Alexandri Massariae Vicentini, ... Practica medica. In qua methodus accuratissima traditur, & cognoscendi, & rectissime curandi omnes humani corporis morbos, ... Cui recenter suis inserti locis ex ipsius auctoris autographo desumpti conspiciuntur bin

발행: 1607년

분량: 603페이지

출처: archive.org

분류: 생리 & 의학

501쪽

DE MORBO GALLICO. sa

tum,non seeundum unam vel alterum qualitatem testatur iecori prodesse , talia pharmaea inquit omnibus

intemperatum videntur conuenire . ut qua ex proprietate sudstanti x agant , adeo ut meque eatidas, Meque frigidas intemperies laedan . Cum V tur 1 Eeantur omnes , lignum maiaearis isti experientia uisse inue tum, atque illud omnes Gallicorum moti x, disserentias . omnes homines , quacunquestate . temperamento , quibus nque humoribus refertos , & omni tempore iuuare , certum cuique esse detisti, non illud manifes ill qualitatibus, S latente

proprietate substantia sua perficere operatione. Odesissis. si quis obis a Qua lacum manifeste calefaciendi,& seia eandi vim habere, di quidem insigniter: hute responiades non illud propter huiusmodi notas qualitates, sed

occulta visure mothum Gallicum sanare, qu d lici ar. . mmeniosam. potest confirmari, quoniam multum aliud signum vel medieamentum, quantumuis eadem cum alato vel simili temperie praedatum, non potest id e tere. Unde quicunque hanc latentem vim quaia-ct,& allin iam,quae agunt a prnprietate substantidi, conam ad mani fissas qualitates, de causas restare,niorte deridendi sunt , Muti contigit Pelopi praeceptori Gaiquem ille stri his curiose,& fiustra laborasse in redden.

da cauti, quae nulla reddi potest,quamobrem cancri fluta lates morsis a mae rabido soleant prodesse: itaque in

quit Gal. n c Pelopis ratiouem , ut veram accipi , ut quae multas habeat contradietione , verum nymor,cancros ex proprietate totius substantiae prodesse. Quam . Grem cum nos pariter seiamus , lienum Maia in omnibus morbo Gallico laboraniabus prodeste, nulis iam propterea huius rei causam quaeramus . Sed ad medicamentorum praeparationem , de usum v

niamus .

Et sane si uti nuenit inter omnes, lignum quai

eum praei stram mam vim obtinere , de Dperam praestare , sene eo uecoetum praeparetur , Ma quod ad huius decoeti praeparationem pertinet , plerique Omnes in summa varietate atque dissensone sunt conlii tuti r nos autem statuimus minime omnia , sed quae sunt maiori 'mothenii , in med um proferre. Priamum igitur sunt multi , qui ex una simplici aqua so. leni ligni decoctum conficere , qua ratione putant taeteris omnibus esse anteponendum, qui affrmant,in

iis regionibus unde lignum ad nos desertur, hoc modo illius decoctum praepararit. Sed neque omnes in eo conueniunt, namque alii solam substantiam ligni, alii

non lignum. sed eortirem , alii utrumque, ει quidem

mensura varia solem accipere: se alia maiorem ves minorem amne mensuram accipiunt , maiorem vel minorem , seu longiorem , vel breuiorem decoetio nem faciunt. Verum sunt nonnulli , qui non ex sim-phei aqua , sed vel ea aquis stillam as , utendissae, hore , rvamnis,vel ex vano vel tandem ea iure carnis igni decoctum conficiunt Ptis remo neque deiune quani plurimi, qui simul cum ligno ea quacunque re ilia lud decoquatur, plurima sinpucla medicamenia,paristitu alterant a .vi ei choreum hetonicam, carduum benedietum, partim purgani lauenam emthymumaellebo rum nigium,solent imponere , de quihus ommhus: aesingulis, S ue ruin varia eorum praeparatione vobis conabor explicare quam breuissime, quid mea semen tiast statuendum. Et si a posterioribus incipiamus, qui eum ligno v ria purgantia medicamenta irascen , ego quidem hiaulinodi institutum nunquam potui probare , etsi non ignoro, illud aquam plurimas de celebribus viris

maximopere prohatir ouodsi medici rationales nullum medicamentum adhibere, neque quidquam age re debent, quin certas indicationes sibi proponant,

quaeso quid sibi isti volunt Eisi enim decoctum ligni

variis modis, de per varias corporis partes,quandoque per aluum,nonnunquam per lotium,vel aliter solei marerum norum vacuare, vel untamen id tona ingit raro, cum maxima ex parte .huiusmodi materia a cenistro ad circumferentiam, & ad eutem, vel per sud

res, vel per insetistii lem transpirationem vacuetur de dissoluatur: quod si ita haec se res habet,permistis cum tignti purgantibus meditamentis , quid aliud agitur, Quam ut medicamenti via naturae propenso impedia tur,di omnia confundantur ι pr terquam quod nescio quam tutum si, hominem quotidie purgans medicaiamentum accipere,&eontinuo purgari, quod certei ter ceteros non placer Aule.apud quem celebi is est sententia sonere venirem supra ventris lolutionem, timorosum

Qui ligno permiscent medicamenti alterantia, seu

calida seo fiigida, id videntur facere, ut qualitates me dicamenti vel remittant, ves augeant, sorte etiam veillud ad retras corporis partes laborantes deducan equod institutum mea sententia non debet improbatia

eis multi aliter sentiant, dummodo medicamema ova portuna, nec fine Iudicio permisceantur, neque enimen timendum,ne hse permis a medieamenta occultam

ligni vini possint lab laetare , Ee impedire squiadem neque desunt exempla apud Gal. qui non nutilis medici mentis astemibus a toto substantia , quaeadam permiscere non est ventus , quae possim illa vescorrigere , uel reddere emaciora , quale est scam monrutn , quod ille pomo citosio permiscete , &assare coniurant , qualis est cinis ille canoorum 8 uiatium , quem Gal. agrmat in morss a cane r

bido tum lotum , tum cum thure & gentiana essem stantissimum e 5e alia multa possent afferri , haec

satis

Itaque si contingat aegrotum 8e torum corporis habitum, di or sertim iecur calidius & siccius habere, tu

ad remittendam caliditaten de secitatem ligni lieehit cum eo permi uere, & eoquere herbas frigidiores , ac potissimum cachoracea,endi uiam, Onchum hepaticam ac Ioiam,&c. qua tamen ,ut neque id pra termittatur, non dehent uno tempore cum ligno permisceri, ac perpetuo simul ehullire : si quidem nutus modi herbae tantam ebullitione non ter ut 'quo casu ego a hemitu fa cete soleo, na ves primu paratur de diu, In quo aes in iceps lignu inlunditur, de coquitur Ael primu henu inia fundi. ui ,de decoquitur in aqua At postremo tu illo in fine decoctionis herodi per milcentur. Si quis uesti medicameti uim augere,ves ad cellas quaida corporis partes deducere,is poterit addere ligno meos can era, quae

fini tenurum partiu,& calefacie di, di sic di vim hal et quale est earduus benedictus,radia tormetallat: la maia te capite,beronica,tischas, laborantibus oculis, quiculum, euphragiae. laborani ibus articulis,lua cham ad lys:

quod item de caeteras est statuendum: quae sane meaicamenta eam talia, ut arthetica,& qus propria membra respiciant,non abhorrent a docitana Gal. Quod ad humidam materiam pertinet, ex qua decoctum ligni debeat parara,ego censeo fimplicem, S puiaram aquam caeteris Omnatius antepone clam esse, q uod reuera aqua maxime omnium, & facillime uim sing lorum medicamentorum possit recipeie piae ierquam quod ut supradaxi,cerium ell,lignum in rigionibus,m

quatius nascitur, de unde illud atque illius prsparatio ad nos perueint, non aliter quam ex simplica aqua parari r sed tamen neque ab aquis stillautiis plotius abhorreo,quotieseunque mihi propos tum est ligna caliditatem de siceitatem moderari,qua quodammodo ui- .dentur superare uires herbarum, dummodo illae aqua in uasis vitreis crati fietantur: eis, ut libere dicam, ego magis herbas ligno adiunctas,quain aquas stillativas soleo prohare. Decimo iamdiu u gent altereationes, dum alii conis rendunt, uecoetum vino laetum esse optimum , alii An in us

