장음표시 사용
181쪽
tur tameis nomen significare nemos illos, qui sunt in posteriori parte colli. Exodi tristesimo secundo .Ecce populus durus o repta .i. ceruice.Verbum uero,proprie significarceruicem frangere:& ex cosequeti, facere cadere, seli decidere,quod i x fracta, decidere so eat, ut patet Deutero.
bunt ibi uitullam, intin te. Alterius uero sit-gnificatiotiis, exemplum habes Deutero trigesimo secundo. Iaaropli. i. secidat, seli stillet, ut pluuia, loctrina mea.Quo loco Hiero. uertit. Concrescat ut pluuia, doctrina mea. Precium autem redemptionis,laxatur Numero8. quod. Lin hominibus, a filio melisis & supra, fieret quinque siclis. Similiter filius omnis animalis immundi, redimebatiir:quod si intelligatur, de immunditia ad estim, tui ratio data de primogenito asini,quod ideo redimebatur,qui and erat elui ap-m,optima est quoniam(ut diximus)laerificia lel',erant cibationes dei, liras ignis, aut sacerdos ei comedebat: dc ideo, primogenitum inepta ad cibu,redimebatur. Et haec est ratio, quare omne immundum ,redimebatur,ut loco citat libri Numer. Dominus pracipit Ettis uidebitutua facies meae uata M. Dupliciter textus iste
exponitur,a nostris Primo quod nullus debeat, coram Dominosin teplo uiueri, si ne aliquo munere,quod Domino offerat:& hinc consuetudinem illam exoleuisse putarem, ut vasalli aut serui munus secum esserant, cu ueni ut coram dilo suo.Lnrodo sensus est. Noui deblatur facies me , sine fructu: ac si diceret. Multu comoditatis habebitis,cu uideritis facie mea: ideo pcipio, ut cora me appareatis. Prior in sensus, anior est.
Sex Ae seruies, septima die cessabis.
In aratione, T in messe cessabis. Accipitur
hic seruire pro operari,quod huiusmodi opera, communiter sint seruorum. Dicit autem, inaratione, ct in messe cessabis, ne putarent sibi in huit italodi temporibus,operari licere raeropter ementem , aut messem,quando homines stalent, labores suos festinare, ne perdant tempus semetis, aut messis: quod ecclesi in noua lege hac de causa concessit. Et ex hoc loco percipies, quare Dominu capite trigesimo primo huius libri,in opera tabernaculi, meminerit sanctificationis sabbati: ne scilicet putarent, ob operis pietatem licere sibi sabbatis operari: ut ibidem anno
rauniariis. Solemnitatem ebdomadarum,scies tibi,id est festum dationis legis: quod post
septem ebdomadas paschate celebrandum e
rat. Eiquod sequitur. Primitias messis tris
ticorum id est quo tempore offeres primitias tritici: quoniam tunc maturescebat: & Iudaei
tenebantur manipulos offerre Emesium coclectionis v reuolutione anni. De festo tabernaculorum est semio, quod in mense Tliuiori uenires blet, qui Septembri nostro, pro parte saltem respondet. Voratur autem collectio nis festum: quoniam illo tempore fructus colligi solent. Alii dicunt collectionis uocari quod tunc pecunia, ad sacrificia dc alia templo nece sari a Iudaeis uenientibus ad solemnitatem, &ab aliis colligebatur. Sed prior ratio germanior est Dicit etiam, In reuolutione anni, quoniani tunc annus finiebatur, scilicet pro contractibus. Habebant autem hebraei duplicem anni inceptionem, ut supra decimo tertio capite annotaui mus. Alteram ad festa, quae incipiebat in mense Nisi an qui respondet Martio nostro, saltem pro sui parte. Et iste mod' inchoidi annit,incepit, ab exitu de aegypto. Altera uero inceptio , fuerat ab initio mundi quae erat in Titis ri, aut Marchesuan, post collectionem, scilicet frugum: secundunt quam, annos in coia tractibus numerabant: de qua hic est sermo. Vnde Hieronymus uertit hie. Mando in reuolutione anni
cuncta conduntur. Tribus uicibus in anno conisiicietur omnis masculus tuus, coram Domino Deo raci Tenebatur omnis maccillus, coram Deo ter in anno apparere, stili pin Palebate, Pentecoste, ecfesto tabernacu lorum. Volebat autem Dominus uidere ter in anno, omnem masculum, quemadmodum p ter: cupit filios uidere, qui alibi nutriuntur: dc etiam iit diicerentianum esse deum suum, cul
tumque eius. sum elicia gentes afacie tua.
Quidam uoluerunt, haec uerba esse, precedentis legis expositionein, quod stilicet non tenerentur omnes mascilli, Ierosolimam ascendere , nisi sublatis liostibus: ne cessascendentibus, ta stes sedes eorum, & ciuitates occuparent: l ed sub Dominiis promittit, se ablaturum conci pii centiam liostium, qua cillitates eorum dc Io..ca possent concupiscere,melius est, ut testeamus eos obligatos omni tempore, cessante infirmitam te:&mrte ideo uoluit, eos templum ter in anno uisitare: quoniam eiecerat gentes a se eorum,
Sc ideo dicit. Etitia geres facie tua. No immo
tibi apsemetatu anguineu Iimie tuae
Omnes nostri&hebraei, huc locum de uictima paschali intellisut q&. s. curam immolauerint, lirius fermebrii e domibus suis pellat. Posset tu ocus interpretari, quod nullu sacrificium cum
eme tametato ouerant. Abliorrebat enim diis,
a fermentato in sacrificiis suis : sed quia statim, depascia praeceptum datur, prior inpositio is hi curior est:
182쪽
Exo DL XXXIII secutior est. Sequitur aut . Non perasctabit
usque mane,sacri citi solenitatis pefach.
Admonui saepius,uerbum hebraicum lilia, significare poli' manere,quam pernoctare: ideo uertendum est hic. No manebit, potius nia perii ctabit. Est autem sensus legis, quod de agno palchali iii sit debeat manere in crastinum et quemadmodum supra ir cap. huius libri praeceptum est. Nota relinquetia ex eo, usq; mane. Princi
pium primogenitorum terrae tu radduces in domum Domini Dei tui. i primos seue '
terrae tuae: dc uidetur loqui de primitiis segetu,
no arboru, quae quarto anno osterebantur domi
no. Si quaeras, quare dominus huiusmodi primitiva exposcebat: putare quod eo iure, quo P stulabat hominum dc animalium primogenita. In a gypto enim,non solum homines & animalia,tudaeorum gratia extinxerat: sed etham primitiva segetu . Nam triticum de Eea, non riant percussa, quoniam serotina erant: ut capite D no dictum est.Omnium ergo, quae eorum gratia perdiderat,primogenita postillabat. No co
ques haedum in lacie matris suae. Ad litera,
ut sona praeceptum intelligendum est: quoniaut capite uigesino tertio superius diximus, hoc Pri cepto eos pietatem docere uoluit. Ibidem aliam adduximus interpretatione. s. No coques Foedum dum lactat,quam autoritate ipsius scriturae explosimus. Nam posts haedus ad septetes,misset apud matrem,immolari poterat domino: ut dictum est.rr.cap.huius libri. Cu ergo adlluc s eptimo die & octauo,lacte matris pasceretur, sequitur lactantem polle immolari: quod facto sem uelis probauimus: qui agnum lactatem integrui deo obtulit:ut patet.I.Sentiae. .
