장음표시 사용
291쪽
DE MENSI VM SV PPRESSIONE. ais
ni .sectas vena et in cubitu mulierum pureationes reuelleri, veram ille,& recipiendam, vhi post eas vena: inferiores non incidantur. Ti incaues l. longissiniam de hae te disputationem iacit, otiam vobis licet apud imsim videre lib. io de morb.cap. . lib. 3. Consti tum, consito o. Summa autem est huiusmodio facile hanc luem posse dirimi , si consideremus morbum varia r
tione curari , si ille solus fuerit , vel ii ille coniungatur
eum altero morbo , qui tanqua in causa priorem mor-hum fouet, vel maius periculum possit afferre. Vnde si quis cons deret solum mens tuorum suppressionem,
tunc certum est sanguinem ad virium ccinueriendum, minime ad alias partes reuellendum esse, ac propterea venas inferiores, minime superiores fore incidendas. At vero, si quis cons deret non solum meustruorum suppressonem, sed eam quoque a totius corporis plenitudine seueri , tunc rationi conseirianeum esse, ut sangu s potius ab utero auertatur, quam ad illum comuer latur,ac propterea potius seetiovem venarum superiorum,quam in seriorum conuen ire.
Itaque Trincauess. concludit Gal. priorem curandi simplicis ainctionis rationem , Aetium posteriorem secutum suisse, & virumque bene sentire, nec alto. rum alteri contradicere. Τtin catiellio atque huic opinioni sere conuenti Franciscus Valesus lib. 1. mei h. med. cap. M. Ludovicus Mercatu, celeberrimi nomianis vir, Hispanus, qui de affectibus mulier. 4.l b. conia scripsit,ita statuit lib. i. cap.s redundante sanguine in
toto corpore adeo ut obstructionem in utero aut vicinis partibus efficiat, a distanti immis partibus , ab ea, quae asy cta aut obit ructa est reuellendum cile cum Aetio, di ita superiores venas secandas esserat vero anguine redundantem ipso utero, aut in tot corpore, propter obstructionem uteri ipsus ex venis inferiori hus saliguinem mittendum esse eum Gaseno. Alii forte aliter sentiunt. Caeterum ut libere dicam Altomar. Trinca. Merca tus , & quicunque illis consentiunt hae in parte huius rei videntur male sentire , atque ut id praeterni itiam, quod illi temere,& frustra e nantur Gal. & Art. co 4-ciliare, qui ad nullam concordiam possunt adduci , ni equidem fallor, omnes eorum cogitationes sunt in
ne X. 8e multos mores continent. Ac primum volunt ria sunt quaecunque Attomar. comminiscitur de mal
ti ac minori plenitudine, de robore vel debilitate vi rium, de repetita sanguinis missone, quae plenitudini respondeat, squidem tam certum est,quam quod centissimum. neque GaI neque Aetium de i , ne vel humquidem fecisse,aut quicquam coetiasse. Sic intes pretatio sententiae Galeni Abomali inepta est, quasi vero non Gal. ahloluten simplicii er variis in lecis doceat,
sectionem venarum superio in menstrua supprime. re,neque aliquando voluisse eam limitationem adium gere,quae placet Aliomaro, id nempe verum esse, nisposterius venae inferiores incidantur . Deinde vero
uantum opiniones quoque Trinouelli, & Mercatini absurdu,& a Galeni mente alienae, facide constaiahit,s primum Galeni rationes,& doctrinam intelliga mus. Itaque Gai. cum proximo superiore ioco do cuisset, quidnam medico faciendum si, si ex retentis mensibus,& haemorrhoidibus sanguis in corpore fumrit coaceruatus cap. I. docet,quidnam agendum sit in mulieribus qua bus menstrua purgatio suppressa est. Huius doctrinoe summa est huiusmodi. In his vacua tionem minime prorogandam esse, quanquam venam incidere non est nec fla,cum scarificationes malleolo rum ad vacuandum quod superuacaneum est iussi ere
aliquando possint .uae quidem scaris rationes aliud quoque habent
commodum,nempe quod mensium motum concitent
quemadmodum etiam in malleolis,di poplitibus feci venae faciunt, quippe, inquit Galenus, plenitudines a
retentu mensibus cirras, ex eruribus omnino vacuatas sue incidoe venam, suescarificare oporteat, tenam
sanguinis misio cubato purgationes muliebres a uellere consueuit: hre Gal. cap t t. se posteriora eam
s. trade. is rationem vatias venas lecandi pro vati ei te partium laborantium, de retentis haemorrhoidibus ac mensit uisita s aluit: si propter retentas ha naorrhoidas velimus languinem mittere, siquidem eas ut limus cohibere, venas quae sunt in manibus, sin autem vel mus eas prouocate, venas qur sunt in cruribus seca
das esse. At vero in quibus sunt suppressa mens rua, semper , inquam semper, sanguinem ex interioribus
mittendum esse, cuius variae curationis rationem reddit,quoniam non ita se res habet in inens tuis, & limmorrhordibus. Namque menstrua purgatio, cum si naturalis nul lum periculum affert, & propterea nulla mulier cupiat ab eiusmodi uacua tione liberari. In haemorrhoidibus autem, si vacuatio si praeter caturam, nonnullae quidem cupiunt eas habere , nonnullae autem liberari eiusmodi vacuatione volunt, a qua periculum immunet aliquando,ne homo ad malum eoi poris hab aim, ad hydiopem, S ad interitum deducatur. Itaque Inquit Galenus . in iis in quibus suppressa sunt me nil tua semper venas, quae sunt in cruribus incidere oportet.
Ex his duobus locis Gal. manifellissime licet intelli
gere, quamobrem Gal. in suppressione mensum nunquam velit venas brachia, perpetuo venas cruris secaniadas esse , nimirum quod venae superiores me uruas purgationes cohibeant, inferiores vero praeuent, &vacuationem plenitudinis , & prouocationem meu
sitim. Quod si ita seres haec habet, iure mihi videor
dixisse, Altom. Tlin. Mercatum temere ac frustra laborare, ut Aetium,& Gal. concilient,qui concitari nullo modo possunt,omnesque eorum conciliationes inanes esse ac multas erroribus scatere. Etenim qui generat Herdocet omnem plenitudinem ex suppressis mensibus ortam, omnino ac semper ex ouribus, nunquam ex brachiis vacuandam esse, quod facit Gal. minime potest alteri conuenire,qui docet quandoque ex brachiis sanguinem mittendum ess , quod facit Aetim. Haec sunt contradictoria, nec simul possunt cons flere. Paratet eli inteli gere,quantum singulae istorum hominum responsones a scopo aberrent, S multas absurditates contineam, de quibus mihi videtur superuacaneum longius agere. Cum igitur in hac re Gal.& Aetius dissentiant , & utoque habeat suos sequaces, id nunc re 1iat,ut videamus,utri melius sentiant, & quidnam medicos in mensuum suppressione agere Oporteat, cum res si longe maximi momenti , N ad probam cuiati-di rationem maxime pertineat.
Proposita est dissicultas de loco, unde oporteat in suppressione mensium sanguinem mittere: proposita est aduersaria sententia Aetii ,&Galeni e propositaesiant tesponsones, & conciliationes variorum auei Nam,nunc restat videndum viri melius sentiant. seto vero sentio sententiam Galeni sententiae Aetii, & caeterorum omnium Ionge anteponendam esse, di quoniam deciso huius controuersiae tota videtur dependere ex natura, & vi leti ionis venarum brachii, &ouris videndum est,quid utraque valeat, di quas vires obtineat.
Galenus inquit venam sectam in brachio reuellere
menstruas purgationes,venam sectam in crure vac nare plenitudinem, demenses prouocare. Alieri a ueniquatenus pertinet ad venam brachii, satemur quidem sectionem huiusmodi vendi reuellere ab utero, sed ea
lamitarione, quae suetat Aliomari. n:s posterius ven rcruris aperiantur, quatenus autem pertinet ad ver amcruris,hanc fatemur, ut puro, nitrua prouocate,sed negam plenitudinem ac potissimum in Mnem euacuare. Sententia Galena rei naturae videtur plane coi uenire, quia res ipsa demonstra sectionem venae superioris fluxionem sanguinas ab utero reuellere, &impeuire. sectionem autem venae inferioris fluxionem sanguinis ad uterum trahere, de conuertere. Et quatenus pertinet ad plenitudinem uon puto eos negare, .lectionem in seiunis venae de sententia Galem, eam
292쪽
vacuare posse,qui id testitur, tam aperte,& tot lotis, non fritum de secti ne venae, sed etiam de malleorum scar in ratione ut nullus de hae re dubitationi locus vi deatur superesse.
