Alexandri Massariae Vicentini, ... Practica medica. In qua methodus accuratissima traditur, & cognoscendi, & rectissime curandi omnes humani corporis morbos, ... Cui recenter suis inserti locis ex ipsius auctoris autographo desumpti conspiciuntur bin

발행: 1607년

분량: 603페이지

출처: archive.org

분류: 생리 & 의학

251쪽

DE DOLORE COLICO.

menta anodyna quae interius assumuntur, apud ple- ' detrimentum accedat. Tertius est scopus,vthmipsatosque omnes medicos nostri temporis videtur habe medicamenta non solum sympto mali & dolora, sed re insignem patiuam oleum vel commune, vel signem pr rogallamygdalarum dulcium vel amararum,uel quandoque ea iam ex semine lini. de quo quidem remedio,& pr ha illius adminis ratione alias dirimus i itaque illud vobis lassiciat in praesentia, hoc quidem medicamen tum este anodynum , & posse multis modis non leu ter iuuare,minime tamen indifferenter in quolibet dolore colico propinandum esse, potissimum autem ab huiusmodi potione abstinendum et Iinea sententia, si aeger habeat uentriculum lagidiorem , S resertum multis humoribus eludis, cum oleum perpetuo soleat ventriculum adhue magis laxare di debiliorem reddereatque crudorum humorum sobolem fouere. Haet nus de ptima ratione curandi dolores colicos, per vere an ina medicamenta. Iam tequitur licunda ratio , quae pertinet ad medicamenta quae improprae anodyna dictitur, propterea quod partes corporis 1lupefaciendo, & sentiendi s

cultate priuando, demumque conciliando somnum, dolores assciunt, quare graecis ανωIυνα simul S -- νοτικα dicuntur,quasi somnum conciliantia. Qia v ro usus horum medicamentorum stupefacienti u su rii familiam cum intra thus prope omnibus, tum uni potissimum Galeno non modo in caeteris doloribus,

ted etiam speciatim in colico, satis tellantur plurima medicamenta,quae ille scripta reliquit s. de medic .s cundum locos,cap. adeo ut iure nobis liceat mirari, quamobrem nostrates medici illa non modo negligat, titis etiam tantopere abhorreant. Nam quemadmodutemere, di nullo adhibito indicio non decet iis uti medicamentis,quae plurima nonnunquam, & ea grauis sima incommoda secum asserunt, ita si dolores adeo 'sςuiant, vi periculum immineat, ne vites smul & vita deficiant, illorum usus non modo opportunus, sed etiam necessarius censendus est. Quamobrem Gal. i a. mel ho.cap. I. illos medicos,qui Egroti delitiis subsem hentes,etuique voluptatem, non laestatem sibi proponentes, in huiusmodi medicamentorum ulu modum excedat adulatores nominata eos vero qui plus a quo animosi &audaces, eorum plane usum refugientes,nimiis doloribus autum iugulant,crudeles non veretur appellare: adeo ut ille inquit, sicuti in omni totius vitae ratione,ita hic quoque sapientis illud consiliuini quid nimis: notabile ac pr larum censendum et Maiaque leniendis doloribus colicis, si meditamenta an dyna nihil proficiant, aegerque vel propter vigilias, fuerit in vitae discii mine constitutus, tum vel unius es. exemplo atque auctoritate, animose audeatis uti medicamentis stupefacientibus, eis periculum sit ne aliqua deinceps offenso alicui puti succedere possit aerenim si vitium ex talibus medicamentis cotractum modicum fuerit, facile postea accommodatis medie mentis potetit auferri:quod si ita fiat vehemes, ut nee longiori tempore tolli possit, quis dubitat,inquit Galen. huiusmodi etiam hominis conditionem magis quam illius interitum eligendum esse. Ea autem medicamenta sunt multiplicia , paraim smplicia,opium, radia mandragorae, semiua hyosci mi,cleuta, ti similia: partim composita,mithridatum S theriaca ante sextum mensem, Philanium Romanum, Philonium Persicum, trochisci daaspermatum, requies Nicolas, & alia multa, quibus abundant libri medicorum. Simplicia eam vim hahent di violentiam, . t vel nunquam, vel certe rarissime illis solis utamur. Composus tanquam tutioribus & salubrioribus,vtimur frequentissime: quorum quidem componendo rum illa est optima ratio, quam docet Gal. s. de med secundum locos, cap. 4. quae tres in uniuersum seopossbi proponit,primum ut sensus stupefiat,quod ea prς sant quae rati virtuae sunt praedita, quibus modo diximus: alterum quoniam hac medicamenia naturae partium nostri corporis , earumque natiuo calori ad

versamur, ne id in polletum aliquod particuis in signe

etiam assului sympioni alti, & doloris causae prospiaciant: quod utrumque illa perfieiunt medicamenta, quae prioribus contrariam facultatem sortita sunt,hoeeit,calida & tenuium partium iniquidem ex tali mir-tione frigidorum & calidorum, non modo vis stupeia faeientium remittitur & corrigitur, sed etiam illa eadem magis remotas dolentis loci particulas vide

tur posse deduci ide qua re si quis plura velit,& exacta

horum medicamentorum componetarum rationem cupiat tenere, necnon uama exempla cognoscere , is praeter cateros adeat Galen. qui loco citato hoc arguia mentum tractat usque adeo perspicue Scopiose, ut

nihil praeterea possit desiderari. .

Caeterum stupefacientia medicamenta leni edis do -- lotibus colicis dupliciter solenta medicis administra m. .ri,vno modo infula per sedem; altero assumpta per os Maxime conueniunt insula,ut docet Gal. a. ad Glauco. si dolor in inserioribus intellinis consiliat: scuti potiones,s intellina superiora crucientur: quaquam neiaque negandum est, epota medicamenta inferioribus intestiuis, S infusa superioribus non exiguam viri tis portionem communicare. Habeatis exempla: R Dtiam chamomati chsto narciri amo i νrum duretum J ii, Mitias. Ibilin 3 Romam. vel eius loco. Moias S 3. Naha prati siera.

Ex iis medicamentis aliquid lana excipitur vel alutet conficiuntur glandes, quae sorti filio appensae, qua penitissime debent in recium intestinum demitti, ut eum libet, facile recipiantur; quod pariter remedium

est Gal. a1 .meth cap. g. Et si exemplum.

Quatenus autem pertinet ad medicamenta mapω ocim na acientia, quae per os assumuntur, composta ut dixi--, mus simplieibus sunt miora. namque docet Cal.x .ad mari ma Glaue. p. 6. nec non I. mel h. p. . Philomo &O- tir , .nibus ex opio tonsectis medicamentis, non recentita

sed tantummodo post annum , aut ad minimum sex menses, utendum esse, quod ita facta fermentatione, di noua quadam introducta forma i singulis medie mentis diuersa, illo omnino fiant secutiora, quam si ex tempore praeparentur & administrentur. Oiseidae multa habent, quorum superius laeta est mentio, sed inter eaetera omnia leniendia colicis doloribus phil nium Romanum omnium consensu videtur haherei gnem praeroeatiuam, quod ad 3 i. circiter . potest exhiberi,secundum hanc formam. R Phitin Saechama violari Ma 3 i. Ni fas baidis. Quod si quis cupiat noua medicamenta praeparare, tum alii, tum maxime Gal. potest amplissimam copia suppeditare; atque vi abundetis exempli s.

Saminis ani aviam

Meuia qωanium suscia, seu osvi ina rati . Ilerique ferme omnes hoe tempore solent permiis stere medicamenta stupefacientia fimul cum purgantibus,verbi gratia in lectuarium diaphaenicon, & phia Ionium,de qua re alias diximus. Postremo etiam de duobus mihi estis admonendi, e. via L

modius, & tutius stupefaeentia administrari leni edis doloribus, ab humore Glidiore proueniεtibus, quam a trigidiori eausa oriundis: etenim virumque dolorem leniunt quidem, ueruntamen in frigidis dolori a

252쪽

2o A LIBER T

morbum & eausam morbi reddunt deteriorem, & cuiatu diiscatiorem, quare nec tam frequenter, nec tam copiose, neq; sine maxima necessitate debent administrari. In doloribus autem esidis praeterquam quod

dolores mitigant oloris etiam causam iuuant, tu morum tenuitatem cogendo,&incrassando, nec non ill

tum caliditatem remittendo, & temperando: quamobrem multo audaciusgopiosius, & frequentius in calidis,quam frigidis doloribus ea licet administrare. Alter v vero est in quo multi nostrates mediet, mea cavi. II. sententia,non leuiter errani, qui vulgari quodam in stituto, nusquam & nunquam stupefacientia medica menta solet exhibere, niti quando iam vires deficiut, agerque no longe a i ab interitur id quod equidem puto fieri non solum temere sed etiam pernitiose: si quidem tantum abest ut debilis alioqui calor innatus tam insanem frigiditatem ferre posit, ut contra illem g s labefactari atque extingui soleat: quare imperi. ti medici cupientes sensum auferre, una divita nonnunquam auferunt. Sed sortasse nimium digressi, aditu litutum nolitum Treertamur.

T. ., Diaimus de duabus rationibus curandi dolores eoii. tim. - licos,iam tertia superest,quae causam doloris consde di dis h. iat, ac vere ad curationem pertinet, cum dua priores' sere unius symptomatis rationem habeant. Cum autestatutum fueri causas colici doloris esse plures, ad vestram utilitatem deuenio ad curationem uniuscuiusq; doloris, secundum unam quamque causam, incipiendo primum ab illo, qui ortum habet ex pituita, quam vitream appellant, euiusmodi certe dolore constat &fiequentius exteris omnibus contingere.

