeliritu Oblit uelim ne,in scirrh6 non exquisio.
Tettio lunt differentis a modo doloriss alius est graua titius,exempli gratia, in scarrho, cede male, obstruis et ionibus: alius est extensuus, s originem habeat ex natibus qui si altius figamur,& penetrent S memhr nam iecoris,essiciunt nonnunqua dolores pungitiuos. I κ. Quarto sunt disserentiae a tempore dolorum : alii sunt sit antiqui,atque isti antiqui reaiori ex parte sunt flagidi , noui autem fieri possunt ex qualibet
Quinto sunt disicientiae a loco : dolores alii Meu-ν. pant ethbam partem, alia citiam : addunt nonnulli vel propriam iecoris substristiani des venas vel arteriam, vel membranam: qtis differentiae mihi videntur vanae,
Olm vix fieri possi,quin venae,& emetae partes, di i tum iecur laborent uno atque eodem asseetia .
Postremo sunt differentia a coniunctis:dolores alii a. sunt eum febre,& tune, praecipue si sueti ni febres i senes, plerumque adest inframmatior vel sne febre, ut si oriantur ex flatibus,quibusdam structionibus ἐalsus eum vitute robusta alius eum debili: in quo ea sus vires sint debiles,res est admoda periculosa his ad
datis :etatem, sesum, tempus anni,&c quae habent ean
Post disserenitas sequuntur signa pathog nonuca: inter quς principalis sumitura loco doloris , mniam ille a dei in parie dextra sub eo sis, quod tamen
non est satis, cum enim reperiantur in hac parte ii tim sub cute quantum musculorum dicerentiae , intra onos ieeur sub peritonaeo postum est, ac piae terra colon quoque intestinum si illi proximum, eueniequandoque vi putem uis iecur laborale. cum polaus la
borent vel mulculi, vel alue vicinae partes, quare opus est distinctione. Namque s dolor fuerit in mustulis, ille facile deprehenditur ad tactum, quem vix aegri ferre possunt, percipientes ves leni compressione mari reum dolorem. Si fuerit in eoio,dolor non certi adeo circumscriptus eisdem terminis, & situ iecoris, siquid em colon est paulo infra iecur, N eum extenditur ad eas partes. Sed praeterea sunt adiungenda alia signa la horarius iecoris, magis propria, de quibus nonnulla
illo posteriores tradidere. Caetiam cum uos sirius tra saturi insta lepa acim de ol structionibus, in flaimratione, Virrho,& aliis morbis huius visceris, quo loco statuimus explicare signa propria uniuscuiusque, asi ctus, in malentia illis saliena signis contenti erunus. quae indicant singulas intemperies, tanquam praeciapuas causas, a quibus ortu mur dolores. Vt vero h se signa ordinate, S tiare intelligantur,mea quidem se tentia commode pristunt a mimi ex tribus symptotii libus, tanquam praecipuis sontibus primo ereuntibus immutatis,fecundo actionibus laesis: tellio affectionubus eorporis. Itaque primum occurrit intemperies calida, oua S ..immutata excremei ta solent iudicare, ae primo tot tu, 'quod sit serum sanguinis ,& nu nictum, ceratissimum lest indicium eorum quae continentur in venis.Eisto lo F tra quatenus pertinet ad quantitatem,erunt copiosa& 'supra mediocritatem, substantia tenuia colore russa laua, nonnunquam livida,Ruffum colorem citrinum, savum croceum nominamus: qui quidem colores ita se habent, ut citranus a minors,croceus ah intensori, liuidus ab intens simo calore generetur. secundo excremenia alui erunt varia: etenim quandoque vi dicit Gal. 8.de medic.secundum locos cap. s. sunt colli quationes primum humorum,deinde etiam carnis ipsius iecoris , di vacuatur per ventrem bilis
crassa, raueniens. N abunde colorata, scuti contingit frequenter in febribus pestilentibus: qua odoque excrementa sunt nisi a veluti sanguis nigeratque atra bilis. Si intemperies eo procedat, ut assentur Ze vra tur humores, interdum sunt dura admodum atque exsiccata, de quibus loquuntur Hippoc.& Gal. s. de ratione uictus a
: Tettio in intemperie calida quandoque apparet uci initus flaua bilis vitellans, erasis, interdum aeruginoissae & aeris , quae a iecore in ventriculum solent transmitti.
