장음표시 사용
81쪽
ne omnino esse potest nulla. Nec maiorem lamen curam aut certam rationem, ad quam interPm gerent, tenuere editores. Atqui ad sententiam constituendam et expedieridam in plurimis locis omne auxilium est ea interpunctione ut altera ex parte
sensum nihil magis turbat quam prava interpunctio: quandoquidem huius ratio et principium quaerendum est in hoc, ut exacte respondeat illa enunti tionis partibus cum maioribus tum minoribus quo
eodem modo etiam pronuntiatio regatur ut adeo unum idemque sit recte cogitare, recitare et scri- heres distilicii enim iusta interponi non poteSt nisi enuntiatione in partes suas rite resoluta si non calamo, saltem mente et animo. Ad interpuncti nem itaque primum in altera minore editione maiorem curam adhibueram, tum multo magis in hac teritia adhibere studui. In lectione mutanda nunc paullo plus mihi indulsi, quam in edd. prioribus frenum tamen et
hic inieci impetu rationibus certis apud animum Propositis. Possunt innumera cum specie aliqua mutari, pauca cum ratione, quae vincat, ita scriptum fuisse nec tamen, si acre iudicimi adhibeas, alia in contextum recipienda esse iudicabis. Plurima in hac critices parte sunt, quae ad ingenii lusum revocare soleo in plerisque De quidem ingeniosum satis. Nam cum sint innumera, inprimis in poetis, in quibu perpetua SSe soleat scripturae varietas, ut sensu tamen parum inde seu decedat seu accedat, quae tandem laus illa esse potest, ut ubique nullo ad scriptorem fructu pro altero alte rum inculce, Porro in poetis sunt certa phaim lasmata, verba sollennia epitheia communia, quae,
82쪽
s semel memoria complexus sis, Pronatum Stubique asserre, et inde seu emendationis Seu coniecturae, interdum valde ingeniosae, materiem quaerere. Aliae coniecturae proficisci solent exserinone Poetico, quem quis ad normam aliorum restituere studet, aut auctor suum morem vindia re Pleraque ex his in marginem aut in lectionem variantem ac criticam reiicere satius est in contextum nihil admittendum, nisi quod latra liquido constet, ut nulla dubitatio, nedum cavillatio, illud infringere possit.
In alio critices genere severior sui, in eo inquam, quod ad ulcera detegenda, ad versus aduni nos et supposititios, speciat quandoquidem niniis alieni ab ea suspicione suere editores. Erexit animum mulichii auctoritas, qui suspiciones huius generis a me communicatas pro iudicii acumine a modum Probavit, et in editione sua versus eiecit. Nolui tamen auctoritatem sequi in hoc quoque, ut,
racemerem; nam primum id mihi videbatur imperiosius factum quam meum quidem ingenium se rei tum Versunt quaerentibus et librum evolventi bus valde molestum est, si versuum numerum tu baium esse videant. Lectionis varietatem, Partim ex Bumanniaria hausiam partim ex Pierianis, artinianis, aliisque codicibus et edd. dimidi auctiorem, non modo inlactam reliqui, verum etiam emendatiorem rei
dissi ei novis accessionibus, de quibus post dicam
locupletavi cum se ine id agere inStitui em ut
quotquot quidem lectiones variantes alicubi repe lae essent, in hoc saltem poeia in unam editionem
83쪽
essent congestae ut hoc exenaplo proposito adο-lescentes studiosi omnino variantis in codd. et edd.
lapsus et allucinationes librariorum sibi familiares redderent. Curavi tamen simul hoc, ut hoc ipso
exemplo Proposito omnino de toto hoc genere recte statuere assuescerenti Bene enim ex prima aetate recordor, quam Parum explicitas et iustas notiones de lectione variante imbiberim cum non modo eruditionis liberalis summam in critica, veram etiam critices summam in lectionis variantis diligenitore studio et in elicienda aliqua felici emendatione vel coniectura, contineri audirem. Atqui maior huius curae par a Solum e litorem Spectat, ad lectionem et interpretationem parum aut nihil, nec nisi in locis dubiis, Obscuris et corruptiS. Veriam et ipse editor ex omni illa farragine perpauca tollere potest quoi sum enim pro lectione varianie sollennia et ad sensum Obvia vitia librariorum errore et stupore manifesti, sexcenties obtruduntur inprimis ubi melior iam lectio in bonis editioDibus ubique vulgata est. Subtilitate maiore in scripto, bustamni perpolitis aut in locis corruptis opus est
Est alia varietas, quae Dec in sententiae nec ira Orationis nitore quicquam mutat ut parum aut nihil reserat, utro modo legas. Ubi lectionem receptam et ipsam bonam esse videas, cur eam mute eaque mutatione maiorem molestiam inseras, quam utilitatem Est alia ubi in utranique partem rationes Possunt memorari idoneae quo iure Vulgatam d seras, alteram amplectaris Sunt innumera, tu quibus vera scriptoris ratio, meII et Sm, non, nisi ipso auctore promulliante, constare potest:
84쪽
nisi eum ex inferis evocatum audire licuerit de se pronuntiantem, quis tibi ius in eum dedit, ut in pro eo pronunties Quila relinquis id quod semel volumina occupavit et cui longo usu et lectione a suevimus omnino minutis his et exilibus, in quibus maior harum rerum pars erSatur, animi et ingenii acumen et impetum semo et atteri molestum est. Quo ipso actum est, ut magni Critici ad rerum Summam et argumenti tractationem tractati
nisque artem, saepe ad singulas sententias, tam
pariam attenderent utque emendationes de verbis angulis asserrent, cum rerum ac Sententiarum Summam non assequerentur. Non nisi vitiosa exii panda sunt; si modo Substituere possis vera, Saltem satis probabilia. Reliqua, quae nihil interest,
uiro modo legantur, relinquere intacta satius est. Nam ipsam manum veteris poetae in singulis et omnibus redhiberi posse, nemo prudens opinetur.
