장음표시 사용
511쪽
De cassia . INTER smpseia medicamenta quae nullam rectis
piunt compositionem,primum occurrit tam ti quae reuera aut i qua ribus Graecis medicis fuit incognata . inter quos Acitiarius , qui iure debet inter receimores numerari Omnium primus illius mentionem facit,quevoi simile est a barbaris. sine dubio primis talus medicamenti inuent tibus illod accep sic Medici hoc tempore Gisiam fistulam vel fistularem, ea illam siliquam, cassam solutivam,& forte astis nominibus appellan . Et si vero iam diu turpis illorum error satis explosus est,qui putabant cassam apud Grscos & Arabes unam atque eandem rem esse, tamen pro iun oribus scien. uel ,eassae nomen plane rem diuersam Gracis,& Aiabibus signficate: si quidem cassia Graecorum non alia est, uam qu e vulgo Cauella,camalignea ne cinamomum ieitur. CassJa vero Arabum hae ipsa esl,de qua loquiamur. Quam obiem id uobis memoria tenendum est .ex una parte in Graeco, uni medicamentis, siue ea propriis eorum libris, siue ex libris Atabum, ubi Gr orum remedia tra n scribunt .vbicunque casia prascribi tur,eius Ioco perpetuo canellam accipiendam esse. Ea altera autem in medicamentis Arabum,qua cassiam recipiunt, solutiva viendum esse nisi velitis in eum ridiculum e rotem incidere, in quem noster Leon cenus testatur quoidam sui temporis medicos metus se , qua ad proinuocalidos cli Uciles menses mulierum eco cassae od Ialae corticibus rassis nigiae utebantur . sed redeo ad
Cassi i Arabum testimonio tale acit S humes arordine primo, S est medicamentum tam henignum &innoxium, ut ad aluum sementer molliendam, de c-
ni tempore , di omni aetate, & ipss quoque pueris ac mulieribus pisgnantibus familiariter de tuto soleat ex hiberi . Apud Actuarium liti de com p. med.ad principium sum h re verba: iis qui obteneram imperfectam que statem , aut aliam Oecasonem deiicientia aluum med isamenta respuunt, cassiam audacter de icii repide dainus. Id unum incommodum videtur secum afferre,
'taduersetur iis qui ventriculi & intest inorum imbecil
litate laborant,nec non & taeteris partibus,quς aliquo robore opus habent, quales sunt nerut, articula & alii ld genus r propterea quod solet flatus euatare , &prorsus adstringente facultate est destituta. Quod i imen incommodum facile corrigitur,fi illi permiscea natur medicamenta odorata adstrangentiaiae flatus discutientia qualia sunt semina anisorum Aniculi uri, spi cs, mastiche, csnamomum, species diati don, hi et ssmplicis,N similia Medici vii leo utuntur illius puIpaacirtice, membra Mis& seminibus per eribrum purgata , quam multi Groti praeparatis bolis deglutiunt,atii vero libentius lara cultelli cuspide exceptam deuorani rac demum non
nulli vel aquis stillatitus, vel aliouo decocto dissoluta bibunt. sis est a 3 viri. usque ad xlia Et sint exempla
primum in holo. R II Vis eas notitia saxoacta 5 α
sed si hac ratione accipiatur, ad corristendam illius
malitiam , ego consueui simul ea hibere lemma am rem lacchatocondita,vel frustulumcinam mi, vel portiunculam consectionis diarrhodon, aromat cI rosau ,
Ssmilia , qus aegrota Issienter assumunt, & maxime
disia o ιγι a. sed ego aut raro. aut nunquam , aut sere non nisi inuitus consueui dare cassam in potione quae solet esse longissima ingratissi na,S longe magis ventriculum lahesaeiare . De cassa Manardus in suis annotationibus in Metatuen ita sentit, non solum pulpae, sed etiam semini,imo vero maiorem semini quam pulpae vim pumatoriam tribuendam esse Brassa uolus,& alii multi id neuant, sed experientia facile potest hane litem clisbluere. ego quidem nunquam periculu feci ,experiatur qui velit . Venetiis habetur cassia laccharo condita, quam &pueri,& delirati Omnes libenter comedunt, huius d sis fere eadem est,qus pulpae circiter ad 5 x. sed reue
ra,N in mouenda aluo,&in rebus omnitius, minime alteri incondiis eli co D paranda. illud autem est anam aduertendum circa vlum cassis, in quo multi alioqui ne gligentes sunt, nempe illam debere isti recentem , ac praesenti tempore extractam, quandoquidem ab externo aere facile alteratur,& putresci t. unde praeterquam qu a nihil aut parum educit,sspe etiam maxima,S saeuissima affert ly ar pio mata: itaque admonebitis vel rosa Omala Nos , ne extraciam pulpam longiori tempore conteruent, quod multa faciunt , sed semper tempore administrationis illam extrahant a ex quo, ut puisio, orta est vulgaris illa medicorum cautio, qui Oidinando medicament lamper id addunt, casiae nouiterea tracta.
Cassiae facultates praeclare explicat Mesue cap. proprio qui scribit ad nune modum : clementit & innoxie hilem, de pituitam pureai leniendo, u h ahus Inis de ortis confert,sanguinem hac ratione portorem rediacat,atm eius languinis, de la lis flaus acri non a sagit. resoluti thoracis,de pulmonis, de asperae arteriae phlegia monas,easque partes lenit,ipsa moi ius expers utim sedat, in temperiem denique renum eat adam mitigat. Nonnulli recentiores damnant usum eassii in febri
bus,& potissimum calidioribus quales sunt tertiam de ardentes, nec non iii febribus malignis, fle pestilentibus , qua asserunt propter summam illius dulcedinem
caliditatem, de humiditatem periculum imminere ne facile conuertatur in balem, de putredine augeat: quos equidem puto male sentire: nam quatenus pertinet ad febres hitioias,omnes in eo coueniunt,cassiam sngui
ri quadam piaerogatiua bilem ducere: de Actuarius in
ter caeteros scribit, cassam incandescentem torridamiaque bilem citra molaitiam expurgare: quod piade er-rientia coi, fumat, adeo ut mea quidem sententiam iusmodi filatatius nullum magis accommodatum medicamentum possit excogitari , cum alioqui faciles,,leue illud petietilum deuitate,quod isti obiiciunt, si cassiae aliquid acidum per mi Iceatur,vi I pulpa ilia marindotum,vex sylupus aceto us,vel quid sit ille Quatenus autem pertinet ad febres peli lenies, etsi praecipua earum curatio , ut Placet Aulc. siccantibus Di ssidias miscitur, cassa vero humida eli, tamen cum liciat magis ad vacuationem, quam adatierati dem , puto illius usum neq; in huiusmodi febrihus import nam esse: alioqui in se h. biliosis neque i habarbatu, neque tera calidiora medicamenta forent e Ihibeo da,praeterquam quod neque id fortasse generaliter verum es, peltilenti febri nulla humida conuenire, cum nemo sit qui in ea non modo iuribus pro alimen O, sed etiam decoctis pio medicamento, S alus id genus re
512쪽
De Manda. Nonnulli existimant mannam veteribus medios .po si, num Gileno incognitam suisse, qui ma- uiletio nituntur cum Gal. non modo illius ment mnem faciat sed eius quoque naturam, estentiam, atque originem,tam plane describat, ut planius describi non pessit. qtia hac habet 3 de alim. aculeap de meller me. mini aliquando eum si ate super arborum & fruticum herbarumque folia mel quam plurimum fuisset tepetatum , agricolas veluti ludentes canta sie, Iupiter melle phai r ptara iserat autem nox per et atem satis frigi. da,&c. si quis item alia m mann ς elegantem narrati nem cupit intelligere,is videat Plinium lib.u .cii x. re Galenus eo nouit illius sacultatem purgatoriam, scuti illo posteriores,ac potissimum Arabes nouerunt. N uit ergo G al. mannam.sed sub alio nomine,nempe r stidi&aerei mellis, illius meminit. Quo loco propter iuniores sciendum est, hane umcem, Mannam,non idem apud Gal. & ueteres G cos Atque Arabes significate, cum manna Graecorum non aliud si quam pars tenus e S puluisculus qui cadit ex
thure , Gequa manua tractat Gil. 4. de med. secundum locos, & aliis locis. Manna autem Arabitin est haec noura vulgaris, de qua loq sim uir ut certumst de Serapionem, fle alios quam tui imos turpiter eri fib , qui crediderunt,inramque unam atque eandem rem viiser de qua te si quis plura cupit, is videat Ma nardum lib. I epist. 4.Αuic de Mesues scribunt,mannam temperatam et se,aut paulo calidiorem. Atieti h inquit Hye calidam &humidam primo gradu; assumpta ahium timi, lad immen debiliter, quare di is ninis virero gerentibus , de pueris,& omnibus tuto M. teli exhiberi . I lam pec Iurem maerogatiuam ereditur habere,qu datus viae tibus mixta medica inentis eorum a tionem reddit meliorem,eum suo dulci sapore illa naturae magis i. milia tia reddat.