contra actiliati tollud non invido in utile, sed pernati ' μη rumcue : ego vero ei si non unoto vinum in medici na facienda multos vlus pratiare , atque ex eo non in modo veteres medicos , ted etiam Gal. multa medi. camenta agtotis exhi te consueuisse,quafi vinum rum vam ec penetractonem possit iuvare . tamen ni

ri a fallat,

502쪽

lallosi nunquam me initia, Galenum vel alium probatum torem, unum vel phita medicamenis,hoc modo oe qaere ex vino, atque at o vlos Lii C: nan praeter uua quoa uiuum noti om ni ua parte apium tit ad reopaei das facul tales siniphcium med camentorum , scuta aqua,nulli dubium esse ut bet.quin vir u longiori ebulis litionem codiluta acescat, allumque colorem Odinem, sapore ira, & aliam nat uram recipiat: quate ego quide hae ligni praeparatione ex uino nunquam vi in. Quods velim medicamentum calidius di siccus issiceie, vel propter copiam humoris erudioris S frigidiotis. vel pirapter aliam causam, scuti isti docent este facien)tim tunc vel ligni, vel corticis mensuram augeo. Caeterum

ut vos omnia intelligatis, etsi serat occiso illud ligni decoctum parare di administrarem vino, notandum est dignum minime in vino scuti fit in aqua, risundea dum δερ decoquendum esti , quoniam Unum hoc mineo e propria natura degenerat, sed illud alia ratione esse ad hendum, nimirum ut facia in sone & demisetione ligni ea aqua, mittemo sub finem ebialitionis

vinum permisceatur adeo vi vel nullam deinceps, vel unicam tantum, vel alteram ebullitionem substineannamque messicamentum hae ratione praeparatum Onge minor ex contradictiones videtur Oblinere.

Pol remis fuerat ratio pr paranda decocium ligni exivi e carnu,quo in pueris,corpore consumpti debilioribus,& qui facile distiluuntur, mea sententia non de het improbari. De quo est notandum , scuti deviano dixi lienum in solo iure caritas non sole decoquendum, sed prius facta inii fione R decoctione laptii ex

uua, demum carnem,ac prscipue pullum gallinaceum esse infundendum,& decoquendunt: hac ratione s praeparetur meo camentum, cerrum est illius scenatem remitti,& eorpora melius conseruari. Sed hoc demiam loco de ligno & cortice an unum uel alterum, an uti uisque aecipere deceat in qua mensura seu quantitate, nec non de aqua atque illius mensura senium de modo decoctionis est agendum. Hoc tempore inter omnes innuenit orticem malo. te fictandi vi praeditum esse,immo vero illum omni ex parte eurando morbo Galli eo longe ualentiores uires, quam lignum obtinere: itaque scuis olim nullus proolus usus corticis fuerat, ita in praesentia illius usus est frequentissimus adeo ut decocium sere nunquam ex solo ligno soleat parari , ac potissmum quotiescunquerent laus dissicilis fuerit, qui calidum quoque modium uideatur postulare: quoniam nisi morbus admodum leuis sueritae in corpore molli ae tenet Mna quoque s. mul lentio utrumque, & lignum , di corticem debere

permisceri. a tenus ad utriusque mensuram & portionem per Mne t, usus uide ut obtinuisse . ut lignum tertia uel quarta parte co tex unica parte permisceatur, Sin uniuersum , ut pro singula unica ligni uel corticis , una lib. aquae debeat imponi. Sed ego puto uix quidquam certiae hac restatui posse: namque omnis ratio requirit,pro

diuersa natura m Othi,pro diuersa natura aetatis, habulus corporis, emperamenti ,&c medicamenta modo leuia, modo vehementiola esse conficienda , di conseia quenter modo maiorem, modo minorem ligni,& eo neis,& aqua quantitatem sore accipiendam. Lignum

optimum est eligendum , quod tale est praecipue, fi r cens,p indemiamin luco plenum fitem, sue lima, fi

ue aliter, de qua re non multum laboro, in scobem cle. ducatur,cor lex contunditur: ex communa omnium cosensu in aqua calida per horas uamuis quatum Infundistur, deinde uero ebullitioni di coelioni subiicitur, qua coctio dupliciter fieri potest o modo uale test ces uel lapideo igni impossis,quod maiori ex parte fieri solet,ati ero autem in duplici vase quod balneum Maria appellant , quem certe postremum modum e imnis ego eenseo longe priora esse an teponendum. Decoctum lenio igne est conficiendum, quod ad terminum autem coctionis,plurimi statuunt ad consumptionem medietatis,alu uero multo breuiorem coetionem δε ad

consumptionem teretiae partis taurum, uel multo diu Lurmorem,ut ad consumptios em duarum partium so. lent probare, prout quisque medicamentum uel magis uel minus essicaa ιmedii essicere, sed ego puto ne saxosum ed moderatum esse eligendum, quem censeo esse utquead medietatis io a sumpo me namque ea una parte . si di coetio fiastisque ad consumptionem unius tertia partis,uel ut alvi placet , etiam quat in uix aqua videtur posse leui decocibone uim medicamenti reciperet ex altera autem parte, si decoctio fiat adco sumptio irem duasum tertiartim, aut plurIum partium praetem n quod medicamentum admodum ingraia tum redditur Sorte etiam tam iunga decoctione & eua ratione illius uis labefaciatur. Sed notandum est,soecoctum paretur ex balneo Maris non esse expectanis dam consumptionem medietatisdia satis esse,s dec cito,& ebullitio duret Iora ut is .horas calciter. Posia hsolimam decoctum illud per linteum diligenter colatu S ad usum lytu rum seruenit. post his rursum illud lignum quod a decoctione superes , Hund Mur,in aqua uel eadem Dei paulo maiori mensura cum priora decoctione, per horas im deinde rursum coquitur ad comsumptionem unius tertiae partis:ac demum colatum seruatur ad usum,de quo postea. Ita ergo decoctum ligat

pis paratur.

Qisoniam statutum est decoctum lieni pluribus m dis praeparari , ex simplici, Ee anuis stillatit is, ex um

ex iure,ex solo eortice ,ex lignon rtice ,ex uaria prorsus mensura, ex quo medicamentum uarias acquirit uires,in pissentia mihi libet uaria eae pla pros me, quae magis dili inete doceant, quaecunque generaliter dixi.

Itaque primum ea emplum decocti ligus ex sinplici a

Valantioris exemplum r

Astia finis ιιι xx. et isma amnis .ms p . si vobis propositum fuerit medicamenti caliditatem di siccitatem remittere, vel accipiatis aquas si illaiitias. vel decocta ex het bis. vl:

503쪽

De decocto parando ex iure sedem notandum. quod supra dixi, gnum minime tia iure,sed in aqua infunde dum,& coquendum esse, deinde rem pote opportuno cirea suem decoctionis pullum, vel earum este addendan , quoiam pr.eterquam quod ius carnis non ita aptum est, sicuti aqua, adteeip emtam vini medic menti, id tacite corrumpitur,&ιν Hissmum in tempore calido, cilicet aestate di lonea decoctione sit fallum.