In hoc itinue dolore praeima nobis sese ossera i

P ' diealbo vacua di crassum & pituitosum humorem, qui miε ' continetur in amellims: quamobrem comuniter' δη cti antes sine ulla mota utuntur purganti, me ac mentis,elictuario Indo,electuario diaphaenicon, hi ra diacolocynthidos, & aliis id genus, quae ducendo' humorem noxium & e scientem dolorem maxime videntur opportuna. Sic Auic. Paulus, Alex.ae fere omisnes, uno excepto Gal. purgant hosce aegrotos validissi mis medicamentis, iram inomo, euphorbis, agarico,

dismilibus:sed vi libere dicam, uidem no postiam

hane purgationis rationem probare, de qua cum mulista pollent in medium proferri, illud mihi satis sit in

praesentia, soluentia haec medicamenta praeter method im aedisciplinam Galeni, addo prater ratione, as ministrari,cum materia non sit concocta,& ad purga dum praeparata, nec non vacuatio perficiatur per pan es laborantes, ex quo fit, ut nox; humores vel nullo modo, vel non sine maximo labore educantur, At Ionisge plura excrementa ad ventriculum & tmesina trahanturiadeo ut dolor si petiat Merbior, δε malum P riculosius Sie ille iuuenis citius meminit Gal. qui antea colicis cruciatibus mala a ciebaturaecepto Decoscammoni j.quanquam bene,&largiter suisset purga tus, polletiore tempore per quosdam circuitus simili dolo e coepit torqueri: quam quidem noxam Gil re fert in scanunonium, propterea quia magna humorucopia ad intestina rocubuerit, iam ante imbecilla, tiquasi eutionis quidam exortus fuisset e s eius . Itaq; non lotum reiiciendi, sed etiam reddendi sunt inepti illi duo ver sculi.

quandoquidem nulla ratio concipi animo post, qu obtemue antiquissimo hil certissimo dogmate Hipp. Gilti omnium rationalium medicorum, quod gen taliter crudorum humorum vacuationem prohibere nisi illi turgeant, morbi isti in vet sculis contenti m

sis quam veri sat excipiendi.

Quatenus vero pertinet ad Avicennam, Paulum Alea. α reliquos qui illa docent in s Ie exhibenda, ego quidem cenim eos male sentite: nasi sorte hae in re eam moderationem velint ahdibere , quam adhibuit Aleaaad.cuius sententiam, immo vero ipia verba t

quam maxima notatione diena,mihi libet eommemorare,qui scribit ad hu nc modum: At per initia purgandi i pu non sunt, verum ubi humores prius extenua iatos dissolutos senseris, & nullam amplius inflammationem intestina urgere: ita enim illis usus non emui ris,nec metues vllum periculum futurum,materia iam coeotia Sad vacuationem parata. Qui enim ausi sunt humores,dum crudi sunt, aut inflammatio colon exercet, purgare, vel eis cacibus uti, isti ignorant, se agrotantibus auctores fieri & periculorum,& mortis. Haec II .... his Alex. Hac sane ipsa ratione, nee Auic plane sbi vide tur constare, etenim qui aliquando vehementia pro. hat medicamenta,alio loco docet, a vehemeti sata δ' stinendum esse: Et ex eis,ille inquit 3. canonis fen. I 6.

tractatu 4.cap. in quihus non elle ouenientia,esivises inatio stan dado in potu solutivum desuper, qu niam sortasse est oppilatio tartis, & humores & squia halae sunt plurimae, & cum peruenit ad ipsam humor desuper fortasse non inuenit penetrationem, S perducit regimen ad timorem maximum. Et paulo postreumq; bibitur medicina desuper, euacuat non ab unoquoq; duorum,sventriculo di intestinis, imo ex aliis locis, a quibus vacuatio omnino non est neeessaria, re illud facit acquirere debilitatem proeae dubio. Et Ii

rum r&quandoq; accidit ut medicinae attrahentes ex corpore attrahant ad intestina alios humores malos & quandoque attrahunt humores excoriantes, quare ameratur excoriatio N eolita simul.

Consulto volui proscite hos locos Avicen. qui praeclare omnes propemodum rationes ponunt, quam Obrem a soluentibus medicamentis oporteat abi in

re: quomodo aute ille defendi possit, qui aduei sus d creta Hi p.& Gas. imh vero aduersus seipsum exhibet validiu ma meditamenta, alii viderint, qui magis iutius doctrina delectantur, quam ego. . .

Praetermissis igitur purgantibus & vehementibus

medicamentis,quicquid tandem alii censeant, aegro- muum. tos colico dolore laborantes nobis liceat vacuare iis, quae locum a rutum, ventriculum & intestina, leuiter purgare, minime autem ex asas panibus noua erct menta trahere possint, veluti inter extera omnia praestantissima est hiera smplex,cuius imitatione poterue quoq; exhiberi pitulae alephanginae, mel rosareum s lutivum,& alia id genus,quae si ita serat occasio, non modo semes.sed etiam his & lapius poterunt re iter V. i. a. ri. Pariter opportuna ac salutaris vacuandi ratio illa est,qua fit pet vomitum, atqι non solum ducit hum rem noxium,qui dolorem gignit, aut certe fouet , sesillum smulis acteta parte reuellit: quamobrem si coxitialis uentrieulum reliquis alimenti & pituita refertum esse, dummodo aeger non fuerit dissacilis advo mendum,aut sponte,aut leui ala quo remedio deret vomatum prouocare, quo saepenumero multa dueunt excrementa, & res adeo taliciter succedit, ut aliis de inceps praesidias non indigeamus. Sed conuenit inter et sola.

omnes, civ steria hac an re praeclarissimam opera praeis stare, a quibus maiori ex parte solemus curationem inchoare in quorum quidem praeparatione Sadmianistratione id sedulo est memoria tenedum, quod nos docet Gala x. mei ap. g. nempe aesyneribus calidioribus di vehementioribus eauendum esse:menim talia medicamenta praeterquam Quod maiorem humorum

copiam tristit ad intestina; lentos, crassos est frividos humores colliquanta elaciunt, & in status facile eo

uertunt, ex quo sapenumero dolores longe magis ameentur ovam leniantur. Quamobrem multos ex plebe

licet audire,quod a GA memoria proditum est. k co

firmat experientia,quitellantur colon sibi minus d Iere, si nus cataplasmate, nulla perfusone, nulla d mum Exstere calidaore viantur: adeo ut qui generosi animi fortesque sum, seruata mediocri di opportuna victus ratione tutius longiore tempore sanentur, qua sui violenter calefacientibus utuntur. Namque in nu-iusmodi succis modis & erasason quit Galen a nullo iam metuendum est, quam a calore, qui eos liquet

atque

253쪽

DE DOLORE COLICO.

atque in satus eonuerta sed digerere no ualea . Quo

loco arguendi sunt, non solum multi nostrorum temporum medici sed etiam nonnulli antiquiores, qui statim pio ranclis huiusmodi doloribus, vehementiora& calidi oraclysteria agere diuntur,ereentaurea minore, colocynthide, turbi id, hiera Logad ιν; electuarium diaphaenicon, nediet ,& smilibus. Itaque ad hanerem sunt accommodata clysterra leuia,quae conficiuntur ex medicamentis vere anodynis, & quae pisterea possint flatus dissoluere, de quibus iam satis diximus. Pi υἱω,tia Interea humores hi frigidi, lenti, erass. diligenteris, uri sunt attenuandi, incidendi, concoquendi, & ad eom- ά. . modam vacuationem prs parandi, ad quod perficien dum munus, ut de clysteribus diximus, ea praecipue sunt accommodata , quae non admodum calefaciant,& sint tenuium partium, qualia sunt decocta , conserinutisyrupi ex methaineton ea ,hyssopo, seminibus od

ratis, mel rosaeeum,oxymel simplex aromata cum rota

Eeum,dia tyminu.& alia huiusmodi. Inter e tera Gal. maxime probat allium, utpote quod attenuet, flatus discutiat,& minime omnium stim in sera deo ut so titus fuerit rusticorum theriacam illud appellare r se idem Gal. laudat theriacam, qui quidem videtur nos se lagidum & etam . humorem non modo caleface. Te atque extenuare,sed etiam latente quadam ratione dissolvete, & consumere, ad quem modum nos quoque uti consueuimus mithridato electuario de haccis lauri, & aliis huiusmodi medicamentis, partim antea , partim ex tempore paralis, inter quae castoreum

videtur habere insignem praerogatiuam . Habeatis

exemplum .

Iis porro vel smilibus meditamentis coeta, & praeparata materia , opportune hoe tempore ad illa Uy- tia transeundum est, quae non sint quidem acerrima,& vehementissima , sed tamen priori .vificacio ra , di quae purgandi vi quoquo modo non snt de

situla a

R H-tis decomariis lib. i. NAIS, xasaeei Otii νώι - ana 3 iii. s. pr. ιhflere. Imo vero hoc tempore neque usus med irament Tum purgantium prorsus est negligendus, quae tamen nullo modo sint vehementia, ut supra diximus: di im

et Latera docet Avicenna auendum esse ab agarico,

quod ereditur peculiari malitia intestinis, & huie m Io noxium esse. Ergo snt medicamenta leuama, & p tius lenientia quam soluentia, qualia sint ea, quae suista fuere propos a. Quod si tandem vehementiori

us fuerit opus, illa ea hibeantur non nisi summa eum piae meditatione,& admodum moderate,quae quidem medicamenta eo potissimum tempore videntur magis opportuna,&ferme necessaria,s clysteria frustra imponantur, ut neque purgent,neoue illa ipsa exeant aliqua dor nec non si laborent intestina summora, ad quae ex partibus inferioribus non ita facile medicamenta possunt peruenire.