Scribe tibi uerba hiec: quia causa uerborui Zorum pepeti foedus tecum, O cii Israel.
Iuxta hebraeum habetur. Quia secunditos uerebor u is ora:& est sensus. ia iuxta uerba haec. s.praecepta, pepigi foedus m Israel. Hic implet, qae pniis erat hoc eode capi. Ecce ego serio se ausinor, omni populo tuo. Na foedus E ante pepigerat cit eis fractu erat. Nas opulus ex parte sua illud severat,coledo idolii,uitulu.s. Scriptura etiam, seu tabuli,quae fcedus testificabantur, fractae erat a Moseli: ideo modo no repetit scepta alia, praecipua post decalogum, & praeci,cipit, denuo decalogum scribi,ut ostendat se fodidus renonare: dc quod dicitur. Superos uerborum istorum pepigi fixdus: hebraisinus est,huc sensium habens. onia super uerba 'lata haec, Perigi foedus. s.nunc de nouo,cum rei,& etia
tecum: ideo non est opus inquirere, quando domitius,sordus promi iliam hoc cap: pepigit cum Moseli,& Israel:& iubet Dominus non solu decalogum sci ibi,sed alia praecepta: &ipse scripsit
decem: Moseli uero alia a Diio no promulgata.
Et scripsis in tabuli uerba foederis. Intelli
ge Deum illa decen a seripsisse, ut fuerat
pollicitus hoc eodem ite. Erat autem foedus praecipue, super his decem uerbis: ideo ea uo
cat uerba foederis. Mosth no cs nouit, qu)Iradiasset cutis faciei si .e, tum loqueretur
ipse LX ominus, cum co. Hebraice ad uerbii est. Quia cornuta esset, seu cornutasset cliceat mihi, sic exprim8di gratia loqui Non intelligas Moseli, cornua in facieium inetia habuisse, ut aeperam a pictoribus pingitur,sed quod radii , acute taciei ipsius, ad modum cornuum egredi bantiat ex locutione cu deo .Fuit lux haec, quaedam participatio lucis in qua dominus apparebat. Erat enim circi indatus luce, iuxta illud Apostoli ad Thimo. Lucem habitat inaccessibile. Et in Plat. Aini eius lumine sicut uestimento de ictu scribatur:& putarem hac de causa neminem citra uitae discrimen, poste uidere faciem domini, uoniam a facie eius,huiusmodi lucis radii egreiebantur, & quasi iaculabantur. Si enim ut ni cstatim sequitur, filii Israel,non poterant respicer aciem Moseli, nisi uelamine tectam, multo minus faciem Dei, cuius participario erant illi radii , lucentes in facie Moseli: qua etiam de causa, timueriant ad eum accedere. Ora eleuati
anagog e, s si in s nagoga. Posset etiam uer
ti. Et omnes eleuati, seu principes testimonii, qui scilicet fuerant principes pacti,de testes ipsius, ut dictum est capite vigesimo quarto.
Et post hoc.Hebraice est. Et post sic. Sed sen
sus redditus est. Et compleuit uosth uicum eis: o dedit super faciesva uelamen.
Non intelligas, quod postqvis compleuit i
qui cum eis,tunc dederit uelamen super faciem suam, quoniam tunc non erat opus uelamine:
sed posuit sup ta te sua uelanae,ut posset perficere colloquiu cu eis quonia antea I principio, nopoterant eu audire propter iaculationem radiorum: undelitera sic reddenda est. Et posuit Mosel, velamen super faciem sitam, dc tunc compleuit loqui cum eis. Aduerte hic etiam, quod ex coniectura huius textus,dicunt Hebraei malaesi, significare uelamen. Nam dictio rara est in scripturis, ignotae significationis aeud H bi eos licet Paulus optime nouerit signific tu eius seeundae Corinthiorum terriq capite.
183쪽
Dola tibi duas tabulus lapideas.
Pessima res peccatum , ob quod , etiam post reconcilitationem, aliquid mali,in nobis re Iinquitur. Erant priores rabulta, non solum scriptae a Domino,sed etiam ab eo dolatae, & paratae: nunc uero, licet Dominus uoluerit eas scribere, munus tamen dolandi, Mosesi iniunxit: qua in re, uoluit etiam punire Mosesi, quodsione A ira forte turbatus, tabulas eius se gerit. Docet etiam hic populi rectores, ut non dedignentur, leges seactas renouare, quoties o
Benjictus sis Domine Deus noster oui is, his ostendere uoluisti uias tuas: & modum quo 'te possemus iratum placare, indicasti nobis
quoutuae sumniae clementiae munus est. Postquam autem ipse, tibi per Mosesi uoluit uias suas ostendere, di nosti Mosel, hoc summe desideraste care, scilicet uiam qua eum ratum placare posset, atque eo docente didieissi: memento hac oratione uti, cum eum tibi aut popu-o tuo iratum uideris. Hac enim de caul; voluit ipsiq, hoc in limi esseruo suo, ut hoc, cum eum tibi uiderit offensum, quasi remedio uteretur, dc nos similiter. Exi, de quod dicitur. Fortu pius, ac si dicatur fortis, ad pietatem. Sunt quidam homines fortitudine praediti sed
ra& ministeria Dei accellunt, postquam ad col ad uicia exercenda. Vest ait aput IT 'Do loquendiam , parari iuberiar sanctus: Qua in re minus qui bothri A ses,. - Tam M'docemur, tu her ad orationem , Suae instruit aliud, luam diuinum colloquium esse uidetur parari debeamus Et si esto certus, legas, memento hic aduertere, non esse Deo mentiendum, neque debere aliquid,apud eum causari Vir noa credet tecum,neq; uideatur, neque iumetum p. catu reosine montis Quid facitis
filii Adam uanissimum genus, quaerentes populi frequentiam, ac populosas urbes, ad ostendenda in gloriam,ac diuitias uestras, cum uideatis Deum uelirunt,tam Latenter uelle ostentare dixtitias glorii sue ni soli,in solitudine,& secretiori montis supercilio,a quo homines de iumet arcere iubeti gloriam suam ostendit neque talum homines,sed etiam tumeta suspecta habeticum gloria suam ostedere liuit. Sic & Christius cu in trastigii rati ne sua, quada beatitudinis speciem,m corpore tuo uoluisset ostendere, no hoc pali, sed tribus ex suis, ct in motis uertice , quos adiuratast ne ante obitum suum, hoc alicui reuelarent,facere dignatus est. Et cosidera discrime . Hos si quicu iniurium pati debeamus, latebras ct solitudine quaerimus si quid uero hono is ostendendu est, publica loca Christus aut ad dedecora & ignotannia,popialosani urbe requirit fadstriam uero ostendenda, secretissimum mole.