Sed soriasie illud simpliciter negist,quicquid Gale
nus lentiai, quod multi hoc tempore audent facere.
quam bene autem ipsi viderim inii lenim prohibeat
cur secta venalia ea quidem magna, quales sint venae crurum, non totum colpus,& quelibet plenitudo possit vacuari y Alteri aurem contendentes sectionem venae superioris non reuellere ab uteroidum modo noste sus aperiantur venae inferiores,sua ipsorum tesponsione redarguuntur. Siquidem man ses e Lientur secta vena brachii menses impediri , ut propterea opus sit altera festione vena inferioris, qu i huiusmodi impedimentum possat auferre. Verum sicuti docent Theo rogi,non esse iacienda mala, ut eueniani hona: Da equidem puto, nunquam homini a medico malum inserendum eine,vi deinceps illi hae curratur,praeterqua quod non se in per in nostra potestate postum sit, huiusmodi malum co rigere , cum seri possit, ut magis valeat lecta vena superior ad impediendum,quam altera in- selioras prouocadu tu me nil ruas puigationes. Si quis vero est lenium , qui his omnibus non acquielcar. is qualo secum reputet an liceat aliquado mulieri puerperae,cui reienti sunt menses, venas iuperiores rucidore , iam ei si haec mulier magna, di tumina plenitudine laboret. Neque enim puto aliquem iam lauantem . &insanientem esse, qui id audeat assi uetare. Quod si in
suppressone mensium magna uigei e pleniluarne, per aduersarios licet primum luperuoles,deinde inferrores venas inciden dem quoque de mulieri bos puerpei isitituendum esse videtur,quod tamen ex illimo Demaned Qtutum aut Letutum esse . itaque cuncludo, qui c. quid Aetius, R ertis sectatores lenitant do suppress ne meusium cum Galeuo nunquam venas cisiti, ita perpetura vena s crurusia secandas es o Hunc locum tiactaui in longa uti quou illa mihi vide ut tome mari mamomenti, neutie latis in aliquo hactenus er plicatus fuisse. Verum caetera quae restant persequamur. si qu stat aliquis, quonam tempore, di qua mensura sarguinem mittere oporteat Huic inter caeteros tibbon sci Patilus lib. 3 . cap. 6 . quod pertinet ad tempus, decem dies post pia l. rapuini tempus mensu in sali sui inem mittendum esse , quitenus vero pertinet ad copiam, nou plus L lib. u dimidia iacet e minus i l .ia
sanguinem scite detrahendum . sed Paulus forte de
utraque re male sentit, siquidem tempus opportunum huic remedio illud poti armum videtur celendum esse, quando natu a conlueu I eiusmodi purgationemasgi edi. Cum enim certum sit naturam hoc tempore moueri, & conari, ut noxium extrementum depon tur,omni, rati colligit,& lectionem vena & omnia praesidia . quae nunc naturae conatum possint iuuare, tune oppo tuti. Is me administram. Vnde sum nonnulis ii qui in luppi eis: One mensum S crescente luna iam. guinis mis liniem probant, quod fere mulieres hoc tepo e men uiuas purgationes soleant habere: quae videis iur fui sse sententia Aristot. a.dt gen .am m. cap 4. 4. degen. an. p. a. qui scribit mulieribus mensima lecti dum natura in mensibus decrescentibus seri,quod huiusmodi tem p us primo ratente si agamus si, di hu dius,idque propter lunae decrementum di deiectum. Nam quod sol per totum annum hyemeari & a satem facit,idem per mensem luna videt ut agere, quod quidem non accessii, R d iscessu innae fictit fit de sole, sed
increscet te, lx decies cenit illius luce contingit fieri . Quamobrem ut Idem scribri AN Oilles I. de hi si otia animal. cap. a Donnulli sexum tremis eum lunae ira
huunt,quod simul illa decrescat, & mulier pureetur,
Inorque ambo repleantur. Sic Galenus scribit lunam determinatum tempus menstruorum in mulieribus conseruare4. de diebus Criticis cap. a. Quoniam vero, vi scribit Arailoteles loco cHalo 1. degen. animal. cap. consumat expeti ua amenstrua in mulieribus
nullo certo dierum circuitu definiunturr m a re Galenus mihi videtur hoc tempus istatuisse iriduum, aut
quatriduum ante consuetum mulieri circuitum, quandocunque illud contingat de sanguinis miis lone, cap. Is cum enim hoc tempore natura mens tuas purgatim
nes appetat, nulli dubium esse debet, quin tunc leuavena ex una parte medicus natura propensonem ita Dahit , vi ex altera medicus naturam adminiculantemst habitu tu . Ad quem modum idem scribit Galen. Medicos qui Romae mulieribus medicaban Iur tempore quo eruptio menstruorum expectabatur , venae mctionem usurpare consueuisse, ut propterea ego sim nescius, quid Paulo in mentem venerat cum velit die de cima pest prascriptum muliebris purgationis termi num, languinem iam leudum esse, cum id tempus de ficiente quali Mi natur i propensione , di conatu ad prouocanda meus tua ineptissimum censendumst reis non ignoro nonnullos,ut tueantur Paulum, quas vim suas iubtiles cogitationes proscire , quae mihi ab omni ratione , di probabilitate videntur alienae. Sie sementia P. uti de sanguinis copia reiicienda est,qnandoquidem licet mulieribus maiorem , vel minorem sangui iis copiam de rahere, pro varietate plenitudinis,pro qualitate sangurnis,aetatri, emperamenti, corporis habitus: temporis anni,&fimilium,ut nullo mo
do certa quadam mensura pol sit ecfinii Nd quem moedum hahetis his otiam apud Gal. 6.cpid. feci. iliabus mulieris R. mens ex supprelsione purgationas inenstruae latiorantis, cui lupra tres libras sanguinis misit, atque illam breuissimo tempore in pri itinum habrutum restituit. aeterum hoc loco minime praeteriam mendum est Galent praceptum, cuius ille meminit
de sanguinis missi cap. II .nimatum: Mulieres qua eritetis sunt candidiores, languinem magis tenuem coaceruare cotiliaeuisse ac propterea malleolorum statis ratione maxime iuuari: alteras autem, quae nigriorea
sunt, crassiorem magis , N melancho cuin languinem congregare, & id coex scalone venae maiorem vialitatem percipere, id quod uo magis iacendii in eis, si illae magnas habeant venas, cum tere semper continis pat, ut mulier ibus gracilioribus, & nigrioribus , venae magnae, es s vero,di candidioribus exiguae vena appareani. itaq; sicut in nig ioribus praestat venam inciacere, quam aralleolos scarificare,'massior ea ium satiguis disi illa per icatiscati es, commode secta v tia educatur: ua in candidioribus piritat malleolos scaristare, quam xenam incidere Cum enim huiusmodi mulieris venas in cruribus habeam exiguas, hi ucsii, eis vena probe a medios lucidantur, ut sanguis nimis laminus aequidem med ocriter possit plofluere. Diximus mulia de sectione venae, sed hoc demum
loco illud quoque ea Gai. sciendum est , sanguinis
missionein iacu venam lucidere,seu malleolos velimus scarifieare, partiendam esse , adeo ut una die ex uno crure, uti ae ex altero sanguis detraha iuraιb. de ianguinis missione. aa. Namque nac partita vacuandit tione, praeter quani quod vires mitius laborant sanguis magis excitatur, mouetur, Et ad iturionem plopensus
Quod quidem praeceptum Galenus obseruauit in ea
muliere,cuius in luperiore lectione mentionem secimus,cum illi primo die Ietqui libram, stero clie lib.3 tertio J.viii.languinis deuram it. Neque vero illud ago
in praeientia, ut demonstrem scarificationem malleolorum apud veteres usiata, a nostris cucurbitulis incisis mulium differre: etsi non ignorem multos, vel praeclaros medicos,& inter cateros Ausciatio sentire qui id seci ex proposio , R diffuse in disputatione de leonis mittendi sanguinis. Plaeto sectionem venae,& scamncationem malleolorum sunt multi, qui in suppressione mensum haemorrhoidum apertionem probant, quasi hac ratione sanguis ad uterum trahatur , ac menstrua possint iuuari, quos quidem censeo in magno errore versam. Et quamobre ita censea facit Gai .et docet apertione huiusmodi venatum ab utero delatiatione fieri.
293쪽
Itaque isse tradens ex Appo. leges, reuulsonis &deriuationis de singulis corporis partibus , ita statuit s.
meth. . Q ιν fluunt per aluium, ea vel per tot una , vel per uterum Krte transna menda , quae fluunt per lotium,ea vel per uterum, ves per aluum det manda. Et alio loco magis expresse libello de cucurbi t. scari.c. s. ita inquit: Si mula eri per i morrhoidas languis irrumpat, illum commode ad venas uteri deriuari , quos siqui ducuntur ad intestina & la rmorrhoidas , ab viro derivationem e sciunt, non ego satis intelligo, quomodo apertio h i morrho darum menstruorum Pr uocationem non possit in se niter impedire, pia .erq ia quod ex anatome licet intelligere, inter venas uteri,&iu morrhoidas,nullum prope consensum extare. Postremo ad hunc locum cauteria quoque cratib. aut coris inulta videntur pertinere, quae multi contendunt ad prouocationem meni tuorum esse accommmdata . Inter quos est Mercurialis, qui scribit tom. L. consi. cons. m. 4. de morbis molirium ad finem , qui inquam, scribit,se multiplici expdrientia didicisse, ea ustria infra genu posta, suppressiss menses reuocare.
