장음표시 사용
41쪽
Indomitum regem, Romanaque iata morantem, Ad mortem , Sylla elicior, ire coegi. Pars mundi mihi nuda vacat sed tota tenetur Terra meis, quocumque jacet sub sole, tropaeis. Hi iac me victorem gelidas ad Phasidos undas Arctos habet e calida medius nil hi cognitus axis AEgypto , atque umbras nusquam flectente Syene. Occasus mea iura timet, Tethynque fugacem Qui ferit, Hesperius post omnia flumina Betis. Me domitus cognovit A abs, me Marte seroces Heniochi , notique erepto vellere Colchi.
Cappadoces mea signa timento dedita sacris Incerti Iudaea Dei, mollisque Sophene. Armenios, Cilicasque sero , Taurosque subegi. Quod socero bellum, praeter civile, relliqui λVerba ducis nullo partes clamore sequuntur, Nec matura petunt promissae classica pugnae.
Sensitis ipse metum Magnus placuitque referri Signa, nec in tantae discrimina mittere pugnae Iam victum fama non visi Caesaris agmen.
Pulsus ut armentis primo certamine taurus Silvarum secreta petit, vacuosque per agros Exul in adversiis explorat cornua truncis;
Nec redit in pastus , nisi cum cervice recepta Excussi placuere tori mox reddita victor Quos libet in saltus comitantibus agmina tauris Invito pastore trahit sic viribus impar Tradidit Hesperiam , profugusque per Appula rura
Brundii siti tutas concedit Magnus in arces. Urbs est Dicthis olim possessa colonis, Quos profugos Creta vexere per aequora puppes Cecropiae, vi flum mentitis Thesea velis Hanc latus angustum iam se cogentis in arctum Hesperiae, tenuem producit in aequora linguam, Adriacas flexis claudit quae cornibus undas. Nec tamen hoc arctis immissum saucibus aequor Portus erat, si non violento insula Coros Exciperet saxis, lassasque refunderet undas: Hinc illinc nion res scopulosae rupis aperto Opposuit natura mari, flatusque removit,
Ut tremulo starent contentae sene carinae. Hinc late patet omne fretum, seu vela serantur In Ortus, Corcyra, tuos, seu laeva petatur Illyris Ionias vergens Epidaurus in undas. Huc fuga nautarum, cum totas Adria vires Movit,. in nubes abiere Ceraunia, cumque Spumoso Calaber perfunditur aequore Sason
Ergo ubi nulla fides rebus post terga reli Elis,
Nec licet ad duros Martem convertere Iberos, Cum mediae jaceant immensis tractibus Alpes :Tunc sobole e tanta natum, cui firmior aetas, A flatur. Mundi iubeo tentare recessus. Euphratem, Nilumque move, quo nominis usque Nostri fama venit, quas est vulgata per urbes Post me Roma ducem . sparsos per rura colonos Redde mari Cilicas Pharios hinc concute regeS,
Tigranemque meum, a nec Pharnacis arma relinquas, Admoneo, nec tu populos utraque vagantes
Armenia , Pontique sera per litora gentes, Rhiphaeasque manus, inuas tenet aequore denso Pigra palus Scythici patiens Maeotica plaustri. Sed quid plura morores totos mea, nate, per ortus Bella seres, totoque urbes agitabis in orbe Perdomitas omnes redeant in castra Triumphi.
At vos, qui Latios signatis nomine fastos, Primus in Epirum Boreas agat inde per arva
Graiorum, Mace dumque novas acquirite vires: Dum paci dat tempus hiems. Sic fatur m omnes
Iussa gerunt, solvuntque cavAS a litore puppes. At numquam patiens pacis , longTque quietis Armorum, ne quid satis mutare liceret, Assequitur, generique premit vestigia Caesar.
Sullicerent aliis primo tot moenia cursu
Rapta, tot oppressae dejecti hostibus arces: Ipsa caput mundi, bellorum maxima merces, Roma capi facilis, sed Caesar in omnia praeceps, Nil actum credens, dum quid superesset agendum,
Instat atrox is adhuc, qua in vi possederit mireri, Italiam, extremo sedeat quod litore Magnus, Communem aiRen esse Ollat nec rursus aperto Vult hostes errare freto, e molibus undas Obstruit , latum dejectis rupibus aequor. Cedit in immensum cassus labor omnia pontus Haurit saxa vorax, montesque i mn iscet arenis Ut triaris figaei medias si celius in undas Depellatur Eryx , nullae alnen aequore rupes EiDineant, vel si convulso Vertice Gaurus Decidat in fundum penitus stagnantis Averni. Ergo ubi nulla vado tenuit sua pondera moles, Tunc placuit caesis innectere vincula silvis, Roboraque immensis late religare catenis. Tales fama canit tumiduin super aequora Xerxem Construxissse vias, multum cum pontibus ausus,
Europamque Asiae , Sestonque admovit Abydo, Incesssitque retum rapidi super Hellesponti,
Non Eurum, Zephyrumque timens, cum vela ratesque In medium deferret Athon sic ora profundi
Arctantur casu nemorum tunc aggere multo
Surgit opus, longaeque tremunt super aequora turres . Pompeius tellure nova compressa profundi Ora videns, curis animum mordacibus angit
Ut reseret pelagus, spargatque per aequora bellum. Saepe Noto plenae, tensisque rudentibus ad tae Ipsa maris per claustra rates falligi molis Discussere salo, spatiuinque dedere carinis: Tortaque per tenebras validis ballista lacerti ,
Multifidas aculata faces ut tempora tande in Furtivae placuere fugae . ne littora clamor Nauticus exagitet, neu buccina dividat horas Neu tuba praemonitos perducat ad aequora nautas, Praecepit sociis . ain coeperat ultima Virgo Phoebuin laturas ortu praecedere Chelas, Cum taciti solvere rates non anchora voceSMovit, dum spissi avellitur uncus arenis: Dum iuga curvantur mali, dumque ardua pinus
Erigitur, pavidi classis siluere magistri
Strictaque pandentes deducunt carbasa nautae Nec quatiunt validos, ne sibilet aura, rudentes. Dux etiam votis hoc te, Fortuna, precatur, Quam retinere vetas, liceat sibi perdere saltem Italiam vix fata sinunt, nam murmure vasto
Impulsum rostris sonuit mare, uinuat unda, Totque carinarum permistis aequora sulcis. Ergo hostes portis, quas Omnes solverat urbisCuin sit conversa fides, murisque recepti, Praecipiti cursu flexi per cornua portus Ora petunt, pelagusque dolent contingere classes. Heu pudor, exigua est sugiens victoria Magnua. Angustus puppes mittebat in aequora lines Arctior Euboica, qua Chalcida verberat, unda. Hic haesere rates geminae , classique paratas Excepere manus tractoque in litora bello, si
42쪽
Hic primum rubi ait civili sanguine Nereus. Cetera classis abit sumniis spoliata carinis.'Ut Pagasaea ratis peteret cui Phasidos undas,
Cyaneas tellus milit in aequora cautes,
Rapta puppe inb subducta et montibus Argo,
Vanaque percussit pontum Symplegas inanem, Et statura redit iam Phoebum urgere moneb tyron idem Eoi color aetheris, albaque nonduiri Lux rubet, flammas propioribus eripit astris,
Et iam Pleias hebet, seisi jam plaustra Bootae
In faciem puri redeunt languentia caeli, Maio reique latent stellae, calidumque refugit Lucifer ipse diem pelagus iam, Magne, tenebas,
Non ea fata serens, quae, cum super aequor toto Praedonem sequerere mari. lassata triumphis Descivit fortun tuis cum conjuge pulsus, Et natis, totosque trahens in bella penates,
Vadis adhuc ingens populis comitantibus exul. Quaeritur indignae sedes longinqua ruine, Non quia te Superi patrio privare sepulcro Maluerint Pharia busto damnantur arenae Parcitur Hesperie, procul hoc ut in orbe remoto Abscondat Fortua nefas, Romanaque tellus Immaculata sui servetur sanguine Magni.
P Ropulit ut classem velis cedentibus Auster
Incumbens, mediumque rates tenuere profundum,
Omnis in Ionios spectibat navita fluctus: Solus ab Hesperia non flexit lumina terra
Magnus, dum patrios portus, dum litora numquam Ad visus reditura suos, tectumque cacumeuNubibus, dubios cernit vanescere montes.
