Alexandri Massariae Vicentini, ... Practica medica. In qua methodus accuratissima traditur, & cognoscendi, & rectissime curandi omnes humani corporis morbos, ... Cui recenter suis inserti locis ex ipsius auctoris autographo desumpti conspiciuntur bin

발행: 1607년

분량: 603페이지

출처: archive.org

분류: 생리 & 의학

281쪽

DE HAEMORRHOIDlBUS' Σ33

neq; per exercitationes evacuatit: praeterea &illi erat, qui unam ex HI saltem apertam non relinquunt , sed omnes destruunt. In eo certe Aetius mihi videtur non posse defendi qui, ut suam probaret sententiam et non est veritus delere vorem Gracam ac totam Hi p. semetia in corrumpere,cum omnes Graci cridices illam v

cem habeant,eamque ieci ionem.& Gai di Graeci omnes S Latini.& Barbari ani plectantur. . . Iam supra dixi de aperiendis haemorrhoid thus, re-

. F stat vi de illis eoi, bendis dicamu1: quo primum locor' memoria est repetenda Gal. docilina . metho. qurge AE m neraliter ad cohibendam quamlibet sanguinis vacua- tionem pertinet,& Meuia praecipua capita continet: Primum, ut sanguis ad partes apertas non consuati se cundum ut ora vasorum Occludanturiter ilia in vi viru-que simul fiat quam pol remam rationem Gal. ea illimat tutissimam,& Optimam.

Ergo si quis voluerit languinem per haemorrhoides

immoderate fluente cohibere, ante Omnia debet ra spicere, ut is ad illas paries non consuat: hoc G seno auctore mnitis modis potest fieri,scilicet lia diaero amnii deliqui obleuulsione sicia ad contraria derivatione facta ad vicina D s. gerati do corpus uniuersum, ac maxime partes a fiet os, de . per Ias. Si itaque accidat, Gadit autem aliquando, ut sanguis per haemorrhoidis nim s profuse prodeat ,

tum vel impiouiso tristi nunca . vel insam timore vel acertissimo aliquo inducto dolore , vel alia ratione iacet animi deliauium inclucere: etenim cum hoc malum non aliter sit quam laborante corde aut plimo aut aliis conter. cientibus part h. summa eum rati

ne D. vi lanevis au paries internas & ad n dignium

membrum recultat , non amplius ad hae mori ho dcs conueri a tui . Secundo Iutit reuulsiones, verbi gi via arietio, ligatio, cucurbitula, ut nonnullis placet, vesica loria, cauteria, qu Omnia brachiis N partihus luperioribus sunt adhibendar sed inter catera loci ici venae superioris est piaelian Hssima, quae adduces cacior redditur, quo particulares sanguinis detractiones maiori in numero fuerint auctae, ut patet ex Gilde sangu. missio. ii. Tertio est derivatio ad partes

Sed notandum nullum forte locum,nullam forte rationem esse, Mus hanc derivationem commode possie cere . Nam quae mouent aluum , nec non qua prouocant lotium,forte alicui importuna υidebuntur, cum purgantia medicamenta,ut dixi cum Gal.& con firmat experientia , purgantis acrioribus excremet ei, haemorrhoidas saepe magis aperiant & ii ritent,pariterque medicamenta diuretica sint calidiora , va

leantque sanguinem attenuare S iunciere; unde mihi utraque haec derivandi ratio non solum suspeeta, sed di periculosa uidetur et ad quem modum sectio quo

que venae inferioris,di s inficatio facta in cruribu, sulum ab h orthoidibus de Iluare,vi multi opinantur,

sed etiam simul illas prouocare de aperire , ut supra

dirimus. Itaque nullus sorte locus,nec ulla ratio potest excogitari , quae huiuimodi indicationi,deriuationi scilicet possit se te. Pol remo ne sanguis profluat ad partes aperta restat refrigeratio sanguinis di haemorrhoidue inguis redditur frigidior, partim congrua victus ra. tione,de qua tanquam re manifesta di saepe explicata,

non est longius agendum, part in medicamentis, quae sunt duplicia,altera refrigerant per acciden S, puiga do iuccos tenuiores, calidiotes, acriores, qui fere sunt in causa,& quoddam veluti vehiculum, vi sanguis niagis prompte permeet uniues suin coi ptis, S ad hae morrhoidas conuertatur,qualia medicamenta sunt poι m

vim Indi hi li, serum lactis, &

Altera autem ex parte censeo a generos stival di

fibus medicamentis esse abstinendum , quod cales

eiendo,exastitando, noua excrementa ad partes labo ranies deducendo,multa incommoda pi si inta si rerquamobrem xhicunque laborant haemolitioide, soleo

abstinere non solum ab omnibus medicamentis vali diotilius quς tecipiunt colocynthidem,scam ut nitim, dic. sed etiam a nonnullis leuioribus, se ia, epithyino, rnabat barra,&c quibus prope omnes familiarii ei viuntur, soleo autem dis contentus esse , q .ae modo sunt ptoposita,& non solum purgatione, sed etiam alteratione utcunque possunt humori ni ac Nn Oniam partium laborantium rem utere. Resiam medicamen ta, quae primo,wper se refiigera lidi vim h ahent, de coe a. lytirpi,conteruae trochisci ex cichorio, en diuia. soncho . virilis , rosis &c. quibus licet a suere poti nem auuae frie idioris tum communis, tum theri cis rac demum si serat Occasio , med camenta si pes Oenistra syrii pus, de Papa u. requies Nicolai, inlit, Ida iam, S i heruca reten ria trochisei dial permaton, quae Dedicamenta figidiora censenda sunt opportuti is os , non solum quod refrigerandi, di sirendi fluet tems angvinem vim habent, sed etiam uilou caliditate in

membrorum principium pQmiul corrigere , propteruam causam iupra dixi tanguinem maiora ex parteucre consueu sse.

Atque haec propria & legitima videtur curandi via,

qυς morbi di partis male afficis cun primis rationem habet, cum cstera omnia potius symptomati videantur prospicere. Deus medicamentis num speciatim possunt test-eerare , non est longius agendum , partim quodnaee presdia . ous totum sal guinem possunt rhfrigerare , hς inorrhoides quoque rem gerant , paria in quod alia quoque supra sunt tradita,λ interna, S ex terna , quae lalis cuique esse debent . Hactenus de pruno scopo ex mei hodo Gal. quois pertinet ad rationem impediendi sanguinem, ne ille ad partes aikeias conueriatur.

Occluduntur seeundo loco hsmorrhoides, quod sietu caput propositum est, si partes diuisae, vel coalescant,vel uniantur,ves obstruantur.

Partes separa is uniuntur . EM connivent adstri etione , refrigeratione , ligatura, vinculo, ac demum, vel fauilicis medicamentis , ves serramentas

ignitis.

Itaque primum familiaris est usus refrigerantium,&adstringenitum medicamentorum , de quibus sae- te dictum est,qualia sunt plantago, poygonon,Pin tuisca, mices granatorum, rohacacia,hypocillis, bolus armena,languis draconas, corallia, lapis haematicis: ex

quibus decocia, fomenta, linamenta, & lia possunt

parari, niter quae non est prsmittendum medicameniatum Galeni, cuius ille meminit s mei ho. 4.quod omnium optimum appellat. hure,aloe,aldo oui,& pilis leporis, cuius vim, & efiicaciam nonnulli aaunt talem, re prodeuntem.

Quando haemorrhoides tam pertinaciter , & o, stina iepicifluunt, ut hac leuiola prasidia fruilia ad hibeantur,tunc medici audent ad maiora aggredi, sci licet ad caussica, S comburentia medicamenta, adsugaturas, abscamonesiac postremo ad ignem.

Itaque primum sunt medicamenta caustica,aes usu, muy lory,auripigm tu, halcanthum sandaraca &e. qua aliquci lini mento cxcepta,exempli gratia, ungu to de lithargyrio,deceiussa,vel aliter prapalaia,N ad ministrata possiemas haemorrhoidum partes comburunt quae deinde eadente eschara, ut alia ulcera sanam tur,& ad cicatricem deducuntur.

