장음표시 사용
51쪽
Ulla vocant, certos non rumpunt l. issica Omnos. Jam coniux, natique rudes, sordida tecta, Et non deductos recipit sua terra colonos . Hoc quoque securis oneri sortuna remisit,
Sollicitus menti quod abest favor ille salutis Est auctor, dux ille fuit . sic praelia soli
Felices nullo spectant civilia voto Non eadem belli totum Ortuna per orbem Constitit in parte aliquid sed Caesaris ausa est Qua maris Adriaci longas serit unda Salonas, Et tepidum in naosses ephuros ex Currit Iader Illi bellati confisus gente Curetum Quos alit Adriaco tellus circumflua ponto, Clauditur extrema residens Antonius ora, Cautus ab incursu belli si sola recedat Expugnat quae tuta, fames non pabula tellus Paseendis submittit equi, non proserit ullam Flava Ceres segetem spoliabat gramine campunt Miles, Mattonso miseris jam dentibus arvo Castrorum sicca de cespite vuli erat herbas. Ut primum adverse socios in litore terrae Et Basilum videre ducem nova furta per aequor Exquisita suge. neque enim de more carinas Extendunt, puppesque levant, sed firma gerendis Molibus insolito contexunt robora ustu. Namque ratem vacuae sustentant undique cuppae , varum porreis lis series constricta catenis Ordinibus gemini obliquas excipit ahaos. Nec geris expositum telis in fronte latenti Remigium : sed, quod trabibus circumdedit aequor, Hoc erit,is taciti praebet miracula cursu ,
Quod nec vel ferat, nec aperta Verberet undas.
Tunc reta servantur, dum se declivibus undis
iustus agat, refluoque mari rudentur arenae
Jamque relabenti crescebant litora ponto Milsa ratis prono defertur lapsa profundo, Et geminae comites cunctas super ardua turris Eminet, tremuli tabulata minantia pinnis. Noluit Illyricae custos Octavius undae Confestim tentare ratem, celeresque carinas Continuit, cursu crescat dum praeda secundo Et temere ingressos repetendum invitat ad aequor Pace maris sic dum pavidos formidine cervos
Claudat odoratae metuentes aera pennae
Aut dum dispositis attollat retia vari SVenator , tenet ora levis clamosa Molosssi; Spartanos, Cretasque ligat nec creditur ulli Silva cani, nisi qui presso vestigia rostro Colligit, M praeda nescit latrare reperta,
Contentus tremulo monstrasse cubilia loro . Nec mora complentur moles, avideque petitis Insula deseritur ratibus : quo tempore primaS
Impulit ad noctem jam lux extrema tenebPas. At Pompeianus fraudes inneelere ponto Antiqua parat arte Cilix', assulque vacare Summa freti, medio suspendit vincula ponto, Et laxas fluitare sinit , religatque catenaS Rupis ab Illyricae copulis nec prima , nec illa, Quae sequitur, tardata ratis sed tertia moles Haesit, o cautes adducto ne secuta est. Impendetat cava saxa mali: ruituraque semper Stat mirum' mo I silvis aequor in umbrat. Huc fractas Aquilone rates , submersaque pontuSCOrpora stipe tulit, caecisque abscondit in antris
Restituit rupes tectum mare, unique coernae
Evomuere fretum comori vorticis undae,
a auro minitanam vincunt fervore Charybdim. Hic Opiterginis moles onerata colonis Constitit hanc omni puppe statione solutae
Circumeunt alii rupes, ac litora completat.
Uult ejus tacitas sensit sub gurgite fraudes; Max erat ille ratis frustra qui vincula ferro
R. umpere conatus, poscit spe praelia nulla , Incertus tia terga daret, qua pectora bello. Hoc tamen in casu, quantum deprensa valebat,
Essedit virtus inter tot milliae captae Circumfusa rati,is plena ni vix inde cohortem, Pugna fuit , non longa quidem . nam condidit atra
Nox lucem dubiam . pacemque habuere tenebrae. Tunc sic attonitam , venturaque fata paventem Rexit magnanima Vulteius voce cohortem Libera non ultra parva quam nocte juventus, Consulite extremis angusto in tempore rebus.
Vita brevis nulli superest, qui tempus in illa Quaerendae sibi mortis habet nec gloria leti
Inferior, iuvenes, admoto occurrere fato. Omnibus incerto venturae tempore vitae
Par animi laus est, in quos speraveris annos Perdere, extremo momentum abrumpere luc s, Accersas dum fata manu non cogitur ullus Uelle mori . fuga nulla patet stant undique nostris Intenti cives iugulis decernite letum, Et metus hinc absit cupias quodcumque necesse est. Non tamen in arca bellorum nube cadendsm est, Aut cum permistis acies su tela tenebris
Involvunt, conserta jacent cum corpora campo, In medium mors omnis ab t, perit obruta Virtus
Nos in conspicua sociis, hostique carina Constituere Dei . praebebunt aequora testes P Lebebunt terrae, summis dabit insula saxis. Spectabunt geminae diverso e litore partes. Nescio quod nostris magnum, memorabile satis
Exemplum, Fortuna, paras quaecumque per aevum
Exhibuit monimenta fides , servataque ferro Militiae pietas, transibit nostra iuventus .
Namque suis pro te gladiis incumbere, Caesar, Esse parum scimus sed non majora supersunt Obsesis, tanti quae pignora demus amoris. Abscindit nostrae multum sors invida laudi,
Quod non cum senibus capti natisque tenemur. Indomitos sciat esse viros, timea que serentes,
Et morti faciles animos gaudeat hostis
Non plures haesisse rates tentare parabunt Foederibus, turpique volent corrumpere Vita. O utinam, quo plus habeat mors unica famae, Promittant veniam, jubeant sperare statutem 'Ne nos, cum calido fodiemus viscera erro , Desperasse putent magna virtute merendum est, Cael a D ut , milia inter tot millia paucis, Hoc damnum , clademque vocet. dent fata recessu II, Emittantque licet, vitare instantia nolim. Proieci vitam, comites, totusque suturae
Mortis agor stimulis flaro est agnoscere solis Permissum est , quos jam tangit vicinia fati, Victurosque Dei celant, ut vivere durent, Felix esse mori. Sic cuncta sustuli ardor
Nobilium mentes juveni ij cum idera caeli, Ante ducis voces, oculis humentibus Omnes Alpicerent, flexoque Ursae temone paverent II idem, una, Ortes animos praecepta subissent, Optavere diem nec segnis mergere ponto
Tunc erat astra polus: Et sol Ledaea, tenebat Sidera
52쪽
Sidera, vicino cum lux alti istina Cancro est: Nox tum Thessalicas urgebat parva lagittas. Detegit orta dies stantes in rupibus stros, Piugnaces ii mari Graia cum classe Liburnos. Teiitavere prius suspento vincere bello,
Foederibus fieret captis si dulcior ipsa
Motis vita mora stabat devota juventus, Damnata jam luce ferox, se zuraque pugn.usto misso sibi fine manu nullique tumultus Excussere viris mentes ad summa parata . Innumerasque simul pauci terraque marique Sustinuere manus tanta est fiducia mortis.
