Alexandri Massariae Vicentini, ... Practica medica. In qua methodus accuratissima traditur, & cognoscendi, & rectissime curandi omnes humani corporis morbos, ... Cui recenter suis inserti locis ex ipsius auctoris autographo desumpti conspiciuntur bin

발행: 1607년

분량: 603페이지

출처: archive.org

분류: 생리 & 의학

241쪽

DE SCIRR

Iractenus de anatome lienis summatim, ex quibus Deile est intelligere, lienem posse laborare omni propemodum genere morborum: namque propter partes similares ex quibus componitur,potest laborare qualibet intemperie.& smplici,& composta, di cum mal ria,& sne mater a quae tamen intemperies sine materia dissicile cor noscuntur, neque mea sententia diutius possunt perdurare. Quare lien potest laborare tumori hus praeter naturam, inflammatione 3 sipelate, inde

mate, scirrho, & longe sane frequentitis caeteris sole laborarescirrho, quod a Gal.traditum ess s. de med secudum locos,inmoa .cap. necnon 1 3. meth. c. I 6. Etenim

cum lien instituto natura, si euii diximus nutriatur sanguine etamore,qui est veluti limus sanguinis purioris, di sirile nigra bilis effertur hinc Deile euenit, sanguine ipso in venis indurato, fle qui propter crassitudinem neque excerni,neque discuti potest vi S tibii ructiones di duri tumores celem me,& frequentis me generentur: id quod speciatim docet Gal.us usu venire, qui vi utur familiaritet alimentis ex quibus crassi, & lenti suci ci solent generamus licet addere umorem quoque flamosum,cum facile melancholia conuertatur in statum qui potest contineri,vi ego puto, non solum in tunica, sed etiam in ipso corpore lienis. secundo lien potest laborare morbis in compost mme ac potissimum obsit uetioni hi,s : neque enim potest laborare morb)s numeri, stus,& smilliatmeis non isssint qui sabulantur aliquando lienem inuenium Lisse

in dextro hypochondraci. Tertio potest laborare moraho in s tu a unitate,qur quidem ino bus solet isse maxime periculosis, propter insigne in sanguinis fluxi

nem,qua 1sequenter solet contingere. Miutum quoniam tractatio omnium mmborum Iienis necessirio foret long mma vi e to possimus asegredi morbos intestinorum,& aliatum parcium qus colanentur in venire inferiore, quarum intelligentia est maxime utilis & necessaria uiui mihi viuum scit hum eligere,in quo& structiones continentur NI n re Dera scuti lien &obstructionibus fle duris tuni Ombus Iahorat frequentissime, ita aliis mos horum generibus Iaborat satissime, adeo ut parum utile, folle etiam superuacaneum videri posset in sngulorum euratione versari.

De seirrho generaliter diximus satis, tractantes descii thoietatis,quae iure possunt ad hunc locum trans

ferri Lien igitur Deile & frequenter corripitur obstiuctionibus & seirtho, 8 longe facilius di frequentiusquam ieeur,ut dicit Gar as. metho.cap. t ε. id quod minime eredendum est men ire propter naturam,& luhsantiam eius, quae omnino tarior es substantia & car ne iecoris, & conleo uenter minus apta ad Osflructio res & tumores sed illud potissimum contingit ratione alimenti eramor is di luculenti, quo diximus hanc vartem nutriri. Scirrhus autem generatur in liene eadem propemodum ratione, & propter easdem fite causas, propter quas scirrhus generatur in iecore. Nam vela principio generatur,& augetur,demumque in magitutumorem attollitur,quotiescunque in lienem congeriatur stultus crassus, di melancholicus humor, qui aut propter imbecillitatem facultatis ea pultricis, aut pro pter obstriniones, aut propter aliud impedimentum, excerni,& a nati uo calore digeri non potest. vel secundo modo succedit scirrhus lienis altis morbis, id quod praecipue accidere consueuit,cum medici imperni fietaquentius & longius quam deceat,inflammatio ues, &eos pelara astringunt & relaigerant. Quamobrem sicuti causa proaima ex uua si scit thus lienis , sunt humo res eras & melanchol tetrita causae magis remotae sunt, quacunque huiusmodi humore possunt genetate, qualia sunt invictus ratione vina ni ilia Neram, largior potio aquae frigidioris ac mari me si illae pallistres fuerintillantes & lutost: propteretnam piscipue tausam in quihusdam loeis,eum caream bonis aquis reperi utur quais plurimi lienosirita enim & veteres medici,& GaIs. de med. laedo sic. a. proprie eos vocabantiqui indurata

lienis affinionem habebant, ita ut hic morbus sit quodammodo proprius illius loci medici endemios vocatens morbos quasi patrios carnes item quae crassum, &glutinosum succum possunt generare, ut porcinae deporinae, uinae,cle quibus speciatim carnibus bouinis, cusnt alioqui in frequenti usu,dicit Gal. 3.de es m. facult. Σ. si quis eis familiariter nutilatur , huic ex tali succo lienem intumescere , malumque habitum, &hydropem sequi r faepenumero tales sunt vehementes eaercitationes statim post sumpta alimenta, N ad summam illa ramnia quae copiam huius materiae crassioris possunt emcere,& fouere, de quibus non semes di

ximus.

signa indicantia scimthum lienis sunt multipliciar in

s mssio hypochon urio percipitur dolor grauatiuus, Ntumor durias,qui aliquando usque adeo crescit, ut unuuet sum impleat hypochondrium, imo vero usque ad partem dextram pertingat, s fueri scirrhus exquisitus, S s .alidissime comprimatur, earet Omni dolore , &sensit, sicuis dirimus de scartho iecoris: dum a ger se aliquo labore exercet, dissicilius spirat, id quod etiam contingit dum in latus dextrum decumbii magis quam si

in siristro quiescit, propterea quia non ira impenditur viscus, neque di aphragma ita a Viscens magnitudine

premitur.

Color uniuers corporis est vitiatus, ac sere ad nigredinem vergit,ex quo de sententia Hi proc. docti Gal. 1. de naturalibus facult. cap. vltimo , quidus corpus si rescit,his lienem decrescere,& contra, quibus sien crescit iis corpus contabescere, & vitiosis impleri hum

Lienos cibos male concoquunt,etsi maiori ex parte

illos Noe appetunt, nulli flatus generantur in corpore qui rugitum fluctuationemque in silistra parte solenter citare: magna sere concurrit & animi,& corporis iis p miles, S ignavia; demum vero cum lien magis cor rumpitur tune prsdicia omnia symptomata fiunt x a uicta,&mans fessiora: hinc os male olet gingius exedutur,ti a dentibus dilaedunt, sub nocte pedes intum Gicunt , sanguis quoque ex naribus saepe profunditur, quandoque in manibus 8e er tribus ulcera nascuntur quae d)Heuster sanantur:qu rum omnium symptom tu ii, ne frustra in h ic re sim Ioiastior, facile est unicui que causam reddere. Hre igitur sunt sena demonstrantia scirrhum lienis, qua nos collegimus ea Gai varias in

loci ex Paulo lib.3. cap. 49.ex Cornel. lsouah. 4 cap. 9 ex Aetio lib. I o. p. Ii .di caeteris. sed iam ad Grai fonem apgrediamur.

Coinmunis indicatio curandi scirrhum lienis, sicuti Car. A. reliquarum partium,ut scribit Gal ιε. me lio. cap. 4 illa est , ut ibi to um evacuetur quod prater naturam in particula coimnetur: alias vero nos docuimus ex Gal. istud filari cum medicamentis discutientibus una , &mollienishus , parti in )nternas , & partam externis r de quibus illud primum sciendum est , ex

Gas. a. ad Glauci initio s. cap. quod conuenit limnem induratum curare non solum externis fortibus medicamentis, sed etiam per sertissimas potiones, cum haec pars sne molestia di bene ferat valentissima medicamenta. sed quia non decet accedere ad h xc particularia praesdia, ni fi antea praecedat generalis vacuatio imi υ, corporis idcirco omnium primum cum morbus non det inducias,lenienda est aluus cum electuariol

nitium vel cassia, quae in hoc casu est presta missima quihus poterit permisceri portio hierae timplicis secum

Nonnulli familiariter viil tutelectuario diacatholico sed cum illud recipiat, & senam, di thab arbarum, tialia id genus meditamenta, no puto ego inter temetia

242쪽

numerand si esse eis reuera satis laue & facile est medi-

.. o. camentu Post alui lenitione una vel altera die secandanis. est vena, tametsi nonnulli hoc remedium abhorreni, quos miratur Gah in libello de sanguinis mulione i6. L fatetur se non potuisse intelligere, qua de causa medici lienoss mittere sanguinem neglexerint, cum ille longiore experientia deprehendisset, illos perpetuo exsanguinis missione magnam utilitatem percipere. Ita que si vires videantur posse hoc remedium perferre, quod est rationi consentaneu suturum esse,nisi scit thus fuerit confirmatus & exquistus,neque humores longe distent a forma sanguinis,consentiente aetate, audeatis venam incidete, scuti iaciunt omnes propemodum

probati auctores.

