Monita philosophiae tyronibus opportuna Ferrariensis Deformatorum Academiae magistratus iussu typis vulgata

121쪽

probari potest ; tum ex illo apud Τheologos

recepto Axiomate ex S. Dionysio accepto, Qua dioerguntur in institoribus, coadunantur insuperioribus 9 tum quia creata substantia his affecta accidentibus se longe inferioris ordinis esse, quam Deum clarius agnoscit, dum ea , quae Deus per idem litatem habet , ipsam et

Ier distinctionem obtinet. Quamobrem in

eneficij ratione, licet non fortasse in ratione doni in eo enim illius, cui confertur utilitas, in hoc ipsius doni praes alla spectaturymaius quid fuit eam condere creaturam , Ut nihil enicere, vel nouum in se recipere essectum formalem queat, nisi aliquo distincto ente adiuta. Quintb , quo pei sectior est ars, eo plura ad opus adhibere solet instrumeta, eaq; dissimilia, si dissimile est opus: ergo etiam natura , cuius ars aemula est, ad diuem sos, nouol q; effectus, nouas causas. , easq; distinctas requiret. Sexto, Ad aliqua facilius cienda multa animalibus Deus tribuit imo ara quoq; instrumenta quaedam ad promptius opera absoluenda eonficere solet: est ergo etia

inari valde probabile Deum flatuisse, ut ex e stant

122쪽

Io 3 existant illa, de quibus controuersia est an de-xur,eotla,ad stataedas facilius dissicultates,quq in Plutolophici veritatis inquestione offeriat. Tertio, Axioma illud in aliquo sensu verum esse; non eiIe scilicet ad eumdem formalem effectum multiplicem ponendam entitatem, si una sufficit. v.g. si unica Patern jtatis strina ad Petrum, qui unicum genuit filium , denominandum Patrem sussicit, congruum est, ut duplexi non concedatur. In litae sensu llocutus videtur Aristoteles, dum primo P sico-rtim tria este tantum substantialis mutationis principia allerit, ideli, Materiam, sormam, ac Privata nem.

Addidit ad h*c Trimo: ab ipsis et aduersarijs

poste argumentu desumi lde luadens e meta enim inter c*teros,qui sepimine illud Principia vlurpat, ab entium physicorum luperituriate ad uitentionalium entium supessivitatem nolicere nobis arguere docet d. 7. P . mi, i I 8. 'ula scilicet intentionalia entia ad lubitantiae vitaliter ope tantis perfeci lonem requiruntur. Sed etiam phy sicorum entium multitudo msubstantia perfectionem arguit, tum ex mG- ' , D o G do

123쪽

Io do dictis, tum quia Principi aliorum opera

utenti sinulis est. Secundo ex ipsi ina et Theologis posse etiam illius Trincipi, absolute explicati imbecillitatem ostendi; aliqui enim habitum Fidei, ac spei in Beatis ad ornatum ta-tummodo, sicuti& poenitentiae habitum in Innocentibus, B. U. imo & in Christo Domino admittunt : alij Deo concedunt creaturorum in se ipsis cognitionem praeter cognitionem , quam earum in se ipso habet, imo communis lententia circa obiectum idem triplice saepe tribuit Christo Domino scientiam , Uisonis scilicet, Infusam, ac Experi mentalem cum enim idem obiectum pluribus cogno' ciqueat modis, ad Dei, & Chri iti Domini perfectissimam scientiam pertinet, multiplices hos cognoscendi modos participare: cum ergo periectior denominatio habeatur, si illa sit substantiae iturin sicca, di a forma intrinseca , valde rationabiliter ratiocinabit is,qui omnes denominationes, ubi repugnantia non appa Iet , tales esse aibitrabitur. Ex his autem ὶntulit Pr o , Parietem non denominari intrinsece vitum , vel cognitumo a foris

