Alexandri Massariae Vicentini, ... Practica medica. In qua methodus accuratissima traditur, & cognoscendi, & rectissime curandi omnes humani corporis morbos, ... Cui recenter suis inserti locis ex ipsius auctoris autographo desumpti conspiciuntur bin

발행: 1607년

분량: 603페이지

출처: archive.org

분류: 생리 & 의학

381쪽

suetudiam puto Aula. si isse imitatum . adeo ut sub

aetate,& tempore comprehendere volaetit aegri temperamentum corporis habit in ,regionem, institutum vitae, consuetudinem, tiaria a quae habent eandem ra

tionem

. .lis cari temptita morbis naque si ille fuerit, velox freque s& magnus, demonstrat morbum acutum: si Gntrario modo se h theat,demonstrat mo. hum diuturnu: quod maxime conuenit Galeno,& rationi namque ille sertihili .de causa pulsuum s. 4 de ea uss pulsi 6 S laque dxi s. huiusmodi pulsus fieri ea causis ealida, & in diacare facultatem robustam, contra vero pulsus paromataracis & raros oriri ex eausis frigidis, Ze indicare 1

cultatem imbecillarea quo facile est iligere m ML

su veloei, frequenti,& magno, morbum celeriter pr eredi, ac statum propinquum fore, cum pulsu autem contrario morbum tarde moueri, 1 arumque longius distare

νum I E ax Q. Transi Avicenna ad alia signa, qui sis

ii nim. muntur ad accessionibus, & primum ei rigor. qui si - ' fuerit breuis, dreuem quoque moi bura, s fuerit diu. turnus morbum diuturnum figna Matreuius ratio collio potest ex Galeno 1 de symp .eatiss. 7. Etenim cum

ille doceat. rigorem fieri posse ex causa mordaci, tum calida,tum frigida, illum oue propter hane causam, nec non propter maiorem vel minorem copiam odo fimri breuiorem di longiorem, fatis constat, rigorem qui fuerit breuior materiam eas idiotem & pauciorem , admoue morbum acutum indicarer contra autem quo rigor fuerit longior ateriam frigidiorem & eopiosorem orbumque outurnum demonstrare:quod si fuerit khris fuerigor tunc erit breuior altera,quae r a

rem habeat, Od tamen initiligendum est des tibns eiusdem generismamque si sententia h te intelligatur de febribus chum figeneris,esser tilia, quoniam Axempli gratia, in tibie quotidiana nullus est rigor, quare

deberet esse breuior tertiana exquisia in qua insignis est rigor, quod tamen falsum est. in aute Avicennavelli: Lbres unius genetis esse breuiores quae sunt sine

rigore Alteris qua luat cum rigore,idem ess ac si dixe rii, sebres con tinuas esse breuiores interpoliatis quod verissimum est ea praecepio tradito a Galenor . epid.

tinuis febritius idem vilere unam diem , quod in i

. termittentibus valet una accesso. quare, exempli gra- tia,cum tertiana exquisita lautiore Hippocrate & Galeno apho. s. septem Paroaysmis quam tard fg.ne iudiemur,qui continet 4 dies, tertiana autem cout nua septem diebus, certissimum ell, hane illa esse bl

ui rem . .

pia a.. na signa demonstraulia tempora morbi,qus sumuntur. - ab accessionibus: ramque s accessiones ani ei peni horam consuetam, signiriant a monum. si deinceps &post anticipationem steterimin adem tempus seruauerint . indicant vigorem quod si tandem postponat,d monstrant de linationem I quam sententiam declatat Avicenna ueram esse iii illis seisidias,quae suapte natura,non perpetuo augemur aurium minur. Hane parie Avicenna accepit in Hippocrate raphor. 4 di circui-

tuum successiva incrementa,&α ς accurate,&d: suse explicatur a Galeno a.de crisibus ν &quia Avicennata admodum obscurus,confusus & Imminutus, bene erit hanc rem alioqui utilem , ex Hippocrate & Gai no sed tamen quam hi issime explicare. Itaque Gai.Lde crisbus x proponit varias medicorum opina Ones . de rato ne cognoscend i tempora tacti horum e namque

alii putat at seorsim eons derandum esse,utrum acces sones anticipent, vel postponant: alii vero ad illarum

longit idinem respini ebaiti incinnulli ad magnitud. . uralii autem non solum haec ipsa, sed etiam declinat s nes coti templabantur, qui quaciem propterea quod diuerta sentiren t,ulier se altercabantur,cum tamen liceat

quae dicia sunt omnia, & alia quς dam contingere, &omnem litem au serier quam rem Galenus sequenti docet accuratiissime. Huius do trinae sumnia talis est , tonsi derandam esse non solum anticipationem aut postpositionem accessio iris, sed etiam langitudinem , magnitudinem, ac remissionem symptomatum: haec enim simul iuncta, quod separatim sacere non possunt, morbi tempcira practare demonstram,quippe accesso

consuetam imissionis horam anticipans , multoque

longius, ae vehementius affligens manifeste inducatinerementu in : s haec Omnia accessonibus aequalia, &sbiipss smilia,& eodem statu manserim,vigorem deis monstram, demu/nque s aecessiones tardius invadant, quam consueueraut, si hreuiori tempore durent , di prioribus fuerint mitiores , & cum leuioribus sempto tabus , iam declinationem adesse signum est.

ει quandoque cunas uniso ax dis is diis. Meis .m l X. sui si isti m Auic in hac parte accepit sena temporum morata ab euacuatrone, qns contingit in accessionibus e mm .

etenim si in priore accesso ne fiat vaeuatio per sudore, lotium, uel aliud simile , sequens vero paroxysmus si longior, re vehementior, hinc licet colliue e morabum sine diuturnum , quod vaeuatio fuerit importu na, & materia noxi . in ignem copi in demonstret rquae sententia est Hipp. 4. aph. 16. Febr ci iaciti sudor superuetuens , febre non defici ente, malum I pr rogatur enim morbus. 3e multam humiditatem reaia ficat. Et Gas .m com . malas,inquitimi ludore tum quia morbum non soluit, tum quia ipsum prorogata fgnuficat. Caula vero prologi sciuis est inulta humiditas, quam in tempore longiore concoquente , & .siti soluente natura necessat vim est morbum cile di

iurnum.

mo hoc loco Aui . se , ita ira iracia tria actionis,& eontraria coeli ni,quae inter caetera Umma principem locum obtinent in cognoscendis temporibus morborum .

at hinc insain rem traei is I .de crisbus s. post quam recensuit & lpeciem moris.& anni tempora,& circui tuum inter se incrementasu extera omnia, quae hacteianus sunt commemorata . Erit num hre snt salix ad exquisitam temporis no borum gnitionem:respondet autem, quod huiusmodi signa nequaquam lassi ciant,propterea quia eis illa habent artificiosam conieeturam, quς illo interprete C s prosime ad veritatem accedit, tamen ab exquisita di integra ratione mulium deficiunt: itaque docet nonnulla iis fire addenda,q iat absolutam e stultionem peificium, ea vero sunt , qua Hippo a πιφαινο ιανοι latine luperuenientia, aut post appale ilia latinii non sunt nis symptomata, quae minimae morbo inuadunt,led deinceps postis quam inoibus inceperi opparent tilia pereeniunt; inter quae, ut idemscribit Gal. c. s prima & maxime praeiacipua sunt fgna concoctiosi is, quae ea qui sta quada ratione uniuersalia morbi rem mi a solant demonstrare, de quibus quidem signis, tam coetionis, tum contrariis coetiom,cum G ι l. frequenter. maal me aut e toto t.

lib.de ensibus uaciet admodo d ssi se accurate, fit perspicue,super caneum mihi videtur de iis hse tempore lonstitis agere.

diti, tignas, quae faciunt ad c g lolcetida tempora m i xbi viuuet salia,Au . in postrema parae huius quarti ca ae matIispitis nos docet rationem cognoscendi tempora motis m. borum particularia,quae non alia Ium,quam tempora accession uim quam fere totam ille aecepit ex Gal. lib. de tempora bias morb. Itaque accesso, periodus, ves ci cultus,Gal definitor 1 .aph. com. 31. nihil aliud es .

quam fmilis reditus ad idem , exempli gratia, s hodie

te is is Murami hora o de eras redeat eadem,hoc istum te in pux x a. hora r. accesso vel circuitus appellabitur . Porro h ulmodi circuitus multis modis diu di γ' sum, ut Gal admonet de tempor. inorb. E. 8e prImum in duas magnas paries, quarum altera per cinet ad prum um

382쪽

mum insultum,usque ad ultimam remissionem, nempe

principium, incrementum, Ae vigorem. in qua Mnfi catione surabit Hi p. r. apho. Ia. Inaecessionibus a cibo

abit mendum est , siquidem nullo ex hoe triplici tempnre licet aegrotum nutrireraltera autem pars continet

solam declinationem quas pariter duplaciter potest diuidi, nimirum in remisssionem, Ee in se, ieitationem ruando succedit: primam partem accessionem, secumim declinationem vel interuallum Gai appellat.

Secundo accissiones diuiduntur in plura tempora , ex Galen. de tempori s mollior. cap. I. quandoque sex, scit. principium intimam partem augmenti, quam inaequali tatem vocant,augmentum , si a tum, declina iationem , 8e infibricitati nem et Interdum diuiduniatur in quinque prstermissa insebricitationera liquando in vi praeterm cssa,& an febricitatione,& inaequalitate: qu r polirema diuiso caeteris omnibus Galen. videtur fuisse magis similiaris. Auic. in praesentia aceemonem diuidit in qu naqa partes, principium,in i qualitatem saugmentum,ssalum,& declinationem,erpo. Descributur principium,quando pulsus coarctatur siue constringitur,partesque extremat aequirunt colorem plumbeuiu refrigerantur. Scribit Gai q. de py laeto ex pulsib I. in plerisque pratica pias labi tum clarissime de tota e

terna sumificie eorporis sanguinem recedere, Ae conis sugere ad interna viscera,ex quo fiunt compressiones, di obstructiones,distentionesq; arteriarum praeci Pu xum,propter quas hoc tempore accessionis pulsus primo sunt in aqualese secundo. languidi, propte ventriculum , & facultatem male asseciam e tertio parui : equarto rari, propier facultatis imbecillitatem,nec non insgnem sigiditatem riure ergo primo accessionum pullus fiunt inaequales,paruigari,extremae partes refria geramur, & catera sequuntur sympio mata posta ab Atii c. de quibus tanquam re manifesta non est longius agendum.