Dominus Deus fortis,pius, misericors, tardus ad iras,re multus imisericordia,
ueritate,stertians misericordia milibus iuferes iniquitate tuaricatione, O peccatu,
inclocente iudica A, no innocete iudicabit commoueri.
himoi iniquitates patrum super es, tacitis filii hominum in suoru uper tertius suo dua re, 'nim Queistro, qui nihil iniuria
I riani ferre Potestas , ¶ti estis eas in du-
ad uicia exercenda.minus qui potente, mi tim, Quiri fortes ad milcendam ebrietatem. Non
sic autem Dominus Deus tuus, qui ct si fortis, dos debellaudas,non tamen ad hoc tartis esse uult, sed admiserias releuandas. Audi qualiter sanctus David, hanc ab eo conditionem didicerit. Fortitudinem sinquio meam, ad te custodiam. Non eam expendam in opprimendis miser:s,no ad inimicorum meos debellandos, sed eam ad te placandum, ct infirmandum ci istodiam : hac in re, neruos uiritim mearum extendam, ut te iratum placem.
Sc ad benignitatem reducam. Sicct Christus guas potentissimus esset , niis nam tamen gladium, aut lanceam in inimico; exeruit: sed uim suam omnem in desiellendis morbis, a corporibus hominum expendit. Cum enim dii cipuli ut Lucas nono capite commemorat in Samaritas commoti, facultatem ab eo peterent, ut ianem de colo, ad eos extingendos del-cendere facerent, acri reprehensior te eos comis
pescuit dicens. Nesicitis cuius spiritus estis. Non estis iiiqiiit filii si iritus irae , ct commotionis, qui iliatam iniuriam, statim reddit: sed spiritiis lenitatis 3c mansuetudita is, qui omnium iniurias facile tollerat. Filius (inquit hominis, non uenit animas perdere, is sal uete: ac s apertius dixistet. Non ea de causa, potestatem a Patre accepi, ut ea homitrii manimas perdam, sed mortuas uiuiscem. Docuit etiam Dominus hae in re, se non ideo esse piisum, quod non possit offensas sibi illatas itindicare, cum sit mrtis: aut necessitate, sed potius u luntate. Docet nos etiam, cum mala in proximis videmus, ex intimis coni moueri. is umi
184쪽
ria redderes Nunquid Deo maiores aut honorabiliores estis, qui sic tardat illatas iniurias redderee Sed tu Uomine Deus noster, hoc tuo sapientissimo consilio facis: quoniam nisi expectaueris impium, ut ait Augustinus, non inuenies quem glorifices pium Expectat inquit Isaias, Dominus, ut misereatur ueitri, de exutabitur parceris uobis. Ideo enim te peccantem expectat, quoniam nouit se exaltandum, cum tui fuerit misertus: tarditatem tamen suam, supplicii grauitate, nisi respueris compensabit.
I fultus misericordia. vis cognoscere quae Seiuatis inquit iniam in milibus. Aufra
rens per iniquitatem poenam iniquitatis intelligas, cognosces Deum tuum, Poena ct culpa(ut dicitur absoluere poste. Nullumque esse peccat i genus, quod non possit sua omnipotenti manu auferre.Innocete iudicatido no innocent1 iudicabit. Quid innocentia
tuam iactas o bone Iob, cum noueris deum, innocentem ueluti impium damnare posses Quid qi trularis, & dicis Responde mihi quantas habeo iniquitates. Nonne potestatem habet figulus iii lutum,ut faciat pro sua uoluntate, aliud uas in honorem, aliud in contumeliam Et aduerte,quod hoc solum, solari rotest innocente in sua miseria,si cognouerit dis suum, posse decreaturis suis quod uoluerit facere. Si inuenigratiam in oculis tuis, uadat Diis in meis dio nostrimo postulat sanctus uir sibi, priuatualiquid, sed se gratum esse cupit, ut populo suo gratiam acquirat. Admonui etia alias, uum simite locum tractarem, meliore esse iratu Dum, dpropiciunt hominem,aut angelum. Malum est apud te habere, qui possit punire, neque possit parcere.Solent subuiti, pastorem timere praesentem, uicariis gaudere:sed quam bonum sit eis, proprium praelatum & supremum adesse, locus ille satis ostendit: dc quanto quis dusio est, tanto magis phaelatu qui corrigat adesse desiderare
aciam mirabilia quae non sunt crea
ta in omni terra. Con stat ex hoc loco peccatorem,saepius ad maiorem gratiam resurgere : sed hoc non sibi tribua' sed deo platis de sanctis, ut pro eo orant.Similiter aduertere licebit, prote- etiam gratiliqualiter sancius Moseli indies api id Dominii gratior fuerit: unde sequitur, flati e
paratum Vl,quod ego facio tecum. Cave ne forte serias aedus, cum habitatore tetrae.
Admonui ius, cauerda sint maloro cosortia,ssertim infideliu:qui tacite in nobiusde Libuer
AD MORES. tere possunt: & quod raro uir & uxor, sequutui diuersam fide. sycos coflatiles ii acies tibi.
Docentur praelati , saepius uiolatam amicitiam cum subditis integrare, Postquam Dominus Deus tam grauiter offensus , tam facile placantur de redit ad pactum quod hopulus irrituni
fecerat. Solemnitatem in ementatorum custodies. Debcnt praelati, subditos litos frequenter admonere festoru ac oim aliorum q ser
uare eos uolunt.hia in mense Fuae egre fisus es terra Arapti. Sut dei bnficia freque
ter meditanda: de ster meditationEest ostende-
da gratitudo. Primogenitu asini redisci
o e. Si quod deo debes, illi ingratum sit, coniuia illud eius in 'erio in in aliquid pratius, neq;testatim liberu putes, cum id quod debes, non fuerit illi acceptum Similiter sola illa deo offri eda esse docens: tuae eum didiceris acceptare,& illi grata esse. conisiicientur coram me uacui. quissima de iustissima lex,ut non appareas uaculis ante eum, qui te replet omnibus bonis. Eiquid aequitatis est,qued tibi sis ipse repletus,deo uero qui te repleuit, sis uacuus: Quo in loco discamus uerer cora Diio uirtute uacuos,
atq; omni bono spirituali destitum apparere.
