장음표시 사용
261쪽
ihodo med di posterius tractantes de dysent a dias putabimus accurate. Illud itaque iam isset reliquum, ut tractaremus curationem diarrhaeae secundum varias postas d si renitas vel humoris et euntis vel partis laborantis , sed cum prius emis temporis oceaso id non patratur,quatenus pertinet ad cerebrum, ventriculum, iecur, di alias paries quae aliquando in diathaea solentia rate, si memoria repetalis qu 3 a nobis alias tradita sunt,de ratione curandi morbos ex fluxione,& consensu aliarum partium, res fiet satis minitissa, siquidem in huiusmodi casibus sunt communes indicationes, primum vacuare superuacaneam,&noxiam materiam deinde alietate, de roborare partes, & transmittentes,disulci plenies ne iransmittentes, in pol ferum genet et ac transmittant , suscipi tes recipiant excrementa. Miu . Exempli gratia, s diatrnaea fiat consentiente ventricui quae si equenter solet contingere, primum noxia, &redundans materia eli vacuanda, uaecunque si, quod commode feri potest vester vomi tum vel per aeuum. Deinde prospiciendum est ne hic materia rursum gerreretur, quod fiet curando intemperiem vel calidam vel frigidam ,ex qua illa generabatur. QDO quidem e Ieplo sacile unicuique licet insinuere curationem aliarsi partium coiissentientium , atque eo facilius, quod nos de affectibus harum partium prope omnium iam diximus quod satis eli: ut certe superuacaneum videatura in agere. Pariter quod attinet ad ererementa vatia, quae india ilixa solent excerni,cum haec fere soleant pendere ea morbi s aliarum partiis m,hilis ex morbo iecoris, plexu ita ex morbo ventriculi, & sede reliquis,manifestuet , v mulci uisque piopriam esse prouidentiam decurandi rationem. Quare s biliosae fuerint deiectiones, illa conuenient partim alimenta, partim medicamentata interna,&externa, quae possint huiusmodi deiectionis caliditatem, de acrimoniam remittere, atque Omnio parte humorem in naturalem satum deducere, uod item de pituita, melancholia , & Ceteris statuenum est. Caeterum postremo hoc loco s diari hia longius,
di copiosius progrediatur, adeo vi maiora pericula , de viribus, se vitae videantur imminere, iam de illa sisenda, di retinenda cogitandum est: hoe autem duplici ratione fieri potest, vita reuellendo, de det tua n- ofluentem materiam ad alias partes, altera utendo iis medicamentis, Ee internis, S externis , quae huiusmodi fluxionem cohibere, atque ipsa inicii ina roborare possint. Reuulsones sunt multiplices , inter quas prima est vomitus de quo habetis H)pp. 6 aph. 11. Longo alui profluuio laboranti vomitus superue niens moibum lotuit. secunda sunt quae lolium pol- sunt prouocare, quamuis Hippoc.&Gal. epid. lectoa .c m. . velim huiusmodi motum ab aluo ad viasvri Nae , ac pariter a viis urinae ad aluum, esie potius deri viationem, quam reuulsonem. Tettio sunt sudores, qui commode fluentes humores ad partes internas possunt ad externas conuertere: unde dicit Gal. in 3.
derat. viti. morborum acutorum, ter s9. diari hiram
ineo si mari r quod illud humores ad aluum fluen tes ad superficiem corporis possit reuellere. Hoeeodem consilio conueniunt siletiones , de quibus imquitur Gal. 4 de tuenda valetud Op s. iiDiuiae,cucut bitulae, de catera id genus, de quibus iam saepius di
u. 1 Medicamenta porro quae immoderatum fluxum λ ssere possunt, varia es e debent, pro varietate exeuntis MI materia templi gratia , ea eunte hile flaua y lupus de ioss siccis,mntinus,de succo cydoniorum, de Pori
Iacasconserua rosarum qua non si recens , margarita praeparatae, cornu cerui ustum, semina acetolae, Planta
finis de alia ad genus. Ex quibus ego familiariter uti oleo bolis quibusdam ex variis medicamentis con 1eciis , qui ad hanc rem sunt admodum accommodati.
Rasti ae .larra an a 9 i Minisam boti. O atim κιών: qui opportune exhibc. int per horum , vel dimidiam ante prandium.
Iis medicameniis sunt efiicaciora troeli isti de sp dio, se terra lemnia, de terra sigillata, & smilia. Ac
postremo si ita serat occasio icet deuenite ad medic menta ii upc facientia qualia forent diacodium, requ)cs Nicolai, philonium, dialia id genus. Externa med - e is rica tarenta sunt inuntiiones et leo π hic o rQuo, tryrtino , cydomorum, sunt rosae, corallia, acacia,
hypocis his, ex quibus emplastra, sementa, & aliae
'ed camentotum forma componi hossunt. Clysteria quoque ad hanc rem non iunt inutilia, quae paremuter decocto plantaginis,nor mlacae,polygoni, tr yrtili timulunt fluetus myrti, 'x oleo tollaceo, ex oleo cyd Dicitum, de similibus. Atque hoc exemplo, ne militas ti loneior, inc steris fluxibus immoderatis unusquisque facile poteli curara,medicamentis adstringentilausi usu ss , itura , extra , de omni ratione adminia si latis . qua tamen perpetuo sint accommodata ad qualitatem profitentis materiae, qu unque illa tu Ili,quorum medicamentorum copiam facile vobis suppeditabunt Avicenna,illius interpretes, di multi recentior cf. VIAM. Victus ratio pro diuersitate fluxus, exeuntis materia, de paria una laborantium sit diuerta , in fluxu cere brali aegra caueant ab iis quae caput replete possunt: in uomachali ab iis quae facile corrumpuntur. si fuerit intemperies calida iecoris, de intestinorum,caueant a vini, generosi ,ato natibus de omnibus calidis: ad sum mani, sint alimenta quae facile concoquantur, quae bonum languinem genetem, Se pauca effetam ei crementa & quatenus fieri potest, ad unamquamque u is rei etiam sui accommodata. Atque hactenus de diari lira, sequitur laeti teria.
LIenteria definitur a Ges.c.aph. m. r.3. aph. 2.η D mila. aph. ix. velox exitus eorum qias comeduntur,&bibuntur. ubi talia deiiciuntur, qualia fuere deurira ia, s quis inquit Gal. velit bieuiorem ais r te definitione, diceret lienteriam esse carentiam coctionis:cum neque iacundum confitentiam, neque secundum colote vel odorem, vel ullam omnino qualitatem in ventriculo faeta suerit mutatio alimentorum Lienteriam vero appellauerunt, qui primi huic morbo nomen impolia ei sit quod existimauetitit illum fieri propter laeuitatem ii ternae superficiei intestinorum propter quam alimela in eis contenta non amplius retineremur, sicuti retin bantur cum suam seruarem naturalem asperitate: cui quidem veteres in hoc imponendo nomine non probatur a Gal. quod illi ignorauerint proprium ventriculi munus esse ingestos cibos ampleti si uringere,& certo tempore retinere, ac poli ea ad infe Ota demittet e.
Pariter colligit Gai. Et as iratum de hoe allectu male sentire, qui fallo assirmans, superiores med cos in hac eadem fuisse opinione,docet lieni etiam esse,quando simul cum exerementis crudis mucosa,de sanguinolenta deiiciuntur: nam reuera is morbus in quo mucosa, Zelangit inolenta exeunt, potius dyseat a quam lient ita debet nominari.
Sed antequam ad alia progredior , sciendum est cisti.
repeirii apud auctores aliud nomen, nempe coeliacam passionem, de quo inter illos non conuelm, eum non nulli existiment , lienteliam , de cretiacam unum, di eundem affectum esse , de viroque D in ine
262쪽
ss appellari ratii vero putantinaec duo nomina inter .riae, tamen Gal. suas tantummodo video si a uisiti sed F rie ac plane duersos asseuus san scire. Nomen qui sena eo liace passioni, vi se ut ductum
fuisse a parie laborante e namque κοιλ& GD ce ventrem, vel aluum fgniscat. Et si GL num attendimus , ille videtur utrumque nomen sua ut coniundere ,& pro voci eodemque morbo usurpare, qui scribit 6 de locis ais eris,can. a. intestinis.& ventriculo strvillaborantibus euenire quaedam symptomata , qualia
sunt lienteriae, di coeliaci vocali ain ius. Ac rursum
6. epidem O. sectos. m. 17. restigerationem partium exteriorum ventrem exsiccare , conria vero
restigerationem in eriorum humectare , atque i rite , ex quo coeliaci assectus interdum concitaniatur. Gal. contentiunt Ares1 aenes, & Paulus, i tamen inter hos duos asscius id statuum discriminis,
quod coeliaca st auri iudo rem timor, &quasi sens:
lienteria autem vehementior, & iam confirmata.