Ad modica qtia riias brupi semper debet institui qm tales syrupi iacue corrupuntur: N si fieri prisset,esset optiL mutn ta te decollum ex iure in singulos dies praepar risti haec de piae palatione ligni, Ee de via ipsus, item. que de iis,qLae ad eommodam illius admini 1 rationem pertinent clicta sussciam. a Cum statutum fit, duo genera decoctionum ex si D' eno esse conficienda , alterum oro lyrum, alterum Prom' potione tempore alimenti,de usu quidem primi omnes

conueniunt,de via secundi non Omncs Idem sentiun rnos igitur de primo decocto agamus, cuius communi consensu omnium,usus es, vi a gii decumbentes lecto, ex eo admodum calido accipiam his in die,mane qua-: tuor horas ante prandium , vespere septem horas a prandio, tres horas ante trama & quatenus ad do sin, plerique omnes syrupos matuti uos copiosiores , circa--ret I x. esperi pauciores Airciter j v a. Iolent eah bere. Ego vero, O si haut consuetudine in amplector, tamen id non probo,quod multi faciunt, qui Omnibus audis. serent et viti Mia atque eundem syrupuma quantitatem,S numetum OKerre solent, cum nulli dubium esse de areat, quin diuersa ratione inoihi, aeratis, temptratura, habitus corporis. 3ec quastitas di numerus debeat variari , scut de illorum praepalatrone diximus: unde si morbus ii erit Icutor, si puer aeger, & dei ctio corpore, satis se et syr. matutini 3 v. vespera I iij. de satis etiam foret non duos, uti reum singulis diebus avi hibere . MAH, ω isrupum solent prope omnes Hidorem prouo M. . i. care , Itaque hoc tempore is entastrum cleυ nete in cubiculis calidioribus . Se maxime in hypocaustis , tuosque multis pannis , & it gumen is DPrarunt i 3 pram ea etiam ominus modis , di speciali quo dare instrumento ligneo . ad nune usum par so . id . conamur e stare . praedatantes , neminem moriabo Gallico laborantem sine tali prouocatione posse

liberati

Sed etsistio esset periculosum discedere a communi ssere omnium opinione , tamen dicam quod lentio, Λ

qui talem importunam,& violentam sudori, prouoca ' MUuem nunquam potui probare, quoniam ut a uel sa ''rtis concedamus, decoctum kgni facile, , ste queri

tet Gallicos per sudorein vacuare, neque illi mihi negabunt, talem vacuationem sore utilem, si ui media camenti prouocetur a quo laam h ludor quo Di cun que prouocetur, potest morbum Gallicum se n. te,non

est ut nos iam longa, & tal idiota ligni spo ione corapus torqueamus, unde inier alios vet cclc irimiis, &maxime patronus sudoris, cuius labcllus prori me pro diit , iubet id oblatu aurum esse, ne sudor flatim sum plostrum, sed ad minus poli horam prouocetur, &ratio eli , ille ait, quia opera pretium est, ut hoc me dicamentum aliquantisper minetur in ventriculo deinde deducatur a s ae uin: quod si ita res se habet,quis audeat assimate , sudotem a decocto ligni , mini me a tot , & ia D violanἐis.calorificis pia sui. , ex citari et An sorte aliqua extant exempla apud Gal. vel alium auctorent; vel in suoribus, vel in alus mos bas, ubicumque iuua t sudo .c ai elictite, illum tam importunis rationibus esse prouocandum λ Ego ita censeo, sicuti fibra hus,& aliis moibis, ita etiam in morbo Gallico, sudo te, viiles & lalutates fieri, s ille ope naturae, aut eo in modis medicamentis naturae prope n sonem iuuantibus prodeat, alioquin illos*penumero sole inutiles, importunos, quandoque etiam pernitiosos Sed illud addo,eum supra st statutum, S id experientia confitis metiaecoctum ligni non perpetuo pei sud leued si e

quenter per insensibilem transpirationem, quandoque etiam per aluum, aut I lolium , noxiam mi teriam vacuare, si ita con Ungat,vt na rura alios modos vacuationis, quam per iudorem moliatur, satis cui. que patet, quanto cum periculo, tot adnibitis maia chinis sudori scis , no .i solum naturae conatus impradiatur, sed et aua aegis ad graui is nis pericula dedu cantur . Qua propter fi na: ira videatur nullam inelinationem ad sudorem habere, tunc medico ab omni

quoque sudorifico abstinendum est , su autem natura ad sudorem aliquam propensonem demonstrat, γtune medico licet illius couatum iuuare, sed congruis rationibus sciscet moderatis frictionibus,vesicis aqua plenis oderate calidis orie et aa. aliquo medieameniosi doti fico imposio in decoctia , uianime tot regu

mentis, adeo v an summa natura adiuuetur, non imis pediatur .

Quod si aduersarii nobis obiiciant experientiam,

contendentes se hac ratione omnes Gallicos curare rcontra ego possum testatione plui imos vidisse non solum non risisse raros, sed etiam in grauissi uia pericu is incidasse, vi iam quatuor menses euenit cuidam ado

escentulo,qui post tres dies, postquam huic violent sudori se luviecerat, totus factus est icteticus, di poli

paucos dies mortuus fuit.

Quatenus velo ad terminum decocti ligni, mos est τὸ viii ut ii accipiant quadraginta dies, quem terminimi e---α aliqui philosoplia Mium omnibus.motbis contagiosis confluuium viti as uni. Unde tempore pestis post diem quadragesimum nulla prorsus mali suspicio videtur superesti . sed ego puto talem ierminum i certum , neque perpetuo stabilem esse, cum nulli du-hrum vile uineat quin aliquando suisciant dies Eo. vel 3 o. quandoq; vero si necesse, di ad o. di ad co.8e ad

Io dies peruenire. Non. ie multos annos medici solebant agros non An Mias solum ii, cu cubs, laia et avitum per uislcnt bta, , Gainanda de carcetis His dotirere, qui dicebatii esse in rixe pcris rari. Odotv fi mi oti, et modico omini, vel aeri se exqOsuulent : noc aempore homines. Don tuu ita supcr-lii tofi et S ego quidem, dum , do aet non stitui

s s quillus,

504쪽

ques LIBER OCTAVUS.

ritima. quillus, permitto meos a Tolos exire, quandoque non in coena vero carnes, & potiis di a di aviculas . non a

solum in cubi eulo, sed etiam ex domo, ac potissὐ num nas. & pullos gallinaceos concedo, de his pauc:s eo post prandium vique ad horam secundi strupi, & p tentui ab omnibus aliis abstineo. to hoe nullum detrimentum posse afferre, forte etiam Quod vero pretinet ad quantitatem,maiori ei parie fraxiaae corpus,& animam iuuare . exhiberi pari s solent I iij. passularum I ij. sed eerium tivi.

ratenus pertinet ad tempus anni a omnes senis est, non omnibus eaqdem mensuram mi ni re, cum . tiunt decti tum vere vel autumno opportunissime exis pro varia a gri natura, corporis habitu, consuetudia hiberi, adeo ut raro aut nunquam hyeme,&aestate tu ne,&α sit beeose alimenta modo minuere , modo erat eo uti: sed ego aliter sentio,non solum vere, & auia augere, proui fit etiam in alirs morbis. Moderata quae-tumno, sed etiam quou is tempore posse exhiberi, si id danmensura tequens mihi videtur esse, ad quam v occaso, & necemias ferat: hyeme quidem facile est suti ad quoddam mediim,lie at vel parciorem vel e aerem calefacere,sed tunc necesse est, nunquam domo piosiorem distam conse re, s nimirum aeger mane a, egredit allate autem, quod tempus ut importunissis cipii fili. panis, passalarum bii. pistat a N. x. vesperinium aliqui abhorrent,dummodo aῖet si robustus,& autem praeterea turdum, vel tantum alterius earnis , congruam victustationem ferre possit, medicus non quae turdo respondeati qua vitius ratione iam longasos, m fine perieulo, sed etiam cum maxima utilitate experien ria mihi confirmatum est, vires hene conser nulli videtur posse adminiitrare, quoniam hoc tem- uati,& feliciter absolvi totam curationem. prire sudores facile eliciuntur, & omnia excrementa sed aliqua restant adhuc de victus ratione, quς nuti mpei iti sensibilem transpiratio: iem , & omnibus modis to modo sunt praeterminenda: & primum cum pluri- d stiluuntur . inter caeteros Franciscus Frisime ira mi,& fere omnes viantur pane nautico contra dcietis. pixceptor meus vir in docenda, & lacienda medici- sint quidam viri illius usum non probant, quod talistia singulatis,fuit in ea opinione, aestatem caeteris am panis di scillime e coquatur, & suceum generet niuo tempotibus esse anteponendam , qui affirmabat, i sceum Ninelaueholicii me quae fuit sententia Gal. neminem esse quantuncumque grauiter mollio Gallia r. de alim. acul x. vhi de varia panis coetura loquitur rio laborantem , qui per aestatem decochum assia mens de qua cootrouersa illud unum vobis sust clatone 16 noli proilus liberetur. Itaque si vobis sese offerat oc- pe magis probare usum panis communis optime prae caso,& ut dixi, aeger si robultus ,& possit congruam parati, stetiti Gala o citato altiled si quis voluetit pa-υicius rationem sustine: e,noc tempus nos est pi aeteria ne etiam his cocto uti,s aeger habeat iobustum ventria tendum. culum , & omnino infriai Mearione si opus, neque interea dum deco tum assumitur, mos est sere om. ego ab illius usu omnico ahhorreo.