Quod

282쪽

Qicid si tandem nullus huiusmodi remediis est lo.

cus. chirurgia est agendum , Rad ligandas , consuer das Ahicindendas,ureiada consumendas nς morrhoiades est deueniendum, quae manualis medendi ratio

scuti .eteribus fuerat familiatis, ita hoc tempore s re est inustata : mihi usque ad hanc diem semes lata

tum contigit hanc operationem videre, in sedericon; A., iis. Corsico Vicentino,anno is 69. sedericus laborauerat

primum dolore,deinde immoderata surione haemorrhoidum, &cum ille varia, ac multa praesidia expertus suisset frustra, tandem Patauinum se contulit, ubi Medici communi consensu i latuerunt,sanguinem esse cohibendum; sed cum ille varia praesdia, partim i te na,Partim eIterna ab iis viris proposita frustra sui Lset,uno uerbo,cum nullum suis malis remedium inueniret, statuit hane manus operationem experiris cum autem nullus apud nos esset chirurgus idoneus, aduocato chirurgo Neapolitano, qui hanc rem pro fi tubatur, Fabricio, hς morrhoides incisae, ligata & combustae fuerunt. Summa autem huius administrationis est huius mo .ll. Hominem primum accommodate vinciunt , ut nullo modo possit dimoueri deinde externa capita haemoirhoidum, quotquot illa Herint,ab intestino e

carnant leuiter A separant, tum propria quadam acta forti obducto filo fere ad extremum tota perserant,destricte obuinciunt , consuuntque hoc pacto: demum sit fice amputata venarum portiuncula, quς ex futura superes , enito ferro eam partem comburunt adeo vi haee haemorrhoidum operatio mihi uideatur non m

do similis sed sere illa eadem,qua vulgo castratores ramices in t linorum sanant: opus vine est dolorata cum , & fill idiosum, a ligatura. sectione,& ustione. Fedetico febris sue insignis dolor superuenere, sed nonnulla su prs sdia adhibente chirurgo , ille pauci diebus,& a febri,& dolore,& sanguinis fluxione, nfine multorum admiratione di heratus,integram suam sanitatem visus est recuperasse. Verula tamen non est praetermittendum, eum ille nimirum sibi fideret,neque solum praetermisisset sectio. nem vens, & purgationem At necessarium fuerat,sed etiam nullam probam vivendi rationem seruasset,

proximo anno febri pestileoti correptus obiit.

Finis Libri Tertii.

283쪽

D ALEXANDRIMASSARIAE

DE MORBIS MULIERUM,

ditio operum M. Hi p. absolute pronuntiat, hos libros

M. Hipp. non esse,α rationem reddit: propterea quod illi nusquam a Galeno citati reperiantur quod quidem ego miror a viro celeberrimi nominis tam temere amrmia,eum Gal. apertissime huiusmodi librorum meniationem faciat ε. aph. com. 36. & 43. Itaque nos testim

nio,& auctoritate huius libri tanquare legitimi, & dia uino Hipp.digni saepius utamur. Huiusmodi tractatio de morbis mulierum est adeo disseisis,ut fortassis in tota arte medica nulla dissicilior sit reperiri. Causae autem dissimitatis Ν ures enume

piam hoe anno abso

uete omnes morbos, ut e minetur in ab

domine, cui longissi nis tractationi ordi nariae lectione in sumtiunt: mihi pro positum est agere de morbis mulierum .

qui quidem morbi

s propriam quandam.& ne liarem tracta tionem,&eurandi rationem requirunt, ut doeet Hap.

liens Latino. si .ad finem quod rati. quoque tielle borum insultus discunt tandem suo magno malo se potest confirmare. Cum enim mulieres utero mi, si mrotare Ex quo huiusmodi morbi frequenter non lotamiam ab hominibus nisscutis disserant, ae proptereat tam curatu dissiciles, sed etiam insanabiles fiunt. s propriis quibusdam morbis laborent, ii bus nullo mo conda causa est apud Hi p. quod mulieres etiams sciat

do mares homines possiant laborare,cur non liceat hu- se aegrotare,prae pudore, & verecundia non audent sua iusmodi morbos muliebres appestareae promerea de mala medicis communicare. Cum enim inter ele- illis propriam tractationem innituere.& euratione me ta sermones, & informationes , aegroti maxime faciant Quod quidem hoc loco primo uorandum fueraι proia ad cognostendos, & curandos moibos,ut colligitur ex pter celebres quosdam uiros, qua contendunt huiuμ Hip ia Gal. a. prognost. nec non 3 Epid. utrobique ini- modi tradiationem superuacanea in tae, cum morbi, tio,iam mediculleiusmodi mulierum silentis,hoc adultam in mulieribus,quam in uiris,una ereepta sexus in mento des uuitur, unde longe dissicilius morborum dicatione, eadem plane methodo atque iisdem preM tognitionem ,& curationem potest assequi. Tertiamsdiis debeant curari,quod prosecto seu ti in plerisque causam adfert Hi p. quod ipsi quoque medici timide, morbis utrisq; communibus verum est, ita in reliquis, vel etiam verecunde eum mulieribus agant: neque auis qui solis mulieribus i inimentaribus contingum,peria dea nivei 3 pias alligentius interrogare, vel abscondι. picue fallum apparet. Vnde M quoaue Hipp. propria tos locos attingere, di traciare,sicuti alioqui perutile. commentaria de morbis mulierum scribere non est is S per necessarium sciret. De qua quidem negligent a a tuis. o. epta feci. 1. conam. Medicis omnes ab Hi p. grauiter arguuntur, di tepi volumen de momismu. henduntur.quicunq; minus sedulo,& accurate studentnm morboris' causas mulierum veras intelligere, sine qua '- νγ intelligentia certum est illas non ni s temere ac in pro verutilaia te curari posse. Sed iis causs ab Himpositis licet aljas is o non parui momenti adiungere, quod nimirum , vel tisae excelle Pr in obstetricum Ignorantiam, vel propter inter-I - , & digna reconditas partes,vel propter siti caulas, di te Hippocrecipienda G. Qianquam non ignoro do media sue intra siue eatra adhibita non nisi dissicilectissimos quoid .m viros,qui de operibus Hipp. iudi. ad locos laborantes possint penetiare. Ex quibus -- cium fecerunt,&ed idemne,aluet stivire. mhus nulli dubium esse debet, quin tota hac materia, . Alter est Mercurialis qui tu censura operum Hipp. ει cognitione, &curatione multas contineat disti cui huiusmodi morbos mulierum reporet in iertiaciasse, latus. Verum dissicultas pari iucunditate, Sutilatate in qua illo auctore, sum reponendi omnes libri, quia compensatur: nihil enam' unx 'seundius comti. cunque ab Him neque editi, neque constrapti sunt sed re,quam lmelligere t & uteria nauars, tire

vel a filias veta stipulis ecim pota suerunt. quicquam ii usuis meis ite iei , quam nouisse raAlier cit Ludovicua Lemosui H anus, qui in im tionem curandi nimbos muliebrra. Etenim cum illi sint

F tua. Et apud Galenum li 3. Dioclem pariter scipi iterum. De commentariis autem Hipp. etsi uestare lo,ea aut fortasse ab illo non fuisse eas igata,aut temporum iniuria quibusdam locis fuisse vitiatar mer si coasidelenius copiam sententiarum, sermovinis grauitarem, e . scutitaremiae,

Dam,equi. sem censeo illa tanquam l

284쪽

M6 LIBER QUARTUS.

miseras mulieres nute in elant. adeo ut continuas fere illarum de utero querelas liceat audire, certum es

di eo, ex huiusmodi eurationi hin non solum magnam laudem,& existimatio.ὶe, ted etiani iugentes opea po

se acquirere .

Ad quem modum Gal. lib. de praecog.ad post humilcap. g. icPhlt, propter nam curationem uxoris Boethi

uteri profluuio laboramis,ah illius viro quadringentos aureos semel donatos nisse. Caeterum quia huiusmodi tractatio λret nimis longa, cui annuum tempus non sufficeret , s vellemus persequi Omnes morbos, uicunque ad mulieres pertinent: idcirco mihi propostumeli in praesentia detis tantum agere, qui ad conceptum. N partum hominis possunt te serra, quos quidem certum est taeteris omnibus esse disseiliores, frequent i Ores,utiliores, & maiori dignos noratione. De hoc argumento Muti diximus, habemur commentaria

Hip. sed disseilia valde,& obscura Gal. nihil ex promsto de huiusmodi morbis tractauit , sed ex suis libris potissimum de morbis,& symptomatibus, de locis aLLehis,nec non Commentariis in libros Aphoris more,& Epidemiorum, de sanguinis missione multa colligi possinit praecepta ac remedia . Paulus quoque lih. suo tertio habet lecti legendi sunt. Apud Auleen. habetis

Fen. 2o. 1 . tertia Canonis, quae vobis aliquam lucem

possunt afferre. sed praeter hos sunt alii quoque auctores partim vereres,partim recentiores, qui in huiusmodi argumento non sine fructu, di laude versati sunt. Et inter caeteros proximo sum lore tempore duo praeci rissimi huiui scholae professores, Mercurialis, & Botto. nus id diligentissime praestite iunt,qui omnes scripto.

res in unum volumen congesserunt Me titulor Gin .sue de morbis miterum Commentar a in trea tomox

diges a. Quos quidem libros vos hortor, ut studeatis,& intelligat s.