Utque satis bello vitum est fluxisse cruoris, Versus ab hoste furor primus dux ipse carinae Vulteius iugulo poscens iam fata retecto, Ecquis, ait, juvenum est, cujus sit dextra cruore Digna meo, certaque fide per vulnera nostra Testetur se velle moris nec plura locuto' iscera non unus jam dudum transigit ensis Collaudat cunctos sed eum, cui vulnera prima Debebat, grato moriens interficit ictu. Concurrunt alii, totumque in partibus unis Bellorum secere nefas sic semine Cadmi Emicuit Dircaea cohors, ceciditque suorum Vulneribus, dirum Thebanis fratribus Onren. Plinsidos, campis insomni dente creati Terrigenae, missa magicis e cantibus ira, Cognato tantos implerunt sanguine sulcos: Ipsaque, inexpertis quod primum fecerat herbis, Expavit Medea nefas . sic mutua pacti
Fata eadunt juvenes minimumque in morte virorum Mors virtutis habet: χriter sternuntque, caduntque Vultiere letali nec quemquam dextra sesellit, Cum seriat moriente manu nec vulnus ad Actis Debetur gladiis percussum est pectore serrum, Et iugulis pressere manum . cum sorte cruenta Fratribus incurrant fratres , natusque parenti Haud trepidante tamen toto cum pondere dextra Exegere enses pietas serientibus una,
Non repetisse , fuit . jam latis viscera lapsa
Semianimes traxere seris, multumque cruoris Infudere mari . despectam cernere lucem,
Victoresque suos vultu spectare superbo,
Et mortem sentire iuvat jam strage cruenta Conspicitur cumulata ratis e bustisque renaittunt Corpora victores, ducibus atrantibus, ulli Esse ducem tanti nullam majore locuta eliore ratem, totum discurrens fama per orbem. I lon tamen ignavae post vi exempla virorum Percipient gentes, quam sit non ardua virtus Servitium fugisse manu . sed regna tinentur Ob ferrum, saevis libertas uritur armis Ignoratque datos, ne quisquaim serviat, enses. Mors, utinam pavidos vitae subducere nullas,
Sed virtus te sola daret non segnior illo Marte fuit, qui tunc Libycis exarsit in arvis. Namque rates audax Lilybaeo litore solvit Curio nec sorti velis Aquilone recepto
inter semirutas magnae Carthaginis arces, Et Clii peam tenuit stationis litora notae: l 'rimaque castra locat cano procul aeluore, qua se Bagrada lentus agit sicca sulcator arenae. Inde petit tumulos , exesasque undique rupes,
Antaei quae regna vocat non vana Vettilla; .
Nominis Antiqui cupientem noscere Caulas, Cognita per multos docuit rudis ii ccita patres.
Nondum post genitos tellus est ceta gigantes, Terribilem Libycis partum concepit in antris. Nee tam iusta fuit terrarum gloria Typhon, Aut Tityos Briareulque ferox : caeloque pepercit, Quod non Phlegraeis Antaeum sustulit arvis
Hoc quoque tam vastas cumulavit munere vires Terra sui scelus, quod, cum tetigere parentem, Jam defecta vigent renovato robore membra.
Haec illi spelunca domus: latuisse sub alix
Rupe serunt, epulas raptos habuisse leones. Ad so in nos non terga ferae praebere cubile Assuerunt, non silva torum viresque resumit In nuda tellure jacens periere coloni Arvoru in Libyes pereunt, quos appulit aequor . Auxilioque diu virtus non usa cadendi Terrae spernit opes invictus robore cunctis
Quamvis staret, erat tandem vulgata cruenti Fama mali , terras monstris aequorque levantem ,
Magnanimum Alciden Libyc1s excivit in Oras. Ille Cleone projecit terga leonis, Antaeus Libyci perfudit membra liquore Hospes, Olympiacae servato more palaestrae.
Ille parum de iis pedibus contingere matrem, Auxilium ni embris calidas infudit arenas Conseruere manus, multo brachia nexu, Colla diu gravibus Dultra tentata lacertis: Immotumque caput fixae cum fronte tenetur. Miranturque habuisse parem nec viribus uti Alcides primo voluit certamine totis,
Exhausitque virum : quod creber anhelitus illi Prodidit , gelidus fesso de corpore sudor. Tunc cervix lassata quatici tunc pectore pectus Urgeri tunc obliqua percussa labare
Crura manu. Iam terga viri cedentia victor
Alligat, medium compressis ilibus arctat Inguinaque insertis pedibus distendit, omnem
Explicuit per membra virum . rapit arida tellus Sudorem calido complentur sanguine venae. Intumuere tori, totosque induruit artus, Herculeosque novo laxavit corpore nodos.
Constitit Alcides stupefac'us robore tanto: Nec sic Inachiis, quamvis rudis esset, in undis Deiectam timuit reparatis anguibus hydram Conflixere pares, telluris viribus ille. Ille suis . numquam saevae sperare novercae Plus licuit videt ex hau istos sudoribus artus Cervicemque viri siccam, cum serret Olympum. Utque iterum fessis injecit brachia membris, Non expectatis Antaeus viribus hostis, Sponte cadit masorque accepto robore surgit. Qitisquis inest terris, in sessos spiritus artus Egeritur tellulque vir luctante laborat. Ut tande in auxilium tactae prodesse parentis
Alcides sensit Standum est tibi, dixit, ultra
Non credere Olo, sternique vetabere terra: Haerebis pressis intra mea pediora membris: Huc, Antaee, cades. Sic fatus, sustulit alte
Nitentem ita terras iuvenem . morte litis in artus
Non potuit nati Tellus submittere vires. Alcides medium tenuit iani pectora pigro Stileta gelu, territque diu non credidit hostem Hinc aevi veteris custos a mola vetustas, Miratrixque sui signavit nomine terras.
Sed inajora dedit cognomina collibus istis, Poenum qui Latiis revocavit ab arcibus hostem
53쪽
Haec suit e vetetis cernis vestigia valli. Romana hos primum tenuit victoria campos . Curio laetatus, tamquam fortuna locorum Bella gerat, servetque ducum sibi fata priorum, Felici non austa loco tentoria ponens,
Infit sit castris, collibus abstulit omen,
Sollicitatque seros non aequis viribus hostes omnis Romanis quae cesserat Asrie signis Tunc Vari sub iure suit: qui robore quamquam, Confisus Latio, regis tamen undique vires Excivit Libycae gentis, extremaque mundi Signa suum comitata Jubam non fusior ulli Terra fuit domino: qua sunt longi mima regna, Cardine ab occiduo vicinus Gadibus Atlas Terminat a medio, confinis Syrtibus Ammon. At qua lata iacet, vasti plaga servida regni Distinet Oceanum, Eonaeque exusta calenti SSufficiunt paetio populi tot castra sequuntur, Autololes, Numidaeque vagi, semperque paratus Inculto Gaetulus equo tum concolor Indo Maurus, inops Nasamon, misti Garamante perusto Mχrmaridae volucres, aequaturusque sagittas Medorum tremulum es torsit missile, Magax
Et gens, quae nudo residens Massylia dorso Ora levi fleelit fraenorum nescia virga: Et solitus vacuis errare mapalibus Aser Venator, ferrique simul fiducia non it, Vestibus iratos laxis optiri re leoneS. Ne solum studiis civilibus arma parabat, Privata sed bella dabat uba concitus irae Hunc quoque, quo superos humanaque polluit anno, Lege Tribunitia solio depellere avorum
Curio tentarat, Libyamque auferre tyranno,
Dum regnum te Roma facit memor ille doloris Hoc bellum sceptri fructum putat esse retenti. Hac igitur regis trepidat iam Curio fama Et quod Caesareis numquam devota iuventus Illa nimis castris, nec Rheni miles in undis Exploratus erat, Corfini captus in arce, Infidusque novis ducibus, dubiusque priori, Fas utrumque putat sed postquam languida segni
Cernit cuncta Tetu, nocturnaque munia valli Desolata fuga, trepida sic mente profatur: Audendo magnus tegitur timor arma capessam Ipse prior: campum miles descendat in aequum, Dum meus est: variam semper dant otia meatena. Eripe consilium pugna cum dira voluntas Ense subit prenso, galeae texere pudorem
Quis conserre duces memini λ quis pendere causas λQua stetit, inde faver veluti fatalis arenae
Muneribus non ira vetus concurrere cogit
Productos odere pares. Sic satus , apertis Instruxit campis acies quem blanda suturis Deceptura malis belli fortuna recepit. Nam pepulit arum campo, nudataque foeda
Terga fuga, donec vetuerunt castra, cecidit.