Eis .etis mile est, quae ha ctenus sunt propositar media. lais esse ad integram curationem doloris colici pituitos r vel untamen si ille fuerit adeo contum . ut longiore tempore perseueret, iam necessarium essallam rationem amplecti, quae non minus ad curati nem, quam ad praeseruationem videtur pertinere: it que ante omnia diligenter est an in aduertendu , quo-aam modo, & propter quam causun pumia genereis

turan propter intemperatam victus rationem An miatius propter frigidiorem ventriculi, & intestinorum intemperiem , quod utroque mod constat, hunc humorem posse generari, quod si illud fieri coniingat propter corruptam victus.& vitae rationem, pro militura alimentorum quantitate, qualitate, ordine,& caeteras capitibus , quibus uniuersa haec res perficitur, forte altis temediis opus non fuerit: sin v ro intelligamus hunc humoremi generari ac foueri propter intemperiem ventriculi,& intestinorum, tunc necessirium est his partibus speciatim prospicere, de qua re satis diximus, traetanies de affectibus venistrictilis sed tamen nolo flentio praeiente duo insgnia remedia: quibus familiariter medici, Rutiliter consueuerunt: alterum est iustalli veteris, de cuius praeparatione, & usu iam tractauimus d ffuse , alterumeti potus , & balneum aquarum thermasium callia Diu darum, quales sunt sulphureae,& similes,quas inter eae marum. teros maxime laudat Alex.qui quidem, quod mea sententia est magna obseruatione dignum , neque haci nus ab aliquo obseruatum, vidctur concedet hasce quas in potione,loco vini,in prandio. N coenatui scribit ad hunc modum: Ai , t ex huiusmodi aquis bibant ipsis concedendum habent enim uim ahs ergendi, &erpurgandi .s quid viscosum tum ventriculo, tum in testinis infixum deprehendatur,ae subinde restituunt, totumque morbum prorsus pers nant. Haetenus Aler. Atque eum loqui de potu in prandio,& coena, inis de colligitur mamielie , quod statim post haec vetha subiungite tantum de victu dictum fit. Equidem non ignoro multos aquis thermarum uti consueuisse quotidie pro coquendis ferculis, nonnullos illas quoque permiscere consueuisse cum mis tempore vindemiae, pro confieiendo vinor sed quod liceat eas propinare In prandio, & coena simul cum c siet is alimentis uoco vini,vel alterius potionis, id proiecto nunquam audi ui, aut legi apud quenquam, praeterquam apud Alex. hoc in loco: de qua noua cognitione in presentia nolo

meum iud scium interponere,interea uos quoque cogitabitis,& alio tempore meam sententiam audietis. Post dolorem colicam ex pituita, sequitur dolor exsatibus,quem similiter diximus ortum cucere ex causa frigidiore quanquam stiendum est ex Gal.iue lymptom. causis cap. .llatus potius ex calore detuli, quam

Diditate generati, adeo ut illa esset nequeant a bioluta frigiditate, aut vehementi caliditate, ut se eest tmrius videmus euenire . Nam quemadmodum dicit at stigidissimae constitutiones. maxime spirante bo rea, serenae liun i, calidissimae item, quales sunt aes alis tempore,ambientem aerem purum reddunt, qnae vero inter has media sunt, nebulas gignunt: ita in animaniatibus , neque in summa caloris imbecillitate, neque

cum is vehementer valet , sed cum medium obtinet lacum,solet fatuosum excrementum generari, quod quidem Gal. nobis persuadet fieri in locis, quae in ventriculo sunt, eum humores quidam pituitos ibi contenti, vel cibi in vapores resoluuntur a debili calore. Cu misitur,& pituita,& flatus originem habeant, vel ab ea clem, vel saltem simili causa, minime eli mirum,s pariter utriusque doloris eadem fere est curatior quod eo magis ita tuendum videtur , quoniam serme semper viraque,& flatus,& pituita smul adeo commiscentur,& confunduntur, ut vix liceat alterum ab altero sepa rare. Primum autem necesse est illud nouisse, unum flatus coniungantur cum materia pituitosa , an soli dolorem faciant:quod si virumque adsit. curatio quoque mixta esse debet,qua partim noxii humoris, partim flatus rationem habeat. Sed ello, snt flatu, sine materia, tune v mea nobis sese offert indicatio illos diic iiendi, re roborandi intestinis: id quod pr.stant imia primis clysteria ex idoneis medicamentis praeparata s&sterempum.' Semiatim cias. m. αὐλεσμώ

254쪽

Datici. 4

Haee apud Gu.vt supra diximus,oleo incoquebantur, Si si aliqua suisset comesi ura,volentes partes prae tetra aliquo frigido ais et u laborare, ille aduere sole bat rutam,stra a lauri, & similia. Fiat ereo decoetio,

vel more Gal. in Olenivel viuios conlueutinus in aqua.

R acat ana 3 3. Misee pro crystare. Ex his inedicia remis,quae satus diminunt,glandes quoq; parati posIunt, nec non sedes ipsa oleo rutaceo, tiliorum alborum,aut corasmili, non inutaliter inurgitur,& assidue uetur. Si quis cupit habere quoque exemplum glandis. illud tale et . R omini purisaruas1 5

roso,ex sapa,ex lolio,& aliis re, acrior hus,quae quidem videntur aliquando, vel ascendent bus vap a. ib ad paties superiores, vel intestina irritando, ves aluerimatus incommodum quam emolumentum attulisse rquate si quis voluerit illis uii com i ode permisce, da sunt oleum chamoma linii inone thinum, adep, gallinaceus,& est: a , quae eorum acrimoniam lauare polia

ait c. p . . Aὸν aSed neque leuia quaedam 8e lenientia medicamen ta, vi ivria simplex, manna ea iure dissialuta, tui ubinthina c ypria, ad triuerem inepta censenda sunt , nomone quod illa salus purgare valeant, ficu hi caetero, hui

ei, bulque a persis latibus quoque aliquis exitus facile pateat. Praeterea multa sunt qu.e peculiam quadam vi creduntur status a is fuere , de quibus s. diximus,ut lemma an ι Mum, At Oimua raciora iii ymi num aromaticum in tum,conserua rorat marint,ia i nicae, e demum ne uagata recenseam, in ilim datum , S thctiaca, quae ior e teliquis omnibus sunt effracto

ra, neque solum dissoluendo natus, sed etiam alterando ventriculum, & DHestina, ad sine negotium sunt plurimum accommodata. Hoc idem perheiunt nouis nulla externa praesidia,inunctiones, sementa, sacculi,

Noe polliemo iuritio tempore didicerunt destillatores elicet e oleum ex semine nitorum,ex culnamomo,

di aliis aromatibus mus olea N imemus sumpta,& existerius admi mutata praeciaramine faciunt ad discutiendos flatus. Ciningitis Demum vero praeter caetera omnia, si dolor ex soloo fit. satu originem h ι at, qui amplius a tuaieria non Aiaueatur,scribit Gal. ix. mei h. 8. non tantum dolentibus intestinis, sed qualibet etiam corporis parte, Cullum maeis prssentaneum remedium inueniri, quam si cucurbitula cum multa flamma laboranu loco appon tur: videbitur, inquit Gas. hoe tibi praesdium, in hilae assecribus incantanaetiti simille quid emcere, sue ii in intesimis, siue in qualibet corporis particula fuerint excitati:ilhco enim cucut bitula admota illi qui flatuoso spu i tu cruciatmir, tum a dolore liberi, tum omnino sana reduuntur. Quos xero non modo spiritus natu sus,sed etiam humor quispiam,vi de natus oritu maiale habeat. tunc ad rempus dolor reuertitur, sed tamen tandem sedatur. V deatis hane totam teriem,& quae lequuntire, apud Gal. uui pr3clare usum cucurbit .e in flatibiis docetat. Huius quidem remedii Omnes saetunt mentionem, & titier hos Aulius, qui probat usum cucurbitu ae apoostae non solum parti laboranti, sed in

quacunque cor,=oris parte.

Poli curationem doloris colici ea pituita & satia C.llia μbus . tequitur curatio dolo is ex humoribus biliosis & Atirimu aca. du,ribus,qui possunt contineri vel inrauitate, vel ιiso, an tunicis intestinoi umon quibus eurandis illa est priuci pati, in i icatio,vi huiuis odi humores primo quoq;

tempore educantur , sicuti diximus de pituita . Et go si consciamus humorem contineri non modo milites inis,sed et lain in ventriculo, vom ius est opporia iunissimus , etentin s vomitio internalitatur, nons itidi fiunt dolores colici, sed etiam quandoque superueni uni conuulso, yncope, & alia gravissima pericu la, scuti euenit illi adolescenti, ius meminit Gal. r. . meth circa fia. qui post bibitam aquam tepida, humo rein quendam aeruginosum euomuit, que in exacia Aepulcherrimam aeti gii edixisses. amobrem vel spo- te iminissis digiti, in fauces, ves leuiore aliquo praesidio promius expedit uomitum prouocare . Sin autem noxios humor magis Occupet in testina, per i dem illata infundete oportet, quae illum commode elicere &puIare possint: hac autem, ut omnino detergentia snt,necesse et .sea cum plurima huiusmodi medic mcntamoi dicem , ea iis aliquid tetigendum est, quod Omoi Vorsu careat, inter quae equid in palo praestantissimum esse cremoremptisanae, qui non to u norinshumores detergere,sed etiam illoriam acrimoniam potest obtundere: ad quem modum di alia parari pota sunt clysteria ea decocto soliorum maluaruin, violarum, iactuca,Oreo violato. t lato,& smilibus. Qiod fineque vomitu , neque Ursseribus liciat pertinacem humorem educere, iam res perficienda est medicameto. minime autem scammon O,aut alio vehementiore, quod multi imperite faciunt, sed clim alio leuiore , quod ex uno ventriculo atque intestinas humores purgare,minime ex aliis partibus noua excrementa trahere iste quale inter catera omnia Galeno probatur

hieta simplex, quae potest exhiberi vel lola, cum melle totaio facio bolo, x et quod ego familiarit: facere so leci,aliqua illi permis a portione cassiae, qua quide potest acriorem humorem non soluin laulter purgare, sed etiam illius acrimoniam remittere. Et sit exemptu. R s .io,. hierasis uia

In hae,ad summam, di si tentia doloris colici probo ego oleum amygdalarum duleium, de quo alias dixi mus, quod ad j vi. vel viil .circiter,poteli exhibetir siquidem praeclare poteti di lenire aluum,& omnem hu

morum acrimoniam retundere.

si eam nlecus aliquo rem io leniendus est dolor , Externa. sue inunctionibus, sue somentis, sue aliter agere velitis, tot omnia sigida,ex Oleo rosa to.cydoniolum AR maluis, violis, N GDibus: tissimum vero atque optimum eis halneum aquς dulcis , quod prxesarissime potest S relligetate di humecia re, sicuti alias diximus. Verum hac in re principem locum obii nei victus ratio, quae dubet ex alimentis constare boni succi, fatalis concoctionis, qualia sunt abra, plasan , pisces optimi, lactuca, en diuia, quidam fructus , pruna, mala punica,vii u oligophoron ;aquati spida,in

summa victus ratio tota sit humidam de frigidior:caua

m iam pro

255쪽

s 'nia.