Veiba Archlaenis, reserente Aelio, sunt huiusmodi
lib. 9 cap. Non omnis ventris fluxus coeliam ais cito proprie appellatur,neque enim si cibi crudi, di m coeti inferne prodeunt, neque scorrupta ae in peregrinum h ibitum mutati sunt , xoeliaca affectio vocatur, sed tune solum, cum lenia ,3e humida excrementa egraruntur, ventre pro imbecillitate ea digerere nequeunte. Paulus item haec habet lib. a. p. . In lienteria celstius quam in coeliacis , quae assumpta sunt alimenta id eiiciuntur, tamque integra cruditate, ut a sitim prasuoque nutrimenti genus liquido cognoscatur : &iis quidem unice lienteria a coeliaca diicernitur. Ita sue uno verbo, in lienteria deiiciuntur alimenta mu lia suere deuorata, nulla prorsus eorum facta immutat sone : in coeliaca autem deiiciuntur quidem alimenta, sed quae vel in colore, vel in subitantia, vel vicunque aliquam alterationem , & mutation m sit sceperunt. Cum igitur huiusmodi affectus maioris duntaxat ac minoris ratione disserant,& ab iisdem caus, proueniant, iure debent simul, & semel tractam, Itque viro capite contineri, adeo ut uuae de ii teria tradita erunt, eadem ad coeliacam pasmonem debrant
Conuenit inter omnes,lient etiam esse symptoma, quod alii reponunt inter actiones Iaesas, alii vero in
ier exeuntia immutata, de qua rei on multum laboro,
rieti limo haec duo symptomata smul coniungi,
terumque,exiens immutatum, quod frimo apparet, ex allato,aci one laesa dependere. sed illud non ita vi detur constare,qualis ham attio Ddatur, siquidem alii docent lar ii actionem facultati, concoliticis , alii vero actionem facultatis retentrios ventriculi , & tiiteit inorum.
sed Gue n. statuit unam tantummodo laborare s cultatem retentricem, sui scribit ad hunc modum. 6.aph. co m. r. Neque enim quia Omnino in coeli petina neant cibi, adeo cito deiiciuntur,sed quia cito deiiciu-tur,idcirco nul lam habent concestionem . Quae verba man is este confirmat, in lienteria propterea non concoqui alimenta,quoniam citius de iaciuntur, id quod pi uenit ex s isone iacultatis retentricis ron potentis tanto tempore alimenta conlinere, quanto concoctrix facultas indageret pro eorum coctione . Quam eandem senientiam habet is apud eundem aphor. co m. Ir. de altis locis. Ergo uno ver dienteria est velox exitus alimento G ut sim rum,qualia suere itiuorata. Dissert a coel ara passione, pro viis. quod in hac alimenta non tam sint cruda , sed iam stita depra aliquam coetionem. Est sympioma exiens immutatum,quod pendet ex alio fh mplomate actione larsa lacu tam retentricis ventriculi,& intestinorum, unde alti nenia nequeu ut rie te retineri.
Dii rentis huius a lius inultae rosum ainni, sed
Differῆue. reliquis praetermisss minoris mo. menti , qu .e nec dissi liet possunt cognoici , ea quae sumuntur a cau-ss explieanda diligenter sunt. Eis vero Auicen. ta tera prope omnes viaint, plures hine causas lient
unam intemptri ari venti iculi, re intestino uni, vel cum ma ei ia,vel iiiie materia, propter quam retentrix scicultas liuitim paritumina b c illa redditur, alteram exulcerationem occupantem super sciem earundem
pari rum,s ti flem illis ulceribus quae iii ore fi mi,& qus Graeci an hi his nominant, ex quo fit ut permeantibus alimen is partes exulcera su uorem percipiat, di ideo propellant ita atqtie ea sese celeriter emittant. Ad quas dira, Gil. causas equidem puto caeteras omnes posse referat,quaecunque ab Auita di omnibus propo
Quatenus ad intemperiem pretinet, quae est prima
causa etsi, quod la edini ex Gal. qualibet intempe rie si fuerit immoderata tores cuiusque facultatis robur deiicere,tamen cerium est,in hoc F eiu piscipue noxam esse intemperiem frigidam, εἴ humidani, re cumateria.& sne materia, ea qua facultas retentrix lolet perpetuo labes, clari, sicut ex intemperie contraria, ca lida,& scca solet perpetuo iuuari.
Q talenus vero pertinent ad alteram causam exulcerationem, hanc possunt eiscete medicamenta ven Nata , corrodentia , humores acres. N mordaces, qui
vel in ventriculo generemur, ves ex aliis partibus ad illum confluant , , t pituita salsa ex cerebro , i auabilis exiecore,&sic de retis, unde auGal. 6 aph. cona. i. huiusmodi lienteriam, si long Ora tempore perseueret, in alteram palmonem transmutari , quae dysenteria nominatur. Aliunarus , & quidam qui omnia ab illo transtribuni, addunt ex Aetio, & Co nelio Celio aliam causam nempe Icuem, S densam cicatricem,ex magna praecedente dys emeria ora am,pro Lerquam oblituetis osci. i s vel arum alimenti dilfri-utio impeditur, di ita fi lieni ria,quae sane causa mihi videtur filia quia prunum necesse foret, huiusmodi circa tricem quae prohiberet distribuitonem alam euii, occupare omni ,& singula ora venarum mesarai tu, quod videtur nullo modo fieri posse. Deinde eis istud
concedatur, non propter a hinc lienteria videtur posse orari,quando talis c catii a vicunque post i asset retin pedimentum diis butioni abirenia, S is se cauta, ut
illud cito den a ur per aluum , i an eo nullo modo poteti esse in causa ct alimenta ex ventii culo statim descendant, nulla Aria e Gium D i uratio e , Q O i tamen in omni lieni ei a Lici se est. Qua e discatis lGgendis auctor laus non ita fidens adhibere facile iis omnibus quae ict.b mur, seu Unexantinat atque impriam is ad Gal. disciplinam referte , qui fallere nunquam potest. signa pathoenotronica lienteriae sunt manifessa, cualimen a cruda nulla a ue ratione iti mutata descendunt celeraret, di frequenter, lenieriam significant. S gna vet Od 1 tentiatum stini huiusmodi: namque in ea lienteria uitae accidit pro 'tir imi ecillitatem veniticuli,& intestinorum, sunt dei et sones sine ullo sensu dolori rgri habent in die a frigida, se humidae intς peraturae, nullam stim .cop osa sputa, plui imos iratus, iuuantur a calidi, & sicci, la duni ui a fiagidis,& humidis, praecessite sus potuerunt te trigerare , de hume
In altera autem di sirentia quae prouenit ex ulcere sunt deiectio ues non sine sensu doloris, piscessere causa vicus excitantes, medicamenta acria, enena erodentia destillat o salis pituitae vomitus flauae,velairi bilis,&alia id genus,quae acres, I moidentes succos gigia re pollunt. Sed, veniamus ad curationem , in qua pro diu etistate caularum diuersa quoque te media iunt inui tuenda ; sed illud ante omnia vel .m vos intelligere, &memoria tenete , laue in hoc stili cauendum esse ab omnibus medicamentis, non solum soli entibus, sed etiam lenientibus , a quibus multa hoc tempore turpiter nequeunt cauete , ii quodem ab illorum usu miseri aurori non solum incurruit prati milia
lympto maia , sed saepe ad inici nuru deductimur.
263쪽
Est vulgatis Auic sententia soluere ventrem supra veia
α -- Itaque si lienteria fiat propter intemperiem stigi
. ,.. dam,&humidam ventriculi,&intestinorum,quae par F tes propterea non Dossint continere alimenta donec '' concoquantur:calefaciendum sccandum es , exterius eum oleo de issinthio , de mentha , nardino,mastichano: interius cum aromatico rosato,diacymis . dracalamen tho,theriaca, mithridato,&similibus. Et
ne Bustra sim longior,ad locum hunc possunt, & debent referra quaecunque alias diximus de curanda huiusmodi intemperie. Ab . I. sin autem lienteria fiat propter exulceratione quae alia... occupet superficiem earundem partium . id primum distinguendum ess,an adsit leuis quaedam abraso, minime tamen ulcus,adeo ut nulla snt indicia sanielia que in Me rasu unica la osteri indicatio dimingendi, roborandi.&consolidano a partes diuisas: quare comveniunt adstringentia,qu ibus licet uti simul cum vino adstranges, qualia sunt ex simplicibus mastichς,cuius tria , vel quatuor grana simul cum alimentis possunt permisceri. Ex compositis lunt trochisca de rarabe, de terra fgillata de spodio,& smilia Quod s fuerit vera,& integra exulceratio, adeo, ut appaream indicia saniea, si victis fuerat sordidum,tune illud primum abstergendum est, aut cum melle , aut lacie cio,vel in quo ferrum agnitum, vel lapides igniti extincti fuerint: deinde accedendum est ad consoludationem, quam perficiunt plurima, ut mora exsiccata, myrtilli,rosae ,halausita,&t. Sum decocta plantaginis, ruoi,consolidae, quae consolida inter caetera Omnia medicamenia est praeliantissima , ea quibus possunt componi electuaria,& alia meditamenta,qus simul possint moderate abstergere dii ingere, & si quae raro fuerit
D mvid. νέει μοι. q. sufM. opas. IMI.avium. Si velitis mastis absim gens, minuatis medieamenta adstringenua: E contra, ea augeatis: sin autem ulcus non fuerit,sciendum quod statim licet aecedere ad medicamenta exsiccantia,&astringentia de quibus satis. . Quod si demum humores acres escientes exulce rationem , ex aliis partibus confluant ad ventriculum , S intestina, veluti salsa pituita cerebro, pr1mo totum corpus est vaeuandum t deinde, di ipsum caput, non per Os,ne materia facilius descendat ad partes laborantes,sed potius per nares,cum succo hordei, betarum, cum aqua limum violarum,& similibus, quae per nares attrahunt: tum alterandus,& roborandus est ventriculus,ne facile recipiat aliena merementa: sic altera dum quoque in caput eum oleo rosato completo,cum decocto soliorum vitis,rolarum,chamomaeli,& simili bus: quo quidem exemplo licet prospicere laeni,& i cori,&alii partibus, unde tales humores transmit uniatur,vrcle iis non sit longius agendum .m I. v tus si boni succidaeilis concoctionis,& qui alia quam habet vim secandi. Vinum non si prorsus immune alicuius austentatis,quod speciatim scribit Gal. de succorum bonitate, di vi A. a. suum cohibere . de ventristum firmare poste, ei si fortasse aliis nominiatas non ita vadeauir conuenire. somnus, di quies in qualibet fluxione alui sunt . tilissima, cum virumque possit Omnem corporis motum firmare, & cocii nemr ara, quae in hac re sunt maxime necessaria. Atque hactenus de lienterla.
senteriam numerat Gal. 1. metho. a. inter illos affectus qui a laesa particula nomen suscipiunt.