Tristia sed postquam superati praelia Vari Sunt audita tubae laetus quod gloria belli
Sit rebus servata suis, rapit agmina furtim, Obscuratque suam per jussa silentia famam; Hoc solum metuens incautus ab hoste timeri. Mittitur, exigua qui praelia prima lacessat, Eliciatque manu, timidis a rege secundus,
Ut sibi commissi simulator Sabbura Elli:
Ipse cava regni vires in valle retentat .
Asbidas ut Pharias cauda solertior hostia pHARSALIT LIB. IV. 22
Ludit, iratas incerta provocat umbra Obliquansque caput vanas serpentis in auras
Elusae tot comprendit guttura morsu Leti seram citra saniem tunc irrita pestis Exprimitur, faucesque fluunt pereunte Veneno. Fraudibus eventum dederat ortuna seroxque Non exploratis occulti viribus hostis, Curio nosiurnum castris erumpere cogit ignotisque equitem late decurrere campis ipse sub Aurorae primos excedere motus
Signa iubet castris, multum frustraque rogatus Ut Libycas metuat fraudes, insectaque semper Punica bella dolis leti fortuna propinqui Tradiderat satis juvenem, bellumque trahebat Auctore in civile suum super ardua ducit Saxa, super cautes abrupto limite signa. Cum procul e summis conspecti collibus hostes
Fraude sua est re parum, dum colle relicto Effusam patulis aciem committeret arvis. Ille fugam credens, simulata nescius artis, Ut victor, medios aciem projecit in agros. Tunc primum patuere doli, Numidaeque fugaces Undique completis clauserunt montibus agnae n.
Obstupuit dux ipse inui, perituraque turba Non timidi petiere fugam, non praelia sortes: uippe ubi non sonipes motus clangore tubarum Saxa quatit pulsu, rigidos vexantia fraenos ora tenens, spargitque jubas, surrigit aures,
Incertoque pedum pugnat non stare tumultu
Fessa iacet cervix, sumant sudoribus armi: Oraque proiecta qualent arentia lingua:
Pectora rauca gemunt, quae creber anhelitus urget:
Et desecta gravis longe trahit ilia pulsus: Siccaque sanguineis durescit spuma lupatis.
Iamque gradum neq)ie verberibus, stimulisque coacti, Nec, quamvis crebris usi calcaribus, addunt. Uulneribus coguntur equi, nec profuit ulli Cornipedis rupisse Oras neque enim impetus illis Incursusque fuit: tantum profertur ad hostes, Et parium iaculis oblato vulnere donat. At vagus Apher equos ut primum emisit in agmen:
Tunc camoi tremuere sono: terraque soluta, Quantus Bistonio torquetur turbine pulvis Aera nube sua texit, traxitque tenebras.
Ut vero in pedites fatum miserabile belli Incubuit nullo dubii discrimine Martis Ancipites steterunt casus, sed tempora pugnae
Mors tenuit neque enim licuit procurrere contra, Et miscere manus sic undique lepta juventus
Cominus obliquis, rectis eminus istis
Obruitur: non vulneribus, nec sanguine , solum Telorum nimbo peritura pondere ferri. Ergo acies tantae parvum spissantur in orbem Ac si quis metuens medium correpsit in agmen, Vix impune suos inter convertitur enses, Densa rurque globus, quantum pede prima relato Constrinxit gyros acies non arma IVendi Jam l. cus est presssis stipataque membra reruntur.
Frangitur armatum colliso est a re nect is N .m tam laeta tulit victor spectacula iurus Quam ortuna dabat fluvios non ille cruoris Membrorum qii videt lapsu in serientia terram Corpora compressum turba stetit Omne cadaver. Exciret invisas diri Carthaginis umbras Inserit fortuna novis e serat ista cruentus
Annibal, MPoeni tam dira piacula manes.
54쪽
Romanam, sit peri, Libyca tellure ruinani Pompe) pr Alei se ne las, Orisque Senatus. Aolitica nos potius vincat sibi . Curio usas Ut vidit campis acies, cernere tantas Permissi clades compressus sanguine pulvis, Non tulit alii ictis animam producere renus,
Aut sperare fugaui ceciditque in Dage suorum Impiger ad la tum is sortis virtute coacta. Quid nunc lolii tibi prosunt turbata, sorumque, Unde Tribunitia plebe)us ligniter alce Arina dabas populi sci quid prodita ura Senatus ;Et gener, atque socer bello concurrere jussi tAnte aces, quam dira duces Phari alia confert, Spectandumque tibi bellum civile negatum est. Has urbi miserae vel ro de languine poen Asferre datis luitis iugulo sic arma potentes. Felix Roma quidem, civesque habitura beatos Si libertatis superis tam cura placeret, Quam vindiei, placet Libycas en nobile corpus Palcit aves, nullo contectus Curio bulio.
At tibi nos quando non proderit ilia silere, quibus omne aevi seni una sua fama repellit,
Uigna damus, juveni S, merita praeconia vitae Haud alium tanta civem tulit indole Roma, Aut cui plus leges deberent re ela eque siti. Pet dita tunc ibi nocuerunt secula, pol quam Anibitus, luxus Wopu in metuenda iacultas
Transverto mentem dubiam torrelate tulerunt, Momentumque fuit mutatu Curio rerum,
allorum captus spoliis, C:esaris auro. Jus licet in iugulos ii ostros sibi fecerit ense 13lla potens, Mariusque ferox , Cinna cruentus: C.i si reaeque domus series, cui tanta potestia; Concussa est emere Omnes hic vendidit Urbem
SI alterna duces bellorum vulnera passos
in Maced uin terras , miscens adverta secundis, Servavit fortuna pares jam sparserat fimo Bri ima nives , gelidoque cadens Atlantis Olympo: Instabatque dies, qui dat nova nomina saliis, Quique colit primus ducentem tempora lanum Diani tamen ineriti remanet pars ultima juris, Cotilui uterque vagos belli per uitia Patres Elicit Epirum peiegrina, ac sordida ledes
Romanos cepit proceles secretaque rerutri
Holpes in externis audivit curia tectis :Nam quis casti a vocet tot strictas iure secures, Tot falces docuit populos venerabilis ordo Non M:igni partes, sed Magnum in partibus esse.