In aratione O messe. Adme as, plato,
tuc maxime subditos de sceptis i sedis admonere,cu eos timuerint,ea transgressu os. Similibter discimus,ob nulla necessitate. esse omitteda
diuina scepta. col Slionis in reuola tione anni. Eis sempDeo gratias,iu beneficii acceptis agere debeamus: tuc maxini cu inicie eius biadiction ductos colligimus Ibibus ui
cibus in anno, culicietur omnis masculus
ti tis,cora deo PaetMira dignatio, de admirabilis amor, ut ueluti pater filium,iaesit te D us tuus, coram se tam crebro uidere. Et considera qualiteraeficiedum tibi sit, qui coram eo, qui renes S corda scriis latur, singulis annis debeas pluries apparere: de s in rate uidebit te, cute uiderit,nihil tempore prota isse. Quid tu agis christiane piger, qui uix di naris, deu tuu semel in uita uidere qui ta raro, soniueius intras,qui diebus festis, sacra dei tui audire cotemnis: Sed quare pater noster, solos masculos uis tam frequenter uidere,foeminas uero neqvi in animo semel dignaris aspicere Nonne dc foeminae tibi curae sunt, sicut &masculi Nonne opus tuum, quas ex uiri costa produxisti Sed tanquam pios S misericors, hoc fieri uoluisti, ne scilicet serius infirmior longo itinere prauaretur: aut quia noenorabas deuotu sexu,hoc sine Derto factum: . qua
185쪽
Qua etiam in re,f vini narium genias docet, non liine inde discurrere. etiam pietatis aut religionis praeteretu. Amat lioc genus exire, amat sine inde discurrere: Si quia a iitris suis sepriis arcen tur, caulana relieionis alit pietatis in emitantur: ut ergo licentiolum genus teneret officio oecasiones uagandi praesulit concupiscet uir terram tuam Quando aseudes, ut conis sitanis coram Domino Deo tuo. Ne timeas o homo pusilli animi, aliquid tibi sinistri
accidere, cum te in operibus occupaueris pietatis. Mii enim ibi licitus est,in his qine sunt Dei stii, arbitretur Deum, erga se &sua sollicitum: ita iit nillil sibi defuturum putet, cum curatae rit quae lunt Dei sui. Docet etiam pulchre hic Dominus principes, eorum negociais: res dili
genter in abietitia curare,quos nouerint tuo aut
reipublicae ministerio, i inpeditos. Dignum est enim, principem illius priuata bona curare, qui Pro eo publica munia, Sc negocia traciat. yriu
cipitum primitiarum rei ne i ne, induces in domum Domini Dei mei. Audiant hoc
auari, qui exactas decimas, de primitias, soluere negligunt: neque causentur, ministrorum auaritia, aut malitiam : no erit in Ppter eos decimas
soluitis, S primitias: sed Deo&propter Dei in , qui eorum male gesta, exacte exiget. Sanctificabor inquit, in his liti appropinqu. animilii Os endam,nath in ora pilacere peccata , Sine ab eis immunem: cum ea rani acerbe,ita ni eis ministris eastigauero. Voti coques haedum, in lacte matris A. e. Vt dileamus quam pii inliomines esse debeatinis, erga bruta nos uoluit Pietatem exercere. Fuit ibi cum Domino
quadraginta diebus, oe totidem noctibus: panem non comedit, c d aquam non bibit.
Audis hie quid ualeat diuinum contortium , ct colloquium, iit homo cibi & potus obliuilcxtur, solo uerbo Domini contentus: ut dii eas hominem, non in toto pane & aqua uiuitiarum, sed in omni uerbo quod procedit ex ore Dei. Quis mihi nunc daret, Domine Deus mi, ut panis S aquae sustentaculis neglectis, solo uerbo tuo, S dilicioribus melle coli uiis, satiarer: neque amplius ad haec requirenda reddi reni. No
ta iacuit, qued res lenduisset civis faciei
eius. Multa operatur Deus in nobis, nobis insciis Sc nonnianquam inuitis. Quis etiam inter homines est, qui tanta dona Dei, quemadmodum sanctus Mosella Deo obtinuisset, &se ea habere ignorasset Resplendet facies eius
consortio Domini: non audet populus tinnio neque proceres sinagog , ad eum accedere: ut dent in eo lucem inaecessibilem: & ignorat iose, litae in facie sita habeat. Norunt, immore in stata homines buccari dicant dona quae harbent, aut potius se habere a Deo putant, dolent ii non uiderint prydicari : sanctus uero iste, nescit, immo clam alios admirari uidet, uelamine faciem operit. Coir sidera etiam hic , quid lucri sit apud Deum e se, ut iii cediti ina, terrena inhabitatio perfundatur , ii diti cum
Deo colloquia miscuerit. Timuerunt apis propiti si e ei. Timendi imide sunt Sancti Dei, neq; solii honorandi Exi a me ait Clinilo
Petrus, quia homo peccator I ini. Timor enim circundederat eum : quoniam 8: si ex se circi in dati sunt infirmitate, pntentissimi tamen sunt, ex diuina uirtute. Audiens Herodes reae Christi itatiuitatent, turbatus est, & omnis IIierosolyma cum illo: &de nato Ioanne Baptista legimus, factum esse timorem, stiper omnia triontanea Iu deae. Et de Saule primo Setini elis decimo octatio,quod timeret David, eo quod ellet Dominus cum eo. Et Herodes Ioatine in timetit, quo audito multa faciehat.
ueniebat ad loquendum tam Domino, re moliebat helamen. Debent sancti uiri, & praedicatores iterbi atque doctores, sese capacitatibus audientium accommodare S diuina eius rexit evere possiunt tradere.
Die septimo erit uobis sanctitar.