Sed neque nutusmodi pra fidium rationi, & doctrinae
Galeni omia ex parte mihi idetur c nuenire, siquidem fortasse haec ulcera menstruas pii stationes potius abutero di tutam,quam ad uterum detrahunt. Et in moria est repetendum, Galerium docentem causas suppressi, ira mens uni culpa rotii sco poris , eam quoq; Causam commemorasse, quotiescunque humores ad alias partes , quan , ad uterum ita ut inclina :onem a ad que in linouuin diari, nonnuli s quoque excretiones, siue naturales, ius artificiosas, qualia sunt xlcera, sanguinem ah viem reuellere, aut derivare, Rad altas partes transserre . idque circa huiusmodi cauteria vos cohortor , ut discatis cautius agere, nec iam facile, fle tequenter v funa eorum probare, scuti hoc rein pore a multis fieri solet. Pol hςe ad medicamenta prouocantia menses deueniendum est. Sed tuae antequam ad haec deueniamus, ae potissmum ad valentiora, de totius corporisurgatione cogitandum est. Cum autem ted. videntum Ores si eiu3,ctast, pituitosi, primum nec se ei illa exhibete, itis illos incidere, at tenuare, At prs parare possint,titit qtis laicius ratae, qua extenuandi v in hahet apud Galetium de sangui. 18. principem liacum obtinet, de qua cum habeamus integrum Gal. libet luna, qui latis cuique em possit, at prauentia non est pluribus ag-ndum . Medicamenta nitem ad hanerem accommodata plurima sunt, quorum catalogus apud omnes,& veterei,di recentiores facile potest haheri. Itaque ea tantum libet ni hi vobis proserte, qt.ς
caeteris mihi videmur pHltantiora, de quibu, ego a miliariter vii soleo. H vero stini leuora qu-dem : ur: de beton. de Arthemis a , mel. rtitit. decocta Deionics . hyssopi, cetrach. Valentiora Sy-
rupi de a. ves s. radicib. byrantinus, Oxy Nel compti sitim,decocta seminum,& radicum icentc. pulegit,c
timenti, S simillima. Et pro tumoribus si exemplum.
gationem tticet deuenire. sunt autem medicamenta partim smplicia, partim composta,qus ad hanc tem sunt a simodata, Ex quia hus sicuti de prs parantibus saetum est, mihi libet ta meo proserre,ous prae c teris probari,& administrati solent. Talia sunt inter simplicia Turbi ili, agar Icus: inter composia eleel. diaphoenic. hiera, diacolocynthidos, pol de hiera Agarico, cocn: si trochisci, alliandas, quod quidem potiremum medicamenium cateris omnibus anteponendum est. Pro iunioribus sat iti
De quibus med ea mentis,illud est aduertendum.
nunquam sore ex hi henda quo tempore natura menstruas purgationes solet appetere , N ex nurgare, s- quidem hoc tempore exhq ita trahendo humores ab utero ad alias partes possent naturae maximum impedimentum adserte. Toto corpore expur at , tunc Opi tune ad ea medicamen a accedendum est, quae possii t uteri, & vatorum intempera in .gidam a seire , crassiorem sanguinem in v ero,& visis crante main incidere,attemia e, 3e uno verbo, qtiae vatrant
menstrua prouocare. Qias quid m cum snt multa- piscia partim smplicia,p. rtam composta, partim e terna, partim interua, qtiae variis rationibus possunt a minit rati, ad veram exercitationem mihi libet de
singulis 1 qtiam hietiissime addere . don id amin prς exponam, qiralis nam sit causa medicamertori oeant nitri me nutua , 8e euomodo radisserant . iei mentis prouocati ibus lac,& lo tu, quod pc stetius mihi eit propositum facere in tractatione defluxu muliebri, vel uterino, ad quem locum tantum hac iractatio videbitur pertinere. Perveni mus ad medicamenta prouocantia menses.qus sunt duplicia, paItim interna, partim externa . Primum igitur sunt medicamenia interna syr.de betonica,de arthemis .de
calamem h byrantinus,decocta seminum, & radicumliniciali,petro:elati, asparagi AElcerum rubeorum cal ment hi montani, dictamni Cimenss, pulegii, labire , subes tinctoruin, & si lium. Habeatis exemplum e
Sunt mitiis sue confectiones arom. rosaceum, dia. moschum. liambra Scdpricς eris diaca lament diu ex descriptio ite Galent 4 de T. v. videtur habere in si
Apud Rasen. s.li. ad Almansorem cap. 83. sunt tro. chisci de myrrha, quos , ille inquit,in ducend 1 me struis tam esse efficaces, ut tortum quoque posmat eui ceres ac sane praeclarissimam sape numero Operam praestant. Galenus Castoreum probat maximopere , di
quo ita scribit i a. de simpl.med. C. de Castoreo: recen iis mensibus, ubi ex vena, quae in talo est, sanguinem modice disiax sset oblato Castotco , una cum pillegio , aut calamen tho , se experium esse hoc medica mentum purgationes prouocare. Post retro sunt magna am idola Mithrid.& Theriaca, i si literculera ad Iobcrandum veniriculum, de vieiu i si id oti ira, α
294쪽
hum ultorem,nec non prouocandos menses, mea qui. dem sententia. postremunt focum o u obtinent. Sed tamen ii haec omnia noli piae termittendus est potus aquarum Thetinalium calidiorum, uales sunt L sine Aponi tanae, Aquarianae,& similes. Cum ratio persu deat & ratio confirmet frequentissime hoc naturale
piaesidium id feliciter praestitisse, quod alia prasidia
pratiare non potuerunt. Seduuoniam scio,viro scia tissimos de hoc remedio aliter lentite, qui poris stinum mouentur auctorii are Auic. mihi liceat hunc Auicen. locum duobus verbis perpendere. Verba Avicen. sunt huiusmodi lib. I .cap. I9. de aqua. Et omnes aquae munerales iaciunt xlinae disti cultatem , & pati uriendi, ct mensti uorum. Ego uero nescio, quomodo id generaliter possit de omnibus aquis mineralibus pronunciari. Nam scuti rationi consentaneum est, aquas aluia ni fas, et reas,& omnes quacunque refrigerandi &adstringendi vi praeditae sunt, menti tuas purgationes impedire: ita altera ex parte neque a ratione alienum est quas tulphureas, nitrosas bitum in alas,& quacunque calefaciendi, abstergendi, aperiendi 'im habent, menti tua purgandi vim habere. Quod diri, ea perientia euidentissime & si equentissime confirmat. Deinde sunt medicamera exterii quae pariter sunt quam pluriana,ac variis rationibus admini si Mytur. Aeprimum sui ἡ,lotiones & balnea, qta .r posta ' se paratim naturalia,sicut ex aquis Thermarun H otibus, artim artificiosa, qua ex cougruis me senus lo-
Huiusmodi lotionum , & halneorum duplex est sus. Prtinus ut mulieris laventur &balneentur crura. Alter ut tota mulier usque ad umbilicum in tali balneo aliquamdiu ledeat & moretur. Secundo sunt nonnulla medicamenta, quae iniiciuntiir sit vulvam, vulgo pessi,& pessaria appellantur. Sut autem veluti suppostoria,quae ex variis medicamentis lana,vel bombyce,vel re simili exceptis, conficiuntur, ut eommode in pudendum mulieris possint imponi, quae quidem longiore tempore debent retineri. Ei ha hetis exempla. Ac primum antiquissimus est usus folii rad eis,& succi Mercurialis, quae quidem, vel sola, vel eum aliis medicamentis possunt administrari. Itaque licet solam radicem,& sola folia supponeredicet ex solii, & radicibus succum extrahereaeumque vel solum, vel cum aliis medicamentis, vel linteolo excipere; qu spessat i a scuti familiaria, ta optima sunt, sed tamen te
uiora. Sic praeparantur pessaria ex rebus odoratis, myr
Sed illis valentiora adhuc sunt, quae conficiuntur ex colocynthide .ciclamine, scammoneo & smilibus, disi exemplum: R rat . 1 uuetis.
Tertio sunt lassitus, vel suffumigia,quae potissimum
ex rebus odoratis conficiuntur,unde est aphor. s. aph. 18. suis tus aromatum mulieri. Et habeatis exem
ex quibus modico igni impositis vapor, seu fumus
leuatur: quem mulieres commode recipiunt accommodato vase ad uterum, qualia sunt,quibus repleri solent vasa vinaria parua, s pars latior supra ignem , & sumuponatur, pars vero angustior veluti cannula in pude dum iniiciatur. Quia vero huiusmodi sumtus,vi docet Hipp.aphor. superiore, solei strauitatem capitis inducere, mulieres ita debent pannis muniri, ut ne vapores ad ipsum caput possint penetrare. Quarto sunt nonnulla medicamenta, linimenta,em plasita, fomenia, qtis ad infi mam abdominis partem,S omnes locos muliebres solent accommodari, quae ex iisdem componuntur medicamentis, de quibus satis diximus. Tamen nec grauabor unum, aut alterum exemplum asterre. Otii amni dulci 3 3, Lil. au eum aY.m tib L ch. νi fo=ibvi illi:,
Postremo loco,praeter ea, qum supra diximus,conum niunt omnia genera reuulsonum , frictiones, ligaturae. cucurbitulae, iam scarificasae, quam sne scarificatione, quae omnia ad partes inferiores, coxas & crura ad hi benda sunt. Atque li te de suppressione mensium propter stipidam uteri intemperiem , nec non propter vitium crassioris sanguinis, sint satis: iam csset vi ageremus de suppressione. Sed ita latici foret nimium prolixa, neque angustia praesentis temporis patiuntur, ut omnia possimus examinare & absoluere. Quamobrem cum liceat utique ex iis, quae hactenus ti adita sunt, de rationem curandi es teras i ntem peties, & singula prγsdia sibi comparare, mihi libet huic tractationi, quae nescio qucimodo longior ora serit, quam mea volumias fuerit, finem imponere. Gratia exempli, in simplici intemperie sic ea eli facile intelligere , cauendum esse ab omnibus tum alimentis, tum medicamentis, quae sciandi vim habent , totamque curationem perficiendam esse, cum iis, qudi humectandi facultate praeiadita sunt.