DE DOLORE COLICO.

diis aeuinIs aeribus alimentis.& medicamentis, cataplasmatis, fomentis,urno antiquosadeo ut nece se fit lateri admodum praciarum, & eruditum fuisse illum medicum Italum, ius meminit paulus lib. I. p. 43. ira inquiens: Hoe modo assectis medicus quidam per Italiam curam adhibuit suspectam sane, atque in fideialem frigorificam stilatet, multumque temerariam viis elua rationem de industria commentus inamque lactucas crudas,& re rigeratas, in tybumque vel ultra sati ritatem deuorandum ipss largitus est: praeterea uuas,

mala, Se id genus fiigida, non tantum potestate, sed

etiam actu: vinum raro admodum concedebat, nequenis aqua gelida dilutum e aquam vero frigidam, vel poseam etiam frigidam propinabat, ab omni autem recalida abstinebat, atque ita sane complures a morbo vindicauit, quosdam ex illa etiam qui in herculeum

morbum, resolutionemque membrorum prolabi e sperum, praeter omnium opinionem pertinauit. Sictius mentionem facitqdorundam aestrorum, qui laborantes doloribus colicis propter bibosos, & amores humores, remediis frigidis sanati sunt: sic noster Gal. narrat duas historias i L. metho. cap. 7.quas mihi libet ad vetiram exercitationem breuiter examinare, ut intelligatis quam ea, quae hammis a notiis tradita sunt, Galeni praeceptis, & artis operibus conueniant. Priama pertiti Et ad quendam aegrotum quadragenarium, qui huiusmodi crucia tus dolore a somentis, tum humidis tum sccis,cataplasmatis,clysteribus,&aliis caliis moribus praesdiis non modo nitiis est subleuatus, sed Etlam quam mari ne exacerbatus : siquidem ab oleo rutaceo per sedem insulo, itemque a calloreo deterius habuit: hinc accedentibtis scrtasse aliis indiciis,de quibus satis diximus , coniecturam fecit Gal. hunc agrotum torqueri doloribus ex acribus,& calidioribus lucicia,qui in tunicas intes morum essem immers: namque inter ea iera id argumentum sumptum a iuuantihus,& nocentibus,tum ad alia multa, tum praecipue ad cognoscendos morbos , & illorum causas est comm

dissimum,quod iam diu traditum in ah Hipp. duobus

illis verbis. Onendat autem curatio. a.aphor. a. cum igitur Gad. 1ecum statuisset, mordentes succos in tuniacis intestinorum contineri, qua praeterea corrum pGreni tum ea quae inferius essentansula, tum ea quae peros sumebantur, primum instituit commodam vici Latronem,qualis lupra est posta:at vero quoniam hoc ad absolutam morbi curationem. vix videbitur satis futurum esse, iam confirmato iudicio, di doloris causa satis cognita suod aeger tali alimemo minorem cruci tum percepisset , 'itiosos humores purgandos exis

mauit, non sanescammonio, colocynthide, non et

eluatio diaphaeniconino alias validissimis medicameniatis , quibus nostrales medici utuntur frequentissime , sed una tantum hiera sinplici; qua quidem ad purga dos huiusmodi humores, una cum Gal. oedendum est nullum praestantius medicamentum posse inueniri . Cum autem hic agrotus doloribus, & inedia duobus mentibus coesumptus esset, Gal. semel illum purgare non est ausus,aurei illius praecepti memor; vhi fames Iahorandum non essetfed ex quibusdam im allis moderate hoc ipsum tentauit perficere,adeo ut nullo praeterea adhibito praesidio, hominem quindecim diebus

cura prorsus sanauel It.

Alieta est historia Galeni cuiusdam iuuenis, priori

aegroto aetate prope paris, qui saepe antea eolicis dot ratius a consueuerat: hic accepto succo scammonii purgatus est a neque enim defuerunt omni tempore homines gnari, & temerarii, qui aduersus methodum a diuinis hominibus iam diu traditam , principio morborum, nullaque sumpta indicatione de loco uia secto, purgantia medicamenta audent exhibere. Cum igitur ille copiose fuisset expurgatus, quanquam pri mo,1ecundo,& tertio diebus lautituta opportuna balis

portioni responderent; deinde quarta die etiam magis persensit sibi ventrem dolere: cum autem se in balneo

frigus imprudenter accepisse existimaret, rutaeeum sibi oleum per sedem infundendum curauida quo non solum vehementissime fuit veratus, sed ei iam liquiadam desectionem copiosissime excreuit, quod facile demonstrat , a toto corpore aliquid ad loca ventris adhuc desertistaque deinceps per circuitus simil1s r dibat cruciatus rex qua rerum serie ac symplomatibus Gal. in teli gens , noram ex scammonio ad intellina procubuisse,qu e prius fuerant imbecilla, hunc in m dum curationem aggressus est : primum calida omnia prasidia abiicienda curauit , deinde victus rationem instituit plane medicamentosam , hoc ast, alicam ex aqua decocta, & mali punici granis praeparatam, a steros quosdam fructus,&alia quae fluxionem reprimere, de debilia intestina roborare possent, tunc die qaarta theriacam propinauit ex quibus simplicibus t mediis diget sanus redditus est , ut posthac ad consumta munia reuersus , nullum amplius senserit incomta modum. Sed de dolore colico ea humoribus calidio

tabus satis.

Iam veto illud in praesentia esset reliquum, ut ageremus de dolore Oriundo propter obstructiones intestinorum, sed nimis longum foret omnia persequiuiaque cateris praetermissis o serentiis, qnae non nis rarissime solen i contingere , de una obitructione ex multo,& duriore excremento agendum est, quae frequenter uolores colicos solet oci are. Novi ego , di visitauim italem, quae contanum dies 1 a. nunquam potuit Hisaria. ea aluo delacete, unde in maximos modii dolores, a quibus tamen libera demum euast. Gal. hae in re duo

proponit praecipua cap ta Iati uis, capit. 94. artis

medio , primum ut sicciora, di duriora excrementa molliantur: alterum ut posteaquam fuerint mollita, educantur. Sunt emolis enisa humida,& pinguia , sue supra assumantur,sue intia infundantur: ud inter caetera oleum videtur habere magnam pἔς rogatiuam,tiue id fuerit oleum commune , sue amygdalarum duuetum, siue alterius generis: quare aliis πrotis comm de olea, vel unum vel alterum propinantur , vel sola, vel smul cum iure, ain per sedem insunndunt vir sie opportuna sunt clystei ia ex decocto maluarum,althe ς,

ex iure pingui, & smilibus ; ficiscula omnia, & alia

menta, quae aluum possunt mollire, ad hane rem sunt imprimis accommodata: iu smodi sunt iura pinguia decoctum attriplicis, maluae, spinachiae immo vero, de ipsa olera ex multo oleo praeparata, de alia quae habent eandem rationem. Porro emollitis iam secibus illas ducere oportet, id quod ptimo effetunt clysteria acria, empli gratia,ex decocto mercurialis, rarum, urs ris , ex melle rolaceo, henedicta, eleetuario diaph. &smilibus. Sit exemplum. briari ,θ δεσών m. Ita. i. Matia νος υι. 3 3i,

Verum neq; meditamenia hoc tempore inepta re senda suntac potissimum si fri es in superioribus intestinis contineanturAEus leuia sint,minime vehemmatiora: qualia sunt,calsia, di singulari quadam praerreati Aloe, quod speciatim stercorarium medicamentum appellant, & omma, qua ex aloe conficiuntur, hieratim plo, pisulae aloephan S smilia: pleraque omnes

maxime laudant ius gesti veteris,ex exteris accommmdatis medicamentis preparatum, quod ex iure molliatim ,ea medicameniis ac redinem acqu.IH, unde utrique leopo a Gal. sio potest satisfacere. Caeterum hoc loco minime videntur pratermitte Atiam,mda duo auxilia a veteribus racogitata, non. solum pla- adminis ner,& victus ratione,mediocriter se statiele videbatur, ne noua , ted ei iam digna ad initatione: utriusque nra. alamen priore nocte euomuit, quae antea acceperat, & manu Alex. lib. Io. Piimum tale est,solle fabrili, quo die tertia reddidit per suum plura quam ciborum vulgo accenditur agnus is annum unmisso, ita us in

venis

256쪽

venire immittitur, adeo ut intestina,& venter uniuer

sus dis endantur, deinde solle extracto protinus clystere infunditur ex hydrolao, id est, aqua, Soleo, &momento nitri, hoc Eystere, inquit Alex. Omnia quae intestinis,& ventre continemur; una cum clystere eua cuabuntur, sue ster cus,sue humor, sue spiritus flatuo sus fuerit,adeo ut admireris. sed huius praes dii lonee ante Alex. meminit Hipp. di quidem accuratius, uua scribit hunc in modum I. de morbis cap. 3 I . Folium fa-hrilem indito,& in ventrem flatu immittito, a quo, Ruenter, &intesti na distendantur, deinde extraeio sol Ie elystere adhibeto , sit autem infestim prFparatum non ex valde calefacientibus, sed ex iis quae exciem euta dissoluont, & colli quant,postea obduraia per spone iam sede, in aqua calida resideat, continens clysteris infusum, & si hoc infusum susceperit, & tutius dimiri M. serit,unus euadit. Haec Hipp Hoc remedio ego nunquam sum ulus, neque aliquem urentem audiui, aut i si,praerer unum Amatum Lusitanum,qui ceturia pri ma curationum medicinalium ultima , testatur se eo

semel , S liciter usum suisse. Alterum te medium

constat ex pitula plumbea, quae ab a groto ore est assu menda: quae res usque adeo videtur inepta.N absurda, ut nil ineptius esse possit. Quaso enim quomodo plumhum pollit e uenire in ducendis raelementis 3 n: si forte quis credat, id fieri suo pondere, N graui laterquod nem ablur disti num videtur . itaque licet mirari, neminem fuisse tracteilus, qua hunc locum oble ira uerit, di huiu1 remedii aliquam rationem reddiderit. Ego vero dum aliquando hanc rem cog raui , in eam

veni suspicionem, A ex. pio plumbo ilibrum, quod vulgo antimonium vocata , io linere veruisse: quam quidem suspicionem ua: hi fac chant multa, tieque loura at sumenta. Nam primum plumbi. S l tibiae dem sere est intemperies, & na iura. adeo ut nia is o snt viti doctissimi , qui id tantum discriminis inierutrumque esse contendunt , quod plumbure in igne liquescat, stibium vero nu quam, sed facile teretur in puluetem e quare qui laque viriusque hiis otiam scribunt, poli unusn ita uiti de altero tractationem L.

ciunt .