Ea hora avramin. Avicenna diuidit augmentnm in duas partes, quarum prima est, quando pulsus incipat apparere,& quoquo modo fieri magnus,& velox,cum prius esset paruus, de tardus,& calor spargi uir in toto corpore secundum aequalitatem uia sonat antiqua tu ra,& noua ,sed ego puto potius legendum esse, secundum ilia qualitatem, qua lectici magis conuenit Gai no,& ration ; quoniam hoc primo tempore calor non difffunditur diqualiter per uniuersum corpus, sed fit pugna inter calo Ie iti se gus deo ut manifesta v musis ue sun a appaream,& caloris, S hogoria,ac vere quo am inaequalitas dici debeat. Hanc lectionem confirmam,quae sequuntur,& pertinet ad secundam parte , quae defintiui esse, quando caliditas a qualiter per i tum eo reus diffundii uir quod si in secunda parte augmenti calor aequaliter diffunditur,ut in prima ina qua Ilier diffundatur necesse est.

D iama flvias I Status est in quo caliditas sparsa cum

atqualitate remanet in eodem statu , & symptomata sunt m a ma,nec non pulsus fiunt maiores, velociorestitiequentiores; quod notandum est potissimum e M verum , secundum diastolen , cum prius maior loret

systole , siquidem ut stribu Galenus 4. de praesagiora

pulsibus vltimo r vhi fumosum excrementum redunis

dat, sicuti in principiis accessionum,tunc syllole fit magna : ubi vero potius pura abundat calidius , ut conrargu in vigore accessionum , tunc diastolem tot redditur.

declinationem in duas partes,alteram in qua calor, Aeomnia declinant pulsusque incipiunt temperara,& dire ad suam aequalitate ma alteram in qua sequitur suis dor, cum quo omnis febris dissoluitur, sicuti freque ter euenit in declinatione tertianae exquisis ι de qua quidem declinatione Auic addit quoddam documeniatum maximi momenti, nempe Beouenter contaneere

apud mortem dispostionem quandam, quae est stivis iis de elurationi,ac s ager omnis periculi foret immiana sic in uiam me fidendum elisium potius maiadueris

tendi aediligenter obsertiandi sunt ipsi pessu an magna,& sories fiati .nee Dei quod notandum ille accepit ex Ga . de cristi f. qui cum statuisset, ut supra diximus, neminem poste mori in generata ac vera morbo. rum declio araone,fatetur quam plurimos in particularibus accesti Lum declinationibus interire, ex quibus nonnulli tepente moriuntur, adeo ut domestici animo potius deficere,quam mori ipsos putent: quidam vero paulatim, non repente intereunt. Verum non parum anteres inter eos qui mortis ratione citius quam spe

Tabatur,ad imaginem de line nonis deueniunt, de illotqui vere declinant, quod plateipue discrimen ex putis bus petendum est: namque in honis, Se veris declina gionibus pullus semper fit vehementior, magis ordia natus N aequalis, Scisi quis vestrum cupiat si gula particularia morbi empora paucis verbis in teli gere, is Gal. audiataeui a.

de rat vici. in moth. Icu. 46. scribit ad hune modum rAecessionis principiti fit, omni caloret a toto corpore ad eor , thoracemque se conuertente: incrementum , cum paulatim ad extremas corporis partes sese eripandit: status,cum ex aequo totum corpus Occupat: deis

cluisti contrarium principio modum habet, perspirameleat caliditate, atque medium corporis relinquentes quod Hipp unico vel bo ostendit,inciuiens: Et cum ea liditas ad pedes descenderit, quam doctrinam plane aptioris iram, & admodum perspicuam, equidem censeo doctrinae Auici&prolixae,&obseura longissume anteponendam esse. Et temp.s νἱιωdinti me νuattis . In his murcinis vertas Auic.quibusdam videtur tradere mulas, propter quas moi, redduntur longi,vel breues, sed puto eum doeere eausas longitudinis,& breuitatis accesssionum , de quibus continuatio sermone loquiatur : Itaque inquat, tempora morbi produei, aut propter multitudinem, aut propter grossitiem , aut pro piet frigiditatem materiae quam diuturnitatem qua

doque adiuuant,& tempus anni frigidum,®i H-gida,&e as frigida , & debilitas caloris innati, &culis spjssitudo. HV Avicenna. At vero Galan .a quo ille transcripsi, Ionge distinet ius hane rem traiiat. a.de difffcb. pl. & vltimo,qui ad summam Bibit,aecessiones fieri hreues ut longiores, propter tres causas. i. ratione materis . a. ratione virtutis. 3. ratione

habitus eorporis. Nam plura quidem figidiora , gelenta,& erassa, ongiores e sciunt accessiones,pauci ra autem, ruralidiora, fle tenuiora, breuiores e quod

fine dubio illa d sicilius,hse facilius concoquantur,&expellantur. Sietobur quidem facultatis breuiores, imbecillitas vero longiores faeit accessiones,siquidem facultas valida facilius,& promptius, contra imbecilladi scilius, di tardius a se expellat, quod est alienum . Tali ratione, corporis habitus rarior , quantum in se est, breuiores effeti accessiones r densior autem Io giores: nam per corporis raritatem vel iter vacuari id quod redundat est necesse, sicuti per angustiam me

tuum excrementa facile retinentur. Ita omnibus Gmul concurrentihus,aut longissima, aut breuissima fit accessio:longissima quidem, Ob erassitudinem,& mulis titudinem everementiae facultatis imbecillitatem, Mmeatuum angustiam: breuissima vero propter tenuiti te paucitatem crementi robur faculi tis, de viarum amplitudinem. Ad quas quia dem tres causas, quali continentes, &

tempus anni , 8e cςtera ad genus commode res runtur . Atque

hactenus . de expositione 4.

cap.

383쪽

ti doctrinam ,& ordinem Avicen. uui de illis agita . capitibus, notas totus annus non sutaeret: quare ad veliram utilitatem mihi libet breuiori via progi cla, ut quamprimum possimus accedere ad febres puis aridas, qudi ncuti sunt frequentissim .h ,ita propter alias euidentissimas rationes longo interuestra catteris Ο-nibus lunt utiliores, de accuratissimam explicationem

desiderant. Sed vos id primum scire vesim , hunc

ephemerarum tradiatum minime fore inutilem , di superuacaneum , ut multi opinantur, propterea quia medici, aut raro , aut nunquam ad curandas febres ephemeras vocamur: Nam tametsi illud vetum est, nihilominus quandoque etiam,& a nobilibus,& a primcipibus viris solent vorari a quod s itaque haec febris probe non intelligatur, imminet ut degeneret in f htim putridam, hectica in , & alios morbos grauissimos,quod praecia re nos admonet Gal. i. ad Glau. qui scribit, curationem harum febrium in promptu esse , sed illarum cognitionem maiorem diligentiam postu. Iare, squidem nonnulli ah initio, veluti vino pleni, aut sole exusti, aut ira concitati, aut alia simili eausa correpti quae nocere possi , putantes totum periculum in causa antecedente consuete,nee aliam latere dispoiastionem,eirca vicius rationem neeligentius se hau et, ea quo in insanabiles moibos prolabuntur. Ad quem

modum ille iterum docet s. metho. a. 1 meth. 6.s

ruem ephemeram male restituta victus ratione per stolados medicos diatri tarios, ac maxime in corpore bilioso, transire in febrim acutissimam, atque ab iis in hecticas,ae tandem in torridum martimum: cuius notabile est exemplum apud Hipp. epidistio 3 19. de quodam aegroto,qui calescens coenavit, & potauit largius orte opinatus febrim fuisse ephemeram, & nullius momenti, cum tamen fuerit febris acuta, qua 1llum sustulit de undecima. Itaque nos cum Avicennauacia bimus die febre ephemeta, sed breuiter , ac se

te summatim l. denomine, ac essentia. x .ded sis 3 designis, postremo de curatione. Videatis vos Gal. tot ε.& pro partes metho. cap. a.&3. prima lita ad Glaue. cap. I. & vlt. primi lib. de dissere n. febr. nec non cap.

lah. a. de cii sibus, ex quibus locis Avicenna tra seripsit,& nos quoque hauriemus quaecunque ad hanc

rem pertinent.

Diximus tres esse praecipuas species febrium, pro tribus principalibus partibus nostri corporis, spiriti-hus, motibus, solidis,quas occupat calor praeter naturam . Illa se is quae Occupat spiritus, ah Hippo. 4.aphor .ss ε'φημερα dicitiir,a Latinis Diaria,quod nomen inquit UM 9. metho. p. r. minime et de subluntia istius febris,sed conuenienti nomine destituti, cla moris ac breuioris docirinae gratia, is eo quod saepius euenit, ita appellarunt: etenim vi plurimum accidit eam vitra unicum diem non prorogari a quod tamen est intelligendum de febre ephemera, quae con pendeat ex ovilructione: nam haec, ut docet Galenus loco

transit primam daem, di usque ad tertiam, di plures dies extenditur, ut posterius vid edimus. Placet nonis nullis hane febrim tia appellari similitudine cuiusdam animalis, ius Aristoteles meminit s. de hist. animal. cap. 39.ad finem,quod in post meridianum usque dieii tempus vivit ac volat, mox destendente sole mare scit & languet, deinde fimul eum sole mora iurisitam non vltra unum diem agens, ex quo grace a φουμερον. idest , diarium, es appellatum. Sic apud Dioicor. Colchium herba ephemerum dicta est lib. 4. cap. 79. R go. quod nonnulli assimant, illud eadem die qua sumitur,interficere. Ruic nain cum Eo nonnulli a

tis commode, mea sententia, sebrem spiritalem, vel

spiritu iam vocant, quod in ea sint accensi spiritiis , ncuti alteram quoque a subiectis humorrhus,humoraiahem appellant. Sed de nomine satis.