Ut primum moellum tenuere silentia in Iun.),
I .entulus excelsa sublimis sede profatur Indole si dii: ni in Latia, si languine prisco Robur inest animis, non qua tellule coacti, Quamque procul tectis captae ledeamus ab urbis Cernite sed vestra faciem cognoicite turb. e Cunctaque jussuri pri ianuin hoc decernite l)atres Quod regni, populitque liquet , Os II Senatum. Nam vel Hypoboreae plaustrum glaci ille sub Vrsae,
Vel pla a u. torrens, clauius lue vaporibus axis Nec pititur oeles, nec iniquos crescere soles, Si fortuna seiat, rerum nos iu in maciequetur,
Imperi uitique conies. Ta peja sede perusta
Gallorum si cibus, Veiosque habitante Camillo, Illic Roma suit non umquam perdidit Ordo
Mutato tua Iura solo minientia tedia
Celar habet, vacuasque domos, legesque silentes, Claus tque ultitio trilli fora curia solos
illa videt I atres, pleio quos urbe fugavit. Ordine de anto quis si is non exulat, hic est. Ignaro scela rum, longaque in pace quietos Bellorum primus partit furor : Omnia rursus Membra loco redeunt en totis viribus orbis
Hesperiam penia iit superi jacet hostis in undis Obrutus Illyricis: Libyes squalentibus arvis
Curio Caelare cecidit pars magna Senatus sollite sigiis duces: fatorum impellite cursum . Spem vel tram prael late eis: sortunaque tantos Uet vobis antinos, quantos fugientibus hoste in Causa d. ibat . Oitrum exhausto us clauditur anno. Vos quorum ii irem non est leni ira potestas, Consulite in aedium Patres, Magnumque jubete Esse ducem. Et nomen cla in ore Senatus
Excipitem Magno fatum patriaeque suumque
Impotuit tunc in reges, popul Olque merentes
Sparsus holaos, pelagique pote illi Phoebeia donis Exornata Rhodos, gelidique inculta juventus Taygeti satira veteres laudantur Athenae, M.t liliaeque suae donatur libera Phocis. Tunc adalen, sortemque Cotyn, fidumque per arma Dejotarum, gelidae dominum Rhasipolin orae Collauda iit Libyamque jubent auctore Senatu bceptri fel parere ullae pro tristic fatalEn tibi non fidae gentis dignissime regno. Fortunae Ptolemaee pudor , crimenque eorum, Cingere Peli .eo resib diademate crines Perniissum saevum in popillos puer accipis ensem Atque utinam in populos donata est regia Lagi; Accelli Magni jugulus regnumque sorori Ereptum est loceroque nefas . jam turba soluto Arna petit coetu, quae cum populique ducesque ilibus incertis, cicca sis te parare tar, Soliis in ancipites metuit descendere Martis
Appius vel rius finemque expromere rerum
Sollicitat luperos, multosque obdusta per annos Delphica fatidici relerat penetralia Phoebi. Hel peri tantum, quantum emotus Eoo Cirdine, Parnasius gemino petit aethera colle, Mons Phoe Io , Bromioque lacer cui numine isto Delphica Thebana reserunt trieterica Bacchae.
Hoc totum illic' terras mergente cacumen
Emicuit, politoque fuit discrisii en, Mastris Tu quoque vix lumma in sedilestus , aequore rupem Extuleras, untique jugo, Parnasse, latebas Ultor ibi expulitie premerent cuin viscera partus Mallis, adhuc rudibus Paean Pythona sagittis Explicti it cum regna Themis, tripodasque teneret. Ut vidit Paean vastos telluris hiatus Divinam sperare fidem , ventosque loqv. aces Exhilare solum, sacris e condidit antris, in cubilitque adyto, vates ibi factus, Apollo Quis latet hic Superum inii odis uinen ab aethere pressura
Dignatur caecas inclusum habitare cavernas Qui terram caeli patitur Deus , Omnia cursus Hie in secreta tenens, mundique suturi Colliciti; ac populis sese proferre paratus, Contactusque fere iis hominis , magnusque potensque,
Sive canit fatum, seu quod iubet ple canet idolii satum sersan terris in erta regendis, Aete
55쪽
nere libratum vacuo quae sustinet orbem, Totius pars magna Iovis, Cyrrhaea per antra Exit, aetherio trahitur connexa Tonanti. Hoc ubi virgineo conceptum est pectore numen, Humanam feriens animam sonat, Oraque vati S Solvit, ceu Siculus fiammis urgentibus Et nam Ulida apex : Campana fremens ceu saxa aporat Conditus Inarimes aeterna mole Typhoeu . Hoc tamen expositum cunctis, nullique negatum Numen, ab humani solum se labe uroris Vindicat . haud illic tacito mala vota susurro Concipiunt nam fixa canen S, mutandaque nulli Mortales optare vetat multisque benignus Saepe dedit sedem totas mutantibu urbes,
Ut Tyriis dedit ille minas impellere belli,
Ut Salaminiacum meminit mare sustulit iras Telluris sterilis, monstrato fine resolvit Aera tabificum non ullo saecula dono Nostra carent majore Deum, quam Delphica sedes Quod siluit, postquam reges timuere futura,
Et superos vetuere loqui nec voce negata Cyrrhaeae maerent vates, templique fruuntur Iustitio nam si qua Deus sub pectora venit, Numinis aut poena est mors immatura recepti,
Aut pretium : quippe stimulo fluctuque furoris Compages humana labat, pulsusque eorum Concutiunt fragiles animas sic tempore longo Immotos tripodas, vastaeque silentia rupis Appius Hesperii scrutator ad ultima fati Sollicitat jussus sedes laxare verendaSAntistes, pavidamque eis immittere a tem,
Castalios circum latices, nemorumque recessuSPhemonoen errore vagam, curisque Vacantem
Corripuit, cogitque fures irrumpere templi. Limine terrifico metuens consistere licebas, Absterrere ducem noscendi ardore futuri Cassa fraude parat. Quid spes alto improba veri Te Romane trahit muto Parnassus hiatu Conticuit, pressitque Deum seu spiritus istas Destituit fauces, natandique in devia verium Duxit iter se barbarica cum lampade Pytho Arsit, in immensas cineres abiere caVernaS, Et Phoebi tenuere viam seu sponte Deorum Cyrrha silet, fatique sat est arcana suturi Carmine longaevae vobis commissa Sibyllae: . Seu Paean solitus templis arcere nocentes, Ora quibus solvat nostro non invenit aevo Virginei patuere doli, secitque, negatis Numinibus, metus ipse idem tum torta priores Stringit vitta comas , crinesque in terga solutos Candida Phocaica complectitur infula lauro Haerentem, dubiamque premens in templa sacerdos Impulit illa pavens adyti penetrale remoti Fatidicum , prina templorum in parte resistit :Atque Deum simulans, sub pectore ficta quieto
Verba reseri, nullo confusae murmure Voci SInstinistam sacro mentem testata furore, Haud aeque laesura ducem, cui falsa canebat, Quam tripodas, Phoebique fidem non rupta trementi Verba sono, nec vox antri complere capacis Suiliciens spatium, nulloque horrore coimarum Excussae laurus, immotaque culmina templi, Securumque nemus, veritam se credere t tacebo Prodiderant sentit tripodas cessare , surensque
Appius: Et nobis meritas dabis impia cenas, Et superis, quos fingis, ait, nisi mergeris antris,