Deinde s Alex. sen i etiam atii maduertatis Rcile in

telligetis,id ex plumbo catapotium, tanquam loluensi medicamentum proponus quidem ille docet, minime inter init)a,n q; omni tempore,sed tantum apparente concoctione illud exhibendum esse: Dis enim lacui ra fuisset purgatio, frustra, di inepte sitam animaduerisonem posuisset. Qua demum conieci urae allo quo'. argumento pollum consi mari,quod Alex. pitulam ex plumbo euphorbio copulati erit . quod constat inter

omnes,pituitam,& aquam educere. Antamomum au)ε soluete,& validissime soluere notiu1 eu quam ut incli-geat longiore confirmatione. De quo illud vos admoneo,etsi multi opinamur, hoc iuuentum sui sic recentiorum, tamen Diolcoridem purgantis antimonia facultatis mentionem feosse, p.de elaterio.

Post tradi iam curationem doloris e liti,ti generaliter,& secundum unam quamque diiserentiam, ut habeatis omni ex parte integram Daciationem, duo videtur restare adhue, unum uictus ratio, alterum medica menta, quae agunt a tota substantia. Sed quoniam de vietus latione uuii plurima tradita iam, ex quibus facile unusquisque potest piobe illam instituere, nolo iam prolixior esse, properans ad ea medicamenta, quae t tente quadam vi, & proprietate creduntur e licis do loribus prodesse.

- . r Illud au em primu deberis memoria repetere, quod

alias diximus ex Gal. i. de medicamentis secundum' genera de smp. med.& aliis locis huiuimodi medicamenta sola experientia posse intelligi,illaque non maniustis qualitatibus, sed recondita quadam vi , qtiam vocant proprietatem totius substantiae, morbos iuuare, qualescunque illi fuerimo quacunque caula Originem habeant,& in quolibet morbi tempore. Multa autem

ad colicos dolores a multis solent proserta, apud Ges.

ro de sim p. med. principem locum obtinet stercusis. pinum , qui tes aior se nonnullos vidisse illo vientes stiriti, is non amplius h Ac assectu correptos id no grauiter passos, ted ii eq; post paucum temporis,imo vero Gal. probatur hoc remedium non modo ore assum pium, sed exteraus etiam appensum, de cuius pra palatione , appensione .8e utendi modo,loquitur diffuse,ut nos pr pterea in hae te explicanda non oporteat esse longi res. Auic.3.canoni se n. s.tractatu Α .c. I 4 maxune pro In .m,ia

hac intellinum lupi exsiccatum ,&in puluerem deum ivi. iteremi longe anteponit: quem pleraque ominnes hoc tempore imitantur, neglecto stercore fetuod sorte abhorrent,samiliariter unum lupi intelli nupti parantes, quod vulgo solet ea hiberi ad 3 i. cum vino . Gai partier i i de s m p. medic. laudat auem pusillam, quam alaudam vocamus, euius aduersus colicos utilita Ati, blem,inquit, se salix experium suiffer imo vero eum haecauis Graece κορυδως dieatur Gal. smul Corydalis cmiuidam herbae mentione facit, quam inquit colicis conuenire: quam quidem herbam ego sum nescius, an alia quis in pru sentia nobis possit indieare. Rhasis hoc in

loco plurimum eommendat cornu Grui ustu in , reda- cienti rejetum in puluerem: & ita non desunt alia propemodu ia. infinita . sed Alexan hac in re,& Gal. & omnes mcdl- Al.2.. cos facile superat, qui non tantum probat stercus lupi- T. . sis Dum, intestinum meum porci, Mandam, S alia Musia mpi a. Natura constantia , ted etiam nonnulla, quae arte licet eisngere: namque in lapide medio insculptum nescio quem Herculem, erectum, suisecantem leonem,& imo usum in annulum aut eum,aegro gestandum porriginficannulure ferreum in hune modum pr.. parat . illlus circulum octangulum eisci, atq; ita in ociangulu In-sct ibendum pixeipit: iuge iuge bilis o lauda quaerebar. Audiatis vero, qua lenam de hoc remedio encomtum,Stestimontiam afferat, qui scribit ad hunc modum. Huius magnam habui experientiam,& absurdu putaui

tantum medicame am, naturali vi colico aduersum ,

Os celare: sed vos moneo ne quibuscunq; aed tantum virtuti studiosis, di qui eiusmodi possint conseruare,velitis Communicare, quod ei iam diuinus Hi p. pracepit, his verbis. Res quae sacra sunt hominibus ostendatur, piophanis autem hominibus non nem. Pra patetur ro metus annulus a r. vel ai .die luna. Haec Alax. lomam vero temporis angustiae non patium urvi sso gula persequamur, quae ad exactam huius loci ' Σῖ. --.m nationem pertinentuatis luerit in praesentia, quam Aputamus Galeni, & veriorem esse sententiam, vobi --,

explicaree itaque uno verbo se puto statuendum esse iterum omnlu q,aecunq; natura con 1 ant, ac vere sunt substantiae, latentes proprietates,& admirabiles vites esse recimendas . contra vero fietas imagines, earadi res,sgna,&quacunque ars potest e Ungere, ae meresant accidentia,ut quae suesuh1eeia materia nequeant cons stere tanquam luperstiti sa, & vana esse prorsus reiicienda Ad quem modum legimus Gal. Tes naturaialas di sibilantia, probare artificiosas aut,& accidε ira despicere,& damnare. ι α cle smpl. med verba faciens dc vi saliua aduersus bestias nominem interscientes, hae habet: pollicitus mihi quidam incantationem se ostensurum,quae stri pios interficeret; ubi illam semel dix siet atq; expinget, scorpio mortuus est; at postea ego sne titia alioneia sola saliua vidi occisum scorpiu, idque e8ler ter a saliua hominum esurientium,& sitien lum,qusa est acrior. At tursus s. de smp.med.de talpide viridi scribit hunc an modum: Proprietatem nonus.lis lapidibus quidam tuo iei timonio adscribant,quale. reuera habet iaspis vitens, nempe stomachum adhaesuvenuitque os ad uuat: quem nonnulli quoq; annullis

inserunt, stalpumque in eo draconem radios habentem, veluti reae Nechemos memoria prodidat : sane huius quoq; lapidis ego abunde periculu feci, S collo suspedi,ita v t lapides os ventriculi contingerer ι apparebat

aut nihilominus prodeste etiams sculinuia non habe tui Sic ε.de smpl. med. in principio,no dubitauit Pamphilu despicere detriid: eri in quoda tractatu de heri

257쪽

D E I

bis ad aniles sabulas smulque ad prxssἰgia quaedam

inania se conuertit,non nulls s utens incantationibus, quas colligendis herbis admurmurare consueuerat.

Re postremo, ne singula loca recenseam,qiis apud eum plurima sunt, lupinillereotis, de quo supra dixtinu , admirabilem vim explieans, hoe inquit. obiter die iam sit,s quis inuenietur, qui se suspens s fidem ha. re vestir dico autem se, quoniam substantia est quae suspenditur, non voces barbarae,ut quidam praestigiatores facere solent,quoniam, & alias sum expertus alias substantias , quae in aliis asse hibus similiter ops remur. Neque vero me ab hac sententia remouet Alexard. testimonium,&auctoritas,qui ut sua earmina, & incantationes defenderet, Galenum stii facit patronum, quasi ille propria tractatione palinodiam ceciverit, & omnia retractauerit. Honellum est, inquit Alexander. morbum vincere,& omni machina r ars succurrere: nam diuinis. Gal. qui ne esse quidem carmina putauit, longo post tempore, multoque usu multum ipsa polla deprehendit: audi igitur verba sinsus, quae de medica Homeri tractatione reliquit, hahent autem hunc in modum: nonnulli putant incant tiones ani larum fabulis e ue pet smales quemadmodum ego quoque diu existimauit temporis autem progressu ab iis quae euidenter apparent persuasus, sateor

vim ipsis inesse; nam & in petetissis a scorpionibus ii

Damentum ex eis sum expertus , nec minus ossibus

gutturi infixis,quae carmine uatim extrahuntur. Hare Gai. reserente Alexand. Ego vero id non verebor anfirmare, huiusmodi somnia & figmenta, quae nescio quomodo hominum imbecillitatem nimia superstiti ne occupant, tam diu a certissimis Gal. placitis esse longe alienar atque id primum me mouet, quod certostio Gal. de medica Homeri trinatione nullum liahrum conscripsisse, quandoquidem videtur vix fieri

potuisse , quin aut proprio suorum librorum catalogo, aut ceteris libris illius semel metionem fecerii. Etenim

quanquam ille semes di bis pollicitus est , se librum de

hae materia scripturum fuisse: tamen nusquamin numquam de carminibus , characteribus, S aliis huiusmodi supersitionibus se inurum promi st, sed de medicamentis quae natura, di substantia conuant, & quae

agunt proprietate totius lubi iam late atque hχc certo

certius est vera , & legitima inscriptio illius libri, qui

desideratur , minime autem de medica Homeri tr elatione, ut nonnulli somniant, quos audio erus m di inscriptionis ingeniosae eam rationem reddere, quod Homerus doceat aliquando fluentem sangui nem verbis, & characteribus suppressum, alicisque

affectus diuerss mysteriis sanatos fuisse. Sed fimo,

dic que si Gal. verbis,carmini hus,& fimili hus superstitionibus tam praeclarum dedisset testimonium, quale affert Alex. ille rem tradidisset ab omnium illustrium philosophorum S medicorum auctoritate abhorren- aere δε propriis dogmatibus dissentientem, emum ab Omni ratione alienam , id quod fortasse alias comm diore tempore demonstrabimus. Atque hactenus de dolore cholico.