Mauni & apud Arabes 8e apud recentio es, sunt
rures dis re nitae de quihus Alcimarus eruditum feel hellum,qu inter caetera illud manifeste demonstiat, mannam qua vulgo hoc tempore , Ee iam reo. Mino medici utuntur,minime Celellem esse vela etiam, neque cadere ea cςlo, sed mi ius succum quendam , hi morem seu lac ni viri, quae singulis annis statuto qumdam si is tempore ex duabus .itnoribus,fraxino de oris no artific sole coligitur, quod iacile unusquisque apud illum potest intestigere. Neque vero mini si praesentia ti1 inquirere, quod i me Atramarus disputat actura istisne , utrum toras liceat nac manna arborea uti, si cuti altera cfleui vulnus,qua subicribo ii laus opinioni Be experientiae, quς demonstrat, utramque degustu de
ea teris qualitatious, immo vero, de operationibus m gnopere inter se consentire, nec non omnes medicos,quo. q)aot iamdiu medicinam faciunt huiusmodi meditamenium non siue euide me utilitate frequenter admimittate. Qiam rem sicuti dubitandum non est,quia manna coeIestis perpetuo de longe alteri si anteponenda,ita fi i lia defit,neque usus malins vulgaris pisermattendus est.
Illud au e n mihi videtur maiori dignum conscier
tione, de magis ad velitam utilitatem pertinere, utrum manna in calidis vel itagidis moibis conuenia trac sane plerique omnes communiter praetiean tes nonni si in Febribus Ad caeteris motbis calidioribus illa familiariter utuntur a veruntamen huic ops O M, Ee quotidiano usui Ga l. videtur aduolari,qui docet 4. de tuenda valeiatudine,mei,de omnia dulcia in mortiis,aetatibus,temporibus, regionibus caucioribus non fatis conuenire ,
propte ea quod tune facile am vescunt, de in bilem veruantur: quam obtem etsi hoc torti paradoxum vid
hitur,ego iamdiu in ea sui, fle sum op7nione, mannam longe magis seniliu morbis temporibus,regionibus.
sigidis conuenire neque mortas a talibus, temporibus regionibus,calidioribus, ea hibenda m esse, nis illa aes dum qui permisceatur, sicuti de cassa d simus.
Mantia dolis ad 3 i i. circiter,minime vero ad quin D, tilque & plures, mu Iti faciunt, de quo abusu alias dixi- m.
mus,d migatione in principio morborum. Caeterum quoniam manna partim sola, partim aliis mixta media ramentis vanisque rationibus solet exhiberi r mihi lubet postremolcic ad vestram exercitationem varia huiusmodi administrationis exempla afferre.' Manni cara ιν-δε alacta 3 ii. Iωυιροι M. f. m. of sis. Quod s timor fit, ne vertatur in bilem, vel In ipso iure decoquitur acetosa, vel adduntur thamarindi, vel sylupus acetolus,vel quid simile.
Quandoque permiscetur cum ea ga admixto saccharo, de facto nolo, qua ratione coepit admi miliati ante
stremo solet manna permiscerimm medicameniatis soluen tibus, tam simplicibus, tha barbaro, astaraco . . quam rem sitis,electuario diaphini eon,conis tu ne hamech, 3t similibus. F.i ut diximus, solet adm a. dum iuuare, atque, ut vulgo loquuntur, heaufic re r de qua quidem administratione postravis tr
ela bimus. C A P v Τ IV. . De Thamariadis . . '
gni si et, non ego multum labolo. cum id nobis tacti ta in deheat esse, siue s. it da etyli indici, siue in uno. rum aliquod penus , sue aliud Arabum inuentum ac medicamentum esse , quod apud Mesuen secundo , apud Aueriri tertio ordine refrigerandi, fleexficca di facultate praeditum elle inter tera autem medimia is 'menta lenientia , quod expertentia confirmat, leuissimum est dei, ut si solum exhibeatur, tarde admodum, Ze debiliter aluum moueat: sed potissmum flauam hi-iem exustosque pirigat humores,quod iam piaesare saeit , ut hac in te catera omnia lenientia medicamenta facile superet. .s
Verum thamarindi duo videmur secum assene incommoda. alteram quod nocent frigidum yenitis otiiεlum habentibus. cui incurritur mastiche illis imposito, item cinamomo, femine a nasorum, aut re smuir est tum quod vehementer ad lit ineum, qua ratione iam
sapius vos monui, 8e testatus sum, in principio febr uputridarum, in quibus mussimum vobis propositumore debet meatus aperire, ac totum corpus reddere
513쪽
transpirabile, ut ab illis abstineatis, nis forte adm
dum modica eorum quantitate velitis, aut cassiae , aut mannae,aut alterius medicamenti vitium eorrigere: contra vero in fluxu saneuinis narium,in fluxu muliebri,in erysi res a te,& altis huiuimod: morbis ex bile oriundis,ms febris adsuerit, iam tuto, de summa cum utilitate li sis. Ceat illis vii.
Thamarindi solent exhiberi dMoliciter, vel purgata
pu pa a nucleis,facio holo. vel saeta eorum de mone dolis pulpae a et x. vique ad xii.
Dosa autem decocti apud Melaenestati J ii. us
que ad v. quae sane dosis est nimis magna, di immode
rat neque puto reperiri aliquem qui J ii. thamar indorum audeat transcendere.is qua quidem decoctione bene monet idem Ne tu haniar indos leuiter coquendos esse,quod lonior eootura eorum vires minuat a Que adimat .uerum ut di x ,mediet rato admodum solistia maritidis utuntura olent autem frequenter permisce i cassiae,matinae, lyrupia rosato, di violato soluiiuis,&
Decemiam cicharti s f M. sim etiam dissoluuntur manna, strupi rosaeeus, violaceus, & alia medicamenta cum decoctione thamat indorum, quorum exempla sunt satis manifesta meterius de thamarindia.
1Nter medicamenia lenientia multi enumerant myrobalanos, sed huic opinioni aduersatur Auici qui dei, his scribit prima quarti trina. cap. 7. Mylobal nos vero cunnos quidam administrauerunt, di dum inuenitur ab eis alta via, id est,adminis latio;aliarum πει dicinarum fiat, quoniam ipsi constringunt poros post solutionem ventris i& exasperant viscera i quod si sumrint necessarii, tunc adminii tentur post integram digesionem. vicunque autem haec se res habeat apud Arabes myrobalanorum sunt quinque genera, flava, ches uia, indiea seu nigra, emblica, bellu ira, qua omnia&forma & viribus inter se differunt; unde forte etiam ex variis nastuntur arboribus. Quoniam vero ego aut ratissime,aut nunquam, potissimum in febribus, yroba lanis uti soleo, cum piopter alias caulas, tum maxime inopter summam adsit ingendi facultatem , propter quam,ut inquit Auicisolent Obstructiones excitari,S Quem,& viscera ea asperari, propterea de hoc medicameto mihi non libet logius agere: fi quis plura cupit,is,Nesten videat,qui omnium myrobalanorum naturam,aifferemias,uires,praeparationem,dosm , & omnia comis plinitur, quaecunque ad illorum e nitionem,& administrationem necessatia sunt.