Inde soporifero cesserunt languida somno Membra ducis diri tum plena horroris imago Visa caput moestum per hiantes Iulia terras Tollere,, accenso furialis stare sepulcro. Sedibus Elysiis, campoque expulia piorum Ad Stygias inquit tenebras manesque nocentes, Post bellum civile trahor vidi ipsa tenentes
Eumenidas, quaterent quas vestris lampadas armis PrTparat innumeras puppes Acherontis adusti Portitore in multas laxantur Tartara Icenas. Vix operi cuncta dextra properam sorores Sufficiunt lassant rumpentes stamina Parcas. Conjuge me laetos duxisti, Magne, tri una phos: Fortuna est mutata toris semperque potentes Detrahere in cladem fato damnata maritos
In nupsit tepido pellex Cornelia busto. Haereat illa tuis per bella, per aequora, signis,
Dum non securos liceat mini rumpere somnos, Et nussum vestro vacuum sit tempus amori,
Sed teneat Caesarque dies , Iulia noctes.
Me non Lethaeae, coniux , Oblivia ripae Immemorem secere tui, regetque silentum Permisere sequi. veniam , te bella gerente, In medias acies numquam tibi, Magne per umbras, Perque meos manes generum non esse licebit.
Abicindi frustra ferro tua pignora bellum Te faciet civile meum. Sic ita refugit Uinbra per amplexus trepidi ita pia mariti.
Ille Dei quamvis cladem, naailesque minentur, Maior in arma ruit, certa cum n ente Alorum .
Et quid ait vani terremur imagine visus
Aut nihil est sensus animis a morte relictum, Aut mor ipsa nihil Titan iam pronus in undas Ibat, Wigniferi tantum demerserat orbis, Quantum deesse solet lunae, seu plena sutura est, Seu iam plena fuit: tunc obtulit hospita tellus Puppibus accessus faciles legere rudentes,
Et posito remis petierunt litora malo Caesar, ut emissas Venti rapuere carinas,
Absconditque fretum classes, litore solus Dux stetit Hesperio, non illum gloria pulsi
Laetificat Magni queritur, quod tuta per aequor Terga ferant hostes neque enim jam sufficit ulla
Praeripiti fortuna viro D nec vincere tanti, Ut bellii in disserret, erat . tunc pectore curas Expulit armorum, pacique intentus agebat, Quoque modo alios populi conciret amores, Gnarus Mirarum causas, summa favoris Annona momenta trahi namque asserit urbes Sola fames, emiturque metus, cum segne potentes
Vulgus alunt nescit plebes ei una timere . Curio Sicanias transcendere jussu in urbes, a mare tellurem subitis aut obruit undis,
Aut scidit, medias secit sibi litora terras Vis illi ingens pelagi, semperque laborantis quora, ne rupti repetant conlinia montes:
Bellaque Sardoas etiam sparguntur in oras. Utraque frugiferis est insula nobilis arvis. Nec plus Hesperiam longinquis messibus ullae,
Nec Romana magis complerunt horrea terrae.
Ubere vix glebae superat, cessantibus Austris Cum me diu in nubes Borea cogente sub axem Effusis magnum Libye tulit imbribus annum. Hec ubi sunt provisa duci, tunc agmina victor Non armata trahens, sed pacis habentia vultum Tein petit patriae pro si remeasset in urbem, Gallorum tantum populis, Arctoque subacta Quam seriem rerum longa praemittere pompa Quas potuit belli facies ut vincula Rheno, Oceanoque daret cellos ut Gallia currus Nobilis, flavis sequeretur ista Britannis Perdidit o qualem vincendo plui a triumphum Non illum laetis vadentem coetibus urbes, Sed tacitae videre metu . non constitit usquam Obvia turba duci gaudet tamen esse timori Tam magno populis, se non mallet amari. Iamquein praecipites superaverat Anxuris arces, Et qua Pontinas via dividit uda paludes, Qua l ublinae me inus, Scythica qua regna Dianae; Quaque iter est Latiis ad luminam fascibus Albam: Excella de rupe procul am conspicit Urbem Arela toto non visam tempore belli: Miratusque suae, sic satur, moenia Romae: Tene , Deum edes, non ullo Marte coacti Dei eruere viril pro qua pugnabitur urbes' Di melius, Quod non Latias Eous in Oras Nune furor incubuit; nec junc lo Sarmata velox Pannonio, Dacisque Getes admistus habenti Tatii pavidum tibi oina ducem Fortuna pepercit, Quod bellum civile suit. Sic fatur in Urbem
Attonitam terrore lubit namque ignibus atris Creditur ut capta rapturus lania Romae, Sparsurus lue deos sui haec mensura timoris Velle putatat quodcumque potest non omina festa, Non fit 'a laeto voces simulare tumultu
Vix odisse vacat Phoebea palatia complet
43쪽
Turba Patrum, nullo cogendi iure Senatus, E latebris educta suis: non Consule sacrae
Fulserunt sedes ' non proxima lege potestas Praetor adest vacuaeque loco cestere curules omnia Caesar erat privatae Curia vocis Testis adest sedere Patres censere parati,
Si regnum, si templa sibi jugulumque Senatus,
Exiliumque petat melius, quod plura iubere Erubuit, quam Roma pati i tamen exit in iram Viribus an possent obsistere iura , per unum Libertas experta virum . pugnaxque Metellus Ut videt ingenti Saturnia templa revelli Mole, rapit gressus, Caesaris agmina rumpens, Ante fores nondum reserata constitit aedis, isque adeo solus serrum , mortemque timere Auri nescit amor pereunt discrimine nullo
Amisia leges sed pars vilissima rerum Certamen movistis opes prohibensque rapinae
Victorem clara testatur voce Tribunus:
Non nisi per nostrum vobis percussa patebunt Templa latus, nullasque seres, nisi sanguine sacro
Sparsas, raptor, opes certe violata potestas
Invenit ista Deos, Crassumque in bella secutae
Saeva tribunitiae noverunt praelia dirae. Detege iam serrum , neque enim tibi turba verenda est Spectatrix scelerum deserta stamus in Urbe Non seret e nostro sceleratus praemia miles: Sunt quos prosternas populi, quae moenia dones. Pacis ad exhaustae spolium non cogit egestas: Bellum Caesar habes. His magnam vi inor in iram Vocibus accensus ' Uanam spem mortis honestae
Concipis haud inquit iugulo se polluet isto
Nostra, Metelle, manus dignum te Caesaris ira Nullus honor faciet te vindice tuta reliis a est Libertas non usque adeo permiscuit imis Longus summa dies, ut non si voce Metelli Serventur leges, malint a Caesare tolli. Dixerat. nondum foribus cedente Tribuno Aerior ira subit saevos circumspicit enses, Oblitus simulare togam tum Cotta Metellum Compulit audaci nimium desistere coepto Libertas, inquit, populi, quem regna coercent, Libertate perit cujus servaveris umbram, Si, quidquid iubeare, velis tot rebus iniquis Paruimus victi venia est haec sola pudoris, Degenerisque metus, nil iam potuisse negari. Ocyus avertat diri mala semina belli. Damna movent 'pulos, si quos sua iura tuentur. Non sibi, sed dona in gravis est, quae servit, egestas. Protinus abducto patuerunt templa Metello. Tunc rupes Tarpeia sonat, magnoque reclusas Testatur stridore fores tunc conditus imo Eruitur templo multis intactus ab annis
Romani census populi, quem Punica bella Quem dederat Perses, quem victi praeda Philippi: Quod tibi, Roma, fuga Pyrrhus trepidante reliquit,
Quo te Fabricius regi non Vendidit auro, Quidquid parcorum mores servastis avorum,
Quod dites Asiae populi misere tributum, Victorique dedit Minoia Creta Metello Quod Cato longinqua vexit super aequora Cypro .