Quoniam omnium primo mihi propos tum est agere de conceptu hominis, ante omnia notanda est diastinuio maris, di frininae, sine quibus conceptus fieri non potest . Quod quidem, ut probe a vobis intelli

gatur, hi liceat hanc rem paulo altius ordiri. Itaque ieiendum est, ut docet Philosophus a. degen. di corarum p. 3 9. ex ε .secundo de anima secundo de gen.

dum is quam est, omnia qi scunque sunt , vel ut ictu quilii ur Philosophi,dtiplicia omnia esse Entiaralia in fenerabilia,incorruptibilia, aeterna voluelligentis. Pum alia generabilia,corruptibilia, eaduca, ut tu ut hae inferiora elementa , de quae ex Mementis cri stant . Etenim quamuis elementa secundum totum silat inpenerabilia ancorruptibilia,secundum lamen partes generantur,& mrrumpuntur, Sin continua transmutatio. ne versantur. Causa autem propter quam elementa

in liri itiser ora generabilia snt, & corruptibilia, non alia est,quam materia, quae sember appetit nouas soramas. vi Philosophus docet d in se in lib. phsieo. v

rum caeteri, omnibus rehus praetermissis de uno homine dicendum est,quem quidem, ut scribit Gal. i de vis paratum c. I .s fieri potuisset, natura maxime optasset immortalem facere. sed cum id per materiam non licta scuti idem Gal. declarat l . de tuenda vale ludae. I Nam quod e I arterias, venis,nerius, ossi hiis , carne est compositum,incorruptibile esse non potes snatura alia ratione, qua potuit, homini ad immorta iatatem viam fabricata est: quemadmodum facere solent sapiet, es urbium conditores, qui non solurn id agunt, ut sus urbes hoe pr.3 sertim tempore multo popul abundent,sed etiam diligenter prouidem, quomodo illae in omne tempus, aut saltem diutissime conseruenis tur. Itaque apta natura mirabilem quandam artem

inuenit , quomodo in locum mortui hominis alius nouus homo succedereliqua ratione illi semper inc lumes maneant,& immortales. Illa vero non es quam continua hominis teneratio, alia. Vmla scribit Gal. s. de usu partic. I. 14. usu Partituitam Naturam in conis

i ii uendis partibus Animalis s. scopos sibi preposella

se. primoret aliquae partes solent ad vitam necessanis qualia sunt cerebrum, eor,eparen nullν ad commodiollem vitam , ut oculi, nares, aures: quaedam ad speciei instaurationem, ut pudenda, testes, uter . Ex quibus

puto latis conuare distinctionem serus , & vmusque maris. & feminae emerationem necessariam fuisse, ut non satis mirari possim , quomodo nonnulli Philos phi audeant a firmare sceminas prς ter naturae promissium,ae veluti monstra quaedam an lucem proferries, idem tam certum eη, quam quod certissimum, neque hominem , neque reliqua persecta animalia sne utroque sexu ullo modo posse genetari . Ad quem

modum inquit Aristoti .degen. animal .eap. .in rebus uniuersi ueteres tetram quasi foeminam matremque

constituerunt, Caelum autem, & solem, & reliqua id genus nomine eenitoris , S patris appellarunt. Exuuibea est Plato, qui in Timo circa principium ex

duo s elementis IGNE tanquam VIRO, &T E R R A tanquam F o E MI N A ambobus p

renii so sirmat totum mundum constare. Quom

do autem homo vir,&homo scemina inter se dis rant, et fi uterque de toto animali dieatur , praesare explκai Philolaphus loco citato proxime a. de M. animal. eap. g. Illos inter se disserte dupliciter : Maia is,o- - μιμι. Mas ouidem,& foemina disserunt iaculaate. quoniam utriusque saeuitas diue Ia est . Duidem uir facultatem habet genera di in alter : emina habet saeuitatem generandi in s ipsa. Differunt autem nonnullis partibus. Cum enim ad om in ossi est iunctionem instrumento opus sitaeque instrumenta ad facultates debeant accommodaria hine factum est,ut nonnullae diuersae paries necessario fuerant a natura anuinatae, quae ad huiusmodi iacultates, ad coitum, S procreationem pertinentes, serent accommodats. Hate autem apud Aristo sunt in se mina pudendum re uterus, in viro testes, di memhria virile. interum Gal. huiusmodi valorum , di i nitimis

mentorum disserentiam non omni ex parte videtur recipere,qui iuribit a de usu pari .eap.ε. x de lem opis Minnes partes,quae sunt In viris, in mulieribusqu-que reperiraeaxque eo tanim di Erre inter 1e,quod ulatis mulieri s sint intra abscondiis, in viris autem ex ira appaream . In qua quidem re explicanda et ganter , &digia se ab ipso Gai. exposita nolo temptisperdere, quoniam cuique liceat intellistere apod eundem auctorem. Itaque nulli duhium essepotest es debet id,neque solum uirum,neque solam is nam progeneratione hominis satis esse, sed utrumque de utriusque coniunetionem De necessariam. Quoniam ver non satis seerit marem , di faeminam fecisse, atque instrumenta virique ad coniunctionem accommodata fabricasse . si quidem propter multas causas tam mas . quam tamina, potuissent huiusmodi eoniunctionem abhorrere,unde generatio, R speetes humana potui set deficere: idcirco natura sagam voluit utrumque, de marem, & siminam decipere. Quam rem tantam propensonem ad coitum, & tantam voluptatem in coitu umque inseruit,ut nullum fit perieulum um Semares, & f ina , tilibentissime,&frequentissime coeant. Cuius quidem naturalis propensi is ad eorutum di voluptatis.& ira iurata,& elegantes Crisa plurimae redduntur a Gal. i de usu par. Neque veros Ivin hominibust, sed etiam caeteris animalibus natura tantam propensi em , tantam voluptatem seruit, ut hac ratione, quod aliter lacere non potuit, 3e hominibus Aetirieris animalibus immortalitatem, fles ternitatem procuraret. De communi desderio ac voluptate rei vene a immo vero de rabie omni fere animalium tempore coitus videatis Philosoph. 6. de hiislloqanimal. cap. ag. qui multa praesare de hae re stria

Ut sed hoc loco licet quaerere quidnam vir, 8e iam iisna,vel separatim, leoniunctim mellent in haeco iuniuione: Uiram semen viri tanquam e sciens solum, an unquam efficiens, de materia ad conceptum in

285쪽

DEMENSTRUI S. 2IT

tira tran mulier solum menstruum sanguinem, an pr terea quoque semen ea hibeat in generatione, di alia id oenus de quibus inter Arist. 3e Ges.sunt maxime,&celebres controuersi e . Verum tota haec disputatio adcommodiorem locum nempe ad tractationem de co-ceptu m hi videtur pertinere. Itaque ad alia progrediamur, & primo omnium de muliebribus menstruis tractationem aggrediamur,siquidem conuenit inter Om nes menstrua ad conceptum,& esstiendum, &nutrie dum potissmum pertinere,ac pro var: a eors naturali, ves non naturali constitutione mulieres reddi magis.

vel minus sanas, magis vel minus robi uas, specialimvero magis,vel minus ad conceptum atque illius gestationem.& partum disponi: de quibus Auic. scribit ad

hune modum lib. 3.fen. 1 I. uaci. s.cap. l. Menstrua temperata in quantitate sua,& in tempore tuo,currente secundum consuetudinem naturalem in omni periodo sunt causa' sanitatis mulieris , & mundificationis corporis eius ab omni nocumento , & quae t

quuntur.

De Menstruis .

. V l D snt Menstrua, traditum est ab Aristo t. r. lege n.anam .cap. 49 qui scribit menstrua excretare,& proportione scut masculis semen, ita flaminis menstrua venire; id quod iis , qus umque si-

utilia contingunt, conatur probare. Namque una atque eadem Mate maribus semen fieri incipii & seceriam,si minis menstrua erumpunt. Virique hoc tempore

vox mutatur.

Axoemam Praeterea desinente aetate mastulos a letur generant m mn di facultas suminis mens rua deficiunt. sic Arist. pr vis . hat menstrua excrementa esse, quod mulieres, neque hamorrhoidibus, neque fluxi ne sanguinis e natibus neque varicibus venae latat in crure neque taliquo symptotnatum magna ex parte laborant , quam diu illae congi uas habent mentiruas purgationes:& aliis argu mentis, de quibus longius agendum non est. Sed nos

ad Galenum accedamus, qui rationibus petriis ex rei natura longe accuratius hanc rem explicat . itaque sciendum es , ut ille docet t. de faculta ibus naturaliabus,cap. IO. I. de valetud. tuenda, e. 3. in omni cone

ctione necessario fieri aliqua excrementa. Cum enim χuique homini propter insium calorem certa quae dam substantiae portio quotidie eruat,& dissoluatur, quae alia ratione non potest reparari, quam alimentis, te potionibus: hine necessarium fuit excrementorum prouenium originem habere: si quidem quae eduntur, di bibuntur longe disserunt a natura illius substantiae, quae effluit, unde necessario indigent varia , ac multuplici alteraiione, concoctione, di transmutatione, ut tandem corpori nutriendo, &substantia reparandae possint assimilari. In quo quidem opere nonnullar

maneani nece se est,quae concoctionem,& assi lati nem nequeunt recipere , quae propterea excrementa vocantur: quae cum varia sin i,non solum in prima, sed

etiam in secunda , & tertia concoctionibus, hine s

eiu inest, vi non solum necessaria instrumenta natura

instituerit, quibus huiusmodi excrementa tanquam supcipua, & inutilia possint expurgari, sed illis etiam facultates quasdam inseruem, unde a nonnullis partu bus ad se traherentur, ab aliis ad alias transmitteren . I tur,&postremo a quibusdam expellere'tur. Ita ergo' generaliter de excrementorum necessario ortu habendum est: sub qua communi ratione certum est, ipsa quoque menstrua fore comptaehe deda. Quod si quis

quaerat, cur mulieres tantum , cateri homines minima

eiusnodi redundent excrement a Flute respouet Gata a. de usu partium,e. 4. id iacium esse,quod mulier sit viro frigidior, ei opter quam causam alimenta non ita

probe concoqua a ti discuti possum. Ex quo necessia

rium suit, tale, & tantum excrementum mi igi, quod deinceps ad partes genitales, quae, ut scribit Gal. 1 de

sema. s. omnium imbeCllimae sum,solent transmitti .