Ac de his sorte mulieribus intelligebat Gal. lib. ad
uersus Erasistrateos cap. II . quado scribit, Medicos Rationales humidam v letus rationem S copiosa balnea concedere consueuisse, postquam mediocris copia sanguinis ex cruribus detracta. purgationem confestim iuccedere volebant, quod idem de altera intemperie
composta talida & sicca, stigida & scca statuendum
est. Diximus mensiua in mulieribus, aut pior fias retinera, aut diminui, aut deprauari. Et diximus de retentione mensum. Qiaoniam vero menstrua re Duemur
295쪽
tinentur, i diminuuntur, propter easdem causas, aut vehementiores aut debiliores,& utrique eadem curandi ratio competit, praetermissa tractatione de mestruis imminutis, statim ad menstrua deprauata veniendum est. Itaque menstrua fluunt deprauata multis modis .
Αe primum quidem locum apud GaI3.de Sympl. causis cap. 4 Obtinet illud symptoma , quod Graece si, Latine fluxus muliebris dicitur. Deinde vero tum deprauati menses, quotiescunque illi immodera- te sne ordine suunt, quotiescunque illa fine col
re laui,virides, substantia tenues, crassis viscidi,qum arescunque mulieres: quo tempore menstrua suunt, dolem capite, dorso ventriculo in aliis partibus. Tot itaque modis sorte etiam altis menses deprauantur, de quibus symptomati a non certe omuibus, quod ni
mis longum foret, sed de iis,quae sum frequentiora, Nmaloris momenta statuimus agere, incipientes a superflua mensum fluxione.
De Immoderato Fluxu Menstruorum. MVlii existimant , superfluum fluxum menstruo
rum, di fluxum muliebrem , unum, atque eui cem mothum esse qui trange deo piruntur,cum siti ducidu ineti morbi, & affectus, ut manifeste docet Gal. 4. Iocais ad finem, siquidem iii superfluo fluxu men I ruorum sanguis profluit, qualis per menses naturales s let apparere. ted fluit immoderater in fluxu autem muis Lebri non sanguis , sed varia excrementa , aliquando aquosa, albida, aliquando alterius subflantiae euae iamr, ut proprio loco monstrabimus . Menstrua fluunt immoderate duplieiter. Primo modo , s semel aehreui tempore sonserum ae profuse exeant. Altero modo , si huiusmodi vacuatio per levet et plures dies, ad quem modum scribis Gal. .epid. a. m. 4. Homines multas quoque pluuias appellare, vel si Ionatore tempore durent, licet non large decidant, vel f breui Rempore lareiter in terram decidant. Et si quis a me
varat, qualisnam sit mensium quantitas, vel mensura,quae mulieribus secundum naturam a debeant pro fluereinute respondet Hippocn i . lib.de morbis muli
rum pag. 3i3. ad fi . cin codice Basiliens Latino) in
Umni muliere sana moderatos menses esse duarum heia minarum Atticarum,quae circiter ao χ. continent, aut
Paulo plures, vel minores, N pauciores. sin autem lange plures, & pauciores fuerit,tunc menses morho sos cile. Sed forte non ita ceria menstruorum quanti iaeas pote' defiuiri,siquidem veris mile es .mulieres pro varia victus ratione, pro vario corporis habitu, & ei aedis id genus, nonnullas copiosius,nonnullas parcius purgati. Itaque ego sentio hanc mensuram definienda esse facta imprimis comparatione ad mensuram, &tempus cuiusque mulieris, dum illa integra fruitur hianitate. Exempli gratia. si mulier suerit astiaeta purgareia lib. I. dies,nunc vero fluat sanguis uii. lib. IO. dies, tune licebit a iuuerare menses fluere immoderata,prs
terquam quod hoc ipsum licet intelligere ex bona, vel mala . ea taciti vel di scili mulieris tolerantia . Nam ques menses fuerint immoderari , seri non potest, quin mulier tunc purgationem dissole ferat, atque in ea in trat symplomatas de quibus statim sermonem habebamus . Menstiua immoderata sne dolore ad symptomata
exeuntia immutara reserenda sunt. Sed cum haec tripli eia snt,vi docet Gai .de symp. 11 ff. c. s. vel toto genere. vel qualitat ves quantitate praeter naturam, sciendumis, seu ti idem Gal.docet 3.de symp causcap. 2.omne
sanguinis excretiones ex nostro corpore esse toto ge
mete pistra n turam, iis duntaxat raceptis, quae mi aetibus per vi erum' soleat emaciare . quae sola quantustate a natura sumsiana, Itaque immoderatus fur
toto genere non qualitate,sed quantitate praeter naturiram. Cum enim huiusmodi excietio sit naturalis, si ea tamen copia exeat,quae superuacanea, de inutilis est, si eadem modum excesserit cum quantitate,praeter natu ram censenda est.
sed ad causas huius symptomatis progrediamur, qui distinete,& ae rate Cal. explicantur 3 de symp.
caus I cap. I. s .apho. m. g. Ergo menstrua profluunt
immoderate quod idem in quolibet sanguinis fluxu
contingu)iribus de causs,vel propter facultatem, quae vas sanguinem continens resudii , scut in profluuio sanquinis e naribus, ves secundo propter sanguinem male affectum, vel tertio propter vacium vasorum. Ac
primum istud propter iacultatem, nuod loco est memoriae repetendum pro iunioribus facultates natur ses,quae omnibus membris insum esse quatuor, Arara e tricem. Retentricem, Alteratricem, Expultricem, quae propria temperamenta suas operationes perficiunt, vadiffuse monstrat Gal. t. de facul. naturalibus. Quam obrem ad fluxus menstruorum immoderatoa facit, si huiusmndi ficultares non probe fungantur tuo muis nere , praecipue vero si facultas conten tradi non Iet Drat,qum , & quamdiu sunt retinenda, quod imprimis ex mala uteri, vel valorum in temperie, vel humida,vel
stirida, vel utraque fieri solet . Paritet si facultas e pultria niquum expellat, quae,& quando non sunt expellenda. quod potissimum ex mala veteri vel vat Iulu ,
intemperi vel calida, vessicca, ues utraque solet comtingere . Secundo menses fluunt immoderate propter sangui, nem male affectum, quod quidem Gal. docti fieri u
placiter: Primo modo ,eum ille reddi ius si adeo viti sitis,ut vata erodat in quibus continetur, quod non is liter videtur fieti,quam si sanguis reddatur tenuior, calidior,acrior vel metemperamento,ves ex vicius rati ne,vel aliter aut utio ille permisceatur eum exciemes iis bilioss,cum ialsa pituita,cum atra bile, quae omnia eum sint acriora a turae molestiam inferunt ut quo iliala excitata, & arritata eorum expulsonem mollitur . sic Auic. di cum eo multos praestantes medicos sa
guinem male assectum in inpretati, non solum s ille uerit ealidior emor, atque erodendi facultate praeditus, verum etiam si ille humidior, di aquosior fuerit. Sed is i mihi videntur a Galeno,& ratione dassenterie,
siquidem Galenus unius tantum acrioris, Ze erodentis meminat, qui solus reuera ipsa vasa potes aperire, &disrumpere. Praeterea s sanguis fuerit male agetius propter multitudinem aquolitatis, & humiditatas, v loquitur Avicen. tunc menstrua non forent sola quam titate praeter naturam,immo veto huiusmodi fluxio ad profluuium potius muliebre , quam ad immoderata menstrua pertineret. Altero modo sanguis male assiacitur apua Galenum , eum ille ita est auetus,ut in vasis continera non possint, siquidem is quoque rumpere, aut recludere vas potest. Quas quidem duas causas
apertionis vasorum , copiam scilicet, & acrimoniam sanguinis,ille quoque commemorat 4. metho. a. Divia
diu, de duabus eati sis superfluae fluxionis mentirum rum, itaque supere1i terna propter vicium vasorum , quod quidem vitium docet Galenus, con litere in numia eorum mollitie,& durit e,& tenuitatevdque nonia nunquam in prima statim eonformatione, qua sit in
utero, solet accidere, nonnunquam posterius, temporis progressione. Haec autem prouemunt,nimia molliisties ex redundante humiditare,nimia durities ex siccivitate,nimia tenuitas ex atrophia,id est, inopia alimenti. Quomodo nque enim uterus, di vasa ad eum mitinentia,fiant molliora,duriora,& tenuiora, immoderaiatum sanguinis profluuium potest succedere, squidem
quod immodice molle, uta durum ess tangitur facile, modo quidem propter Imbecillitatem, durum autem propiora, quod amplius extendi non potest . Quod velo tenue est propter utrisque huiusmodi venarum
desectus, hoc es, propter imbecillitatem , di dissicialem extensionem, iacit erumpitur. Et si quascumn
296쪽
magis distincte intelligere eausas, quaecunque possent
