장음표시 사용
51쪽
in ilia curii omnia sere tenebris obducta et Obscurata Viderem, cum dae, luae altim humata natura est, indigne ferrem, quoties de antiqua ali pia
editione ageretur, haereiiuuin et dubitauduni osso, piorsum illa reserenda, quae eius auctoritas habenda esset, opera tandem hac semel desungendum esse arbitratus sum, ut tu editiolium ordities et classes, stirpes ac familias, paullo accuratius in-
cedere liceret, editionum aut omnia annales quia dam erant conficiendi. Ea omnia subiunxi non quod in iis eo, quo contendebam, pervenisSe,iihi videbar non enim haec ab uno homine perfici
possunt et multa erimi quae ad uerum ac Sequentes sorte omos accuratius et emendatius is
dere licuerit vomini quoniam, si vel lineae earum rerum duci possent, utile et hoc ad critica haec et litteraria studia esse arbitrabar. Quem enim si icium satis magnum ex his litteris tulissem iiisi inde Dina uni ita comparare et instituere didicis seni, ut aliorum utilitatis potiorem rationem habendam esse putem, piam an alicuius mPlus, ne existimationi meae ac laudi quicquam inde decedat, dum inchoatam et descriptam tantum operam utilice propono, in qua iiiii cui pia 1acile Sit et promtum habere sorte et memorare, quae ad eam perficiendam deesse possint. In promtu enim erit unicuique, cui editio mihi non visa ad manus sit, aut erroris aut omissionis me arguere. Vitam etiam Virgilii meo studio cotis clam subiunxi, de qua quidem sub eius initium nonnulla monui; rem autem utilissimam atque etiam necessariam
52쪽
suscipere putavi, cum aliis de cauSSiS. Um Propterea, quod multa in Eclogis, multa in Georgucis. PiSoclia etiani iam nil ulla iii Aoneide ex rei pubi Roman statu et cotiditione eorum ΡIeram Omni rebus gestis explicanda sunt. Itaque etiam in notis et in ipsis algumentis Eclogarum et Geo gicorum, in quibus naturam et artem carminis luitissimum tradere volebam, nonnulla comm moravi, quae ad tempora, in quibus ea carmina seripta sunt, cognoscenda spectarenti Nisi enim vita coiriliti O, fortuna lictoris, et publica r rum sacies, quam ipse ante oculos habebat, cum scriberet, nota sit, muli in unoquoque scriptore
obscura nec satis expedita ni mere QCESSE St.
Quamobrem hoc interpretationis genus, quod ex interiore eiusmodi historiae notitia petitum est, timprimis probandum esse existimo I.
in Subiiciali hic ex priore editione disticha quibiis eam Triwiari. Iahino, amicissimo viro, inscripseram.
Si tibi, cui recte tradas me, quaeritur, ipsa Quemque badia probet, cuique placere velim: Aude temnere opes fuge ubiqca limina regum. Quos coliti, haud omnes Caesaris aula tulit. Sa tolerata mihi fastidia lenta potentum lSaepe alter Ba ιων tu mihi, Gesar erasi Nun mihi quaere δε-- et Sapienum in pectore Sancto Cui Rerium mentem maia De que dedit; uui servare fidem nullia remelle, iobare necta, μιρο e mina et me aude, queat
53쪽
Hie nidi sit omis iuvet huic me iungere inicium Inque tui I ΑΗΝΙ delituisse sinu. Addideris eari dum et amicis Redditus ah priscis sic mili visus ero. Protius e nraius inimiumque --- e qua a neque candidiores Terea ulu neque queis me si dei ctior atieri uorax Seon I, 5 40
54쪽
Inter Virgiliani carminis dotes praecipuas doctrinum
poetae et serm-, erus praestantium me habere, ex iis, quae Passim a me dicta sunt, intelligitur. Ut eas paullo accuratius declararem, quandoquidem Virgilius is auctor est, in quo iuvenilis aetas exquisitioris doctrinae initia imbibere solet, praeter celera boni interpretis ossicia, propositum mihi in commentariis meis fuisse, iam in praefatione ad priorem Tomum professus sum. Quam operam iis maxime praestare volui, qui non in eo acquiescendurn siti esse putant, ut universe sibi dictumaudiant, magnum ac doctum esse poetam in quo tamen ingenii illa vis ac doctrinae copia orationisque pulcritudo Posita sit, non assequaIitur. Accidit mihi ipsi saepius, quod et aliis evenire solet, ut hunc vel illum locum sive audireIn Sive ipse berie
55쪽