Deque orbis trepidi tanto consulta tumulta Destiris ipsa loqui. Tande in conterrita Virgo Confugit ad tripodas, vastisque abducta cavernis H.rst, Winsueto concepit pest0re numen, Quod non exhaustae per tot jam secula rupis Spiritus ingessit vati tandemque potitus Pectore Cyrrhaeo, non umqua in plenior artus Phoebados irrupit Paean mentemque priorem Expulit, atque hominem tot sibi cedere jussit Pectore . bacchatur demens aliena per antrum Colla serens, vittasque Dei, Phoebeaque serta. Erectis discussa comis per inania templi Ancipiti cervice rotat, spargitque vaganti
Obstantes tripodas, magnoque exaestuat igne, Iratum te Phoebe serens nec verbere solo Uteris,' stimulis flaminas in viscera mergis Accipit istaenos nec tantum prodere vati, Quantum scire licet venit aetas Omnis in unam Congeriem P miserumque premunt tot secula pectus. Tanta patet rerum serie ς, atque omne futurum Nititur in lucem vocemque petentia fata Luctantur non prima dies, non ultima mundi, Non modus Oceani, numerus non deerat aereuae. Talis in Euboico vates Cuman recessu, Indignata suum multis servire furorem Gentibus, ex tanta fatorum strage superba Excerpsit Romana manu sic plena laborat Phemonoe Phoebo , dum te consultor operi
Castalia tellure Dei vix invenit, Appi,
Inter fata diu quaerens tam magna latentetra Spumea tunc primum rabies e fana per ora
Effluit, gemitus, anhelo clara meatu Murmura tunc maestus vastis ululatus in antr7s, Extremaeque sonant domita iam virgine Voces. Effugis ingentes, tanti discriminis expers, Bellorum Romane minas solusque quietem Euboici vasta lateris convalle tenebis . Cetera suppresssit, faucesque obstruxit Apollo Custodes tripode fatorum, arcanaqSe mundi, Tuque potens veri Paean, nullumque suturi Superis celate diem , suprema ruentis Imperii, caesosque duces , seneta regum. Et tot in Hesperio collapsa sanguine gentes Cur aperire times an nondum numina tantum Decrevere nefas', adhuc dubitantibus astris Pompeii damnare caput, tot ita tenentur λUindicis an gladii facinus, poenasque furorum, Regnaque ad ultores iterum redeuntia Brutos Ur peragat Ortuna, tacesse tunc pectore vatis Impactae cessere seres, exclusaque templis Prosiluit perstat rabies , nec cunista locuta est. Quem non emisit, superest Deus . ille seroces
Torquet adhuc OculoS, totoque agantia caelo Lumina nunc vultu pavido, nunc torva mi uaci.
Stat numquam facie; rubor igireus inficit ora, Li Uentesque genas . nec, qui let esset timenti, Terribili sed pallor inest, nec sessa quiescunt Corda; sed ut tumidus Boreae post flamina pontus Rauca gemit sic multa levant suspiria vatem Dumque a luce sacra, qua vidit Eata, refertur Ad vulgare jubar, mediae venere tenebrae. Immisit Stygiam Paean in viscera Lethen, Quae raperet secreta Deum . tum pectore erum Fugit, Mad Phoebi tripodas rediere futura: Vixque resecta cadit nec te vicinia leti
Territat ambiguis frustratum sortibus Appi.
56쪽
Iure sed incerto mundi, subsidere regnum Chalcidos liboicae vana spe rapte parabas. Heu denien , nullum belli sentire fragorem, Tot mundi caruisse malis , praestare Deorum Exceptri quis morte potest secreta tenebis Litoli, Euboici memorando condite busto, Qua in aris angustat Auces saxosa Carvstos Et tumidis infesta colit qua numina Rhananus, Arctatus rapido fervet qua gurgite pontus, Eu ipusque trahit, cursu in murantibus undis, Chalcidicas puppe ad iniquam classibus Aulim. Interea domitis Caesar remeabat Iberis, Victrices aquilas alium laturus in orbem Cum prope fatorum tantos per prospera cursus Avertere Dei . nullo nam Marte subactus Intra castrorum timuit tentoria uictor Perdere successus scelerum cum paene deles Per tot bella manus satiatae sanguine tandem Destituere ducem seu moesto classica paulum
Intermissa sono , claususque, frigidus ensis, Expulerat belli serias seu praemia miles,
J u:n majora petit, damnat causamque, ducemque, Et scelere imbutos etiam nunc venditat enses.
Haud magis expertus discrimine Caesar in ullo est, Quam non e stabili, tremulo sed culmine cuncta Despiceret, staretque super titubantia fultus Tot raptis truncus manibus, gladioque relidius Paene suo, qui tot gentes in bella trahebat, Scit non esse ducis strictos, sed militis, lases.
Non pavid una jam murmur erat, nec pectore tecto Ira latens nam quae dubias constringere mentes
Caussa solet, dum quisque pavet, quibus ipse timori est,
Seq.: putat solum regnorum injusta gravari, Haud retinet . quippe ipsa metus exolverat audax Turba suos quidquid multis peccatur, inultum est Effudere minas: Liceat discedere, Caesar, A rabie scelerum quaeris terraque marique His serrum jugulis, animasque effundere viles
Quolibet hoste paras : Artena tibi Gallia nostri Eripuit: partem duris Hispania bellis
Pars acet Hesperi x totoque exercitus orbe Te vineente perit . Terris sudisse cruore in
Quid juvat Ardiois, Rhodano Rheno lue subactis rTotoni hi pro bellis bellum civile dedi sit.
Cepimus expulso patriae cum testa Sen. t l,
Quos hominum , vel quos licuit spoliare Deorum λImus in omne neris, manibus, serioque nocentes ,
Paupertate pii finis quis iteritur armis ἐQuid latis est , si Ronra parum t jam respice canos Invalidasque manuq inanes cerne lacertos Usus abit vitae bellis consumsimus aevum. Ad mortem dimitte senes en improba vota: Non duro liceat morientia cespite membra Ponere, non anima galeam fugiente ferire,
At lue oculos morti lauturam quaerere dextram,
Conjugis illabi lacrimis, unique paratum Scire rogum liceat morbis mire senectam . Sit praeter gladios aliquod sub Caesare fatum. Quid, velut ignaros ad que portenta paremur, Spe trahis us a te adeo soli civilibus armis Nescimus cujus sceleris sit maxima merces
Nil adium est belli , si nondum comperit istas
omni posse manus nec sis, nec vincula juris Hoc audere vetant. Rheni mihi Caesar in undis Dux erat, hic socius . Facinus quos inquinat, aequat.
Adde, quod ingrato meritorum judice virtus
Nostra perit quidquid gerimus, fortuna vocatur. Nos satum sciat esse suum licet omne eorum obsequium speres, irato milite, Caesar Pax erit. Haec fatus, totis discurrere castris Coeperat, infestoque ducem deposcere vultu. Sic eat, o Superi, quando pietasque, fidesque Destituunt, moresque malos sperare relictum est Finem civili faciat discordia bello. Quem non ille ducem potuit terrere tumultus Fata sed in praeceps solitus demittere Caesar,
Fortunamque suam per summa pericula gaudens Exercere, venit nec dum desaeviat ira, Expectat medios properat tentare furores. Non illis urbes, spoliandaque templa negasset, Tarpe jamque Jovis sedem, matresque Senatus , Passurasque infanda nurus vult omnia Caesar se sev peti, vult praemia Martis amari: Militis indomiti tantum mens sana timetur.