- ωια. Sed est hoc loco insignis dissicultas de vena, quam

laborante liene secare oporteat . Gal. quidem 1. ad

re venam internam sinistra cubiti, quam basticam vocant, & s haec non compareat , consueuit seca re venam mediam , ac polliemo neque hac apparen te , cephalicam. Altera autem ex parte plerique nostrorum temporum medici solent secare venam inter digitos minimum & annularem, quam salua tellam vulgo vocant: quam quidem rationem mittendi sanguinis etsi nonnulli existimant ,& ego quoque oli in Opinatus sum, excogitatam de inuentam fuisse ab Arabibus, & recentioribus medicis, tamen certum est nonnullis quoque Graecis, S veteribus medicis eam notam , es familiarem fuisse. Nam praterquam quod Aelius lib. io cap. t ι. & Paulus lib.3 cap. M. Rlib. s. cap. go. illius mentionem faciunt, Gai. quoque

meminit huius praesidiis , non semel, sed maxime 6. de anatom. ad min. prope medium,qui dicit ad hunc modum. Altera parte mediam regionem ingreditur digiti medii, di annularis, quam venam non aulli in sinistra manu secantes, permitientesque sanguinem ex ea fluere,quousque ultro sitatur, lienem ex tali vacuatione iuuari asserunt. Ex quo loco id obiter licet nos intelligere, antiquiores medicos in affectibus lienis non eam venam secare consueuisse, quae vii inter

minimum digitum , & annularem, scuti hod e passim N ab omnibus seri videmus,sed etiam potius quae

inter annularem, & medium digitum reperitur, quae quidem, ut etiam sensus demonstrat, & amplior, dimantiellior apparet. Quaeritur ergo, utra sectio venae sit magis congruens ad ducendum sanquinem, & tinuanduin lienem laborantem, vel basilicae, ves salua.

tellae iii sinistro cubito. Qui tuentiir dignitatem venae basilicae s primum habent perspicuam rationem , quod hac vena, di propter amplitudinem, & propter vicinitatem sit longe accommodatior ad ducendum sanguinem ex liene, quam si saluatella, quae sane,&propter distantiam, & propter parui talem , longe minus potest hoe i plum praeliare. Secundo pros runt Galenum, qui ex una parte, ut vidimus, solet

perpetuo in tertiam venam secare: ex altera autem

sci ibit in libro de sanguinis missione, r4. Ex venis quς sunt ad magnos angulos oculorum, aut siti lingua, nihil effatu uignum effluere eonsuenisse, sicuti neque si quis in pedibus, aut summa manu venam in dat, quemadmodum oui lienem curari arbitrantur a venae sectione, quae ad secundum est paruorum digitorum. Eae quo Galeni loco duae videntur posse colligi verae conclusones: una quod isthae vena saluatella nequeat satis copiosum sanguinem prosunderer altera,quod de

illius usu ad curandum lienem Gala uitiar potius de aliorum, quam de propria sententia: id quod ille quo.

que facit loco citato. Tertio de admin. anat. v trobique enim videtur loqui de sectione istius venae ex senten Da veterum. Qui vero sauent venae saluatellae:afferunt duas rationes,quaa ponit Paulus lib. s.cap.49. primam viilitatem reuulsonis, quam constat eo esse essicaci

rem, quo si ex partibus longinquioribus: secundam latentem quandam sympathiam,&conuenientiam, quae nequit explacari. Deinde hanc opinionem confirmant

apertissmo Galeni testimonio, qui libello de sanetui

Dis missione,cap. 6. dicat ad hunc modum: Sic liene laborante inciso eius venae, quae ad annularem est disti tum sinutiae manus,luuat aeque, ac s internam quae in cubito est, secueris, si quidem iuuat lienem male ais clum, sanguinis ex sn:stra manu va uatio, praestat auiatem non semel quod conuenit euacuate, sed in duos partiti dies. Hse. Gal. Postremo autem adiungunt expetientiam , & fere communem consensum omnium communiter practicantium qui laborante liene hac ratione mittendi sanguinis utuntur stequentissime atq; ut aiunt, cu maxima fgrotu utilitate, & facilitate. Si quis a me qua rat, an vena saluatella curando si

ni possit aliquem usum praestare huic respondebo cum Gileno sectionem huius venae posse lienem male als ctum iuuare. Si quis rursum quςrat, utra lectio venae an saluatellaean interna, si commodior mutilior huierespondebo cum eodem Galeno, sectione venς interans longe esse commodiorem & utiliorem, ubicunque non sola revulsione, sed etiam derivatione, & copios, omnino vacuatione opus es a squidem vesa interna cum sit ampla or,& parti laboranti viciniorbure censenda est magis accommodata ad sanguinem effundedum quam sit altera,qui,& longinquior est, & ita exilis,&parua,vt ex ea nihil sanguinis eis tu dignu effluere possit. Quanquam ut vere dicam,non satis intelligo,qum

modo Gal. assismet, lecta vena in pedibus, aut in summa manu, minimum sanguinis effluere. nisi dicamus

ita fieri si vena simpliciter aperiatur,nee aliud artificiuadministretur: namque reuera s prster apertionem harum venarum adhibeantur. vi vulgo fieri solet ,&metiones,& ligaturae,& balneum aque calidioris,uidebitis in praxa lecta vena,& in manu, di in ex tremo pede sanguinem prosuere copiosissime. Ita ergo statue dum est, laborante laene sectionem venae saluatellae in bra chio snilim, nec non laborante iecore in brachio dex. tria, posse aliquam utilitatem assit re id quod ipse quoque cogor fateri es verissimum , qui s spenumero hac mittendi languinis ratione vir conlueui,& quandoque

cum tama ς utilitate,vr miratus fuerim.

veru illud res at adhuc,ut in teli gatis, qualisnam sitvsus dictarum venarum,& quo potissimum tepore debeant secari, quod a nemine traditu es . Paulus intes csteros maram e probat hoc remediu, propter reuulsone aiecore vel liene . quod si ille intelligit similli celeuul fionem,credo eu bene sentire,cu Galenus doceat mulatis in locis, revulsione ex partibus distaribus seruata rectitudine perpetuo Leleda esse: quod si in ligit non

modo ieuulsione aed etiader uatione,qua equide puto illia intelligere, cu sermone habeat de inflamationciquo lepore necesse eli no solu reuellere, sed etia dera te,& vacuare a parte laboranti ,utique censeo eum ma te sentire. Hoc tempore mos est medicis fere omnibus, non principati morboru, sed post cateras vacuationes. laborante iecore vel liene ad sectionem unius vel est rius vens confugere, ' uem sane morem puto optimum esse,& dignum imitatione,cum experientia confirmet aegrotos ex tali prisidio atque hoc tempore administrato,sine ulla uir tum iactura sspe magnam utilitate percit . Propter quam uero rationem, an reuulsonem anyentem tympathiam, an aliter istud fiat,non ego multu laboro,cui satis est illud nouisse, in assectionibus litanis, di iecoris lectionem uenai u in summa manu,s omportune fiat, L post communes eorporis uacuationes, pr laram sve operoni prassare. Franciscus Valesus lib. 7. controuersiarum,cap.3.gloriatur se longa medita tione inuestigasse rationem, ante a plum excogitatam a nemine,propter quam lectio uenae saluatellae ad curas

dum lienem, & iecur,non modo utilis, sed etia utilituena interna censeri debeat illa uero est,quod extrema corporis partes internatu partiti sunt emunitoria natiaralia,non tame indifferenter omnium, sed earum cum quibus habent rectitudinem, scut habent manus cum hypochondrais,dextra cu iecore,suis ira cu liener eum ergo excrementa cuiusque membri naturaliter seram

243쪽

DE s CIRRO LIENIS. I9s

tur ad illius emunctor iusta, & quo natura vertit per Neque vi solum huiusmodi medicamenta deco

conferentia loca, eo ducere Oporteat, idcirco expedit , sed etiam arida ,&contusa ad hanc rem sunt a laborante iecore venam secare in dextra manu, aborati commodata ad quem n Odum dicit Gal. ade alim. te liene in sinistra, propterea quia iacile trahuntur ex- culi g. me. fu cisan obstructionibus,&sciri ho lienis uti- crementa ad eas partes, ad quas tanquam emunciolia, liter exhabere caricas cum thymo, aut pipere, an ei n-secudum naturs institutum ira hi consueuerunt. Quam gibeream pulegio, aut saturegia, calam nihi , R stiri- quidem sectionem venae robat Valesius non princtia libus, sicuri vulgares, ita sunt optimi trochisci deca pio mortiorum . eum copia humorum eli maxima, sed paribus,ex quibus sani pilula,qus assumuntur mane, pos alias euacuationes , quo tempore melius poterat vel simul cum syrupo, vel cum allo accommodato meis αmembri facultas excrementa sua expellere , cum iam dicamento . . deposita suerit multitudo,& humores ex toto corpore Coue ina materia,& praeparato corpore, iam costiis Fura ii cor fluere cessauerunt. Hanc Valesii cog talionem um tandum eli de pureatione, pro qua sitiit accommoda lui commemorare , ne quis propria laude fraudetur, cum reuera sit inste tuosa, nec prorsus rescienda. sidhac de re satis, de qua etsi dissule, sorte non inutiliter disputauimus Post lenitam aluum, noli sectam venam, opportune sunto hibenda ea medicamenta, quae possunt attenuare,incidere, & e obstruere ipsum lienem, incipiendo primo a leuioribusdum prorediendo ad vale in Doramiquibus quidem administrandis illam perpetuo cautionem decet adhibere,ut ab his abstineamu qu v ns mentius calefaciunt, namque ut alias notrutinus, huiusmodi medicamenta digerendo partes humidiores,& tenus Orex cras'. m alioqurn humorem solent ad nuco Hiai. reddere crassorem. Sint ergo tyropi, Oxymel fimplex ,

ia . de fumaria simplex, de borragine, de pomis simulex .