Quid sit febris ephemera, facile vobis eonflatili , εμ sas memoria repetantur , quae supra diximus de A. MM ΨM-htium definitione in uniuersumquς suerat rator M.tiuus mutatus in igneum , adeo ut laedat operatimnes: namque s huic generali definitioni addatur pt ptia quadam differentia, scilicet quod huiusmodi calor si accensus in spiritibus eordis,iam habebitis integram libris ephemerae notitiam, hune in modii: Febris

ephemera est rator prater naturam accensus in spiritibus cordis,minium laedens operationes.

Disserentiae febris ephemerae sunt plurimae, inter

quas illa non videtur prstermittenda, quam ponit μΑuic.cap. 4 pro varietate spirituum in quibus accinia

ditur ealor praeter naturam: namque alia dicatur combratis,accelo spiritu animali, qualis est,qus ster Soleralia dicitur cordialis, accenso spiritu vitali,qualis est,qus fit ex badneo: alia dicitur hepat ira, accenso spiritu naturali qualis est,quae prouenit ex alimentis. Qua quidem differentiam ego puto non solunt lateruataneam esse, sed etiam nullo modo posse consisterer etenim quantumuis spiri rus animalis,vel naturalis ponatur in calefacto esse, nis huiusmoda caliditas perueniat ad spiritus cordis vitales , iam nulla se s ese potest, quod satis supra eonfirmatum est. GM.f. metho. x. 1. de dissistas. aliam videtur asserte disserenitam febris ephemerae , qui docet nonnullas fieri accensus spiritatas nonnulas calefacto sanguine,

non autem putrescente 'priores ephemeras simplaces,

posteriores ephemeras extensuas, vel plurium dimium appellat. De qua quidem re ita habendum est ad mentem Gal. Etsi rator praeter naturam occupat sat guinem, tamen huiusmodi febres ad diarias refer edas esse,quod unam naturam cum dimis habeant,vnamq; accessionem perpetuo ad finem, usque in paucos dies porrigant: ex quo factum est, ut Gal. voluerit potius vii nomine usiato , & illas diatias appellare, S ad unam speciem cum diariis redigere, quae perpetuo calorem habent mitem sue in spiritibus,sue in sanaui ne

accendatur,quam nouum nome fingere,&duas febris species constituere,ut hae ratione tres tantum prires sebris species Aphemma,putrida,hecitra conseruaretur . Quoniam vero huiusmodi febresars eande harunt naturam cum diariis, tamen habent accessionem dimis longiorem,stus in multos dies porrigitur, propterea diuersum ab illis nomen sortitae sunt apud veteres medi cos,qui synochos sine putredine eas voluerunt appellare: quarum febrium tres sunt modi paroxysmorum. vel perpetuo similes,vel crestentes, vel decrescentes,

ut iam daximus.

sterum disserentiae febris ephemerae maxime prineipales ae propria sunt, quae sumuntur a musis, a quia hus illae originem habem,ut Galen. Auleen. & Omnes consentiunt , quamuis in tradendis huiusmodi causis

non ita videantur consentirer namque Ruic. tap. Io. illas refert ad tres sontes x.ad perturbationes animi. a. ad dispositionem corporis. a ad ea quae exterius o currunt. Gale. autem quinque numerat capita, quς sunt communia, & accommodata ad effciendoso nes rem stati s r siquidem scribit lib. de causis morborum cap. . in cimnibus corpori hux, qus seipsis plus satis incalescunt,calorem augeri vel ex motu , ex putredine, vel ex vicinia alterius corporis calidio ris vel ex constipatione,vel ex alimento ad calefacie

dum idoneo: qus singula deinceps adeo plane ab illo

explirantur, ut non indigeant longiori explicatione rquoniam vero nos interpretamur Auic qui tramiliane partem satis distincte, di copiose billius methodo non discedemus. Itaque primum contingit, lebrem ephemeram fieri propter dispostiones sue perturbationes anims, quς ab apis Λuic. decem numerantur , angustia, inlisita,

384쪽

Sanua qua

336 LIBER SEPTIMUS.

exissimatio cogitaHo,ita.vigilia,somnus,tranquillitas,

imor, Mutilum e quorum omnium lymotomarum vna est ratio, quod ea possint spiritus agitare, in ira movere,atq; illos accedere.Gal. 1. de crish. cap. utantum modo e attinerat vigilias, tristitiam, timorem, ita

ritudinem, ita in sed iis addit & omnia quicunq; similia sunt,qui verba reneraliter videntur , omnes animi periurbationes coprehendere. Detraititia, ira, tin re, vigiliis , cogitationi h. nulla est dubitatio quin possint spiritus infl in mare,& febre accedere, quare videmus homines quandoque propter nimiam tristitiam, iram, timorem, vigilias, coeitationes, ut propter nimia studia,propter nimium amorem,incidere in se es eph nti ias: lad nonnulli dubitant,quomodo ex nimio sonano vel gaudio,quotu meminit Avicenna spiri tus polia

sint accendi, si quidem somnus eum fiat ex eausa frigida,videtur potius posse refrigerare,qioni calefacere :pariter in gaudio nulla videtur esse caloris accensio qui magis imminuitur & di sso luitur,adeo vi narreni h litoriae quosdam nimio gaudio ante iam . Sed responde iis , virumque somnum N eaudium posIe omnino

totum corpus ac longe magis spiritus accendere,ac imbres excitare,ciamque in diuturnos mirci multi eleuatur ac detinentur vapores,qui propterea redduntur calidiores, qliod neminem puto esse, qui non aliquando expertus fuerit, dum aritate in meridie dormitur,adeo ut huic facile i psi quoque spiritus cordis possint aecendi:,ndescribit Hip.ε.ep d. iecio 4.i4.semnuna paries internas reddere calidi tes, externas frigidiores, v g lias contrario modo se habere . sie in gaudio res ipsa monstrat,ea lore in & spiritum vehementer moueri. calescere & dilatari pei totuin corpus adeo ut s sed , verum est, aliquo tempore qui mp a ex gaudio intentia

se, veri simile st, id potius d si pato, quam restigera iocalore & spiritu saetum fuisse Itaque nactatione pro pter animi perturbationes continga febrem epiaemeram fieri. secundo luccedunt dispostiones corporis,qns sunt duplices,vel cum motu vel sine motu: ac primum fi fuerit motus febris ephemera fit ex labore,quod frequenter euenit, quia tunc artus co fricantur ligamenta incalescunt adeo ut ei iismodi caliditas facile possit 1 piritihus cordis communior ι lecundo ex vacuat ione , de qua tatnen nonnuli do b tam , quomodo Lbris ex vacuatione fieri possit, squidem tantum visetur abesse, vi s mulctim vacuati ne spiritus inflammentur, ut portus illi dissoluantur, & totum corpus rcf igeretur . Sed respondeatis,id quidem verum es hinc sspenumero homines propter in senem vacuatis nem refriger ri,quo tempore nulla sequi tui febiis ephemeia,sed nihil obstare quin interdum spiritus quoque agitentur, de iussam me tur,adeo ut facite Lbti, pcistit ocitaris tertio ex uti ote alicuius pariis,qus simul cum dolore fere semper solet an calesceret quam D ex syncope, in qua calor natiuus δε spiritus perpetuo ad cor confug uti qum to ex fame in siti itaque manascitum est viramque ex sc te corpora humorc sque , ac multo magis sp: ritu Sposte accendo e. Sin autem nullus contingat motus in corpore, tunc fit sibi is ephemeta primum ex oppilatione,quam ego puto illum intelligere part mi obstructionem interna rum parcium,partim austriet ιonem externarum,& eu' tis: liquidem ut G a'. deciarat copiose .methci cap. 4. hiis ex utraque potest origine in habere; secundo excruda tare,quae apud eundem Gal. cap. s. est duplex, itera in qua alimenta in nid rulentam , & su mosam qualitatem corium pun tur , qu . Plaec pue in naturis caliis

dis,& scci, pessima est,accitis iure febris accenditur rallela in qua alimenta in qualitatem acidam conuernantur,quae δε ni nub frequens si, R minus pelicti losa: de qua utraqs cruditate ille traciat accura tis; me,&nos quoque os in ira iantes de cholera diffuse legi mus. Tertio si febris ephemera ex bubone, de qua Gal. i. de dissichn s. agit dat gentissime, quo loco illius

generationem practare docet, illamque distine uva febribus nudi ea humorum putre line contistunt , Ut

aut in aliquo viscere,aut in cauri δε maximis uasa fie ri contingit: quod sane discrimen in summa tale est, quoniam in feoie ephemera parat buboni proxima una post aliam calor lque ad cor distribuitur, putriada autem fuligo ad ipsum non pelueait,sed ibi manet in bubonis loco cii inscripta , lota alteratione pereontinuas partes caloris ad cor perueniente: contra vero in febre putrida non solum calor prater naturam accendi ur,sed etiam simul veluti fumus quidam a putrescentibus humoribus per vata a visceribus otta, aut illis inserta ad cor solet di ferri. Quarto si febris ex dispositione corporis, sue nam eis; as tu exasperitate, vel scritate cuirs: namque vi strabit Gal. η. meth. di immoderata siccitas exiguos cutis mea tus deniat, ut propterea retentis fuliginosis excrementis, spiritus incalescarit δε Lbris generetur.

Postremo loco Dbrem ephenuram contingit fieri per ea uae exterius accidunt, scura per adustionem so lis, di densitatem cutis sietam ex Dgore, vel halneo, vel aliis rebus adstringentibus,quet sutit manifella.