nium practi canitum,madsnsulos 8. aut Io.dies aegro Deinde cum omnes non alia utamur potione quam O..

tis medicamentum adhibeant i luetas, lenam scit. po- seeundo decocto ligni, neque deiunium doetissimi , lypodium, hellebotum n gium , paulas cochias, de qui talem potionem non recipiunt, eo quod alimenta μ' homodactyl:s, &c. quod institutum ego nunquam hae potione reddu mur pravi laeci, neque probum ali 'potui probate. Cum enim, ut posterius videbimus, mentum asserunt, itaque loco i Illius via vinum ous ali inecessario huic medicamento lenuem victus rationem quod symptomata 18 proflibeat, vel dolor capitis, &oporteat adiungere, Gal. 1. aphor. 16. docet apertissi- alia, vel aquam simplicem, et aquam hordei, vel quid me, totissimul cuin media neque languinis missio smile administrant. nem,neque purgailonem, uno vel bo nullam motio- sed aduersus hane opinionem, etsi id tuique salis hem, vel corporis alteracionem conuenire , praeteris esse possit, tale lassitutum ex propria sit g onibus, itiquam quod n natura per summas, di eutaneas corpo- quibus lignum nascitur, R Limili arissime adniani sita tis partes aliquam vacuationcm molliatur, quod, ut iur, ad nos per uenasse, i& ea perientia comprobatum dixi, solet facete sequentissime, tunc certum ei dato es 4 , hane potionem non L lum sne periculo, sed medicamento, quod a Partibus externis ad interna, a maxima eum utilitate usurpari, tamen illud etiam li- circumferentia ad centrum trahat, naturam impediri, eet addere,aut difficulter, aut nulla ratione fieri posse.& totam eurationem perturbari. Itaque quo tempore agroti assumunt decoctum ligni, ego prorsus abui

neo ab omni messicamento . auod si aegroti, aluiis

adstricta fiat,vel mollibus olysterious utor, uti in syru-po matutino unam vel alteram tantum diachmam smodi in udo, erad aliquod leniens, dilauissimum me dicamentum deuenio, ut cassiam,&c. Pos quadrages. mum autem diem,vel post plures dies,abioluta poti ne decocti, omnino irecesse est medicamentum puria gaus exhthere,& sunt medicamenta,de quibus dixi inpiaeparatione .

De victus ratione non est prolixe agendum, qui priri sa ιν a mi, diebus admodum tenuis instituatur , smplici pa n . ne & pastulis,& quidem parce exhibitis: sed multi ho diem iuia, di ciua,& caines adiiungunt, di sere vitium

plenum instituunt. Ego vero cum pleniorem victum prorsus damno, neq; tamen illum tam tenuem, &ex quisium probo, auod talis victus ex Hipp. &Gal. I. aph. .in morbis diuturnis fit semper periculosus, cum ita vires fiant debiliores,adeo ut neque metionem, ne que intensibilem di Glutionem, neque sensibilem va cuationem pomni miscere. ut conuenit; ideo moderatam, sed tamen tenue in , di attenuantem victus ratι

nem soleo probare , quae facultatem quidem corpus

gubernantem conseruet a cuius indicationes medicus

nunquam debet obliuisci, sed smul etiam . di materiae coetionem & dissolutionem nou impediat:& ut magis distinete hane rem exponam, ego meis aegrotis sumentibus vicoelum ligni, in prandio non aliud exhibeo,

quam panem,& Passula/,di quandoque etiam pisacia:

ut ab eo alimenta corrumpantur, Nin prauos suetos conuertamur,cum pollua contra fit coniCntata in Ia- . Non , potionem medicatam alimentis etiam suam communicare, adeo ut illa etiam non rotum nutritici ianis, sed etiam medicinae possἰnt rationem hallere,si cuiati etiam aliis multis potionibus medicatis eontingit, quae apud antiquos celebres,&sequentes fuere. Quare scut,exempli gratia, ex uino absinthi te, quod loniage amarissimum,di ingratissimum est,tantum adest, ut alimenta eorrumpantur, re in prauos succos conue tantur, illud potius mirabiliter iuuet ventri celum , di alias multas agerat viilitates ta secundum ligni acco ctum non solum caret periculo, sed etiam tanquam potio.& medietna non est praetermiisenda; immo umro non defuerunt viri doctissim, & inter alios Mana dus lib. 1 ε .eptu. 4.qui parant talem secundam coeti nem aliquando, ex nouon' crudo ligno, minime ex eo quod reman fit ex prima decoctione, ut illa effeci ei

res vires haheat e & hinc factum esse puto, ut aliam medici ex signo lancio diuersa vinorum genera

iam diu conficiant,quarum usu profitentur,se omnes, di desperatos Gallicos sanasse, inter caeteros eli Matis thiolus.

Quae hactenus dicta sunt de varia prxparatione, &vis tota administratione decocta ligni,sorte potui8.1ent tam esse. At vero quoniam adhuc restani de

hoe medicamento aliqua, quae non Ira Omnibus no ista sunt, R sitata. de' iis etiam breuiter agam, Se pri iar sismum aliquI maxime probant usum ligni laneti in anisuhsta vita, quod vel solum, vel fimul cum cor tace . ι tia . in

505쪽

q37 DE MORBO

in puluerem , & deinde in pilulas redigunt, quas ante

virumque sylupum exhibent mane & vespera, quandoque etiam me coenam, & ante priditi in solent adia hibere ad 3 i. circiter, qui usus minime est improbaniadas,dumnis do id euin iudicio fiat, ni marum qu Nesis eunque necesia est eo pus,praecipue vero ventriculum ea siceare, ac sane si lignum viraque hae ratione simul exhibeatur & in decocto scilicet & in substantia; nulli dubium esse debet, quin medicamentum maiores aci

qui at vires,vir

nica, tua , Nullastinalia , qua proprias partes res μι-

Praeterea est alia dii lex adminiurat o decoli , cilii suttiuinite auctor est Manardus. Primi es cuius ille 'mentionem cit 4. epistol 4. qui inter vallo v iis ti- sni,1.t, te eum magis potare, in qu id uiri decoctum N instar medieatarum aquarum,imo teri a DiOlc. de criptio sumitur. 3 , .

Itaque ea ratione lieet decoctum ligni dare.'ua aqi sthelmaium Iolent admini lirari , quam Πι tu. D s no i ignorare, nimirum hibuntur e e qHoridae contose ad Io. I a. de plures libras, per interia ilia, de an diutinuo, quam rationem utendi, secocto,a nemine , quem ma , Prater Minardum ex riuatam , ego non solum probo , sed eoam miror , quomodo nemo haere. Dus, tam pra latum, tam . illustris viri institutum se

quatur , &ad viam reuocet , qui vere vodis ieitur, me non semel hoc modo ligni decticium vidisse. sum. nia eum facilitate, &s licitate, quod medicamentumhoe modo sumpium , si ii inopuimunt aquae 3 herismarum vel per aluum,vel per lotium,vel pes viramque partem ex corpore egrediatur, ri ludorem etiam allia quando soleat euocare e unde egri , quod maxime exoptandum videtur, sine mulio la te, lupuucis diebus, id consequantur, quot alii vix magna mole. sia, longo tempore solent consequi. Et ii quis vestrum voluerit aliquanda tale pra sidium ex pra ira, s laiacile nobileum fatebitur, illud esse dignum maxima adia