Non pudet, heu Caesar , soli tibi bella placere Iam manibus damnata tuis hos ante pigebit Sanguinisci his serri grave ius erit ipse per omne Fasque nefasque rues lassare, disce sine armis Posse pati liceat scelerum tibi ponere finem. Saeve quid insequeris quid jam nolentibus instas Bellum te civile sugit. Stetit aggere sultus
Cespitis, intrepidus vultu , meruitque timeri Non metuens ; atque haec ira dictante profatur. Qui modo in absentem vultu, dextraque furebas, Miles, habes nudum, promtumque ad vulnera pectus;
Hic suge, si belli finis placet, ense relicto.
Detegit imbelles animos nil sortiter ausa Seditio, tantumque fugam meditata juventus, Ae ducis invicti rebus lassata secundis. Vadite, meque meis ad bella relinquit satis.
Invenient haec arma manus, vobisque repulsis Tot reddet fortuna viros, quot tela vacabunt.
Anne fugam Magni tanta cum classe sequuntur Hesperiae gentes , nobis lictoria turbam Non dabit, impulsi tantum quae praemia belli Auserat, bellri rapta mercede laboris,
Lauriferos nullo comitetur vulnere currus ἐUos desecta senes, ex h. iustaque sanguine turba Cerneris nostros iam plebs Romana triumphos Caesaris an cursus vestrae sentire putatis Damnum posse fugae veluti si cuncta minentur Flumina, quos miscent pelago, subducere sentes, No magis ablatis umquam decresceret aequor,
Qt..im nunc crescit, aquis an vos momenta putatis
Ulla dedisse mihi numquam sic cura Deorum
Se premit, ut vestrae morti, vestraeque saluti Fata vacent proceruna motus haec cuncta sequuntur.
Humanum paucis vivit genus orbis Iberi Horror, Areloi, nostro sub nomine miles, Pompeio certe fugere duce sortis in armis
aesarei Labienus erat: nunc transfuga vilis um duce praelato terras , atque auora lustrat
Nec melior mihi vestra fides, si bella re hoste,
Nec duce me geritis . quisquis mea signa relinquit, Ne Pompeianis tradit sua partibus arina, Hic numquam vult esse meus. sunt ista profecto Curae castra eis, qui me committere tantis , Non nisi mutato voluerunt milite, bellis Heu, quantum Fortuna humeris i in pondere sessis
Antii litur onus sperantes omnia dextriis Exarmare datur, Quibus hic non sulficit orbis.
I. in certe niihi belli gera: discedite castris
57쪽
Tradite nostra viris ignavi signa Quirites.
At paucos, quibus haec rabies auctoribus arsit, Non Caesar, sed poena tenet procumbite terrae: Infidumque caput seriendaque tendite colla. Et tu, quo solo stabunt jam robore castra, Tiro rudis, specta poenas. disce serire, Disce mori. Tremuit saeva sub voce minantis Vulgus iners unumque caput tam magna juventus Privatum factura timeo velut ensibus ipsis Imperet, invito moturus milite ferrum. Ipse pavet, ne tela sibi dextraeque negentur Ad scelus hoc, Caesar : vicit patientia saevi Spem ducis, jugulos, non tantum praestitit enses. Nil magis, assuetas sceleri quam perdere mentes, Atque perire, timet tam diro foederis ictu Parta quies, poenaque redit placata juventus. Brundusium decimis iubet hanc attingere castris, Et cunctas revocare rates, quas avius Hydrus, Alitiquusque Taras, secretaque litora Leucae, Quas recipit Salapina palus, subdita Sipus Montibus Ausoniam qua torquens frugifer oram, Dalmatico Boreae, Calabroque obnoxius Austro Appulus Adriacas exit Garganus in undas. Ipse petit trepidam tutus sine milite Romam, Iam doctam servire togae populoque precanti Scilicet indulgens , summum Dictator honorem
Contigit, laetos secit se Consule fastos.
Namque omnes voces per quas iam tempore tanto Mentimur dominis, haec primum repperit aetas,
Qua sibi ne ferri ius ullum Caesar abesset, Ausonias voluit gladiis miscere secures. Addidit Masces aquilis,' nomen inane Imperii rapiens, signavit tempora digna
Moesta nota nam quo melius Pharsalicus annus Contule notus erit fingit solemnia campus, Et non admissae dirimit suffragia plebis, Decantatque tribus, WVana versat in urna. Nec caelum servare licet tonat Augure surdo, Et laetae jurantur aves, bubone sinistro. Inde perit primum quondam veneranda potestas
Iuris inops careat tantum ne nomine tempuS,
Menstruus in fastos distinguit saecula Consul. Nec non Iliacae nunte quod praesidet Albae Haud meritum Latio solennia sacra subacto, Vidit flammifera consectas nocte Latinas. Inde rapit cursus, , quae piger Appulus arva Deseruit rastris, merti tradicit herbae, Ocyorin caeli flammis tigride ceta Transcurrit curvique tenens Minoia tecta Brundusii, clausas ventis brumalibus undas Invenit, pavidas hiberno sidere classes. Turpe duci visum est, rapiendi tempora belli
In iegnes haesisse moras, portuque teneri, Dum pateat tutum vel non felicibus aequor. Expertes animos pelagi sic robore complet: Fortius hiberni flatus , caelumque fretumque Cum cepere, tenent, quam flos incumbere certos Perfida nubiferi vetat incol.Itantia veris. Nec maris anfractus, lustrandaque litora nobis, Sed recti fluctus, soloque Aquilone secandi. Hic utinam summi curvent carchesia mali, Incumbatque furens, Graia ad mania perflet, Ne Pompeiani Phaeacum e litore toto Languida jactatis comprendant carbasa remis, Rumpite, quae retinent felices vincula proraS.
.m dudum nubes, Maev s perdimus undas.
Sideret prima poli Phoebo labente sub undas
Exierant, luna sua jam secerat umbras Cum pariter solvere rates, totosque rudentes Laxavere sinus: flexo navita cornu Obliqua laevo pede carbasa , summaque panderis Suppar velorum peritura colligit auras Ut primum levior propellere lintea ventua Incipit, exiguumque tument mox reddita malo in mediam cecidere ratem terraque relicta
Non valet ipsa sequi puppes, quae vexerat aura 'quora lenta jacent alto torpore ligata. Pigrius immotis , sere paludibus undae, Sic stat iners Scythicas astringens Bosphorus undas, Cum glacie retinente fretum non impulit Ister,
Immensumque gelu tegitur mare comprimit unda. Deprendit quascumque rates nec pervia velis Equora frangit eques, fluctuque late ut sonantem Orbita migrantis cindit Maeotida Bess. Saeva quies pelagi, custoque ignava prosunda Stagna acentis aquae veluti deserta rigente H quora natura cessant, Pontusque vetustas Oblitus servare vices, non commeat aestu Non horrore premit non Solis imagine vibrat. Casibus innumeris fixae patuere carinae. Illinc infestae classes, cinertia tonsis Equora moturae gravis hinc languore profundi Obsessis ventura fames nova vota timori Sunt inventa novo, fluctus, nimiasque precari
Uentorum vires, dum se torpetvibus unda Excutiat stagnis, sit mare nubila nusquam, Undarumque minae caelo languente, fretoque Naufragii spes omnis abit sed nocte sugata Laesum nube diem jubar extulit, imaque sensim Concussit pelagi, movitque Ceraunia nautis. Inde rapi cepere rates, atque aequora classem Curva sequi, quae iam vento, fluctuque secundo Lapsa Palaestinas uncis confixit arenas. Prima duces vidit unctis consistere castris Tellus, quam Io lucer Genusus, quam mollior Apsus Circumeunt ripis Apso gestare carinas Causa palus, leni quam fallens egerit unda. At Genusum nunc sole nives, nunc imbre solutae Praecipitant neuter longo se gurgite lassat, Sed minimum terrae vicin litore novit. Hoc Fortuna loco tantae duo nomina famae Composuit miserique sui spes irrita mundi, Posse duces parva campi statione diremtos
Admotum damnare usas nam cernere vultus,
Et voces audire datur : multosque per annos Dilectus tibi, Magne, socer, post pignora tanta, Sanguinis infausti sobolem, mortemque nepotis, Te nisi Niliaca propius non vidit arena. Caesaris attonitam miscenda ad praelia mentem Ferre moras scelerum partes iussere relictae Ductor erat cunctis audax Antonius armis. Jam tum civili meditatus Leucada bello. Illum saepe minis Caesar, precibusque morantem Evocat O mundi tantorum causa malorum, ut Superos, fata tenes ' sunt cetera cursu Acta meo, summam rapti per prospera belli Te poscit Fortuna manum num rupta vadosis Syrtibus incerto Libye nos dividit aestu Numquid inexperto tua credimus arma profundo Inque novos traheris casus ignave, venire
Te Caesar, non ire, jubet prior ipse per hostes Perculsi medias alieni juris arenas.