Latini tormina , vel di metuitatem intestinorum v rant . Sed illud primum sciendum est, huiusmodi nomen esse aequivocum, neque idem perpetuo significare, quandoque enim ut docet Gal. 1. de loc. assecl. s. medier nomine dysenteriae intelligunt quamlibet eruentam per intestina deiectionem: quandoque vero illam speciem tantummodo eruentae deiectionis, quae est cum ulcere intestinorum. Pro quo item sciendum est quod leti bit Gal. in s. de sumptomatum causis, a. quatuor in uniuersum esse disserenitas cruentarum deiectionum, quarum prima en i quando propter aliquam partem corporis praescissam , aut intermistam solitam exereitationem, sanguis per quosdam circui lus excernitur: huiusmodi sanguinas excretio, eodem aliauctore f.de locis assec x. visa est fieri aliquando in mulieribus ex mensium suppressione: namque nisi homines simul eum deficiente membro , vel intermisissis exta citationibus, piam alimenti immia uant, qua prius utebamur, multis morbis corripiuntur, ex plenia tudine oriundis, alii vero eum quibus faelicius agi tur, indeiectionem sanguinis incidere consueuerunt equae interpretatio, di doctrina es Gal. 4. de articul.
seeunda est dissetentia eruentae dysenteriae , v propter iecoris amhecillitatem aquolus iaostiis deiicitur e quem veteres loturae carnis cruentae recians mactata assim larunir oui quide sanguis praecuM e t iis excernitur in assectious nepaticis , in quibi siecur citra inflammationem imbecillitate librii at. Ac sane huiusmodi iecoris vilium illi prorsus et fleetui videtur assimilari, in quo ventriculus propter imbecillitatemmbos,quos appetendo attraxit, concoquere, & peii die superare non potest : nam quemadmodum veniatriculus ab huiusmodi alimentis ara tur , atque
ideirco illa semicoeta transmittit ad intestina, ira i cur alimentum, quod in probum sanguinem non potest transmutare, semicoetum per intestina expellete consueuit. Tertia est disserentia, quando sanguis melanch licus, de splendens deiicitur; quod item lymptoma adiecur illivique saeuitatem pertinet, non certe alter tricem , sed magis expultricem : propter quam causam pariter humidis ventriculi deiectionibus sim te est. Nam quemadmodum illa quae absoluta eo tionem in ventriculo sunt consequuta , s delude, ut decet, non distri huantur, humidas pariunt deiecit Ones, pro ptelea , quia ventriculus ab iis grauatus, illa con tur ea pellere et ita iecur, ubi ex distributo sibi alia mento a ventriculo conuenientem fructum perempit, neque illud propter aliquam causam qua transitum prohibeat, vitetius progredi potest , quo .i effreliquum tanquam graue onus per sedem deponit, &ita si cruenta dysenteria. Apparet autem sanguis ni gerin splendens,ex vehementi caliditate , quam dum diutius moratur in iecote , facile adipiscitur . Atiaque hs quidem tres cruent di dysenteris in eo conueniunt, quod conferam, di multam excretionem etificiunt. Quarta demum illa est differentia , ubi breui hus quibusdam interuallisnti solent deiicere quandoque synceium exquisiumque sanguinem,quandoque glu-mosum,aliquando etiam aliquid puris,& alia ,de quι-bus paulo post sermonem habebimus . Atque fiat pollieuram disserentiam Gal. & Medici prope omnes proprie dysenteriam,& intestinorum exulcerationem
264쪽
Ereto dysentetia communiter se, scis quamlibet
eruentam lauguinis excretionem,quae est quadruplex: propria vero illa est tantummodo, quae a Gal. &ab omnibus d finitur esse ulcus intestinorum,de qua nos quoque in praesentia potissatum larmonem insti
inafrunt nonnulli,utrum dysenteria sit mortius, an causa incit hi, ves symptomacled quaesitum, mea lenie tra,eli ineptum, cum manifeste in mor rum nomero nempe soluta unitate contineatur. Quod si praeterea quaerat aliquis quod a Gal. quoque quaestum ess s.devia partium aci. quonam modo in iis partibus videra possint excitariaeum intestina polleant usque adeo exisquis to sensu,ut bile naturale , ves aliud quod uis quod illis molestiam affirat facile di celeriter expellant Cui
idem respondei Gal. loco citato; hoc usu venire propter multas circumuolutiones, anfractus, & flexiones intestinorum, in quibus si aere aliquod excrementum longiore tempore detineatur, non iniuria potest primo quidem illa abradere,deinde erodere, ac postremo uti cera inferre.
Digrim Dysienteridi sunt plures differentis , inter quas
iure principem locum obtinent , quae sumuntur a causis r & quanquam illa omnia quae vim habent calaticiendi , attenuandi , erodendi , atque ulcerandi, hunc morbum possunt esseere, tamen si vesimus hanc rem ad certa quaedam rapita referre, huiusmodi causae duplices statui possunt, nempe ali e externς,aliae
CAM - atenus pertinet ad eausas externas, primum estiarimis. aer, de quo legimus apud Hippocratis .aphor. II. Inister anni temporas hyems plus iusto siecior, & frigidior suerit, ver autem pluuium, & austrinum . aestate suturas dysenterias,& iterum s. aphor. 31. Si hyems austrina, & admodum pluuia fuerit, ver autem secum,& aquilonium. Ae demum 3 amor. 6. Per sicci rates dylenterias facile fieri. secundo sunt alimenta quaecunque calida sunt acria, S marime abstergentia, qualia sunt vina vinosa, allia, coepae, spinachiae, &alia ad genus. Tertio sunt medicamenta, ac potissi. mum vehementiora, scammonium, loeynthis,& sumilia , ea quorum usu frequenter videmus dysente. rias fieri. Cis Caula vero internae sunt imprimis humores, saniatima. gula calidiorininaia genera tam mur quam audi bilis. salsa pituita,qui quidem humores uel primum,& smispliciter , uti quandoque prius genita inflammatione, mox facto abscessu ultera solem esseere. His causs addunt no nulli excremeta alui duriora,& scciora, quod via mihi videtur fieri posse, ut nimirum illasnt tam dura,& seca,ut possint amellina exulcerare , nisi forte iis excrementis aliquis humor coniungatur, qui intellina utcunque ferire, Sulcerare possit.
Quod si quis eupiat intelligere adhue causas, unde
isti humores tum qualitate, tum quantitate fiam n xii, & tenerenrur in corpore, praeter res ex ternas dη quibus diximus sunt imprimis accurate animaduerte adae nonnullς paries principes put,ventriculus,& Gmmum maximae, ex quibus illi humores maiori ex parte solent originem habere.
Seeundo sunt distaentii ea iis quae dea ieiuntur ,
quae multa ae varia solent excerni. ut sanguis atque is
modo flavus,modo floridus,modo niger: bilis flava vites in a, porracea, aerugin'sa, & si qui sunt alidi illius differentiae, a quibus quidem specietius hilis scribit
Galenus,& confirmat ea perientiamagna ea parte dysentenam oriri. Delicitur quoque atra hilis, tuita,ri postremo interdum ramenta intestinorum,ex uuo no- nulli recentiores appellant dysenteriam sanguineam, biliosam,&c.
Tettio sunt disserentia, a loco assecto siquidem laboram tenuia vel crasti,superiora vel inferiora intestina. Quarto sunt di virentiae a qualitate, secundum quam ulceraqusdam sum munda,quaedam sordida,quaedam
depascentia,sic dysentetia,vel est bona vel mali mori
uel pestilens, pestilens,de qua postrema dissorentia Wrstetinissa ab omnibus, tradunt historis, vir fert Iolephus tib. E. Antiquitatum Iudaicarum nitici Hebraeos quoidam pestilenti dysenteria misere inaleriisse, adeo viante obitum illis intestina corrumperentur. Quinto sunt d Krentis ab intenso,&remita
a magnitudine ves paruitate ulcerum, etenim alia su perficiem non eaeedunt , alia magna sunt,& profunda& quan l,que ita insignia,ut ipsa disrumpantur intestina,atque ipsum quoque abdomen, vi nonnulli tessa tur. Cuius quidem disserentiae Gai. tres gradus videtur statuisse,s .aphor. eom. a s. primum,quando corpora qusdam pinguia deiiciuntur: secundum,quado ex tqus iam tamenta intestinorum, abrasa sup etficie in te
riore qus densa,& membranosa existit: tertium, eum smul abraditur etiam ex ipsa subitantia intestinorum, quo tempore dicendum es, dysenteriam non fieri adhuc,sed etiam farumin confirmatam esse. Postre mo sunt different ις a coniunctis, namque dysenteria vel est cum febre,vel sine febre,mri ves ingenti,ves exiguo dolore torquentur,vel ro stas ves imbecillas h bent vitra, sunt iuuenes ves senes,& sic de taeteris,quae
varis hς disserentis dysentetiae omnes. sunt maia Fraomxime notatilles, & animaduertendoe, tum propter se prognosticum, tum propter curationem, adeo ut murum sit quamobrem a multis prε terini tantur. Nam que, ut nonnulla exempla proferam ad vestram exercitationem, s dysenteria fiat propter causam exter
nam, illius curatio omnino tutior & facilior fuerit, quam s pendeat a causa interna, fi deiiciatur bilis Porracea, fruginola, ves ramenta intestinorum, lucet unicuique rei periculum, di diis ultatem intes lx gere: ad quem modum habetis ab Hippocrat. 4.apho. 14. dysenteriam sis atra bile inceperit,ieitalem esse. Si laborent intestina tenuia, remedia ore sumpta sunt magis opportuna, si contra laborent intestina crassa , remediis infernis mur, agendum est, vleerato ieiuno intestino, s modo ulcus fuerit insigne, sedibu GaI 6. meth. cap. 4. illud vel dissicile ves nulla ratione curari
poste, tum propter maenitudinem, multitudinemque vasorum, tum quod illi ius tunica admodum tenuis neruosaque es , tum quia huiusmodi intestinum bilem synceram uniuersam recipit, tum demum quod
maxime omnium ire mest vicinum. si ulcera sint loris
dida,valde abstergentibus indigemus, si ulcera sntd
pascentia,antiqui viebantur venementioribus medic
menti sinuat acha arsenam,' similibus, qus putredi nem possint in hibere, de quibus posterius tracti biamus . Si dysenteria sit mali moras, imo vero vula Iris,& pestilens,ut pleraque intereant necesseel . Si dolor urgeat vehementissimus, tunc csteris neglectis indicationibus, illi uni cogimus prospicere, vi neque ab Greamus a stupefacientibus medicamentis. Postremos
dysenteris accedat febris,uires inualids vis incipiens aut declinans, is hic omnia morbi periculum augem.& diuersam plane illius Grandi rationem postulant. Mihi libuit nse exempla proferre, ut intelligam,
temere admodum , di summo cum ςgrotorum per c Io, multos medicos huiusmodi neglectis digerentiis dysenteris curandae rationem tradere; sed fgna proseia
Neque vero est, vi quis diutius laboret inuestiga
dis . & perquirendas signis. que in uniuersum dysenis , terram demonstrent,cum plane uni manifesta. Nam oue ut docet Gai s. de locis affeci. a. a principi mo
dax plerunque hisis delicites , huius deiectionem
paulo post intectinorum abrasones sequuntur , quς iam laborantium intestinorum eretissima sunt indicias postea cum ad venas usque exulceratio progreditur, modicum sanguinis simul eum abrasonthus excerni videmus, quo tempore malum proprie dysemeria nominatur: adest in imo ventre dolor, multaque ac frequens desidendi cupiditas, ut ςger fere omni quiete careat. Quare scribii GaII1.meth.cap. 7. hanc panem