C A p V T VI. De Signis Ephemerae Febris . Avicemia in hoc sexto capite tractat de spnis se

brium ephemerarum , quae iracutio est uti lass-ma, eum hulta isodi febrium cognitio fit diiscitis, aenis probe cognoscantur multa immineat pericula, scuti diximus , ut autem facile , ω ordina e hic res intelligatur, is hac omnia signa ad quinque praecipua capita veluti, quocum fomes mihi videntur posse re ferri, nem pe ad qualitatem caloris, ad pulsum, ad imrium, ad formam, de ad causas: etenim cum feb is sit

sub genere calori 1 praeter naturam . merito prirnum signum sumit ut a quat itate caloris. soni secundo pulissus,& urina,quae in o sena .serabit G ilen i. ad G auo cap. x. in omni hus te, ibus esse maxima, & ptines palia , idq; lumnia eum ratione, squidem iam cons Iliu- tum est , sane isectione cordis nullam febrem posse consuere , cuius functionem peculiarem conliai putisum esse. Pari ter, quod docet Gal. 1. de crisbus,cap. I. eum febres sin t mala uenos generis, sub quo cerrum

est arterias ovoque continera, res circo medi eum urinis promanantibus ex venis,& arteriis maxime attentu messe conuenit. Tilmes formae vulgare enim est renun

quodque cognosci per propriam formam, ae polire- . 'mo sunt causae , quas manisellum est euidentissima

signa nobis indicare.

Primum ergo calor sebris ephemerae est mitis, suauit,ac fere si lis calori naturali, tameis inquit Gal. a.

de crish. is . non perpetuo sit idem, atque eadem ratione talis appareat, sed nonnullis eontestim ad prumam manus in leuionem, aliis vero posterius, vi pa lo poli videbimus huius ratio est, quoniam ex Gal. 6.epid. se La .as. hic calor fundatur in mater a miti, minime acra δε mordacerti es ,inquit Auicaicuti caliditas corporis laborantis ' ebrii. Pulfum,ietibit Gal. ,. de trisb. I 3. ad celeritatem, ad ii equentiam, di quandoque ad magnitudinem ac deie,exquisite autem illam aequalitatem, quae est secundum naturam δε mollitiem, de ordinem. retinere. Quo loco notandum est, Galenum asserere, pullus esse magnos, non perpetuo, quoniam ut ille se ipsum interpretatur 4. de praesagio ex puisb 7. initio O nnes ephemerae,quatenus ad febrem perii net, mutant pulissus ita celeritatem, crebritatem,& magnitudinem, sed si concurrat alius a tactus, mu tat ira quoque in pullu, quae utrique re,pondeat, appa ebit . Exempli gratia, in iis qui febricitani ex nimiis vigiliis, labore , is me, in quibus verisimile est virtutem redditam esse debiliorem, ut pulsus quoque fiant parui ne et se est a quod eli Galani I. ad Glauc. 1. Pulsus praeterea in se i

385쪽

DE FEBRIBUS

his ephemria fit vesocior In diastole quam in systolardi ratio est, quoniam, ut supra diximus ex Galeno, diasto e facta est magis ad rinigerationem calori is ola contra magis ad expulfionem fuliginis: at vero in hae sitire lotae magis est opus restigerare calorem metum,quod fit dilatata arteria, quam expellere lalistinem, quae nulla est, quod accidit arteria contracta, de

qua quidem disserentia diastoles Ee systoles in libri

ephemera, siquis plura cupit, Galenus tractat accur tissime tale different.febr. 7 3. de praesagii ex pulfibus T. Quia verbo haec res latis est cognitione dissicilis, ac Pot litiunum quatenus pertinet ad systolem, in qua diasciplina ipse quoque os s latetur, se multum lati

rasse, Avicenna dat canonem, si pullus fuerit ambiguus confugiendum in ad respirationem: si quidem conummit inter omnes, unum respirat nis & pulsus usum finemque esse,nempe custodiam caloris innati, nee non utrumque propter easdem cauus similes mutationes accipere a Postremo autem pulsus in libre ephemera, cessante accessione, in suum naturalem staturum reuertatur, testimonio Galeni rad G e. 1.& assimilatur ei, qui in lanis deprehenditur m in nulla alia febre ad naturatim habitum reuertatur, neque si multum temporis inter prunae accessi is finem , de secundae pi inci

Pium intercedat , quemadmodum euenit in lem

nis a de quartanis , in quibus aliquod signum ro

manet

M . Tertio lora sequi rur utina,quae prima statim die eon

meta apparet,ut Galenus teritura. de different se . I x de trifidi 13. . ad Glauc. a. quippe quae aliquando hona sublimamenta, quandoque subsidentias, interdum nebulas habeat . omnes autem generaliter sunt poni coloris i quod maxime eo auenu rationi: cum enim calor sit accensus minime in humoribus, quI continemur in venis,sed tantum in spiritibus, necessinum est,ut vrim sint omnino iis fimiles, quae lacundum n turam se habent, aut non multum recedam a statu .aturali .

Quarto lumuntur signa libris ephemerae ex larma, quam solet habere, per formam intelligo illius dispota

ionem,& particularia tempora principium,incremea um,statum declinationem. itaque inuadu sine mgore, horrore, frigore, cum nulla sit materia quς trans. mittatura venis extra venas, etsi aliouando per aec

dens siquis horror potest apparere, aliquo vapore acri Heuato,sed ille omnino fitem letiissimus. Augmentum est 1iserum &aequale, tum in pulsibus,rum in callo te .cum nulla ad lit materia, quae aliquam ins qualitatem . possit afferre, sicuti aliis febribus contingit. Status plane est mitis di moderatus, fine labori ac symptomatibus a

Declinatio facilis est, & breuis, quae fit eum m dore , aut omnino crim luaui quodam vapore, quam persecta integritas , fle inti citatio sciet excipere: an qua si forte prius dolor rapitis, aut alterius partis inuaserit, prorius aboletur r ad summam, temp.ra omnia sunt faeilia, ae sine prauis symptomatibus, adeo ut aegri quoque facillime humisocii sebres perupetuo perserant. Ex quo obiter notandus est eramulorum , qui putant dari' ephemeram pestilentem cuius opinionis leuitatem latis confutat Galenus iquia. a. crisibus,cap. II. ita scribit,omnibus praei rea fibribus ephemeris maligna adsunt symptom ea, di x. ad Glauc. i. facilitas nigri in tolerando magnum , de ipsa signum , tanquam figulam quoddam Pr ster Hiera figna febris honitatem imi ndieadit. Quod si nullus morbus potest esse nedum pestilens .

sed neque malignus, neque acutus, sine periculo .Ephemera autem omni prorsus catet discrimine, rugas potest constare, illam inter morbos neque acutos, neque malignos, ac multo minus pestilentes posse r censeri.

Postremo sumunmt figna a musis, de quibus Gai - 1ia Icauli discribit a. de differeat. labr. 7. Unum

sane ae primum seruium ephemeratum indicium est,

ab aliqua praecedente eausa recenti, manifesta inceps ste,quam omnes mediet iuniores procata reticam nominare consueuerunt: uerum quamuis hoc sit in sep

rahitati huiusmodi febribus,tamen proprium earum non est: nam, fle alia noanullae a mula praecedente incipiunt . Quo loco ille multas eiusmodi causas enu merat, lassitudinem, iram,irassiuam, vagilias,& litniales, ex quibus diatriae febres oriuntur, ut supra dixiamus. Quam eandem sententiam repetat . ad Glaucll. 8. metho. 4. 1 de crisbus vltimo. Hinc duo colliguntur,alterum fignum inseparabile esse febris ephemers, incipere a causa procataretici. adeo ut nulla sit statis ephemera,qua non ab huiusmodi causs originem haheat, alterum , tale siluum non esse ephemeris proprium, eum sit commune, & aliis, nempe hecticis, &putridis, quae pariter nonnunquam a musa PI calar-ctica fieri possunt. Sed in insgnis di Gultas, quomodo omnis febris

ephemera a causa procata reis ea proueniat, squidem certum est, illas prouenire aliquando non solum pi pter animi perturbationes, viillas, S smiles causas, sed etiam propter bubonem , cruditatem , adsimis et ionem , ta obstructionem, quae nullo patio causae procatarcii cx videtur posse appellari , cum snt in

ternar, atque In corpore contineantur . Hanc di

euitatem soluunt plerique omnes , docentes febres ephemeras esse duplices, alteram veram, quam fatentur reuera originem habere ex nimio labore, Sole, Naliis id genus externia e fis: alteram non veIam . quam putant mmme absurdum esse ex bubone, Obstructione , di caeteris internis causs prouenire, qui aiunt Galenum asseruisse , non omnem febrem epheis metam , sed tantummodo veram, & exquisitam ex causis proca lateticis originem habere . Verum ego

nescio quanti hac responsio si iacienda, etenim sin febre ne vel Obstructi ne oriunda , tan tum mos spiratus accensi fuerincise talor ad laetum mitis appareat, cur non veram, & exquisitam eph meram, qua illius formam retinet, nobis liceat a pellare.

Porro in pro posta dissicultate , quomodo febris

ephemera oriatur a causa proca taretica, propter uitios sciendum est, apud medicos c praecipue Ges num de morborum eause x. 1 metho. 8.& atiis locis , causas morborum eue duplices , unam quam Graeci Naκαζαντικην, Latini praeincipientem,vulgo piamiatviam appellatit,quae quidem causa sie dicia est,ut scribit Galenus comment. a. de natura humana in princiis

pio , quod reliquae causa ahea fiant, & originem habeant: atque Muc Galanus locis citatu extrinsecus ad

uenientem nominat, ex quo,ut puto, non nulla inter pretes causam procatricticam perpetuo externam is

eant.

Altera est causa , quae graece προηγουμένη lati

praecedens, vulgo antecedens appellatur, interdum a Meno definitur locis citatis, quae In corpore anta lis e Plit, unde pariter interpretes causam interanam conuertunt. letaetereo tertiam causam , quam Aurcenna x. I. doetrina A. cap. 3. atque caeteri Arahes

adiuuant,& eausam coniunctam vocas , quae ad pra-lens institutum non pertinet. Cum itaque bubo , crudi ias, adstrictio, Solis ruetio , ex quibus fit alia quando febris ephemera, sn t caula minime exterius adueniemes, sed quae sunt in eorpore, quomodo umtum est, febres ephemeras inseparabili tigno a causa procatarcticis prouenire Ego uero puto id verissi reum esse, dummodo Galeni verba probe intelliga

mari etenim eis ille quandoque dixit,causas procataria elieas exterius prouenire, non id tamen ita asseram, quin tuti hoe nomine alias quoque causas nonnumquam comprehendat, quae in corpore continentur, dummodo a caussexternis, atque a substantiacorporis alienis, qua , di recentes, &αanifestae sint, Origunem habeant.