58쪽
Tu mea castra times pereuntia tenrpora fati Conqueror : in ventos impendo vota fiet uinque. Ne retine dubium cupientes ire per aequor 'Si bene nota mihi est, ad Caestris arma juventus Naufragio venisse volet . iam voce doloris Utendum est: non ex aequo diviti rus orbem. Epirum Caesarque tenet, totusque Senatus Ausoniam tu solus habes his terque, quaterque Vocibus excitum postquam cessire videbat, Dum se deesse eis, at non sibi numina, credit: Sponte per incautas audet tentare tenebras, Quod jussit timuere, fretum temeraria prono Expertus cessisse deo : fluctusque verendos Classibus, exigua sperat superare earina. Solverat armorum sessas nox languida curas . Parta quie miseris , in quorum pectora somno Dat vires fortuna minor iam castra silebant: Tertia iam vigiles commoverat hora secundos:
Gesar sollicito per vasta silentia gressu
Vix fimulis audenda parat cunis iisque relictis, Sola placet Fortuna comes tentoria postquam Egressus vigilum, somno cedemia membra Transsiluit, questus tacite quod ille re posset: Litora curva legit, primisque invenit in undis Rupibus exesis haerentem sun carinam. I ectorem , dominumque ratis secura tenebat Haud procul inde domus, non ullo robore sulta, Sed sterili iunco, canna lue intexta palustri Et latus inversa nudum munita phaselo Haec Caesar bis terque manu quassantia tectum Limina commovit molli consurgit Amyclas, Quem dabat alga , toro. Quis nam mea naufragus, inquit Tetha petit aut quem nostrae Fortuna coegit Auxilium sperare case ' Sic satus, ab alto
Aggere jam tepidae sublato fune favillae,
Scintillam tenuem commotos pavit in ignes, Secutus belli praedam civili biis armis
Scit non esse casas o Vit e tuta se cultas
Pauperis, angustique lares munera nondum Intellecta deum quibus hoc contingere templis, in ut potuit muris, nullo trepidare tumulta .rsarea pulsante manu tum poste re luto, J ux ait: Expecta votis majora modestis, Spesque tuas laxa , juvenis si jussa secutu tNe vehis Hesperiam, non ultra undia carinae Debebis, manibusque inope in duxisse senectam. Ne cessa praebere deo tua sata, volenti Zngustos opibus subitis implaue Penates Sic itur quamqua in plebeio te ius amictu, Indocili privata loqtii tum pauper Amyclas IA ulta quidem prohibent nocturno credere ponto. Nam sol non rutilas deduxit in aequora nubes, Concordesque tulit radios : Noton altera Phoebi, Altera pars Borean diducta luce vocabat. Orbe quoque exhaustus medio languensque recessit, Spectantes oculos in nrmo lumine passus. Lunaque non gracili surrexit luci a cornis,
Aut orbis in edit puros exesa ccessus Nec duxit reflo tenuata cacumina cornu Veii torumque nota rubuit: tum lurida pallens
Ora tulit vultu sub nubem tristis ituro. Sed utilii nec notus nemorum , nec litoris ictus, Nec placet incertus, qui provocat aequora. Delphin
Rut sic citru quod mergus ira quodque ausa volare Ardea sublimis penne confisa natanti
Quodque caput spargens undis, velut occupet iidbrem,
Instabili gressu metitur litor cornix.
Sed si magnarum poscunt discrimina rerum , . Haud dubitem praebere manus: vel litora tanga inlusi. , vel hoc potius pelagus, flatusque negabunt. Haec satur, solvensque ratem dat carbasa venti e Ad quorum motu non solum lapsa per altum Aera dispersos traxere cadentia sulcos Sidera sed summis etiam quae fixa tenet: tur Astra polis, sunt visa quati. 3iger inficit horror
Terga maris longo et multa volumina tracta is studit a i minax flatusque incerta laturi, Turbida testantur conceptos aequor Uentos.
Tunc restor trepidae fatur ratis: Aspice flavum Quanta paetet pelagus: Zephyrus ne intendat, an Eurias i Incertum est suppim dubius ferit undique pontus: Nubibus,, caelo Notus est . si muri cura cnti
Consulimus, Cori verrent mare gurgite tanto, Nec ratis Hesperias Anget nec naufragu Pi M. Desperare viam is vetito convertere ursus
Sola salus. liceat vexata litora puppe Prendere, ne longe nimium sit proxiina telles Fisus cuncta sibi sessura pericula Caelar,
Sperne mi iras, inquit, pelagi, Ventoque furetiri Trade inum . Itali in ii .el auctore reculas, Me pete . Ola titri causa H est justa timoris, Ueeiorem non nosse tuum , quem numina numquam Destituunt de quo male tunc Fortuna meretur, Cum post vota venit : medias e rumpe procellas Tutela secure mea . . caeli iste fretique,
Non puppis nostrae labor est hanc Caesare pressam fluctu defendet onus nec longa urori
Ventorum saevo dabitur mora proderit undis Illa ratis, nec flecte manus fuge proxima velis Litora tum Calabro portu te crede potituria,
Cum jam non poterit puppi, nostraeque saluti Altera terra dari quid tanta strage paretur Ignoras quae xit pes agi, caelique tumultu Quid pr.esie Fortuna mihi. Nun plura locuto Avulla laceros ei cussa puppe rudentes Turbo rapax , fragilemque supervolitantia ritum Uela tulit sonuit , visis compagibus alnus.
Inde ruunt toto concita pericula mundo. Primus ab Oceani caput exeris Atlanteo, Core, a ovens ae Ilus jam te tolle iue urebat Pontus, in scopulos totas erexerat undra
Occurrit gelidus Boreas, pelagusque retundit:
Et dubiusn pendet vento cui pareat aequor.