Secundo loco sunt fgna demonstrantia calidam te.
coris intemperiem, petita ab actionibus laesis retenim hi homines sere nullam habent ethnrum appetentiam, freque liter ae multum stiunt, habent pulsus veloces, frequentes,os amarum, ac faci te i hcidunt in febres. Tertio sunt fgna ex assectionibus corporis immutatis, plerumque iit i habent linguam citrinam, flavam, quandoque adullam & nistram,transmissa hile ad uentri lam aeribusque eleuatis vaporibus ad paries superiorestpraeterea toto corpore sunt male colorati: hii ius ni speciatim mentionem fae r Gal. s. de locis aru et aseap. 7.qui scribit, uniuersum corpus herbis ea es denti pallore infectis assimilari, interdum plum hetim, aut etiam magis fuscum reserie colorem, interdum alias quasdam colorum proprietates , quae nequeunt delambi: ex quo soloco ore totius eorporis gloriatur, se notassequcsdam iecoris intemper tela iantes. Praeter colorem adest etiam calor, ac sdipe quibusdam auctoribus , ut Avicennae S mea d. pracilitas, atq; extenuatio corporis uniuersi, qsod maxime muenit rationi: a. ει te, ea est aliud fimum vulgareastius non memimete Gas 8d Auicneone Medici antiquis res,&in ca I ditas, macul28ele nitia in votis manuum,di pedum plantis:& est ratior cum enim partes hae extremae snt imbecilles,& calore indigeant, pinxima ad illas perue omunt vasa,proinde multi quoque vapores S humores
eo transmittuntur, qui fi tuerim acres&atiuiti, eiusia
modi figna solent relinquere. Sed sciatis hoc silaum
non esse necessarium , cum uideamas saepenumer
multos in seni etiam intemperie calida laborantes . qui huiusmodi maculis de secitate talem: sicuti etiam videmus nonnullos ita manibus de pedibus male ast
Ios, potius propter calidi talem, atque aestuationem ventricula,quam calidiorem iecoris inti: eriem. Ad hune modum nonnulla interdum emorescentias cuias
209쪽
ηua,ae potissimum deriti laterist quod tamen signum
pariter non est perpetuo necessarium. His demum setiis alia duo licet addere alterum a iuuant: bus,& noce mihus r alterum a causis praecedentibus r erenim si alimenta , medicamenta & omnia calida no . tent , contra vero frigida conferunr , hoc manifestissimum est indicium calidioris intemperaturae iecoris , similiter fi praecesserint exercitationes , t Rio , tempus anni , constitutio aeris , a1tas , si fuerit cohibita aliqua bilis vel sanguinis vacuatis , ad summam , si praecesserit eiusmodi vidius
ratio , quae potuerit hominem calefacere , ex his omniuns licet colligere, hunc laborare calida iecoris
Sunas i Sequitur frigida iecoris intemperies , quam deis
alnumpa mons rant Mna contraria pracedentibus, se lotiari . sunt alba, ouda, pituitosa , tenuia, aquea: excreia
menta alui sunt liquidiora , decolorata, atha, cinermaia r quod si praeterea iungatur iecoris in decalfitas,am
parent veluti Iotura carnis: aliquando sequitur u mitus materiae pituitosae , generant ut plurimi fatus, Nempe refrigerato ventriculo per contentum 1
sic quatenus pertinet ad laesas actiones, bene appe.
unt alimenta, non vehementer sitiunt, male conto
4auunt, habent exilitatem,velut loquitur Auic tepidi ratem pulsus, nullam habent in ore amari luminem. sed potius acorem sentiunt, corripiuntur morbis frigidis,
xu . Sic ea qualitatibus corporis immutatis,huiusmodi
aegri hahent linguam,& labia albicantia, quandoque faciem,& palpebras quoquo modo subium idas, vaporihus gidis ad eas partes eleuatis, unauersum corpus est pallens,minime satium altrinum,rubeum, oeclinat ad frigidum,quod sentitur praeeipue in manibus ac pe4tibus ac demum hςc corpora non sunt gracilia,& emaciata. Postremo autem his addenda sunt duo illa signa a iuuantibus,ti nocentibus .&a pracedentibus causis quae potuerint hominem refrigerare, ut modo diximus de intempesie calida. - Srecam intemperiem eadem signa demonstrantii V η - ita sunt minus copiosa etenim genito pauco languine, paucum quoque fuerit illaus serum: sunt tenuia,N quadoque color denigratur, ut placet Ausc. Eacrementa alui fiunt duriora, icciora, pauciora,nec admodum foeten ia. Ipsi vehementer sitiunt,minus appetunt,habet pulsus duros ac facile siccis morbis cotta pruritur, laeditetur ab omnibus siccis, pauca polsonexa et citationibus vigilias,&c. Demum praecesscre,quae potuerint iecur, ia
s gna λα- signa quoque indicautia intemperiem iecoris humi
i. . dam, etsi illa, ut diximus, nullum dolorem potestani m. cere, sunt hxc. lotia plurima, excrementa alui copiosa, α humidiora, nulla sitis, nulla oris siccitasAmpus vas xersum molle atque humidum, corripiuntur morbis humidiotibus, iuuantur a rebus ficcantatas,laeduntiara contrariis, praecesse re causae , quae potuerim hominem humectare.