Sed tamen libe mulieris mei ditas a &imperfectio, ut

humano geneti praestitit: cum enim, ut supra dictum est, necene omnitio fueri t sceminam esse: credendum

non est,sumnium omnium rerum opificem partem totius notiti generis dimidiam, ita imperseetam acumluti mancam facturum fulsi , nasi huiusmodi imperseiactionem, maena quaedam utilitas hiasset secutura Cau sa vero est huiusmodi: namque ipse foetus materiam postulat copiosam,non modo ad pi tinam sui conus tu tione , sed etiam deinceps ad omnes illius incremet tum , quod quidem nutrimentum s mulier fuisset calidior , omnino defecisset, quoniam tunc,& meliorem conciationem alime nia fee sset,& maiorem geniti ex. crementa dissipationem molata suisset . Itaque his praecipua eii ratio generationis, hic praecipuus est vi menstruorum in muliere. Quarunt nonnulli hoc loco; quamobrein sola mulieres inter intera animalia ha beant menstruas porgationes λ quod tamen plohlema . - . non conceditur ab Arisl otele,qui scribit 3. de gen ani ' η' .mal cap. r. In auibus quidem, & piscibus nulla meu - strua fieri sicuti in e . tetis animalibus languine pr.t ditis, S uiui paras contingit,in quibus omninus, Ilai qui taliis magis, aliis minus menstrua fieri soleor. V de ε. de historia animal. a g. scribit mulierem maxime omnium animalium habere menstruas purgationes, deinde vaccam, asinam, e quam, quod quidem an v rum si talii viderim, qui Aristotelem ubique eonantur defenderer tametsi idem Aristotel. hoc ipso loco illud addat, non deesse Philosophos. qui negent in iis aut

malibus menses fieri,inter quos ego quoque non Inu tus patior numerari, cum plane ea perientia demonias iret.hanc illius sententiam falsam esseae nulla anim lia praeter mulieres menstruas habere purgationes. Sed vicunque sit, siue mulier hila , sue maxime omnium animalium menstiuis copiosius abunde t,huius rei causae requiruntur ab Arist. .de Histor. animal cap x. quae duς potiis mum colligi possunt. Prima,quod hsc in teria excremetitaria nonnullis animalibus in corporis

alimenium aliis in corticem iis in squamam, aliis m tequentiam venarum , & pilorum,& alias huiusmodi

partes conuertatur .. cunda causa est, quod reliqua animalia sint multo. scciora , maioribus laboribus ζ&exeteitatiora hus dedita , & non simpliciter vietu tantur: con tra autem mulieres sint longe humidini es, fere otiosae , ac pleniore victu uti soleant. Ex quibus iure licet colligere, caetera animalia nullas , mulieres autem copiosas minitiuas purgationes habere. Caeteisium quoniam disimus ,&quas manifessum accepi mus , mulierem esse mare frigidiorem, nonnulli hane determinationem non recipiunt, qui altera ex parte mulierem mare esse calidiorem censent: de qua conia trouersa Aristoteles quoque mentionem facii 1. de partibus animal cap. 1. qui scribit, Parmenidem volui s. se mulieres esse u ris calidiores: quod idem quibusdam aliis quoque placuit argumento copia sanguinis, qua menstrua fiunt. Empedoclem vero contra censuisse mulieres esse maribus frigidiores . sed breuiter ad uersarias rationes unam,& alteram audiamus, & qu dem ex potioribus. Quod mulierea snt viris calidio. I is in I . res, primost si auolaruas Hip. cuius haec sunt propria ... verba Iib. de morbis mulier. circa princip tum: Habet L. ., enim mulier sanguinem calidiorem. & Propterea cali- ν, .dior est quam vir. Deinde neminem puto esse nega tuis Ium, quin aliqua mulier mans felle sit aliquo vito citi

diot: finge quod est Gal. exemplum 3.de causx puia

suum, de pulsu virorum,&mulierum hominem temia

peramento pituitoso.frigido,& humido: finge mulie rem temperamento bilioso calido, & siccor sed praete rea finge hominem vivere in umbra, & otio deliriosor eminam contra incesere Aegyptum,ruri agere, mutatis vula tibus tque demum parco victu uti: cui du

286쪽

biu esse pol hae muliere calidiorem esse vito p Altera

ex parte iam statutum es, ac reddita ratio,quam diem

neces Itierit mulierem esse viro si gidio eiu ud quod

res ipsa potest manifeste confirmare siqii idem cer unae it marem plane robus aeres habete omnes Moeratio nes, animales, naturales, vitales , quod robur non

aliunde quam ex calore potes pro nite. Quid igitur dicendum est Praetermissis alio uni responso ui-hus , quae de hac ardua difficultate solent a multa pro. serri, ego sentio dupliciter posse responderi. Primo, ficti quidem polle, ut aliqua mulier, fi respicamus

temperamentum uniuersi corporis fit aliquo viro ea

Iidior, quod positum exemplum demoti iurati sed sparia paribus conserantur, vir pituitosus mulieri pituitosae , vir hiliolus mulieri biliosae, eadem regione, eadem victus ratione,& sinuli, tune perpetuo marem muliere calidiorem esse. Secundo utcunque conceis datur aliquam mulierem aliquo viro generaliter cali cotem esse, tamen quatenus pertinet ad partes geni- . tales,illam necessario suisse trigidiorem. Namnue, ut supra diximns cum Galenor Vir a muliere eth non natura, sed sola membrorum genualium sol malimne, quae in viro extra prope luntvt, & apparent,in scem na inna detinentur,i latent, quod qu dum nulla alia .

ratione, ni sex viro tu in caliditate N mulierem hipidi

tale fieri potest. Verum quid ad Hippocrat. mponiaden uti in est γ platique omnes , hanc part m

am Hippocrat. non legitimam recipsunt , qui existimant eam temere fuisse ab aliquo insertam,cum ma misellum videatur continere mendacium : addo ιυm huiusmodi lententia ipsi Hippocrat. manifeste νε pu. net,qui s. pid feci. r. circa finem fare docet, , a cis os esse sue minis calidiore , cuius rei a puri emo e 1 , quod illi sunt nigriores, habent venas magis extra amparentes , longe biliosiores es Huni, atqtie in dextris

uteri partibvis aenerantur: qtiat quidem Omnia n in ni.

si a Gliditate feri possint: & Galenus commentariis eoram locorum, di alias sile demonstrat. Ac ni lecto aliter mea sententia rei pondeat non potest: siquidem nullus est liber Hippocrat. tam eis sterina Disamus habeatur in quo tem p rii u iniuria trulla qu. dam& falsa non irrepseram. sicut ipsi, quoque aph rismis contigit: in quibus eis liber est Omnium consensu germanissamus Hi p. tamen ii uulti aphors mi tanis Quam sputu reiiciuntur a Gal. veruntamen si quis v lii veterem Hippoc. scripturam tuor, illud unum mihi occuriit, quod daei possit,sangui nem in mulieribus calidiorem esse non proprio aut naturali calore,sed ea caliditate,quae omnibus fere excrementis solet perpetuo copulari. cum enim menstrua sine ulla dLbuatione in. ter excrementa recenseantur, certu cuique esse potesti illa nescio quam caliditatem praeter natu a ''conci te, &hactatioue sanguinem mulieris sanguine v ro rum calidiorem esse. Sed hac de re satis, te etiamur ad menstrua. suis. . Miauit Arsiloteles '. de historia animal. eap. i. Misis vi menses mul cribus magna ex parte incipere circiterisses, Mi annum i 4, quando inares quoque incipiunt semenis, em utere, quo quidem tempore uterque,& mas, de dic, M. mina magnis mutationibus, & partium genitalium,

di vocis , 8e aliarum rerum stibi ieiuntur. Desinunt autem menses ut idem scribit Pliilosoph. 7. de histor.

animal.cap. 3.ut plurimum circiter annum 4 o. usque adso ac sane ipsa res hanc Philosophi sententiam de principio ae fine mensum videtur confirmarer etenim seontingat, vi menses incipiant ante annum 14 ut an iano s. l. II. quod nonnulli affirmant: pariter si fiat,vemenses usque ad so. N plures annos perseuerent, nino rarius est. De tempore mensum non conuenit inter omnes, ct namque alti unicam diem, alii x. alii 3. 4. & plures dux huic purgationi tribuum. quod experientia confirmat esse verum , ac ratio confirmat, tum maeum ratione fieri pro varia mulierum aetate , nabitu corporis,

rarapiamemo, vita instituto , regione , di tena , ut

modo niativa modo minora, modo longiora,breuiora mens tua hant. Hipp. i. de morbis mulierum pag. et is ita mulsere sana moderatos ineti ses suerea si 1uis dies, sonuius autem tempus aut bteuius inorbosum, Ira et te esse. De quo tempore mensum notanda tu :enientia Philosophi et de his Oi ia animal.

cap. 2. vis Dbi . facit usati cum illis mulieribus, qui .

bus breui eo', re , id est , hi duo aut triduo menses prositur , d fg cilius auten, cum iis , quibus longius protrahitur, si dem mulieres hoc tempore laborant.