M sues aloen medieamentorum purgantium ρος-
stantissimum,& propter suam quandam praeroisgatiuam tactilentissimum appellat , auque Omnibus purgantibus medicamentis, qua omnia assem e principibus partibus nostri emporis inimica esse, v ialoen excipi, quae quidem non solum eas partes roboratillarumque actiones iuuat,sed etiam eatetis mixti validioribus medicamentis illa corrigit ae reddit meliora. Sed forte haec sententia Me sues Omni ex parte non est recipienda:squidem Gal. multo cautius de aloe loquiatur,ne ue tantas laudes illi tribuit,qui inihi ε. de sim.
med. illam ventriculo gratam esse,non si inpi citer, sed si ad reliqua medicamenta comparetur,imo vero idem scribit 8. de med. lecundum locos a. allam quoque indigere mixtione aliorum medicamentorum, quae media
camentariam illius vim si angere possint,qualia suci. mastiche,cinamomum. le alia id genus. Aloe apud Galenum scea est ordine tertioαalida au o iatem ordine primo iniense aut secundo remisse.ventre, mouet,& est ex numero eorum medicamentorum,qusis excernendi, sicibus alui vulgo stercoraria nominai tur. Apud Melaen bilem pituitamque purgat quod irratelligendum est de iis humoribus,qui in ventriculo eontinentur, si quidem dicit Gal. 8.de med .seeundum locos x. aloen vim debilem purga in riam habere,atque illa laiatum mile purgate, quae circa aluum reperiuntur, S adsti m mana si ampliore mensura exhibeatur usque ad imcos circa hepata scendete,adeo ut nullo modo aloesa nersus multorum Opin onem otius corporis purga mria missa se Gala. meth. I .aloe modice migat; adtovi vis illius super ventriculi & intesimorum iota non ascendat, aut s quid ultra, vasa tantum in me senter ioco ntingat. sic apud Paulum lib. et c. 4. aloe uniuersum corpus non mouet, nisi inulto eopiosius quam conu
Et fi quis nobis obiiciat Galenum, qui aliter videtur Cεων.
sentite in lib. de Theriaca ad pilonem eap. 4. vhi eLa. enumerans simplicia medicamenta quae composiaras , di varias vires habent . hre scibit : Pulvis aloes & squam aeris carnium excreicentias in ulcera seoae primunt . di fluentes humores siccant, ore autem sumpta corpus totum purgantra qua manifesta contradictione nonnulli putant vir Galenum posse de
fendi . Equidem huic responderem , Galenum soli alae
non tribuere vim purgandi totius corporis , leo aloa smul cum squama aeris, quod item de exteris purgantibus medicamentis statui potest,quihus commode aloe solet permisceri r vel aliter responderemaloen noprimon per se, sed per accidens, & secundario comis.
munem vim purgatricem obtinere.
Eis vero alae purgat virumque humorem bilem,& Fa -- pituitam,tamen ita hahendum in ea GaI. illius praecipuam facultatem esse trahendi humoris biliosacpt pterea biliolarum ventris assectionum praestantissimum
esse medicamentum, adeo ut unica die multos pomachicos saepenumero persanelaum altera ex parte humores crasios,ob purgatoriae faciutatis dehilatalem trahere non possis ex quo onquit Gas.ε. de tuenda valet excogitata vit salubriter compositis,quam picram vocal,quae acrimonia caloreque eorum qur in se habet, crassos tilenios humores dissecatae detergit. verum ,& illud sciendum est,quod monet GaI.locis citatis . metho.&8. de com p. med. aloen. duplici tra & lotam fle illotam
posse administrari, inter quae illud interes , quod quae
illata es, valentius purgat, quae vero laia est, purgat quidem minus,sed ventriculum magis roborat, nec t. ode vi medicameniosa multum deponit, adeo ut liceat aloen lotam labricitantibus exhibere, dum inodo non
vehemens, sed valde debilis fetitu fuerit, seu ii altera
ex parte idem testatur Gal. aloen illo tam non sine magno periculo febricitantibus posse exhiberi: ae sane in lauioribus febribus, quales sunt interdum tertiana, di quotidianae nothae. equidem soleo non ahitinere a moderato usu aloes ac hietae simplicas, ac marime samul cum cateris medicamentis, quemadmodum inter
catera omnia est casta, de qua mixtione iam saepius di
514쪽
Invaluit iam pridem eonsuetudo apud multosiae potissimum Venetiis, ut serme singulos dies aloen assuis mant,vr hac ratione corpus liberum conseruent non scitum a eramoribus eroementis, sed etiam a supernuis humoribus,ra quihos varia mala hominibus solant o mri,in quam praecipue opinionem puto illos venisse, propter auetoritatem , & testimonium Messe, qui ait omisum aloes viam instrumenta sensuum S eorpus retia quum ab omni insanahili asseela immune conseruare ritaque,& mane,&vespere,&in prandio, &inepna, sed potissimum post coenam do ituri aloen asi munt di quod quidem institutum grauiter improbat Gai verbis plane aureis,quae sunt huiusmodi 3. apho. Is . Euacuatio supernuitatum Riue fit per purgantia me diramenta valde indigentihus,& longo tempore utilis est, earum vero qua quotidie generantur in eorpore superfluitatum euacuatio, minor est quam pro medic menti purgantis est cacia i quod si quispiam volumrii bis in mense ut semel saltem, ea uti, ventus ne s perfluitatum multitudo aggregetur, praeter id quod
nocebit , eorpora etiam in malam trahet consuetu. dinem . Praeter ea quae diximus, mihi libet vos admonere,in quo video mulios errare,nimirum inter ceteros omnes
homines senibus ab aloe abstinendum esse, quod Gal. disu se demonstrat 3. de tuenda valet. p. qui altera
ex parte varia commemorat medicamenta , mercu rialem, marinam brassicam , resnam terebinthi, S alia
id genus , quibus ad mouenda m aluum lenes tuto vii possunt. Porro aduersus illos qui aloe post senam utuntur, multa possent asserti,sed unius Pauli auctoritas tu sciat in praesentia,qui lib. cap. 4. initio hac habet: Qui ve spere aloen propinant, vel a cibo, laedum,quoniam ali mentum in membra distrahit, &c. Pariter multa posisent disputara,vmam aloe aperiat ora venarum nec nerde qua re medici recentiores aeriter litigant a sed hae a praesenti nostro instituto sunt aliena. veteres mediet aloe duplici potissimum ratione utebantur, una pulum te insperso alicui siquoti:altera consectis pitulis vel alia orma solidiore : quam utramque rationem expres; tGal. 3 . de tuenda val. s. Itaque dosis aloes infitis fuerata 3 i. usque ad 3 iii. substantiae a 3 i. usque adii. 'sed hoe tempore propter insignem illius amaritudi. nem vix aliquis reperitur, qui aliter, quam pilulia aloen velit aecipere. εις ter hse sun t alia multa simplicia medicamenta. ad leniendam aluum accommodata, de qua graismmediet mentionem faciunt,qualia sunt pruna,sebessen, sex vini,quam vulgo tartarum appellant,malua, mercurialis, beta triplex,hea mea semiec diaerebinthina, &vulgans Cypriain alia huiusmodi: verum eum ea fere sint leuiora, ac potius inter alimenta quam medica menta debeat recenseri, addo cum per temporis anguiasias non liceat de singulis tractare,nx contenti erimus, quibus hoe tempore mediet familiariter utuntur. Ita que ad meditamenta lenientia composita accedamum
C AP v T VII, De compositis Alatim lanientibus, O primum de
ΙNter composita aluum lenientia hiera smplar mea
sententia principem locum obtinet, de quo quidem medieamento , variaque illius praeparatione , dos, ac viribus , quoniam diximus dissula tractantes mor hos ventriculi , in praesentia mihi libet summatim ea tan inm repetere , qua ad rem plassentem pertinent. Primum vero nulli disium esse debet , quin hiera inier meditamenta lenientia debeat referri, eum nihil recipiat praeier aloen , quod aluum posti mouere , ut certe nesciam, qua ratione moti non ausi aliter lan
Huius medieamenti auctorem multi putant litisse Galenum , qui saliuntur , fiquidem illud multos Oisa
annos ante Galenum celebre suerat . atque illius is , is auctor taediiut fuisse Andromacus , testimonio linfitiiset Galeni a. de medaeamenti secundum to
Variae autem apud veteres , & Gal. fuere huius. modi medicamenti compositiones . quarum Gal. mplas uomentionem facit variis locis, sed preeipue a. de med. sec.locos in re non . metho. II. sed illud tumores deis rasis. hem se ite, sicuti Galeni tempore,ita apud nostros armmatarios in prosemia him a m dupliciter praeparari Esne melle, & vulgo species hios appellatur, vel cu d spu malo melle in latina electuarii, de smpliciter hierasimplea dicitur:quae quidem inter se disserunt, Galen testimonio, quod mellita gratior quidem, durabilior& magis purgans euadit sed ventriculum minus robo.ratin aluum magis detio uam altera. Hiem pricipuus est esus ad purgandum,maxime ex μη.
venulculo,Intestinis,& venis me serescis, lem tiaram,& pituitam, no modo trauem,tunicis ventriculi estiua adhpentem, sed multo facilius eam,quae in vis cauitate eontinetur.