Aditioirili sepissime idem esse sui ct ita. tem sabbati, quod separatione ni ab aliis diebuprophanis,& operibus seruilibus. Est uero sentius. Die septimo erit uobis sanctitas,id est levi a
ratio ab operibus seruilibus. Fab. bati Domino,id est quies sinctior, quam inliis festiuitatibiis, in quibus licebat ignem accendere, de cibos parare. Vide sitae de hoc scripsimus capite trigesimo pri mo praecedenti,hii- ius libri: & quae rabbini, ue hac re dicunt, in expositione pryceptorum,quae uidebis in libello ae Muti stero uerso, inter praecerta neg. at tua, Praecepto sex agesimo quinto,&sexa esino sexto, ac sexagesimo septimo, usque ad sexagesimum
nonum . n accendetis ignem in omnibus
habitaculis uestris die sabbati. Dixinius
nonnulla de his silpra capite vigesimo huius libri. Dicunt autem hebraei, non ibium cauen-M iis duin
186쪽
EXODI. XXXV. dum ne ignem die labbati stritas, sed neque eliciendum ex ligno,lapide,aut metallo neq; fouedam Iampade,nisi forte propter infirmum neq; extinguendum incedium, ut substantiam bonorum eripias: quod si propter frigoris immensitatena,igilem accenderis,no esse sufflandum folle, sed arundine Multa alia de die sabbati tradunt, I pudor est referre,& citatis locis uidere licebit, in d deiis tenebris popul ille uersetur: ct quam misere, rabbinis decipiatur. Et aduerte, quod infesto patellae, cessandum erat ab opere prima ct septima die. Ide in festo tabernaculorum , in quo primus & octauus dies erant celebres In ped ecoste, nullum opus faciendum prima die. In omnibus iii his festiuitatibus,licebat cibos parare Equicquid illa die, corpori necellarium erat, quod non licebat in die salabati. Nostra intelli, gunt prohiberi ignem accendi, a quo lucrum aliquod possis consequi,ut ex fornace quo latcres, ollae uel calx decoquuntur Verbum baar. i. accedere, significat accendere,& iu laiphil combure- readdunt hebrai pascere. Sed di io priora significata, omnibus locis quibus uerbuni ponitur,
conuenire pollunt. uobis eleuatione Domino. id est milituite, qui a uobis exi 'Dant muniis quod unusquisque uel runt Do-mmo eleuat. Dixi alibi, munus Domini eleuationem dici, aut quia a bonis offerentis leuabatur &separabatur, aut quia dum offer riatur, Domino eleuari Iblebat . quemadmodum qui munus principi offert, illud talet eleuare. Qua eleuatione, cum fiebat Domino, protestabatiir offerens eum esse in cuElo, ad quod sicut ad locum Dei, munus eleliabat: sed prior
ratio conuenientior uidetur. Omnis solita,
neus corde suo, assta et eleuationem Dilo.
Noluit Dominus, eos ad oblationem cogere, aut oblatum limitare, ne potius exactorem, aut tyrannum agere uideretur quam regem , aut pa
to huius libit, abuti dedisseruimus de insomnibus quae hic nominantur, ubi omnium horum nominum radices examinati ina' quo in loco, uidere licebit: sunt in ut plurimum , nobis S hebraeis ignota Est aute coiectura, quod techel et t. hiaci tithus, sint fila ex quibus uela fieri solent, ut stupra capite vigesimo sexto dic tam es . Vbi Moleb praecipit Dominus, facere velum ex ille chelet, id est ex hincintho. Hebraei lanam blaui
coloris arbitrantur Sequens uero dictio,i cilicet areanaan, purpura significare dicitiir. Rabbi Datiauearmelinum pupat, rubet coloris. Qiniatamen tolaat,lani, quae sequuntur, uidentur pii puram fignificare , multuet et , ut dicamus aeth
man, significare carmesinum, ut dicit Rabbi David Seque s uero dicito,scilicet ses biit una genus candi uissimi lini si nificate dicitur: ct uidetur a radice salab, quod significat sex, quasi sex filis texta. Et pilos caprartim. Hebraice et . Et caprinos,scilicet pilos ex quibus fit sim balotus, genus praeciosi panni, quo nobiles nos se in aestate utuntur. Et pellis arietum i ubeas. Admonui supra, nomen elim , fortitudine dies, unde uidetur significare potius huedunt quam arietem, nisi qui annum transierit, ut dicit rabbi David. Pelles taxorti m. Etiam de his diximus citato loco,quod forte fiunt animalia , quae noliri uocant antas aut texugos ex quorum pellibus ultimae tabernaculi cortinae,ad imbre propellendum factae sunt. Fiunt etiam ex huiusnio di pellibus calcei,ut ibidem ex Erechie probauimiis.vbi etiam dixinetus, te lignis sittim, quaeli ebraei dicunt esse cedros, mihi uidetur potius esse genus roboris, quod nostri bordum aut favam uocant,ex quibus astes,ad conruingendos lidros fiunt: munt ligna pulchra & fortissima. Diximus de omnibus his satis,supra capite vigesimo quinto huius libri et que ni locum uidere licebit.
Et suffimentum aromatum, id est arom
ticum. seu quod ex aromaticis speciebus con ciebatur. Et admonui superius famam,aliquando significare aromata in communi, nonnunqUero certam,speciem aromaticam; sed quaenam illa sit ignoratur. De lapide uero onichino, diximus capite vigesimo quinto huius libri, quod sit lapis, loris Limani unguis, si hebraeis fidendum est: sed ipsi meo iudicio, quemadmodum
S nos,propriam nominis signincationem ignorant, ut caepius contra eos teliati sumus. Lapiis
des plenitudinum. Non putes per lapides Ple
nitudinum,intelligedas certas lapidum species, sed dicuntur omnes lapides praeciosi, tui pecto tale implebant,plenitudinum,quod illis impleretur pectorale: unde sequitur. Pro epho su
perhumerasi peelorali. Habitaculum
cir tabernaculum. Constat ex hoc loco, discrimen esse, inter tabernaculum dc habitaculum, seii inter mischan, dcohel: quoniam miscan proprie significat habitaculum, praesertim intimu, ohel uero tentorium , quale in campis figi sole: Hic uero lecundum hebraeos, ohel significat cortinas medias , quae erant ex pilis caprarum , miscari uero interiores: licet saepius confundatur hoc in sacris literis discrimen. Tegmen uero, uidetur hie accipi pro suprema cortina , quae erat ex pellibus taxorum : quae ut iam diximus prohibebant imbrem. Possedcitam esse sensus , dc ( meo iudicio) germanio Et
187쪽
Et spientes corde, facient habitaculi
cohere Dei, nempe tabernaculum per quod intelligit compaginem tabularum & uectium, seu dispositionem eorum: & tegmen per quod omnes cortinas intelligit, ac si dicat. Faciant omnem tabernaculi molem, Vncinos eius , tabulas eius. Illis uncinis, ligabantur ad inui
in cortinae. Et dictio cheres, aut charas.i. uncinus, si e dictus est,quod sit curuus, a charas, qFest curuare, incuruare, ut patet Isaiae quadragesi
se pariter: qcr Targhu uertit.Succisi sunt,excisi sunt. Hiies cierum. Capite vigesimo quinto huius libri diximus,duobus modis hoc inte pretari polle: aut quod ideo dicerentur isti panes faciertim, quia ponerentur ante facie Domini,aiit quia habebant quatuor facies, aut sal tem duas, de uidetur lateris formam expretiisse.