386쪽

33 8 LIBER SEPTI M V S.

Ad quem reo lum litide causis proratarcticis,cap.a.dis .aesium frigus, plenitudinem, laborem, di iterum comment. i. de natura humana in principio,teplevo dema crapulam,crudi talem inter causas procatarctam comis memorat. qux tamen plenitudo, repletio, crauitas

sine dubio intra corpus reperiuntur. Itaque , mea se.itentia statuendum est , sebrem ephemeram fieri ex causis proca lateticis siue internis, siue externis, dum. mo. quae sunt, internae, ab aliqua eraerna cauu , reiseenii , de mande ita profici stantur e id quod ad imo te in Galani facile potest eomprobari . Nam quare ni pertinet ad seMem ex hubone orientem, scribit G lenus , hune bubonem esse duplicem , alterum qui prouenit ex causa externa mani sella a quem permuos equi tui febris ephemeratalterum qui sine causa mani fella generatur, ex quo solas fieri sebres putridas, &ilis quidem prauae, di dissiciles, cum si verismile issitas fieri ex uiscerum inflammationibus, de quibus est

aph. 4.aph. 3s. Febres ea bubone omnes malae mater diarias

Quod si ita se res habet, qui prohibet quin assirme.

mus. huiusmodi subtem ea causa procatarcisca genitam fuisse, cum lise primum inceperat hane deinde bubo, ae demum bubonem febris secuta nerit. Quod ex eouuoque licet confirmare, quoniam talis seruis minime in causam antecedentem, exempli gratia , humores invenis contentos, & putrescentes potest referri r squi dem e Y iis calor corda non communicatur, sed tan tum modo ex bubone , qui propterea calor starilis te net naturam materia a in qua accensus est, nempe spum tuum, minime causae antecedentes a Putrescentium humorum . sic febris ea cute condensata, quod ier .hit Galenus l. ad Glauc. x. contingere ex triginae aut

aliqua aIli inteme qualitate, ut ex halneo aquae viti minos x dure ex causis procata tui cis orituri se de sibii bus ex cruditate, obstructιonibus , ac reliquis statura. dum est. Hactenus des nis fibris ephemers in uni,

uersum . .

Iam postremo loco illud reliquum esset,ut tractare mus de signis, quς sugulas febris ephemerae disseremtias solent indicare, sed cum ex iis,quae hactenus dicta sunt,facile omnia possunt imelligi,addo cum Gal. 1. dectis bos ad finem a. de diffsebr. ad fine hane partem tractet copfossime, & accuratissime, superuacaneum mihi videtur de hac re longius arale: itaque statim venio ad curationem.

Sunt qui existimant curationem fibris ephemerae se

petuaeaneam esse, cum si plane salutaris, ac sine viis te medio intra 14. horas finiatur: agerque omni ex parte ianus remaneat: sed isti male sentiunt, namque ut supra dirimus , siquis hac in re committatur error,periculum imininei,ne febris ephemera in heeticam aut putridam degeneret, de alia pericula succ dam: quare S Gal.& Α incensa,& Omnes,illius cura di rationem docent, cum quibus, & nos, sed uua ibreuua; me statutinus i sem agere. Si quis voluerit cum ratione febrem ephemera iri curare, iis ex mei ho-do Galeni debet ante omnia. illius curandί indicario nes sbi elicere : hae autem, ut Ispe diximus,cum potissimum des iantur ea troibo, omnium primum ne cesti est, naturam huius febris memoria repetere e hanc nos diastinus esse calorem pister naturam accenissum in spiritibus cordis, morbumque smplicis unum esse, siae symplomatibus, ae site causis prsterquam pro calai licis: quare ex ptςcepto Galeni inliti metho. sequenter v mca etiam curandi indicatio nobis sese offert, ncmpe restigerandi accensos spiritus, de s libet , etiam humectandi, ut secitatis quoque, vel prs-lantia, uti imminentis aliqua ratio habeatur. Neque

uero dubium esse potest,quin huiusmodi indicatio ei liceat satisfacere,cum morbus si breui sinus, de tui istai mus,adeo ut ager v mca die perueniat ad inlabricita iiopem, statimoue ad victum, & munera sua coniueia r uerti possi Mummodo non aliquis erior Ommitia iur, vel a medico,vel ab agrum,ves aballantibus, vel alia qua re externa, aut preterea non si tu corpore aliqua

in senis obstructio, .el alia affectio unde febris possit, de prorogari , de degenerare in alios morbos diEci

horas , - Cςierum prςsdia , quae restisterant,& humectani laboranies febre ephemera, duobus potissimum capiti bus videntur contineri, alie o commoda victus ratio Me , altero opportuno usu balnei, Si ita videmus Ga lenum, Anicennam, & Omnes in iis duobus quam anaxime versari. Nam quatenus pertinet ad vacuati nem,nullus est locus nec ieetioni venae, neque messicamentis,qua duplici potissmum ratione solent corpora vacuari, nisi sortasse, aut propter humorum plenitudianem, aut cacochymiam, ant in senem obstructionem, aut aliam causam, videatur imminere morbi magnitu- ,sine qua nunquam nec sangui miti tur,neque exhibentur medicamentae Euacuatione, inquit Avicenna, non indiget aliquis eorum, nisi habena repletionalem oppilationem di nauseatiuam satietatemae qui habent aiebres ephemeras ex soliditate, cuius corpus est repleiatum. Itaque nos quoque G/lenum , di Avicennam imitati, primum de ratione victus sermonem habe-himus. α

Victos ergo generaliter in febre ephemeta si saetris ME H.

concoetionis, cum calor prper mirum in febribus iis. Omnino is dat concpetionem. 2. st uisucci, demini me excre uenis sus,ne multas genitis eaoemen iis,illis que ah extera o calore putre Icentibus, sebris putrida 'accendatur. a. sit si 1gidus,& humidus,qualem consso omnibus sebi ilari congeni rei: utier cstera autem alia menta princimm li,cum obtinet pii sana hordacia,quae pustare polisi remeerare,&humsciare,nuhum exere mentum detinere,& ad summam omnes habet condiationes.qus in alimento optimo,& ad se brem accommodato requiruntur,qus ab Hipp.& Galeno dissula tapli 4

cantur I. de ratione victus I 8. g. method. a dita proprio

de ptisana,cap. s. cuius quidem edulii commodam prs parationem, S usum alio commodiora loco vobis de monstrabor secundo loco es alica, de qua maxime est controuersiaimet herbarios nostri temporis , quid stialiis asserentibus esse nostrum far vulgare,aliis conte dentibus alicam,quam Ursciv νδρον appell/nt, a n sto farre ine longe alienam, quam disputati eapud Matthiolum & alios vobis licet videre,vsus hoc tempore obtinuit, ut plerique omnes pro lita farre viantur, quod quidem edulium in eo superatur a ptisana, quod habet nescio quam visci rat em, lentorem,unde potest haerere meatibus Jos obstruere, de putredinem inficere: cui tamen incommodo Galenus docet uplici ter posse occuri i ,3 no modo si iraculo ante is tegram coctaonem iniiciatur parum aceti, quod Omnem lento iem & visciditatem potest auferre,altero s ahique aceto fer Intu paretur liquidum, nou crassum, nimirum pauco farre ea mulla aqua deeocto, cui postremo GaIaddit modicu in porri L anethi, sed uos non delecta. mur istis polru,neque anciliis. Post pii sanavi, de alicam sequitur apud Galenum panas in furno coctus , qui s primum lauetur, deind*ea iure, vel aqua decoquatura ut vulgo fit stineorum euadii facilis cone uioau,boni succh parum nutriens, di valde aecommodatum. Posth Gal. mmem

rat pisces , qua si illos pra ponit carnibus , ei si hoc tempore , vel pauci , vel nulli medica.audent in se

bribus pisces exhibere: Oportet autem, ut siu molles, stabiles , infulantibus aquis viventes , quales

l 1D Dmne 1 iam Dira , ac tandem optime p paratia pomo a Galeno vasti numeramur palaes ad hanc rem

387쪽

quorum piseium varia sunt genera, soleae quos puto

esse qua vulgo thogii voean tur, torpedo quae fere hoe tempore est ignota Venetiis, ut aud O, serat , Romae octua tella dicitum lupus creditur esse noster Varolus sanulli sunt rostri harbones, demum est mugil, qui a nonnullis eapito vulgo Cephalus dieitur,quem tamen piscem astitiani venetiis esse inulabem mum, iasse quod destit in aquis omni sordium genere pisnis . Si quis magis accurate eupit is h re nomina, &Pisces intelligere, is consulat paulum I ,uium, Hidi pol uuin salvianum Romanum , Rondelatium Gaulum qui omnes in hoc argumento dii se versati sunt: sed ante omnia videat Galenum,3. de alimentorum sacult.a cap. 1 usque ad 32, qui diligenter ,& copiose

variorum pricium nomina naturam, vim praeparataciae. ., M nem, di omnia complectitur, quaecunque ad illorum usum pertinent, ut pluribus nori sit opus. Poli pisces1 sequuntur carnes,qudi hoc ordine disponunturaea vois latilibus optima sunt perdices, & auiculae omnes n i tanae,ab iis pulli gallinacei, & phasiani,&iuuenes c lumbdi r ex quadrupedibus soli recensemur haedi, da . quihus paliter scriptum reliquit M attenuante vietus ratione g.Ex terristibus animalibus solis haedis innoaxie nos uti posse. Atque haec quidem Galenus inquit, se tanquam exempla posuisse, ex quibus liceat una iaque de exteris iudicare. Quo loco Galenus tria nobis eommunia tradit piscepta,quae non sunt praetermittenda: prtinum ne huiusmodi animalia elausa detineatur, sed liberaaeum aula fiat omnino excrementosa, quae carent e e citati ne: seeunduir , cauendum esse ab omnibus quae vivunt

in lacubus,& paludibus, ut quae non sint prioribus mimis excrement larier ium,cauendum esse an is liquis ει recenter nam, quod illa duriora sint. N concoetu diselliora haee autem immodiee humida, S excremetosa. Potus fit aqua, ut Galeno placet s. metho. 3. aut et am in vinum tenue,quod eum colore, tum vitibus si aqii sum . est enim ad omma utilius, quam aqua, utpote quod, & conmetionem iuuet, & urinas, di sudores prouoret: quod tamen ita accipiendum es, dummodo

non adsit vel in senis obstruelio, vel dolor capitisi vel eatarrhum, vel aliud malum, quod illius admi mitrationem possi prohibere. abuta a Quatenus pertinet ad quantitatem ciborum . nihiles Triam . nihil certe teneraliter potest desiniri. seri hit Gai

nus I ad Glauc. mensuram sumi ex viribus, distate aegroti, nee non ex naturali temperae o suetudine 1 anni tempore,ugione, atoue aliis eiusmodi retenim

corpora robusta, & plena humoribus moderate, vel

potius parte nutrienda lavit: altera autem magis debi lia atque extenuata, qualia sum qna: fctricitant ex la-hore,vigilia,tristitia,copifius nutrienda sunt. Postremo tempus ad nutritionem accommodatum apud Galenum is declinatio, in qua ille irridens meiadicos,qui inediam Ulum dierum imperabanta ac pro pterea diattitarii appellabantur , sum agros nutrire consueuerat. Ex quo nequeo latis mirari,quid in men rem venerit Avicennae, qui scribit agios nutriendos

esse principio, si percipiant quandam horripilatione.