Tunc Orientis opes, captorumque ultima regum
Quae Pompeianis praelata est gaza triumphis , Egeritur : tristi spoliantur templa rapina Pauperiorque sui tunc primum Caesare Roma. Interea totum Magni fortuna per orbem
secum ea suras in praelia moverat urbes. Proxima vicino vires dat Graecia bello. Phocaicas Amphissa manus, scopulosaque Cyrrha, Parnassusque iugo misit desertus utroque. Boeoti coiere duces, quos impiger ambit Fatidica Cephissos aqua , Cadmeaque Dirce, Pisaeaeque manus, populisque per aequora mittens Sicaniis Alpheus aquas tunc Maenala liquit Arcas, merculeam miles Trachinius Uten. Thesproti, Dryopesque ruunt, quercusque silentes Chaonio veteres liquerunt vertice Sellae. Exhausit totas quamvis delectus Athenas, Exiguae Phoebea tenent navalia puppes, Tresque petunt veram credi Salamina carinae. Iam dilecta Iovi centenis venit in arma Creta vetus populis, Gnosiasque agitare pharetras Docta, nec Eois pejor Gortyna sagittis. Tunc qui Dardaniam tenet Oricon, vagus altis
Dispersus silvis Athamas, nomine prisco Encheliae versi testantes funera Cadmi . Colchis, WAdriacas spumans Absyrtos in undas,
Et Pelle qui rura colunt, quorumque labore Thessalus moniam vomer proscindit Iolcon. Inde lacessitum primo mare, cum rudis Argo Miscuit ignotas temerato litore gentes, Prim. que cum ventis, pelagique urentibus undis Composuit mortale genus, fatisque per illam
Accessu mors una ratem tunc linquitur Eurus
Thracius, populum Pholoe mentita biformem . Deseritur Strymon tepido committere Nilo Bistonias consuetus aves , Arbara Cone, Sarmaticas ubi perdit aquas, sparsamque profando Multifidi Peucen unum caput alluit Istri .
Mysiaquein gelido tellus persus Caico Idalis, nimium glebis exilis Arisbe
Quique colunt Pitanen, Qquae tua munera Palla , Lugent damnati Phoebo victore Celenae: Qua celer erectis descendens Marsya ripis
Errantem Maeandron adit, mistusque resertur: Passaque ab auriferis tellus exire metallis Pactolon: qua culta secat non vilior Hermus. Iliacae quoque signa manus, perituraque castra
Ominibus petiere suis nec fabula TrojeContinuit, Phrygiique serens se Caesar Iuli.
Accedunt Syriae. populi, desertus Orontes, Et selix, sis fama, Ni nos: ventosa Damascus, Gazaque, arbusto palmarum dives Idume. Et Tyros instabilis pretiosaque murice Sidon, Has ad bella rates non flexo limite ponti, Certior haud ullis duxit Cynosura carinis. Phoenices primi, simae si creditur, ausi Mansuram rudibus vocem signare figuris. Nondum flumineas Memphis contexere biblos
Noverat: saxis tantum volucresque seraeque, Sculptaque servabant magicas animalia linguas. Deseritur Taurique nemus , Persaeaque Tarsos, Coryciumque patens exesis rupibus antrum, Mallos, externae resonant navalibus gae.
Itque Cilix usta jam non pirata carinae. Movit WEoos bellorum fama recessus, Qua colitur Ganges, toto qui solus in orbe Ostia nascenti contraria solvere Phoebo
Audet, adversum fluctus impellit in Eurum: Hic ubi Pellaeus post Tethyos aequora ductor Constitit. magno vinci se fassus ab orbe est. Quaque ierem rapidum diviso gurgite lautem
44쪽
Vastis Indus aquis istum non sentit Hydaspen rQuique bibunt tenera dulces ab arundine luccos, Et qui ingentes croceo medicam iii crinem Fluxa coloratis astringunt carbasi e inmis. Quique suas struxere puras, vivique calentes Conicendere rogos pro quanta es gloria genti Injecisse manu in satis , vitaque replet OS, Quod luperest, donasse deis venere feroces Cappad es, duri populus nunc cultor Amani, Armeniusque tenen volvente in saxa Niphatem :AEthera tangentes silvas liquere Coastrae. Ignotum vobis Arabes venistis in orbem, Umbras mirati nemorum non ire sinistras. Tunc furor extremos movit Romanus Olostras, Carmanosque duces, quorum devexus in Austru nid thum, non totam tergi tamen aspicit Areton.
Lucet exigua velox ibi nocte Bootes.st thiopumque solam quod non premeretur ab ulla Signiferi regione poli, nisi poplite lapso
Ultima curvati procederet ungula Tauri. Quaque caput rapido tollit clina Tigride magnus Eliphrates , quos non diversis sontibus edit Pelsis, Wincertum , tellus si misceat amnes
Quod potius sit nomen aquis sed partus in agros Fertilis Euphrates Phariae vice ungitur undae, At Tigrim subito tellus absordet hiatu,
Occultosque tegit ursus, rursusque renatum Fonte novo flumen pelagi non abnegat undis . Inter Caesareas acies, diversique signal iuni iaces dubium Parthi tenuere favorem, Corirenti fecisse duos tinxere sagittas
Errantes Scythiae populi, quos gurgite Bactros incitauit gelido , vastisque Hyrcania silvis. Hinc Lacedaemonii moto gens aspera fraeno Heniochi , saevisque allinis Sirmata Molchis , Colchorum qua rura secat ditissima Phasis:
Qua Croeso fatalis Halys, qua vertice lapsus Rhiphae, Lanais diversi nomina naundi imposuit ripis, Asiaeque terminus idem
Europae, medii dirimens confinia terrae, Nunc hunc, nunc illum, qua flectitur, ampliatorbem. Quaque fretum torrens Maeotidos egerit undas Pontus, merculeis aufertur gloria metis , Oceanumque negat solas ad inittere clades.
Hinc, Sithoniae gentes, auroque ligatas Substringens Arimaspe comas hinc sortis Arius, Longaque Sarmatici solvens jejunia belli Massagetes quo fugit equo volucres ii e Geloni.
Non cum Memnoniis deducens agni in regnis Cyrus effusis numerat milite telis Descendit eis es; raternique ultor in oris AEquora cum tantis percusti classibus unum
Tot rege habuere ducem . coiere nec umqtiam Tam variae cultu gentes tam distona vulgi Ora tot immensae comites illura ruinae
Excivit populos,m dignas funere Magni
Exequias Fortuna dedit non corniger Ammon Mittere Marmaricas cesssavit in arma catervas
Oii id quid ab occiduis Libye patet arida Mauris,
Ut ille lyaiae Onias Eoa ad litora Syrtes Acciperet fulix ne non semel omnia Caesar, Vincendum pariter Pharsalia praes itit orbem. Ille ubi deseruit trepidantis moenia Romae Agmine nubiferam rapto supere volat . Rem.'Ciniaque alii famae populi terrore pavet ni, Phocais in dubiis ausa et servare iuventus
Non Graia levitate fidem . signataque iura,
Et causas, non ala sequi tamen ante furorem
Indam itum, aramque viri deflectere mentem Pacifico sermone parant, hostemque propinquam Orant Cecropiae praelata fronde Minervae Se in per in externi, populo communi vestro Mictiliam bellis testatur fata tulisse, Comprensa est Latiis quaecumqὶ annalibus aeras . Et nunc, ignoto si quos petis orbe triumphos, Accipe devotas exteria in praelia dextras. At si funestas acies, si dira paratis Praelia discordes, lacrimas civilibus armis
Secretumque damus tradientur vulnera nulla Sacra manu si caelicolis furor arma dedisset, Aut si terrigene tentarent astra gigantes ;Non tamen auderet pietas hamana vel arinis
Uel votis prodesse ovi es sortisque deorum
Ignarum mortale genus, per filmina tantum Sciret adhuc .elo Olum regia χre Tonantem. Adde quod innumerae concurrunt undique gentes, Nec lic horret iners scelerum contagia mundus, Ut gladii egeant civili. bella coaetis Sit mens ista quidem cunetis, ut vestra recusent Fata, nec hec alius comia litia praelia miles
Cui non conspe illo languebit dextra parente λTelaque divel si prohibebunt spargere fratres. Finis adest rerum, si noli committitis illis Arma, quibus fas est nobis haec summa precandi, Terribiles aquilas, infestaque signa relinquas Urbe procul , Ostriique velis te credere muris, Ex ludique sinas admisso Caesare bellum Sit lucus exceptus sceleri, Magnoque tibique Tutus, ut invisi e latum si consula Urbi,
Foedera si placeant, sit quo veniatis inermes. Vel cum tanta vocent dii crimina Martis Iberi Quid rapidum deflectis iter non pondera rerum Nec momenta sumus numquam elicibus armis Usa manus patriae primis a sedibus exul , Et poli tralatas ex ullae Phocidos arces, Moenibus exiguis alieno in litore tuti, illustrat quos sola fides . si claudere muros Obsidione paras, Qui perfringere portas, Excepisse face tectis, tela parati, Undarum raptos aversis sontibus haustias Qu.rrere,is estbssa in sitientes lambere terram: Et desit si larga Ceres, tunc horrida cerni,
Foedaque contingi maculato carpere in Orsa
Nec pavet hic populus pro libertate subire, Oblesti in Poeno gessit quod Marte Saguntum.