Antiquiores seu ti dirimus de aloediuiusmodi medieam et O uti consueuerunt ea aqua vel potione. ati hodie quoque nonnulli faeiunt,qum certe est valde mirutum si med iramentum csterrarum omnium amarissimum: nos hiera uti murria miliariter in holo,vel catap tiis, qus vel melle rosaeeo,vel syrum, vel alia re humida facile in eam formam deducitur. De do si huius medicamenti maxima in dissiculias,& repugnantia apud Gal. qui a. de med. sec lactis scrubit,summam dos neste S i. alias vero usque ad 3 vi. ascenditide quare alio tempore egimus,nune illud ius ficiat,quod puto esse ad mentem Galeni, & quod lamst oti usu mἰ hieo .firmatum est , species seu pulueremnieta a 3 iii. usque ad vi. alteram autem mellitam a 3 viii. usque ad xii. commode & tuto posse exhiberii uerum quod saepe uos monui, hiera comodissime aliis medicamentis solet per scera, quorum operationem prsclare iuuat, & uitia eorrigit, praecipue uero ego iulam soleo permiscere eum cassia, uel eum electuariol nitiuo,de quo dicam paulo post: ues soleo exhibere hieram, di illisadddere mel rosaeeu solutivum, quod se tim a hieta sumendu est, e sint exempla utriusq; mota case via te titii 3 x. voti m ενον si ii a s 3. N. ct fiat a. Spae Murum hi εννι mp. 5 ii . M. B. maiisa L q. sus M. p. M. R. M ιυμιιμι. Daeuetionis brianti: μνωα M. quod,ut dixi,st tim post bolum sumendum est. eo hierae nonnulli vititur pilulis aromaticis,quas aloeph ginas uocat, descriptas a Melae, enae Drel ET aloea nihil purgans recipiant unde eommode possunt administrari: quarum dos sest a 3 iii. circiter. Alii addunt piluus mastichinas, de tribus cum thabarbara de smiles, sed tum n ς recipiant agari eum, rhabarbarum, di alia purgantia medicamenta,inter lenientia nou deciem rem a
post hieram occurrit siet. rosae. solutim quem, etsi
non ignoro nonninllos aliter senure, & ratio, de raperient Ia confirmat, inter medicamenta lenientia numerandum esse , dummodo in moderata , Becongrua dosi exhibeatur . Conficitur ex multiplici ta latum infusone, quas rosas scribit GA de simpl.
med. ultimo, ex tribus pambus constare, una rem
crassa & stigida: altera amara, tenui & calida: tertia quza , quae nccesimo quidem in stetida , sed in
515쪽
in tenuitatis eram redinisque oppositione quodammmdo media existitera quibus propter partes numidiores,& ealidi ores, nec non propter saccharum, leniendi,&purgandi vim ac uirit. Itaque saevitas huius syrupi illa rara a Mut ex ventriculo S primi vias ducat tenuia & aquosa ererementa,& admodum placidei praeterqua quod latus solet erorare , & tormina ventris, iis prς sertim, qui ventrem habent imbecillum & ea lorem dehilem, veluti sunt mulieres e quare opportune in liquoribus, otii hus dissoluitur, antea decoquuntur aliqua flatum
dilautientia innisum, Eniculum,tinamomum,& alia id invola. genus.N uus est lyrupus,& non ante multos annos pit pararita pud nonnullos rhodo pharmacum appellatur, hoe est,medicamentum ex rosisAnnum unum per, durat,sed tamen ita, ut quo recentior,eo utilior,quo verus himaeo inutilior ae minus inera deprehendatur. sis est usque ad 3 iiii. circiter. R Smpi rasset. Ξ n . . ,
sam . - .mmis. s.f. M. verum frequentissime solet permisceri aliis medicamentis, neque solum lenientibus, sed etiam purgantibus,m posterius videbimus. P.L,---sciendum es, nonnullos aromatarios hune sy ita, . . mpum malitiose praeparare , qui praeterm mentes
congruam rosatum infusonem, quae nomes ac decies fieri debet,ut medicamentum copinsitis aluum deuelat solent scammonium permiscere r quam impolturam duplici ratione licet deprehendere, una quoniam maiaior amaritudo quam eo emat larum percipitur: altera,quia tunc vacuata succedit admodum copiola,&laboriosa, ut nonnunquam ad dris meriam, vel saltem diam diram terminet. Ex hae eadem rosarum infusone,i& melle , loco luctari, alter syrupus praeparastir , qui mel rosaceum solatiuum dicitur, neque si duo syrupialiter inter se differunt, nisi quod ille ea saectato, Leex melle prsparatur , ex quo ille quoque utcunque tistidior , hic autem calidior euadit . unde erimia' mode in naturis . morbis , temporibus calidiori..hus, serupus rosamus,seuta contra in na uris,eor riabus, timorbis frigidioribus mes rosaeeum adminiis stratur . ae- - Praeter infusonem rosarum vulgariam nonnulli reia,
P renitore, eo fimni sympum ex illis rosis athis, quae vulgo apud nos mosthetae appellantur. Nonnulli etiaalterum sympum conficiunt ex stoli hus pei scorum. suos duos sympos ea sexta, aut ad summim, leptima infusone audio ablolutos fieri: quibus tribuunt fatalia tem pureandi hilaosa,& lenula excrementarem eorum nunquam periculum fec ,quacunque voluerit, haec quoque poterat experim: sed puto huiusmodi sylupos ni toti eum molestia & labore, quam alteros vulgares purgationem facere.
is . . e Ieuti ex rosiRita quoque ex violis purpureis praepaci ratur sympus,qui violatus solutauus dieitur, & inter medicamelita lenientia numeratur, siquidem violae eis fluids sunt di humidar,tamen hahent quasda paria aes viscidas,quae ponssimum una eum sacchare postina ad in aluum lubricam reddere, dilenire. Atque hic quidem syrupus cum praecipue purget hilam, di aliquid pituitae, quae continetur in ventrieulo & intestinis, tamen creditur habere peculiarem praerogatiuam In morbis pectoris,quare in pleuritide,se omnihus assecti s thoracis ealiamtibus maxime eonuenit sed mea sententia, oneraliter ad fibres vehementes, & ardentes de ubia nque infim refrigeratione opus est, admodum seligitet poleniti Meher adminas rari. sed animaduerae
'umes, hune sympum ma lanter ventriculum di
uere , de labefaetare, unde eum sit vulgare praeceptum
GaL8 de med. ee.locos,inatio, I 3. metho. ventriculum, sicuti & ieeur, tis perpetuo opus habet quae 'acuque roborent, Si adstruigant, nunquam huius ua di tyi upuerhibeatis,quin illi permisceatu semina an uorum. G namomum, de alia ad genus, quae ventriculum possunt
roborare: id quod potiss. num fieri debet in murtetishus S reliquis, qui habitum corporis & calorem habet dehil iorem. Ego iussi aliquando,ut quo te cie colaficitur sympus simul eum eo portiuncula mali cis dec queretur,quod priciare illius malitiam coli igit,ut a inceps altis corrigentibus opus non fit. Hi e sylupus longiori tempore durat,quam rosaceus TD..dis nimirui .lque ad hiennium, dummodo Probe confi- ...iliniiciatur: quod ego fieri pino, quoniam,sicuti dini,violae habent quasdam partes viscido, quae non tu facile uilia soluuntur. Verum circa illius praeparationem aromataiarti su naadneon diani musae, viassumant violas mitii- melanguidas ac fere exscratas, sed quam primum inciPIam apparere, atque integras adhuc vires habent, &quae, si seri potest, sint omnis pluuiae expertes: tales enim sunt proeliant ut rex . secundo, ut faeta violarum infusone, fine mora statim integrum Stupum conficiant, qui ex mixtione & virtute iacchata longe melius conseruatur, cum altera ex parte, quod prope omnes aromataria fac unt,si longiori temporis spatio eruim di aquas,& infusiones custodiant ea quibus postea successuis temporibus solent syrupos cotificere, propria
metieinenti vis evanescitin deperdatur. Dossest vi Das. que ad filii. sicuti de sylum rosum dix unus: & sit
Sed hie quoque syrupus violarus.seu tirosatus aliis medicamentis partim lenientibus .rtim purgantibus sint et permisceri, quod supra diximus, di dicemus p
staremo autem ex hae violatum infiisione di m is M.I ,ἱ.tile conficitur alter strupus . qui mel violatum solu- auri sui. tiuum dicitur, inter quos duos syrupos illa una est dii- ωω- ferentia,quam mixtio ves sicchari, vel mellis poleti afferre, seu ti de syrum totiio , & dies le iolato diactum est. Pister huiusmodi tyrupos , quorum usus apud omnes medicos est se uentissimus, sunt alii sy- rupi , quibus nonnulli ad deliciendam aluum , sa- miliariter utuntur . quales sunt strupus de cichorea
compostus cum rhabarbaro , de fumo terme com p
stus , de pomis compositis . . de epithymo , de polypodio a di similes r verum ego omnia is haec
meoicamenta. aut certe maxima ex parte censeo minime lenientis es potaus purgantia esse ι ouod ex ingre dientihus medieamentis facile nobis licebit intelligere qualia sunt rha barbarum. polypodium. epy hunum, helleborus, & smili , Ecin principio mor tum ego nunquam sol Oallu vur quare dem longius agendum
CAPUT X. i. . De Eliauario Leniriso.