rat, idem pro me sensu iterum elicio, ut alius pro sensu suo hoc itidem expellat. Verum de toto hoc genere aut plura dicenda sunt, quam quae hic locus apii, aut, si paucis rem expedias, diversa statuentium his de rebus iudicia, si modo iudicia sunt, vix refinxeris. Copiis criticis, unde huic nova editioni aliquid mamenti accederet, usus sum haud contemnendis. Primo quidem schedis Io Schraderi viri docti imi cuius subtile in re critica ingeniunt ex Emendationibus in lucem editis perspectum hab ham Schedas eius in Virgilium, in auctione supellectilis librariae veneuntes cum suis eossis huius ge-
85쪽
neris insene posset, maluit usibus meis perinittere vir humanissimus ei amicissimus, amet Dan unis' L . . eas itaque in Bibliotheca nostra Academica reposui. Operam adhibendam esse vidi valdeniolestam ac diuicilem extricatulis innumeris, quae in chartam coniecerat, modo memoriae caussa m do ut varia tentaret, diversis quidem temporibus
repetitisque vicibus, ut exquirerem ac seligerem id,''od vir doctissimus probaturus fuisset ipse et in lucem proditurus iniurius enim esset inmanes viri docti, qui omnia eius meditata vulgare ex schedis
postumis vellet Apposui igitur illa, in quibus ii genii acumen et poeticae elegantiae sensum deprehendere mihi viderer, ne quid quod delectare posset, arbitris harum rerum inviderem, nec incassum tot viri docti conatus ingenii recidere pat rem Alia quae frustra tentata esse viderem, saltem utilitatem mihi praestiterunt hanc, ut interdum vulgatam, modo interpretatione adiecta, cum eam a docto quoque viro male intellectam viderem illustrandam, modo usu poetico probato firmandam esse intelligerem. Aliam symliolam grato animo accepi a Viro doctissimo Iaco iniunt, qui humanitiite et amore suo ad Omne officii genus Provochri me misit idem ad me Sricturas in Virgilii tome cum acumine ei perspicacia scriptas, ut in multis ei adstipulandum esse viderem, in aliis, cum iudicio meo dilectum usumque relinqueret, etiam meum ingenium in defendendo Poeta adversus ea, quae reprehensa essent, cui sentirem. In multis iudicium viri subtile iam in priore editione anteverteram alia mi apposui praeclare
86쪽
Fuere viri docti, qui sive per litteras siVeso piis prelo expressis seu monita seu consilia seu coimiecturas in Virgilium mecum communicarent in his D. - d. Metei in in libello quem inscripsit:
De rebus, auctores quosdam lassicos pertinentibus
o Chr. G. H e pro πιι Berotini 1785, 8. Graio animo accepi omnia transtulique in meum Mum ea, quae Vel locum habere posse vel consilio meo respondere arbitrabar. Potuere me fugere alia inprimis in versionibus virorum doctorum Ia-iensia ad haec tamen operose indaganda et collugenda nimis eram occupatus in aliis stridiis. Otuere etiam per intervalla, quibus deponendus ex maniabus erat Virgilius, et per interpellationes crebras, multa animo excidere nemo itaque in invidiam adducat, si quid a se monitum sorte non comm
Inoratum repererit. Professus quoque iam ab initi eram, non eam editionem me parare, quae omnia quae unquam inruaronem animadversa sint aut animadverti possint, complectatur Sed quae pro sunclo esset, cui alii supersiruerent, adderent, demerint, pro OIaSilio aut ratione aut copiarum inaram apparatu. Cum Lirin pararetur a librari nova haec editio, in lucem prodiit praeclara itich. Hunc Phila meis recensio Argentorati excusa nitide et emendate. Animadverterat vir doctissimus idemque acutissimus eriticus, magnam esse scripturae inconstantiam in BurmaIHI receI Sione, a qua nec ipse iii priore edi sione recedere volueram scilicet quod tum, eum primo ad Virgilium accederem, nondum cogDOVeram, redditam esse parum accurate lectioIIem Heli Manam a Bumanno quin sorie exemplum non sa-
87쪽
Lxxxii PRAEF. SECUM EDIT. LXXXVIII iis emendatum operis librariis excudendum tradiaderati Expertus ipse didici, quam parem tutaressit emendare PDgrn Pilum PraVe exaratum , aut
emendandum relinquere iis, qui madidas e prelo chartas corrigere recepere. Redeundum itaque est haud dubie ad editiones Heliasianas. Enimvero etiam hae valde inter se discrepant, cum in scriptione, seu orthographia, tum maxime in inte punctione. Ceterum, fortuna aliqua propitia, mihi contigit, ut lectionis Virgilianae annales condere nunc possem meliore cum iide ac plenius, quam in editione priore. Cum enim editiones Aldinas ad manus haberem onmes, comparatione diligentius facta tandem id, quod suspicatus eram, intellexi,