Decocta ex cichore . cetracia, bctonica, fumo terrae, horragine, & similibus : Meemni sunt ad uacidum temperata , ac princ pro bene conuuniunt. Et sit

Valenta .rra liani tyium com fili, aymel, Iyrupus de dia .bus & quinque radicibus hiran ranus, de cich reo fine thihai bato.& alii id genus.. o loco mihi libo vos admonere de quodam vulgari, atque vi puto communi errore Omnium prope communiter praαιδ η eantium . qui eoncoquendis, &pra palandis num inmuu -nnxiis , post syrupris simplices, flatim accedunt ad syrupos , quosdam compositos, quimagis faculta. tem habent purgandi, quam concoquenda: quae quidem medicaalenta,tantun) abest vi iuuent coctionem humorum, ut potius illam pertuitam atque impediat, id quod sacile unusquisque sarchitur , qui illorum compositionem & in eredientia medicamenta voluerit tonsiderarer recip/unt enim ut ali mando vobis demonssia ho& eam uri, Nahamar in clos, ti senam, &polypodium,nonnulli helleborum, & aha huiusmodi soluentia medicamentae talea sunt, quibus familiariter isti utuntur in praeparando humore melancholieo, deuo agimus in praesentia. lyrupi de fumo terrae e m potus, de epithymo, de polydro,de pomis compositus. di similes: quare uti, hortor ne incidatis in hunc errorem, ut ab huiusmodi purgantibus medicamentis perpetuo caueatis.

cis Asiam Pro decoctionibus sunt simplieia medicamenta thalia maiam madiys,chamaepitys, cortices radicum capparoru, huiam . ha tamarisci, martubium, scordium, radices apii, se niculi , periosellai, & limitia . sit exemplum de cotti . R carea h

tasire p. medicamenta, lena. polypoduim,epithynu m, S caeteris omnibus tot geris iacior helle rus niger. Composita, electuariu in diacatholicum, disen κ . sed omnium prael antissima sunt hi eradi locvnihidos, quam Pachii appellant,&confecti hi lectit si occurrant homines robusti, sunt patula de heimodaeiulis, saetida quae reci 'tunt bd lbum,oponanaeum,& simillia,qu. sunt opi aeriunt,& alia mulia Pro rumoribus

surga iactii pore uniuerso non motio iemea, ted si ita serat Mea so,ti bis,& saepius,iunc tempore Dppor-nanissimo lice' accedere ad ea medicamenta, quae peculiarem vim trabeant attenuandi, ne idendi, emolliendi, discutiendi, de liquandi lienem,qilae quidem plura-ma sunt, partim interna, M partim externa. sed anteis praecepti. quam de illis agamus, duo Gueni praecepta sunt an L GaI i.

maduertenda, quorum nos admonet I I. metho. cap. I. rinc non s. ad Glauconem. Dunum quod sumpta indicatione a natura patris,utamu caute medicamentis relaxantibus, ne lienis robur dissoluatur, quod sane seruare oportet, cum praesteti is sum commune toti corpori, nempe expurgandi quicquid limosum, S ericlementosum in iecore generatur . Alterum, quod Var ri , eis virumque viscus, di tecum, & l en pristulant reme 'dia similia genere r tamen curandis otii ructiona hus, Sscirtholienis medicamenta tanto valentiora tota uenire, quae habent vim attenuandi, incidendi, EL amiatiendi , quanto laen crassiore utitur alimento. Nam 'vale metiscamentum iecori est absinthium, tale est lieni cortex capparis , & quale iecini est eupatorium , tale est lieni scolo nullum,uuod vulgo citrach appellatur. Interna vero medicamenta apta ad molliendum Davi ea a&dissoluendum tum tem benis, adque erus obiitu QMa.ctiones, dein temperies, hae sunt medicamen a simplicia si tracis radices capparorum, amolici,cham s. t ys, chamaepitys , semina anilorum, sceniculi, agus casti, bdellium, ammoniacum , opopanacum, tagapenum,' squama chalybis a quibus addunt recent ores sariam ampliam, lignum gua iacum , chinam, assifras, di alia uius generis. Composita autem medicamenta sunt trochisci de tapparibus,de eupatorio, de sacca, conseia et iones. aromaticum rosaceum,dia minum , diam schum dulce, & amarum, electuarium de bacos lauri, theriaca,mith radatum,& his sin illa: ea quihus ad vostram exercitationem non grauabimur nonnulla exempla proponere. mmdniae; g i.

adesti, 3 si

244쪽

GaIMis Inter c i tera omnia chalybs, di omnia quae ea chaly ν sona be pia parantur hac in re habent insignem praeroga r uam,ac primum est aqua chalybeata, quae nimirum ex. calybe lenito sepius extincto preparatur, de qua scribit Cornes. Cel lib. s.c. y.quod piscipue lienem eo minuti: quod, ille inquit, animaduersum est in iis an iam alib. quae apud fabros educata exiguos habent limnes: cuius idem pras dia mentionem Deit Gai. ex Α chigene s de med. secvfid. cc. a. qui scribit potione parandam esse non febricitantibus eum vino, febricutantibus autem ex sola aqua: quod etia eonfirmat Pa lus, Aetius,& caeteri prope omnes; secundo est vinum calybeatum, quod a variis medicis vario modo par tur hoc tempore: sed ego vobis communicabo illa huius vini praeparandi rationem,qua uti soleo iam annos multos, est huitismodi. R Limasti. es hola Ll. i. Abi ιων famat araia, ct illi insi auarum Pnineris gaν μγ tiarum 3 g. ct isa redim

Nonnulli noe vinum solent ea hibere in prandio &csna,alti pro syrum dant mane ad * viii. circiter & cumroque modo utiliter possit propinari ego illo pro sympo uti soleo frequentissime,& sane inter caetera omnia medicamenta in tollendis Oh structionibus, & stiria rho lienis, hoe fortasse eensendum in principem l

cum obtinere.

Tertici cst aliud medicamentum mea sententia , di celebre,& escar, quod praeparatur hoc modo. Trachisei. R Ssis mi ehalybis

macum hoc tradidit, scripsit Porcellum ad triduum hoc medicamenium bibisse, & postea dissectum sine liene inuentum fuisse. Verum de iis satis, uorum imutati ne unulqusque facile potest multa alia sta conficere,priterquam quod Galenus,&cς teri omnes auctores maximam horum medicamentorum sylvam posis Exi a sunt suppeditare.... ia .lia Diximus de medicamentis conem uentibus,purga .ria.. tibus , & dissoluentibus humores esset entes, obur Φ ehione, & sciri hos lienis, superest ut agamus de m dieamentis externis: in quibus quidem eligendis id sedulo est animaduertendum, quod notauimus quoq; de medicameniis internis, quod n: mirum haec medicarneia snt attenuantia mastis suarum pariau tenuitaterquam insigni caliditate: quandoquidem quς insigniatet ealefaciun Adissoluendo partes humorum tenui res &numidiores , eos qui remanent crassiores .. &duriores reddunt: quocirca ea uus sunt in seni ama. ritudine praedita optima censeata sunt, quibus commode permisceri possunt,qus aliquam habeant auste. Tam qualitatem ,&alicuius altrictionis non sunt ea pertiar ex quo factum est vi Ga l. locis citatis s. de

compos medic secundum locos.Σ .ad Glaucis. I. m th. t 6 di aliis locis, probet usum aceti, adeo ut cupiat id a medicamentis splenicis nunquam separari . Porro ea tertia medicamenta sunt multiplieia& v ria,inunctiones,fomenta, cataplasmata, unguenta, Aealia id eenus, quorum ad vestram exerci tationem non grauabor non nulla exempla proferre , & primum liti

M.At hini ana i s. M. Osar Γώmens. . His sunt effieariora oleum liliorum alborum cum aromatibus,quod vulgo de been appellant, oleum de lateribus,& alia huitis modi. Exemplum fomenti

Quoniam vero hic morbus saepe est adeo cotumax, ut necessariumst deuenire ad praefidia effractora, ideo ut abundetas exemplis labratis & alterum. R Ammani eis rael,

pracipue apud Gad. Oiscinae multa praeparant,&c5- finiant medicamenta ad perficiendam hane indieationem, qualia sunt unguentum altheς, de meliloto, di chylon magnum,unguentum Agripps dearthan ita, de fermento,& sorte alia huiusmodi. Hoe loco non est praetermittendum remedium quoddam vulgare. N est lapis molaris, pyrites, au i laispis alioqui durissimus, qui acerrimo aceto extingulis tur, linteis inuoluitur, & saepe ad lienem apponitur rsed iis medicamentis utendum est tantummodo cum tumor saltem aliqua ex parte mollitus fuerit r nam ruod memoria tenendum est , in morbo diuturno ac iffelli decet alternatim uti medicamentis , partim

qua henis duritiem molliant,partim q distutiat, adeo

245쪽

DE DOLOR

vi modo aduna,m do ad altera medicamenta rede mus,ut res ipsa postulabit. Vulgare item atque optumum est emplas tu ex ammona aco, Dum panaco, Cleo de eapparibus , aut oleo cucumeris as nini, di aceto,qno accommodato in totio , aegri viuntur longissimorem p re,& maxima cum utili tate .