Altera Manardi ratio est cuius ille memini libro decimo leptimo epistol. tertia , quam mihi uidem tam alias quam propriis verbis commode exo acare posse , ille ita habet: pro Episc po O eten leti Cum con filio sumpta purgatione. mane sequente in aurora hibat deis cocti primo modo parati j l. quam um serro notetit . calide, di pet horam dormiat, donec quatuor alara timrum uncias bibat, iaceatque per aliam horam, ted non dormiat, post quam remo eandem quantitatem bibat aquae,sed tepidam,& statim a potu surgat,& laedicats- dolente tamdiu inambulet,donec aquati ex uem τι Io descendisse videat. sed sicuti priorem decocti uium S admi uilitationem libenter sulcapio, Ma posteramen nullo modo possum probate, qui censeo talem inlicianem esse sui peltam forte etiam periculosam, de a pr hara methodo metendi alienam a quoniam vi Q lera praetermitiantur,neutiquam conueni ι rationi , sumpto

1ytupo, poli s ngulas horas his , di ter eandem syrupi

'vastItatem acta pine, cum neeesse sit adhibitis post rior thus syrupi, quo tempore priores nonuum sunt et horati, totam naiula in medendo operationem peruerti: ut Gempli gratia ,s quis pcii prandium a vana interualla unius tardi noua iterum atque iterum adiiciat alimenta, omnem ventriculi coelionem pertu ibami

cesse est. sinisti, Demum aliae restam rationes p aeparandi i S ad mi

A..is. nistrandi lignum gutiaeum, quae nota debent praeteris mitti : una est, quam ego omnium primus hac ita in , S qua multos annos iam utor, namque ex o nocios. eni.& laeeharo ivtu putri conscio qui eandem cum cs

aeris sympis formam di durationem a nuta vi compositio talis ςs :

tos delicaios, qui nequeunt ligo decoctum accipere ut sunt pueri, mulieres utero gerentes , qui pluribus nemili iam re ali.6 nequeunt se domi continere hunc syrupum xi rotis bis in die dare consuevi, suin aes mane ad j . s. vesperi vij. horis a prandio 8 i. quibus praeterea moderatam vietus ratior minii rivo, praetermisso vino,&omni vactu humid ore,carne,pane, assulis p ilaceis contentus, loco vini m Moliqui deeodiu, quod hodie praeparatur in phiala vitrea, oua ratione medendi multi aegroti admodum caute &fine ulla molestia n orbum Gallacum perierunt,et quandoque omni ex parte superant. Altera autem est ratio, quν pariter ad hos delita os, N. pinti praVipue puerulos perimet: eum enim frequenter Wi, ea alae tu rigal,pue es aut ex vitiato semine nasci,aut ex co di. tasti , maxime veron os tu Galleo infici,qui bo4 liges demetum non licet exhibere, in ris utor me

tutumo: se aliqui ex decolhq ligni in balneo maria perclest vationem aquam purissimam cliciunt,quae cu ominni impio,,toline, ore, sapore/ armillibenter a pueris N omnitius delicatis hibitur. Haec de vario usu uia

praeparatione lieni latu. . . a . .

Nunc vina do salsa paristitati radice chinae dire

dum eat , quae sunt duo taedae amenta. per quae medici Gallicum uirus expugna ui lad eum multa quae delia enti dicta tuni, ad tute dua a diminent a facile a commodari pol snt, breuuer agam . . De ulla parinia multi dii putant, quomodo de orat appellari, eΣ quo loco asseratur . an unum vel plura sint illi genti M&alis uae in aetereo, qIouiam ad nos nihil per- , tinen ιγ ted id ii is latis eli icire.qualisia a m sit eius sa- .etatis, re quomodo in ut administrari. Pleriquς omnes,'potissimum Hspani auctores , aiunt s1lsae paragitat radicem in seeuiniostata calidam 8c siceam esse ranulam sentirmia Not nutu.venituri , quod e parientia confirmet, uel ductismos tumores opera huius m civimenti ducim di iussolui': M s coi,suersis a saliua, reon ni odore di& a pore priuatam esse, ad te te is decoctum caleticere homines. non, fi ratiotiectissigimus G sallam circa acti uas qualitatestem armuinx, vel potiua ad lagidum quam ad calliadum ideclinarei ει si vim habeat discutiendi , licet facile responciere, fallam non sua ealiditate, sed maiagis pntranti tenuitate id praestare, si etiam Ceterata tumores lasgnes lietiis emolli t. quae tamen non est calida : Crea passuas autem qualitates fatendum ea, salsam circa secun sum gradum esse seram, eum ter tum sit & euidentissimum , illam siccandi iosgniter v in habere. laic medicametito nullis ab liquibus tri buunt ut facultates in catarrho filoon cancris non ulcerati in scrophulis do tumoribus lienis, dolotibus artiaculorum , omnibus infectionibus cutis . di aliis morbis, de symplomatibus. Sed nos praetermissis aliis, de uno morbo gillam agemus, in quo et som- , nes conveniunt, saliam s. numero praeclaram op aram pretiare tamen de illius effracta non omnes idem lentium,quom in ex una parie multi, di prope omnes proham medicamentum,& id laudant, sed tantum eon Miendunt, ola lalla neminem ullo tvmpore vere Mintegre anatum sinuer ex altera autem,neque desunt alia

qua viri dolamma, qui salsam noti modo probant, sed etiam ligno sancto anteponunt, qui audent simillime dicere, sola salsa aliquos suis e curatos, qui ligui deia cocto pluries assumpto non potia ei curau: Sintis est Manardus. De qua contiouersia cum nolim meum iudicium interponere id confirmo xυbis, trum'res,u pDI , gummata, pullulas, lc ra, di omnia symis' pio maia

506쪽

plomata gallica longe facilius, ct breuiori tempore ex decocto sali e mitigari. S deseri, quam ligni deco diri r quod fieri puto,quomana lalla discutiendo, & vacuati-do orati riam noxiam est longe effractor ligno. Sed id addo, me aut nunquam, aut rarissime sola salsa vii consueuisse. sed sinus eum salia quandoque lignum , semquentissi ne autem cotticem ligni permiscete . Decoeti salsae sit exemplum hoc rat S.ID ati era. Dahisia. a. o. χ ιιν. Aq- δεαιδε υλ ai. F. ins O dicacti. ad cissem

Qnaecunque autem sunt exposita de ligno,de secum do eius decocto, de vario vis, & praeparatione eius exactuis stillacitiis, cum herbis, & altis smilibus, omnia ad hune tomim sunt transferenda. eum ipsa salsa serelude n modis,&raiionibus sicuti lignum praeparetur,& administretur: in primis autem sciendum est, ant quam a ger salsae medicamentum accipiat, communem Orporis ex 'urgationem . & ac ratissimam necessarianiesse, ut superius diruillud tamen addo, nemiuem esse qui non velit, aegrotos bibentes decolium salsae octaua,nona, aut decima die vel catapotiis, vel potio nibus , ad mortium saetentibus necessatio purgandos esse: de qua re, Neausa supra dixi: quod sentio deli no:tamen illud addo, talem purgationem neque mii prorsus improbari, dummodo illa cum ratione ad hibeatur,etsi rationes propositae aduersus medicameniata purgantia , quo tempore decoctum ligni accipiunt, sese idem de potions salsa videmur demonstrare , t men reuera utrumque hoc medicamentum lignum, di salsa, non omni ex parte eonveniunt, otioniam priamum non tam tenuis victus ratio in decocto saliae , qua in ligno es nil liuenda, quoniam aegra bibentes saliam mane, & vesper praeter panem assumunt carnem, aut eulas montanas, pullos gallinaceosuacietem vitulum, oua sorbilia, ω

Deinde eis negandum non est,salsam, & sudores est

rere, di per eutem insens liter evacuare, tamen ceriatum est,non id perpetuo fieri,cum per varias etiam corporis partes quandoque egerementa digerant immo vero salla frequenaer aluum mouet, quamobrem fi ita fiat, ut salsa neque sudorem, neque aliam vacuationem moueat, in quo caua censeo esse abstinendum ab omni purgatione, tune mea etiam sent Da purga medicamentum medio tempore semel. &his tuto, Ee utiliter posset exhiberi: & inter mima med iramenta illud et peto, helleborum prineipem laeum obtinere r ego autem conlueui medicamentum conficere cum syrm