124쪽

Ioya forma intrinseca , est enim naturalis saltem repugnantia , ut paries possit non solit in producere, verum etiam recipere visionis, vel cognitionis actum ; sicuti neq; denominationes in Deo nouae habentur ab vita intrinseca fio ma de nouo illi addita; diuina enim substantia est si mplicissima entitas,& ad nullam formam est in potentia : Similiter non esse callitatis v. g. virtutem In Angelo collocandam , quia licet creatura subitant laus, quo perscctior est, eo plura dilimcta in se habeat Angelus tame,

cum corporea sit mole solutus , Cassi talis expers est necessario . Secundo non immerito dixitIe Franciscum Mayronium ingeniolum Scotistam auodlibeto 6. a. , Principium illud miram entium auaritiam, quam tamen natura non amat, in scolas importasse, simulq: mul tas interemisse veritates. Veritas quidem magis eluce te videtur apud Formales , & vales Plutosopho i, qui licet in omni metaphysico rigore possint formalitateS , ac realitates non admittere , cum tamen aperte cognoscant,

magis philosophicas opiniones ijs declarari, huiusmodi superaddita amant: cum autem

prae

125쪽

Io 6 praeterea Reales Philosophientis,quod addui,

naturam magis per lacte, ac plene explicent, quam Formales , illi'; es h s praecipue, qui aduenientes formalitates admittunt , quas a modis distinguere valde laborio iuni est , ideo

In tam mira opinionum varietate praeferenda

videtur simpliciter caeteris o innibus Reatium Scola. Quod si nonnulli etiam, qui inter Formales Philosophos recensentur, eadem pro 1us ratione ac Reales, suas explicent formalitates, Inter Reales enumerandi erunt: saepe enim euenit , ut ab qui in re conueniant, discrepent vero in voce tantum , adeoq; tota disceptatio circa voces vςrsetur. Paragitur est, ut quisque communiori UOCUm acceptioni consentiat, & recenter etiam a Philosophis importatas voces recipiat; recentiores enim saliquando nomen nouum imponunt rei a se elatebris in philois phantium euocatae lucem, vel diligentius a te examinat lquod cum non praestiterint antiqui , rem illam nomine peculiari non e ICrnarunt. Aequum est quoque,

ut quisq; Philosophus quam in vim vi ces laliquae apud celebs es Scolla S, ac celebriores

126쪽

Philo hos vim obtineant teneat, Vteor in semetias tum percipere possit, cum refellere,n opus erit. hac enim cognitione destitutiuoleum , Operamq; saepenumero perdet. Is . Monuit, Philosophiae haec initia fuisse. Primo viderunt homines a squa inter se conuenire, aliqua dissentire, & nonnulla anagis cum aliquibus , quam cum alijs consentire; quodcumqi e enim individuum corporeum sua habet accidentia, ac proprietates , S dum

smilia in accidentibus indiuidua similes in

Oculum species immittunt, cognouit alio uomodo sauem oculus,qui ad acquirendam scietiam est caeteris omnibus sensibus opportunior, magis haec indiuidua , quam illa inter se consentire. Ex speciebus autem ab accide-tibus corpcreis in oculum immissis, per quas redditus est oculus in a 2 u primo proximo potens ea videre accidentia , aliae in interiores 1ensus derivatae fuerunt. Interiores autem sensus in animalibus perfectis quinque numerari solent. Primus dicitur sensus communis ; Culus munus praecipuum esse videtur actui:

stnsuum externorum percipere, di cognosae fres

127쪽

Iogre, & inter sensuum externorum obiecta dis udicare , neque enim Oculus secernere potest colorem ab odore , ted ad summum colorem v num ab alio. Hinc sensus communis Iudex,& Centrum sensuum exterioris dicitur, in eo

enim omnes vel uti conuenire videntur, dum omnium obiectorum , circa quae versantur exteriores sensus , specles recipit, ea simul confert &c. Secundus Phautasia dicitur , quae est potentia etiam dum absunt, lensibilia cogaoscens, quod sensus neq; cUm unis, neq; exterior longo saltem tempore essicere potest. Tertius dicitur Imaginatio; cuius partes sunt possibilia componere, & impossibilia saltem naturaliter, ut montem aureum , etiam sngere. Quartus dicitur Aesιmatiua; cujus est obiectum sub ratione conuenientis , vel disconuenientis, & sub insensata ratione apprehendere; Ouis enim , ubi primum quoque lupum videt , fugam arripit. Huiuimodi potentia in homine peculiari nomine cogitativa appellari solet, quae Aestimatiua ut sic nobialiorem quemdam circa conueniens,ac disconueniens versandi modum addit, siue hic minduS