De Iies.

Duma. r, Olores solent oecupare uel intestina erilla , fle tune dicuntur colici , vel intestina tenuia , &tunc hic a Setus appellatur ileos: quod nomen pleri

que omnes opinantur originem habuisse a parte laborante, nempe intestino tertio loco posito , quod i leonvocant: qui mea sententia decipiuntur , eum intesti num id Graece iis, hoc est,tenue fle gracile, minime itisa dicatur, atque Ηppocrat. Gas &ca ter tot nes ubique hoc nomen accipiant pro mortar itaque magis oedendum est Gal. qui asserat x. mer, cap. dicaaomen iam ductuatiuisse a symplomate, minime a

parte laborante; siquidem 6 γ ὰφ Grasee idem senificat quod circumuolui,&eir uiuo: qitare Lati iri vim Graeci vocabuli volentes referre . voluulum, di con- .uoluultim recte dixerunt. Nonnulli Graeci, ut scribit , .η

Gal. 6. de locis a s x. ex quibus fuit Diocles Chari uius

chori san nominarunt, quod tenue intestinum instar chordae videatur conuolutum. Celsus tenuis intellini

morbum appellat. Birbari iliacam passionem: quidam vulgares, si cui supta diximus, Miserere mei Deus, s lent appellare. Sed antequam ad alia progrediamur, est dubitatio, r.eων asean hic affectus proprie pertineat ad intestina tantum H 1ψι.

tenvia , minime ad crassa λ An sane Gal. 6. au hor. comm. 44. s. de locis assectas, . asserit inanifesteole ii esse propriam agetiionem tenuium intestinorum, minime crassorum, atque in hoc fatetur omnes prooemedicos conuenire. Altera autem ex parte hic as: cius videtur posse attinere non minus ad crassa. quam ad tenuia intestina: namque s mus derentur caesae quae male a sciunt tenuia , easdem deprehendemus posse male aiscere etiam crassa intestina, eade inqDein v trisque fit ii posse sympioniata. Praeterea eum si

ne ulla dubitatione si et cor a potissimum ae propraecontineantur in crassis intestinis, in quibus speciem primam, di nomen recipiunt, illa autem quandoque reiiciantur per vomitum, hinc quoque iure colligenis dum est,. non solum tenuia a sed etiam crassa in leuitia laborareὰ quae videtur fuisse Galeni sententia, qui 3. de naturalibus facultatibus cap. 3 3 scribit,fieri non posse, ut stet cus reiiciatur per os , nisi primum totum

tenue intestinum tum ieiunum, tum py orum, vel

triculumque, & gulam pertranseat: Sed iis accidit

aliud manifestum Gal. testimonium. 3. eps d. feci. v. m. o. qui nihil dubitans, quin & tenuia, & crassa intestina laborent,non nulla ponit indicia, quibus alierum ab alteio malum distinguatur, di utrumque inter se comparans ita fatuit: cum si periculosus omnis voluulus, eum qui in tenuioribus livestinis con-sstit, altero in crassis esse deterrorem, ut qui contagi a sciat iecur &lienem. Ego vero qui censeo hunc ata Letum reuela posse consistere in virisque intestinis, die

tenuibus, di cassis, qnod positae rationes mihi persuadent , quatenus pertinet ad Gai puto illum duplici ratione sbi ipsi poste conciliari una si diramus,quibus locis ille asserit ileum pertinere ad tenuia tantum intestina, eum loqui potius de aliorum,quam de propria sentetia id quod ex illius verbis quoouo modo colligi poteti taltera distinguendo dolorem iliacum dupliciter, vel pio ptie,eum laborant intestina tenuia,vel minus proprie, eum laborant intestina crassa, scuti idem diximus de dolore colico. Itaque iteos definitore Gal. 6. de locas. 1 est Aolor vehementiis an sublimioribus partibus intestinorum,mothus plane lethalis , a quo rarissime quis sanus

euast.

Differentia sunt quam plurima , ae sere illae eaedem Dis. - .

quae uatutae sunt de dolore colico: sed cauens piae teria missis uir sunt potissimum aduertendae, quaesumu

rur a causs, quas Gal. duas tantum constituit, ex consensu omnium veterum medicorum i alteram Cai I umores praeter naturam: alteram obstructionem aridi

stercoras, adeo vi per inferiora nihil exeat, quippe ipsum, quodiaborat intestinum, nec ammoniam, ι,ec

pondux tolerat excrementorum , ac propterea nititur

ea quam longissime a se ea pellere e prohibitum umrodeorsum descendere, propteream quae facia est in partibus infernis obstructionem, in proxima supraia postiolum intestinorum extrudite quare excrementa quandoque usque ad os ascendunt, ut diffuse traditum est a Gal. 3. de sympl. caus 3. S 3. de natural . facultat. 3 . Porro etiam tumores possunt esse , vel inflammatio ut scribit Gal4.epidaeti. a. com. 6. des cis aseel. 1. 3. aphor. 11. S6.aphor. 44. vel abscessus

auispiam,in substatia intesta notu collecia materia, vel irrhus, de quibus meminit Gil loco postremo euaa o to.

258쪽

to. sie stercora duriora possunt eficere obstructi

nem , ut nihil possit ad inferiora transmitti , te stante Gai. Iocis citatis. Sed praeter has duas caulas nonnulli tertiam addebam , nempe humores crassos δέ tenues , quae etsi non omni ex parte probantur a Gal. tamen neque prorsus reiicitur , imo vero ille generaliter videtur addere quaecunque intellina possunt obstruere, de quibus satis diximus supta de dolo.

Signa huius affectus,& pathognomonica, & superiaue mentia ponuntur ab Hippocrate & explicantur a

Gal. praciarissime,in loco snstulam, in quo mihi libet

paulum versari. Itaque Hipphis habet 3.epid. sin. a. aegroto s. Mulier quae decumbebat iuxta pisamenum detinebatur voluulo, uic erant vomitus multi,potum continere non poterat, dolores circa hypocho ndria,&in us quae eirca in sernam ventriculi partem tormina perpetuam n erat filiculosa incalescebat,extrema frigida usque ad finem saltidiosa. s. e somno, urinae tenues

paucae,excretiones pauo,crudae,ienues, non erat remedio loeus,mortua est. Gai in com. diuidit dicta symptomata in duas partes, quorum altera fiat accidentia pathognomonica, quod omni voluulo necessario coniunaeotiiri altera superuet ientia, quod non perpetuo, sediolum quandoque superueniant. Priora sunt hae, vomitus mutii, potum non posse continere, dolores ad n ypo hondita, de circum infernam partem,ventriculi tormina perpetua. Posteriora sunt caetera quae sequuntur, in quibus,ti illud continetur, deiectiones paucae, crudae, tenues, quod videtur maximam continere dissices

tatem .

Namque Gai. mmm reponit inter signa voluult i separabilia nihil per alvu m deicen dere: ne longe abe mus,lta scribit r. aphio. In ilus nihil descen ait ad inferiota,& hoe est proprium inseparabile passionas: &ε apho. 4. in i leo nihil descendit inserius, nec quidem

si acerrimo viatis clyllere. di fanis ImO veto,ut ille docet 3.aphor. comm. I 1. item nihil disse inas. aliud est, quam retentio superfluitatum alimenti , qu e per interiorem aluum excernuntur; ac demum de Umplomatum different. cap. 4. de 3. de symptomat .causis x. ita statuit, ileum esse ly npioma actionem laesam abolitam iaculiatis expultricis intestinorum, adeo ut apud Gas. tam certum sit,quam quod certissimum, ini leo tanquam signum proprium, & inseparabile, hilper alumn descendere. Contra vero nos videmus Hl p. mani liue asseuerantem, in hac muliere laborante voluulo , deiectiones fuisse tenues, &e. Ae sane me locus mihi videtur insem ter dissicilis , qua dissicultas adhuc fit maior , quia Gal. alioqui tam ocula tus, ill nm in commento conniventibus oculis praetermiserit ac dissimulauerit,quidem ne verbum quidem fixerit. as,ristia dis Nonnulli docti viri ita hane dissicultatem dissoluut

6 atiau . in ilis dum fit, nondumque integre est uetus , per suum posse quaedam excrementa descendere e inuoluul auiein iam facto , & abici lutci , nihil prorsus posse descendere. Quae cerae solutio equidem n scip qnanti s i iacienda, si quidem necissatio fatendum est, mulierem Hippociat. laborasset leo,omni ex parte absoluto cum testimonio Galeat ex verbis Hippoc eolligi potvit, illam seeunda statim die, aut longissimetet ita,morauam fuisse. Fortasse illud respondera posisset minime in Omni lim , seu tantummodo in aliqui hos .esuum omni ex parte retineri: quae responso videtur posse colligi ea Gal. de symptoniatum disse reui, 4. qui dicit prauationem facultatis expultricis in quia busdam let speciebus contingere, verbi gratia, quanis do intestina uboiant insani inflammatione , in qua nihil omnino per inferna excernitur. Sed reuera neque haee mihi satisfacti responsior nam fgna inseparabilia debent perpetuo comitati inor hum, di omnes species morbi praeterea si dilige ter cosderetur speetes volvuli,

quo laborauit Me mulier multaque ae lethalia lympio maia,quae illi luere annexa, utique fatendum est, illa

ERTIUS.

ortum duxisse ex inflammatione,&c supereti tertia responso, quae est illius, qui eurauit

imprimi codices latinos Galeni apud Ualgrisum V mitis: tiamque ea verba Hippocrat. habent in margine hau cnoiationem,quod ait de deiectionibus; soriatasse nullas fuisse legendum est: ae sane quisquis fuerit

auctor istius animaduersionis, mea sententia fuit vir erudit tilJmus,& in Gas.disciplina versatus,cuius iudicium non possum ego non probare, persuasus potissim uin aucioritate Gai. N Avicenuae. Etenim Gal.

huius dictionis non meminit,minime illam praetermissurus,ut puto, si tantam repugnantiam cum sua doctritia coinperasset, quantam nos intendimus illam contiis nere. Auicitem tractans designis ileos 3.eanon fen. 16.t laci. . cap. 3 I. & asserens,ni fallor, hunc locum Hipp. tantum a it,vi a bat fuisse deiectiones tenues,& ut

omnino affiniet nihil per infernas partes egredi: scribit enim ad hunc modum: Signa ileos sunt,ut sit dolor supra umbilicum , di non egrediatur aliquid omnino desubius , quemadmodum dixit Hippociat. Haec, domina, mih venerunt in mentem de hae discutiate, quibus ut ingenue dicam ego prorsus non acquiesco, acquiescam tamen donee alia magis probabilia O

currant.