Pectoribus rapti matruin frustraque trahentes Ubera sicca fame medio mittentur in ignes Uxoris a caro pol cet sibi fata marito. Vulnera miscebunt fratres, bellumque coacti Hoc potius civile gerent. Sic Graia iuventus Finierat . cum tirbato iam prodita vultu Ira ducis, tandem testata si voce dolore in . Vana novet Graios nostri fiducia cursus, Quam vi et Hesperium mundi properemus ad axem Mal Iiliam delere vacat gaudete cohortes: Obvia praebentur satorii in munere bella. Ventus ut amitti vires, nisi robora deniὰ Occurrant silvae, spatio distusus inani. Utque perit magitus nullis Obstantibus ignis, Sic hoste mihi deesse nocet: damn Imqtie putamus Armorum, nisi, iii vinci potuere , rebelleiat.
Sed si solus eam dii nistis degener armis,
45쪽
Tunc mihi tecta patent iam non excludere tantum, Inclusisse volunt. at enim contagia belli. Dira fugant dabitis poenas pro pace petita Et nihil est meo discetis huius UO, Quam duce me bellum . Sic postquam fatus, ad urbem Haud trepidam convertit iter oum moenia clausa Conspicit densa iuvenum vallata corona. Haud procul a muris tumulus surgentis in altum Telluris , parvum dissus vertice campum Explicat: haec patiens longo munimine cingi Visa duci rupes, tutisque aptissima castris. Proxima pars urbis celsam consurgit in arcem Par tumulo, mediisque sedent convallibus arva. Tunc ies immenso placuit statura labore, Aggere diversos vasto committere colles.
Sed prius ut totam , qua terra cingitur, urbem
Clauderet, a summis perduxit ad aequora castris Longum Caesar opus, sontesque, pabula campi Amplexus ossa, densas tollentia pinnas Cespitibus, crudaque extruxit brachia terra. Jam satis hoc Graiae memorandum contigit urbi, Hiernumque decus, quod non impulsa, nec ipso
Strata metu, tenuit flagrantis in omnia belli Praecipitem cursum raptisque a Caesare cunetis, Vincitur una mora quantum est, quod fata tenenturi Quodque virum toti properans imponere mundo Hos perdit Fortuna sies tune Omnia late Procumbunt nemora, spoliantur robore silvae. Ut, cum terra levis mediam virgultaque molem Suspendant, structa laterum compage ligatam
Arctet humum, pressus ne cedat turribus agger Lucus erat longo numquam violatus ab aevo, Obscurum cingens connexis aera rami S,
Et gelidas alte summotis solibus umbraS.
Hunc non ruricolae Panes , nemorumque potentes
Sylvani Nymphaeque tenent , sed barbara ritu Sacra deum, rudiae sacris feralibus arae, Omnis, humanis lustrata cruoribus arbos. Si qua fidem meruit Superos mirata vetustas, Illis volucres metuunt insistere ramis, Et lustris recubare serae nec ventus in illas Incubuit silvas, excussaque nubibus atris Fulgura: non ullis frondem praebentibus auris, Arboribus suus horror inest tum plurima nigris Fontibus unda cadit, simulacraque moesta deorum
Arte carent, caesiisque extant informia trunci S.
Ipse situs, putrique facit jam robore pallor
Attonitos non vulgatis sic rata figuris Numina sic metuunt tantum terroribu addit, Quo timeant non nosse deos jam fama ferebat
Saepe cavas motu terrae mugire caUernAS, Et procumbentes iterum consurgere taxOS,
Et non ardentis fulget incendia silvae, Roboraque amplexos circumfluxisse dracones. Non illum cultu populi propiore requentant, Sed cessere deis medio cum Phoebus in axe est, Aut caelum nox atra tenet, pavet ipse sacerdos Accessus, dominumque timet deprendere luci Hanc jubet immisso silvam procumbere ferro: Nam vicina operi, belloqii intadia priori
Inter nudatos stabat densis Isima montes. Sed sortes tremuere manus, naotique Verenda
Maiestate loci, si robora sacra ferirent,
In sua credebant redituras in embra secures. Implicitas magno Caesar terrore cohorteSUt vidit, primus raptam librare bipennem
Ausus,&aeriam erro proscindere quercum, Effatur merso violata in robora ferro e Iam ne quis vestrum dubitet subvertere letam, Credite me secisse nefas. Tunc paruit omnis Imperiis non sublato secura pavore Turba, sed expensa Supero ruino Caesaris 4ra. Procumbunt orni, nodosa impellitur ilex Silvaque Dodones, fluctibus aptior alnus, Et non plebeios luctus testata cupressus, Tunc primum posuere comas, .s Onde carentes Admilere diem : propulsaque robore denso Sustinuit se silva cadens gemuere videntes Gallorum populi muris sed clausa iuventus Exultat quis enim laesos impune putaret
Esse deos servat multos fortuna nocentes: Et taluum miseris irasci numina possunt. Utque latis caesum nemoris , quaesita per agros Plaustra serunt curvoque soli cessantis aratro Agricolae raptis iurum flevere juvencis.
Dux tamen impatiens haesuri ad moenia Martis
Versus ad Hispanas acies, extremaque mundi, Iussit bella geri stellatis axi ou agger Erigitur, geminatque aequante moenia turres Accipit hae nullo fixerunt robore terram, Sed per iter longum causa repsere latenti.
Cum tantum mutaret onus, telluris inanes Concussisse sinus quaerentem erumpere Ventum
Credidit, muros mirata est stare juventus. Illine tela cadunt excelsas urbis in arces . Sed major Graio Romana in corpora ferro Uis inerat neque enim solis excussa lacertis Lantea, sed tenso ballistae turbine rapta, Haud unum contenta latus transire, quiescit: Sed pandens perque arma viam, perque Osia, relictλ
Morte fugit superest telo post vulnera cursus. At saxum quoties ingenti verberis ictu
Excutitur, quali rupes , quam vertice montis Abscidit impulsu ventorum adauta vetustas, Frangit cuncta ruens nec tantum corpora pressa
Exanimat totos cuna sanguine dissipat artus. Ut tamen hostile densa testudine muros Tecta subit virtus, armisque innexa priores
Arma serunt, galeamque extensus protegit umbo, Quae prius ex longo nocuerunt rela recessu,
Iam post terga cadunt nec Graiis flectere iactum , Aut facilis labor et longinqua ad tela parati Tormenti mutare modum sed pondere solo
Contenti, nudis evolvunt saxa lacertis Dum fuit armorum series, ut grandine tecta Innocua percussa sonant, sic omnia tela Respuit: at postquam virtus incensa virorum Perpetuam rupit desesso milite cratem, Singula continuis cesserunt ictibus arma. Tunc adoperta levi procedit vinea terra,
Sub cujus pluteis, tecta fronte latentes Moliri nunc ima parant, Qvertere erro Moenia nunc aries suspenso sortior icta Incussus densi compagem solvere muri Tentat, impositis unum subducere saxis
Sed super in flammis, magnae fragmine molis, Et sudibus crebris, Madusti roboris ictu
Percussae cedunt crates, frustraque labore Exhausto sessus repetit tentoria miles. Summa fuit Graiis starent ut moenia, Voti. Ultro acies inserre parant armisque coruscas Nod urni texere faces audλxque iuventus
46쪽
Erupit: non hasta viris, non letifer arcus, Telum flamma fuit, rapientque incendia ventus IV Romana tulit celeri munimina cursu. Nec quamvis viridi luctetur robore, lentas Ignis agit vires: teda sed raptus ab omni
Consequitur nigri spatiosa volumina sumi Nec solun silvas, sed saxa ingentia solvit,
Et crudae putri fluxerunt pulvere cautes. Procubuit, majorque jacens apparuit agger.