Hae tenus de senis indicantibus singulas intempsllies iecoris,quae n inter se commisceantur , fgoa qu
que mixta fuerint,quae facile ex simplicibus colligi possunt: atque illa quidem indicia possunt ae debent accommodari ad quamlibet intemperiem, non solum
cum materia, sed etiam sine materia, cum certum sit, Uramque habere eandem rationem, ut pluribus in si sentia non fit opus.
Caeterum hoe loco id nequeo dissimulare , in quos, uici & plerique omnes praetiei illum secura , mihi
videntur male sen tire.qui primum tractantes de intemperie iecoris, S simplici composita, Scum materia, di sine materia, deinde uatiant separatim de illius . . deh litate: quas veto debilitas iecoris sit altatio di HUMm 1 ineta intemperie.Galen. quidem 3. de tym p. caus. 8. di siue locis affolt.eap. r. scribit,eos laborare debili- me iccor Iliquos alioqui hepaticos nomina t,quicuque
citra inflammationem, istit rhum, ril alios morbos
manifestos, habeant iecur male asseetum, ut proprias operationes nequeani perficere r ad quem modum idem scribit Galen. in lib. de dig. mor h. p. s. nos nullos. ventriculi imbecillitatem appellare consueuisse, quotiescunque ille fine inflammatione, ulcere,vel alio huiusmodi morbo, deficit in cotiione alimentie altamen illud memoria repetatis , quod diximus supra de imbecillitate ventricula , istud nomen imbecilli tatis esse quid commune , inane , & contulum , uod nullum mor hum distinctum ae definitum fgnia eat , eum potius debilitas alios m rhos consequatur. Quamobrem cum Galen. manifeste in plurib is μι-L; locis, i optimis vero f. de locis assectis cap. 7. 8. de ,..
med. secun d. locos. cap. s. doceat, imbecillitatem e.
iecoris nihil aliud esse, quam intemperiem, immo 'vero esse iot iecoris imbecilli rates , quot sunt intemperies , plane sum nescius, quomod Λuic. ac caeteri particularem,& separatam iaciani tractatac nem de iecoris debilitate. ltaque nos ad imitati nem Galeni , agentes de curanda intemperie iecoris ,
fimul tractabimus de curanda illius debilitate. Sed
Si fiant dolores iecoris propter calidam intempta C ' .riem, quasi cum materia, duae nobis sese os nitii cu hcliniarandi indicationes, altera quae pertinet ad vacuata nem totius corporis, di pariis laborantis: altera quae conssiit in alteratione, quae fit per contraria . Vnde summa cum ratione quas admiretur, quomodo Auic. Alex. ac fere omnes,hane totam curationem pessiciant sola victus ratione, de medicamentis alteratibus, promsus praeiermissa generali corporis vacuatione, cum tamen nihil sit magis vulgare , di receptum apud Galen. & omnes medicos rationales, quam nunquam licitum esse accedere, ad tollendam aliquam intemperiem, ves propriam, vel eommunem , nisi primum praecedat generalis prouidentia uniuers corporis rQuamobrem longe magis probanda est sententia Archigenia, de Galeni, 8.de med. sec. locos ad finem,ri ante omnia aggrediuntur uacuationem corporis,t iecoris, per sectionem venae,cucurbitulas, di medi
Virum vero possitis fatisfacere histe indicationibus licet colligere ex pluribus,sed potissimum ex disseren- Pn:ρ --ttis postri ah intenso, & remisso, nec non a tempore. sis. Namque iecoris intemperies fi fuerit vehemens, antiqua, ac propemodum confiim ita, ut quodammodo peruenerat ad quendam habitum, qualis illa est, quando aegra habent eis orescentias , di intectrones culaneas,praecipue in facie, in manibus, di pedibus, vi diximus,aut dissicillime, aut nullo modo curari possunt; ac propterea caueatis, domini, ne istorum curam suscipiatis, ex quibus vel exiguum,ves nullum honorem vobis licebit consequi. Altera autem ex parte, si intemperies fuerar leuior, nee prorsus confirmara, incipienda est euratio a priori indicatione, & communi