Galenus quidem Io . metho c. 3. & 4.scribit,quandoaque aegros in ipsa accessione,&principio horroris nu trienoos esse, ad remittendam acrimoniam vaporum, di humorum, qui secum plura incommoda solent asia

sertae sed ille hoc loco loquitur de aliis febribus,quam

de ephemeris,ut suo loco demonstrabimus. Atque hactenus de vietus ratione. Diximus alterum praecipuum remedium eurandae febris ephemerae ad balneum pertinere, quod quotiesiscunque simpliciter pronunciatur, sine dubio Galeno

halneo aquae dulcis intelligendum est, de quo quidem ac variis illius partibus, viribus, ae tota adminia matrone, multa sorem dicenda , sed eum eurandis

Κωibus ephemeris nullus plane sit usus halnei hoc tempora, cum pauci aut nulli homines apud nos per

Tempti a

sanitatem soleant lauari , qui tamen mos antiquis sum

rat valde familiaris, mitti libet hane partem in comis modius tempus differre, nempe cum traditur curatio febrium hecticarum, in qu :bus plerique omnes meis

dici utuntur.

Itaque iam tradita curatione febrium ephemer rum in vitiuersum, postremo hoc loco illud reliquum

esset, vi tractaremus cirrationem singularum clinetenistiarum, sed res foret longissima, aut forte ad nullam

rem viibs,quamobrem nobis liceat ad utiliora proporantibus , simul cum is Meno paucas verbis hoc totum negotium absoluere e qui summatim scribit ad hunc modum, I ad Glaucon. 3. Tentare oportet contra ium emper afferre, si quod molestat,ubvii qua de quietem, vigilias. 1omnum, irae amem, furori, ac triuitia, eam animi iucunditatem, quae ex sermonibus, actionibus

spectaculis,& alus id genus percipitur sie qui cogi

11one laborat, omnino ratiocinationes praeter uiuia , di qui ea inguinum inflammatione semicitat, prius curationi huius intendat, ac multo prius victim, vi

de originem habuit. Haec Galenusia quo quidem . dote longioris explicationis eo libentius hapersedeo, quod ex iis, quae nactenus tradita lunt , plurima ha heri possunt . qua ad vestram institutionem 1aufeiale possunt . eum potissimum Galenus non semel,& Avicenna ac ratissime, & diffuse doctant unam quamque cluserenum curare. Hactenus de feotibus ephemtris

C A P V T VIII. De Febribus Putricis .

post tractationem de Febribus ephemeris Aulaen.

aggreditur tractationem de putridis, de quo O vi; ne viagatis est dubitatio, quo Nam Galenus videturalium ordinem seruare, qui lib. g. & s. me ho. agit de ebribus ephemeras, In I Ο. de hecticis, te I. de putridi,tae sane dubitatio redditur maior,quia Gal. s. me rho cap. vltim postreinis vestis sui ordinis, ela confi lii rationem reddit: etenim cum febres aliqus adhue fiant manente an corpine causa quς illas causavit,qua-4es sunt sebres putrias, alis vero tactae iam sint, sed caula qus illas accendatoam abierit, qualea sunt epheia

meis aioue hecii , rationi ac mei hodo colentaneum virum eii,de tu primo sermonem habere, utpote simia plicem primam cura Nonis indicationem habentibus, deinde illas quoque aggredi, quarum in corpore causas sistit. Cum ergo a rebus prioribus, di simplicioribus per

petuo incipere oporteat, deinde accedere ad eas, quae sunt magis composis, sebres autem ephemerae atque hecti ,quatenus ad ictrem pertinent,sne dubio fim plicissimc sint, fimplicemque prs bean curatiouis rationem e putrids autem sui niagis composis, partim ratione cauis, M. tim ratione symptomatum, qus fimquentissime illas comitamur, Galute primo de ephemeris atque hectieis,deinde putridis de it tuam ira

etationem inuituisse: quod quidem inibendi propositum ille ea pressit 1 ad Glauca .inquiens le velle deus febribus primum sermonem habete, quae Iuni simpliarissimae,&c Ad hane dubitatione varia sunt responsiones, quas nolo figillatim perliqui,& examinareued responum,

mea qu dein sementia uiallam extare limat, quae homines cogat de aliqua re eundem perpetuo ordinem seris re,cum liceat vn Icuiqs pro variis cogitationibus ,&scopis, quos fibi proponat, varios quom ordines amisHe .Gal ptimo de ephemetis,deinde ue hecticis, iude putridis voluit peltractare, & hanc rationem leuia

dii sui propositi, quod illa fiest smpliciores, tia vero sot magis composus: Auic primo de ephemeris,lum de putridas, postremo hectatas tractationem instituit,

qui illa serte hahi consciratione,qd calor pister na

388쪽

turam omnium fatillime aerenditur in spiritibus, d inde humoribus, postremo in solidis r sol te etiam sveiliorem eurationem , di alios scopos sibi antentuo

los posuit , qui illi hunc ordinem persuaserunt. Ac ' sane hoe videtur suisse peculiare institutum Avicennae, doeendi artem medicam ea proprio ordine, quem sibi ipse suo arbitratu & sua voluntate fecisset: id quod ma. niseste confirmant verba prooemii totius operis, quae ita habent: Et mihi placuit, ut imprimis loqueret de rebus communibus, & vniuersalitas utriusque paristis medicinat, theoritat & pracii , di deinde loque.

Et iterum paulo post: Placet mih ivt. postquam hune librum consumpsero, alium librum componam de rebus particularibus, &e. His fi libet , addamus praciarum Galeni testimonium e Nam dum nonis nulli Ilippoeratis interpretes hoe illi erimen obiic reni, quas ille tractans da fiacturis & luxationibus. satis incondito locu vius fuisset, Galenus illos irridet, di consutat hunc in modum initio primi eommentar. delfracturis i Cur hie luxatiorum , & fracturarum

immutato Oidane dixerit, cum deberet fracturas luxa tionibus anteponere, eum de iis prius dicturus fit, unam rationem afferre possum,quod videlicet saepe,&apud Hippocratem, Sapud omnes veteres Script res , qui dicendi facultate excelluerunt, huiusmodi Iocutionis genus reperitur, dum non Ordinem e rum quae traduntur, magis quam ordinis e gruem tiam aequuntur. immo fortase ne vitam quidem in huiusmodi rebus exquisiti ordinis curam habent. Hate Galenus, ex quibus constat,minime eundem ordinem apud Omnes perpetuo esse necessarium, sed pro vario hominum arbitratu varios ordines Maersa ratione in

stitui posse.

Itaque Avicen. post febres ephemeras tractat Μωhribus putridis . longa rapitum N orationis serie, in

qua tractatione hunc ordinem leniat: namque primum de omnibus agit uniuersaliter, deinde ad pateticulares, hibolam, pituitosam, melancholicam,deuenit. Quin iam vero mihi non labet, quia multi iaciunt, in diuisione istius disciplinae atque singulorum capitum tempus eonterere, id quod procedente nostra interpretatione magis distincte atque utiliter fieri potess,earteris omnibus hoe tempore pr et termissis,statim ad n strum propositum primum caput deuenio, quod πω. test diuidi inquatuor partes. Etenim Avicen. tractatv in prima de causa putredinis: in lecunda dedisserent.

-- ι. rerum ti locorum,in quibus contingit putredinem fieri,in tertia de disserent. febrium putridarum, quae pro varietate putreseentis materiae in variis Iocis genera tur, in quarta de rigore, nore, & aliis symptomati-hus quae huiusmodi febres solent comitari . Caeterum priusquam ad rem aggredior, non solum operae pleistiumued etiam necessarium mihi videtui, ante omnia de putredine disputare, quod quidem propositum praeter euidentissimas rationes satis potest confirmare unius Galeni auctori ias atque exemplum,qui tractaturus de febribus putridas, initium facii suae tractationis D. I u. . a putredinis disputatione, ii. meth. g. Cum enim febres

, putridae ex humorum putredine accendantnr,nome que suscipiant, atque in earum curatione putredo qum

sue , ut posterius videbimus, propriam di peculiarem Indicationem asserat,ignorata putredinis natura, fieri non potest, ut quidquam emit intelligatur quod ad illarum vel cognitionem,uel prognoti icum, vel curati ne pertineat .at vero quoniam ii velimus singula accurate,& diffuse examinare, quacunque ex variis discre pantibus sententiis de hac re circumseruntur,cum talis disputatio sit admodum difficilis, & in maxima eo uouersam sta,tempus duo um mensum non suffemret: equidem statui maiori qua fieri potest breuitate inhoe algumenio versari, S illa tantummodo persequi, qua mihi magis necessaria, & ad vestram vidiatem ae

commodata videbuntur.