Canerum praeter haec omnia medio deueniunt quandoque ad synarismata, eucurbitulas scarificatas,

hirudines,vescantia medicamenta, ae tandem ad camterium lienis,vel potius sinistri hypochondrii. Nonnulli etiam ι si in ea regione lienis compareant .ve nigriores,audent illas incidere de quibus quidem prς sidiis fere omnihus Aetius tractat copiose cap. Io. &ri .lib. io.de quibus etiam mul.& Gal. nee non Alex. lib. s. eap. I3. qui recitat historiam euiusdam militis, qui ad illum veniens totam lienis regionem barbari cis ferramentis candentibus inustam ha hat. Ae si ne huiusmodi medica menta,scuti ea una parte apud nos sunt prorsus insolita, & inustata , ita ex altera, cum habeant communem consensum tot graui sim rum hominum, sertalle possent aliquando in viam reuocari, atq; eo magis quod nisi essent profutura, mea. certa sententia neq; ullum periculum essent allatura. Postremo autem sunt nonnulla quae latente quadaui & proprietate dicuntur laborantem lienem tuu re, de quibus tractant multi, di veteres & moderni: h ic trahet Gai ex Asclepiade Ae Archigene ude med. secundaoco cap. 1. Cynogioni M. i. cum cyath. iiij. vini, tertio&expressum liquorem ante cibum hibendum dato. Aliud: A fini aut equi sylvestris lienem stratum tundito di reponito ,& cochlearia duo ex hubeas,cum vini diluti cyathis tribus. Rursum amuleta di per connarietatem quandam naturalem ad iecurru lienem facere credita multa quale etiam est seques: venam retro aurem sm stram secato, & detratio sanguine a flectum lienem conmeato, multa,inquam, h: bet Alex. multa alii, de quibus nolo ego meum itidu,- - cium interponere .ltatualde aliis unusquisque pro suo arbitratu,& pendeat ex experientia Apud nonnullos - u. pr. sertim monachos, est familiare quoddam re

medium,ad sanandos omnes scit thos lienis, quod sue latente quadam proprietate, sue aliter aiunt esse eis cacissimum,&est huiusmodii hominem lienosum nudatum collocant supinum, &ad regionem lienis accommodam solium eliariis: deinde omni conatu &intis viribus securi acutissima supra chartam lienem

percutiunt, quem hoc modo charta remanente in te gra aiunt rumpi,minui, & lanari, tametsi non leuem

quidem vulneris & sanguinis effusi faciant suspieio nem: quod quidem remedium mihi magis ridendum, forte etiam detestandum videtur, quod ego quidem semel vidi. Post hie omnia illud unum reliquum esset, ut agmtemus de victus ratione, sed ea iis quae a nobis variis in locis tradita sunt, facile est unicuique illam probe instituere: breuiter victus sit attenuas, cibi conlieni ut qui aperiendi aliquam vim habeaticile concoquantur,ia honum sanguinem possint generare: sicut ex autera noxia sunt quae crassum di glutinosum suteum possunt efferae. Potus sit vanum tenue, quod aquam qua sertum vel chalybs eatineius fuerit,dilui pote

rit alioqui prorsus aqua abstinendum est. Exercitatim nes moderatae iuuam, antequam alimenta sumuntur,

nec mahi probantur vehementes illi motus & eursus, de quibus loquitur Aetius lib. Io cap 33. scuti neque nulli probantur illae appensones ad scalas,qum a vulgaribus fieri solent, ut lien, quemadmodum illi opia

nantur, dat & minuatur. Somnus sit moderatur, nee statim in assumpto Min .ento ineatur: alui excrementa respondeant cibis: vitentur animi per urbationes, at

que hactenus de obstructionibus de icirrholliems.

De Dolore cosco.

Naestinorem nomine Medicilintelligunt totu illud instruinent om sue eorpus quod inferiori ori ve triculi in cisti nuatum & ad extremum usq; podicem peruenit,quod quidem eum si praeloneum, neq; eadevbiqi sit figura, sinas, substantia, neq; habeat eundem usum quasi multa sat organa, plurali voce intestina .

nominantur. Haee anatomici diuidunt in duas partes principales, nempe in tenuia A crassa, atq;. ea hi, sin sulis ternarium numerum cot ficiunt, adeo ut lex sint:

in uniuersum: tenuia sunt duodenum, ieiunum, lenue

crassa sunt coecum,colum,&rectum. Te uia intestina, V ct qua sunt superiora,Gal auetore . de usu patiae. II. ad μα- .hoe potissimum sunt esset mala, ut eorum beneficio, quicquid est succulents in cibo ventriculi opera elaborato,id ad iecur sanguina ossetna deducatur: quaiste di frequentissims ex me senterio verae ad ipsa perueniunt,quae assidue trahunt di alliciunt, quicquid cibo

benignum & socculentum est. Longa vero,an usta, 'evariis anfractibus ea circu duxit natura, ut succias, quε

ex ventriculo pro manan em excipiunt, in mora euet, eumq; tantisper suo complexu retinerent, donec venae mestraice illum exugerent, V ad iecur deduceient.

Crassa autem intestina , etsi ad chyli distributione i

ta quoq; conducant: tamen lunt magis exere inentorureceptacula, quare paucioribus quoq; venis dos litur, minusq; lanetasust, sed ampliora, ut multa coli gere possent, ne homines frequentius necessitate egerendi compulsi , a ciuilibus studiis & operationibus au carentur. In stina habent substantiam membranosam,

verum non omnium ea parte pariter aut crassam, aut

tenuem,sed talem quae ncile amplectitur ea quae con- . tinet, & rursum quae a contentis distendi apta est. In SMUana. aestina omnia, rinde ut vetriculus, habent duas proprias tunicas, quae fibris transuersis preditae sunt, ut excretoria eorum facultas fit valentioriquν duplex tunica illis fuit attrihuta , ut s sorte interior putrescat in dysentena alijsq; diuturnis malis,quod interdum fiet, dicit Gal.4 de vis partium ei rea sinem, estera st i columis, atq; eius vicem utcunq; supplere possit. Τ

nica autem crassorum intestinorum lato tenuium i

testinorum tunica interiore durior est,quanto illa materiam cononet duriorem, S a laceo magis liberam rquae enim gracilibus continentur intestinis, liquida, uita, & aquea sunt adhuc, quae vero in crassis sunt, lanae duriora. n litia Intestina venae, arteriaeque, sed non omnibus pari μώ- . numero & frequentia sunt distribuis, quod no in omnibus intestinis eadem exugenda succorum copia fuerit: quo enim intestina in continuitatem ventriculo sunt viciniora, eo plus optimi cremoris eontinent, ae proinde frequentiora vasa gracilibus,pauciora crassis intestinis inseruntur. Intestina demum neruos accipiunt a propagine sedits coniugationis cerebri, ut paruos di motda- ἶ-νω- .ces humores prius semiant, N ad expellendum illi lentur , quam insigne aliquod incommodum aecupiant. Des tu inlisinorum, figura, ae exteris quae ad hanc rem pertinent, non est longius agendum,quia

puto vos ex ala atome probe omnia tenete. Ex dictis M. I; isti

licet colligere, intestina posse laborare omni genere Gnarum. morborum, ae primum qualibet intemperie,& si plici & eomposita , di cum materia , R sne materia, nempe languineinde,melancholsa, & pituita, ex quiabus humoribus vani excitantur tumores preter naturam, inflammationcs,etys ata, Cedemata, tumores scin hos: quihu addunt nonnulli tumores paruosos, quos inflammat Mnes appellant. secundo possunt i horare morbis in copontione scuri quando obstruuntur, & impeditur naturalis ita istus excrementorums

246쪽

398 LIBER T

item quendo non seruant suam naturalem posituram, sed exeunt circa umbilicirin,vel descendulit ad ingui. na,vel in strotum. Tertio laborant intestina soluta co-tinuitate .ut sunt vulnera, de quibus est aph. 6.aph 78. sunt ulcera, quod euenit in dysenteria, tum abscessus,& alia id genus. Quoniam vero si velimus de omniabus sigillatim agere,tempus non suppeterer, ut tria remus de mordis aliarum paruumgum morbi omnes

intestinorum mihi videantur posse reserti ad duo praecipua capita,nelnpe ad dolores & iluxusdsiquidem iam continetur di intemperies ,&mala compositio, Et solutio continuitatis, deus mihi statutum eli agere, ineipi edo simul eum Rhasea dolore colico, in quo iure continentur omnes dolores intestinorum.

n. talis Colicos dolores medici dupliciter solet appellare,

modo generaliter, vehementissimos quosque dolores in quibuscunque partibus ventris euenerinti a qua tagnificatione quamplurimi tractant de dolore colico: altero proprie: nempe dolores vehementissimos

contumaces,qui particulatim male assciunt crassa viis

testina . Cornelius Celsus nominat morbum intestini plenioris: vulgus medicorum hodie colicam vocant, quod quidem nomen videtur ortum habuisse a laesa particula, uminam colo intestino, quod conuenit ininter omnes potissimum dolere, ac laborare .s uti mar Elt autem hic affectus symptoma ctio laesa saeuit bis.. tis animalis sentientis intestinorum , de quo sympi Dis io mate iam saepius diximus . . A IM. U. Dolores colici habent quamplurimas differentias, I. m. de quibus diligenter agendum est: mum vero sunt,

quae sumuntur a loco a fleeto: namque laborant in t na,vel tenuia,&superi 'ra,vel crassa,& inferiora:d Itirem qui ad tenuia pertinet πλεον, Gram Vorant,