265쪽
artis mcdica, qudi tractat de sente, in caeteris quidem cus esse mundum: ex quo licet id quoque intelligere,is morbis esse incertam, & coniecturalem, in drsenis ulcera snt honi, vel mali moris: qus enim sunt honiteria autem , &pleuritide minime dubiam , sed scienis moras, opportunis remediis facile cedunt. altera autemtificam esset itaque accedamus ad fgna differentiaia ex parte quae sunt mali moris, nulla quantumuis opitiarum. Causae raternae aut per se, aut reserente aegroto ina curandi ratione videntur posse curali. Postremo lofiunt aranifestae; sic causae internae,&differentiae , qus co differentur a coniunctis,uel tam referente, vel aliis simuntur ab exeuntihus, sensu ipso facile deprehenia modis facile possunt inteligit adeo ut iam tribus ab duntur ι ex quibus neque admodum disseile est inue. solutis capitibus, quae ad essentiam issenteris , diis stilare, &i melligere altiorem causam, ex qua huius. rentias, di signa pertinent, id umim res iquum si, ut modi excrementa originem habent. Exempli gratia, aggrediamur curationem , de qua tractahimus, si tas deuciatur bilis flaua, porracea, aeruginosa, nulli mea prius dixerimus duu verba de ceteris cruentis dubium Etae dehet . quin iecur potissimum laborete deiection:hns, quas improprie daximus dysenterias apquod item de nituita, di caeteris statuendum est. Pora pellari. ro fgna loci affecta sunt minus manifesta: s erassa in te Itaque si propter amputatam partem corporis, vel Indissi. sina male habeantunquit Alexand.&cum eo fere om- interinissam solitam exercitationem per quasdam pe- χει itio nes, dolor urget in imo venite ι sn autem laborent Nodos san uis per aluum deiicitur, principalis est iniasin .e in tenuia,superiores partes magis dolore asseiuntur. Sed dicatio prohibendi ne sanguis tam multus, & copio. p. a. iis M. ego hane diuet statem non satis intelligo, squidem sus generetur: quod s istud non licet , altera est γνi,pam. anatomes, & sensus ratio docti, utraque intestina, indicatio minuendi illius multitudinem , quς iamram tenuia, quam crassa,Inter se commisceri L consuri satia est. Et notandum, tametsi talis fluxus videtur diatque utramque locum,& superiorem , di inferiore salutaris, di pose prsseruare hominem a multis moris meumre, quare longe magis certa censenda sunt illa bis nihilominus quoque aliquando est valde per culmindicia,quae tradita sunt a Gal. i. de locis a steti. 4. quae sus, primum ratione supersus vacuationisi natura desumuntur ex qualitate doloris, & aliorum sympto- enim dum intendit expellere superfluam quantitatem mmm,ex natura.& specie eorum quae deiiciuntur, ac sanguinis, facit aliquando scuti qui currunt per lora postremo ex modo deselendi. Nareque primum si de liuia,qui gradum silere non possunt suo arbitratu, laborent intestina tenuia, dolores sunt vehementiores ita & ipsa in huiuimodi sanguinis profusone se conti- fere perpetuo adest febris, ac nonnunquam maligna: nere non potest, ut prorsus immoderata,& pernicosa adest sitis,nausea,vomitus.delvium,ad summam sunt evacuatio succedat. a. quanquam natura semel, tu his cmnia deteriora, di periculosora: Deinde s ramentum probe agit , & commodam sansuinis quantitatem aliquod ex tenuibus latestinis exeonatur , id longe deiicit , tamen fieri potest , ut lagrauata nimia cois tenuius & erilius est,intestinorum substantiae plane re pia, sussocato calore naturali. nequeat aggredi euais pondense demum inter dolorem, & deieetionem cuationem, di noxium humorem expellcre. 3. quan plus omnino ponitur interualli, quod tenuia intestina tumuis natura inlareat, di velit aggredi hanc vacuatio a postrema parte longius distent. sanguis,& quidquid nem,tamen fieri postet,vi propter obstriacirones ven
ea intestinas deraditur, exactius cum alui exere menia rum mesaraicarum, vel aliud impedimentum nequeatris solet permisceri. Altera autem ex parae , si male eam per Mete , suae forte periculum immineret, nee a Melantur intestana erassa, dolores Omnino sunt re- ne retrocedens materia petens at quod membrum prinmissores, ouod haee antestina minori sensu snt praeia ripale,ex improuiso h mineti ict caret aquati obrem dita, neque fere grauia illa superueniunt sympiomata, etsi natura aliquando bene ast i, mea sententia melius quae tenuibus ma e affectis solent superuenire, adeo ut seret curationem aggredi a re ia varia pericula deuii perpetuo hic eastis in quo laborant intestina crassa , si re. Itaque ex prima indieata Die prohibetur genera- tutior, & curatu facilior altero, in quo laborani inte- tio muliι sanguinis, potissimum vetus rat: ne, quistina tenu a: pariter ramenta deiiciuntur crassiora, ut propterea instituatur moderatus, & pareus, adeo ut quam primum ager dolei. protinus sequitur alui deis fgsi moderatius r & paicius comedant, & bibant, cito, neque tantum ponitur interualli inter dolorem,& quam consueuerint: pariter s it alimenta, quς parum delestionem,quantum poni inr assectis tenuib. intestiis nuci Mnt, nec plurimum sanguinem generent , qualianis, eum haec intestina postrema parti sint viciniora. sunt pitici culi, herbs, fruetus, vina aquosa; sunt ma-Hie demum nullae ulcerum notae mistae deiecionibus xime Opportuus exercitationes , hici iones. Et sconspiciuntur: namque fi languis vel alia smul deiicia fuisset ierema consueta aliqua vacuatio , optimum tur,ea minime caeteris exciementis permuta sunt,s - esset illam reuocare, ac fortasse non sore inutile,unum ri aceidit in tenuibus deo potius aliqua eorum parte via vel alterum cauterium in partibus superioribus, qus dentur supernatare. Atque hae eadem differentiae seis sine intermissione expurgent varia genera exere me niscundum varia intestina, uti diximus ad cutandi ratio- torum, di generat sonem multi sanguinis impediantinem plurimum conserunt,ut docet Gal. 6.de localfeci. Quod si iam sanguis copiosus genitus fuerit, ille reuel .ouae enim ulcera sunt in Gassis intestiuis, iis quae per lendus eli, secias venis in utroque brachio, non rem sedem insunduntur remediis magis indigent: quae ve- do semel, sed etiam bis, ter & sspius. Noa nullato sunt in tenuibus ab epotis medicamentis magis tuis etiam leuiora medicamenta, cassa, i hamar in d i, seia uantur: vel quod item docet Gal. 4. me ι h. a. ambo reia rum lactis,ti similia, non essent importuna, qui potiqui runt praesidia, & quae superne sumuntur, & inseris sunt languinem refrigerare,& quoquo modo illius cmtie iniiciuntur, quod intestina tenuia sint longinqui- piam minuere. xa, di quodammodo in medici oris,& sedis posta esse secunda est d gerentia cruentς dysentetis, quando o videamur: quare non fine ratione ab utrisque praes diis Ob iecoras imbecillitatem aquolus sanguis delicitur , L i& supernis de insernis iuuantur. Vlcera virum sint maia quem veteres loturs carnium assimilat uni r qυς qui- t na vel parea,munda vel sordida, depascen tia vel non dem imbecillitas , scuti diximux ex Galeno, non alia epascentia, boni vel mali moras, in primis indicant est, quam intemperies frigida iecoris, quod pt symptomata, di quae deiaciuntiar excrementosae mate- Pterea non potest integram sanguinis cochonem per .namoue si dolor est grauis, s plurimas partes occu- ficere, ex quo ille deiicitur ciutius, qui colore quidem pat, si febris timulia adsunt molesta symptomata, si sanguinem imitatur, sed reuera est adeo dilutus ae
plurima educitur materia praeter naturam, haec omnia tenuis, ut potius ichorem sanguinis quain sanguinem magnum ulcus, cootraria exiguum demo rant. Praete videatur referre. Et si quis obiiciat historiam , rea si plurima corrupta educuntur, ut aliquando etiam quam narrat Galenus de illo Medico faculo, qui ha- deiiciantur ramenta .R partes intestinorum semipum bebat huiuimodi cruentas delestiones similes imdsaacile potest intes gi ulcus sordidum esse, coniram rurς carnium, di nihilominus laborabat institnmaiat in deiiciatur,v g. guis synceiu parere potest ut uoue iecoris, qus potius intemperiem caladam quam
266쪽
friuidam videtur demonstrasse; huic idem respondet Gai. inter initia sanguinem serosum , & aquosum emcrem. postea vero,coacerirata,& putrescetiae materia,
facta febre,inflammatione,& reddato iecore calidiore, largus nem Crassum, nigrum &intendentem deiici, id
quod illi quoque med ico euenisse veri fimile, vel po tius necessarium est: quomodo enim languis tentus , aquosus di frigidus, a Calida iecoris intemperie posset
.. genuaris Itaque praecipua,&prima indieatici curandi iam s. hune morbum, est calefaciendo psum iecur, deinde
reuellendi, aut derivandi materiam ab intestinis ad alias partes, ae demum tuendi ipsa intesti na ne exulcerentur, quoniam eiusmodi sanguis, tametsi aquosus,& stim ius,cum diutius detinetur, fit acris,atque e scit dysenteriam. N IV. Quibus quidem indicationibus , oem morbus est confirmatus,demonstrat eaperieua it dissiculteri aut nullo modo,nec sine mulio labor in tempore satisfieri posse. c. ius. Ad tuenda intestina,ad temperandam ac redin hu
rosarum sebum hire inum,& similia,ex quibus si ea plum elysterius
Suia ι fama tib. i. Sabiha -- g . Otii νομi I iis Nisera et Raνa. Ad reuellendam materiam sum accommodatae filiae iones, ligaturae partium superiorum , Uirbitulae , qus prouocant lotium, sudorem , de quibus saepius dirimus . Caeterum quatenus potinet ad tollendam sigidam iecoris intemperiem , in quare tota consistit summa eurationis , non est ut frustra ea repetantur , qus iam proprio loco distula tradita sunt sit omni pol unt, di debent ad hanc partem accommodati . Sed tamen nota flentio praeterire pisceptum
x av. Avicenns, qui docet perpetuo cauendum esse ab his , quς vehementer astringunt,immo vero utendum esse iis,qus moderate a parianti siquidem sanguis aquosus, s diutius detineatur in viscere, putrescit aliquando,&mauissima pericula soletas rre . in que alioquin perniciosum errorem frequenter incidunt vulgaris Me diei , qui di hane, di csteras omnes fluxiones alia n sciunt aliterquam medicamentis adurinuentibus cuia rate. Lgo quidem in hoc dissicili motho longiora experientia deprehendi, meos aegrotos magnam utilia talem percepisse ea duobus prasidiis r altero ex Ion glori usu trochllc. cypheos,de quibus alias disimus rastero ex potu aquarum thermalium calidarum , quae certe , mea sententia aliolum medicamentorum vi cem possint supplere. Et sane memoria teneo doctis. smum quendam uirum septuagenarium Venetiis bispoia aqua Aponitana , ac frequenti usu eorum trochiscorum ab hoc euxu hepatico, qui mulios menses illum male habuerat, praeter omnium opinionem liherum euasisse.