Sed hoc ioci, occurrit in synis d.uῆ ultas apud Aristot.

qui scribit .de h st. animal. a. paucis mulierihus snguialis mensibus , plummis autem intermisso uno mense, id est, terrio uti ostrense menstrua moueri: qua quia dem tenten a no iolum repugnat Gal. a 4 de usu pari. cap. i s. Ν aticio 'bus, sed etiam sensu, , expetientia perspicue falia e se de praehendituri cum certum fit exn lle seminis forte unam , aut alteram purgari tertio mense quod igo quidem nunquam audiu::c teras omnes suas puigationes singulis mensibus habere. Inieris p tries prci Alauor elem multum laborant . Athotus Magnus in itiis de animaU1b. s.c. . totam Aristot. senti o Mam in i Loiit, qui strahit: plurimas mulieres singulo inent , paucas terito quoque mense purgati. Sed hac

t i i iore lac de esset omnes auctorum error a tuo PIς-tet quam quod i .eque id vetum est,ut diximus , paucas mi iercs tertio mense Puttari, cum multae potius hoc tel po e non nussit gulis mens bus soleant expurg ri. Suessanus coma eniario huius loci innuit, illud fortasse in legionibus Atiuotelis velum fuisse. Nonnuuli asseruni tib de animal. ab Aristot. fuisse scriptos p tius ex aliorum relatione, quam ex propria se a tentia , di idcirco :llos multos errorcs , S quidem manifesto, continerer inter quos aperte fatemur nunc numerandum esse. Demum Mercutiatis Ib. s.variarum te

num .caphnecn ri 4 de morbis mulierum,cap l .coi fiatatis aliorum res tilion bus aliam rationem exc

grauit, qua ille putat Aristo t. posse defendi. Ea ueto est,ut inter tu Latino restituatur vox graeca E chas , pr. termissa ab interprete, quae ipfi idem ligwhcat , quod coaceruatum, , copiose,adeo vi restituta hae vcice sensus sententiae Aristo fit huiusmodi: paucas mi heres singulis minsibus aceruatim, copiole purgari, plut m a1 autem tertio mense aceruatim eo pio uoles merses hahere.

Is ploros ad:hicultat In proposita verbis neque

defenso Mercuriali, mihi videtur ladis esse: nam plia13io siqn s. ario illius verbi videtur voluntaria , cum apud nullum probatum auctorem, quem 1ciam, accipia vir in ea semen Pa. Namuele,& pioprie haec vox Dnecias, omnium auctorum consensu idem fignificat, quou continenter sine intermissione, assidue,contio iij vel quid simile : in qua significatione, puto eam quoque ab Aristi: tele hoc loco usurpatam fui sse , ut sensus si huiusmodi: paucis mulieribus sngui .s mensibus f nachor, . sine in terni usone, & continuatim,pluribus in te, missione unius menss tertio duntarat quoquo mense mens tuas purgationes moueri. Deinde

mea sententia iam falsum est, paucas mulieres singulis mens hiis aceritatim , plurimas tertio mense copiosus vulgati,quam falsum est paucas singulis mens h. plurumas tertio tantum mense suas purgationes habere,cum res ipsa confirmet,omnibus mulieribus, non magis terii inquam caeteris, S singulis mensibus una fere atque eadem mensura menstruas purgationes moueti. unde etiam puto huiusmoda evaeuat. nem menstrua appellari, quod singulis mensibus eueniant. Quomodo Aristoteles a tam manifesto errote posist defendi,s modo ille defendi mtest, o quoque dicam quid mihi in mentem venerit,qui videor posse duplicem responsonem adferre Et prima est,sententiam Aris Oti veritatem suo tempore continuisse, quo cerium est, mulieres moderata victus ratione uti,&admodum sobrie vivere consueuisse. Ad quem modum Hipp.

287쪽

DE MENSIUM SVP PRESSIONE. ass

ma non laborare,nis menstrua deficianu quam sentenmam Gil. inquit, tempore Hi p. veri s. suisse,propter singularetu mulierum sobrieta em: posteriore autem tempore eiusmodi sententiam falsam esse redditam , quod mulieres deinceps Dropter virtus incontinentiam ac plurimos errores .fluentibus quoque mensibus podagra solitae suetini laborate, sicut hodie quoque comis. git. secunda responso es t Sententiam Aristotelis v

ram esse hoc sensu, ut ille loquatur non de mens ruis

generaliter sed de prima mensium eruptione, quae viis detur non ita continenter singulo quoque mente eumn ire, adeo ut multis iuuencutis, quo tempore menses incipiunt erumpere ,haec vacuatio solea i Diterietio uno

mense succedere , quae quidem lenientia , si non perpetuo, saltem aliquando vera esse deprehenditur, cum

raro eueniat, ut cum menstrua virgini erumpunt, ad

unguem singulorum mensum seriem conseruent, sed liceat videre nonnullas tertio solum mense quoquo purgari, per aliquod tempus, donec natura iam assuefacta viis apertis sanguinis copia aucti , corporis augmento desinente iam singulo quoquo mense oma ,

possent purgari. Forte autem neutra ex iis meis responsionibus videbitur ad hane disse ultatem satis esse: sed tamen qualetcunque illae sint, mihi libuit illas profer .

res, quae satis esse poterunt , donee mihi aut altis liceat meliorem responsionem excogitare . Hactenus demenstruis mulierum naturalibus, nescio quomodo de illis longius ducerimus, quam mea voluntas fuerit . Quare tempus est,ut mentirua praeter naturam agglein

diam ut

De Mens ra Suppressione.

CVm mulieres naturdi instituto,& prouidentia si

gulis mensbus habeant purgationem eorum ea- crementorum, Quae,& propter temperiem, di propter vietus rationem nutusmodi sexus,& propter alias eansas,de quibus supra diximus, copiose coaceruantur, shaec supprimatur, tunc necesse est, v t mulier in multa , diglautissima pericula incuriat: sicut altera ex parte , si haec vacuatio secundum naturae legem procedat, inniteres,& soleni sanae conseruari, & a multis morbis praeis seruari, ut supra diximus cum Auie. Ex quo Gai. scriptum reliquit a. de sympl. causs cap. 4. de sympi. dis

cap. I. caeteras omnes sanguinis excretiones, quaecunque illae fuerint, hac una excepia, quae mulieribus pervierum fit, esse praeter naturam, & quidem toto gula re. Itaque suppressio mensium interea symptomata

a Gal. numeratur,quae immoderate excreta aut retenta dicuntur atquidem ea reti nentur in corpore, quae natura purgari debuissent. Cum aurem. & haec, di omnia symplomata sequantur morbos,vel statim.& proxime, vel alterius symptonritis interuentu, ut Gal. docet lo eis proxime citatis,ita habendum est, huiusmodi syntiptomata, & suppressionem mensium primo pendere

ex alio syinplomate, nimirum actione laesa ipsius ut ri. Haec porro actio victi, sicui caeteris omnibus acii mnibus contingit, triplicii er laedi potest, vel ablate, vel

immanine vel deprauate. Itaque menses, aut ex toto

supprimuntur, aut parcius fluunt, quam conueniat, c. e. aut deprauate expelluntur. Quoniam vero menses, vel supprimuntur ex toto, vel imminuuntur ex parte propter unas, S easdem caulas, quae non alitat qua mratione magnitudinis inter se differunt: idcirco simul de virisque temonem habebimus. Plerique omnes, &veteres, & recenitotes tractantes causas suppressionis mensum admodum consule, & perplexe mihi videntur illas explicare. Quare caeteris omnibus praeteris sῖs, experiamur nos more nostro,an cum Gal. huiusmodi cansae ad certa quadam capita certamque methodum possint rcferri.