Latini voluulum, vulgares Miseret e mei Deus: de quo statui separatim pol terius agere. Dolorem autem qui crassa occupat intellina colicum nominant,a colo i testino, ut diximus, a quo tanquam caeteris longiore e magis amploimerito hoc nomen originem habuit,. de quo speciatim dolore nos agimus in prassentia. V L Secundo sunt differentiae a quantitate seu magnu tudine,vel ab intesione seu remissione doloris: etenim tametsi omnes dolores colici, ut placet Gal. 6. de locias cap. 1. sunt vehementissimi,&grauissimi,ucti simiale eit,vel potius necessarium, maiorem, vel minorem dolorem fieri propter multitudinem, vel Crassitiem, vel motum, vel qualitatem eius rei a qua dolor essiciis tur,qi aetnnque illa fuerit. Quae pariter est lententia Gai 1 de loc.affecti cap.x. Certum enim eli materiam pauciorem,teauiorem,quiescentemae minori agendi vi praeditam, minorem prorsus dolorem concitares

quam quae multa , dc ciassigrest , mouetur, Se maiori potentia praedita est. Colicos dolores qui quoquomodo sum leuiores, Aut ceruia punctiones solet adipellare A -EM Tertio sunt differentiae a qualitate doloris, de qui ,. bus diffuse tractat Galenus loco citato, i. de tota asse ctis: sed illae sunt magis principales. olici dolores alii sunt extensiui, adeo ut non solum intestina, sed aliaeuoque proximae partes extendantur,quod potissimum solet a sitibus; alii sunt fixi, & uno in Ioco permanentes, ac si palus in parte soreon fixus, quandoque vero ac si terebro locus Molens videatur confodi, &perforari, quos propterea dolores perforantes nonis nulli appellanr, cuiusmodi dolorem Galen. narrat, se Dassum is ille, quo ea quae in profundo ventris erant, in eo potissimum spatio, per quod a renibus ad vesicam ureteres extenduntur, sibi videbantur terebro pei sorari. Alias multas species, & uualitates doloris refert Gai. ex Archigene, veluti tractorium, austerum, dulcem eniter acutum, lessum,viscosum, in dominam, Aeastring tem, quae nomina cum snt obicura,&audiistorem nihilo doctiorem reddere possint,tanquam in utilia, dicit Uuea. perinde ac si omnino scripta non

suissent uni relinquenda, & prorsus negligenda . . Atque utinam non hoe etiam tempore noui sint Archiemes, qui nouas , ambiguas ti inusitatas voces

quotidie conantur in artem medicam introducere',

quas neoue caeteri, neque forte ipfi satis intelligunt: quae quidem seri hendi, & docendi ratio, quantas i nebras imperitis animis possit ossundere, omnem di sciplinam eonfundendo,&per urbando,&quantum a bonis auctoribus,praecipue vero Arit L N Gal. reprehendatur,notius est quam vi plura b.debeat demoti ri. Sed redeo ad differentias doloris colici. Quarto loco sunt differentiae a temporer dolores A1- νει colici,alia sunt antiqui,atij noui, alii continui lii i terpolati, &quibusdam veluti circuitibus reuerae tes:ad quem modum narrat Gal.historiam cuiusdam iuuenis qui post sumptum scammonium per qusdam interualla saepe doloribus colicis verabatur, I a. meth.

cap. 7.

Quinto sunt differentiae a modo affectus, a bono, Amis. . vel malo morer nam eolici dolores vel sunt benigni, di facile sanantur,vel sunt maligni viaque ullam reci plunt eurationem: alii sunt pestilentes, alii non pestulentes: quam quidem doloris collet differetiam,a plerisque omnibus praetermissam nolpraetermise te Paulus& Auici Paulus enim mentionem iacit euiusdam colicae aegritudinis sua ditate saeuientis,quam a finthus Italiae incipientem , narrat per pleraque alia loe R mani Imperii instar pestiferae contagionis grassatam fuisse. Pariter Autolib.3.sen. ILtraeta tua. cap ε. scruhit ad hune modum. Et quando ue accidunt colicas& ileos secundum semitam accidentia aegritudinum pestilentialium aduenientium, S perueni sit de regi ne ad regionem, & de homine ad hominem. Et rumlum libaeodem tractatu 4. capto. Et ileos quidem v

dit de quibusdam ad quoidam permutatione, quae fit

aere pestilentiali,& de terra ad terram,permutatione aegritudinum venientium. Haec Paulus & Avicenna tquos locos illi debent animaduertere,.qui cc mendutpestem essequendam certum, & determinatum m

dum,& illi perpetuo febrem coniungi rue quare laniagius diximus in tractatu nostro de peste. sexto sunt dissereniis a coniunctis: quandoque e A eaia n. lici dolores sunt, vel eum febre, vel siner cum virtute mι. robusta,vel debili r in iuuene vel sene: Σ1tate vel hyeme: Se caeteris quae habent eand mrationem . Postremo sunt di Gentiae a muss, quae inter cael ras omnes lunt dignae maxima notatione, di ammadis uersione. Caeterum cum haec pars a plerisque admo

dum eonfuse tractetur,qui nullo ordine infinitas pro pe cortei doloris mus , ae veluti quoddam chaos s lent proponere, experiamur nos, an dilucidiotis 4 ctrinae gratia,hane totam rem in certa quadam,& deis finita rapita possimus referre.

De causa doloris dirimus alias quod eli satis statuimus ea Galeno 4.de sim p. med. facult. dolores fieriri propter unam tantummodo causam, nempe sol tionem continni. Cum igitur intestina doleant, ut aliqua adsit continui solutio necesse est. Pr termisiss autem caeteras omnibus causis, & potissimum ex ternis,quae pollunt soluere cotinuum,de quibus item

diximus Stase,illud memoria est repetendum, quod pariter iam supra confirmatum fuit, duas qualitates.

quas per excellentiam Philosophi di indici aetitias

appellani rigiditatem & ealiditatem, esse quam maiaxime effraces ad soluendum continuum nostra corporis, atque ad effciendos dolores: ex quo id nobis licet colligere,dolores colicos ab iis potissimum excitari,quaecunque vehementer possunt lutestinatemgetare. vel calefacerer namque alia duae qualitates. hu. nuditas, & seeitas, nisi caliditati, vel stigiditati e nisiungatur, primo S per se vix possunt eontinuum soriauere, & dolorem eruere, nisi sertasse leuissimum, Meuius nulla si habenda confideratio. Utraque autem quae cum refrigerandi, tam calefaciendi vim habent,

non una sed multiplici consam ratione: itaque alim.

247쪽

DE DOLOR

aa crassa, lopida, qui sere sunt manifesta, aqur importuna potio aut praeterea niuis,qua insano quodam appetitu plerique viri principes tantopere delectantur, aer seu idior,intempestiua exercitatio, puta nam derata venus,& ne sm langior, qudicunque humores frigidiores,ciudiores, pituitam, & flatum possunt enscere,eaulae doloris colici Baruedae sunta pariter qus cunque iis ferme contraria, humores gignere ponunt calida res, & acriores, a quibus intestina vellicentur, mordeantur, & affligantur, iure huius mali lice' eau fas statuere. Summa cist cum ratione scribit Gal. a. metho.e. 8. in crassioribus intestinis dolore, fieri ple rumque .au rex frigida cras.& lenta pituita, sec non satuoso aliquo spiritu, aut ex tenui &acri humore, locum mordente,&vellicauter ijs addit Avicenna humorem melancolicum, quotiescunque vel a liene, vel ab uniuerso corpore uammittitur ad ventriculum, &Intestina, ex quo postea generatur natus, qui facile ex humore melancholico genea an rur, atque ita eis cluniatur dolores. Nonnulli addunt,& sanguinem I sed reuera,aut nullus, aut leuissimus dolor a languine potest

excitati, nisi fuerit coniuncta iuuam uiatio, de qua

pollersus tractabitur.

v. siti in Nonnulli quaerunt hoe loco,in fimplex in testin tuu mi in intemperies sine materia possit colictis dolores e sce LMι dati re e Quibus respondeatis breuiter istud quidem fi νε μα-u ri posse,iud tamen iam, di dolores fieri admodum te. ties , eum huiusmodi intemperies sine materia breui tempore iotham perdurare,quin generemur,& flatus, S humores, a quibus postea generantur dolores vehementissimi. secundo loco fiunt dolores eolici ab iis qua D

fruunt iii testina quotiescunque enim & natus,& mores,& excrementa retinentur,& impediuntur,quominus possint erumpere,& excerna pro instituto naturae,iunc facile,& frequenter dolores solent excitari rhuiusmodi vero obstructiones a multis sera possunt,

umoribus praeternaturam,ur flammatrone, erysipelatrice demate,scirrho,a multa copia humoris crassoris, a multis & dur: oribus alui excrementis, a vermibusaut placet Avicennar, ae postiemo a lapidibus , quod allecit Aetius L confirmant nonnulli recentiores; de quibus item lapidibus an generari possint in iminitus, ta l. videtur dubius fuisse, qui lib. 6. de locasiis. H I .es cap x. scribit ad hunc modum: Seripserunt nonnulJi, ενια. quod in vehemuntissmis excierionibus, validis praeis cede cibus doloribus liqui lapides callosos eiecerint,fimiles iis qui in vesca consiliunnid quod ipse neque

vidit,neque alium qui viderit , audivit. Dum ego etialem iunior Patauit ante annos 4o. Franciscus Fris elica, meus praeceptor, medicorum sui temporis, mea sententia, princeps, & omni verissima laude cumul

tus,mihi Ze plerisque aliis asseuerauit, se unum lapide deiecissei& quod fortasse alicui magis mirum videbitur, equidem vidi ex vieto cuiusdam monialis eas iste multos sapillos durissimos. Ac sane fi hscres bene co-sderetur,nihil videtur prohibere , quin lapides generari possint,ct in intestinis,& in utero, ite uti genera tur in vesica retenim tametsi hae partes naturali sua rε- perie sint frigida , tamen neque deest interdum tanta caliditas, uatita est satis pro secada, & eoquenda materia crassiore,vi demum illa conuertatur in lapidem. Atque hae videntur esse causa,ves potius sortes cius is, ad quos referri possunt qu. eunq; dolores colicos possunt cilicere,primo & per se laboracibus intestinis. Sed praeterea,vt placet Auicilla quoq; nonnunquapινι sin laborant per consensum aliarum partium , ventriculi, iecoris,lienis, enum, viol, vescae, quotiescunque hs paries inflammatur,vel aliter intumescunt; squidem tunc eomprimuntur intestina, eorum οἱ soluitur coll-ruitas,& colici dolores generantur. Verum, ut labere dicaai,hae causia mihi videntur imaganaria', alieneque ab omni tum experientia,quod facile poteli intelligi, i cotisderemus sium, di conditionem intestinor uiu, qua; vcl insilues vita uarum partium tu motis coluis