128쪽

clus aliquod ratiocinationis genus, vel pers

ctiorem latum cognitionem impcrtet. Huius potentiae munus est Appetitum mouere sensitiuum i fragcibilem, si obiectum disconueniena proponatur , concupiscibilem , si conueniens Proponatur, siue hoc sit utile, siue delectabile : cum autem in homine sit alius duplex Rationalis Appetitus, mouere utrumq; ad intellectum spectat, cuius peculiare est circa honestum bonum versari . Quintus dicitur Memoria, & est potentia sensibilium specierum cuilos, quarum etiam dicitur penu , accellarium .' In homine autem praeterea alia datur potentia species Intelligibiles seruans,lquq memoria Intellectiva, imo & Reminiscentia appellatur. Ubi ergo ex his sensibus aliquis saltem luas recepit species, Intellectus Ageris,qui est altera ex facultatibus intelligetibus hum

nae naturae proprijs,eorude accidentiu Species

Inteligibiles efformauit: & hae sunt qualitates spirituales, quae indistincta deinde potentia istelligenti recipiuntur: haec potentia Inteia lectus PQbilis, vel Tvibilis nominatur a ad

quem circa oblectum , quod primo sensui pio

129쪽

IIo propositum fuit, actum elicere spectat. Illis igitur apprehensis accidentibus, inter aliqua consensionem quamdam cognouit, ideoque haec uno in loco, haec in alio reposuit,& propter aliquam in re consensionem idem nomepluribus imposuet ; sic Petrum , & Paulum V. g. homines duos , Petrum, &Canem duo animalia appellauit ; Secundo, Petrum & Ρa Ium, quos in unica hominum serie collocauit, modo esse frigidos,modo calidos, modo qui .scere, modo moueri animaduert l, S tamen aumdem Petrum esse, ac Paulum agnoscit phinc aliud esse Petrum, & Paulum, aliud frigus, caloremque collegit;& illud quidem, quod calori, frigori S c. subij ci vidit, substantiam, quod vero modo Pe ro adfuit, modo a Petro abfuit, cc s dlxit. Tertio, attendit Praeterea eidem quidem Petro multa inesse

.aςcidentia, calorem, colorem , motum&cis

sed calorem Petro adfuisse , &si quiesceret, di albedinem fui sse in pariete, etiamsi caloris, ac motus expers esset, intulitq; non idem esse Calorem , albedinem, ac motum ; quae enim idem sunt, inuicem separari neueunt. si'milem

130쪽

milem ratiocinationem assert Aristoteles in post Praedic.c. I . ubi alterationis motum a ceteris distinctum esse probat. martὸ , id haec Hominem sentire atiocinari moueri, eumqtuo u in ipsi, recipi Petro v.g. animaduerteruta liqui , & cum huiusmodi effectuum causas

Ignorarent , Ut habetur I.Met .c. a. admirari caeperunt. ex admiratione, iciendi quinam esset eorum essectuum caula, cupiditas exorta est;& cum dubitarent, an haec, an vero illa esset certa caula, eam perscrutari caeperunt,

ct primo quidem in facilioribus, Sindim

cilioribus postea I ac denique,ut explicat Fonseca , sis in mas rerum causas, quae ad metapli sicum spectant, cogitatione assequi conati l uti Vt vero abiolutam rerum philosophicarum .notionem acquirerent , duplici methodo usi sunt . Prima appellari solet Ompositiua , seuriaturalis, quae a rebus simplicioribus exordiatur , S ad composita progreditur , non secus ac inqdificanda domo prius lapides, ct calce seponere , ac deinde ea simul nectere solemus, fundamenta iacientes ante omnia , quibus