Cortinas Admonui capi. vigesimo quinto huius libri, ignotam esse propriam significationem nominis chela, nisi quoia frequenter inuenitur,fundam lignificare : de dixi nulli simodi cortinas ad modum fundarum fuisse facias, ut qui extra atrium erant, pereas pi Cent uidere, quod intus erat & fiebat. Solent enim fundae in loco qui lapidi supponitiir latiores elle, in extre-ni irata biis uero strictiores: unde si unius extremitates aliam duaru extremitati iugeretur, sedes fundam utcunq; clauderent , extremitates apertat essent, quemadmodum in quibusdacancellis monialiuni fieri sistet, funiculos
eorum. Dictio hebraica meter, significat residuum, a latar quod est remanere, residuum esse. Dicitur etiam significare funem,de forte dicitur funis residuum , quod in cingulo quod ex fune fieri talebat erant quaedam partes residuae s. ih
nodum. Vestes mini Jerii, ad ministranduiti sanctitate. Verbum larad a quo sera s. signi
ficat remanere, relinquere: ut patet Iehosvah.io. ubi dicitur.Ueli eridim .i. Et reliqui qui remanserunt ex eis, ingra sit sitnt urbes munitionis. Et(mea sententia) dicebantur huiusmodi uestes residuae seu reliquae:quonia expleto ministerio relinquebantur a sacerdotibus: ad discrimen eis phod, uel aliarum uestiunt, quas continue gesta
bant. Et quod seqititur. Et vestes id litatis.
potest appositive legi: nempe uestes sanctitatis. Aut per uesbes stactitatis intelligit alias 'uas cotinue sacerdotes ut diximus geliabant. Hebraei arbitrantur per huitis modi indumenta, intelligi ea, quibus candelabrum,mensa,& omnia alia uasa templi inuoluebantur, quando moueta horanicastra: sed quia in textu dicitur, uel limen-
rio proprie ministerium,non approbo hebraeorum expositioitem Venerunt omnis vir: qui leuauit ipse cortuum. Sensus est. Venerunt omnis uir,que cor suum eleuauit: ut tribueret qDns pollulabat,aut qiii spote obtulit: ut ide sit cor leuare, qd sponte offerre:& sic esset hebraiimus. Verebantur enim, quod inuenti fuerint tas ritanei,ad osserenda omnia hic, P uitulo fabricando, de n5P tabernaculo ueri Deis oli
culos oraneus erat j iis secu i qui apud se
habebat spontaneum spirituin donandi Venearunt uiris.per mulieres. Noster Sanctes uertit,cum mulieribus. Posset inesse sensus, quod forminae prius uenerint, deinde uir quonia iumptiores sitiit senap foeminae , ad opera pietatis threligionis s uiri. A ut dicuntur uiri, sua me minas uenille, ad ostendendam frequetiam uenientiu:q tanta erat ut uiri furininis mixti(quod alias no
solebat fieri)uenirent. Diuic, ut sibilia in iure annuli GP dextrale, di omne uas
aureum. Omnes fere dictiones quae lac ponuntii Gignotae significationis sunt apud hebraeos: Sertor. s.chach,quam uertimus fibulam, dicitur fiuiam significare, luani noliri fiuellam uocant;&el admodum aes ad aliquid ligandii: de solet
in cinguloru extremitate poni, ad ligatas extre-ntitates cintuli Putare poti significare totu circuiu:cu ipsa fibula:quonia in multis scripturi locis inhae inuenitur significati . Na tia.s . habes Ponam chach. i. tarc um meum aut hamum in nata tuo. Et Erechie ro. Dabo chachii n. i. circulos aut iramos in maxillis tui .lobetia. o. Vbechoah .i .fibula piarabis maxillas eius Significat etialob.gi. spinam.Tenendum ergo est senificare apprie fibulam seu acum cum suo circillo,qui in Atera cinguli extremitate ponitur ad ligandum illum.Significat etiam compedena .r Paralipo .ss. De inauribus nullum est dubium, per neetem significari:& per tabaat annitiunt,a laba quod es
Agere, infigere: sic ictus quod digito infigatur.
Claumam uero, i.dextrale,ignotum est quid proprie significet.Aliqui femorale subligaculum Raro seminisq; redemitum putant. Alii muliebre, circa pudenda ornamentum. Sed indignum mihi uidetur, haec domino eos offerre , cum scirent eum nolle accipere ' chim moeretricis ad altare. Et qui ab hoc abhorrebat, qualiter pudendarum acceptaret ornameta Noster Sanctes Tar-ghum sequutus,dextrale uertit. Hiero . murenulam. Et qWia disii' in scripturis rara est, non est coiectura bon ad propriam significationem uenandam. Ponitur infra Numeri trigesimo primo. Hebraei typum uuluae interptantur Abe Er
188쪽
ita discernit:ut primum si aurium ornamentu, alterum narium, tertium diei torum,quaisi brachioriam Ego uero arbitror horum primu fuisse circulu aureu , cum fibula sua, qui in extremitate cingulorum figil olet ad cingiuuligandum , licet aliqui dicant fuisse faciei ornametum ad modu liami: M hebraeas AEgyptias forte sequutas habuisse extremas partes nutu, aut fauces PQmtas, queadmodu nostrae, auriti extremitates: de ab eis huiusmodi aureos hamos suspedisse. Secudii uero no est dubiu fuisse inaure.Tertiu aut annulia. Quartu quale fuerit me ignorare ingenue fateor, licet pute est e dextrale seu ornamentum
brachiom. tulerunt uetum hiacinthum,
pli pum Maxima ex hoc loco coniectura est,tahiacinthii u purpuram,seu techel et & argama,significare filii sericu aut lana: quonia dicitur hie, Populum haec ait uti ste neta. Erant enim res quae a taminis neri,seu filari poterant. Omnes niua
heres quas eleuauit cor illari . t quam cor eleuatu est adno. s. ad laborandii, iuxta sapientia. siuam neuersit pillos caprarii. sad conficiendii sinab lotu(liceat mihi sic latinis auribus loqui postv no dant nobis a pria nomina, ad haec significanda. De lapidibus onichinis, & plenitudinu ,hoc eode capi.diximus. V o.
cauit Dominus Gesalel Ne inter artifices iurgium seu coletio esset super primatu: indicauit Mosel, Besalel, a Diio electu quasi principe, in
ter omnes alios artifices. Et puocari ex nomine,
intellige designari, aut inter caeteros eligi.
Impleuit tussiridis Dei aptetia intellige
tia, s scientia, omni opere. Flatu Dei iste inis letus est sapientia,intelligentia, & scientia,& discrimen hora nominu.s Ichochmah.i s pientia, tebunali.i.intelligeti de daat. i. scientia, diximus supra cap si Et omni opore. i. no soluilli dedit sapientiam, sed opus seu operari, iuxta sapientiam suam,aut ad opus omne faciendum. Multi enim sunt, qui callent arte,sed nesciui c5- formiter ad eam operari, ideo ut iiq; Deu Besa
lel dedisse aiiirmat, Ad comta si cogitatio.
nes et adfacie si .Haec duo requiruntur ad bene tabricandum. s.cogitatio bona, & executio
In fabricatione lapidis, ad complendum.
pectorale huiusmodi lapidibus Iam enim saepius dixi mus, quare huiusmodi lapides, dicantur plenitudinis: iuia. Limplebant pectorale iudicii.