Exemplum helleborit , H

Notandum autem quemadmodum in generas pura gationeota etiam in hac intermedia, quo die assumitur medicamentum, a sylupis salsς vile abstinendum, ire vero etiam ab altera potione,id est a prandio, & a coriana, euius loco modicum vini est exhibendum eo die . Decocti certum tempus non est,cum aliquando I aut xo.dies sussciani: quandoque ad so. 4o. & plures dies oportet procedere,scuti de ligno dixi. Salsa demum, si quis id velit etiam antelligere, quo veterior, eo est melior, & praesta nitores habet vires, talis autem habetur quae minime est corrosa,& exsciata , quae s flecti tur, est bona, si vero frangitur aut puluerem facit, misia. Hi uotia de salsa omnibus patet , R iam antes o. annos Carolus V. Caesar hoc medicamento usus est , ex quo puto illud maximam existimationem ac

quisuisse

Chinam quam ego puto ad curandum morbum gaulicum vel parum vel nihil conferre, forte potuissemus praetermittere, sed cum multi hoc tempore ea .iamur frequentissime in podaeta, in vi eribus pulmonum, sortho lienis, & iecoras, elephanti a se, in lepta praeco rum, at Ophio, di aliis morbis grauissimis, mihi libet

neque eam piae ei mit ere, ut vos etiam tam celeberrimi medicamenti pra parat innem, S usum inteli gatis: imprimis autem quo ad electionem, praesertur chinareeens, di quae nulla ui startem habeat, quae mouas rube scit .sed ante tunia quae sit grauis,&ponderosa , qua vero abiis di i ωnditionibus, mala est. Quatenus vero ad eius prςpara iosem, S usum, plerique omnes dissemiiunt, & p utims sunt descriptiones, ego autem tantum eam prosera ui, qus est mauis congiua, & qua ego iam diu vior. Ρtimum vero id sciendum is , me nunquam eorum sententiam probare,qui vi se te communiter solent, unicam unciam climae in lιb xit. aquae infundunt,& decoquuiit, quod ex tam parua portione medicamenti in lati a copia aqus via videtur neri poLse, quin medica meum reddatur imbecillum : quod si . in iis regionibus .ex quibus. &china, & eius praepar iso ad nos peruenit, q , Od multi auctores confirmant. longe niaiorem quantitatem huius lolent adhibere , quanto magis decet id nos facere,cum longo itinere &tempore non nis vetus , & cottola ad nos deferaturthinas de cuius temperamento conueniunt omnes , Liam vim secandi insigniter habete, utrum vero cales ciandi an refrigerandi, dubium eli, sed quatenus licet militere ex guitu di odore,qui nullus in ea deprehentur,torte ita uendum est ,chinam in iis qualitatibus vel temperatam esse, . et parum a temperie declinare. R tio autem effciendi decoctum cians, quς mihi magis probatur,& qua a go utor,eii talis a

Syrum exhibentur bis in die, mane, & vesperi, seia eundum pariter decoctum assumitur in prandio , di

coena. ut,&in ligno diximus. Alii maiore alii minoia rem chinsδε aqus ouantitatem recipiunt, alii longi rem vel breviorem decoctionem faciunt, alii uno taniarum decocto contenti sunt, di pro syrum, &pro potione cum alimentia coalueuerunt uti, di hse proposais ra

507쪽

. nuas perpetuo hane chinae, si aquae inuni iram, S hun praeparatio im modum oporteat te mare. mi nulla dubium esse debeat, quin pro varia ratione mollio. rum , lympinmatum, aetatis , bee. laceat, & ι , nae, &asia, quantitatem vel augere ues minuere , de uniuera ara coctionis,& praeparationis modum alterare. sed

id etiam non eli praetermittendum, decinum ah nae ni me ad multos dies, ut ligni, & salsae, sed quot die es conficiendum ream fi diutius id conse uetur, ficile

acescit. Victus ratio non sit admodum reuws, se fere qualis in decocto salsae disi: plerique autem magis e mxas, quam assas carnes probam. qui timent med camenti ficcitatem. Ei h H de praepiratione, demialia.

Em, salsi, At chinae limiani , si mrido id aridamus ,

aliquos esse qui fieo uenter omnia smul stilent com miscere,& ea omnibutunteum me sicamentum conta. eere,quod tamen non proho ted habeatis exemplum:

Hoc etiam sei in secundo sy tipo i S hactenus de

primo scopo , scilicet ut maiesta noxia gallica acum ur, quae erat causa morbi huius Sie paritet statu edum est de secunda indicatione, quae desumitur a morbo , quam cum statutum sit esse inteni periem calidam, &flceam , scire debetis Dollulate ea omnia quae dicta sunt de imem perie licia, & sicca iecoris Sequirur ut agamus de symptomatibus. Disoam Primo igitur occurrunt bubones seu tumores circa .ulo . inguina , ad quas partes iecur tanquam ad propriantia. . en unctoria solet materiam nomiam deponere. Cum autem alii quoque bubones contingant aliquando, de

quibus, & eorum curatione tractanta uti res, si quis cupit intingere, quomodo bubo gallicus a non gallico possii ut iret ni , is sciat praecipuam rationem huius distinctionis ex praecedentibus quibusdam rehus, de causa fore colligendam, exempli gratia, si quis proximo hoc tempore vius est venere cum muliere inistia , si laboret carie , gonorrhaea, Ae aliis symptomatibus, pro compertoeil habendum honem esse gallicum e contra vero si quis iam diu abstinuita venere, soraeter suum morem, fle praeter modum se exercuerit, B laboret febre pestilente, si liloret ulcere in altero erute, de aliis id genus occasionibus, ex quibus hubones oriuntur, licet stat icte hunc bubonem

non esse gallicum. c. iis ratione curandi bubonem, rationales me ι.. dici conueniunt, neque in principio, neque ullo te ' pote medicament 1s repellentibus esse utendum: eis enim in cateris inflammationibus prima sese offert in diratio repellendi fluentem materiam . tamen hic sumpta indicationc a qualitate excrementi, quod dixi esse veneficum, & contae solum, nec non a membro transmittente quod diar esse tecuriac postremo a membro recipiente, quod proprio natinae instituto factum est veluti quaedam sentina , in quam membra priiκipalia deponant quscunque illis sum molesta, lumina

cum ratione est statuendum, nunquam medicamenta repellentia conuenire : Itaque omnes msc piunt. Aque secandam esse venam , neque adhibendam purga. tionem, neque aliud asendum quod huius moui natu ra propen honem poni impedher quod praeceptum libenter recipio,hac tamen adhahita limitatione,du m- modo et insigni humorum plenitudine aut vitio nolaboret: siquidem in hoc casu,mea sententia,non foret alienum a ratione , & languinem mittere . N puris gationem adhibere, siquidem natura hoc modo ex nerata , ab eo quo veluti larcina premitur , non

solum non potes impediri . sedetiam solea mirati , adeo in saeiIhis,flt ptomptius valeat nnxiam materiam depellere. Quamobi em si vobis sese osserat fg otus,

bubone gallisti eorreptus, omni studio eit incumbem dum, vi hutio ad suppurationem deducatur . eum fieri quenter ac fere semper eueniat, ut hac ratione purgata a Ita materia, non solum partis an flammatae, leae iam totius eorporis, homo ab omni periculo, de ab inmni moreo liberetur e ficuti contra experientia confirmat, si huiusmodi bubones non deducantur ad suppurationem in mares in grau issima perieula, di in grauissimum mothum eatticum incidete . ut autem ssu hones faeilius iuppurent , plerique cimus variis utuntur medieamenti, Q. amygd.dula.chamo.lilioruui alborum, pingueditae gallinς,anat s xungia porcina, rad. ali heptilina flumenta,&c. partim fimplicibus partim compostis: isti ego longiori experientia didici, lithse med iramenta , qu unque ad bubonem adpo