uteri vata aperire,atque eorum costinuum s luere, is e fuerat ad Galenum, de causis morborum L.ad fine, qui docet illas esse duplices, nonnullas quae extruas rus irruunt, nonnullas quae ex corpore ipso ornum lambent. Ad causas externas possum referri, quae contundunt, vulnerant, ut casus ab alto, contusones,& sim ira: Medicamenta acria,& erodendi facultate praedita. nimirus ae frequens coitus, ae maxime si vir fuerit maiaxime mentulatus, sicuti puellis devirginalis aliquando contingit, quibus rumpuntur venat ineri, & pro.lluum in menstruorum succedit, & alia ad genus ext mus accidunt. Ad causas internas ex Gal. a. reseruntur .immoderari,& inordinali motus. L. humores quidam deprau ti, quibus erodendi vis inesti itaque si mulieres fi quenter,& praeter modum vehantur, curram, saltent, choreas ducant,vel alias immoderatas exercitatione
vel labores subeant,pariter, si in partu, vel abortu. vel Propter magnitudinem scelus,vel propter imperatiam
Ohstetrios,vel propter aliam causam contingat In ut ro atque illius vasis aliquam violentam ruptionem fieri mulieres propter eiusmodi immoderatos motus iaprosuuium menstruorum solent incidere. sie demum si fuerint humores aeres biliosi , salsi. adussi,qui in locis muliebribus possint aliquam ero sonem aliquod ulcus essi re,vel aliter eontinuum soluere tanquam in
sa interna, huiusmodi humores possunt profluuium mensum excitare. Atque hactenus de causis huiusmodi symptomatis ad mentem Galeni, ad quas quidem, si quis voluerit animum adni re,certum est G teras omnes posse teferri . quaecunque ab aliis in
- Signa Pathognomonica, quae immoderatum proia Set fluuium meni tuorum demonstrent. ex mulieris relais 'νο tione manifestissim, sed tamen nonnesu quoq; symptomata huiusmodi immodaeas vacuationes s quuntur . quae id tuaque satis confirmant. Illa vero sunt vitiosus color, & tumor uniuersi corporis,oed
ma pedum, mala tum appetentia tum concoctio,& r
liquialia quibus Gauib.ε lacasseeLad fine Aureaeam proprio e sere omnes loquuntur,quorum omnium facile est lationem reddere. Sed fgna singularum camsidia Ada situm breviter percurramus, τε ia n. menstrua profluant immoderate propter vitium
Levitatisoauae aut importune expellat,aut nequeat cotinere, quae alioqui forent retinenda, tune Oporiet ad ea confugere signa,quae uteri,& vasorum intemperiem
vel calidam vel stigidam, uel humidam vel siccam, vel smplicem vel compositam possunt significare,de quihus omnes tractant,& nos quoque saepe dixitnust siquidem apud Gil facultatem, aut esse temperamen vim, aut in temperamento suam essentiam habere . exsat. in calida uriem perie mulieres circa eas paries perci. piunt eatiditatem, maxime delectamur venere eonei piunt mates δε s lia. In frigida signa apparent eoi traria, in humavia antemperie loci muliebres perpetuo madent, mulieres vivunt o rosae, nullus circa uterum percipitur dolor et in ficea intemperie res contrario
modo se hahea. secundo succedit vitium sanguinis. ae primum iLsiis copa ex propriis inditiis plenitudinis deprehen ditur, quae a Galeno tradita sum lita de plenitudine, S altis locis, qualia sunt tumor uenarum, & uniuersi
corporis grauirasa ubedo,pnecessit otium, victus ratio
copiosain similia. Deinde si sanguis redditus fuerit ealidior ac rarior, siue id fiat propter intemperiem re iaris calidam, re seram. indicia huiusmodi intempera. turae sunt manifesta: Si vero ad contingat propter mi Bionem salsae pituitae, vel aliorum humorum , tunc aderunt indicia ea chymiae, id ea, redundantiae, vel unius, vel alterius humoris, de quibus paritet tractat
Galenus, atque ex temperament , halam corporis ,
praecedente victus ratione, di similibus lirahit iudi
cium lacere. Icilio, si fiam menstrua immoderata propter vitium uteri, & vasorum, quae sim nimium
aperta,caust ealernae quae contundunt, vulnerant, ea
sus ab alto, de similes , facile aliis referentibus intelli Intur. Causae autem iniernae , quales potissimum
alerosones, vicera,&vno verbo, quaelibet solutio continui ea copia humorum acriorum, ea doloribus, Imiaati,
emementis,cte aliis id genus symptomatis facilems. unt iudieari . les amno De ratione curandi quemlibet fluxum sanguinis no fiamia. stra eorporis dissule,& dilagenter tractat Gal. s. Meth. cap. I. usque 7. sumuis autem istius doctrinae est eius. morae quicunque ex eorpore languis effluit, non amplius fluit,&conibetur,vel quoniam ite non seriis ad locum apertum, vel quia diuisio vasorum occluditur ,
vel fimul propter utrumque , qhae ratio tutissima ce senda est. Prohibetur sanguis ut ne confluat ad partem ape tam, inducto animi deliquio , reuia sone iacta ad comtraria, derivatione facta ad vicina aefrigerando corpus uniuersum e maxime partem affectam ex qua sanguis profluit. Claudatur diuisio si quod est diuisum contrahatur , conniveatque, vel obstruatur. Sane contra.
hi inr pars diuiuastrictionea refrigeratisne, vinculo, vel aliter iis prasdiis , quibus conamur diuisum eo pus unire, & coniungere . Obstruitur autem vel intra vel extra: latita quidem a languine eoncreto, qui vulgo thromtius dicitur: extra tum hoc ipso sanguine, tum vero lanimentis, spocalis atque iis demum media camentis,quae vel proprio lentore, & crassitie meatus Obstruunt claudunt, vel vrente vi veluti operculum escharam od est,erustam inducunt. Verum quae de Pro fundo corporis sanguinis profluuia fiunt,quin est profluuium menstruotum,de quo agimus,quae nec vinc Boaec sutura,nec iratura,nec serramentis ianitis, nec
alia simili ratione possent sanari, per reuulsionem ac derivationem, nec non per alimenta .quae emplasticam vim habent resisterent,ae demum per medicamenista quae altringant anari debent. Me eit praeciatissima Galeni methodus curandi omnem sanguinis fluxione. . quam puto illum accepisse ab Hipp. qui una breuissisma , sed grauissima sententia mihi videtur haec omnia complecti Illa autem habetur 6. epid .secti I. lex. 3. Mest huiulmoda et sanguinem ex venis promamn Ictris stunt animi deliquium, Mura alio tendens, veca interceptio. linamenti in orbem conuolutio, appositio. deligatura. Etenim Galenus lenientiam hanc admira talem tu commento vo taliamque exoranti accurari L sime atque asserit omnia complecti, quacunque ad nImram sanguinis νι ιt,sionem pertinent.
Diximus de gelaenali methodo curandi quemlabet iuxum sanguinis , sed hanc meth a sum ad rem no. stram accommodemus . in lupini tuo menstruorum μου fluxu duae se nobis offerunt indica rones cnrandi a primaret languis non seriam ad uterum, Si vasa , quae ad illum pertingunt ; altera , ut locus aperius, per quem fluit sanguis,claudatur. Ad primum pratanent praes dia,prunum quae refellunt, secundo quae deNuant, emito quae anima deliquium asserunt,' remo quae r frigerant,&astrineunt. Ad alteram sunt accommodata
praesidia, quae obstriiunt, & assi ingendi vim habent. Quae non solum ad uterum, sed ad partes illi prorimas debeo imponi , de quibus fgillatim dicendum est -
utrumus indieationibus lierat latis itere, nee ne stetendum est,hoendi otium esse admodum di soleae mulieres maiori ex parte nunquam sanarn atoue ad potissimum usu venire, si in ν tero aut vasis ad illam stertinentibus, vel ercisio, vel aliqua lasgnis et tiara in
lutio fui aluerit , ' . . . . Iveruntamen nulli dubium esse deheis quin metititas curationis vel augeatur,vel minuatur pro magnin cammiama dineae diuturnitate lympiomatis pro habitu cor ris, ostem perament . di similibus. Sed aegrediamur euratro nem,& ante omnia hoc loco in aduertendum, vmam huiusmodi vicini in per victu sunt: Ninstitia to
297쪽
DE IMMODE R. FLUXU MENSTR. et o
mis sermonem habens de Crishus, quae variis excrea tur. Sed quid ad positas auctoritates oportet responiationum modis , & per varias corporis partes fieri M. de re e primum ad Hippocrati lib. a. de morbis muli lent, mensium quoque & pulsationis per uterum men rum , ego quidem censeo eum textum plane esse deationem facit 3. de rasiti. ad tinem: Qui nonnulla quoia prauatum , cum manifeste repugnet illius doctrinae, que sgna commemorat, insgnem grauitatem lumbo- qui non solum docet in aphorismis, sicuti diximus adrum & dolorem, & tensionem quae huiusmodi Crasim cohibendos menses cucurbitulam sub mammis assigenpraecedere consueuerunt. Sic Auic n. 1 t. lib. 3. traei. . dam esse, sed etiam hoc ipso loco scribit eu eurbitulas cap. statim initio capitis de cura supersini fluetus lan sub mammis affras eleuandas, ac modo ad dextram minas menstrui docet aduertendum esse, an vacuatio modo ad sinistram partem ι transferendas esse. Ad si fas a secundum sententiam expulsorus natur
iis, in quo casu, inquit Avicenna, fluxus minime est
retinendus, quousque uires integrae permaneant, itaque negotium seret permittendum natur; iuxta sententiam 1 .aphor. 1 I. quae indicantur,& iudicata sunt, Ne .