Omnium agitur primum leniatur almis leuiori medicamento,quale inter catera omnia praeflantis naum videtur eassa, sumpta es tubolo, uti in canna , quae commode potest non solum ventriculum, & prunos ductus expurgare,sed etiam refrageaare . Laudant aliathamarandos',qui parater refrigerant,& αoaetatem uent aluum , sed cum manifeste adstringant, fortasse hoc tempore non ita videntur conuenire, siqi dem ex praecepto Hipp a .aphor. Io. corpora via quis purgare voluerit,oportet stulta iacete,quod potissimum fit re
seratas meatibus,quam apert onem impediunt acl iringentaa medicamenta. Caiaeatis a manna,cum si ι Ipecies mellis: sie a melle rotato solutivo, a syrupo rυlac solutivo, de altis huiusmodi mellitis, di saccharatis medicamentis,qua quoquo modo possunt calefacere, vessaltem non ua refrigerare ut cassia, praeterquam quod omnia duleia facile admodum conuertuntur in bilem. Su exemplum pro iunioribur.
210쪽
Quod si velitis addere,& thamar indos illos addatis parce ad 5 j. vel 5 j. ss circiter,si velitis exhibere casiasam in canna, de tui adj. iiii. circiter. - δε- Lenita aluo sequenti vel altera die secanda est vena, . sconueniant mancipes scopi, de quibus iam coepimus tractare in priuatis lectionibus. Ae sane nequeo satis mirari, quamobrem Alexander, Paulus, Avicennaac e t teri prope omnes Graeci, & Arabes, hoc rem dium pra termittant,cum tamen nulli dubium esse possi, quin illud & pro communi vacuatione,& pro re stiperatione eorporis uniueisi.& iecoris,& aliis nominibus,st non solum ville,sed etiam necessarium. Ineudatur autem vena basiaca dextri brachii , extrahatur que ea quantitas sanguinis, qudi videbitur congruens pio ratione copiae,& quantitatis sanguinis latis,temperamenti, bitus corporis,& rerum smilium. Odsi non liceat propter aliquam rationem venam incidere,forte non fuerit inutile sanguinem mittere alterutra ratione, vel apertis haemorrhoidibus, vel stan ficatis crui thus,quas Gal. sere constituit vicarias sectionis v
Sedia vena vel utcunque misso sanguine, mox ad ea medicamenta deueniendum est,qirς snt accommoda ta & ad refrigerationem iecoris, & ad concoctionem, N pta parationem materiat noxiae. De quibus qου idem medicamentis illud generaliter sciendum est, sumpta indicatione a natura partis,quae praestat Oiscium eo mune, Si necessarium toti corpori, nulla esse opportuna, siue calefaciant, siue refrigerent, siue humecten r,siisue siccent. uar non simul aliquod robur visceri possnt afferre. robur autem pracipue iecori afferunt quae avistringunt,sed cum altera ex parte medicamenta adstrin. gentia sacile possint in hoc viscere obstructio sies mei tate , quae N iecori di illius operationibns aduersantur quam maxime, omnino ab his cauendum est,quar ve hementer aduri unt: imo vero Gal. tantum abhorret periculum obstruci Onum recoris,ut maxime prebet ea medicamenta, quae aliquam vim habent detergendi, aperiendi,& praecauendi aptis Obsti uetiones. Quare ad sumniam, ita curanda calida iecoris intemperie ea medicamenta conducunt,quae refrigerent quidem, sed tamen non sint Oinius amaratu dinis,&aestrictionis ex. pertia ut docet Galenus 8. de in ed. secundum locos: in ter ea tera autem Omnia videntur magnam praerogatiuam habere cuncta cichoracea,endiuia, intubus , sonis chus,cichorium,S alia id genus . Facultas, inquit Gal.