DEmum vero inter lenien tia medicamenta nummrantur multa Electuaria , ouae apud OGeidas uti,garra sunt , ac primum est eliciuarium lenitiuum quo medici prope omnes hoc tempore utuntur sequetissime r verum ego tali meoicamento . aut raro admodum, aut nunquam uti mulaeui, partim quod non omni ex partem ita videtur praesta: e , quod nomen promittit, siquidem propter senam. S polyp dium nonnullos audio δε tui dith,& scammoniti addere,qua ratione reaientia medicamenti terminos,exc
516쪽
dit, partim quod recipit mercurialem, quae ventritu Ium non leuiter labefactat, nec non pruna, thamar in dos, Se omnia myrabalanoram genera, quae insigniter adistringunt:vnde in reliquis morbis parum,&ram,imm . febribus autem minime, e nunquam videtur conum te. Descriptio huius electuarii reperitur tantum m do apud aromatarios,&quis fuerit illius auctor, Un ranar. fis est ax viii. vlque ad xii. Assumitur autem,
di paratis bolis,scuti cassa,& facta potione. & tunc familiariter strupisgosato,di uiolato solutivis permist
VE tamen prae caeteris mihi libet e varium
diaprumser: mere e quod r carne P norum, dilacchatoc tificitur, qu .l fortasse originem habuit 'ab iis,quae tradita sunt a Gal. a. desim. sicut. 3 I. ubi docet, pruna, ac potissimum Hispana , de Damasco. aluum mouere . Quare si hoc electuarium proba conficiatur , atque ex prunis dulcibus , di maluis ris, minime immaturis , & acerbia , ut vulgaris habet descriptio , inter caetera omnia lenientia medic menta satisfacile, de nitum videtur. Atque hactenus
de medio meatis leas enisus, tam simplicitam a quam compositis.
aeviba QEeundo Ioeo est electuarium, quod diaratholicon eis. o appellatur,quo a admodum celebre, de usitatum es lesed neque istud,mea sententia .debet inter lenientiar poni,cum reeipiat senam, polypodium,rhabarbarum, quae certum est propriam purgandi iacultatem obtiis nere e quare de illo inter medicamenta purgantia tractabimus. Praeterea sunt alia multa electuaria, ut diasebesten, diacassia, di asena, dia manna, dia prunis, & alia id genus , quibus quidem etsi vulgares medici frequenter
utuntur, O nunquam uti soleo,dummodo non desint simplicia medicamenta: nam praeter caetera incommo
da quae secum afferunt, id mari mi est momenti, quod omnia recipiunt cassiam, quae ut supra diximus, breui saltem tempore a corruptione potest immunis conseruari,praeterquam fluod eassia si decoquatur,ut ficia his componendis ineruariis acile aporat ac vires mi tit: itaque vos quoque norror, Mab illis abllineatis, ae potissimum in febribus, ubicunque simplicia licet administrare.
Dia ... Tr Lectuarium dia, sten deseribitur a Barthol
sitim. maeci Montagnam se more, celeberrimo sui remis iis medico, quod aiunt in assecti s renum meu li Mikα. . rem p rogatiuam habere, in praeter ineommodum. ex cassia conficitur eum aqua argutiae, quam Aula. &serapio testantur maxime esse corruptioni obnoxiam:
pisterea nihil prope in seliabet,qucus ventriculum, Mnepar eorroboretrae demum multa frigida adstringeniaria,& obstruentia illud ingrediuntur, qua a proba meis dicamenti compositioqe deficiunt. Hoc Electrarium est duplex t alietum simplex, fine scammonio , cuius dosis est ad 3 xii. alterum eompositum: eum scammmmet π. niis, de quo posterius tra tibimus. Caetera quo. que in proximo su p. p. dicta electuaria haec fere eadem incommoda contia Z τ ne, neque ah incisario dus i
stea multum disserunt ἔ quare ego a idem cenis
que de iis longius De Drupis. . Constat apud Gil & omnes medicosa Moremnem fieri a calore naturali, quoniam vero saepe an. Maeuenit vi multa sint impedimenta, tam ex parte humo rimi rarum coquendorum,quam ex parte carinis concoquen- - - . tis,pemnet ad medicum, huiusmodi impedimenta, quantum fieri potes Atuattere Sauferter quare sca. lor sumit vehementior, vel debilior quam natura co ueniat,ille iuuandus, & ad uatum naturalem deducendus est: pariter si humores,stit calidiores tigidiores. crasῆores. Re. remgerandi, exlesinendi, at renuand sunt: qua ratione temperato calore, pra paransque huis moribus,proba fit Oncoctio, in qua pars materia c quendat vertitur in v. bstantiam coquentis, pars vero inutilis ad expulsionem paratur. Caeterum et fi mulata mi medicamenta,qua hiae ineri sunt destinata,& vulgo concoquentia appea Mur , tamen inter ea Α. μὰ
sympi primum locum obtinent. quihus medici ste. ----quentisὰ me aesere semper utuntur:quue ceteris prP a timis termissis,de syrupis lautum modo .igendum est. Nitque
vero hoc l o ualui longius demonstrare, huiusmodi
tiora missislamum, ut nonnulli opinamur, sed illud , esse antiquassimum, qui lem Hippocr. Dioscor. GA. de omnes medici iam liariter victa viur multi , Iymeliate, decocto hyssopi, G 1Pam smilium, quae aut parum ut nihil a nocitas lyrupis d iseruet , id quod puto esse manuus ius, quam ut imi teat longiori demo stratione. Neque ita laborandum est de hoe nomina sympi,vel ut lati moressa ibunt.serapis: etenim quat cunque fuerit Me nomen, sine Gν 1 cum, siue Arabi cum,& ou modocunque appelletur,n his refert: qua re ad nostrum principale propos tum flatim deuenio . quod fuerat,vos doeere rationem,qua ad coquendos .&praeparandos humores probe distatis fingulos θαruma distini re, Aeadministrare. ut autem facile hane rem intelligatis, sciendum est, tres potissimum esse humor ruisem,pi ona elaacholia ui a suo statu naturali recedentes correctioiae, praeparatione , Neoncoctione indigem: nam quatenus pertinet ad sanguinem, cum nunquam lictat per medi nenta iuium educere, idcirco neque vita videntur esse media camenta propria, quae ad illius concoctionem sat a commodata,quod si omnino ille quoque, propter numiam caliditatem vel ciam trem , vel sum raulam a suo flatu naturali degeneralet,& aliquam temperati in
nem requirat, qui muri ad eoquendam bilem fiat apii, iidem ad corrigendum, S moderandum sanguianem quoquo modo sunt Opportuni . Et fi quis prael terra quintam humiditatem obiicere velit, nempe omnium humorum aquositatem , quam nonnulliata tem , nomissi serum vocant , quod non aquam m. venis,
517쪽
massis θη- venis, sed segnester Ia rauitate ventris reperitur, &purgatione indiget: hule respondendum est huius reo 'di i chorola & serosa merementa aut nulla indigete
concoctione,scuti alias demonsstauimus,aut hoc munus pei ficere, quaecunque caeteros humores ac totum
sanguiuem possunt mund scire, di a tala excremento
ITaque inelpiamus a sympis eoocoquenti hus bilem eis .ero illi sunt multiplices tamen cum huiusmodi
numor, quicunque ille fuerit, sit calidus,& siccus, praeia sertim ubi schrem excitat,omnes in eo debent conuenire, ut refrigerandi & humectandi uim habeanu sed hae In re distinctione opus estinam si humor valde calidus ει tenuis fuerit, ille quidem refrigerantia, sed niam me altenuanila requirit. ac potissimum nis febres vel o fructionibus ad suetini,qnales sylupi testigerante quidem, sed minime attenuantes,mani me abstergentes aperientes sunt,violatus smplex de nenu phare, de papauere de agresta, de grana iis, de lactuca, portulaca, plantagine, de cateras id genus. Si vero huiuimodi humor calidior, & crassior fuerit,adsitque suspicio esset ius obstructiosis, tune plane ab iis syrupis abstineniadumettius si simul quedam aperientia illis permisceantur: ex quibus primi α massantores sympi Occurrunt Oxymel,& suru paceiosus,quos quidem duos syrupos sciant iuniores in eo tantum inter se di s rre,quod OIν mel ex melle , sympus autem ex sacchato praeparatur: quare etsi uterque restigerat,incidit,absierit,aperit, nihilominus nulli du*um esse debet, quin os mes ratio ne mellis quoquo modo minus refrigeret, ac magis d
terga t& aperiat,quam lyrupus acti Osus: vnde quoties. cunque vobis pro rosium tuerit magis refrigerate, aemrnus abstergere, scuti, exempli gratia in terti a ex- qu si a , lyrupiam acetosum , quotiescunque autem v lueritis nauius ref uerar e, ac magis detersere, ut in ter trana rotha, tu ire Oay.nel licebit adminstrare. vertim ciendum eli, apud antiquos musta fuisse genera caymel Iuliani. euius meminit Gai 1. de mcd. Le. locos I.