At vero si evacuatio non fuerit Critica, quod potissismum licet intelligere, quod ea non conferat, neque eam mulieres bene ferant,imci quod ea sequantur lympiomata, de quibus supra diximus: iam licet illius corationem aggredi. Itaque primum occuriunt reuuta sones, inter quas Hippocrat.cucurbitulae usum probat s .amor. sci. Si mulieri menstrua volueris cohiber u-curbitulam quam maximam, sub mammis defige. Et ratio est in promptu propter communicantiam. vas xum, quibus natura utramque partem mammas, &vterum voluit coniunxisse, violause Galenus monstrat I4.de via par. cap. 4. R 8. Sie conueniunt frieti nes , ligaturae, compressiones partium extremarum a de quibus tamen dubium videtur, virum ad partes inferiores, vel superiotes debeant adhiberi, Soccasio dubitationis est, quoniam primum est Hippocrat. 1. de morhis mulierum circa principium, qui docet ligaturas, atque, ut ipse loquitur, laqueain non solum supra cubitos, sed etiam ad poplites supra genua a ponendum esse. Deinde sunt Paulus lib. a. 61. Aetius lib.vit. 64. Avicenna cap.proprior qui sarie adhaerentes sententiae Hippocrat. iubeat fractiones S ligaturas 1 ciendas esse non solum manibus sed etiam cruribus, tque ab inguinibus exordiendum esse. Praeterea n que huiusmodi sententia a Galena mente videtur abena, si velimus leges reuulficitus,ti derivationis eons derat haae remedia infernis partibus adhibita, videntur ah vieto reuestere,&demiare. Ε Galedus docet manifeste, sediis venis in criaribus,revulsionem ab utero fieri,quis crata ad hunc modum de sang. missi cap. 1 i.quae lactiones venae ex cruribus sunt, non solum revellunt, sed etiam menses solent euocare. unde nphlegmone vim huiusmodi venas in cruribus incisas magis probat, quam alteras in cubito quod profecto non feci siet, nisi ille censuisses venas crurum ah utero posse . & reuellere, & derivare . cum sateantur omnes inflammationi,& reuulsionem , S derivationem conueaure. Altera autem ex parte Galenus apertissime d ceti iusmodi reuulsiones ad partes superiores, mini me inferiores fore adhibendas, atque ea multis locis satis sit velaum omnium luce clariorem proserre. Ita que Gai. I ad Glaucon. cap. I hac habet: sed neque malum, manus di aura alligare : oportet autem nexus fieri plures ac sortiores,circa manus, quando per ins tiores partes fiunt evacuationes,quemadmodum quando pet haemorrhoidas sanguis pronuit , aut ventris profluuia adsunt, aut m per uteros meunt mul etiabus menstrua. Nam si tum crura lamus ligentur ι pius aliquid ad partes inferiotes attrahitur. Hactenus Gaialenus.
Ad dissoluendam hane di scultatem, quam puto
arduam esse, etsi plerique omnes conuiuentibus De Iis eam praetereunt, multis latet opus, atque imprumis necesse est naturam ae praecepta a tum revulsionis,
tum derivationis explicare, quod nimis longum e set. Quare illud unu in vobis sussciat in praesentia, insuper suo fluxu menstruorum omnia genera reuul sonum partibus superioribus adhibenda esse , eum reuera, &rei ualuta, & Galenus doceat apertissime, reuulsonis vim in eo potionum confissere,ut hum Ira in conuarium sui morus trahantur, &deducanis Paulum,Aetium,& Avicennam quid aliter dicendum est, quam eos fui sie deceptos, qui sine ullo deletiu se lent multa alteri ab alteris transscibere, id quod mulli faciunt quoque recentiores. Vnde Alt. hoc loeci de sententia Pauli & Aetii probat, inguina vinculis fore
excipienda , tametsi alle ex Galeno fere una ver iatum serie aliter statuit , di stetionem venae , & omnia leuellentia praesdia superioribus partibus adhubenda esse. Sed vetitainus ad Galenum , & qu niam hic locus eli longe maximi momenti, & multas continet dissicultates, mihi liceat paulo altius eum examinare . Hic Galeno propos tum fuerat nos doce re disci en , & commodum usum sectionis venarum vel cubiti vel ituris, qui scribit omnes partes superi
res corporis thoraci, & in thorace contentas sectione venarum in cubito iuuari, partibus autem inferioriis bus thoraci , sectionem venarum in cruribus magis conuenire, qua5 putes inferiores ille interpretatur, quae luata coram, vesicam & uterum sunt. Interutrasque autem eiusmodi partes superiores, &inforiores, renes tanquam ancipites, di mediumque n. dam locum obtinentes a Galeno constituuntur. Vnde fit , vi sectione venarum ex hirisque iuuentur partibus r ex superiori quidem parte, s phlegmone recens
fuerit, & languinis redundatria assuerit, ex inserior iabus autem, ii phlegmone suerit inueterata, nee sanguis redundate videatur . Post ha c Galenus de Phlegm
ne vieri sermonem institiaens inquit eam magis, quam
phlegmonem renum a venas in muribus lectis iuuari,& statiui haec addit: vacuationatius enim, quae in cubito fiunt aliud etiam quoddam malum accedit, quipiam me nil ruas puigationes supprimunt, eo quod sania
guinem ad super Ora corporis revellunt: cum verra excrutibus fiunt, non χlum revellunt, sed etiam menses solent euocare. Hae uerborum sene manifestum est, Galenum tanquam Opposta comparare inter se,seetiri
nem venae in cubito,&iectionem venae in eruribus,ex quo omnis ratio colligit contrarias quoque facultates,& vires utrisque necessario tribuendas esse. Quod fiper Gai sectio venae facta in cubitom utero ad superiores paries sanguinem reuellit, & menstruas supprimit purgationes, vel altera laetio facta in crure, sane uinem ad uterum trahat, & menstruas purgationes prom
Attulimus locum Galeni, in quo ille docet , frictionem venarum in cruribus non solum reuellere ab utero, sed etiam menses prouocare. Etsi autem la tina interpretatio respondea Graecu literer veruntamen ego censeo sine dubio hunc locum esse depraua num que.illam sensu contrario legendum esse, sicuti eum legunt, & tuterpretantur antiquus interpres, necnon Theodoricus Gandauus, qui mea sententia veiarum Galeni nerborum sensum exprimunt. Q siquis cupit habere in promptu utramque huiusmodi
. interpretationem. antiquus interpres sua lingua ita lo . qui tui: Nam eis , quva cubito euacuan t, & aliud quidem malignum, detinent enim menstruales purgati nes, antis pases sanguinis ad corporis superiora. Eis uero quae a crurahue non solum non an iis pare, sed etiain prouocare inest menstrua. Interpretatio autem Gandaui est eiusmodi: quae vero ex oeuribus fiunt tariis . tum abest ut retrahant, ut etiam menses promoueant, quam quidem sectionem, & interpretationem c d iaces quoque Valgrisani confirmant, quos se uiselarissi mi nostri Paterni opera editos furci, huiusmodi enim interpretatione sine priora posterioribus e numniunt,
298쪽
niunt, ora posteri bus respondent, neque ulla re pugnantia aut absurditas a n G seno potest afferri. Altera autem ex par te, fi quis velit alteram lectionem & interpretationem seruare . quod inter caeteros pertinaciis
ter iacit Furasius,ut multa in doctrina Galeni absurda
Primum enim quomodo potest sectio veni in omathus ab utero reuellete, & menses prouocare Haec simul non possunt consistere. Qus revellunt ab utero
menstruorum prouocationem impediunt, quae me frua prouocant , ab utero non possunt reuelle
re. Deinde si generaliter partes supra thotatem, &in thorace eontentat statione verarum in cubito, pariates autem inferiores sectione venarum in cruribus inuantur,quo mois Gai .in lib. de sang. missi cap. 39. d
cet , POMera laborantibus in cubito, comitiali autem morbo, ti .ertigini obnoxios potius in cruribus v nas secandas esse λ quomodo Gal. ad cohibendum suis perfluum fluxum haemorrhoniarum sectionem in brachiis probat st quomodo scribit Gal. ro. de med.