De causa suppressiouis mensum tradiit Gil ex. proposio duobus potissimu locis. primo I. de symphcausis p. 4. altero. .aphor. m. s . ex quibus ni saliator , summa huius disciplindi praeclare , atque ordin tim colligi potest. Itaque ex Gal. ita habendum est , mentirua in mulieribus retineri ex toto, aut minui ex parte propter quatuor caulas: quarum prima est vitiuvieri, di va forum quae ad illum pertinent: secunda est vitium sanguinis: tertia est vitium uniuersi corporis et quarta,& vltima, vitium faculta is.& vitium,ad quas idem quatuor caulas non difficile est cuique exieras Omnes Iuserre, quaecunque, At quotcianque ab aliis solent proponi . Primum igitur supprimuntur mens tua,aut minuuntur ratione uter l, quod contingit dupliciter: primo modo vitio ipsus corporis:altero vitio vasorum, quae ad uterum pertinent,&per qua menses debent pureari. Corpus uteri incauta , ut menstiua

supprimamur, si illud laboret aliquo genere morbi. inia

ter quae occurrunt primo morbi in mala compotitam ,

ne, qui possunt esse multiplices, ut s substantia vi rifiat durior, 3e densor, quam naturae ill iis conueniat:

qui primus mordiis proponitur a Gal. 3. de lympi. Causi S cap. 4.s aph. χη. & s 7.quod quidem uteri uti ucum fieri posse ut natura,& primo ortu Aut deinceps liastu temporis G A. docet propter huiusmodi vitium

uteri, si id naturale fuerit , perpetuam men: ruorum suppressionem oriri, nisi quis accommodatis medicamentisJongoq; tempore illum ad .mestorem habitum transferat. Huic affectui propertione respondei com-

presio uteri, quae ex vasis illi circumiacentibus contingi , cum viael. corpus immoderate crassum euadit . . cunque praeter naturam crassae non concipiunt utero, iis omentum ureri os comprimit, & priusquam

extenuentur non concipiunt s.aphoris 46. Sic si vietios distorium aut peruet sum fuerit, si aliquo callo, cariane, pinguedine obductum fuerit, s vleius non fuerit pervius,& apertus,quod iis mulieribus contingit,quae , campet fotatae dicunt ut,de quibus Aeraus quoque incia tionem facit lib. Io. c. 98. Ita ergo propter hos aut stili les mothos ratione uteri me nitrua supprimantur. Diaximus o e morbis In mala compositione. Secundo Occurrunt morbi ita intemperie,qui .vt puto vos non tenorare,varii sunt:& simplices,& compo sti :&cum materia, & sne materia, quibus Omnibus potest uterus laborare, partim natura, di primo Oriu , partim prater naturam,& temporis progress One,sic ti de duritie, rudens tale diximus. Et si quis qua ratquales nam uteri intemperies fiat in causa suppressio nis mensium, hute lotus respondet Avicen. traciat. 3. cap. 1 f. intem miles sinplices frigidam aut sceam, compostas calidam, di siccam, frigidam . & secam mincipem locum obtinere. Et cum de intemperie frigida , de scca, vel simplici vel composta manifesta stratio quamobrem inentes stipprimantur: dubium vi deiur, quomodo intemperies calida hoc ipsum pol, itesscere, squidem fatentur omnes,calorem posse omnes meatus rarefacere, aperire, sanguinem nuxibili rem reddere, & ita potius menses prouocaIe, quam sup rimere . Plerique Omnes hac in re muli uni labo rant,di inter caeteros Mucurialis lib. 4. cap. a.de mor his mulierum tres causas proponit, propter quas intemperies ealida valeat mentes prouocare , quas ille

inquit ab Avicen. pro postas fuisse. sed cum ego, tente non semel Auicen. legerim, nullam apud ipsum causam potui reperirer immo vero,nis prorsus fessor, neque id ab Avicen. traditum est intemperiem vi ericalidam menstrua supprimere, id quod nec fortasse visa ratione fieri potes: quis Avicen. scribit simplices duntarat intemperies fiigidam,& sccam, compositas callidam, & siccam, frigidam, di siccam luppiens Otiis

mensum causas esse, adeo ut certum cuique esepose sit, apud Auicen. minime intemperiem calidam sim

pliciter , sed calidam simus, & secam posse menstrua

retinete . Quod quidem rationi maxime conuenit,

neque ullam dissicultatem coistinet: siquidem huius.

α ι intemperies, non quidem simpliciter cauda, sed .

288쪽

ealid1 simul, & sicca facile potest uterum densiorem ,

di duriorem reddere, totum languincna a Diumere, denae ratione inermiruam P 'rgitione na in i pedire. Deinde sunt morbi in intemperie cum materia; qui pariter luna macum ratione possunt menses lupprimere, quos quidem morbDI ego mi et pictor antlammationem, sciri tam, cancrum, Q alios tumores praeter nari:

ram . E si non ignoro omnes propemodum medicos nostrorum temporum de morbis ex intemperie cum materia aluet sentire, de quibus alias commodiore loco tractabimus.

Postremo sunt morbi in soluta unitate: quales sunt ulcera, abscessu, fillulae,& seniles,quibus si viero, labo ret, facile est intelligere, quo mouo meu Itrua pol, ni impediri, & retineri. Atque hactenus de supprei, totienientium P Opter vitium uter , uoum placet Galeno, huiuimodi supprelsionem mensium, non loturn pr plei virium uteri , sed etia in Psopter viuuan valinum , quae ad uterum pertineati possc Prouenile,idque potalia

simum fieri tolet, quotiescunque hac vata auguit tota sunt reddita, quam vi per ea languis pol, i peucitate, quod quidem vitium Potest contingere, aut In prinia generatione, de natura ut progressione temporis, vel inducia aliqua intemperie, Pr cipue vero frigida, de sicea , vel sacta aliqua Obstiuotione, scut de lupcrioribus quoque motbis diximus. Sochinda caula luppreisionis mensum posita fuerat in ' a G1l. vitium irateria, de languini S: quatius Dinitiun id quod acuatur, vel grassum, vel giuuilinum scier. , ut propterea ad itu 1loucili inrpuiu in ii alui , Μυυμ contingit ii uenus bime . Quae quis ni homυium erat sities,de vis civitas, di propia alimenta,m Pitap. c. alia, multa, cauta poccli conti igiae, de quibos i mdiximus in public s lectionibus. Terua caula propter quam mulier interdυm n iiii

quuntur , ut pIOpeinodum lauis , de rodunis vitiuus contingere soles. . - Sic mulieres quae renui victu utuntur, siue volen tes,vi rei glois, S d uua oculius ocuit , qua sic Dctiistibus ieiunii, , de inedia plater modum te iliacmant. di extenuant: siue noeities , ut quae graui alimetiiorum , de rerum omnium inopia se Iam , Oiuties auietis nullO.aut navioicos rarosque inctiles nube ie, quod hac ratione paucus ranguis , Oe pauca excret mea ta generemur, quihu, dcficiuntibus,ut mens sua qtio

que deficiani, Decisiecit ; de qua ac videatis locum norabilem apud Gal. de sectio , venae aduersus Erasti rat. mp 3 quia liputans aducisus ineuicos illsus se-eta ,qui violentes protio ait menstrua pratei ulula te elicii re venae muliero exquisia inedia macerabam, is ius acrato leprehemat pio Prerca, quod e tam purgationes, quae inculpat ciluuba M, ex toto Iupplamant, si quidem olla inquit , lainguis a. imento iam media aim si,& dentior te ipso redintus, eamque ob tem au iluendum ineptus cu oti .

Ad tenuitatem victus puto rcferri posse vigilias . profundas cogitata aes,nis Ores, Omnisque vi ne uter animi per vii Miloues ea quibus colitin eli l pittius sanguineinq; abluia. , ac t lcidem heri, quod ea ten Diote vietus rat Onc fieri di xlmus Ad quelis modii vi demus frequentissime natilieres Iet glosissimas,v. duas

di caterasHuae multa II cogi auom b. vιgillia, uilla , la tibus,doloribus assidue torquentur, de conficium tura ippthmone mensium laborare. Si tertio quoque humores ferantur ad alias patres, mi 1 me ad υ erum, imi hei ibus menti rua stir primuntur. Exempli gratia si ι anguis per nares, per iis Porrhordas profluat, si quae mutier L rei heqDenti vomitu , fluxione alui, nimio sudore, aut alia simili vacuationes ratione. Ad quem modum collegii l Dppi crat. 1 .aphorias mulieri,qus iam iriniolae ha, at nec si grauida,vel puerpera, men .strua desecisse,quod languis horteir, pore per vasa communis mammis de utei O,ad mammas tratis mittatur atqtiem lac trani mutetur. Ad quem modum mulieres prope omnes tempore laetarionis plane mεslatiis sunt destitutae. s. celi ganthi di disy ile demonstrat Gal. 14. de usu par t. p. 8. Quo loco asorum utriusque partis, uteri,& ream marum mir bilcm locretatem, &cons elationem declarat,quin G s. docet utrasque huiusmodi partes uter ,6 misini aiunt ad unum i sciendum pus, nempe ad g gnendum , di malendum laetum Disse a natura insit istas,ae properea vasa viri utque ita fuit e comparata di disposta, ut vimque muneri possne satisfacere,adeo,ul quo tempore in v teto eius conscirmaretur, N achimur, illi sola vel f communes ex virisque ala inenia a finderent, quando aut m laetus natus fuerat tutium mammis totum alimentum affluat. Ex quo facium est, uti odem tempore menstrua prociuste nequeant, de scemina Letate , squidem altera pars dum sanguinis ad alteram transfertur, sera leni per reisl nquatur. Ad incliciationem humorum ad alias partes, nonnulla quoque excretiones, sue natura,sue arie coparaiae mihi videntur posse referri. Exempli gratia, fiqus mullei laborat magna di Teili scabie, ulceribus totum corpus occupantibu3 , s plures habeat sonticulos , s ii equentera si lai guis mutatur ex venas potissi- inuin superioribus: im qi bus f mittatur sanguis sprietatim uocei Galenus de sanguinis miss cap. in At ia a.