Paulus lib. .i I.Oxymes splene Meum orymel pro calcutiss,quoru in item Paulus mentionem facit tib I. is de alia id genus: hoc autem tempore tres duntaxat Oaymellis species apud aromatarios repernantur. OIy uel
fimplex,oxymes compostum, Oxymes scilliticum. Quatenus verti pertinet ad Oxymit simplex , politem n randum est, de illo Hips.lib. de ratione Metus in moris his acuti su suse pertractare, atque illius composia
nem,utilitat ea, nocumenta, nec non administrationis rauonem recensere, pariter Galenum in consito pio puero epileptico, nec non de tuenda valet. varias illsus compost ilones commemorare, nempe ex maiori
vel minori tum mellis,lum aceti quantitat ut & morbus di gustus agroti videbatur postulare, qua miraturam ed:cos , quicunque sub una determinata mentura id
solem conficere, scuti hoe tempote uulgo fieri solet: quos quia e medicos inquit GaL perinde agere, atquc
illos,qui volunt omnes bibentes pariter eadem mensura vii. aquam permiscere, non aduertentes , quibulea
qui d. tutior potui erant assueti, caput statim ientalis paulo meracius b herint, quibusdam qui meraciori potu delectantur, s magis diluium biberant, ventriculusubuertit quate concludit hunc syriapum minime unamcntura parandum e se, sed ex gultu sumentis de illo iudiciunt faciendum esse,qui statuit,oxymel natuis lumentis sole utile,& conuenientissimum, quod utique incundisti m tini eli: contia adurassiimum, quod luci imia
De usu tum orymellis tum syrupi aratos, in praepa. randis & coquendis humorihus calidis itigi duitcnu bus, crastis dissule diximus.
Caeterum imitatione Oxymellis , & sympi actiosi
sunt alii multi syrupi viui hum cciandi, Ieir.ecrandi,te- υν vi r ulier abstergenda,ia aper endi vim lubent,& ad coque i. Ldam hilem sunt accommodati: sylupi de cichorea, &de e rura qui Ae simplices, & compositi preparantur. de succo actiosae, de soncho,de bu glossa, de aceto sitate
citri,de farsara, osatus recens,& si males,ex quibus plaeet multis medicis no in ullas certis quibusdam pari hus & determinatis prospicere, exempli gratia,sFrupuro satum recentem capita,*inpum de succo actiosae, de bur ossa, corda violatum, de salsara i horaci de cach rea, Mendi uia, ecori,& sinitia. ue qua re, I utrum medicamenta propria ire nbra possint vel alterando, vel purgando respictaeast in Quas controuersa apud me dicos,nos alia inauab: auas.
C A P v T XUI. De Sympis rancoquentibus Pituitam. PRς termissa differentia multiplici pituit e quibus
tractantes sebrem quoi idianam satis dia: mus,liatum ad nostrum inlli tutum venio. Cum igitur pituita si humot frigidus, humidus, ac maiora eam me serecta σω ad sui concoctisnem calefacientibus, exsiccantibus,& incidentibus indiget: unde syrupi ad hac rem accommodati .vi sat calida, scci,ait uantes, Nabstergetue., ita i in rium es. Huiusmodi autem syrupi sunt imultiplicis, ititer quos primus sese offat sylupus de ionicagum enim Letote Gai. . de smpl. med her P p, ba sit moderate calida. xarauscia la&sub acris, iure potest pituitam mode late calcfacere, attenuare, iucidere, absiei gereac potissimum accedente saccharo vel melle namque tamethh c syrupus ulgo pisnaratur ex fac charo, si ex melle quoque optimo conficiatur, nullus
mea lenientia error cum teretur, mo vero forte magas calefac ie , ex sic Iet,atreuaret,abstergeret. Hic syia
& saccharo par lutealier compositus,qui alia multa re cipit medicumenta,ina.oianam,iaturam,sta chadem,Salia id genus , qui quidqm lympus compositus cheros inplici est cilicieior In hoc numeto ponendi sunt ly- rupi de byssopo,cle prasso od est,marrubio,de meni ha, de calamo illio, de tua id ea , cham epityde,de agrim nia dem themisia,de matticaria , de si chade, syrupus hyraotinus,lyi upi de duabus,& de quinque tauacibus
sed notandum est,omne Uiuiusmodi strupos hahe
re quidem vim, sicuta dirimus,calefactenui, attenuanis
diabstergendi, di concoquendi pituitam,veruntamen
admodum lenem habete vim incidendi, squid ε illud praecipue,& praesare pra stant illi δ rupi, qui recipi uiaracetum , quod quidem propter temtissimas quasdam partes praciariis mam incidendi vim obtinet, vi docet Gal. 3.de ratioue vitius iae a.de simp med. inter duos syrupos acutum recipientes Oxymel simplex, S syi pus acetolus smplex reliquis omnibus sunt simplicio re ,& mitiores, quos deinde quodam ordine iequu itul oxyinx omposeum,syrupide duabus& de quina . que radicibus byranianus cum aceto, ac postremo est Oaymel scilliticum,quod tela quorum omnium eli effi
Demum vero apud medicos receptam est,huiusmodi quoque lyropos ad singulas corporis partes fele esse
ad ita iacem, sy pum uenaentha, mel rosaceum, ad ventriculum: Urupum de agrimo. Da ad Mpai: syt Pimide atinam saad uterum, 1 lupum de tua ad ariticulos .