mode possunt perferre; nec non si memoria repetaimus,saepissime fim,ut iis partibus inflammam et aliter quomodo nur repletis, & titii escentibus praecipue vero ventriculo, vesica, utero, nulli tamen succo dant intestinorum dolores ac speciat sin male ageretur

cum mulierib.msgnantibus, si gestationis tempore,ac

maxime posteriorab. mensibus utero tanicipere tum

scente,cogere uir laborare dolore colico. Sed praeterea

Gai .resutat hanc opinionem 5 aphor. com. 44. qui disputat aduei sus nonnullos expositores apho. nec ut i u , neq; vescam,quantumcuq; repleantur, extendan tur,atq; in maximum tumorem ac tollatur,dolores intestinorum esseete posse. Quod si isti velint, huiusmodi panes posse interdum intestinis aliquod malu communicare,idq; ea potissmu rat sone,quod illis,ac ma xime veteticulo, di iecore a suo munere di fiere imbus, generentur excrementa,quae deinceps dueta ad io testina dolores essetant aut foueant, forte appriste di ad rem accommodate loquereturro uandoquid ni vix aliter videtur seri posse, qu u la tantibus intes in is, princeps aliqua pari, ex epli gratia,ve tractilus, s reduueni hum res frigid . vel iecur, scalnii, victinq; male assciatur. Vetu sngula breuiter in unum colligamus. Sicuti generaliter omnis doloris , ita speciatim colici,vna, Simmediata est causa continui solutio: hane esseiunt quaecunque intestina possunt vehemeter vel reti agrare,vel calefacere, illa quidem, ut Gad. est au-etor,densando S contrahendo, & fundendo di dissoluendo, utraque si multa suerint, replendo, grauando,&distendendo. SecundOcnnsenuum soluunt quaecunque intestina

possunt obstruere, Nesse impedimento quo mi .rus flatus de excrementa facile possint execini: tumores pi ter naturam,ur ulta es crassa materia copiosa S duri ra excie menta,vermes,lapides. 8: si quae alia iunt huiusmodi: quamobrem illa omnia quaecunque pessunt intestina , vel primo, & per se, vel secundario S pere tensum,male afficere, atque eorum continuitatem

soliuere, iure colici doloris causs statuenda sunt. Atq; hactenus de disserentiis doloris colicis itaque accedamus ad signa. signa doloris colici in uniuersum sere sunt man 7se. Lm: dolor est vehementis; inus,&crucia ius maximus, adeo ut s leuior fuerit, ut supra diximus, vere colicus non debeat appest Lex sententia Galent ε. de locis afferes, cap. i. Hic dolor quandoque elis rus, & uno in loco stabilis, terebro perseranti, aut palo infixo smi lis: quandoos vero est vagus & inuabilis, di modo in illa parte ualidius urget, pro vario situ intestinorum, ae potissimum coli, quod tradunt anatomici a derita parie in modum cuiusdam Zon a snistram procurreretitaque nunc hepatis regionem Occupat,nunc ire nisuiunc ventriculi, Dequenter renum, supra di iusta

umbilicum ala piusq; in suistro inguine plus urget, eo quod in ea parie colon si mag s angustum a ducto in

consensum ventriculo,uomities sape excitatur,quo pituosaaruda, nonnunqua in biliosa, porracea, se aeruginosa vacuantur, perpetua fere adest nausea, assi tela Stinos rara appetentia; assumpto alimeto dolor solit augeri,quod tunc intestiua demimantur di grauentur,ieiuno autem ventriculo lineimminui,quod tune inte

stitia fini libera ab huiusmodi incommodo & c6 presso nesagroti tabent aluum saepe impeditam 8eas ri-etam deo vi fere nihil infra, ne flatum quidem,emittere possini quod s quid vel sponte,uel arte redditur id maiori ex parte est saltilentum, di bovino sereotis mile,aquae supernatare consueuit. Atque h,c sere aliata uidentur esse indicia,er quibus generaliter colici d , lores deprehendi possunc itaque accedamus ad signa differentiarum. Utrum lcuia an crassa intestina laborent, hoc emisello interpretor, utrum iliaca uel cchra sita seetio,

mira explicabimus, tractantes de ilis r pariter v duntur pr.t termittetnda ira: cra , qt ς sumuntur ex dissereurris, a qualitate doloris, quan triare,a i caepore ,

248쪽

LIBER TERTIUS.

& reliquis, eum haec vel aegrotis reserentibus,vel aliis rationibus facile possint intelligi, neque indigeant maiori inquisitio uer sed diligentet vos decet versari

in coenolcendis signis disscientiarum, quae sumuntur a Gum,ac praecipue materia,ex qua maxima ex parte suis. ina colici dolores originem nabere solent. Ergo si dolores i. Hapiisi pendeant ea materia hastidiore exempli gratia, ex leni. a. ia & crassa pituita,quod frequenter solet evenire, huiusmodi humores,ut placet Gas I L. meth. 8. dummodo loti fuerint, non adeo vehementes, S aces d lores essici an eat vero si praterea humori aceedat si tuosus quispiam spiritus qui ex ias locis in quibus eo Nnetur,nequeat erumpere, tunc grauissi mi & a rocissimi fi liit dolotes,modo in una parteiac si illa terebro vel infixo palo periore tur, modo in pluribus, qua praeter modum distenduntur & cruciantur: dolor promismodum Hi longior N diutius perseuerat, nocent fri-g da, iuuant cauda, atque imprimis Optimum est i medrum.si vomitu, lyriete, vel quomodocunq; exeat priuita,id quod scrib: i G d. sibi ipsi evenisse imposito

oleo tu iaceo, a.de locas cap. 1. praecessi v iciusti uuae ratio a s generandam pituitam accommodiata; .lime tua naidia,crassa id is citas concoetioni , Ueluti carnes bovinae,plices v iai diAuseus, lac, quae ex caseo lacte tiarantur,qua ex salinati pia laco fietiuntur, viana tio. a,S alia huiuimodi prope in fi vita, impotiuna ex cicit avo i olim post lumpta ui menta, immoderata venus, rete . iacit aliqua solita euacuatio, & praser tun pituits: quibus demum licet nobis coniungete

sutit indicate et loria crudiora & aaudita Lire debetes,

quod o nuis ratio demonstrat , v crimia nen propter xcnemetilem dolore ii qui spiritus, humores , S uni- uerrum corpus nimis ini quet S insatumat,illa sap nunti roflava decolore intensa conspiciuntur: unde praeciale Auic. inquit lib. 3.sen. ι 6 iractatur I cap. it.

Et non oporto ut decipiatur aliquis per id, quod sor te sit de siti & inflammatione &' rubedine a quae, ut ea vi i mei quod aegritudo sic calida: illud uamuis est communia Omnibu1.Sin autem colici dolores fiant ex statibus,ta vel uacauitate antestinorum, vel intra eo ut unicas c liguntur primi, sere vagamur, neque uno in loco petita utit, breuihusque interuallia saepius re crudescui in unai velo sunt magis firmi coni inui &pertinaccs, quia s lius e Ilium non inueniant, & locum mutare non possnt, intestina & totus veniet missim'. tumet cuni a que extenduntur, agrosi natuum multi-ititiis. tudinem de rugitum in venire percipi uni si flatus quispia in via decu iique vel vιcunque erumpat,maximo remedio es Anieci mi victus ratio plane ita uecta, intempelli ua pollo aquae gidioris, ulus plurimus ti gumianum, Olc iam, ii uciuum,uuarum, castauratum, S si

mili uitia

s. Aama. Si contingat dolores colicos generati ex humore,. . bis. acri & bilios O, quod iam eis rarius contingit, tamens . certum est v liauem re aliquando, iunc illi vehementi Lsmi sunt, & ac ei bissimi, non si de quod3m morsu , flepunctione, aegroti etiam dolent, & conqueruntur,ac sinieli uiam ideatitur,&qu busdam quasi aculeis

pungantus &corrodantur,maiori ex parte accedit se.htis,sii ia, Illus, vigiliae, interdum conuulsio, vi notat Aetius, maxime ubi circa os uentriculi humor laetita aggregatus,quandoque,de animi deliquia, de humus,

tales, sudores frigidialotia sunt insigniter flaua&hi

l ola ae calidis tum alimentis, tum medicamentis, &in uniuersum ab omni calefacientis victus ratione irritamur, sicuti contra a cibis boni succi a credinem humoris temperantibus iuuantur maximopere: sie exhibita hi fra,ad purgandos huiusmodi humores apii sima,vel alia ratione ductis humor abus bilioss, dot

res mitigantur.

. Qiae Omnia indicia huius doloris ita dita sunt a Galeno a. de locia affectis cap 4. quibus postremo colungenda sunt,ut supra notauimus, vita institutua astas, temperamentum,constitutio aeris,& alia eiusdem ratiotiis,quae bilis generationem &redundantiam possitnt gignere S indicare. Si fuerint dolores colici obstructis intellinis,ne ericrementa possint excerni, quod fieti diximus propter ri nores praeter naturam,propter multam & cras iam pituitam, propter retentionem multorum & duriorum alui excremetorum, pro pter vermes, lapides.