sentirem esse sublimem, magnificum, divinum; dictionem praeclaram poeticam ut tamen nec intelligerem, nec Si intelligerem declarare possem, quia tandem in re pulcritudo illa, dignitas, et maiestas Virgiliani carminis spectanda esseti a-belitu sensuIn aliquem praeclara alicuius pilitaritudinis, sed obscurum, iudiciumque metati COH- susum et turbidum quod nec mihi expedire possem, multo minus alus, nisi ut exclamari In PUlcrum locum esse Neque aliter rem se habere vidi in vernaculorum poetamin lectione intellexi enim disiicile multis esse, diserte satis exponere, 'lude tandem in iis, quae pulcre et praeclare conscripta
I iitrarentur, Pulcritudinis caussa essotu rerumne inventio, an tractatio, an enuntiatio, laudi fratrimam contineret, et, quando oratio tam laudabilis esset, qua tandeIn re phaeclara illa orationis virtus spectanda vel declaranda videretur. Potest enim aliquis verborum sensus tenere perbene potest poetarum lectione esse tritissimus, in libris quoque, qui de sensu pulcritudinis agunt, versatissimus saccritica quoque opera esse exercitatum tamen is non Parum forte haereat, si ab eo postuletur, ut rerum auocia expositarum claras notiones expositionisque virtutes, tractationi artificium, Pationis ornatum, aliis perspicue et plane declaret Hoc illud est, quod plerumque in summis criticis animadvertas, ut in detegendo ulcere in verbis latente et in medela invenienda miram sagacitatem adhibeant, argumenti tamen tractationem locorumque dissiciliorum sententias parum pSi assequantiar; quid quod haud raro ne suarum quidem emenda-
56쪽
tioniani aut interpretationern commodam asserre, aut rationem idoneam reddere possunt Difficultatem hanc sensi obiectam maxime lum, cum poeticam oriatmnem ad solutam revocare vellem. Octamen an hoc ipso rerum cardinem vem stiri vidi si ciuis Optici sermoni S Vim et D. lUPil D .mpiam, ruatum percipere velit, ut tum demum
profecisse aliquid ad eam rem sibi videri debeat,
ubi easdem res ac sententia communi SerΠIone
exponere et poetico habitu et ornatu nudatas ani- moriam sensibus exhibere in promi habuerit: ita enim in Sensum Oculosque incurrere, qua doctrina, ingenio, orationis vi, a poeta eaedem res exornata et omni eiulatae sint. Non nisi in praestantioribus vel difficilioribus locis nec semper nec ubique, hoc esse faciendum, per se intelligitur. Ut itaque ornatissimam poetae oratioIrim declararem et explicarem id vero breviter facere, consilium et ingenium meum suadebant; nulla mihi ratio visa est commodior, quam ut Versu indicato, serueritι - - ---ε, sed verius propriis, Subiicerem iisque dilectu, positu et iunctura ita temperatis, ut poetici ornatus emina et caussas continerent; unde adolescens, e u et monilus, OIDIiarati Poetae verbis facile as- equi Possit, qualis poetici phantasmatis ratio et natura per se sit qualisque amplificatio et exo natio Oetae arte accesserit, unde color poeticus, sententiae dignitas vel sublimitas, orationis dignulas et ornatus, petitus sit quid in ipsis verbis, verboruin dilectu Structura, collocatione, graVi
i in pondere, ornatu, copia, exquisitiore aliqua
57쪽
nexione figura, aut toto orationis habitu, cultu, elegaritia et dignitate, immutato et inverso ungari ordine poetae artem et iudicium commendare debeat. Pleraque verbo tantum monui sed ut e bum illud rei et consilio meoque sensui satis consentaneum reperirem et exputarem, etsi illud nunc, cum a me appositum est, satis obvium, et
vulgare sorte videri potest, saepe tamen intentiore cogitatione et cura opus fuit, quam ad multas e copiosioribus notis conscribendas. Mia mihi monenda saere, cum interpretum aliquem et vi rum doctum in hoc vel illo loco et verbo hae sisse viderem nam faciebat ea res probabile fieri
poSSe, ut etiam alius ad eundem Scopulum non
deret, etsi meo sensu locus nihil difficultatis habere visus erat; sed monui verbo plerumque nulla alia re, quam Vera interpretatione subiecta; quae si cui otiosa vel levis visa suerit, antequam de eius inutilitate pronuntiet, alios velim inte Pretes et commentatores evolvendos sibi esse Putet