Fienim h omnia di alia . s quae sunt id genus,lumma cum latione pessunt languinem ab utero reuellere aut derivare , aut ad alias paries transis

Plana eausa suppi mionis mensum apud Gil est

ratione vi Num, tametsi huiusmodi cal sam ab omnibus piς einviti video . Nam prater carie as caulas modo

positas fieri potest,ut vires sint de hil ι re iqua in ut possuri sal guinem ad uterum deducere ri transmittete, sicuti euenit conualescentibus, S deh l hiis mulierilius,quibus tamdiu detinemur menses, quaindiu illae vires acquarunt ac fiunt robustiores, pat iter potest eontingere. ut pIopter i Obussas vires saeto impetu tanguisio alia, partes irrisa ,&Ha purgationes per uterum impediantur. Itaque tot,& iantae sunt causa ad men emGalini suppi u vel imminutae purgationis mens rLς, ad quas, i suprὰ d ximus, facile Cn; nes milia videntur p. ste refert', liue interea sue raternae, quaecunque ab altis possent .m tali.

Tiactabatdius ire suppresso ne mensum, &absolute sunt omnis causae. laque id restativi ad siena progrediamur. um autem nullis senis opus f ,aciora agro aer elati une intelligamus,mepitrua suppressa aut diminuta esle: itatim ad fgn a deueniendum est, quae singulas dissetentias di causas dem Iturant Qitoniam vere dis ferentiae , di cauta suppressionis mensium quaecunque

accidunt, aut culpa totius corporis, aut propter robur

vel de balitatem virium de quibus f ostremo loco dirimus, facile possiant intelligi ex proba vel improba compotis de partium constitutione,ex pr cedentibus morisb:s N syinplomatibus, ex vitae instituto, di alus id genus in niuuibus quibusdam locis: de quibus foret long mitium forte etiam sit per Dacanetiui coprusius agere

luctico mihi labet de illis tantum signi, Mere, ius duas

priotes caulax nempe vitium utet . di valorum, nec nounguitus possent demonstrare : siquidem huiusmodi

cauu

289쪽

DE MENSIUM SUPPRESSIONE. 2 i

eausa ge disserentidi, seu t accidunt frequentissime, ita vel glutinosum fuerit: Ex iis omnibus licebit huiusmo

etiam sunt reliquis maioris momenta . unde etiam da sanguinis vitium colligete, quaecunque ex temper mihi propositum est de iis tantum eurationem tradere. men O,aetate habitu corporis,ea praecedente victus r Itaque si menstrua supprimantur vitio uteri, quem tione, ex excrementis vel aliteraerie idiotis, & crassio iis

diximus posse laborare omni genere morborum, ides , sanguinis copiam possunt fignificare , praeterquams morbus fueria in mala compositi one, ut si os uteri di quod ex grauitate uteri, & partium proximarum sorte florium sit aut pereersum fuerit, si propter aliquod im etiam uniuers corporis, Ae at is d genus lympio malia pedi inentum illud si clausum, aut imperistatum, cu- hus licebit id ipsum confirmare. Atque hactenus de s-iusmodi fere morbi latent esse naturales: sed utcunque gnas. Itaque nihil aliud restat,quam ut curationem ag-st, tunc mulieres perpetuo menstruorum suppreissione grediamur. laborantiae plane steriles redduntur. Atque ii quidem Cum plurimi sint affectus prditer naturam , & illi morbi tactu potissimum obstetricis videntur posse de uidem glauissimi, qui sequuntur suppressionem menntehendi vi colligitur ex Gal. 6. la. ad finem. Et si nee struorum,quotum nonnulli ad ipsum uterum; nonnulis sorte defuturae sine quaedam coniecturae quae huius m O li adcelehrum,cor, uentriculum ,&thlera I principes di morborum aliquam significationem iacire possint. corporis paries prope omnes, nonnulli demum ad cor Exempli gratia, ι si mulier in eoitu nullam delectatim pus uniuersum pertinent, quibus partibus.&um uersonem accipiat: imo etiam dolore,& molestia assiciatur, corpori certum est utetum mirabiliter Nisequentissi sos vim a partibus circumiacemihus comptimatur, me consentire, de quibus assecti s sequentibus su uniuersum corpus , At plenatus, dicrassius apparebit. pressionem menstruorum Avicenna peculiare caput Minoe vero ii uterus laboret intemperie ac primum instituit lib. s.fen. xi. tractat 3. cap. 26. Galenus item frigida, di quod contingit frequentissime n hoc casu, tib fide loci, affcctis 1 .aphor.comment. 3 r. 3. Protili mulier minime erit appetens coitus, nullamque in eo ticorum commeni. i. de sertione uenae aduersus Era- voluptatem percipit, aut nunquam utrarissime,& no sitrat.cap. i. N a. H ppocta l. de morbis mulierum di nisi tardiis me semen emittet, mrpus uniuersum mini- fuse,propterea in curatione huiusmodi morbi, necesse me bene coloratum aed albidius. pr i terra vero torpis eis medicos summum studium,& diligentiam adhibe dum. N frigidum euadet, pulsusque erunt rariores. re. Et si uero ut diximus, uariae sint disserentur, pro μὰ aso somni tot gi,di profundi Omnia excrementa, lotia Age uariis causis suppressionis mens utri , quibus diuersa m. s. ias.

1tiones. S caetera sigiditatem solem attestari. Huius. quoque curandi ratio uidetur conuenire et uerum ta- pictis is modi mulieres iuuantur a rebus calidis,laeduntuI a fri- men ad totam huiusmodi curatiUnem duo communes .., . rvis

gidis.si vim intemperies fuerit sicca, sere totum corin scopi mihi uidentur posse referri, quorum alter unius. ω,. pus erit emacutum , & siccatum,omnes vens quodam euiusque caulae inionem habeat: alter in eo uersetur. Preth.nimodo inanes , di vacuae apparebunt. Excrementa ut languis reddatur suxillis , timenstrua prouocen. ean.

Omnium partium erunt pauciora, & scciora,praecesseis tur. Sed antequam curationem, & particularia rem re vigilis. Iahores, in senes euacri atrones,& s lia,quς dia aggrediamur,uidendum est, cum liceat propostis, valent totum corpus,& patres exiccare, huiusmodi mu scopis iatrifacere, nec ne acile an dissicile , breui anheres a rebus humidis hene habent, a scos Osten- tarder uno uerbo, quid medietis sbi uel aliis de sumduntur . pressone mensum possi promitime . Fuit sententia Modo restini dux intemperies compositae, calida,& Hippocrat. . de mordis mulierum, pag 3 l l .codice Basera frigida,& sua, quae ex signis simplicium interm siliens latino circa principum paginat. Si menstrua perietu facile possunt colligi , ut pluribus non si opus. supprimantur sex menses illa non amplius prouocari, Quod si demum fiant intemperies cum materia, haec di malum ficti incurabile. Auera autem ex parae generali veluti quadam grauitate,& pondere poterunt apud eundem Hippocrat. 4 epidem. 91. legimus nisso cognosci, scuti altera ex parte intemperies sine mate- Nam cuiusdam ancill r. cui T.annos retenta suerint mentia omnis grauitatis,& ponderis solent esse immunes. 1irua, qus demum redierunt. Vnde illa piastinum ha spretatam vero si uterus laboret, vel EUsipelate, vel hi tum bonum , & sanitatem recuperauit. sic habe canero . vel alio tumore praeter naturam, ex propriis mus alteram hi horiam s. epidem. circa principium fignis cuiusque mothi licebit in eorum cognitionem uxoris Gorgidi in Larga, cui mensessuerunt sippi essi deuenire h quod item de morbis in soluta unitate sta- per 4. annos, qui deinceps te dierunt a & illa p. utinae tuendum est. Sed ad alteram rationem laborantis vie sanitati fuerit restituta. Sic habetis historiam apud

ti accedamus r fi vasa quae pertingunt ad uterum ed- Gal. 6.epidem .sectio.3. 29. illius mulieris emaciatae, eui dantur ansultima, quam ut per ea menstrua traulare menses Ocio menstrua defecerant, cui sanguinem

rassint i liquidem id fiat propterea, quod illa fiat o, misi copiosissime:&ut finiam, experientia confirmatrueianum obstructiones, Gal. auctore, fiant vel ni- quotidie, nonnullas mulieres quibus vltra sex menses mia copia.vel mala qualitate numorum, licet huiusmo menstrua retenta sunt inari. Ego uero censeo u uti

di obstruet tonu fgna colligere, quae vel copiam, vel lum cotum iudicium de hac re fieri posse , sed pro ua-

vitium humorum significant, vel plenitudinem , vel raetate mulierum, statis, hahitus cor pons, studiorum, cacochymiam,ex habitu corporis N ex temperamento uits, 1ed ante Omnia pro uarietate causarum , propter expedi cedente uictus rauciae, & Caeteris lugenus, de quas mentirua supprimuntur, nonnullas mulioes fa- qtiibus lape diximus. Vtcunque autem humi modi cile, quasdam dissicile, alias nulla talione sanari posse. vasa vetera vel copia vel vitio humorum Obstructa tum Atque ut uos quoque aeqinore an mo lata iis, s mulie rint, mulieres circa regionem uteri, di partes proxia res se aliquando uobis offeram,quibus nullis remediis. mas insolitam quandam grauitatem solent percipere di rationibus positis menstrua prouocare, sciatis nequam retenti humores Bue multi, sue vitios tanis que diuinum Hippocrat. semper prastare potuisse,quiquam superfluum pondus iure solent excitare. Sin scri hit in fine lih. 6. epid. tasse duas muli ei es alteram autem fine obstructione uasa reddita fim angustiora, Phaetusa Ρytheae coniugem , alteram Namysiam Goria aut natura, di primo ortu, aut deinceps tractu tem- gippi uxorem, quibus cum menstrua multo tempore potis, quod potissimum diximus seri inducta aliqua defecissentatque ille simul cum at is medicis omnia ferntem peties ac potissimum frigida, & scca,quasgna eisset, qu unque fieri potuerunt pro eorum prouoca- iam dirimus eiul modi iniem peries in vies o significare tione, tamen illa nunquam redi se, di utramque non eadem quoque ad vasa & ao hunc locum reserenis multo post mortuam fuisse. Sed ad Instatutam cuia i

da sunt. nem redeamus.