N iiivilia , ex iis quae hactenus posita sunt,iacile colligi possunt indicia,quae singulas huiusmodi obstructionis caulas possunt i ndicare. Exempli gratia, si fuerit inflammatio vel elisi pelas, dolores maximi sunt &acei, iii ni, & cetio in loco permanentes, agri inte num ae lium & pullationem percipiunt, accedit febris,

que anternas inflammationes perpetuo comitatur,

adest si iis, vigiliae communieata caliditate. 8e siccitate ventriculo & cerebro,excremeta supra, & infra pro sis retinentur, adlummam omnia sunt deteriora&diiselliora. si is es fuerint indutat &retentae reserene inloto res fit mani sella: ad quem modum &r

l,qu t Obstructionis causa iacile possunt intelligi, ut pluribus non sit opus A tque hi tenus de signis doloris colici, tum generis tum distrentiarum. Qiomam vero ut scribuni H op.& Plato, resere te Gai c.de decretis Hippoc. N Piani.&aliis locis,si militudines non modo vulgarihus, sed etiam eruditis

medeas non nunquam errores & ambiguitates Dareis re solent, idcirco,ut idem nos admonet Hipp. in liti deii, quae fiunt in medio ia,co m. i. ter. I. similia an dicum lia sint a principio mi piciendum, ex maxim saxfacillimis, ex iis quae omnino quocui que modo C gnos cumur, ita qua dem, Galeno interprete, ut quicunque recte mcdii inam facturi sunt, hanc artis partem,uirae signa complectit ut, ni elligere atque exercere debeant, antequam ce iam pariem aggrediantur, quae citinet ad curandi rataonem, adeo ut quoties aliqua similitudinem habuerint exacte valeant singulas morbo tu in d is tentias cog lolcere: quare cum multa sint an ventre Ii itera re, quae aliquam colici doloris forinat epissentare, & nobis imponere pollunt, Dyportunestatu: nda eli aliqua ratio, qua huius nodi similitudianes distinguere, di alterum malum ab altero secern ie polli nus. Cua1 ergo quis conqueritur de dolore ventris, iulud primum cli antina dum tendum , an hic dolor sit sudiamis, & exiernis in partibus cnnsiturus, an non sub tini, S pe uitioribus locis firmatus magis r quam quidem tem apud G u. dili inguit peritonaeum . Subliis

mes dolores ite inquit, 6.aph. com. 7. accipere o Glet non lecundum eorporis longitudinem, sed profunditatem,eos autem duci immat in veniris regione peritonaum, ita vi doliares qui in partibus hoc iuperi

ribus fiant, sublimes dicamur , qui vero in pallibus huic subiacentibus hoc est, ipsis iniel linis atque ve traculo S alto corpore consistunt,non sublimes vocetur, quod profesto eli dienum anima auersione, tum

propter rationem curandi plane variam,pIO varietate partium laborantinm, tum maxime propter progia

1licum. Nam quemadmodum line loco docei H pp. dolores ventri sublimes sunt leuiores, non sublimes

sunt fortiores, si quidem partes internae a ventriculus, iecur, intestina & fimiles, proeul omni dubio sunt magis principales S maioris momenti: externs autem quae sunt supra peritonaeum,sunt ignobilio es minus periculosa, proe terquam quod partibus internis non ita facile remedia potam accommodari, licuit externis, que sere sunt in superficie . At veto sine

multo labore, alier locus ab altero,dolor ab altero distinguitur, i plo nimirum sensu Venere dolori t.& aliis symptomatibiis,etenim muscula abdominis,&caeteret partes post stupra periton rum . vix patiuntur vehe

mentisti nos, & acerbissimos dolores, quos diximus pati in te stina: pariter si quis tactui animum diligeti

ter adhibeat,vel apparente aliquo tumore,uel alus modi is iacile sublimium paruum sasionem deprehen

249쪽

detin amque lab5rantibus externis partibus febre nulla apparent syms tomata,quae internas partes labora. tes comitantur saepenum et O , vel qu t proximas partia hus consentientibus aliquando solent Observari. itaq;

praeier massis in praesentia parathus sublimibus, quae ad nostrum institutum non pertinent, ubi nobis constiterit partes internas laborare, illud unum restat ut intelligamus, quaenam peculiaris pars sit male affecti pluribus qua in ra peritona una continentur. At vero multarum huiusmodi partium laesonem 3t d lores ium alia, tum maxime situs ratio manifeste demonstrat, adeo vi fere nemo si ita ludis, qui dolores ventriculi, iecorisdienis,uesio a dolore intestinorum non facile possit discernete: verum inter omnes partes uterus,quoquo modo in mulieribus & renes prscipue ae frequenter v dentur cum intestinis dolentibus alia, . . Quam umilitudinem habere: etenim mulieres quandoque vela patrii, vel quo tempore fluxuri sunt men Im κε με ses, dolore quodam vehementissimo solentiorqueri, qui fere dolorem colicum videtur repraesentare. MN

6. mini me olim vidisse&vista se duas nobilissimas mulieres,alteram vicentia puerperam, alteram venetras virginem , quatum illa leniet & saepius statuto mensu tempore usque adeo acet &s o utera dolore cruciabatur, ut medici quidam optuarentur fuisse doli res colicos: veruntamen neque admodum disseile est, alterum ab altero dolore distinguere: namque s mulier doleat a partu,sere est necesse,ut menstruae purga tiones aut plane supprimantur, aut saltem aliqua ex parte imminua uir, dolor magis est in ligamentis,ut fe e coxendicus videatur, ac propemodum ad inguina descendit. Si aurem mulier doleat propter d is culta. rem mensium seuentium , quo quidem symptomate multae puellae virgines solent coiripi frequentissime, etsi venter 'tcunque dolet,lamen huiusmodi dolor videt ut speciatim circa renes res dere,qua parte vens &vasa semina destinata tendunt ad vietum, si quidem iuia ob plenitudinem distenduntur, 3e dolorem asserui. Praeterea neque alia deiant v teri laborantis inditia,Periculum suffocationis, conuulsionis, & alia id genus.'uae a dolore colico maiori ex parte sunt aliena. Quo ademum iis addas, quae de singulis doloris colici diu vimus 1 upta, iam nullus ambaguitati locus tartasse reliquus fuerit. Ma ιs, Caeterum coli, & renum dritores tot modA inter sem -- contentiunt,& ligna virosque indicantia ustiue adeo commiscentur de confunduntur , ut illis discernendis nobilissimi etiam Midici decipiantur sape numero,ex quibus unus suit Gal. tantus medieus,qui colico dolore cruciatus fatetur, se illum recialem iud:casse, L. de locis affectis,cap. 1iaverum neque hie desunt lationes, quibus possimus alterum ab altero separare ex as quidem quae praecedunt nulla fere est conieetura, qu e certi aliquid possit afferre, squidem uterque ageetus cruditate, ferme sequitur,&maiori ex parte pituita causam habet suae generationis; quare tum praetcntia, tu sequentia sunt an miaduertenda. . itaque utrobique ducto in consensum ventriculo, nausea,& vomitus urget, sed multo maiores & frequetiores accidunt iis, qui coli dolore cruciantur, quod coiali et cx auarosne, colon fundo ventri li conliguuesse: unde quod alterum fgnum positum est ab Avicenna, adsumpto alimento ac repleto ve:riculo colici dolores augemur, ita uno autem & vacuo ventriculo imminutitur,quod coatra euenit in dolore renum,re ii alius quoquoviodo ab humiditatc alimenti leniti, iatecreatis. Praeterea colico dolore laborantes , Du:iosa quaedam 3e corrupta, nonnunquam & b: liolae uomunt, quibus urae assumpti quoque alimenti aliquid permistum videtur ι se alui excrementa longe magis in eolicis retinentur, ut ne flatum quidem emittet eaut ructu reddere polli at: amplius do ores colici plurimos la penu utero locos solent oecupare.& modo in

hac parte,m lia in altera vehemen nores fiuii: renum

aciem dolores x in loco stabiles, di quidem exiguo

ressi ineuntur, quem ipsi renes circunsaibuni ac sere

alter uirum latus iuxta tenum d telem occupat, nisi forte dolores via a cu causa in vasa i reter.i descendant, aliquando etiam perueniant ad coxendicem, ad testiculum,ad femur,qua e dita est, sunt, propicr eum cia

sensum quem renes habent cu dictis pariabus, de quo

scribunt Hippoc .L G uen 6. sceto t.com. 6. Sed iam enotandum est sςri posse interdum vi dolor colicus iacerto loco firmetur,1 hi scilicet tenes ponu tur: in quo

casu hoc ipsum signum ex loco pelitum nihil ad notiatiam potest coi seire. Quod si demum dolor non in

loco renibus altiore, hoc plane argumentum ess euia dentissimum, malum in co o cosissete: iis addenda est

excrementorum eous deratio: nam renibus laboranti

hus vix fieri potest quin aliqua ad si vel dissicultas vel

mala affectio, quae ad lolium pertineat, squidem n phritici ab initio fere aquosas purasque urinas reddunt , quae sequentibus deinde dichus asperam subsidentiam ostendunt postea exquis te arenosam,aliqua do etiam una cum lotio cruenta Lxeunt. alieta autem