518쪽
De Syrupis Melancholiam concoquentibus. SEqui intur 'rupi concoquentes mesaneholim, sesllud primum eli memoria repetendum , quod dixi inus in curatione quartanae , hune humorem esse duplieem , alterum naturalem , qui est veluti sex sanguinis , & succus melancholicus dicitur e alietarum pister naturam . qui duplicem hahet genera tionem e alteram ex sanguine crasso , alteram ex flauabile immodice astara , & atra bilis nominatur arunde eum uterque indigeat concoctione,pro varia n iusmodi natura varii quoque syrupi debent administrari. Itaque ad coquisdam melantholiam non natu
ratem , ac potissimum si ex flaua bile usta originem ha huerit,iidem fere syrupi sum accommodati, de quibus pro cotiione hilis diximus,cum pariter hie humor resti erantibus ti humectantibus indigeat,quibus licet assiere syrupum de pomis simplicem , de huplossa , de borrastine , &similes. si vero melancholia fuerhnaturalis, hie humor ad sui cococtonem sympos quo uuo modo vehementiores & calidiores denderat, qua. les sunt, syrupus de fumo terrae simplex , de lupus is, de ceteraeh, de thymo, ac forte illi omnes, quos liximus ad coquendam pituitam esse accommodatos. At que hse de syrupis sngulos humore, concoquentibus
Hoe loco iuniores debent seire, humores plere 3-que inter se misceri,quo tempore necesse est,uatrus quoque sympos inter se eomponere , & mist re. Erempli gratia , s pituita simul eum ruana bile redundet , tunc sympi quoque erunt permiscendi, rui utrumque humorem respiciam , sicut sigii pusee uia, de aceto a , bilem, de betonica , mri r sareum , priuitam , quod item de caeteris statuendum est. s . Verum.& illud postremo nou est prs termittenὸum. strupos prope omnes primo quidem ae precipue
cetram ac determinatum numorem,secundarici utuero,&al erum concoquere posset exempli gratia, si ruptis de duabus radicibus primo pituitam, deinde hilem, lytu-pus de endi uia contra bd quod ex variis medicamentis ingledientibus, variisque singulorum facultatibus p
ώ-- Cςterum antequam finem faeto, mihi lihel seneralio. ter nonnulla vos admonere , ne in administrandis syrupis simul eum vulgaribus meditis aliquem erro rem commitatis r ae primum quoties vobis propositum eis coquendi humores , perpetuo caueatis asy- rupis compositis, de sumo terrae, de epithymo , de polypodio, de cichorea eum tha barbaro, di reliquis omnibus, quicunque purgantia recipiunt medicame ta, qui quidem tantum abest, ut succorum coctionemineiant, vi contra illam potius perturbent,& impe
Meundo, eum medici prope omnes vetere instituto 1 . Meant sylupus aquis uillatitus diluere, neque occasio μ' praesentis templaris patiatur, ut de illis arque earum untihus longiorem seriaronem habeamus, illud unum mihi lassiciat e decoctis herbarum, & aliorum medica. mentorum longe magis , quam huiusmodi aquis deleiactari,ac potissimum si vulgari modo in vass plumbeis destilentur: namque s in lirumetriis vitreis atque ex duplici vase fiat destillatio, cum Manardo & aliis viris domssimis, neque ego ab illarum usu quandoque soleo
. Tertio communiter practicantes quam primum ad strotos aecedunt, vidi sirentes videantur protinus III. Adria suos strupos inuituunt, S illos quidem mane & vespe in
Te, nulla neque accessionum, neque alimentorum ha bita ratione,lin qua re grauissmos committunt errores primum igitur cum in aliis morbis , tum maxime in febritas, nunquam licet 1yrupos, & medicamenta de obstruentia adminis rare, nisi postquam corpus uniuersum fuerit inanitum: quod quidem pisceprem eum aliis locis,tum maxime s. metho. 4. 1 Gal. tradi tum est. msstat enim vitiosi succi maiori ex parte emisia ad deis tergendas obstructiones accedere, cum alioqui metussi. si obstructioni hus liberandis, priusquam vacuave ris,studeas, ne jpsas magis impingas. Deinde uero sis Iud sedulo est animaduertendum , ut sympi nunquam exhibe a turinis uen triculus reliquiarum alimen ei immunia & quodammodo ieiunus fuerit,neque pariter post lamptos sympos alimenta sumantur, nis istex uentriculo exierint, & ad alias partes penetrauerint uno uerbo, ne simul syrupi, & alimenta misceantur,& confundantur. Quod item pisceptum traditum est a Gal. 6.de tuen. 3. ει 3. derat.mict. 33. Itaque non est, quod multi faciunt, ut piscipue in febribus d terminata quadam hora , vel mane , uel alio tempore exhibendis sylupis definiatur , squidem illi quacunque hora dari possunt , dummodo ventri culus fit ieiunus , neque accessiones , neque aliud impedimentum illorum administrationem prohi
Ultimo quatenus pertinet ad struporum quantita- tem , vulgaris symporum usus obtinuit , ut snguli sympi uncias quatuor eum dimidia, aut ad summum quinque fion excedant, hodie enim deeoeti vel aquaiarum qiii. cum snupi j i. si. solent institueret quo
fortasse institutum acceperunt ab Avicen eap.de cura tione febris quotidianae , qui decocta herbatum adii, propinare consueuerat: verum mea sententia ni-il eos de hac re statui potest, namque exempla gratiam noliniculo & primis ductibus humores , atque illi quidem fisidi,& cram contineantiar,neque aeger ullo aestu, vila uti torqueatur, tunc exigua svrupi quanti ias,forte etiam soli syrupi sine aquis ves decoctis,uid rentur conuenire , contra vero si in parubus internis ealidiores, & tenuiores succi redundent, aegerque i srni siti, & calore laboret, tune longe malor quantiistas sylupi sine dubio conueniet, quam copiosam struis porum admi fit strationeis adg ui. viii. xij.& quand que plures ego soleo nonnunquam a ministrare. Quapropter sumpta indicatione a partibus laboramibus amorbis, a symptomatibus,tempore anni, temperie, &aliis id genus equidem censeo syruporum quanti atem modo augendam , modo minuendam esse , neque ut est in prouerbio, omnes uno ealopodio calceam dos Etae.
eam controuersiam, utrum rhabatharum Diosc. erum amri
Gal. N emeris antiquioribus cognitum an incogni tum fuerit e siquidem , ni fallor , satis euique comia M. perium est , veteres omnes medicos solum rhamnii- cum nouisse,quod a comm n m nostro rhabarbaro diuersum esse facile potest probari: immo vero,quod alicui mirum videbitur,quantum ego potui obseruare,neque Auleen. vllo in loco nostri vulgaris rha barbari mς tionem facit,ego enim puto, illum, ubi nque rhabar harum nominat, non aliud quam antiquum rhapontia eum intelligete, id quod trahi videor duplici ratione posse confirmare e altera quod Avicen. illas easdem dotes & conditiones trihuit rhaharharo, quas Diosc. al. & caina antiquiores medici suo tribuunt rhais pontico,
519쪽
ponseo, Iden ut illex. eano. de rhahath to historiam referens,eadem fere verba cum Dioscor. videatur pro ferte. Altera et ratio, quod nunqua n thabarbarum tanquam medicamentum purgandi facultate pr.idi. um , in toto Llius opere ne semel quidem administi
tur, sed perpetuo inter frigida di adstringenua medicamenta, quale fine dubio est rhaponticum, reponatur, sicciti videte eii in curatione fluxus ventris 3. canonis, vlai simul cum malicorio. galla, acac a in altis id genus frigidis . di ad ringentibus medicamentis thabarba ruin quoque commemorat. Rhabarbatum igitur reiscentiorum medicorum Arabum inuentum fuit, pra mulque inter Glacos auciores Paulus videtur illius notitiam habuisse,qua lib. I. I a. ad finem, componendo Dracorallio,& nonnullis antidotis podagricis i hiba Baraci mentio rem facit e rursum labio primo 43 d cens , qua ratione liceat unis aluum mouere, de tet binthina haec habet: si vero volueris aluum magis puris rusvha Pare, parum thei barbarica miscebimus . Sunt qui rha barbarum inter lenientia reponant,qui pluridus media cotum teltimo mis. & quotidianae expetientiae mani fine aduersantur. Mesue illud Eemens atque excellens pharmacum esse praedirat, multasque dotes & condiatas aes purganti medicamento summopere necessarias complecti scribu , additque illitis v sum omni tempore, omni aetati, aruue adeo pueris, ru pragnantibus n noxium esse. sic Auertno. s. colliget ocribit, thaia barbarum esse admirabilius est eris medicinis purg Duis, proprium iisnum, di correctionem secum ferre, omnia memora corporis confortare, ac pol remo rei serua omnia pumantia medicamenta, quae quoquo moiso sunt venenata, cor istere. Conuenit inter omnes rhabarbatum primuin q,. dem halis, deinde vero, de pituitae purgandae fa ulta e p sduum esse, eis Melisealtas plurimas sacultates ei tribuit a quas potetits v Iadere 4-- Rra barbam in multis modis administratur, sed ναι ' tissimum duobus vel aliquo liquore insulum . vel tota
substantia deuoratum, de qu bus quaerunt resem' Ies,utra rariti et mentius pinget, quae controuet sa, testimon O Mesues, ncile poteit dissolui, quia habaris bati instin au 3 x. in subhaiatia autem ad summuin ad 3 iiii. concis atquois Mesues testimonium expetientia confirmat esse veris finiuin et manici vero Manardus libro decim septimo luarum epistolarum ultima, non solum de ita barbaro , sed etiam de omiti medic mento siue leuiter . sue venementer purgante , idem leutit , nempe aequalem cuiusque medicamemti portionem , si ea tota assumat in longe magis p ta re quam si illius dilutum, vel infusum, aut decoctum accipiatur,qua in quidem Manardi sententiam ego puto verissima in hise , de rationi consentire. Sed anteia quam de rhabat ra admiani iratione: agimus, duo re nani videnda,alterum de illius dos: alterum de corroci one
disti ina tenus ad do sin, iam audis is, insuen statuisse, posse dariati fusum ad 3 x in substantia ad 5 alii. de quados , tanquam nimis magna di immoderata Mesue argu itura M a nardo in suis annotationibus: ae sane ita habendum eli, tamam rhaharbari copiam, tam infusi,qua substantiae, sine insigni vitae periculo semel alicui clam non m Sed ego cum Sylvio Galbra pnto,eiusmodietiorem potuis codicibus deprauatis,quam Melue cl- se triboeodum,quod hac comicivi a s icit confirmari; namque si reuera insues suillat an ea opimoneo haharia harum infusum nosti dari ad 5. x. vraque scripssset, illud possedari 3 3. vi. v m. via circiter ad 5. E. uia. ne vero. atauini hi ,a 5. i. cum oumdiavique ad S, . taclum enim auteIuis iam plane immodera uni , ocabsurdum est . di praeter morem apsus Me sues. Ita que ita barbari eoua in substantia vique ac S. ii. Inlusivsque ad 3. u. si, vel ad summum ad 5.1m. statuen
em. . Quatenus ad correetionem pertinet , etsi audistis
ΦΚ docentemium ala pingantia. mcdicamenta . veneni prorsus non esse immunia, uno excepto rhabar baro, immo illud reliquorum medicamentorum maliistiam emen te, tameti altera ex parte ues scribiti id
lud nunquam sue laica dandum esti: quod longiore
via confirmatum est, quoniam medici prope omnes riabarbato spicum solent perpetuo adiungererac iane Averr.scui ita facit, ita in puelenita de rebus mediacis suam inscitiam prodit. namque ut vete docet Gal.