Ceteriam Operae ni eae, etsi tumultuariae sere,
cum, post priorem Tomum Vulgatum, oetam, per plures annos sepositum, moxque repetitum, per mensium saepe plurium decursum itidem aliae curae et iniciorum partes manibus excut rent, ratio fuit fere haec, ut pinnum articulam aliquam poetae ad meum sensiti interpretarer, quaeque monitu necessaria viderentur, adscriberem, tum interprete consulerem, IiΠium veteres, tum recentiores Quam vellem omnes ML
58쪽
tem plures, a me potuisse inspici, aliorumquempiis meam penum locupletari Non dubito, et ex vetere lectione etiam memoria teneo, in sexcentis libris doctomni virorum Virgiliana loca illustrari vel obscurari. Poierunt post me alii
aliunde opes Ovas congerere, aut ex aliorum ac- euratiore doctrina operam meam emendare etsi
super Virgilio multa dicere facile est, at, pauca recte dicere, satis difficile. Ego quidem eum
non possem evolvere omnes, sumsi in manus optimos, saltem doctissimos, quos in praelationstprioris Voluminis huius editionis commemoravi; et, nunc in Aeneide, e recentioribus Trappium et artolium Pierii. Ieinsit, et Burmanni copiae ad lectionis varietatem et Veritatem pe-eiant ad interpretationem parum inde proseceris. Servium accurate comparari, tum Rulin-kenii doctissimi et hinnanissimi viri, monitu excitatus Iulium Pomponium Sabinum, pii veterum Grammaticorum fragmenta, e pleniore quoque servio, nonnulla servavit E Donati grammaticis et rhetoricis ii guttis potest sorte alius, qui oti abundat, pauca adhuc legere, quae utilitatem habeant etiam ex diligente coi 'aratione Anthologiae Latinae. Omnino velim mihi aliquem dari, qui a Silii Italici Valerii Flacci, taui et Lucani, Ausoniique et Claudiani lectione
recens studium suum ad Virgilium convertat non ut ille loca similia et parallela inani ac vana ambitione congerat verum Poetae illi, quos ad Virgilium se composuisse totos manifestum est, dum non modo in carminum ratione et ordine v rum in ipsa quoque elocutione, in singuli versi--c . Tom L
59쪽
bus ac verbis, expinnere eum laborant, saepe interpretationem locomam Virgilianorum suppeditarit. ihi acquiescendui fuit in iis, quae Ox pristina lectione memoria retineret, aut quae PM- sim in excutiendis locis vel interpretibus occur
Ut tandem poetae artem Ges viri ι- declar rem cum ingenii et iudicii, quo ille celebratur, laus ea in re inprimis emineat Vanum enim est, quod multos iudicare audias, poetam omnia ingenio, nihil arti, debuisse investiganda SSe putavi, quae essent Vel inventa a poeta Vel aliunde maxime e Graecis, translata, cum in toto argumento et materia singulisque eius partibus, tum in rerum verborumque ornamentis.
Quae re curia non Semper Dota aliqua commode comprehendi posset, sed in disputationem paullo longiorem excurreret praestare putari, ut in cursus post in D libros insertos talia rein
Quae niihi proposita suerint, ingenue eum sui nollem me tam longe abesse ab eo, quod sequutus sum. Satis tamen mihi est, poetici cultus Ornatusque declarandi, omninoque Oetae interpretandi, exemplum proposuisse quod nec minus ad ali in poetarum, etiam recemli Oriim lectione ni rite instituendam, utilitatem habere possit Ser. in alma Georgia Augusta striti Aprilis IoioCCL I.
60쪽
ToΜI TERTII EIUSDEM PRIΜAE EDDTIONIS
Absolvi tandem de favente, enarration irgilii, rem non tam per se arduam, quam homini molestam ac dissicilem, qui non nisi per intem alla, satis isto interdum interiecto tempore, ad eam redire, nec nisi operae subsecivae partem aliquam ei impendere poterat. Cum primum spartam hanc susciperem, nihil ampli uia me Postulabatur, quam ut excerptis variis lectionibus et adspersis seu ali rum seu meis hinc inde notulis iistmerem Virgilium in puerorum usum ut librarius haberet libenhuri, quem proximo mercatu rerum forensium distrahere posset venditione parata ac facili. Etsi bene.noram, operam eam esse expeditam ct parum dissici terra, ut notam et observationem allinas, non,
ubi is, qui legit, notam requirat, sed ubi, quod noles, ipse in promtu habeas; eum aurem morem