Demum vero si deiiciatur sanguis niger, S splen-
tevius dens, quod fieri diximus propter intemperiem ratidam, scuti declarat Galenus, qudi altera est speetes Mi hepati fluxus be patici, edidem sunt indieationes curandi ,
a ιυν--. quas in superiori sperae Dro fitae fuerunt , munien ita sunt intellina , reuellenda est materia ad alias pariates, tollenda est calidior in rem peries. Ad munienda, di tuenda inaes ina clysteria sunt imprimis accommmdata,inter quae illud est pist amissimum,quod conficitur ex succo pravaae , otio rosaceo , Nouis. Sit exemplum. S tii fama fi κλ
iis, quae prouocant lolium, quae stagida snt, vi suetus
ptisanae capril. en . semina melonis. Sed ante omnia habenda esst ratio ipsius morbi,a quo huiusmodi sympicima originem habet: quare Rudeatis tollere t
lidam intemperiem , ae potissimum iecoris , illis
cmnibus remediis,& internis, S externis, de quibus suo loco dirimus,ut superuacaneum si in praesentia illa eadem repetere.
Itaque at postremam dysenteriae disserentiam ac
redamus, quae promte dysenteria appellatur: hane si His hucuti diximus , definiunt Gal. & cuncti Medici , esse πιι νε
ulcus intest inorum. Ergo iure in ea curanda illae indi- na. cationes debent proponi, qudi generaliter ad curanda ulcera sunt accommodata. Nam seuti in omni vice re mediet duo potissimum considerant, alteram nat ram vicem, quatenus vicus est, alterum quatenus deia pendet a sua causa, habet coniuncta varia sympto ta,& occupat varias corporas partes ita propemodum In curandis ulceribus intestinorum haec ipsa diligen. er sunt animaduertenda,adeo ut ad hune modum luceat ratiocinari. V ceris sanatio, sua ulcus est, ex doctrina Galem,& omnium Medicoru in moderata secitate consistur sed quoniam frustra ea siccationem ten- rares , as due subministrata noua materia unde ulcera
gignuntur, aut certe fouenture idcireo huic primum causae prospicere squum est, quando humores copia vel mala qualitate noxii, quicunque confluunt ad intestina sunt vacuandi reuellendi, orrigendi,atque ipsa fluxio omnibus modis est intercipienda. Quod si adiadas praeterea contemplationem variorum symptomarum, qus hunc mothum solent comitariae demum naturam loci affaeti,de quibus posterius tractabimus, ni
hil sortasse amplius in hae uaeratione videbitur posse desiderari. Primum igitur eommunis causae habenda est ratio,
eum certum si nullum morbum manente illius causa curari unquam posse quam Ohrem si is dirimus uni omnium eonsensu intellina uiuerentur ah omnibus quς calefaciendiarodendiratque ulceranda vim habet, maiori autem ex parte ab humoribus hiliosis illi a me omnia purgandi esse videntur. Atqui hoc loco emei gut arduae dissicultatescae tenim cum nos ra corpora multis quidem modis,sed potissimum sanguinis missione Lunedicamentis soleant v mari variae autem sint hominum sententiae, ita ut alii meditamentis familiariter utantur,quae ad ducendos unum vel plures humores noxios fini accommodata, alii contra abhorreant a medicamentis ,nec vereantur sanguinem mittere , eas quidem dissentientis Opi Diones mihi libet accurate examinare. quod videantur non minorem dassiculiarem , quam utilitatem re
Qui euranda dysenteria solaentibus utuntur medi An piau camentis, &rei natura, & proha medendi mei hodo tam l. υduci videmurretenim cum morbus pendeat ab humo MM . rhus acribus & vicerantibus, tanquam a principe taula, nis illi quam primum edurantur,vir latet ullam sperare salutem ι imo vero omnis ratio colligit musa avi huc perseuerante, necesse sore ut intestina magis to queantur,& ipsa ulcera fiant maiora & deteriora: quare plerique omnes communiter pratii cantes familiariter utuntur & diaprunis,diaphoenieon, & sinalibus, sed familiarissime tha barbaro & myrobalanis , Quae Quo inter caetera omnia med iramenta praedicant nacin re insgnem praerogatiuam obtinere. Sed prsierea huic sententis videtur fauere Gal.qui s. de fimpi. media
facult. cap. II. Is r . docet, homores acres & morsum inferentes,prina fi ducendos esse,inde eorum,qus morsum auferunt, de dolorem mitigant, usum per mattit, adeo ut si quis non antea expurgato corpore & intestinis exhibere vel infundere Urondium, lac, ptisanam,& alia huiusmodi medicamenta , nunc non vereat
appellare maioris putredinis &eacochymis auctorem
esse Hanc opinionem confirmant nonnulla exemplo eiusdem Gal. a. de locis assectis, rap. Ia. meth. rap. .uul curando colico dolore,in quo similiter intasma laborant, non est veritus medicamentum exhibere, id quod non nulls silicium Historis videntur de
267쪽
ca terum eo si non ignoro, plerosque omnes media
eos nostrorum temporum , nec solum plebeios sed erram quosdam nobiliores , & qui Ga l. di ciplina nap ostentur,ita sentire, ut prae ermissis vehementio' bus medicamuntis , qua cetrassma,&nisissest iis nispericula videtur ais tre, saltem liceat mitioribus vis, quae benedicta appellantur . qualia sunt myrobalani, e thamarandi, quae praeterquam quod leuia sunt , insani etiam adstiti tione non sunt destitu a, sed on
mum maxime rhabarbarum, ac mulsauim, si id primo torre fiat,vel ut aliis placet. ii semel, bis. & s pius
opportuno aliquo liquore infundatur . qna rati ne exiitimant omnes, illius particulas asper res , viceritidus aduersas, totamque soluendi vim posse auferri . veruntamen soleo magis probare sententiam horum qui docent, a cunetis med tamen iis abstinendum esse,adeo, ut non verear asseuerare, priorem opinionem, mea quidem sententia, ab omni ratione, & illustrium medicorum disciplina alienam esse, posterio tem ,&rationi maxime consonam ,&claetissimorum vir Ium
auctoritate posse const mari. sed ad rem,certissimum
est Galens uecretum a .metho. cap. t s. inter caeteras
curandi indicationes illam non postremum locum O, tinere, 'u.r lumitur a natura partis i iborantis,id quod
testatur hi ἱioria Theaginis philosophi, quem inflammatione iecoris laborantem Attalus methodicus silis medicametitis relaxantibus enecauit: testantur, At alia multa exempla, non solum antiqua .sed etiam nostr rum temporum , dum plerique hanc indicationem adeo necessariam negligentes, saepenumero aegros in
prauistima perieula coniiciunt. Verum caeteris omniis Dus in pi . sentia pratermissis, quae ad noli rum inititutum non pertinent, de una vacuandi indicatione agendum est. Nullus itaque est locus dubitationi,quin partes nostri corporis, quae vacuaisone indigent, pro var ia illarum natura, munere, stu, modo unam,modo aliam vacuandi rationem des derent, adeo ut qus uni parti opia portunis; ma est vacuatio, alteri si valde perniciosa rqua de re testem unum audiamus, qui sit vice Ommu , is erit Gal. is mellio. cap. i t. qui scribit ad hunc in dum : Neque illud solum satis est inuenisse, quod vacuandum iit, veluti sentiunt, qui methodicam it clam colunt, quibus titilla de laborant itim lac tum disi rentia habetur ratior non enim ratio solum, verum Uam usus i ple indicat,aliam alii parti vacuationem congruere e liquidem ex iis,quibus oculi tentari phlegmone coeperunt, nonnullos sola per aluum purgatione viro die sanatos vidisti, quam rem si quis facete tentet iniecinore,cum phlegmone laborare incipit, mar: mam excitabit phlegmonein,aeque ut ii,cum renes, aut v scaphlegmone tentari caeperint, quae urinas prouocant medicamenta exhibeat, aut sicum uterus phi mone laboret, menses prouocet: siquidem to guli mea parte quae fluxione tentari incipiat, quod redundat, reuellere, minime ad eam trahete conuenit. Hac igitur ratione, nees ventriculum, aut intellina phleg-mone occupare iam coeperit , medicamento qnodaluum dei:ciat, uti conuenit: eandem cum tis Indic
tionem S ut eius sortitur, sicuti cuin urin t vasis pirudenda. At vomitu uti pudendis laborantibus, in diuerso rei lens auxilium est ; eadem ratione :n Omnibus, quae circa caput accidunt, medicamentum quod aluum deiicit ad conitatium auertit: s quae vero circa fauces, S palatum , aut lingulim , aut denique in orephlegmone laborare incipiant , in iis OmnibuS cauen
da sunt, quae pituitam per os euocan i, quappe cum id smile iit, ae si laborantibus intestim aluum deiicere
velis,aut lotium mouere, cum renes, aut vesca male habent,aut vomitum prouocare,cum partes ventriculi sunt afflicia: quare melius fuerat alborantibus partibus, quae in ore sunt, dei tua re ad irates, &e. Haec Gal. ouae lunt omni luce clatiora, adeo, ut sit peruacaseum si alia testimonia,quae apud eum non desunt plurima, huc afferre.