Λtque ut hac quoque in parte a Galeni doctrina, R

methodo non discedamus.ὸ putredinis definitione in diendum est: verum cum h c. multiplicito,par lima veteribus,partim a recentior:bus triaua suetito,ihi libet

duas tantummodo illius desciitiones coli siderare, &perpendere allelam Arist alteram Gal. qua inisi saritis probe intelligant ut d absolutam putredinis intellia

gentiam satis futur ε sunt sed primum Arist. definitionem proseramus, quς magnam lusem alteri iraditae a Gilpo est asseri ac iure totius dri putationis Ludame -- . . Ium censenda est. putredo, inquit Arist. est interitus - - proprii atque innati caloris in viloquoque humido, ab M alieno calore,hic autem est ambientis metho.ε. vi ve Απις ro hanc definitionem probe intestagatis, quaedam sunt

vobis memoria repetenda, tanquam fundamenta,qui

bus tota definitio nititur:ptimo vero illud Aristotelem

superioribus tertio, Squarto tracibus putredinem,

nempe interatum mixti,opponere simplici illius geneia rationi.quare si primum pauca verba iuramus,de mi ai generatione ea fient longe faciliora, quae de putrediane sumus dicturi. pioinde sciendum est ex Aristot. I. degen. &co M . . ruptiae ixta per mixtionem generari, quae quidem nux iistio, ut scribit Gaia. de tempor. cap. si non st opus h mana artis, sed Dei,&naturpias requirit conditiones

primum ut quae derim smus misceri, vim habeant agendi, & patiendi, squidem non quodlibet astitia

quodlibet nee patitur a quolibet: talia autem sunt eo uaria , neque enim timile agit in fimile , neque patitur a smili sed contrarium agit in contrarium, &patitur a contrario. Delii de missibilia debent esse praedita forma, & materia, cum manifessum sit, corpora tantum naturalia vere inter sese committari. Pipterea ut huiusmodi miscibilia commodius inter se a sceantur ut humida sint, aut humido pei fundantur, necesse est, adeo ut omnis mixtio potissimum fiat ratione hu dirati 't Arist.& Auuer. docent ε. mete.

18: Postremo deheiram sicibilia esse adeo tenuium par- .

tium, ut in minimas particulas diuidi possint, quo fibi inuicem posta facilius, & citius se ipsas aberent,& mixtionem efferant. Hre ad mixtionem requiruntur, ouod manifeste apparet in iis, qus artee rantur, de quibus praeter Avicen. Gal. loco notabiali t. de elementis ad finem accurate & luculente a ctat. Cum igi r haec ita te haheant, statuendum est . x. .

quatuor elementa, ignem, aerem, terram, & aqua a re habere omnes csnditiones,qus ad vetam mixtionem requiruntur, tac enim quando conueniunt in unum,

principio quidem eum partibus propemodum sint via tribus non agunt aliud, in aliud, & patiuntur alia ab O ealiis, dum vires habent suae mas atque integras, postea vero in huiusmodi pinna cum vires eorum iam remis. is fuerint, di unumquodque vel superauit,vel superatus rixad mediocritatem quandam deducuntur,quo tepore vere smul miscentur,vuluntur/tque ex omnibus ' . unum corpus constitui iur, quod mixtum dicitur, ex quo iure dicat Ariusi .mtationem esse miscibilium alie

ratorum unionem.

Sed illud postremo est memoria repetendum , inmixtione Quatum primas qualitates, minime unam atqus eandem operam prs stare, neque eandem

dignitatem obtinere, squidem duo vim potissimum

habent agendi, di totidem patiendi, agunt calor, S stagus, patiuntur humor, & sccitas: neque vero viisque hae qualitates tam agentes quam pauentes, easdem vires,eundemque agendi, & patiendi modum obtinent, namque frigus non simplicitet generati nem escit, sed potius quodammodo effciendi iocium diei potest, calor autem vere subiectam materiam mutat, eamque fingit , ac sermat, ut reuera Opis ea generationis,atque auctor pracipuus dici debeat:quippe frigus non tanquam essciens principale, sed tamquam adiuuans, requii itur ad generationemr etenim cum ex una parte non a quolibet ealore, & secundum ouemcunque modum mixtio fieri possit, sed a quodam definito,de determinat secunduin eum modums

389쪽

ni sit reeommoda lux ad naturam illius rei, quae de-her generari, ex altera autem purus, ae simplex calor,

qui Ammus est, qualem ignis praeseseri, propter ex iis

mim vim effectricem, quam habet, absumat Omnia, di in naturam suam eonverratoure cum calore necessaria fuit historis colligatio, non quod frigus per se generet, cum noe sit munus caloris, sed ut nimiam vim Gloris frangat,& remittat, sine qua moderatione puis rus ealor generare minime nosset. Sic eadem es ratio humoris, S siccitatis inier te , quae sunt patientes quatitates, S materia generationis, que inter calorem , di Bigus repetitur: namque humor calori,ficeitas statori respondente humor enim praecipuam vim ad gener

tionem confert,cum sol mam a calore impi am rectis via r siccitas vero eatenus materia generationis es etiatur,quatenus humorem temperat,di stabilem reddit,

squidem humor es qualitas , quae luo termino non sinitur,sed facile obedit alieno, di cum facillime, qu sim primuntur, admittat , tamen ire plessam formam

per se nequit retinoe.Contra vero siccitas est qualiatas, ius lacile suo,difficulter alieno terniano finitur, atque impressam tormam diu retinea: quare scinas humori vincia ipsum temmat atque idem pristat quod a seigore calori copulate in agendo pie fari diramus . Itaque uno ver , & actione caloris a Digore temperati in subiecta materia, nempe humore per sicci tatem

confit malo, mutum mixtorum corporum forma producatur . itaque lisc hactenus de miratione, quantum in 1 itura nostra ratio postulat, quς ab Arist. in lib. degener.& 4.mmeo Oium c flate irauita iunt: ad putr dinem redeo. Iis itaque putredo, ut diximus ex A rist. opponitur fimplκι geoetationi ipsius mixti,cum oppositorum sit eadem disciplina, ex iis,q de mixtione dacia sunt, acile erit puae nis di finii acciem intelligere, di explicare. Nam scuta in generatione im2 1 res Ma pt cedit, ut ante omnia calor tem latus frigore vincat, di ira minet humorem ficta e temperatum: ita contra in

putredine,ut idem calor mixti,qui in hunudo continetur, at propterea litius calor naturalis dicitur,ab humore vincatur,nesa amplius illum terminet, ac tanoe in etereat necesse est. Itaque putredo est interiitis proptia, atque innati caloris in unoquoque humido Hse verba Qtinent genus definiat ni me inpe interitum, & una differentiam ex subrecta materia, nimirum caloris proprii in humore; qus deinceps i nuntur continent auaeram digerentiam,tanquam causam, im licet ab exieris eo calore, qualis autem sit huiusmodi externus calor sdeclarant postrema verba,hic autem est ambientis. Sed - rursum quς ritur,quid eo calesitatem ambientas opor η . stat intel ligereὸ Noniata Inter tantur ealorem aeris,

verum mihi quidem ut videtur male, squIaemael

reinus non minus est fiigidus hyeme.quam sit calidus astite,itaque deberet no a manus interitum ara cohseruationem eiacere. Coatra vero consta in hyeme. α aessate, & quouis temponet S lub quouis eoeu statuae regione, internum calorem consumi , atque tune prouenire sensum in animalibus, ariditatem in planistis,d solutionem earum partium,quae simul tenebaniatur in lapidibus, metallis, & csteris omnibus,qua Miama carente quare calor ambientis nullo patio inii pii citer calor unius ae III potes intelligi. Vt autem an- relligatis, quidnam Anit. per calorem ambientis volueni sena fieare, memoria tenendum est, calorem in ania malitius, & plantis retineri humido atque eo nutriri ιin qua nutritione vapores, atque siligines ab hu do eleuari, atque effluere necesse e1i, sicuti in eandulam ardetinera cernimus. Ergo iusmodi vapores,&fuliagines,que exire debuissent, si retineantur,cum calida fini eatentiunt, & eum non sint propris humoris quem ambiunt, sed tanquam res externa, calidi amia hientis raterni vim hahentiatque eodem modo in ternum calorem consumunt: hμ autem retinemur in corporibus nostri ex prohibita transpiratione adstria

rixti obstructis meactus,per quos debent exire.M.que ex aliis causis, de quibus posterius sermonem ha

hebimus. In corporibus quidem quς anima carem, res non ita est manifesta,quia minus calida sunt: quare nullus apparet sinurus, sed tamen ratio mons Ial,Omnino aliquem essurum fieri, sed tanto Obiculiolem quanto minorem calorem habent: hic tamen transpiaratus, qualiscunque saerit, ab aere meidiore prohibetur , ex quo fit, ut retentus ille calor , qui dciaret eripirare, vim habeat talaris inhientis, di ita consumat calorem internum, ut propterea ciai pota quoque inaianima tam hyeme, quam aestate absumamur, & ealore innato destituantur, non aliter quam animaliati pia tς facere solent. Itaque tenseo Aristoi lem externum ambientem calorem intellistere quemlibet calorem, qui quovis modo rem ambiat, atque illius calorem

iniet num interimat .