Et ad docedi dedit in corde ipsius. No so
lii ut ipse taret,sapi Eliam dedit ei Diis:sed etiam ut alios artifices docere posset & instruere.Et aduerte uerbu iarali, duo lignificare si descedere,&docere, quoniam qui docet, descendere facit doctrinam suam, in corda eoru quos docet: iuxta illud Mosel, Deut.;r. Descendat ut pluuia do
ctrina mea. Et quod sequitur. Et Ahohu liti . schisamach,sensus est tuod Diis dedit sa
pientia Besalel ad docendu sociu aut meli quod socio, etiam dedit huiusmodi sapientiam:& huc
sensum sequens senteti aprobat. Sequitur enim.
Et repleuit eos. Omne opusfabrile cetita
tu etcupitii Per opus cogitatu, uidetiir intelligere OF qd ex magna cogitatione fit.Aut reputatum. i. q. apud homines ni agnu reputatur:
quonia quod sequitur. Lacupitu fit etiam ex magna cogitatione. Verbii chassabachio choileb. reputatu, aut excogitatu haec duo significat. scogitare, M putare,dc frequentius putare, g cogitare.Sequentis uero dictionis. crochem, qua uertimus acupitu, significatio,ppria no plene nota est hebraeis, neq; nostris: aliqui diciti significare u stem diuersorii colorum textoris. i.in opere,q& fit opere texentis. Verbum arag, a quo o-reg.i.textortu, significat aut texere, aut poli' inuoluere q& textu,aut flatu est, ut patet Iudicuit; .ubi de Santione dicitur. Et profectus est cum clauo,haereg.i .inuolutionis, seu in quo crine, eius erant inuoluti aut texti. Illud etiam Iob. . Dies mei uelotiores fueriit mini Meg.i. radio texetis,potest bene uerti, inuolutorio seu fuso flatis aut involitentis. Fere omnia qui hoc capite,
& sequentibus huius libri ponuntur, supra hoc eodem libro exposita sunt. CAPITIS. XXXV. AD MO-rum compositionem annotata.
O mii qui fecerit in eo opus, morte
tur.Mim ualde est, quanti fecerit Deus sabbati obseruantiam, ut poena mortis uoluerit uiolatores punire. Solent legislatores ea 'ines ibi maxime sunt cordi, sub maximis interdicere poenis, etiam si non in se magna sint. Licet Gnim sabbati obseruantia, no sit maximum pceptorum,quia tamen Deo cordi erat, & uidebat iudaeos pronos ad illud frangendum, tam graui poena uoluit punire eius uiolatores. Ne ergo homines putarent sibi licere,ea quae ad cibos pertinent,die sabbati praeparare, ignem tunc accendi prohibuit.Putantin(ut diximus)iudaei,licere siti, ad calefaciendii se, si uigeat frigus, igne stru re: modo non folle,sed arundine illud accendat. Licere etiam sibi arbitrantur,struto a gentili, radgratia sui utused si iudaei causa,ignis succedderetur etiam agentili, non licere eis uti tali igne arbitrantur,ut diciant. Omnis cuius est sonta,
Neum cor.Admonentur hic praelati, non se exactores populo,& subditis suis, exhibere,sed sp5 te oblata accipere,queadmodum hic Dominus:
189쪽
Exo Dr. XXXV. AD LITER A M. iii
qui licet omnia quae peteaeri suis dederat,noluit
tamen eos cogere ad ea osterenda Licet tamendiuis exigere, uitae stipem, si in ea re negligentiores C par est inueniantur.Est etiam hic locus, ad oculum ostendens, populum teneri ad omnia, quae ad templorum usum necessaria sunt, praeterustentatione ministrorum. Et memento Deu, omnia haec a te exigere, non quin egeat, sed ut
abundes moeritis, si spote donaueris. otianis sa
piens corde in uobis,uenient: facient o.
pus j oinini. Tenetur qui sideo offerre quod potest, ii donaria, ii operas suas. Attuleriit sibulam,inaurem. Quod dederant ad idolum fabricandum,nune dant ad opus Domini. Vtinam talis essemus mentis, ut tot expenderemus in ministerio Dei, quot expendimus,in obsequio uitiora: sed de hoc alias capit.sa. diximus
satis. Omnis muliersapiens corde,manibus
suis neuerunt. Docentur hic piae matroni manibus suis filare,& texere, ea quae ad cultum dei
pertinent,ut sunt corporali pallas, imaginum indumenta,& id genus alia, memores illius ui- Actuu .p. duae quam a mortuis lascitauit Petrus: cuius munus erat,pauperes tunicis induere, Videte.
Vocavit Dominus Besalel. Solent artifices,
de primatu contendere: sed dux prudens, contetionem & aemulationem suis uerbis praeuenit, ostendens Besalel non a se, sed a Deo electum.
Repleuit eum Firitus Dei. Admonui supra,
in tabernaculi fabricatione, uoluisse Dominum praecipuum artificem,sua sapientia docere: ut ostendat se nihilo indigere a nobis. Et ad doce
dum,dedit in corde ipsius. Solent praecipui
artifices, sapientiam & artis suae peritiam, abicodere,nihilque quod in arte praecipuum sit, alios docere: sed non sic sapientissimus Deus, sed artifices quos ipse spiritu suo repleuerat, alios docere uoluit: ut discamus dona Dei non occultare, sed proximis impartiri. Ne autem iste Besalel, se unicum in arte putaret, & de munere Domini superbiret, socium dare uoluit ei Dominus.
eleuauitad accedendum, ut faceret opus Diis .