Restant igitur signa quae demonstrant vinum esse in Diximus duos esse eommunes scopos, quibus unusanguine vel malo a fluente ad veterum, cuiu1 occasio- uersa ratio curandi suppressa mens tua, uuletur nisne menstrua supprimuntur.Cum autem Gal.doceat, d liueri. Ae primus fuerat, ut singularum causarum non aliter fieriinuam si id, quod vacuatur, vel crastum, habeatur prouidetia,propter quas contingit iuppressio Q nem

290쪽

nem menstruorum fieri. se udus vero ut sanauis praeparetur,&ad fluxionem idoneus reddatur. niam vero quod ad primum scopum pertinet , s vel mus s iquias causas persequi, h re una tractatio tam sciret proluta, ut cs eris tractandis mulierum affectibus te pus non vacaret,idcirco vi saepe diximus, mihi statu uest de illis tantummodo causis astere, quaec steris sunt frequentiores,& maioris adiumentiolis vero sunt cum menstrua supprimuntur, vel per vitium vieri, vel la suinis vitium. Et cum uterus multis quoque morbis p aest laborare,ut sit pra dirimust, pariam natura, re pri mo ortu contra iis, partim hactu temporis acquisitis, de quibus pariter foret longissimum verba facere:cst ris omnibus praetermissis cum potissimum quam plurimi nullam curationem recipiant, mihi libet de ea iumpi ellione mensum, atque illius curatione verba iacere quς vel propter uteri intempetiem & valorum ad eum pertinentium,vel propter vitium sanguinis latii oriri,ataque rem aggredi t.

Intemperies,quae polissimum sunt in causa supprensoriis mensium, statuta sunt cum Avicen duae simpli ces: altera frigida .altera seca: duae ccimpostae,alteia calida.& sera altera stigida & Mea. Incipiamus nos asmplici in temperie frigida , & quoniam illi fere lem-

per coniungitur vitium sanguinis, qui in huiusmodi intemperie facile erassior & eluti nosor redditur,quam vi fluere misi, non alienum suerit has duas causas coniungere , ae de utraque sitnia perira etare, cum pariter ambae a suo ortu sere prouevianisadeo ut inie peries vir Iu ianuuin s& uitau saguinis Menerae mari ine soleat iuua tard augere indicationes curaui fere sum manici Vierus nec non vasa ad uterum pertinetia laborant

intemperie frigida,ergo illa calefacienda sunt. sanguis

in utero,& vans comemus eras r ess,eluti nosior ad fluxionem ineptus. Ergo oportet illum attenuare,

incidete,& ad suxionem idoneum reddere. sed quoniam ex eommuni mei hodia nunquam licet ad hae particularia deuenire, nisi primum habeatus ratio unia uersi corporis: idcirco ante omnia decolporis vacuata ne communi cogitandum eis Si quis enim ita tim principio nulla praecedente generali purgatione velit iis vitpraesidiis,quae possint intemperiem ausore, humores Pr .i parare,& menses prsu ae, is protius nihil pros. ciet, imo vero εἰ morbum. de causam molita deterio rem es te ι,8e imam curationem reddet disseiliorem.

verum ad particularia praesdia veniamus. Cum sumptessivi mensium non sit morbus acutus, sed det induacias, non modo licet,sed etiam maxime portunum est

diutile primo loco aluum lenire,quod quidem fieri potest dupliciter: Et clylleribus,ti medicamentis. Mis .vis. Ergo sint cyllera moderata , id est , quae valea nisi is ML πυderate calefactae S Baius dissoluere. Et sit eum draeh ii. Plum:

- Φ. - S. - --λδα- ι. i i. μιλιο .R 'Pνad si e Moes til. i. ol. namem satiMν νωότι υ 5 ii. M pis es stria. sed medicamenta longe maiorem & utiliorem ope ram praestant, inter quae testimonio Gal. de sane. missin consensu omnium , hiera principem locum obtinet, quod illa possit non solum purgare exerementa, quae in ventriculo , & primis viis continentur . sed etiam

crassos humores attenuare, incidere, ac reliquas pariates tum maxime uterum calefacere , es iuuare r &quomodo hiera sola & smus cum aliis medicamentis potest administrati, habetis exemplar Exemplum hi rae sola

Nonuun in mulieribus abhorrent usum eassim, sed si ea permisceariircum hieta vel ab ter corrigatur, tuto, mea sentem a potest adh beri,&em utramque medi. camentum . hirtam inquam & cvis iam simul mistam, familiam ei soleo adminiurare. Loni a aluo statim ciccurrit consultatio de sangui- snis missione, quae multas continet dissicultates. At primo est Aetius qui lib. νε. cap. 3r. Ictibi mulieres quae non pu Rantur ob plenitudii em , venae laetione curari, quas vero caeteris quae earent p eritudine hoe temedium non conueniat: cui Opinioni fauent quamis plurimi, qui generaliter docent, nunquam sine pleianitudine sanguinem mittendum esse. Deinde sunt alia, qui hoc remedium nor probant quoties funque mulieres ex caiiss frιgidis mensum suppressione laborant , de quibus agemus in praesentia . Cui pariter opinioni fauena quam plurimi, qui in morbis tantum calidioribus, di iii coina calidorum humorum sanguianis inissionem solent probaret Aduersias vitamque opinionem quam existimamus falsamine a Gal. menate alienam ine, nolumus hoc tempore IOngm agere, qui id fecimus ex professo, di accurat tui me in disputationibus editis . Quamυbrem mea quidem serae aia ita agendum est, in qualibet happressione menia sum qu dicunque illius fuerat causa , & qu omque fuerit humorum copia , de conuitio . sectionem verax

non modo videm , sed etiam necessat iam esse, dummodo per vires, S patem liceat huiusmodi rem dium administrare. Etenim laetiovens tot de tantas utilitates potest arseite, quς alioqui satis cuique post sunt consule, ut pro comperto habendum sit,ad pro uocationem mensium nullum magis accommodatum S e scar temedium posse inueniri Ea quo tactum estivi Auic Paulus & omnes probati auciores di veteres,n recentiores, sed prς exteris Galath de sang.migmanet aliter in suppressione mensium secta nem venunon modo probent, sed etiam caeteris omnibus Iem diis ante nauta

Est celebria & diu agitata dissicultas de loco, unde

liceat sanguinem mittere in suppressione mensium. Nam ue ex una parte Aet. lib.i 6.e. 3τ nahet mulieri , qui ob plenitudinem non purgatur, venas euhsti, &ciuiis secandas esse. Exalicia autem parte Gil det sang. misi. cap Il. tradens rationem generalem miraeadi languinis, secundum varias corporis partes ira st tua , partes insta inor rem postas,quales nominatim recenset vescam,& uterum , stet in ne venarum in poplite , malleolss iuuari: sed magis ad rem manifeste Mixpresse cap. i a & I9.d Maet mulieribus.in quihussu pressa sunt menstrua, venas in cruri has lecandas esse, numme in cubito, squidem sectis venis in hac paridi superiore langvis ah uieto retrahitur 3e menstrua purniones retinemur. Plerique multum laborant, ut s duas repugnantes opiniones Aetii di Galeni intense eo alient. Aliomarus cap proprao In 7. inquit, Ae tium magnam supposuisse plenitudinem. Cum autem magna plenitudo copiosa vatuatione indigeret,neque eam vires aut residua possent perferre , plo pleIea de illius sententia, primo uenas cubiti, deinde uenas cruris secandas esse, ut ex utrisque tanta simul possit pia sanguitus vacuari, quantam unica lectione plenitudo requirebat. Galenu uero ex una parte non adeo magnam pleni iudinem inspexisse, ex altera parte vires robustas in mulieribus plenitudine laborantibus supposuisse, di hac ratione sectionem uenarum in te. imorum probare, qui dxmum inquit sentenuam Gale

SEARCH

MENU NAVIGATION