nuntur, illius suppurationem is penumero nota ti lumvon iuuare . sed non leuiter impedire, cum soleam magis ad dissolutionem quam ad suppura lonem con-l urti I aque nus diebus, quihus bubones si mo

oviunt . ego ab .mra prorsus medicamento , tam an-amno quam externo absti ne , Immo vero neque ad .modi in tenuem v ictus rationem instituo, sed cupio,

de iubeo fgrotot ludere gladio,parua, di magna pila,1c ilas aleendere, de descendere, Ee uno verbes, in maiag ais,de continuis exercitationibus versari. qua ra tionei unquam fit, quin bu Dones fiant grandio: es , Sad uppurationem deuemant: quod snse non sui satis , quandoque tumori adhibeo cucurbitulam,quandoque etiam iubeo ut diger lupra bubonem geli et v l pii.imo timorem,ves quid smile quod dolorem,& tium tu mpositi augere, post nonnullos autem dies,quo temporem hὐidetur bubo iam fatius magnus, ut nullo n. Odoti meam illum intus posse regredi , vel in sensibiliter dis lolui, tune neque egra a mollientibus, S suppiarai tibus medita mentis abstineo , qualia sunt ius rapto posita. qυς bubonis maturationem possint iuuat er deisinum lacta maturarione , quam primum ad bubonis apertionem est deueniendum,quem non solum utile, sed etiam necessarium est, longiori tempore aperti imo et neri,cum , v dixi, hae rarione prope omnes libe

rentur r tandem lacia purgatione olas satis esse videa tu , licet ulcus abstergere, mundis care, ex ad cicatria

Csterum , quod nullo modo est prpermittendum, ιn inniti

s contingat, contingit enim ala quando , ut hubone 1 m MasM

nullo modo possint ad suppurationem deduci, quidnam in agendum λ Plerique aggrediuntur hoc tem uanaum. pore eommunem , 8e exquisitam corporas purgatio nem, per lictionem vens, per medicamenta, purgantia,ac demum ad aliquod ea supra positis medicameniatis deuenium ego vhi video omnia fiustia suisse facta. 8e bubonem diui ius perseuerare , qui aliquando a suam plurimos die immo duos, di ues menses me em tenore solent consistere,iune ad causti eum mediis ramentum confugio, quo posito veluti quidam fonti. culus excitatur per quem non solum materia coritem a in rumore, sed totum etiam virus ealli eum commo

dissime purgatur , ac postremo ad purgationem de-

secundo sequuntur vicera, ae potissimum puden- o. . da, tam in uiro quam in muliere, qus pister rationem , prςcedentis contagia manifeste demonii tant emisto P ' nem . Quod pertinet ad eorum curationem , illud sciendum est, s ulcera fuerint magni momenti, tunc

omnium prunum fore necessanum , ut aianideatur purgatio totaus corporis , sue qua ulcera non solum non curam iit , sed etiam redduntur dissiciliora r in quem erro cin quam pluim,r incluunt, qui ad ιenaros chiruigris, de acinsores confugiunt. Huiusmodi vice ra non alii, meti camentis debent curari,quam iis is ssiant tradita a Gai. s. -i .ail fi .:em , ubi traiciat

508쪽

gallicum iuuare eompertum est. Itaque Galatia motat modi humores ante omnia discusendos, tollertilas

medicamenta, quae insignem ficta di vim haheant,rio esset quoniam autem sne piscedente pratuum corpo solum propter morbum . sed etiam propter naturam ris,deinde capitis prouadentia non licet laeere,proptepartis statoris quod utrumque insignem fiteationem rea sicuti Galenus facit, necesseest omnium primo flerequirit: talia fuerant apud Gal. medicamenta ex char- capitis N eorporis rgationem aggredi,deinde adici. a combust ne: hum ussum,cadmia alia:hoetereia calaa deuenire. Q Maa ixi me medicamenta esse debet. pore sunt usitata tui hia. squama aeris, squama seni, li qus possint impedire laurum capillorum i Impru harpyr um, flem ea mibus pulveresiliri venti,Mnmen mis debent a tingendi Gultatem habere , ut possintra,& alis forms medicamentorum conficiunturidio a- radices pilorum lci. O ire, di illos detinerer sed quonian ulli causti ess medicamentis utuntur, aqua qua vium talia medicamenta Ο:ssicile penetrant ad pariem inter rur auri fabri N. vitra, i. praecipuam, unguento πο- nam, & ad rad e es pilorum , idcirco iis nonnulla binentiaco : ego autem quihusium lotionibus: contentus set miscenda,quae tanquam vehiculum, ea possint ad ira sumi qui nunquam venementissima&vre ramedica eum laborantem dc ducere: riarium vero, quoniam cuia menta potui prohare, quae escharam inducendo, i ris imbuta est prauis & vitiosis humoribus, ex quibus numeros unon caula, ut contagio sum illud virus non pali necessario cadunt,postiemo necesse est ester spe satis expurgetur , unde excremento ad partes internas misceri quaedam nodi discutiunt humores, & illorum redeunte syrmani issima perieula deducuntum Ra malitiam corneunt: haec possum par II multis inodas , taci autem euransi haltismodi viema quam soleo proha lotiove auuae ol .R li renis,&Gre, est huiusmodi . Itaque post emetalem purgati R Fal basa, rumnem, si ferat eratio huitis modi vicera mane. N vel peia Absi ni di i te laventin x decocto lieni .euiui aliqua videatur subia cistimanini esse inflammatio, licet addere hordeum . plantaginem P. I vel qui 1 smile r lauato ulceri inspergarur squaltiaditis ιν ni ana M , et i , . pra pilata simul ciam puluere corticis ligni. quis poriationibus,acchmum lupponatur unguentum de cerus. Fia muri a- M. s. asa, lini mentum simplex,&c. qui hias eum remediis est Rad.ιν M/ g ij.

progrediendum, donec mutaui ficato vicere licet illud I I

to fieri solet. eapitis.

pum Tertium sympto sunt pustulta, quae tum ei teras Nonnulli timui eum hae Iotione pro sapone vul-

partes corpori s tum maxime capiat solent oecupare gari .iu mur sano ne medicam emolo , quDUdem va- quo symploma eaegroti cum primis cupiunt liberati , leat siccare , di noxium humorem distulere , qualis cum maxim ian . aut tus putillinem. Cirea earum eu foret iam Colla ini,cuius meminit Paulus lib. I.c.as. rationem iuud imprimis est memoria tenendu , qti d R OLassa amasemia,& iterum dixi,sciacet a medicamentis repellen Mamchina ana ιλ , tibus esse ea uendum: quamobrem omnium primo dia Fatiaris mriores, N erultosae illae partes medicamentis mollienti Fa iuru stunt auferendae, eum pinguedine gallinae, a natis, scisisse ana M. i. Porci,hirci,&c. Deinde ea licet abhibere medicam eo Sc..d3

qua abstergendi S siccandi vim hibeant, quale so- Abisi mi ana M. β.ret decoctum ex ligno sariara deis cita lapathio. hmio Latia i I no. Fallopius meminit cuiusdam aquae, quam appestat Ghmκιβι ι g μaquam aluminis mus stralem , quam maxime ear L wν alit, de multi illa uti solent, ut audio: sed omnium siti et Uiι-s h. re consensu inter eatera Omnia primipilarum mistum A H.

cum unguentoros Mec videtur principem locum oti M. ct liniavi in

u/. Iius m menta, tamen propterea quod efficia homines quo medieamento partes laborantes inungendae sunt defornies,qua in maximi solet aestimam deo ut aerori mant & vesper . Ut vero hsc medicamenta commmde nullarum is lolliciti sint, qua ut ne illi, cadam ca dius possint adhiberi . bene est antea totum caput,&puli,aut si id fieri nequ at,ut illi qua ei dissime redeat . omnes pilosusque ad radices tondere. vela adere , Itaque nos quoque hac duci tractabimus, primum hoe enim modo illa etseaeius agunt, S capilli facilius qua ratione homines is imminente pilorum desuuio redeunt.