Signa differentiarum item sunt sere manifesta ex iis,qus diximus de dolore eolico. Si fuerit linflamma-UO i necessario sequitur febris, sitis maxima, comm

nicata caliditate, & siccitate ora ventriculi, dolores sunt vehementissiliu , di alia id genus, quam internas

instam matrones loleni comitari: itaque ad curationem accedamus, quam nos decet paucis verbis, &su immati in absoluere , partim quod angustiae temporis longiorem tractatio item non patiamur partim quod curatio iam iradita uolotis coli et iure pol est ae debet ad hunc locum accommodati,cum viraque affectio noaliter diis rat, quam ratione loei laborantis , & ratione symptia. Datum,quae in i leo perpetuo sunt graviora, de domi Ora

seu non sunt pratermittenda fgna prognostica. C6 ouenitanter omnesilaoth genet aliter esse affectum glauissimum , qui s epimune una cum vita aegrotantis so. 'ut te minaii. H rpo . .arhor. Ic. ab is eo vomitus, singultus, desipientia , veta uulsio, malum a ducta nimirum in consentum, & ventriculo. & cerebro. Silotia bona fuerim. dicit Gal. 7. epid. am cI a o, par uam spe in salutis afferunt: si fuerint praua, iton paruumomentum habent ad interitum equod ita demonstret labolare non solum in estina, sed etiam humores, qui continentur in venis. Volui lus graveolens, pernitrosusceniendus eii: fidi i autem potest ut graveolens intelli gaturint dic t Gal3.cvin. . prognoti . lex. εε. primu quidem in quo stercus eia Omaiur , fgnum plane lethalerdeinde si grave olens fuerit respiratio: tertio, s ruetus grave olens: quarto, si Laius tuerit talis,di quinio fi graue Olens fuerit corpus, nempe inquit Gal. huiusmodi voluulus aliquando a notas visus et .

Familiaris est haec affectio puerili alai, quod scribit

Aetius, qui tamen pueri evadunt beneficio humidit tis: senibus veto non valde est familiaris,quod si autem ipsin hane ast citonem incidant, sile nunquam conia valelcuni. Indicationes curandi i leum sunt illa eaedem . quae laete propositae in dolotecobcorconstat autem va - . Nam curationem pio causarum diu et state instituenda esse. Itaque si ileos ortum ducat ex inflammationea te omnia decet totum corpus vacuare,& fluentem inatem a reuellere per festionem venae, dummodo vires videantur conliare,quae ab hisce doloribus solant, quam maxime labefactarie quamobrem satius fuerit, non se

mel,& copiose,sed partite,& moderate sanguine mittere,secta vena in cubito. Quod ii propter aliquod impedimetu no liceat vena incidere, tunc docet paulus cuia

curbitulas uniuerso ventri multas atque inanes, id est,sne incisone agglutinavis fore: in regione aute dolo. risAuscarificatione. Quod sane remedii genus equidentscio, an sit recipiendum, cum mea sementia potiua valeat

259쪽

D E DI ARRH AE A.

valeat ad loeum assectum trahere,quam ab illo reuelle P. a. i. re. Hoc eodem consilio conueniun rictiones, I statu uuisida. rae,intiones partium ea tremarum,& omnia generare uulsionum,de quibus saepet diximus Communiter praeticantes protinus utuntur purgantibus medicam eris,& iis quidem validus nis, sed manifeste agunt aduerasus decreta Hipp.&GM. qui is ent generaliter,concocta purganda esse,no cruda: ti speciatim prinei pio inflammationum prohibent omnia soluentia medicamenta an 4. de ratione victus. 2 1.

Deinde post haec statim dEueniendum est ad media camenta repellentia, refrigerantia, &qus inflammationem remittere possunt: quare exterius commoda sunt inunctiones ex oleo rotato completo, ex oleo melino , ex quibus partes assidue allinantur : sunt em-lastra ex plantagine, portulaca ,endi tria, & si nisuus, quibus decoctis & contusis pridieia olea permi- sciantur . Interius conueniunt clysteria, quae habeant easdem vires,erempli gratia,ex ptisana hordeaca, tu eo plantastinis, Oleo rotato , ouis recentibus. N smi- Iibus progrediente autem morbo iis licet addere tam internis quam externis, nonnulla, quae aliquam vim habeant discutiendi,& leniendi dolores , oualia forent oleum cham maelinum , semina lini, faeni graci, farina fabarum , & extera id genus . Demum indeclinati one tu tri licet accedere ad ea, quae adhuc maiorem vim haheant iiissoluendi de euacuandi reliquias inflammationis r quamobrem conueniunt clysteria acriora, nec non medicamenta, de quibus satis duximus .

Misin. victus sit tenuis de refrigerans, itaque sola sussciat

ptisana, abstineatit a vitici &omnibus rehus calidis. Atque hactenus de ili ea inflammatione: ex quibus atq; ex iis,quae alias diximus,facile unusquisque pore si collistere cuiatio, em huius as eius si proueniat pro teranos tumores pluter naturain,vel prooter abas causas, adeo ut superuacaneum videatur de hoe morbo lo gius agere.

AGgre 3 iamur tractationem illius insignis , disci

lis 3e periculos tympiomatis , quod alui fluxus vel profluuium appellatur: in quo pro instituto nostro ordine primo agam deessentia. x ded K. a. de senis.

vlt. de rat .curandi. Sed antequam incipio di imidum est, quod Graeci interpretes iaci admodum accurate inhoe argumento versantur: nos colligemus ex Gal. que collisti poterunt: pauca habet Paulus,pauca Aetnas,plura Alex.ac piscipue de dysenteria: quare necesse est , nos confugere ad Arabes, ac ad Avicennam maxime, eiusque interpretes. Cum autem huiusmodi materia a

plerisque tractetur valde prolixe &confuse , animus e si magis ordinate & breuibus,quam fieri potest ea vobis ab soli iere. DUUM. Quid sit alui fluxus, constat ex ipso nomine, & est

vacuatio praeter naturam diuerso materis exeuntis per intesima . Pro quo notandum est ex Hipp. & Gai a. pr . I 3. Optimam ac naturalem umeetionem ilia Iam esse , quae habet tres conditiones r unam quod sit mollis & mias ansrsecundam,quod eo tempore ex cernatur,quo ager secunda valetudine consueuit: terariam, copia excrementoriam proportione respondeat

c bis assumptis. Itaque si aluus deticiat & liquidiora , di vario tempore , & copiosiora , quam conueniat instituto naturae. huiusmodi sympioma a Latinis vul-rumo. dicitur fluatis vel profluuium alui:a Cornelio Ceu

soli h 4. cap. is .fluIus ventris,ab Hip 4.aphor. II.&3o. N altis in locis di arrhaea nominatur, quod quidem nome, ne versemur in aequi uoco, dupliciter apud Hi p. Gal. At alios accipi solet, uno modo crim muniter qu,

tenus signascat ranus, di quemlibet fluxum alui; si

ro proprie, quatenus si nisi eat unam determinatam eius speciem, ut videbimu . . Quamobrem suxus alui c..is, bis est semper exiens immutarum': od meminia est rem pi.Maiis. tendum ex Gal.de sympi. diis. t. .diuidi tur in tres primas differentias, cum eiusmodi exeuntia aut tota substantia, vel qua: itate, vel quantata:e a naturali habitu recedant. Di Drentis huius ymptomatis sunt quasi infinitae sed ab H op. t. eptis ieci. 2 tex1.S 36. rese- .runtur ad quatuor prima capita , diarrhaam, lient Nam,dysentemam,& tenas mum. quam diuisionem sicuti Gal. & plerique omnes imitantur, ita & nos amplectimur libentissime . Et quia, ut dixi, propositum est, quoad eius fieri potest , hanc rem perspicue , ordina Ie & breuibus agere, id mihi videor longe melius posse consequi si de singulis d is lenitis separatim, qua si de omnibus generaliter tractare velim: quare ad

diarrhaeam venio.