tertiam a Naugeri emendatam omni II esse emen
datissimam, et Heli Sit opera nos Plerumque Supe sedere potuisse, si eam editionem exprimere. luissent editores Sequentium temporum, quam Aldinas priores et Florentinas ex iis ductas operis excudendas tradere, aut ex Aldina priore t tertia novam lectionem miscellam conflare. Verum de
his vide infra de Edd. Scr. Gottingae, Decembri
88쪽
Quae in nova hac editione Aeneidis accesserint,
ambitioso recensu annumerare vel appendere nihil attinet Susticit pauca moriere. Cum in Priore editione verba recensionis Burmannianae exprimi curasSem, in quibus etsi multa casu ac socordia verarum mutata, nonnulla etiam depravata, prehendebam, tamen aliquid novare nolebam: nunc emeIadatioren lectionem inimitis locis extinbui id quoque curavi, ut orthographia semeli cepi sibi constaret quamquam ea in re summam subtilitatem sequi nec volui nec potui si enim ratio et analogia erat servanda, innumera suerant mutaIIcla tum vero Romani in scribendi rationem constantem ac perpetuam non magis consenserunt quam nostrates, aut ulla alia natio nec minutiis his aut meum aut aliorum ingenium I PIRPE Volui inprimis cum mihi longe alia essent in hac opera proposita. Ceterum ex iis, quae iam antea
89쪽
in superiore editione a me proposita, nunc inio tae coutextum recepi, Pleraque iam erant acumine
critico sentchii probata in nova recensione Virgilii superiore alui edita nisi quod mihi multo pauciora licere putavi Ea igitur, quae non ita ad inquidum perducia esse videbam, ut quovis pignore
contendere possem, ita Scriptura fuisse a toeta,
aut, ubi manifesta quidem esset corruptela, mei dandi tamen ratio haud una, intacta relinquere a quius esse censui. Reieci haec in Variantem Lectionem, cui accessere cum alia, in praes Vota
commemorata lum editionum Aldinarum et Iuntinae utilissima comparatio, lectio cod. Erfurti, ii primisque virorum doctorum animadversiones et coniectationes publice privatinique ad me missae rex hoc genere primo loco M. Schruderi schedae M. commemorandae mihi sunt, quae cum vi an Sumen ossiciosa cura ad me pervenissent, iis ita utendum esse iudicavi, ut, quae subtili viri docti
sim acumine haud indigna SSent, non 3PPODe- retitur. Communicavit alia mecum Iambus Brinxit,
Britannus eruditissimus. Nihil horum, quod quia item utilitatem ali tuarii ad poetam habere Visun Ierat, interversum a Die aut dissimulatum es Cum autem omnis haec opera in eorum gratiam suscepta esset, qui exempluna aliquod seu criticae rationis seu interpretationis diligentius factae ante oculos posituri habere cupiunt, interposui, HIC SaepiuS, quam antea factum erat, iudicium metun saltem verbo. Eodem consilio innumeris locis non emendavi modo, verunt auxi quoque et locupletavi interpretationem subiectam, non modo ut nihil esset
quod obscurum ac dissicile videri posset iis, qui
90쪽
vulgari more verba poetae in transcursu legim verum multo magis ut erigerem et assuefacerem animos acutiorum ad aniΠIad ertenda innumera, quae modo in dictione modo in sententiis et rerum expositione aut praeclara Sunt aut reprehensionem admittunti Volebam enim in hac omnis animorum intentionis remissione et hoc severioris studii bonarii litterarum neglectu, quo Verendum estne intra haud multos annos obsolescant omnes hac lise
lemiae Romanae ac Graecae extaret Saltem exem
plar EDod, quo de meliore et fructuosiore veteres poetas legendi et interpretandi ratione constaret iis, quibus bona institutio haud contigisset. Nec minus constanter institutum meum retinui in poetae doctrina declaranda, quod illud cum voluptatis tum utilitatis fructum habere usu expertus eram incredibilem itaque Excursus non modo veteres passim retracta i Verum novos quoque aliquot attexui. Quo quidem illud effectum putavi, ut hac pocitae sumni enarratione Inagna Omniimelioris humaturae liberaliorisque institutionis pars contineretur utque Vere dici et a te sentiri posset periecto rite poeta principe ad omnem elegantiorem doctrinam aliquantum te profecisse. Scr. .