Ergri h ic serie admouentur Medici, ne ad partes in
flammatione , aut fluxione tentatas, ves medicamenia iis vel alijs mod s quicquam attrahant, im in , veto,ut
omni studios ux Ionem ab illis prohibeant, ac long si mea uertam: quod quidem iam perspicue eit contei taneum rationi, ut non indigeat lona toti cotisi maii ne. Cum igitur in dysmteria intelima, tum isti xi ne, tum vicere, saepe citam inflammatione laborent, equidem plane lum nescius quomodo in illa curat
da liceat medicamentum exhibere . quod foe d bio
potest fluentes humores ad illa maais irahcrc, 4 loremque,ulcus,& alia symplomata auetere: immo veto G il. 9 de med lec. loc. videtui abhorruisse medicamenta,non solum laborantibus ut citinis , sed etiam Mitibus proximas , qui in priapismo purgationem per in femorem ventrem improbauit: quae enim ille inquit hac ratione fiant vacuationes , saepenumero vicinas. partes sui one inses ant. Summa igitur cum rationufacium ell, vi neque Galenus , vel , hi ex proposii
dysenteriae curandae lationem tradit,vel alio loco, n*que alius plobatus medicus purgantium med. me γiorum meminerit. Et s quis mihi Obiiciat Avice nain , qui non videtur ab usu medicamentorum prorsus abliinu iser ego qu dem illum existimo hac in re, seu talus multis,niale sentire; sed is sciat ipsum quoque Ausc. non sine multa consueratione , S pr i m uitatione med scamenti usum probare, 3. can. fen. 6. tractat. 2. cap. 7. qui scribit aci hunc modum : Et si su rit necessaria vacuatio propter humoris malitiam,vierire iam cum timore, &eau ela, Sslude ne solui titum vehementer noceat vestretio, α .lcera, immo si sicut myrobalanus , S reelifica ipsum cum eo quod milc tur, ut ex iis, quae lunt sicuti tradacanthum, S smilia. Neque velocit ut aduersarius existimet se opinim piacl. 5nem suam poste tueri exemplo Gas. Dioscor.&alio-
rum veterum , quos legimus at quando in dysentem artabat baro vio, suisse. siquidem tam diu explosa est 1llorum lententia, qui nesciunt ilia barbarum nosti umvulgare, cum altis nominibus , tu in eo potat, nauma rhaharbaro veter una, vel magis rhapontico citiserte,
quod illud non solum nullam ducet di aluum iacuia
talem habeat, sed contra non levem etiam aul: limgendi , im obtineat adeo ut iure dixerint,expuentibus sanguinem, plitiscis, dysenter cis , illud conferre . Ex quo non ratis mirati possum, q mmodo Trino τ inanes uellius , vir alioquin doctrisimus, scribat, illos medi l tii h ra tos, qui omne genus 'acuationis damnant in dysen- ιών. teria, si per aluum ii sui lorcm ii it, communem in Iscorum consensum destruere , squidem omnes, tam
antiqui, qua uisun Ores,ac Parii culatim Dro ccii. u.
Auic. omne6 Arabes thi barbari usum in dysenteria laudari ut, quo nihil absurdius,&a veritate alienius
dici potest. Sed disputationem prosequor: aduersarii qui forte
intelligunt, se nullis machin ri posse nos ras rationes destruere, aliter tentant euadere, ac tua in sementiam tuem, itaque negant purgantia medicamenta m Morem ad intestina suetionem excitares ac per locum assciuui vacuare,sed contendunt, Illa ab unas tantum m do in tes in is ducere noxia excremenia , idqliod peculiat iam edicamenta ad hanc rem destinara,my obatam,thahatharum ,& smilia, satis confirmant: quae cum, vel suapte natura,vel arte,& commoda praep. rationedon
solumo inni soluendi facultate sni destituta, sed etiam non leui adsit ingendi vi polleant, minime hun; res ex venis ad afficium locum deducere, sed illos tati tu , qui intestina occupant, videntur posse mouere. Ve tum haec leuia sunt, de latillius momenti: namque s f
teantur te medrcamenta in cylenteria non idcirco exhibere, ut noxios corporis humores ducan . sed magis contraria Iairone, ut allorum 1 urio cohibeatur, iam inter nos conueniri quandoquidem cemtum est id fieri, dummodo fiat pro riuna cum ratione,atque ex vel
ri illius medicinae disciplina . Atqui illotum Inconstantia hic est animaduertenda e namque dum iura sem .
268쪽
y enteriet eurandae indicationes eliciunt , humores res, i qua in totius mali principem caulam deliberauitatis re, pollea .utem dum huius colastii plura . . agnoicunt pericula,ad huiusmodi vana,& sibi ipsis pol -
t quam ia diuerticula temere consul iunt. Ad tum mam
si ita habendum ell,mea sententia, rnabat barum, myro- halauris, ilii mari ados,& c tera Omnia med cainer νβ' ta, quo ii docunque torreti in auentur, praeparentur, dummodo purgandi vicianque vi in habeant,aique , laborantia intei ima humores ducere possim, in du senteria curanda plane esse importuna , torte etiam miniciosa: altera autem ex parte, si ita illa transmutemur, ut aluum nihil mouere, sed pomis adstringere ossint , illum usum tempore opportuno posse
Sed tandem aduersariorum rationem audiamus ,
quae erat huiusmodi: si in quovis moi causa impri
mis ebi auserendi, quod certissimum est medicorum decretum, & nos facile concedimus, quomodo agrotos duilanteria laborantes scient curare, nisi biliosi iiii mores , exempli gratia , a quibus magna ex parie hic morbus sole origi item dii re, primo quoque tempore educant uti verum elio: Quid tum an propterea so luens medica mentum exh:bendum est Ego qui-d-m non satis intelligo huiusmodi ratiocinat: onem: morborum cauta sane debent auferri, sed arri, Sc ac
bo si illud opportune fieri poteti: namque euenit lae enumero .ut causa morbi urgeat, sed tollere illam non liceat, propterea, quia,vel tempus si ineptum veLaegri vires sint imbecilles, vel desit locus ad vacuatione in idoneus, vel propter aliud impedimentum:alioqui nullus sei e morbus itaret curatu disiicilis. Ego vero b
benter scire vellem , an praeter unum medicamento tum nulla sit alia ratio,qua nuiusmodi humores noxios liceat vacuare: n queco m id mihi verum, aut verisi.
Nain quemadmodum praetemo tempore praeclari omnes mcd.cisiae purgantibus medicamentis . ylenterico, felicuer lauauerunt,ita in praelemia, si illorum Praeceptis velimus acquiescere, atque eandem sciuinai icedere dabitandum non est, quin nos quoque iam
stros aegrotos pari felicitate curare possimus. Hum res bii Osi, ut in posito exemplo consiliamus, ducendi
qui deii lunt, non lamen licet illos per aluum ducere, Quoniam ira maiore impetu ad locum assi ctum ducerentur:alia igitur via progrediendum eii. atque ea quidem. quam tum morum virorum auctori ic, demon.
ii a D dia vero maxime congruens fuerit, qua humores ad inicitia fluentes, ad alia, partes revelluntur, aut
derivantur,sicuti,& iam nil iratio clylietiorum , pro uocatio vomitus sudoris, lotii, ii culicate Orum iam
nium pratiant illimia eli tingum is missio, de qita paulo no: i sermone in nabebimus. sed rursum aduersa
ria vivent hunc locum , Obiiciumque naturae moli nem, & inclicationem, quae enim ducere oportet ex Π ppocrat. i . aphor. 21. ea duci per conscientia loca
de eat, quo maxime nλtura tendit . Atqui, isti memo xia repetant,medicum esse naturae amulum Atque mi-
iii ilium, quotiescunque illa probe, in m male opera
tur, &Gal. audiant ita loquentem, diligenter ineu cum oportet naturae mosum, & inclinationem obse
Dare, quae si ad loca commoda fiat, ei seruiendum eii , de auxiliandum , si vero modo contrario ad incommoda, iam prohibere, simulque reuocare, di retrahere oportet. Sunt hac omni luce clariora; itaque fuemlibus humoribus ad intellina , ex quibus iit dylem Da, natura bene agit, iami cci medico, di dati, medicamentis, di Omui ratione illius inclinationem mira
te: sin vero illa male agit, vi ccrie male agit , atque in perniciem hominis, si Galeno credimus, illius co natum oportet reuellere : ecit uate, de omnibus modis
Caeterum quae deinceps afferuntur ex Gal. tantum
incit,vi sint contra nos, ut potum sivi a nodis, ta no sttam sententiam confirment: namque ille priore laco
de simplici med. iacui. non aliud docet,quam methoridum, se c rium que am ordinem agendorum, ut medici inteli eant , quid primo, quid secundo agere comaeiam ran quo ne uno quidem verbo purgantium mea:camentorum mentionem facit. Etenim cum io te Gai. e npore,quod in praesentia quoque sequentet fieri solet. pleiique status lyinplomatis rationem ii brntes, sine ulla distri .etione, di ratione soliti essent multa infundere,quae possent dolorem mitigare, atque humorum rei edinem remittere, qualia sunt, lac, ptisana, chondrum, oleum dulce, de alia huiusmodi .