Diarthaea itaque proprie sum pia no progenere, sed pro specede fim tui a Gal. r.epid. sec.1. tex. 36. quod Dio host deiectio, de semper, de assu te, humidoriun excie- qaord . mentorum , sine lienteria , dylenteria , di sine ie-nasmo

Differentiae sunt multae,sed ills videntur.praci Puς, mi λ.M. quς a causis sumuntur , qus ei sitiem variae solent

a is tri ab auctoribus, mea tamen sententia commode possunt referri ad duo communia capita: unum quod continet varia genera excrementorum , quae educuntur : alterum quod respicit varia membra laborantia a quibus illa vel generentur, vel transmittant arad intestinar & quatenus pertinet ad primam distitiam, sumptam ex materia, primum tres occurru ni humores , bilis , pituita, melam holia e ex quo dici tur il uvis hiliosus, pitimosus et melancholicus: lxcuniacto est chylus confectus in ventriculo,& dicitur Buxuschylosus: tertio sunt stereora, 5e dicti ut fluxus seeic tolus: quarto sunt materis corrupis, qus vix ceri nomine possunt appellari. iacta tenus autem peratinet ad alteram differentiam emoria repelatis inlesima fuisse imprimis a natura instituta , vi forent instrumenta , di tanquam communis qusdam via Aecloaca recipiendi & excernendi excrementa , neque vero illa solum qu ς generantur ex prima coetione,leuetiam cstera omnia,qus quouis modo in nostro corpore possunt generari r quamobrem commode faetum est , ut illa magnum habeant consensum fle conueri nem cum principibus partibus prope omnibus &cum toto corpore: arq ut hi nc exoriuntur varis disset exis diatri, a , pro varietate partium laborantium delial mittentium propria excremeta ad intestina:ad quemodu dicitur diarah stomachalisaere alis,hepatica splenetica , si stomachus serebrum, hepar, is en, labo

rent , R ad communem cloacam transmittant varia excrementa: addunt quidam di arrhsam uterinam , adeo ut ab ipso etiam utero excrementa Eaciantur Zetranssetantur: qui fortasse casus excogitatus a recentioribus neque omni ex parte est falsus,cum, sicuti duximus alias, uniuersum corpus sit totum consuri bile S transpirabile. Sed insterea fieri potest diari hsa non solum ab aliqua parte dc terminata sed etiam a corpore uniuerso .cum intes tira,mediante potisssimum vena porta,qus in mea o iecore emittatur venae catis a qua postea distribuuntur vasa ad uniuersum corpus, di ad omnes corporis particulas,ticile possint recipere quγcunque excrementa g-nerantur in toto corpore,N ad ipsa transmit tu niur. Neque hero longius inquirendae lunt causs,ex quibus in diarthaea vel varia fiant excreamenta, vel variae partes laborent: siquidem quaecunq; siue interna, siue ea ierna gignere apra sunt bilem, pituitam,melancholiam,& caeteramus moda ac male asscere cerebrum,ventriculum,&alias paries iithse omnia & generaliter de speetatim diarthsae cauis dicet di sunt. signa diarthνς patent, cum deiiciuntur per suum sigηa.

excrementa liquidiora in frequentiora, quam conummat instituto natuis : quare accedendo ad signa o a differem

260쪽

disserentiarum quorum eognitio tum pro prognosti.

eo , tum pro curatione est necessaria , varia materia

quae exter ur,sue humores, vel bilis, vel pituita, vel melancholia,sive chylus,sue itercora, sue quaecunque tandem illa puerint , sensibus facile deprehenditur , &dii inguitur, ut superuacaneum sit singula explic re . Quatenus autem attinet ad alteram clitarentiam, ut spetiat ad varias partes laborantes, si di arrhaeaat ex cerebro, quam moderni vocant Euxum cete-bralem, ut Alii marus , S alii volunt, precipuum fgnum est, quod spumosa erunt excrementa, quod quidem indicium mea sententia est admodum fallax, partim quod excrementa possunt fieri spumosa prointer aliam causam, quam propter fluxionem a cerero orientem: partim quia non perpetuo fluente ma teria ex eapite, spumosa evadunt emcrementa, sed χώIum quotiescunque humor spirituosus ad ventricu lum defluit, vidis use Gai. docet . vela aptior. 3 o. Etenim s forte pituita viscida, tenax, ti crassa, non autem spirituosa descendaten ullo modo excrementa spumosa apparebunt: quare ad alia potius indicia consu-giendum est, qualia sunt dolores, grauitates, destili tiones, & alia huiusmodi, quae certari laesionem possunt ostendere. si autem diarthra sat ex ventricula, quem iuni re, fluxum stomachalem vocant nis istud eueniat propter externos errores, signa aderunt , quae vitiatam venuericuli eoetionem solent demonstrare , verbi gratis, si alimenta corrumpantur recipiantque acrem, &mdorulentam qualitatem, ex qua deinceps irritata facultas expultrix cogatur tum per vomitum, tum per aluum illa expellere,quod iam diximus euenire in choleia , tunc erunt signa indicantia intemperiem ventriculi calidam : scuti altera ex narte , si chylus non probe conficiatur, tunc aderunt signa indicantia intemperiem fligidam ipsus ventricula, de quibus satis diximus .

Laborante , & consentiente iecore , deiectiones vel et uni. e lolae, quod potissimum euenit propter obstructionem venarum mestra irarum, quς nequeunt thylum trahere, vel erunt biliose , & tutae signa erunt aut inflammationis , aut immoderatae illius ealid ratis, vel ultimo erunt scuti locuta carnis recens mutata , de quibus cruentis deiectionibus quod pertineant quoquo modo ad dysentetiam, potierius suo loco tra

ctabimus.

Verum si di arthra proueniat laborante & conseniatiente liene, maiori ex parte deiectiones ad nutum vergentes, aut etiam nigrae apparebunt, neque deerunt Indicia,quae huius partis intemperiem,obstructionem, vel alios morbos possent indicare. Hac ipsa methodo

licebit inuelligare uteri conleti sum, & aliarum pamtium,s quoe sunt, ex quibus diarrhaea fieri possit. Quod si postremo loco dianisa proueniat labo

ranie non parte aliqua determinata, sed corpore uniuerso, ita deponente natura multitudinem humorum, a quibus illa premitur, tunc aderunt signa vel unius vel plurimorum humotum redundantium , quae fgna tradita sunt a Gai. in libet. de plenitudine cap.ra. S 4. de tuenda valet. 4. prscinerunt Alta Otimsa limentorum,& porionum copia, intermissa est ali qua exercitatio, consueta aut Ietenta est aliqua vacua lao vel artis,vel naturi, exempli gratia, suppressa sunt cauteria, retentus est vomitus, profluuium sanguinis

narium, haemonDidum, ves aliud eiusmodi. Et inhoe rasu nullum aderit signum ali ius particularis partis laborantis . Ac vero si nullum suerit fgiuam,ex quo possimus colligere vel aliquam partem, ves to

tum eorpus laborate, tum ut Duellina male assiciantur, necessarium est, quae propter nequeant ea tantisper continere, quae a ventriculo ad illa transmittuntur, donec a melera icis venis attrahantur, ut natura

fieri solet, ex quo facile, & frequenter deiiciuntur per aluum, quae quidem laesio facultatis retenti icis necessario ad aliquam intempcriem referenda est.Et qua

uis uslibet intemperies immoderata, possit,cuiusnile

facultam robur d cete, ut saepenum to ies attit G d. iis tamen praecipue nocua eli intemperies smgua,& humida, Iecum materia, di si te materia auii bu facultas retentrix solet pop DU labela 'tim, via G tradatum est 1 .aph. cOm. x . veru u latis de lignastitaque

venio aia curationem.

Ante omnia id in memoriam debetis reuocare a L . quod alias docuimus ex Gal. ix incino. i. ty nplomata ομνεμ in uniuersum nullam curationis iudicationem ager. re , nisi subeant ratione causae, lae antivires, S auia stea ni morbum e quamobrem sidui rhra ea iis nullum periculum secum asserat, non licet aduersus h in ulm di symptoma pugnare, quod multi imperire, &per niciose faciunt, sed omnis cuiatio diridenda est ad causam sympto malit. SI naute.n vel ex nimia vacua tione, vel ex frequenti motu, vel ex vigiliis, vel aliter eo res deueniat, vi vires iacturam faciant, & grauius aliquod periculum videatur imminere, viaque tunc ne eesse est, duplicem curandi rationem instituere, alimram sympto inatis, alteram causae, ex qua sympio ma ortum ducat s adeo ut modo uni modo alteri, modo utrique prospiciatur,vi i us videbitur postulare. Illud autem piscipue eita in il lendum, utrum diari haea fit critica, & utilis , an symptomatica, & inutilis, utrum natura probe vel improbe agat: Etenim sci ibit Gal. I 2. me ho. cap. 7. qu indoque fieri di arrhias per certa quaedam inierualla, quae Omnem corporis r dundantiam solent expuigare e quare ut liti de sympiomatum disserentiis v mmo, praecelare docet rem dignam maxima n iratione,nempe diligenter distingueda esse symp omata ab operibus naturae, cum s inter se tantam habeant smilitudinem,ut alterum pro altero accipiatur quippe fiunt aliquando & diarthia,&sudores, fle alia d uenu, vacuationes, non propcerea quia aliqua aci ci laeta fuerat, sed quoniam robusta , &prouida natura hac talione expurgat quod molestum est,& ita prati tua th imines ab iis morbis, qui retentis huitas m di vacuat Otii bus lolent excitarar quare it rum scribu 6.de tuenda , .uetudine, cap ε .copiolas alui deiectiones esse eommune quoddam remedium illis omnibus, in qu bus vitiosorum humorum copia aggregatur.

. Illud autem iudicium, virum diarrhaea steritica, an sympi Omatica, mi stimum iaciendum ei ex modo vacuationas ex lympto inatibusquς illam comitantur: Naii que ii humores deiiciantur p ulatim frequenter, cum dolore, & labore ς Otantis, talis vacuatio, ut docet Gal. 4. aphor. com. a. prauae alicuius dispostionis signum' censenda esi r conitavero si humores excernantur multo interposito tempore copiosius, vcloi'n pauco, vel eum nullii dolore, cum bona aegra toleranira, S robore virtutis, haec ho nam vacuationem , S criticam clemon lirant. Ereto sin diati hς a natura pi Ohe agat, adeo ut per eam vel et tum corpus, vel aliqua corporis pars Itiliter expurge tur , plane cauendum est, ne illa smus impedimento,

quo minus possit opus su una perficere e quod iuti iaciunt, qui importune huiusmodi vacuationem

conantur firmate. Ex quo saepenumero fit, ut docent Aetius , R Alexand. ut materia ad aliam partem con uersa alios pernitiolbs assectus generet. Itaque decet medicum in hoc casu totum negotium permittere naturae, & tantummodo conuenientem vietum insti tuere: imo vero si natura nou integre vacuationem

perficiat, illius conatum iuuare oportet, atque id supplere, in quo illa deficit: quod commune est praece plum, iamdiu traditum ab Hippocrat. & Gal. in omnibus naturi operibus, I. aphol. et O. Si autem natura improbe agat, quae nimia humorum copia, aut praviua qualitare irritata, illorum expulsionem moliatur,s audiatis, plerosque homines communiter praeit cantes, convenat illam iuuare, qui propterea prohi- bent soluentia medicamenta accommodata ad puriagandum humorem noxium et de qua opimoue ac me

SEARCH

MENU NAVIGATION