Spes victis telluris abit, placuitque prosando
Fortunata tentare mari non robore picto Ornatas decuit fulgens tutela carinas,
Sed rudis, qualis procumbit montibus arbor, Conseritur stabilis navalibus area bellis.
Et iam turrigeram Bruti comitata carina naVenerat in fluctus Rhodani cum gurgite classis, Stoechados arva tenens nec non Graia juventus Omne suum satis voluit committere robur Grandaevosque senes istis armavit ephebis . Accepit non sola viros, quae stabat in undis Clastis: Me meritas repetunt navalibus alnos Ut matutinos pargens super aequora Phoebus I regit aquis radios, liber nubibus aether, Et posito Borea, pacemque tenentibus Austris, Nervatum bello iacuit mare movit ab omni
Quisque suam statione ratem, paribusque lacertis Caesaris hinc pubes, hinc Graio remige classis
Tollitur impuliae tonsis tremuere carinae, Crebraque sublinies convellunt verbera puppes. Cornua Romanae assis, validaeque triremes, Quasque quater urgens extructi remigis ordo COmna ovet, plures quae mergunt aequore pinus , Multiplices cinxere rates hoc robur aperto Oppositum pelago lunata fronde recedunt, Ordine contentae gemino crevisse liburnae. Celsior at cuni mi Bruti Praetoria puppis Verberibus senis agitur, molemque prosundo Invehit, summis longe petit aequora remis. Ut iant una medii iuerat maris, utraque Ialsis Quod semel excultis posset transcurrere tonsis,
Inia umerae vasto licentur in aethere Oces: Reinorumque sonus premitur clamore nec ullae Audiri potuere tubae tum caerula Verrunt,
Atque in transtra cadunt, remis pectora pullant. Ut pii naum rostris crepuerunt obvia rostra: In puppim rediere rates, emissaque tela
Aera texerunt, vacuumque cadentia pontum.
Et a in id uelis extendunt cornua proris, Diversaeque rates laxata classe recepta .
Ut quoties aestiis Zephyris, Eurisque repugnat, Huc abeunt udius, illuc naar sic ubi puppes Sulcat varios duxerunt gurgite traditis, Quod tulit illa ratis remis, haec reppulit aequor. Sed Graiis habiles pugnamque lacessere pinus, Et tentare fugam , nec longo frangere gyro
Cursum, nec tarde fledienti cedere clavo . At Romana ratis stabilem praebere carinam
Certior, terrae similem bellantibus usum. Tunc in signifera residenti puppe naagistro Brutua ait, Paterisne acies errare protundo Artibus & certas pelam tu ain contere bellum:
I liocaicis medias Osiris oppone caritans.
Paluit, obliquas praebuit hostibus alia0s. Tunc quaecumque rati tentavit robora Bruti, Ictu victa suo, percusis capta cohaesit. Ast 'lia manicaeque ligλiit te: utatque catenet,
seque tenent remis tecto stetit aequore bellum.
Jam non excussis torquentur tela lacertis, Nec longinqua cadunt iaculato vulnera serto: Miscenturque in anus navali plurima bello
Ensiis agit, stat quisque sua de robore puppis
Pronus in adversos ictus multique perempti In ratibus cecidere suis cruor altus in undis Spumat, Mobducto concrescunt an uine fluctus. Et quas immissa traxerunt vincula serri, Has prohibent ungi conserta cadavera puppes. Semianimes alii vallum subiere prolandum, Hauseruntque suo perinistum sanguine pontum Hi luctantem animam lenta cum morte trahentes, Fractarum subita ratium periere ruina. Irrita tela suas peragunt in gurgite caedes: Et quodcumque cadit frustrato pondere serrum, Exceptum mediis invenit vulnus in undis. Phocaicis Romana ratis vallata carinis, Robore diducto dextrum, laeUumque tuetur
Is quo Marte latus cujus dum pugnat ab alta Puppe Tagus, Graiumque audax aplustre retentat, Terga sint ut pariter missis, pectora telis
Transigitur medio concurrit et 'ore ferrum,
Et stetit incertus flueret quo vulnere sanguis Donec utratque simul largus cruor expulit hastas, Divisitque animam, sparsitque in vulnera letum.
Dirigit huc puppi in miseri quoque dextra Telonis ,
Qua nullam melius, pelago turbante, carinae Audivere manum nec lux est notior ulli Crastina, seu Phoebum videat, seu cornua Lunae, Semper venturis componere carbasa ventis. Hic Latiae rostro compagem ruperat alni: Pila sed in medium venere trementia pectus, Avertitque rate in Orientis dextra magistri.
Dum cupit in sociam Gyareus erumpere puppim, Excipit immissum uspensa per ilia ferrum,
Alii xusque rati, telo retinente, pependit. Stant gemini fratres, ita cunda gloria matris, Quos eadem variis genuerunt viscera satis 'Duc levit mors laeva virus unumque reli Elum Agnorunt mileri, sublato errore, parenteS,sm ternis causam lacrinais e tenet ille dolore ni
Semper, amissum fratre in lugentibus il .rt. Quorum alter, mistis obliquo peditne remis Aulus Romanae Graia de puppe carinae In te lare manu iam sed eam gravis insuper ictiis An putat illa tamen nixu , quo prenderat, haesit, Diriguitque tenens stridiis i in mortita ei vis Crevit in adversis virtus plus nobilis irae Truncus habet sortique instaurat taelia laeva,
Rapturusque luam procurrit in aequora dextram Haec quoque cum tot manus est abscissa lacerto. Jam clypeo telisque carens, non conditur lina Puppe, ted expositus, fraternaque pedes ore nudo Arina tegens crebra confixus cuspide perstat: Telaque multor uin leto calura suorum
Einerit Iam morte tenet tu in vulnere multo
Elfugientem antinam alIos collegit in artus:
Membr.ique contendit toto, quicumque manebat,
Sanguine, 'ollitem, desectis robore me in bris, Insiluit, solo nociturus Oiadere, puppim
Strage viruin cumulata rati, ni ultoque critore
Plei .i, per Obliquum crebro latus accipit ictus. At postqv. in ruptis pelagus coni pagibus hausit Ad uni nios repleta foros, descendit in undas, Vicinum involvens contorto vertice pontum. aequora.
47쪽
JEquora discedunt mersa diducta carina, Inque locum suppis cecidit mare multaque ponto Praebuit illa dies varii ni iracula fati. Ferrea dum puppi rapidos manus inserit uncos , Affixit Lycidam mersus foret ille prosundo,
Sed prohibent socii, suspensaque crura retentant. Scinditur avulsus nec, sicut vulnere, sanguia Emicuit lentus ruptis cadit undique venis, Discursusque animae diversa in membra meantis Interceptus aquis nullius vita perempti Est tanta dimissa via pars ultima trunci Tradidit. in letum vacuos Vitalibus artus. At tumidus qua sulmo jacet, qua viscera servent, Haeserunt ibi fata diu ciuinataque multum
Hac cum parte viri vix omnia membra tulerunt. Dum nimium pugnax unius turba carinae Incumbit prono lateri, vacuamque relinquit, Qua caret hoste ratem P congesto pondere puppis Versa, cava texit pelagus nautasque carina:
Brachia nec licuit vasto iactare profundo, Sed clauso periere mari tunc unica diri Conspecta est leti facie , cum sorte natantem Diversa rostris juvenem fixere carinae. Discessit medium tam vastos pectus ad ictus: Nec prohibere valent obtritis ossibus artus, Quo minus aera sonetat eliso ventre, per ora Ejectat saniem permistus viscere sanguis. Poliquam inhibent remis puppes, ata rostra recedunt
Disjectum in pelagus persosta pediore corpus
Vulneribus transmisiit aquas pars maxima turbae
Naufraga, adlatis morti obluctata lacertis, Puppis ad auxilium sociae concurrit at illi
Robora cum vetitis prensarent altius ulnis , Nutaretque ratis populo peritura recepto 'impia turba super medios serit ense lacertos: Brachia linquentes Graia pendentia puppe, A manibus cecidere suis: non ana plius undae Sustinuere graves in summo gurgite truncOS. Janique omni fusis nudato mili re telis Invenit arma furor. remum contorsit in hostem Alter at hi totum validis aplustre lacertis, Avulsasque rotant excusso remige sedes. In pugnam regere rates, si dentia pessum Corpora caesa tenent, spoliantque cadavera ferro. Multi inopes teli , aculum letale revulsum Visceribus traxere suis, vulnera laeva Oppressere manli, validos dum praebeat ictus Sanguis, 'ostilem cum torserit, exeat, hastam. Nulla tamen plures hoc edidit aequore clades Quam pelago diversa liues nam pinguibus ignis Assicus taedis tedio ulla re vivax Spargitur a faciles praebere alimenta carinae Nunc pice, nunc liquida rapuere incendia cera. Nec flammas superant undi sparsisque per aequor Jam ratibus, fragmenta ferus sibi vindicat ignis. Hic recipit fluctus, extinguat ut aequore flammas: Hi, ne mergantur, tabulis ardentibus haerent. Mille modo inter leti, mors unx timori est,
Qv ccepere mori nec cestat naufraga virtus.