mpl. eap. a. in dolore coaendico sanguinem ipti reum ex cubito, deinde ex crurihus mittendum esse. Demum si phlegmone vieri a venis in cruratius sinis perpetuo iuuatur,quomodo Gai iubet mulietibus ut di inflammatione laborantibus menstrua notore pro uoranda: quomodo asserit in locis muliebribus, in coo iratium trahi si istae venae, quae in cubato sunt, ineis dantur Sed de hac re satis . Facile autem iuna comnia cessint, s intelligamus ad mentem Gai. nune ve nas in cubito, nune in cruribus si eandas esse, non solum pro varia ratione partium laborantium 9 sed etiam pro varia indicatione , quam morbus, S caula morbi nobis suggerunt, unde vel reuellere vel utriua
re, vel simul reuellere, di derivare opus sit. Ad quem
modum etsi partes, exempli glaua, coxa, vesica, ure rus, quae ratione lun4 inferiores thoraca, sectione in narum in cruribus magis iuuantui veruntamen s eo
tingat illas vel infamnratione, uel alio morbo latiora re, unde omnium primum sit necesse humores ad lo cum fluentes reuellere, iam licebit venas superiores inciderer scuti eo tra, etsi partes superiores combrum, cor, pulmones, quae ratione sunt superiores.sectionem venae in cubito magis desiderant,nihilominus si aliquo morbo laborem, qui reuellendi in die
asonem ad serat, tunc liceti t venas in cruribus ioci
dete. Quod s demum non reuulsione, ted uesderauatione vel smul revulsio te, di dei viatione opus fuerit, modo unam, modo alteram proximiorem, Ee commodiorem venam licebit. Riae quidem omnia multis Gal.exemplis facile esset conrmate: sed iis quae diximus uolumus esse contenti, di illud tamen addere de sectione uenae in cruribus utero instammatione laborante, quod uidetur nescio quam dissicultatem retine
Ie. Cum enim ea una parte apud Gal. & omnes rati nates medicos latis conite unilammationibus ante Omnia reuulsionem conuam te: ex altera autem Gal. do crat inflammationes ateri se et Is in cruribus magis i
uari, hinc polissi num Fuch suseolligebat, iusmodi
inferiores uenas leuellendi ab utero uim habere, &propterea graecam rueram,& interpretationem vulga tam illa respondentem seruaudam esse hunc in m dum et quae uero ex cruribus fiunt non solum revellunia sed etiam menses eu Hate solant. vlide Fuchsius quoque utero,&ue sua laborantibus docet lib. s. de med. motb. Opp propriis docet, nec mea seu testia, sine uiagno errore, stati inmotbi mutoueuas crurum secandas esse. Ego autem uno uerbo respondeo, Gal. loco docentem, mi lammationes uteri ea sectis uenis inferiorubus in cruribus magis iuuari, intelligere, non de principio inflammationis,cui certum est, reuulsionem , tisectionem uendi superioris , conuenire, sed de inflammatione progressa, quae non amplius mauisionem aedderiuatioue & sectione vens inferioris requirit. Quod
aut uenae sectio in cubuo ab uino Ieuella tiaras in Gaiatibus derivet, manifestim me traditum est a NdG11 1
ad Glaue.a. cui inquit, in locis mulieribus in contrarium trahes, s eas quae in cubito sunt, venas secueris, derivabis autem s eas , quae sunt in popl1tibus secue ris. sed ad institutum rescamus. Inter cariera omnia reuulsionum genera Omnium consensu sectio vetanae o incipem locum obtinet,iu euiu s administratiniane Galeni prscepta retinenda si an . primum,ex cap. 1 2. de sanauini missionee Sanguinis mi ssonem tanto essi caciorem esse, quamo imiorem in numerum parties lates detracticines auctae fuerint adeo ut non modo se
mel, sed & bis iter, di *pius liceat quandoque sania
guinem mittere, siquidem natura toties excitata & triaritata , faciliu, ac maiori cum impetu assuestit in con trarias partes transmittere, quςo inque ad locos Iabo rantes confluunt. Secundum pr sceptum est ex eap. xi .eiusdem libri quod generaliter pertinet ad Omnem iteratam sanguinis detractionem, in quibus studemus simpliciter vacuare,tempus accommodatum esse eundem diem,exempli gratia, mane bis, vel manet S v
speri eadem die sangu is detrahatur. At vero in qltibus volumus reuestere, melius seret, si vacuatio duobus de inceps diebus fiat,qimd verisimile sit, naturam Demodico temporis interposito magis moueri de raeit ri ad transmissionem humorum in contrarias par res,
quam fi statim & momento temporis unguis detrah tur. Atque hactenus de reuulsione. Hactenus diximus de reuulso nemost reuulsonem sequitur derivatio , quς seeundum me fidium fuerat, sei utens prim indicationi, ut ne sanguis ad uterum vehatur. Ac primo cum derivatio fiat ad loca vicina,do iacet Gat s. mei dicam s. quae erumpunt per uterum, vesper urinas,vel per aluum derivanda esse: itaque licetiis capita venarum h*morrhoidarum aperire, vel asperasti ono, vel folio ficus,de simili ratione. Nonnulli probant aloen ore sumptam , quod inquiunt, culiarem prouocandi hςmorrhoidas vim habere, quod quidem remedii genus in iis aduertedum, qui ad prouocandos menses huiusmodi venas consue uerunt aperire. sie licebit uel civilere, vel leuiore in dicamento,exempli gi tu, Cassia, nisi dis, Miro lanis,Ptunis & similibus aluum mouere. Sie demum liecti ivius ad merum eonsuunt, per lotia derivare, illa exhilaendo medicamenta , qus pterea diuretica appellamuri etsi multi hane det u
tionem , & huiusmodi medieta memoram usum non proban , proprerea, quodqus prouocant lotium, eadem quoque in mandi menses vrin habeant, qua decipi utitur, de qua re posterius tractabimus de nurumutredi L. Au cen. probat vium cucurbitularum,quahinquit, ponendas esse tu per locum inter utrasque an-ch Mitseli, rei dices Quamobrem nec sententia mea
foret inutile, si cucui biiuue, vel fine starificatione in postes lore, ac polirema parte dors in restione ossis faeta & ossis illi s splua imponerentur,& sc fortasse hae
verius reuulsci quam derivatio diei debet Itaque tot modis licebit si ionem meastruorum ad proximo partes derivare.
Tertio loco fuerant praesidia ad primam indicatio
nem accommodata, ut sanguis ad uterum non fera tur,quae nimirum animi deliquium inducunt .sd quod sumnia cum ratione euenit. Cum enim deliquium antini non aliter fiat quam laborante corde, aut primario , aut aliis partibus consentientibus e conis
siun sanguis ad internas partes recurrit, ex quo vilia pallescunt 3e tefrigeramur, unde hae ratione sanguis alio conuersias, non amplius ad uterum tendit. Hoc vero deliquium animi cum mulus modis possit induiser,exempli gratia, tricti nuntior tum praecipue ex vehementissimis doloribus facile exeliatur , quos quidem dolores expedit in patribus superioribus excitari, exempli gratia,uiolenter ligatis brachiis m pressis digitis manua , sed inaxune omnium constrictis mammis, quae ut diximus, longe maximum cum utero conia semum habent. a
299쪽
DE IMMODE R. FLUXU MENSTR. a I
Postremo prohibetur sanguis, ut ne ad vi erum deis fluat usii medicamentorii in ius restigerandi,Sastrarinendi vim habent. ta vi ille cohibetur ac fere immobibis redditur & quoniam num si nodi medicamentis
conueniunt sere altera quoque medicamenta , D struentia &astringentia,qus ad postera rem indieationem pertinent, nempe ut loca uteri aperta, per que
sanguis fuit, claudantur, mihi libet de utrisque simul agere,ut ne cogar sapius eadem repetere. Itaque huiusmodi medicamenta,qus sunt quam plurima,partim interna, partim externa,ex quibus mihi Itatutum est no nulla sesigere quet ea teris vi sentur vis caciora,& quibus uo familiariter vii soleo Interna sunt decocta,vel quae sunt etsi caciora, succi endi uiae, portui irat, epaticae,nenu pharas, sed orae caeteris omnibus simplicibus medicamentis a Gai 6. de sinpl. med.faculi. ab Auerseroe & omnibus ad cohibendum fluxum sanguinis plantago toler probari, quomodocunque vel ex suciaco,vel puluere, vel decoctione, vel aliter praeparetur . Sunt Syrupi viola tus,deendi uia, deross siccis, de portulaca,de planta ne,de agresti, deribes: sunt conse
uae rosa tum, violarum, cichorei, ne nuptaris: sunt corallia, marstat i tm,holus artu ena, terra te mina, rota. ha-
laus iis ac iciae hipocyllis: sunt confectiones diari hod. Et postrem sunt medicamenta stii pefacientia. Atque si res valde vrgat, licet quandoque deuenire ad lyr. de papauere,diacodson,philonium requiem Nicolai Theriac. tecent.& alia id genus. Ex qua hias varia medicameniorum formae pullum parari . Habeatis erem plum . R Θν. d. indiuia 3 l. Naritit ea i s.
uquiei icolai 9 ii. suis. μι Belas. Avicen. inter plurima eiusmodi medicamenta probat vis in aceti, quod sorte alicui mirum videbitur, etivulgus opinetur acetum magna vi aperiendi praeditu esse. Ucrunta inen cum Aui n. conuenit Galenus, qui . de suis'. med. cap. 18. & is. alltingendi vim ha bere, & sanguinem supprimere, scribit . Illud vero exhibendum est non solum, sed aqua temperatum, micam nominant', scuti in sanguine erumpente ex thorace ex habetur a Galeno s. metho. 8. Sed non de- sun i, qui alia ratione aceti usum in praesenti casu non probant,quod nimirum videatur mulieribus.& v ter aduersari,vi docent Hipp.& Gal. 3. lib. de ratione victi in morbis acutis I9. Ac leuera cum sint in promptu alia medicamenta, quae nullam continent disseult rem, mihi quidem tutius videretur, si medici ab illa abstinerent. Sed ad medicamenta externa progrediamur, quς pariter plurima sunt, ac variis modis conficiuntur, ta mei si omnia eandem fere naturam obtinem,nimirum
medicamenta, quae astringendi di obstruendi vim habema Inier medicamenta externa sunt primum pessa ria,quae,vi srpe diximus,sunt medicamenia duriuscula , Oblonga instar suppositorii, ut commode mulieri. bus supponi posnt. Et sit exemplum.