Sed hie tandem est una duhilatio. sed hoc lo eo est dubitatio, quomodo fieri possit, ut calor a calore interimatur , cum magis omnia conseruentura smili , interimantur a contrario , facilis autem est responso , neque enim est idem calor , qui cor rumpit, di qui cori umpitur,hic internus est, secundum naturam, & modoatus, ille est externus, praeter nat rara,& immoderatus, quare nihil ablutdum ess, s acalore extrino internus, a non naturali naturalis,ah immodera o moderatus corrumpatur. Atque hactenus de Atissoleo. definit1one, nunc altetam Galeni aggredi ..ur,qus estiuuusmodi I a. meth. g. Puuedo est mutatio totius substantis corporis putrescentis ad coramptionem a calore externo. Multi opinantur has duas definitiones putredinis longe inter se distare, ex quo colligunt duas esse spines putredinis, alteram de qua philolophi, alteram de qua medica tractent: verum 11ii mihi videntur male sentire, qua exitismo,tam me dicos , quam philosophos de una, atque eadem p treos ne scit onem habete, di vira inque definitionem in unum conuem re, neque inter se quidquam dissidere, id quod trahi videor euidentam mo asgumento posse demonstrare, quoniam G l. deci uitionem Arist. laudat, probat iam plectitur,& imitatur: quod s Gal. de putrecline diuertam ab Arast. opinionem habuisset, nocubilasset illius definitionem c Duellere, si tam multis altis rebus, de quibus ab illladi sentit,non dubitauit illum oppugnare c forte etiam non semel expugnarer sed ipsam rem parumper eonsderemus. νω vitiari mari sis. In hac Gal. definitione mutatio est penus,quod videtur esse alienum a genere posto ab Aristotel. nempe ab interitur squidem mutatio sqnificat motum quendam, alterationem, &prsparati nem an putredinem, intentus autem signo ficat finem,& terminum alterationis. Namque idem euenit in generatione, quod in corruptione , cum sint opposta quare scuti in generatione subito, atque in instanti klma resultat , quς vero pricedunt, sunt alteratio, es materiam pia parames aci formam recipiendam . itemia, corruptione alterationes quaedam praecedunt, quar ah sectam materiam spoliant sua forma, novamque introducunt, quod pariter subito, ac n Omento remporis feri sole . quare mutatio , & interitua videntur

dissere inter se , scuta res quae fit, & est in via, ab altera qus facia est , & ad iniminum viae peris

Η se sane longissimam disputationem requirerent. uerum pro tam irate, di occatione pi Eientis temporis,

uno verbo ita censeo respondendυιά, csse, generatione, corruptionem, uela cine,& al a huiuimoda nomina apud philosophos dupliciter vitii pari , uno modo

pro motu,& quatenus res generantur,corrumputur,ti putrefiunt, alimo pro termino motus, & quatenus res

penitς,corrupis,& putrefacis sunt, ius duplicis senificationis multa apud Arist. sunt exempla , ea quibus unum mihi satis fuerit a .p hysic. text. i quo loco phialosophus doce opertissime gentiationem dici de motu ac de via , qus est ad romanum, & formam, ouod ab Auerihoe quoque in commera. d ira se confii matur

390쪽

ti explieatur: itaque se uii generatio dicitur de motu,& via ad folmam , nihil prohibet, quin ipse quoque motus putrefactionis, qui ad illam via est,puttefactio

dici possit sed tamets eoncedatur, Aristot. v nam ρο- tredinem definte voluisse, quae iam si absoluta, N ad terminum deuenetit, Galen. contra definire viam seu

mutationem, non terminum putrefactionis, cum mea

quidem sententia viraque definitio, tam Arist. quam Galeni steteneralis, & ad omnem putredinis rati nem possit actommodari, non tamen hinc sequitur, illos inter sedissenti reae diuersam definitionem tradidisse. Etenim placuit Galeno definire putredinem, quatenus pertinet ad usum artis medice ad quem Omnia perpetuo solet referre,qui intelligebat res primum moueri , ac pro parte alterari ad viam putredinis , deinde ad absolutum illius terminum peruenire, a que huie duplicis putredinis rationi duplicem quo que medendi rationem conuenire , quod ille docet

au tem tanquam philosophum, cui talis con sideratio fuit minus necessaria,voluisse putredinem definire i tegram, atque absolutam, de qua potissimum philos phi solent tractare.

Quamobiem s hae dia defiuitiones disserunt inter

se,ea tantum ratione disserunt, quam notauit Auerrh. a de ani ma cora. II. nempe talione diuersae cons derarionis : si quidem philosophus generaliter ea considerat tantummodo, qua sunt secundum naturam,miniis me ea quae sunt praeter naturam: medicus autem omnia considerat,& secundum naturam, di praeter naturam, quaecunque ad suum finem possunt periinete: sed

μαιι Ei s nonnulli existimant hae quoque in parte

Gai definitionem a definirione Arith. dissentiter tamen sue multo laboremini videor posse demonstrare, haee verba apud Gal. Idem semitrare, quod altera apud Arist. significant, nimirum proprii, a que innatiratoris in unoquoqι humido in is enim mihi respodeat aliquariq totiescunque Inurit calor proprius, &innatus at cuius rei, an sorte illius iubilantia restat tit ua, & incolunν , e quo rescunqs tota eiusdem rei sub santia putrescit,an i lius calor innatus permaneat, &tonseruetur λ an potius in te eunte natiuo calare, suta Jlam iam quoq; ac pariter putrescenae tota subitantia calorem natiuum s mul necesse si to erito st ego quideputo esse nemiuem,qui non sareatur,idem plane esse, si quis die a ,calorem innatum interire,vel totam subit intiam putrescerer quod s quis tandem Me non lis hen et velit fateri,is Gah audiat,qui manifeste, & eri presse docet, sublumiam cuiusqs corporis non aliter suam temperie quatuor primarum qualitatum tonsa si ere in libello de plenit. 4.s . de loe affulcimo,& aliis locis:qtiam reni facile est intestigere,dissoluta corporis temperie totam ullus substanuam dissolui. Na seu ti fit steneratio opera natiui caloris, simul mixta siti c5- iunctis elementis,ita illis ab externo ea lore dissoluus, di dissipatis,ut fiat interitus , di miruptio necesse est rquae quidem mixtio,& miras elementorum nunquam poterit dissolui,nis nativus calor, aquam Olus misistionis opifex, di quoddam ligamentum ab externo ea

lore superetur. Itaque satis potest constare, tametsultiusque definitionis verba sunt quoquomodo varia,

tamen reuera unam atque easdem semenetiam esse, M.que illas inter se haetenus dissentire. ει . i. . MAM) De hac postrema parte definitio.

nis Galemca nemo potest dubitare, quam plane con ueniat cum postrema parte definitionis Aristo es icci qu i memoria teneat, quae de hac re scripta sunt a C leno x dedisser. . s. videntur Aristotel. re dixisse,ah alieno ealore ficii putrefactionem a vocat autem alienum externum , non innatum neque unicuique rei proprium , hie enim concoquere solet, alienus a tem corrumpere, quod est putrefacerer quam sente

etiam repetii. di confirma a. epta secto a. cc tamen.

ment. I. 12.& aliis locis.Sed sine nimium ditrem ridie

quae generaliter ea Avicti Gildiximus de putredine, ad Avicennam redeuntes ad nostrum mancipalem in-s itutum accommodemus, illud autem fuerat simul tu Auae tractare primum de causis putredinis. cum eminfit nobis propositum agere in pnesentia de statibus putridis, id ante omnia necissarium est intelligere, quo modo , di quibus de causis humores in corpore putre stantivi vero hanc rem facilius intellitatis, mihi liceat paulo altius vobis explicare quomodo & quibus de

causis humores in corpore generentur,siquidem,ut inquit Gal. 3 de sym.eausis I. hoe prscipuum est caput in

uentionis omnium caularum, quae facultatibus noxam

inferunt, si cognoscamus rationem qua per ianitatem actiones suas perficiebat. sciendum igitur est, calorem innatum partium soli

darum,sed prscipue viscerum nolim corporis primam.&praecipua in causam esse generationas omnium humorum, Q ut in animante secundum naturam reperium tur,quae doctrina est Gal. r.eps d. feci . 2 46. 4. aph.37.

di aliis locis: neque vero dubium est, quin humoresseruentur.& custodiantur illa ipsa ratione qua generantur,quod si ita se res habet, manifestum est, illos gen Ialiter corrumpi & putrescere quotiescunque sua naturali tutela destituuntur, & ab innato calore non gubernantur et quamobrem illa omnia sue ex parte loci, in quibus humores,continentur. siue ex parte eatoris, siue

quouis modo,quae possunt esse In caula, ut calor innatus non possit pro fungi suo munere, haec omnia ponenda sunt, tanquam causae,aut magis remotς aut in

pis propinquς, proptet quas humores solent corrum plia putrescere, sed magis particulatim hanc rem perpendamus.

Avicenna , & eum eo omnes interpretes reserendis e fis putredanis admodum confuse, & obsture mihi agere videntur. Itaque oos confugiamus ad Gal. a que experiamur, an ex illius duci plana distincti, &perspicue possmus hanc ipsam rem explieare rad

finitione putredinis ti adita tum ab Avicen, tum a Gai conuenit inter omnes, duas esse maxime comunesti immediatas musas putredinisi: alteram efficientem calorem externum. alteram materialem.humidii tem , de quibus quidem dua hus causis idem Arist. &GaI& omnes amplis; mum reddunt tessi momum sed reliquis prater missis unum aut alterum Gil.Iocum M. feramus te igitur haec habra s. epidem. seM.3.coma 4. Omnis putaedo videtur ex materia gigni humidaracausa autem efferente extraneo & praeter naturam calore auaeri pro Immobili tare r nihil itaque putrescere , uod omnino ex parte in siccum,omnes manifeste via demus: neque enim lapis,aurum, neque allud id geuus putrefieri cernitur.

Sed ex hoc loco Ges.l nonnulli dubitant m ille viis

deatur non solum calorem & humiditatem , sed etiam quietem putredinis causas constituerer quibus uno ver respondeatis, calorem atque humiditatem esse cauia fas principales.& necessarias.quietem vero potius esse conraulani , quae soler adiuuare . non essicere a quod satis explessit Gilinquiens, tredinem non fi ri,sed augeri immobilitate, quae duo causarum genera apud Gildistinguuntur de sympt.di ent. r. Posti N alia multa lora proferri, quae demonstrant euidentissime ex iis duabus causis calore externo. Ze lupei sua humiditate putredinem fieri, sed unus locus careto tum omnimn vicem potest supplere . de te uip a cap. a. usque ad 8. 1n quo Gal. longa oratione multisque Etemplis probat, ut nutiones aeras calidas,& hum, das potissimi m esse putredini obnoxiaa, nec non graues, & pestilentes mo hos incere, de qua retrassi res de corpori s praeparatis ad febrem, supra quoquo diximus. Sed rursum oritur dubitatio, namque putredo videtur ficti posse noti solum a caliditate. & h auditate , sed etiam in stagiditate . & secitate , senti apparet in illis, quiuus ex nimio frigore pedes, manus. & ememae partea corporis quandoque solem

SEARCH

MENU NAVIGATION