Vela legunt eleel inari, ratibusque ministrant:
Incertasque manus ictu languente per undas Exercent nunc, rara datur si copi t serri. , Utuntur pelago saevus compla ctitur hoste in
Hostis implicitis gaudent subsidere membris, Mergentesque mori pugna fuit unus in il Exi inius Phoceus a: itinam servare sub undiS,
Et nimis afhxos iaci convellere morsus, Addustum quoties non senserat ancora funem Hic ubi comprestum penitus deduxerat hostem Uictor incolumis summas remeabat in undas, Sed se per vacuos credit dum surgere fluctus, Puppibus occurrit, tandemque sub aequore mansiit. Hi super hostiles secerunt brachia remos, Et ratium tenuere fugam non perdere letum Maxima cura fuit, multus sua vulnera puppi Aili xit Oriens, rostris abstulit ictus. Stantem subli in Tyrrhenum culmine prorae Lygdamus excussa Balearis tortor habena Glande petens, solido fregit cava tempora plumbo. Sedibus expulit, postquam cruor omnia rupit Vincula, procumbulit oculici stat lumine rapto Attonitus, mortisque illas putat esse tenebras. At postquam membris ensit constare Uigorem, Vos, ait, O socii, icut iocinent soletis Me quoque mittendis rectum componite telis. Egere quod superest animae, Tyrrhene, perim ues Bellorum casus ingentem militis usum Hoc habet ex magna defunctum parte cadaver:
Viventis feriere loco. Sic fatus in hollem
Carca tela manu , sed non tamen irrita mittit. Exeipit haec iuvonis generosi sanguinis Argus, Qua jam non medius descendit in ilia venter; Adiuvitque suo procumbens pondere ferrum. Stabat diversa victae jam parte carinae
Infelix Argi genitor, non ille iuventae
Tempore Phocaicis ulli cessurus in armis Vi et uni aevo robur cecidit, fessusque sene ista Exemplum, non miles erat qui unere viso, Saepe cadens longae senior per transtra carinae Pervenit ad puppim, spirantesque invenit artus. Non lacrimae cecidere genis, non pectora tundit, Distentis toto riguit sed corpore palmis. Nox subit, atque oculos vasta obduxere tenebrae, Et miserum cernens agnoscere desinit Argum Ille caput labens , jam languentia colla Viso patre levat vox fauces nulla solutas
Prosequitur: tacito tantum petit oscula vultu, Invitatque patris claudenda ad lumina dextram
Ut torpore lene caruit, viresque cruentus
Coepit habere dolor, Non perdam tempora, dixit, si vis permissa Deis, jugulumque senilem
Confodiam . veniam misero concede parenti,
Arge, quod amplexus, extrema quod oscula fugi. Nondum destituit calidus tua vulnera sanguis, Semianimisque iaces , adhuc potes est superstes Sic fatus, quamvis capulum per viscera missi Polluerat glχdi , tamen alta sub aequora tendit Praecipiti saltu, letum praecedere nati
Festina luent animam morti non credidit uni.
Ita clinant jam fata ducum nec jam amplius anceps Belli casus erat Graiae pir maxima classis Mes gitur ast aliae mutat remige puppes
Victores vexere suos e navalia paucae
Praecipiti tenuere fuga quis in urbe parentum Fletus erat quantus matrum per litora planctus Coniux saepe sui, confulis vultibus unda, Credidit ora viri, Romanum amplexa cadaVer: Accensisque rogis miseri de corpore trunco
CertaVere patres . at Bruttis in aequore victor,
Priinus Caesareis pelagi decus addidit armis.
48쪽
AT procul extremis terrarum C esar in oris
Mirtem laevus agit non multa caede nocentem,
M.txima sed fati ducibus momenta daturum. Jure pari rector castris instantus illis,
Ac Petreius erat concordia duxit in aequas I in perium Oaamune vices, tutelaque valli Pervigil alterii paret custodia signo His praeter Larias acies erat imp ger Astur Vue Onetque leves, profugique a gente vetusta Gallorum Celtae iniicente nomen Iberi . Colle tumet naodico, lenique excrevit in aliun
Pingue solum tumulo super hunc undata vetusta Surgit Ilerda manu placidis praelabitur undis
Hesperios inter Sicoris non ultimus amnes, Saxeus ingenti quem pons amplectitur arcu, Hibernas passurus aquas: at proxima rupes Signa tenet Magni nec Caesar colle minore Castra levat medius dirimit tentoria gurges. Explicat hinc tellus campos effusa pate lites, Vix oculo prendente modum , camposque coercet Cinga rapax, vetitus ibi eius ac litora cursa Oceani pepulisse suo : nam gurgite isto, Qui praei a terris, aufert tibi nomen Iberus. Prima dies belli cessavit Marte cruento, Spectandasque ducum vires, numero laque Ign: Ex potuit piguit sceleris : pudor arma furentum Continuit patriaeque, ruptis legibus unum Donavere diem . prono tum Cars .i Olyinpol noe in subita circumdedit agmina solla, Dum primae praestant acres , holiem lue fetellit, Et prope consertis Obduxit castra maniplis. Luce nova collem subito conscendere cursu, Qui melius tutam castris dirimebat Ilerdam, Imperat huc hostem pariter terrorque, pudorque I uapulit: rapto uinulum prior agmine cepit. His virtus , ferrumque locum promittit at illi SI ple locus miles rupes Oneratus in altus 2 ititur adversoque acies in monte supina Haeret, . in tergui casura , in ne sequenti SEt igitur . nulli telum vibrare vacabat,
Dum labat, fixo firmat vestigia pilo. Dum scopulos, stirpesque tenent, atque hoste relicto
edunt ense viam : vidit lapsura ruina Agmina dux , equitemque jubet succedere bello, Munitumque latus laevo praeducere gyro. Sic pedes ex facili, nulloque urgente receptus, Irritus Qvictor subducto Marte pependit. Hactenus armorum discrimina . cetera bello Fata dedit variis incertus motibus aer Pigro bruma gelu, siccisque Aquilonibus haerens,st there constricto pluvias in nube tenebat. Urebant montana nives, camposque iacentes Non duratura conspecto sole pruinae Atque omnis propior mergenti sidera caelo Aruerat tellus hiberno dur. sereno
Sed postquam vernus calidum Titana recepit, Sidera respiciens delapsae portitor Helles, Atque iterum aequatis ad iustae polidera Librae Temporibus vicere dies tunc, oldi relicto, Cynthia quo primum cornu dubitanda refulsiit, Exclusit Boream, flamin 1sque accepit ab Euro. Ille suo nubes quascumque invenit in axe, Tors in occiduum ibataeis flatibus orbem
Et quas sentit Arabs, inuas Gangetica tellus
Exhalat nebulas , quidquid concrescere primus Sol patitur, quidquid caeli fuscator Eoi Impulerat Corus, quidquid de senderat indos:
Incendere diem nubes oriente reia tae, Nec medio potuere raves incum uere mundo,
Sed nimbos rast aere sag . Ac .it imbribus Annos,
Et motus in solam Calae, fluit humidus aer. Hie ibi jam Zephyri fines, Wsu minus Olympi
Codo tenet Tethyn, vetit transcurrere densos involuere globos, congestumque aeris atri
Vix recipit spatium , quod separat aethere terram. tamque polo pressae largos densantur in imbres; Spitritaeque fluunt: nec servant fulmina flain mas, Quamvis erebra micent: exstinguit fulgura inauus . Hinc imperfecto complectitur aera gyro
Arcus, vix ulla variatus luce colorem,
Oceanumque bibit, raptosque ad nubila fluctus
Pertulit,is caelo desulum reddidit aequor. Jamque Pyreneae, quas numquam solvere Titan Evaluit, fluxere nives, fractoque madescunt Saxa gelu tum, quae solitis e sontibus exit, Non habet unda vias tam larga alveu omnis ripis accepit aquχS. 1m Aufraga campo Caesaris arma natant, impaliaque gargite multo Castra labant . alto restagnant Limina vallo. Non pecorum raptus iacileς, non ibula mersi Ulta serunt sulci tectarum errore viarum Fallitur occulios sparsus populator in agros. Jamque comes semper magnorum prima malorum Saeva fames aderat: nulloque obsessus ab hoste Miles eget toto censu non prodigus emit
Exiguam Cererem pro lucri pallida tabes l Non deest prolato jejunus venditor auro.