Sed aliquando licet, nutu i modi pulveres excipere, vel lana, vel bombyce, vel linteo serico tenuis sino, s-mul cum album L Oui leo coton. aut similibus, R ita medicamentum sυpponere. Deinde sunt medicameraliquidiora, qus accommodato inlitumento instar Hy- 1leriorum in uterum inliciuntur, quos quidem utericlylteres,ut Galenus notat s. meth. p. ii. Medici Metienchyias appellatat. Et si exemplum:
suciι piamias. 3 iiii. m. c. Tertio sunt lotiones ta balnea, in quibus mulieres de ui insidere, inter quae longiori experientia mihi comperium est, scruta&coxae mulierum lauemur smpliciter aqua frigidiore, tunc supei sua menstrua maxime iuuari, & quandoque ea toto supprimi . Sed tamen alia quoque balnea parari possunt,quae ex
decocto plantag. portulacaedentisci, myrtilloruin,c u solidae, ri Graiiat. balauit. I smilibus, conficiuntur, in quibus quidem ex praecepto Galeni lib. . meth. &. . sumpta indicatione a situ patiis laborantis, oportet nonnulla per i scere, quae vim euis modi medicamentorum ad eum possint deducere,scui facit Auic. qui s-mul cum caeteris medicamentis admiscet calamen-llium , tanquam reliquorum vehiculum , eis ille ab agnatis medicis reprehenditur & irridetur, qui methodum conficiendi medicamenta non intelligunt. P s lienio sunt linimenta,epithemataxmplastra quae pectini, dorso&partibus proximis solent adhiberi . Ac primum sunt olea citoneorum , myrtin . malii chin . Quod si quis praeterea velit oleum astringens s bi p rate, is Galeni reaulam debet seruare, quam illς tradit 4.tuend. va cap. 8. Ea vero est,ut simplicia medicameia decoquantur in oleo difringente, cui praeterea adiungatur portio vini vel aquΩne medicamenta loria resim. Decos io autem sat in duplici vale B. M. appellant,donec vinum vel aqua consumpta fuerit. Exemplum estor R. or οιώ omisimus, rid. Liatrii lib. i.
Deinde sunt epithemata, s ex aquis stillaticiis aut succis fieri solent. R A qtia νtim sas νωm 3 iiii.
Quod non solum extra sed etiam intra locos muli bres potest adhiberi. Pariter sunt cataplasmata,emplastra, quae ex iisdem medicamentis componuntur, atq;
ex iis , quae hactenus dicta sunt , facile possunt intelligi. Sed in ossicinis sunt duo unguenta, alterum comitis', alioumdecoci. Castanearum, quae insigni alii ingente
300쪽
ore facultate pre lita sunt, quorum frequens est usus apud medicos ad cohibendos superfluos menses riminis vero ad prohibendum imminentem ab rium . Medici autem sicut diximus, ut plurimum dorso, Domnulli etiam necis ni mulierum nse medicamenta so lent apponere, qua inuis sorte huiusmodi unguenta remedicamenta hae in re non tantam operam pisssent, quantam multi opinamur e cum veris mile ut imrum vim non parum remitti & labefaetari antequam ad uterum possint peruenite . Unde mea quidem sententia longe magis medicamentis intra locos mu Iietis impositis,quam ea ternis fidendum est. Qus hactenus de ratione immoderati fluxus menstrua a no- his tradita sunt, unius potisssimum symptomatis vide ius rationem habuisse, sed istud non est latis, nisi cata se symptomatas smul asserantur . Hς autem cum tint plures, certum est cuique propriam curandi rari nem eonvenire . Sed cum non liceat omnia perie- qui, nos de iis tantam una vel altera, eaempli gratia, sermonem habebimus. qus csteris iunt maiori, momenti , & frequent toto . I aqi e s mens ea immode rati eae in mia copia sanguiuis: ille ante omnia minuendusest ac potissi num feetione uenas, Nea quidem copiola , eum hinc nullum periculum virium videatur imminere : hc tenui victus ratione , atqi e tis alimentis, quae parum nutriunt, et apti gratia pisciui s. her bis cucurbitis,& similibus: sic eaeretiationibus, tractionibus, Saliis modis licebit sanguiniscopi inminuere si vero sanguinis non cop a sed nimia caliduale, tenuitate acredine fuerim vitiolus, qLod contingu heia
quentissime, tune praecipue sese est remi uendi, dicolligendi huiusmodi prauas qualitates itiditatio . Etutioniam fauenis, ut maiora ex parie,aut semoer talis fit propter ealidi retra secoras intim perierit id neo refrigetationi huius visceris imprimis attendendtim est
E in hoc casu inter extera Omnia piaesdra a si γ' i 1 marum frigid ores habent in senem pr armativa, quales sint aq.is B Uirginis, vili nis, di quae omia uinsunt emeacillimae, haldoianae,sed antequam ad li se alterantia veniamus, non solum utile, sed forte etiam necti rarium fuerit, aliquam lauiorem purgationem adhibere, propter vitiolas humores , quos verisimile est sanguini permisceri, atque esse tanquam vehiculii, unde ille saei lius ad vi enim deducatur. Itaque redundante flava hile,excip aris in holo ras ani cum tama et indis in potione Syr. Ros, soliar. Myrobal. & polim muni citrio. Rha barbaro ea sero laetis,& smilibus. Et
erit confeci . hamcch. Neque verra unqua prates mitis
tendum est, quin prci optiae cauis & fonti prosp1mmus,exempli gratia,cerebro iecori, ventratulo cin his consiliit vera curatio)vnde hi humores solent otione habere. vietus ratio uno Hibo,sunt alimenta boni succi facilis concoctumis, A qua speciatim possnt quoquo modo sanguinem crasssorem reddere atq; illius fluxibilitatem inpediet 'it a totente dulta ex farie,pa
mala alit ingentia Herbari lactuca plantago,portulaca, consolida, ligonum, carnes aut utatum , quadrupe-du . ac pyscipue syiuesitium,ex quihus, cerebra, pedes, di viscera omnia,quod cateras partibus videtur,viscidi Ora principe locii habent. Polus si vel vinum olimplicitia strangetis vel aqua chali beata, vel aqua in qua
plantaginis lolia,tadices di lamina decocta suerint,vel
quia simile . Atque aractenus de superfluo fluxu mira
De Vteri Prostitiis, seu Menstruis Anis. A Lias de menstruis iractantes diximus profluuium
muliebre , & immoderata menstrua inter se dinterie,quod manifes ni me colligi ut ex Galeno,quio.
loe. diffici. a s finem primum tractat. de immoderatas inens ruis: deinde tractationem persequitur tanquam de re diuersa, de profluuio uteri, quod,ille inquit, miniicbie prosluinum appellatur. Sie Aetius inter taetero euo separatim facit rapita lib. is. alterum cap. 644 de nimia mensum pii Natione:alierum s. defluxu mir liebri eo Auli geri . sic Paulus duo separatim facit cap .d- nitrui modi ais etibus duobus Differentia aui ει li hu ui inodi, ut o d in me ni uis immoderatis sania uis propemodum s lectus eis uiti in sum autem muliebri plane varia prO. scutit excrementa, per quae unuuersum corpus solet pureari, de quibus postea statim sermonem habebimiis. Itaque profluuium uteri, ut e Galeno colliguur in lib. 3. de symp. caus cap. 4 & 6.l c. iss ei ad finem cap. s. non aliud,inquam, ell,quam destillatio utera diuturna , perquam uniuersum corpus ea pigatur, quod quidem symptoma exies immutatu: D deprauatas uteri fluxiones reponitur a Galeno
D sserentiae huius sympl. plurima sunt,sed communiores, de potiores tu in uiuur, a quatitare excremen ' torum,quae t Tuunt,qua ivt dixi. plane varia sunt. Nataqtie hun s mcidi ex clementa, modo rubra,mod flaua, nunc pallida, nunc ngra , quandoque alba, quandoque u ridia,ti terdum serosa flea quosa ac forte aliis colorib.&qualitatibus praedita apparet, i. que quidem ainquit Gal. talia lunt specie,quale est id, quod in anim a me red undat. Etenim,exempli gratia, si quod effluit quoquo modo rubi usuerit, sanguinem: si auum aut subpallidum alatiam bilem,si album pituitam. saetum sumiserosa exciementa certum est redundare in corpore. Sed praeter h ic omnia dubium videtur an mulieres laborent gonorrhea,id est, feminis, prostitione; scuti viti facere solent. Nonnulli sorte contentientes diripateticis , qui videntur mulieribus nullum semen tribuere, inquiunt hoc vitium proprie virorum esse minime mulierum. Quibus ipse quoque Gai. quoquo modo videtur fauere, qui ubicunque tractat de huiusmo di lympioniate,tanquam de proprio utiorum sympi m a te videtur de illo mentionem facere. Altera autem ex paste,cum mulieres quoque sevii viti haheant suos testes di vasa seminaria,eaque frigidiora Si imbecilliora,cum pariter non careant seratine, atque illo quidemeritus ore, & tenui re , eum demum in mulieribus e i dein causae possint conuenire, quae in generanda mnotthaea in viris concurrunt: mihi plane videreT conis sontaneum rationi, fit rei naturae , mulieres non mi-
nusquam viros hoc tym promate laborare posse. Sed illud notandum eli, quod mulieres totam huiusmodi fluxionem,qitandocunque di quali scunque ea fiat, aliaba mentirua solent appellare, quod omnino alba quaeiadam excrementa perpetuo cperis commisceantur . Nonnulli autem quaerunt hoc loco , scut non soluminas, sed etiam mulier laborat minor thsa, an pariter non solum mulier, sed etiam vir, mensi tuarum albarum fluatione possit laborare, qus fluatio in maribus proportione muliebri fluxioni respondeat; Ets vero
multi id negant, & potissimum adducti argumento , quod mulieres sint viris fiuidiores ac propterea pluribus quoque quam viri abundent excrementis et v runtamen non mihi videtur alienum a ratione, &ret natura mares quoque em I modi fluxione labo