Et ipsi adduxerunt ad eii adhuc donuni,
spectu Moseli,omnia ad opus requisit adhuc in populus afferebat ad eu singulis diebus,m unera ad opus D ni Et aduerte hic, qualiter hebraii 'diem artificialem,ut uocimi, appellat mane, ut e undas, quan bene Gene.i. diritim fit. Factu esse uespere dc mane. unoctem de artificiale die,
unam diem. uultiplicant populus,os redo ultrastvscientia minisserit, ad opus quod
praecepit Dominus ut cer&.Sesus est Plus
affert populus, i opus sit, ad ministeria operum, quae Dominus praecepit eri. Aduerte hic dictionem hebraicam dat,hebraeis tria significareis sufficientiam,tempus, & esse syllabicam adiectionem,signigrante(de quoru omnium multa hebraei exepta citant. Posterioris uero significationis exempla habes apud Isa cap.66.ubi habetur. Et erit mide chodes. i.de mentie,in mensem eius. Vmide. i.& de sabbato in sabbatum. Ad probandam aut secundam significatione, citant illud.r. Semuel.i8.Et fuit mi de seram.i .a tempore egressus eorum,prudenter se gessit David .Et Isai. 18. Alide.i. a tepore quo transierit ipse,accipiet vos. Sed posset sustineri,ubiq; unicam esse nominis significationem. Et locus. i.Is .posset sic uerti. Et erit de sufficientia mensis,in mensem .i multiplicatis mensibus. Quod uero exsecundo loco allatum est,sic uerti potest. A sufficientia transitus, seu a copia transitus,cum saepius transierit, accipiet vos. Infra enim dicitur. Quoniam singulo mane ininsibit. Quod autem ex Semuele, hunc sensum habere potest. Et fuit ab abundantia e gressus eorum. i. ex quo frequenter egressi sunt, prudenter se gessit David:quae in eum finem interpretamur,ut non facile mutes, Se uaries, nominum & uerborum significationes. Quod uero significet sufficientiam, clarius est, ut oporteat exempla ad hoc citare Transire fecerunt uocem in ca ris. si praeconis. Proclamare fecit Moseli,ut populus ab oblationibus cessa
ret. Vir er mulier, ne faciant ultra opus, ad oblationem fanetificationis. Dupliciter
test locus iste intelligi. Vno modo ut si sensus.Vir& mulier non faciant ultra opus, san-
190쪽
fabresecto Artisces uero illa disponebant quemadmodum Dominus praeceperat Moseli. Et o.
pusiuit Iustulens eorum, vis omne opus, adhic edum illud, perfluit. Vertit hic
noster Sane es. Et substantia eorum, erat sufficietis,ad omne opus. Muiis erus uero. Nain supellax itha, fuit iusticiens pro uniuerso opere perficiendo.lii hebraico tamen es , ut uertimus. Et ideest nome, quod Sanei. s i rius uertit subitantia, ct postea opus:& in multi, locis icripturae, opus significat. Nostri Genesis trigesimo tertio, nomena elacliata uertunt gregem. Vbi dicit Iaacob. Ego pergam pedetentini,ad pedem ham elachah.i operis. Vbilios riuertunt,ad pedem gregis. Ne-qs iniria, quoniam greges dicebantur tunc temporis opus de facta,iuxta illud Genesis duodecimo.Et animas quas fecerant in aram. Est autem sensus horum uerborum. Et opus quod scilicet fecerant,dam uiri V foeminae,qualia erant, ut diximus,qtiae neuerant uel texerat, erat sufficiens ad omne opus sab artificibus faciendum et do surei fluebat,quoniam plus quam opus esset oste
rixebat populus.Etfecerut omnis sapiens corde, cu infabrefac ientibus opus habitacu lu, decem cortinas,e bisso retorta. Admonui su
via, dc texturum hoc clare dicit, omnes uiros &m minas lapientes corde, aduiuille principales artifices, pr parantes ea quae ad opus erant nec seria: ideo hic dicitur, lapientes corde, secisse cuiacientibus opus.Pollet etiam uerti. Tabernaculum decem cortinarum Dictio aut ierioth .i .cortinas a iam q. est fragere ortum habet: & dicuntur cortinae ieriot, a frangendo: aut qilia fractae
ct diuisae ad inuicem sunt, aut quod sonum fractionis emittant, dum colliguntur. Qq auteni
sequitur. Ere retorta hiacintho e M.
exposita sunt cap.praecedenti, de uitesimo quinto huius libri, quemadmodum cnerubini capite vigesimo quinto, & vigesimo texto. Aliqui
pro cherubim legunt. Pictas opere cogitationis, fecit eas. Dicit autem Al en arct,cherubest egenus, ad omnem fituram:iiiii 'uod ea quae ut in lege, huniana habebant effigie:quo pae 'modo depineuntur. Quae uero apud Ege, A. animalium idi deseriptorum imagine hie ferebant Eso uero arbitror, ibiq; unius ei se ligurae, neq3 futile humanam: quoniam Erichi. io facies cherub,ctara faciem hominis diinditur. Dicitur enim ibidem Facies uniua, facies acherob,& facies iecundi facies hominis. X ide ita loco citat', tibi satis significationem discussimus. Aliqui hebetaeorum arbitratitur,eo, habuit te puerorum ef
ficiem. I ccit laqueolos hiacinthinos.
Diximus cap.uagesimo sexto dedictione lutorum id est laqueolos. Et huiusmodi laqueolis iungebantur cortitiae ad initicem: S ut cap.r6.dixam erant ansae seu laqueoli, in utraque extremit. Me cortinarum oppositae sibi inuicem: dc uncinus curuus ex utraq; parte,capiebat ansas,& colungebat cortinas ad inuicem. Fecit cortinas ta prarum. i. epilis caprarum,iptorio. Erant liuiusmodi cortinae super alias: quae erant ex
purpura & bisso. In labio corti ne exire . moe, in coniunctione, id est ut coniungerentur, aut ubi coniungebantur ad inuicem, scilicet prior cum secunda. Fecit operimenta tecto. Constat ex hoc loco, talise quadruplex tabernaculum,seu operimentum .Primum ex bis sio, piirpura, dccae. Secundum e pilis caprarum,
quod tegebat primu . Tertium e pellibus arietu, rubricatis,qiiod tegebat secundum. QDartum epellibus taxorum,quod operiebat tertium,& erat extremum: & putare primum fili te planu , in parte superiori. alia uero liabebant dispositionem tentorii, seu tabernaculi pallorum: cuius rei coniectura est, quod primum comuniter uocatur habitaculum, alia uero tentorium, quod nos appellamus tend de campo. De tabulis cuiuis inmitraturis, etiam diximus capite. 26.
Duas tabulas fecit in angubs tabernaculi,
in Ateribus. Dissicile est cognoscere,qualiter istae tablili angulares ellent dispositae. de qualiter
genii natae, ut diximus in loco citato, quem corisulere licebit.Sintiliter qualiter liuiui nodi tabuIae, filerunteeminatae infernae,& superna ct putarem angillares tabulas,habuisse fruita alterius tabulis,assuta in parte inferiori, & iuperiori, ut anguli essent fortiores. Erant autem geminatabad angulum unum, quia faciebat unum angit lacum tabulis ultimis aliora latem. Fecit uecte medium. Praeter quinque vectes,quae ligabit
bulasad inuice, erat quida uectis maior in medio tabularum: lui tralitat ab extremo, ad extremit
Annulos earum. fecit ex au ro ora uectibus Appositive legendum est , lo
ca uectibus: quoniam huiusmodi annuli erant loca, per quae uectes intrabant: dc hebraice prolocaiiectium habetur, domus uecti lim , quoniam hebraisnius locum in quo aliauid iii trat, domum eius uocat, sicut vaginani,domum gladii
Opere excogitato fecit illa, rei cherubinis.
Iam dixi opus excogitaraim dici quod ex maxima cogitatione fiebat, aut quod erat in magna