msssint prsteruari r secundum , quomodo pili rursum Quod s nulla industria fieri possit,ut pili non decucrescant . ia latenus as primum pertinet , pleriis dant, video dum est, ut quam primum renascamur, hocque omnes p actici statim confugiunt ad medicta ea Galeno licet nobis inteli gere,qui in huiusmodi mementa ad si ingentia, ladanum , hypocys idem oleum dicamentis plure conditiones requirebat; prima tal- myrtinum . Sc. qui praeierquam quoa frustra agunt, laealefaciendi uim habeant , unde possi .it dii cutet ecum h sc medicamenta non possint penetrare ad radi- acies. & vitiosos humores qui in cute detinemur, &ces pilo tum , aegros in gravissima pericula deductim sunt in causa ne pili possim erumpere secunda et cmsa penumero , siquidem hoe modo impedita fluia ditio, vi non vehementer seceut,ne cutis capitis, quae xl ne humor una, illi rursum ad intei nas partes corpo- sua natura eli seca adhue sector,se ineptior ad pios risa & praecipue capitis , recurrent; unde videmus rendos capillos reddatur. Τertiaret sint tenuium pa sape huiusmodi aegro os in vehementes dolares cap - tiu i ad penitiores partes euiis,quo eraissima est. detis, vertigines Ululationes,&alia grauissima mala in- ad radices piisru possint penetrare uarta,ut sint me cidisse. Ego autem censeo hac in re methodo esse pro- rasyneri Dea,ides .er alto euocant alvi in ha,& gigne grediendum,qua usus est Gal. I. de med. secundum lo- dos rapillos accomodata materia possint attrahere. Vicos,in curatione alopeciae: cum enim capilli non aliter tima eii condita , vthre medicamenta fini non solum

quam propier vitium humorum decidani , quod illi leuiora,sed etiam vehementiora, scuti obtuso sensui ea redditi acriores, rapillorum radices eorrodam, ficuti pilis eutiae venit. Hisce eonditionibus licet addere nungit nonnullis plantis,qus pro ter vitium humo aliam , ut scilicet iis medicamentis nonnulla permi tu si a corrumpuntur, omnis ravo colligit, huius. sceantur,quae peculiarem mothi gallaci ratione habeat.

509쪽

DE MORBO GALLICO.

Seio multos probare aquam messis it illa titiam, HL nam stillatam,ti non stillatam, praeterea partim simplicia. partim composita medicam eta quorum Fallopius, di omnes faciunt mentionem,quihus tamen ego,ut libere dicam, non magnopere confido, cum illa maiori ex parte mihi uideantur composita sine methodo , &carere illis conditionibus,quas diri cum Gal. esse necessarias i quare prioribus meditamentis debetis esse

contentis in quorum usu. ac maxime eorum qus iunt caeteris valentiora est notandunt iciun sub cute La Plias pericianmm contriatatu quod dat s membratis, Imbrum vestienti nisi ii ne consentit, uendiam Cili , ne

illa ad suturas,ac praecipue colonalem apponamur, si is quidqm periculum immineret, ne ducto celebro incoqsensum grauiora pericula luccedant. Postremo tetant thagadis, idest, Ic ssiri qua dam, nox& lichenos assectiones, qus potissimum ita vola ma- Λ, 'nus,& planta pedum contingunt, quod i y nplomaeii ' 'admodum rebellis, 3e dissi ius cuiationis: prunum ilia lud generaliter est sciendum,nec stariam eue communem purgationem,ac deinde ad localia e G veniendu, sine quibus medicamentis localibus huiusmodi tristades vir videntur posse auferrie haec autem varia sunt,de multiplicia, sed fere summa omnium uis, & effracta pendet ex metali cis Vento uiuo,sublimato,pracpi lato,de quibus supradixi: ego vero,ut uno verbo dica, in huiusmodi symptomale hanc smplicem curandi ta tionem soleo adhibere: namque primum Iubeo,ut mane,& vesperi. longiori tempore manus, 3e pedes a luantur. 8e t ean urin decocto ligni saneti, scabios, lapathii, vaginas .icordii, sumiteris, At si aliqua du

tities chnspiciatur,sed maluarumaad .althea,&c. Deinde utot hoc medicamento.

hoc turpi symplomate, experientia confirmat caeteris talibus medicamentis esse anteponendum.

510쪽

ALEXANDRI

CAPUT PRIMUM.

De Ord ne docendorum in hoc Libro .

hi libet commune medicorum institutum imitari ,

volentes hominem purgare,mar ima ex parte pruno lan uni aluum , secula do praeparam humores noricis,ac posties Oas illorum purgarionem deuentui. t: quare nos quoque primum de medicamentis lenienti mi cundo de prsparantibus , ac demum depurgantibus sermonem habetitimas. Sed antequam ad rem aggre diot,illud vos scite velim, me huiusmodi medicame iis esse iram turum breuiter,ac sere compendio te, qui illud unum propos tum habeo, ut vos hanc lotam materiam ineruant, a que illius administra dflationem, probe imEligam, & ad uestros aegrotos discatis acco Maodare: namque si uelim sngula pracepta vobis explicare, quaecunque pertinent ad cognoscendas naturas& saetiliates simplicium medicamentot um, quamobre& quomodo illa inter se misceamur,& componantur, atque vr dicam, uno verbo, qumeunque ad absolutam huius argumenti tractationem solent necessat ia, longissima,&accuratissima iractatione opus foret i prΘsentis temporis anguitiae non sum latis. Itaque medicamenta lenientia quἀ Arabes alio nomine benedicia appellant, quod leuia sint ac sine laboid potist arum veniticulum ti uitellina soleant expurgare,plurima iunt,partita simplicia,parima composia, de quibus sigillatim digerendum est. Neque in praseatia mihi libet in dubium reuocare,utrum talia medic menta principio mor tum cum ratione S utilitate possint administrati quandoquidem si velimus, aut Hipp. Gai ac ueterum medicorum exemplum, .ut rationem cons derare, neteta quidem sententia illorum usus nullo modo potest aut di het i inprobar l, ut in no-sra disputatiqne de purgatione in principio mo b rum,satis vi fallimii rotis imauimus. Sed pDmuui itesmplicibus agamus, q uae quidem Empticia uocantur , quod omni careant artificio, tameis natura uide imitesse composta, ae multis uariisque partihus constare.

quod exemplo totae diffusemonii rai GaI a. de fiat pl. naed.& ad finem. Io istat apud G denum detisque suut in me

dica irina , com. . ex.

I in Thrasi Uni

cap. II. finem medici non alium est, quam sanitatem, qua desplicitet potest con siis tali, uno modo quatenus est pissens, alie o quarenus est peris

titae ac maxi me partes medicinae ortae sunt, q aarum ali tam cum Gal. init Oh h. de tuenda valetud. laimatis tuendae, alteram morbi

profligandi facul talem licet adpellare. micrum ut medietis hunc finem consequatur, plurima sunt necessaria, sine quibus illum non possci consequi,quae quidem omnia,& a Galeno i de ratione ui .&ab nii reenna . primi, cap. I. R ab omnibus commode in tres partes sunt distributae unam, quae ad alime ii a ,& ustius rationem pertinet,alteram, quae manu uiri operationes complectitur, tertiam,quς per medicamenta ahlolui tui : quas ires partes, quicunque vere medicus esse cupit, accurate debet tutelligere, alioqui potius seu inaedicus, qui non omnes paries artis intelligit, qua in uetus &inti ger medicus debet appellari. Pr stermissis autem duabus primis partihus , distetica& chirurgica, mihi in prςsentia propos tum est tertiam

parte in ira etare, quam dirimus in medicamentorum cognitione S admi mutatione versari. At vero cum medicamenti, Ox late pateat, adeo ut nonnunquλm comprehendυ quaecunque sue inieruis sumpta, siue exterius adinin mala, quouis modo ad usum hominis sunt accommodata, nostrum institutum est de iis iantummodo agete , qur interius S per os assumuntur: neque vero de omnibus internis medicamentis intendimus pertractare, cum haec quoque snt

varia & multiplicia,prout variis facultatibus ti formis plaedita sunt .sed potissmum de iis qua speciatim ad purgatio uena hominis pertinet: in qua tractatione imis c Ais

SEARCH

MENU NAVIGATION