hane perniciosam medendi methodum redarguit , quando iii idem nisi primum noxii humores , de qui moriam inferum, educantur, ut omnia simul confundamus, purrcscam, malumque fiat deterius, necesi
em 'rofecto medendi abusum, non solum hoc
loco ed etiam ii. mellio. c. . I. dc alibi grauiter antima duetur: sed audiam aduertar ii, quale, de quantum medicamentum, qualem , de quantam purgationem Gil. p obet aut scribit ad hunc modum: Itaque chon-di um,lac, Nianam, in huiusmodi affcctibus, & ede do probumus , se per se lem infundimus: ubi tamen melle , aut quopiam eiusmodi, quod uale itabat extraxerimus: quo tempore opportunus eit,de adeps, re ceratum dulce,&oleum dulce, dec. Quanquam non desunt Sophiti ae, qui contendunt, propterea Galenum in dysemetia medicamenta non exhibuisse, quod non nolletit rhabarbarumAut myrobalanos: qui certe sunt. potius ridendi,quam refellendi , qu-si vero alia deesse
potueri ut medicamenta viro tolertissimo, vel simplicia,vel coit posita, quae hac in te eandem operam prae-Poli remo quod aiunt de dolore colico, debili item
fundamento nititui namque propter easdem rationes, neque in dysenteria, neque in dolore colico, neque m quouis moi bo a uitii motum, licet purgantibus ut i m dicamentis, cetiuinq; cii milium medicamentum praetet hietam, a Galeno tu iste exhibitum, a quo humores
tantummodo in ventriculo,& intellinis contenti leuiter purgantur,minime alii ad locum laboraviem deducantur,ut propria traci V De diximus. Quanquam, de illud vere licet addere diuer Iam plane esse tractati nem dysenteria,Se colici affectus mamque in dysem ria perpetuo a deli vicus, saepenumero febris, quando que phlegmone,de alia multa vi Reni saua syuiplomaiata. in colico autem dolore nulla sunt ulcera, maiori ex sarie, nulla febris, nulla initammatio, itulla humorum uxio adeo, ut si omnia velimus conserre medicamenta, mitiori cum periculo in dolore colico, quam in dyse meria videamur posse camberi. Sed hactenus de medicamentorum administratione.
Alieta suetat ossicultas, an liceat in dyse meria ve- , nam lecare: ac sane plerique omnes hoc tempore non 'modo hoc remedium non recipiunt , sed etiam illud
abnorrent tanquam parado Ium, ab omni ratione, declarorum medicorum auctoi itate alienum: quos equitidem puto in hanc lentemiam poti limum venisse pro pter Gal. testimonium t ad Glaucon. cap. t . . de ra. ione victus,cap. 16. qui geaeraliter docet,lluente aluo, a languinis miss:one perpetuo sere abiturendiam, quia quam ille non fluit pro quantitatis ratione, adeo, ut quicunque necessarium putame, maiorem vacuatio
nem moliri, audent huiusmodi aegrotis sanguinem mittere , eos deducunt in grauissima pericula, sed illud
quoque addunt nonnulli, ac maxime qui medicamentorum partes tuemur, dysentelica longe magis media camentum,quam sectionem venae conuenire, propterea quod, ut supra diximus, illi maiori ex parte cac chyinia laborant, quam conitat inter omnes, purgatione, minime sanguinis uiissioneauserendam esse. in bicinsigniςon rouersia multa solent alitus repeten
da de scopis mittendi sanguinem, sed cum mihi firmi ter proposivia sit, mucutilis bimam dii putationem .
269쪽
vel priuatim vobis emplieare , vel sorte etiam primo ruoque tempore edere ac diuulgare mihi libet in pipenua hanc rem agere quam bieti iis uer itaque illud vobis sufferat, in dysenteria, mea quidem sementia isectionem venat remedium usque adeo Opportunumae necessarium esse, dummodri conueniant principes scopi, ut sine eo , vel nulla ratione, vel non une multo
labore,& tempo: e aegri possim sanari. Namque s diligenter confiderentur illa Omnia , quae in hoc morbo
solent, vel semper vel f pe contingere, iecoris calidior iurem peracsa umorum plenitudo,ulcera, dolor S, Inflammationes, fluxiones intestinorum, febres, di alia id genus, is haec omnia ,& leparatim ,& coniunctim veni sectionem videntur des derare , tanquam quae possint,&plenitudinem tollere, di iecur restigerate, di iluxionem reuellere, & uno verbo , cuneta per fice. re, qua ad curandos dy lentericos sunt opportuna, tinecessaria. Veruntamen cum in qualibet missione sanguinis peculiaris ratio virium perpetuo habenda st, quas decet validas esse, non solum in praesentia ,sed etiam in pollerum vos moneo , ut in hoc administrando remedio caute,& prudenter agatis.Itaque s sorte eueniat,ut laborantes dysenteria cogantur frequenter aluum den-cere, habeantque alia symptomata, er quibus periculum immineat, ne vires prosternamur, satis fuerit ab huiusmodi remedio abstinuisse; quod ego quoq; perpetuo facere soleo, si quando autem expedit sanguine mittere preciare mone ut Aetius, & Alex. illum nec multum, neque eonfertim, & semel,sed parum, per Interuall i, ac lapius mittendum esse: quod quidem videtur Opportune fieri,non ea solum ratione, quod ita via res minus dissoluantur,sed etiam propterea , quia Paristita hunc in modum atque iterata sanguinis missione reuulso, qua imprimis expetenda est longe esseaeior redditur, vi Gal.est auctor de sang. missione,ca. si quidem natura toties irritata, maiori cum impetu ac facilitate assuescit materiam ad laborantes partes confluentem, in contrarios locos depellere , & quasi per alios
Concludendo igitur, etsi non ignoro esse quamplurimos, qui laetionem venae in dylenteria detestantur , eosque medicos qui huic remeda O fauent, vari 1 calumniis peiere solent,tamen si morbus fuerit magnus, fi vires fuerint robustae. si aeta floreat,omnibus dysenteria laborantibus usque ad hanc diem non sum veritus , neque in posterum verebor, animose sanguinem mittere . In quam sententiam eo libent us venio, quod altera ex parte scio non defuisse olim , neque deesse in praesentia medicos nobili g. qui nobiscum senserint ac lentiant , ex quibus honoris gratia mihi libet commemorare unum Altimarum, qui iam eruis dite ac dissus e huius decreti veritatem tuetur Α-
lex. lib. 8. cap. 67. Aetii lib. 9. mp. 4s. atque allorum veterum testimouiis, validis rationibus atque exporrentia , vi praeterea hac in re nihil videatur posse de-sderari. Porro ad eas rationes quas nobis obiiciunt adue saria, ex his qu=hacientis diximus, facile est respon dere: namque pii mo Gati fluente aluo una habita virium ratione,4. de ratione victus, cat. II 6. sanguinis missionem prohibet, si quidem, ut ille se ipsum inte pretatur , s post detractionem fluor perseuerat, virtutem solet prostere, nos autem fatemur sine constantia virium nullo modo sanguinem mittendum esse. Dei de eiusmodi Gal. praeceptum forte dysenteriam non complectitur , etenim tametsi nos cum caeteris hunc momum enumeramus inter fluxus alui, id sane es,rioris doctrinae gratia sinum est,cum reuera dylenteiaria fluxus alui non debeat appellati, quod illius definiistio satis confirmat, quippe s quaeratur,quid est dysenteria γ respondebunt omnes , esse ulcus intestinorum ,
minime prosuuium alui. . Nec postremo quantumuis in dysentena nulla adsthumorum plenitudo, sed potius vineat caeochvmia, amittendo sanguine abstinendum est cum plurimae sintrat cines, atque exempla illusimum medicorum, quae persuadent humorum vitium missione sanguinis manu .& cortigi posse de quibus permitiente co modiora tempore traci .hitur.
Colligendo igitur quaecunque hactenus disputaui
mus,ita mea sententia habendum est: in curatione dysen ieriae nunquam, di nusquam exhibenda esse medicamenta,quae quomodocunque poss*nt aluum dueere;& noua excrementa ad intestim traherer contra vero secandam esse venam, dummodo non de sint principes scopi illius praesidia , ac potissurium vires adeosnt robustae , ut videantur posse hoc remedium perinferre.
Post haec omnia alidi succedunt indicationes,nempe reuellendi aut derivandi ad alias partes humores, qui
sunt ad intestina, temperandi multas eorum qualitates,leniendi impetum doloris, muniendi intestina,tollen ii intemperiem partium Iaborantium , ac coniciatientium,ac demum consolidandi ipsa ulcera, quae t iam curationem perseiunt.