Jam tumuli, collesque latent jam flumina cuncta Condidit una palus, vastaque voragine mersit; Absorpsit penitus rupes, ac tecta ferarum Detulit, atque ipsas 1usit subitisque rementes Vorticibus contorsit equos, reppulit aestus Fortior Oceani. nec Phoebum surgere sentit Nox subtexta polo rerum discrimin miscet Deformis caeli iactea junctaeque tenebrae. Si mundi pars ina iacet, quam Zona nivalis,
Pei petuaeque premunt hie in es non sidera caelo
Ull videt, sterili non quidquam frigore gignit,
Sed glacie medios signorum temperat ignes Sic, o summe parens mundi, si sorte secunda Fquorei rector iacias Neptune tridentis: Et tu perpetuis impendas aer nimbis Tu remeare vetes, quoscumque emiteris aestus: Non habeant amnes declivem ad littora cursum, Sed pelagi reserantur aquis concussaque tellus Laxet iter fluviis hos campos Rhenus inundet, Hos Rhodanus: vastos obliquent flumin sint es. Rhiphaeas huc solve nives, huc stagna, laculque, Et pigras, ubicum qile iacent, illande paludes :Et miseras bellis civilibus eripe terras . Sed parvo Fortuna viri contenta pavore, Plena redit, solitoque nragis favere secundi, Et veniam meruere Dei . iam clarior aer, Et par hκbus aquis densas in vellera nubes Sparterat, nodies ventura luce rubebant: Servatoque loco rerum, discessit ab astris Humor, in petit, qui fluid peridebat aquarum. Tollere silva comas, tagnis emergere colles Incipiunt, visoque die durescere valles.
Utque habuit ripas Sicoris, campolque reliquit,
49쪽
Primum cana salix madefacto vimine parvam Texitur in puppim, caesoque induta juvenco Vectoris patiens tumidum supere natat amnem. Sic enetus stagnante Pado, fusoque Britannus J Iavigat Oceano si1 cum tenet Omnia Nilus, Coiiseritur bibula Memphitis cymba papyro.
His ratibus trajecta manus estinat utrimque Succisum curvare nemus : fluviique serocis Incrementa timens, non primis robora ripis
Imposuit medios pontem distendit in agros. Ac ne quid Sicoris repetitis audeat undis, Spargitur in sulcos, scita gurgite rivis Dat poenas majoris aquae postquam omnia fatis Caesaris ire videt, celiam Petreius Ilerdam Deserite, noti diffsus viribus orbis, Indomitos quaerit populos, semper in arma Martis amore seros, ciendit in ultima mundi.
Nudatos Caesar colles, desertaque castra Conspiciens, capere arma iubet uec quaerere pontem , Nec vada, sed duris fluvium superare lacertis. Paretur rapuitque ruens in praelia miles, Quod sugiens timuisset, iter mox uda receptizMembra fovent armis, gelidosque a gurgite cursu Restituunt artus donec decresceret umbra In medium surgente die. jamque agmina summa Carpit eques, dubiique sugae, pugnaeque tenentur. Attollunt campo geminae juga saxea rupes Valle cava media tellus hinc ardua celsos Continuat colles, tutae quos inter opaco Anfractu latuere viae quibus hoste potito Faucibus, inmitti terrarum in devia Martem, Inque seras gentes Caesar videt. Ite sine ullo Oidine, ait, raptumque fuga convertite bellum, Et faciem pugnae, vultusque inserte minaces Nec liceat pavidis ignava occumbere morte. Excipiant recto sugientes pectore ferrum Dixit: ad montes tendentem praevenit hostem. Illic exiguo paulum distantia vallo Castra locant postquam spatio languentia nullo Mutua conspicuos habuerunt lumina vultus. Et fratres, natosque suos videre, patresque;
Deprensum est civile nefas tenuere parumper Ora metu tantum nutu, motoque alutant
Ense suos mox ut stimulis majoribus ardens Rupit amor leges, audet transcendere vallum Miles, in amplexus effusas tendere palmas. Hospitis ille ciet nomen vocat ille propinquum Admonet hunc studiis consors puerilibus aetas Nec Romanus erat, qui non agnoverat hostem Arma rigant lacrimis, singultibus oscula rumpunt Et quamvis nullo maculatus sanguine miles,
Quae potuit secisse , timet quid pectora pulsas uid vesane gemist fletus quid fundis inanes Nec te sponte tua sceleri parere fateris Usque adeo ne times, quem tu facis ipse timendum tClassica dent bellum saevos tu neglige cantus: Signa seratri cessa jam jam civilis Erinnys
Concidet, Caesar generum privatus amabit. Nunc ades aeterno complecten omnia nexu, rerum, mistique salus concordia mundi Et sacer orbis amor magnum nunc secula nostra Venturi discrimen habent periere latebrae Tot scelerum populo venia est erepta nocenti: Agnovere suos pro numine fata sinistro Exigua requie tantas augentia cladest
Pax erat, miles castris permistus utrisque
Errabχt duro concordes cespite mensas Instituunt, permisto libamina iaccho Graminei luxere soci : unetoque cubili Extrahit insomnes bellorum fabula noctes: Quo primum steterint campo, qua lancea dextra Exierit dum, quae gesserunt fortia iactant, Et dum multa negant quod solum fata petebant,
Et miseris renovata fides, atque Omne futurum Crevit amore nefas. nam postquam sordera pacis
Cognita Petreio, seque is sua tradita venum Castra videt, famulas scelerata ad praelia dextras Excitat, atque hostes turba stipatus inermes Praecipitat castris, junctosque amplexibus ense Separat, multo disturbat sanguine pacem.
Addidit ira ferox moturas praelia voces: Immemor o patriae, signorum Oblite tu rum, Non potes hoc causae miles praestare Senatus, Assertor victo redeas ut Caesare certe Ut vincare potes dum serrum, incertaque sata,
Quique fluat multo non deerit vulnere sanguis Ibitis ad dominum damnataque signa sereti Utque habeat famulos nullo discrimili Caesar,
Exoraudus erit ducibus quoque vita petenda est Numquam nostra salus pretium, mercesque nefandae Proditionis erit non hoc civilia bella, Ut vivamus, agunt trahimur sub nomine pacis. Non chalybem gentes penitus fugiente metallo Eruerent, nulli vallarent Oppida muri, Non sonipes in bella serox, non iret in aequor Turrigeras classis pelago sparsura carinas, Si bene libertas umquam pro pace daretur. Hostes nempe meos sceleri jurata nefando Sacramenta tenent a vobis vilior hoe est
Vestia fides, quod pro causa pugnabitis aequa. Sed veniam sperare licet pro dira pudoris
Funera nunc toto fatorum ignarus in orbe, Magne, paras acies, mundique extrema tenentegSollicitas reges, cum sorsan foedere nostro
Iam tibi sit promissa salus. Sic fatur Womnes
Concussit mentes, scelerumque reduxit amorem.