parte, si dolor in colo constiterat, neque lapis, neque arena,neque eruor,sed potius humor quispiam pituitosus,& crassus videbri ur sub sdere in lotio:& quat nus pertinei ad excrementa alui, ut diximus, via illa prorsus rς tinemur, vel Laruosa quodammodo deiiciutur,quae tape consueuerunt aquae supernatare, habestia smilem bubulo uercori consilientiam. Postremo loco dolores nephritici & colici praeclare distinguuntur variis remediis & curatione: etenim colicae exa cerbationes laxantibus, & sententibus clytietibus longe magis mitigantur,quam dolores neptiritici, immo uero euenit interdu m,ut stigido aliquo humore simul cum clystere eiecto illico quiescant, scuti euenit Gal. qui sibi impost oleo rutaceo paulo poli uehementissmo cum uolore excreuit priuitata, a Praxagora uitream nominatam,quod ultro fluxo tum colore, tum

eonsistentia similis ait adeo ut praesidium non tantum mitigatorium,sed etiam curatorium, & indicatorium merito possit appellari: quemadmodum pariter s la pis cum urina eiiciaturigi agrum dolore libera n simul laborantem locum demonstrat: in summa lapide

frangentia inedicamera recreant dolorem renum, neque lubleuant dolorem colicum: contra qui iuuant dolorem colicum,renum dolori non prosunt,dum ni

do piopriam, & legitimam viri usque pariis curand erationem animaduertamus: namque s velimus uuius doloris mitigandi rationem habere, quod principio utrobique siciendum est, utriusque doloris praesidia debent esse communia, siue extrinsecus adhibeantur, sue interius recipiantur, quae nimirum sunt modera ta caliditate, & tenui substantia, & proprie anody radicuntur, e quibus alias dissu se diximus:ex quo G il. scriptum reliquit a.de locis ass1. quanquam medicus in tar initia in discernendis duobus doloribus siliitur, id nihil interesse, sed tamen fore necesse ut deinceps probe alterum ab altero separet, S umulque propria curandi rationem, quς plane diuersa ei iaceu rate intelligat: namque ille inquit Lde locis asseel. , scuti uiprincipio 'rgente dolore, utraque pars iisdem indiget praesidias,itam eo quod sicquitur tempore, indiget diuersis. Sed hae de re satis, ad curationem veniamus. Diximus alias ex Val. s. desmpl. med facult.c. I9. Curatis nec non I a. meth .capit. 8. dolores colicos, S c term rit. γωm. omnes inplici ratione curari. primum per qusua in dicamenta moderatae calidua iis,ac tela uis subitantiae,

quae dolorem lenientia dicuntur: secundo per medicare enta stumiacientia, quς stuporem afferen o ess-ciunt, ne aeger dolorem percipiat a tertio per e praesi dia qus auferunt,causam doloris. Nos singulas ratio nes persequemur , quod in curandis colicis doloribus modo una,modo altera, modo omnibus indigeamus, pii ore siciamus principium , quς medicamenta a nody ira co nplectitur,quorum in peti ne pio dolorum solet esse ulus maximus, di frequentissimus, cum sinpenumero habeant rationem, non modo doloris, sed etiam

250쪽

ro1 LIBER T

etiam sanantia sed antequam istud facimus. non praetermittenda sunt signa prognostica, ex quibus facile, vel disse item , felicem, vel infelicem mothi tomin tionum l:cet praesagire, qua sele sunt huiusmodi. Fragnam N .mque ubi futura est salus, olores sum temissi

σε res inconstantes , neque uno inimo Obstinare persi sunt,imino vero aliquando intermi inint,tametsi postea redeunt: Lxcrementa non prorsus retinentur,quiis

hus vel iponte, vel me redditis, ager quoquomqdo videtur qiuescere: iis licet addere quae omnibus fere morbis lunt communia, sicilem spirationem, bene se habere ad oblationes, metite constare,&alia huiusmodi. Contra autem si morbus est in sinabilis, & tendit

ad inter Humidolores sunt acerbissimi, uno loco firmi ter fixi, minime inconstantes, nusquam & nunquam intermittunt, nullus quieti locus relinquitur, ercreia menta penitus detinentur urgent vigiliae,desperario, di demum sequuntur voni tus,singumas, deli Iium,refrigeratio ea rematum partium, sodotes frigidi syncope, se mors Inter caeteras autem d fierentias, illa quae ea , frammatione ortum ducat, omnium grauissima censen da est,ut quae praeter alia poscula saepenumer soleat in ileon terminare. Sed N altera disereotia,qua

diximus i se pestilentem, A contagiosam,est maximelei talis,de qua solbii Paulus lib.3.c 43 multos gros In morbum comitialem , quoidam tia para ysin, &non titillos in utrumque morbum incidisse.

viis. Hic sum nescius, quid sibi voluerit Auic.qui 3.etiti vir. canon si n. 16 ira et 3. c. 9 1 mer signa exitialia doloris

colici reponat,nescio quod vestigium, atque ut ille appella ' ,ior nigrum scuti tita, in sumi cilici,si modo illud siceratur, & remanet usque ad diem secundamenuibus talibus ineptiis frequιnter videmus illius sic pia cile reseria. Curasia. A Ied mut pramam rationem eurandi dolores colicos per medicamenta anodynar & quoniam hi do lores maiori ex parte sunt in crassis intestinis scuti diffiinus, iure elylteria principem locum obtinent, &ante extera omnia prasdia debent administrari: hae

igitur consciatitur ex medicamentis temperatis, &do. citem lenientibus,chamomaelo,anetho,oleo amygdalarum dulcium , , similibus, secundum hanc tot

Ela,quorum meminere Galen. Paulus,& Dmnes,qualia forent oleum anethinum, cham Omaelinum iamygdalarum duleium, vel sola, vel inter se commisia adg xv quibus portio quoque adipis anserint, vel ea si nacei potest commode permisceri: quod si in iisdem oleis decoquantur semina flatus discutientia, qui sere

in dolore colico nunquam desunt, fiet medicamentunon m d ano synum, sed etiam quoquomodo cura torium: Seest temedium Gai. a. meth.c. 8 1 ad Glauc... sit exempli maR oia ιι mam Iani eamplisi tu. M.

Somanum an Isorum

eum,sed mordicat intestina . Quo loco illud est aci

curate animaduertendum,quod dicit Gala is cita iis

hoc tempore non conuenire neque rutam, neque hac eas lauri, neque alia acriora medicamenta, quae Pr

pier copiam materiae non possiani eam discutera & status dissoluere omaeo vero saepius augent dolores. N5- nulli familiariter utuntur clystere ea puro oleo seminis lini, quod sine est optimum, sed sortasse magis

coli uenit progressu morbi post alta clysteria, quam principio dolorum. Neque vero haec ipsa anodyna medicamenta so- κου-- Tum infunduntur: , sed etiam exterius administrantur, a- δ.& primum sunt inunctiones ea Ole anethino, mygdalarum duleium, a spe gallinaceo, di sivilibus,quiabus calidis uniue sus venter id inendus eii. Secund sunt sementa se excipiuntur haec ipsa olea vel vetata vel lana, vel simile, vel simili re, se assilue fouetur partes dolentes: sic parantur decocta ex rebus anodynis, di cum iponilia madefacta fiunt Amenta, qua solen tuter c tera praeclaram operam praeittae . Et Et

cipium vulgares filum crudum ,&decoquus cum

cinere in aqua, de illud calidum apponunt ad ventre. At Ucalefaciunt pannos,hena,lapides δε similia . Alis utuntur lamenus ficcis a furfuribus . nullo,seseameiare,calefacti, in omnibus modis student ventrem calefacere. Sed equidem censeo hac in re caute di prude ter agendum esse:etenim quae insgniter vossunt e d facere,quacunque illa fuerint,ia in anodyna vocari nodebent, quare saepiuε obelle & dodotes augere consue c., M. uerunt. Qi iocirca principio dolorum, & quo tempore iis tantum agendum est qua illos possini mitigare ac lenire,discatis vos absit nere ab Omiutius,quaecus

que vel Miu , vel potentia sunt calusiora, quam ferat

natura lepientium medicamentorum, qua quidem

potius sunt administranda, Oam causis doloris prospiciendum eli,de qui hus in requentabus agemus. sed κuet eatera omnia medicamenta a tiodyna se- OMIA... quens audio maxime celebrari, leniend1s docilibus non solum intellanorum ed etiam venuiculi & pluriis marum partium : namque ea primo oleo. vel Duturo, vel aliquo oleo anodyno, ut chamomaelino multa oua contusa in sartagine decoquunt, quibus demum a dunt medicamentum accommodatum, veluti species aromatici rosati, daarhodon, &c atque ita vulgare id

edulium piaeperant, quod apud nos vulgo fritiagia dicitur, quod ad totum aluum vel aliam partem doleniatem apponunt:&certe non est inutile medicamentu, dummodo cum ratione administretur. Pol remo au- Risistim. tem nullo modo praetermittendum est medicamentuano lynum, caltrorum omnium, mea ententia, praestantii simum balneum corporis uniuersi, quo 1 parata

potest vel ex oleo puro,cuius meminit Paulus, vel ex Nocto leuientium medicamentorum , qu e sint illa

eadem ex quibus paranda esse fomenta deciysteria, vel tandem ex oleo sinus cum decoeto,quae ratio batinei proponitur ab Aetio.Nec vero solum medicamenta anodyna exterius administratur, sed etiam anterius assumumuruictili est decocium chamomaeli,quod la ne est piς stantissimum: veruciatames quod fit quori quomodo ingratum, loco illius poteti fuma decoctum anethi, una cum seminibus odoratis: se optima lunt semina anisorum,scenicus,cunii ni,vel cum sacch iro. vel sine consectiones, aromaticum rositum,diacumianum Ee alia huiusmodi quς latis leuia sunt, de accommo lata ad leniendos dolores , ac potissimum si Me mat intestina superiora. Sed inter omuia medica

SEARCH

MENU NAVIGATION