Porro autem remedia qus histe indicationibus pos sint satisfacere varia sunt ae multiplicia, de quibus ac curate sed breuiter, quantum fieri potem, intend: inus
Gal. seuti caetera omnia, ita hanc partem praeclare mihi videtur tradidisse, & hane tota narem certis quibusdam capitibus complenendisse , ad quae singula
praecepta in prasidia commode possint referri, qui scribit ad hunc modum.o epid feci. 6. comm. s. Mordacibus succis in intestin is contentis, cum prius eluentia immiserimus, inter quae mulsa est,& ptisanae cremor,& excreti succi fuerint, deinde morsus mitigantia,& quaecunque inhaerentia, di intestinorum tunicas operientia, a superioribus partibus mordaces hum res arcent in sedem, damus cibaria,praeterea ipsis bonum succuin creantia, & quae dissiculter corrumpuntur exhibemus : at in superiori ventre, & mox in illius
ore contentis humoribus, imprimis eos vomer isti
mus, quod si aegri ad vomitu n non snt parati, smplex oleum , aut cum aqua temperatum , aut aliquod smile sorbendum prahemux, cuius ope citato vomitu aliquod adstringens odoratumque stipvirimponimus r escas autem exhibemus boni succi,
re dissolubiles , & nonnulla adliringendi vi praeditas. Haetenus Gal. qua etsi obiter, neque ex proprio instituto,iamen opportune grauiterque, di derivatione,&reuulsionem,& alterationem, di caetera Omnia, v detur complecti, quae uniuersam atque integram dysenteriae curandae rationem continent. Ego verti ad
vestram utilitatem,cum res si magni momenti, sigiulatim de unoquoq; seorsim capite statui pertractate, a vietus ratione dueto exordio. Quod igitur sumet ad qualitatem cibi,& potus,Gal. ita statuit,haec fore commoda , s bonum succutn generent, si difficulter cor rumpantur,s quadam adstringendi vi polleant, & iti re quidem, ita enim probe genitis succis, & qui d is
culter acrem, aut aliam prauam qualitatem possam suscipere , corroboratis demum par tibias eum superioribus,ne tranimittant, tum inferioribus,ne recipiant e crementa, magnam partem ad totam curationem pos
sunt conferre. Talia sunt ptisana, alica, oryra, parils ex aqua, vel leui iure gallinaceo decoctus,ex oleribus laetuta. cicho sum, endi uia, portulaca, praesertim ubi succi hilio si redundauerint,quod plemnque euellit ex earnibus paratae auiculae, pulli gallinaces, perdices . pisces saxatiles,oua recenita,& alia huiusn. di,de qui ishus non est ut longiorem ea tot uum faciamus . Ptopotu conueniunt ius pulli,in quo decocta sint enditi iasue acetosa, aqua in qua terrum cadens s pius extinetum fuerit , vel aqua simpliciter decocta, cui parum syrupitosacei, vel myrtini permisceatur. Altera autem
270쪽
tem ex parte sunt mmittenda,quae prauum generant siceum, quae discite eone quuntur,& quae generaliter humores acriores possunt reddere, quae talis ma- nisella sunt. Pariter a vino abstinendum est , potus mum si dysenterim febris coniungatur : quod si aliqua ratone expedit illud exhibere, ut pauci serum sit , &austeritatis particeps, oportet: speciatim vero ab ilialis aquis abstinendum est , sine pei plumbeos cat ales
fer utitur, quae vi Gil. ex auctor. et . de med. lec. l . cap.
2. sunt ita perniciosae, ut quicunque huiusmodi aquas hibunt, plane dysentetici euadere soleant i id quod serio ammaduertant velim , qui, & in dysen ieria,&inplerisque omnibus momis , familiariter utuntur aquis , quas vulgo omnes per vasa plumbea distillare consueuerunt: quarum quidem aquarum υsum, non solum hac ratione, sed aliis quoo: quas nominauimus, censeo , aut prorsus abiiciendum , aut iastem moderandum esse, quod alio loco conabimur confir
Caeterum quae hactenus de victus latione diximus, Non ita a nobis sunt recipienda,quasi omnibus dylen retia laborantibus sati facere posmnt,cuin manifestum sit uarias differentias, variam quoque vi tus rationem desiderare,exe ripis gratia, si di senteriae febris conitin gatur , alimenta quicunque adstringendi visunt prae di ta, aut penitus prIterm utenda, aut certe caute,&prudenter sunt administranda quod,& de Ceteris dis erentiis itatum licet.
Quatenus vero pertinet ad qualitatem, si Galeno
credamus,dylenteriis tenuis sina victus ratio conuenit,
quod non solum intestina laborent, sed ma ora ex parte una ventriculus quoque ,&epar male afficiantur, quasi principes partes pleniore victus grauare non oporteat adeo ut Avicenna 3.can. Fen. I 6.tra et t. cap. v. huiusmodi aegrotis non dotii tauerit inediam duorum dierum prasci re . Namque tametsi Gal. illi,sveredyle, teri cis appellai s de med. secundum locos, cap. .in quibus neque epar affectum et , neque alia aliqua ad euastatio praeter ulcus tiateis norum: tamen hanc lententiam iaci interpretamur ac recipimus, quatenus h e dylenteria. in qua paaecipue intestina laborant , ab altis distinguati ir , qua 1 pcclatim fiunt uicio iecoris, ac propie ea dylentem ae nepat scat appellaniatur : neque enim putandum est Gilenum simpliciteras ruisi. , n propria dysentema .cle qua agimus, neque iecur, Deque alias corporis partes, praeter intestina lihorare, quandoquidem non solum difficile, sed etiam nullo modo videtur fieri posse, ut uuis vera olenter ialaboret,nec simul pars ahq ia luperior.vel inferior praecipue veto iecur quomodocunq; male haheat . cum maiori ex parte quod superius dirimus. aic morbus soleat
ab nuincirrhus hiliosis ortum ducere , quorum praeiscipua n generalsone ad ipsum iecur periluere ceratum eis. Doli victus rationem sequitur ut agamus de media camentas , quae possim humores temperare , praeparare, coquere, membrorum intemperiem auferre , dolo. res lenire, di quae tandem ad omnes dysentetiae curandae indicationes sint accommodata . haec mihi videntur commode in tria capita posse distingui. ι quae ore assumuntur, a quae extra administrantur. 3. quae
per sedem infunduntur , de quibus sigilla tuu agena
Ore attumuntur sympi, decocta, Deci,& alia huiusmodi ted antequam de nis agimus, id memoria eii repetendum , quod superius docuimus ex Galenos tametsi verum est , laborantia i mellina crastiora iis r mediis,quae per sedem iniiciuntur,tenuia contra epatis medicamentis magis iuuat 1. non proptcrea negandum esse, quin utrobique medicamenta Dre sum pia sint opia pDrtuna , cum certe poliunt humorum acrimoniam temperare, membrorum intemperiem remittere, Scausae viceris ubicunque illud suerit, prospicere, taque
singula persequamur. Vtiletatis est usus syru rum derichorio , de en d
nes quidcm cum laccharo , vel m. lle,sed alti cum acc-to, alia si e aceto,ex quibus qui praebiaramiar cum ac to, ad asymitantiquorum,q isae aceto conficium tur,ad m, is ina pi sunt resera i ,sarte satius fuerat an dysemeria ut i que abusis iis se, uuandoquidem mma
mellita, accharata . ac dulciora, s msiqne adesi caliditas in iecore, vela risoalisbus , facile conuertuntur in bal taciti m vero & quae acetum rccipiunt, n ruosis partibus a que intcstim, noxium eii, ut doce ut Hi pocrat. 8e Gas.
Quare loco syi u potum equidem maris seleo probare simplici, de coeta cichori ,sonchia noluiς,nepati cs, an quibus si vel , ina, rem adiit cii oem diceι addere prartulaca in platitaginem,semina aceto sin similia. Alii familiariter vi untur conse uis ex iisdem simpl. medicamen ac iis et i ,cichorio,r si .captis. Veneris, horragine : sed ci in hςc quoque recipiant saccharum, propter eandem rationem, quam diximus dely lupis, melius Dei. t ab illi, etiam a Numere.
Equidem sequenter soleo uti succis quibusdanaden latis ad solem,cuhorti, en diu ις .fonchi, aer m me.&similibus, quod medicametitum est admodum hac in re habet insig tem p .s r agailuam. H iulinodi succis commode permitatur portiuncula le-minu odorato uti c. dia hod. triumlandalorum, vel alteratis simplicis,au i composti medicamenti, qui ve luti viam prς parant, ac medicamentum deducunt ad partes penitiores.SH exemplum: SMetiei elavi densai. g. g.
suo tempore cum opus fuerit maiori adsitietione,
licet vir corallio, ma gari iis , ebore, cornu certa iusto, bolo Ai mena, ierta te innia, & aliis propemodum in finitis siccantibus , & adiit ingentibus m dicamentis: ex quibus omnibus pulveres , electuama , trochi-scha , di alis medicamentorum sermς componi possunt.
Hoc autem l era neque prstermittenda sunt media camenta, quς peculiarem ducendi lotium vim habent qus ad alteram indicationem , nempe humotum deri
Quem iam dum enim gratia reuellendi timui Diaei ionibus , S ljgaturis partium super Otum; itemquequsrimus elicere sudores, prouocare vomitum, dum modo stet facile evomat, nec ventriculum valde imbecillum habeata ita ex prscepto Galeni humores noxios per vicina vasa ad ducendum lotium destinata, ea pedit irritarer sed tainen hae in re caute, & non sue
inulta consideratione agendum est cum enim e instet huiusmodi medicamenta esse calidiora , .& sicciora, hine duo non levia pericula dysentericis videntur imminere: alterum , quod notatili Ceisus lib. 4. cap. I s. Etenim si h c diu retica medicamenta lotium prouo eant,in aliam partem humolem auertendo prosunt: at vero si aliter eueniat, noxam augente quare illo auum te,nis in quibus prompte id sacere consueuerunt, non sunt adhibenda . Aherum eli periculum, ne vasa illa angustiora ad illa adductis acrioribus succis corrodantur, & ulcerentur. Qiam rem ut umque periculo prospiciamus, id primum animaduertendum est, ut non statim principio mothi, sed solum post aliquot dies, quando non amplius tanta adest humorum eo pia, hanc derivationem qu amus e deinde ut iis meis dicamentis utamur, quo non vere .& pioprie solent tot Ium prouocare, quς certum est Insigni caliditate, defccitate conflare sed magis illis quς moderat is huius modi qualitatibus aut leviore euam si ila duale,& humidi.