Sic ubi deluetae silvis in carcere clauso Mansuevere ferae, vultus posuere minaces, Atque hominem didicere pati, si torrida parvus Uenit in ora cruor, redeunt rabiesque furorque, Admonitaeque tutarent gustato sanguine fauces: Fervet, is trepido vix abstinet ira naagistro. Itur in omne nefas quae fortuna eorum Invidia caeca bellorum in nocte tulisset, Fecit nostra fides inter mensasque, torosque,
Quae modo complexu foverunt pectora, caedunt. Et quamvis primo ferrum strinxere gemeiates ,
Ut dextrae justi gladius dissuasor adhaesit,
Dum seriunt, Odere suos , animosque labantes Confirmant ictu . servent jam castra tumultu, Et scelerum turba rapiuntur colla parentum . Ac velut Occultum pereat scelus , omnia monstra In faciem posuere ducum juvat esse nocentes'
Tu Caesar, quamvis spoliatus milite multo, Agnoscis superos neque enim tibi major in arvis Emathiis ortuna fuit, nec Phocidos undis Massiliae, Phario nec tantum est aequore gestum.
Hoc siquidem solo civilis crimine belli
Dux causae melioris eris polluta nefanda Agmina caede duces iunctis com urit tere castris Non audent, altaeque ad moenia rursus Ilerdae Intendere fuga in campos eques obvius omnes
50쪽
Abstulit, siccis incla sire collibus hostem
Tunc inopes undae praerupta cingere se saCaesar avet, nec castra pati contingere ripas Arit circum largos curvari braesti sontes. Ut leti videre viam , conversus in iram Praecipitent titia orest milas noli utile clausis Aucilium activit equo D tandemque coadlux Spe possit dant nare sugina, alii rus in hostes Fertur effuso Caesar decurrere Disu Vidit, ad certam devotos tendere mortem Tela tene alia miles, ait, serrumque ruenti Strbtrahe non ullo constet mihi singuine bellum
Vincitur haud gratis, iugulo qui proroeat hostem. En sibi vilis adest invisa luce iuventuῖ, Jam damno peritura meo : non sentiet ictus, In tumbet gladiis, gaudebit inguine fuso.
Deserat hic fervor mentes, cadat impetus amensis Perdant esse mori. Sic de stagrare minaces
Incassum, Qvetito passus languescere bello, Substituit merso dum nox sua lumina Phoebo. Inde ubi nulla data est miscende copia mortis,
Paulati in cadit ira ferox, mentesque tepescunt. Mucia majores animos ut pectora gestant,
l)um dolor est ictusque recens, mobile nervis
Conamen calidu praelae cruor, illaque nonduiriRdduxere cutem si colascius ensis adacti Stat victor tenuitque manus, una rigidus artus Alligat atque animam subducto robore torpor , Poti quam sicca rigens astrinxi vulnera sanguis Jamque inopes unde, primum tellure refossa , Occultos latices, abstrusaque flumina quaerunt:
Nec solum rastris, durisque ligonibus arva, Sed gladiis sedere suis : putetisque cavati Montis ad irrigui praenitur fastigia campi.
Non se an penitus, tam longe luce relicta Nerserit Assyrii scrutator pallidus auri Non tamen aut tectis sonuerunt cursibus amnes,. Aut inicuere novi, percusso pumice, sontes: nntra nec exiguo stillant suci. ntia rore, Aut ni pulsa levi turbatur glarea Vena. Tunc exhausta super multo sudore juventus Extrahitur, duris silicum lassata metallis. Quocue minus possent siccos tolerare vapores, Quaesitae fecistis aquae nec languida se sit Corpora sustentant epulis, mens aliive perosi Auxilium fecere amem si Ollius arvum Prodidit humore in pingues manus utraque glebas Exprimit ora super nigro si turbida limo Colluvies immota .acet, cadit omnis in haustus Certatim obscoenos miles moriensque recepit, Qu.as nollet victurus, aquas : rituque ferarum Distentas siccant pecudes, , lacte negato, Sordidus exhausto sorbetur ab ubere sanguis. Tunc herbas, frondesque terunt, rore madentes. Distringunt ramos si quos palmite crudo, Artioris aut tenerae succos pressere medulla O Ortunati sugiens quos barbarus hostis Fontibus immitio stravit per rura veneno. Nos licet in fluvios saniem, tabemque ferarum, M. illida I id iris, Caesar, nascentia laxis Instandas aconita palam, Romana iuventus Non decepta bibet torrentur viscera flamma, Craque sicca rigent squamosis aspera linguis.
Jam marcent venae, ii ulloque humo te rigatus Aeri alterno angus 'At pulmo ineatus,
Reic: i loque nocent suspiria dura palam
Pandunt ora siti, nocturnumque aera captant. Expeis alit imbres, quorum modo cunc' a natabant Impulsu, siccis vultus in nubibus herent. Quoque migis mile ita undae ei alii solvant, Non super arentem Meroen Cancrique sub axe, Qua nudi Garamantes arant, sedete: sed inter Stagnantem Sicorim, rapidum deprensus Hiberunai,
Spe erit vicinos sitiens exercitus amnes.
Jam domiti cessere duces e pacisque petendae Auctor .imnatis supplex Afranius armis, Semiani ine in castra trahe iis hostilia turmas ,
Uic toris leti ante pedes servλta precanti Maiestas, non fracta malis, interque priorem Fortunam, casusque οι os gerit Omnia. victi;
Sed ducis, Qveniam securo pedio e poscit. Si me degeneri stravissent fata sub hoste, Non deerat sortis rapie ad dextera leto At nunc sola mihi est oraendae Ausa salutis,
Dignum do tranda, Psar, te credere Vita. Non partis ludiis agimur, nec sumsitarus arma
Consiliis inimica tuis nos denique bellu in
Invenit civile duces C a usrque priori Dum potuit, servata ficte lata moramur. Tradimus Hesperias gentes, aperimus Eoas, Securumque Orbis patimur pol te ga relicti. Nec cruor et lusus campi, tibi elta peregit, Nec serrum , lassaeque manu; hoc hostibus unum, Quod vincas, ignosce tuis, nec ma a petuntur. Otia de sessis , vitam patiari inerme in Degere, quam tribuis: campis prostrata iacere Agmina nos ira putes nec enim elicibus armis Misceri damnata decet, partemque trium platC.iptos serre tui turb1 haec sua fata peregit.
Hoc petimus, victos ne tecum in. cere Og. 2S
Dixerat: a facilis Caesar, vultu que serenus Flectitur, atque usiim belli, poenamque re Nittit. Ut primum uitae placuerunt cedera pacisci Incustoditos decurrit miles ad amnes Incumbit risus, permi: Eque lumitia tu roat.
Continuus multis lubitaru ira tractus aquarum Aera non passus vacui discurrere vetus,
Arelavit, clausiitque animam: nec fervida pestis Cedit adhue seu morbus egens iam gurgite pleni v Visceribus sibi poscit aqiras mox robora nervis
Et vires rediere viris pro liga rerum Luxultes, Iuaa quam parvo contenta paratu, Et quaesitoruin terra pelagoqa citrarum
Atra bitiosa fimes, lautae gloria mensae, Dilcite, quam parvo liceat producere vitam ,
Et quantum natura petat non erigit aegros
Nobilis ignoto di i uii: cura sule Bacchus Non auro, mur: liaque bibunt sed gurgite puro Vita redit satis es populis fluviusque Ceretque.
Heu miseri, qui bella serunt. tunc arma relinquens Victor milas spoliato pectore tutu S, Innocuusque suas cui arum liber in urbes Spargitur . intrantum donata pace potitos Exculsiis unaquam serrum vibrasse lacertis Pinnituit, tolerasse sit ina, frustraque rogasse Prolpera bella Deos ne inpe usis Marte secundo Tot dubiae rellaiat acies, tot in orbe labores Ut numqua in artuna laber succestibus ancepst, Vincenduin toties terras undendus in omnes Est cruor, mesar per tot sua fata sequendus. Felix qui potuit, mundi nutante Hria