horum olerum lubitigida est.& subamaraac moder te adstringens, & propter has qualitates optima pharamara calidis intemperaturas hepatis existunt: etenimvltra hoc quod moderate refrigerant amplius, & r bur visceri addunt; propter adstrictoriam facultatem,Sc.qu i sequut. tu . Quare vos hortor, ut in curanda calida iecoras intemperie,siue cum febre,sue absque febre, di leatis si aliariter vii huiusmodi medicamenatis , quae praetre ea ex Galeni sententia loco citato, sunt usque adeo teria mala, ut neque censeat esse prorsus inepta ad cutandam quoque frigidam huius visceris intemperiem. De quibus quidem medicamentis neque . illud est flantio pretereundum , quod idem habet c/. arac a Gils .ue in ea secund locos cap. 8.veteres medicos variis mod is illis uti eonsueuisse, & decoctis ex aqua vel iure,& redditis in succos, partim ieeentes, parcim sic catos,ae demum siccis oleribus,tritis,& redactis in puluerem . potui i aspersis , qua sane multiplices rationes admini litandi talia medica ineata sunt optimat, &advsurn reuocandae. Noe tempore sunt vulgares strupi, vel simplices, qui ex succo endi uiae , cichorii , aceto lae , & smialium: vel compositi, qui ex pluribus mixtis medicamentis .ium melle vel saccham consteiuntur, qui dein iaceps, vel aquis ilillam iis, ut facere solent eommuniter practicantes, ves dccescia earundem herbarum, quod
ego perpetuo facere eonsueui Aduuntur,& propir nan tur : qui quidem noliti vulgares sympi non longi a diis stant ab instituto Galeni,& veterum,ut vel ex hoc uno loco potest intestigi,in quo Galen. de sententia Al 'cleis piadis vel potius Antonii Musae; talem probat com im
Quae sane eadem in sere eum compestione sympide cichorio simplicis. Verum de toto hoc nenotro, pratinenti ad commodam praeparationem,& administrationem syluporum,& omnium medicamentorum,quς sunt in communi usu , mihi propositum est quamprimum Opportuni temporis raso nobis sese asserat,in priuatis lectionibus v iscum agere. Praeterea Gal. laudat succum filicis cum aqua mulsa, tanquam optimum medicamentum quod ei ira mamissam caliditatem, aut frigidi talem possit istus expurgare , & meatus aperire , unde apud nonnullos, ae speciatim in hac ciuitate , solet parari syrupus de filice, qui sane minime est negligendus, quod istum quoque volueritis curare, ut pacetur , habeatis exemplum: a stitii filii . lib. v Saethama I, i .cia ν ιειων Iaciharum , O mi νυ ι sexniam
Vel idem syrii pus conficiatur ex decocto filicis, &saccharo . Et si autem praeter medicamenta iam proposita alia etiam proponuntur,ia probamur a Galaamen cum cI- choracea, ut diximus, omnino principem locum t neant, non est vi aliorum longiorem catalogum faei mus: Sit ergo exemplum pro tumoribus Syruptiqui pri
si quis voluerit uti succo recenti en diuiae, lictorii,& similium,ille poleti ea hiberi ad j iii,t sed eum hi laeci liquidi s ni minus erati, irequentius utimur condecisatis, uel solis, ues fimul cnm aliis oppurtunas medic memis. R stiles ei ha .idosai. g i. Deeiritim La Maon. 9 β. Misis fas l. εω , Oaψειαν, qui commode poleil exhiberiante syrupum Sie licebit sit iis medicamentis redactis in puluerem. qui simili ier permiscentur, vel cum si rum, vel eum aliquo decocio accommodato. Sed heque illud ignorandum est, prster tot vius ei choraceorum recentiores,& alias rationes excogitasse, minime inutiles,& admodum gratas, etenim condi uter saecham,& radices,& solia,& flores cichoret,quam vulgo appellant conseruam foliorum,uel florum eichoret,quod item medicamentum potest exhiberi vel cum aliis syrupis, decoctis, aquis uiuatitiis, aut solis, aut
certe moderate viendum melle,saccharoiae rebus Omnibus, quae ex illis praeparantur, quod,ut paulo ante notauimus de manna, acale conuertantur in bilem,& possut intemperiem parum iuuare, rte etiam augere: in quem alioquin abusum communiter praeticantes s lent incadere frequentissime.