dia ratione vatius I x. natura omnium purgantiu in me dicamentorum nullo excepto, naturis cois Olum, qua
expurgamur contraria sum, niciola,& leth alsa. v de omnibus quoque decet permiscere semina odorata,& alia id genus, quae eorum malitiam possum Obiundere. Neque Averr. mi est aliqua rationem reddoe, quia Obrem Rhadar tutum ex hoc numero excipiendum sit namque certum est, inter omnia medicamenta aloen
mituli mam,& familia iissimam este , de qua ipse se ibi Auer. quod careat Omni meticulo, neque laedat os ventriculi , ae Mesue cons mat, illam propter singularem quandam praerogat uam omnium medicamentorumpis stantissalam, ex edicillentissimam esse, veruntamen auulatis Gal. g. de med. sec. lor. cap. M de hiera,qui lati bitoloen quoque malliche,&Unamomo indigeretque medicamentariam illius vim post ni stangete: quod si aloe tam leue, di leniens medicamentum correetione opus habe am nulli dubium esse debet,su in thabarbarum multo vehementius ti masas insensum, simul eum caeteris omnibus medicamentis purgantibus debeat
Pitinum igitur subitantia rhabarbara admiscetur parato puluem, qui vel in pilutis redactus, vel ex itae quailitia titia,aut decocto acceptus, vel alus medicaineuti permistus, lolet exii heri. R AJa: ,bari ab Apiatiaristit 9 v.
ham qus mihi iam diues familiatis: namque illud ten uissime incid itur,di sine alia pisparatione smul, cum passulis dentibus manditur Nassumitur. Demu ac m. tissim io pueris atque nonnultis, qui Omnia abhorrent medicimenta,ea trabatharo conficiuntur bellatia vel aliter contica untur Iotuis eum saccharo. Ita ergo substantia rha barbati admi mutatur. Quo loco neque illud preti et mittendum, nonnullos medicos lubstantiam thabvi bara primum auare vel ureteolainde agroris c potissimum clylenteria laboranti bus hibere consueuisse, quasi illud hae ratione omni purgandi facultate priuetur. & quoquo modo adstringetidi facultatem acquirat et di Mesue inter cperos, smaior adiit italo requiraturὼhabattarum assavim, si veto maxima adstrictru sequara iur, Rhaharbarum Eumiuadet Sed illi mihi vulemur male sentir um certum cuique esse debeatis rhaharbarum ita igne praeparatum aeredinem quandam,de mordacitatem contrahere, ita ut rure valeat ulcera iniciti notum, di ipsam furionem
Rhaharbarum autem insusure,vel dilutum administratur, ubi in aliquo liquore aliquamdiu matera ium,
exprimitu 1-exhibetur. Inter cater os vero liquo res vias videtur obtinuisie, iit uinum album, de Odoratum principem locum teneat , uel ianta mira non.
nulli , quod ego quoque Deque iter facio, in deco- cichorei, traginis, capillorum uetieris, S smili
520쪽
pulli, di sorte aliter, pro vario sibi proposito seopo se Liti illud infundere.
sed notandum, vel raro, vel nunquam huiusmodi infusionem tha barbara solam, sed fiequentes fimul cuatus medicamentis permisceri, partim lenitatibus2ν-rupo rosaceo ibluinto, manna, hamar ndisrvel solaenialtibusaelectuario de succo ro mim,esectuario diaphini cori,consectione hamech, 31 si mihhiis.
pos T thabarbarum proxime sequi in Araricus,
liquidem inter omnia purgantia fimplicia medicamenta nulla sunt,quihus medici utan vir familiarius, quam hisce ductus. Agaricus est fungus in arboribus nascens, quem quidem etsi in .serabit lib. 36.s omniis hus glandi seris arboribus innasti, tamen experientia doeet,illum hoe tempore in sola arbore latice reperiri. Ex quo ter te mirum est,quomodo Diosci nec non Gil videantur incerti esse,utrum agarieus fungus, m radix existat. sed praetermissa hae consideratione, illud primum Lam aga- generaliter sciendum est , agancum a Melae, di mtu . risque omnibus medicis adeo praedicari, & extolli, Heum veteres mediet med iramentum familii voluerint appellare , sue quod ad omnes omnium internarum partium asseetiones sit aceommodatum, siue quod ita salubre , & innoxium sit, in ummique ex familia γι-st seruire,& m dese. Uerum neque agarieus,mea sententia , ea numero caeterorum purgantium accipiemdus est , quae omnia iam diximus ex Galano esse n 2 e-- urat inimica , di insensa , sed 4nter extera etiam . aia a fies. quod praeclare nota Actuarius,&erperientis e fit mat,verissimum esse, venim lo adueriatur, quod ii leuitate sui sum feratur,& quasi enatet,vnde frequemintissime solet vomitum excitare., ex quo factum est , ut mediet fere nunquam solea taenico Fri,nas primum illum cet is quibusdam medio mentis pra parent, quae eius malitiam possunt emendarerquapropter Mesue variis modis nos docet agaricum praeparare,& nostri aromatarii illum dupliciter praeparant : uno modo cum P νυε - oxymelite gi Mibere, & sala gemmae, quod asaricum praeparatum vocante altero autem msparant ex vino ,
rmehisca in m appellant a quam postremam praemistandi aurici rationem Melae tribuit Galeno . eis ea nulli bi apud Gal. quod equidem sciam, reperitur .mfisone quis velit,Galenum id egula s. de med. locos, postremis verbis, ubi inquit, ad strangulatus utor agarici 5 sex vino accepetam conuenirer qua eadem ratione extimet etiam S de simp. med. incunque autesi,notandum est, hane posteriorem agariei praeparationem loqgeesse altera praestantiorem,unde ego qua flemagarico trochiscato frequenter, agarico antem praeparato non nis raro uti Neoaetantummodo quot aestuniaque mihi propositum est ventriculum tu ibare,& vomitum excitare.
Conuenit inter omnus, facultate imprimis purganiadae pituitae prae mi esse, tu omni s morbis ex hoe εμ---humoleo tis conuenire. Quatenus autem pertinet ad illius Osin &adminiurationem agaricus, iere in Omis D. a. nibus eum rhabarharo conuenit. si quidem ille quoque ad 3 ii. circiter, partim in substantia,partim intilius epouremo potius simul maliis medicamentis,quam 3 adm inistrari tametsi mihi utouendi estis, quod ego a nemine didiei, sed sola experientia demetiendi verisia .mum esIe agariei infusum siue dilutum aut leuissima , aut fere nullam purganda lacultatem obtinere .
4 Oumaus p. J 3. M. ma. Postremo sciendum garicum non solum intra eor pus assumi, sed etiam mira corpus administrari,ut d cet Gat Io.die medici seeund. loeos, cap. de uehiade, nee non lih 6.de simpl.ubi scribit, moisos a bestiis fetiagore ledentibus araneum in parte assecta impositum. di intra corpus sumptum, s ex vino 3 i. accipiatur . multum prodesse.
QEna vulgare est &omnibus notum medieamentum. O quod non solum in multis externis regionibus Metiam in Italia seratur & colligitur eoplo inime . Sed dubium ess apud recentiores, utrum uete es, raeta ilia laus mentionem fecerint,dum alii delphinum, alii p plium hi empetron, alii colutheam Theophrassi, alii aliud medicamentum esse opinantur, de quae σω uersa nolo longius agere,cum magis ad meum Institu
tum Per ineat, issius vires,praeparationem i& usum -- L
bis explicare. Auerre cui plurum consentiunt,Senam reponit inter medieamenta noua, quae antiquis fuerulincognitaui deo se recentiorum ac maxume Atatium vadeatur inuentum fuisse. Auleen . etsi mentiari.eapita non tractat de sena ramen quandoque illius mentio α . .. nem tui inituri cap. de fumo terrae,nec non cap. deis