Sed Scythici vicit rabie Aquilo: iis, Mundas
Torsit, Mab: rulas penitus vada fecit arenas. Nec perfert pontum Boreas ad saxa, suumque In fluctus Cori tangit .are: n: Otaque Olsuntis quora sub lii ii etiam coircurrere ventis Non Euri cessalse minas, non inabribus atrum
otii iacuisse Notum sub carcere saxi
Crediderim: cuncto solita de parte ruentes Defendisse sitas violento turbine terias, Sic pelagus mansiit loco nam parva procellis Equora rapta serunt gea transiit in undas Tyrrheuum sonat Ionio vagus Adria ponto. Ah quoties frustra pullatos aequore naOntes
Obruit illa die. quam cella cacumina pessu in Tellus victa dediti non ullo litore surgunt Tam validi fluetus , alioque ex orbe voluti
ni agno venete arari , a tandumque coercens
Monstriferos agit unda sinus sic ei stor Olympi
Cuspide staterna lassatum in saecula fulmen
59쪽
Adiuvit, regnoque accessi, terra secundo,
Cum mare convolvit gentes, cum litora Tethys Noluit ulla pati, caelo contenta teneri. Tunc quoque tanta mari moles crevisset in astra,
Ni Superum rector pressisset nubibus undaS. Non caeli nox illa fuit: latet obstitus aer Infernae pallore domus, nimbisque gravatuSDeprimitur, fluctusque in nubibus accipit imbrem .
Lux etiam metuenda perit, nec fulgura curiunt
Clara, sed obscurum nimbosus dissilit aer.
Tunc Superum convexa tremunt, atque arduu axis Insonuit, motaque poli conapage laborant Extimuit Natura chaos rupisse videntiar Concordes elementa n)oras, rursusque redire Nox manes mistura Deis spes una salutis, Quod tanta mundi nondum petiere ruina. Quantum Leucadio placidus de vertice pontus Despicitur; tantum nautae videre trementeSFluctibus e summis praeceps mare cumque tumente SRursus hiant undae, vix eminet aequore malus. Nubila tanguntur velis, cierra carina. Nam pelagus , qua parte sedet, non celat arenam
Exhaunum in cumulos, omnisque in fluctibus unda est. Artis opem vicere metuo nescitque magister Quam frangat, cui cedat aquae discordia Ponti Succurrit miseris, fluctusque evertere pupp:m Non valet in fluctus, victum latus unda repellens Ei igit, atque Omni surgit ratis ardua Vento. on humilem Sasona vadis, non litora curvae Thessalia saxosa pavent, orae pM malignos Ain braciae portus scopulos a Ceraunia nautaebum in timent. credit jam digna pericula Caesar Fatis esse suis. Tantusne egeriere, di XIt,
Me Superis labor est parva quem puppe sedentem Tam magno petiere mari si gloria leti Est pelago donata mei, bellisque negamur, Durepidus, quamcumque datis Llii numina, mortem Accipiam licet ingentes abruperit actus Festinata dies fatis, sat magna peregi. Arectoas domui gentes inimica subegi Arma metu vidit Magnum mihi Roma secundum Iusta plebe tuli fasces per bella negatOS: Nulla bis aberit titulis Romana potestas. Nessei et hoc quisquam, nisi tu, quae sola meorum
Conscci votoruin es me, quamvis plenus honorum,
Et lictator eam Stygias mons ni ad umbras,
Privatum, Fortuna, mori mihi funere nullo Est opus, o Supe: i lacerum retinete cadaver
Fluctibus in mediis : desint nihi busta, rogusque,
Dum metuar se iΓper, terraque expecter ab onmi.
Haec fatum decimus , dictu mirabile, fluctus Invalicia cum puppe levat nec rursus ab alto
Aggere deiecit pelagi, sed pertulit unda, Scruposisque angusta vacant ubi litora saxis,
Imposuit terrae pariter tot regna, Di urbes Fortunamque sua ni tacta tellure recepit.
Sed non tam remeans Caesar jam luce propinquae, Quam tacita sua castra fuga , comitesque fefellit. Circumsuta duci flevit, et hi tuque suorum, Et non ingratis incessit turba querelis. Quo te dure tulit virtus te ineraria Caesar 'Aut quae nos viles alii mas in Bia relinquens, Invitis pugenda dabas tua membra procellis λCum tot iii hac anima populorum vita , salusque
Pendeat, tantus caput hoc sibi secerit orbis, Saevitia est voluisse mori nullus Ire tuoruin
Emeruit comitum, fatis non posse superstes Esse tui. cum te rapetet mare, corpora segnis Nostra sopor tenuit pudet heu . tibi caussa petendae Haec fuit Hesperiae vis una est committere quemquam Tam saevo crudele marise sors ultima rerum In dubios casus, prona pericula mortis Praecipitare solet mundi jam summa tenentem Permisisse mari tantum quid numina lassas
Sufficit ad fatum belli favor iste, laborque
Fortunae, quod te nostris impegit arenis Hi ne usus placuere Deum , non redior ut orbis,
Nec dominus rerum . sed felix naufragus esses λTalia a Stantes, discussa nocte, uerenus Oppressit cum sole dies, fessiamque tumentes Composuit pelagus Ventis patientibus undas. Nec non Hesperii lassatus, fluctibus aequor
Ut videre duces, purumque insurgere melo Fracturum pelagus Boream , solvere carinas, Quas ventus, oelaeque pari moderamines dextrae Permistas habuere diu: datumque per aequor, Ut terrestre, coit, consertis puppibus, agmen. Sed nox saeva modum venti, Velique tenorem Eripuit nautis, excussitque ordine puppes. Strymon sic gelidum, bruma pellente , relinquunt Poturae te, Nile, grues , primoque volatu Estingunt varias, casu monitrante, figuraS Mox ubi percusti tensas Notus altior alas Conscisos temere inam istae glomerantur in orbes, Et turbata perit dispersis littera penni q. Cum prsmum redeunte die violentior aer Puppibus incubuit, Phoebaeo concitus ortu, Praetereunt frustra tentati litora Lissi, Nymphaeumque tenent, nudas Aquilonibus unda. . Succedens Boreae jam portum fecerat Auster.
Undique collatis in robur Caesaris armis, Summa videns duri Magnus discrimina Martis Jam castris instare ais seponere tutum Conjugii decrevit Onus, Lesboque remota,
Te procul a saevi strepitu Cornelia belli
Occulere . heu vastum mentes dominatur in aequas
Justa Venus dubium ' trepidamque ad praelia, Magne, Te quoque secit amor quod nolles stare sub ictu
Fortunae, quo mundus erat, Romanaque fata, conjux bla fuit mentem at Verba paratam Destituunt, blandaeque juvat Ventura trahentem
Indulgere morae, tempus subducere fatis. Nocte sub extrema, pulli torpore quietis, Dum fovet amplexu gravidui Cornelia curis Pectus, laverti petit oscula grata mariti:
Humentes mirata genas, percussaque .Eco
Uulnere, non audet fientem dephendere Magnum Ille gemens , Non nunc, vita mihi dulcior, inquit, Cum taedet vitae , lato sed tempore, Onjux, Uenit maesta dies, quam nimi utraque parumque Distulimus. iam totus adest in praelia Caesar. Cedenduir est bellis quor uin tibi tuta latebra
Lesbos erit desiiste preces tentare : negavi Jam mihi non longos a in patiere recessuS. Pr.ecipites aderunt casus properante ruina,
Summae a.dunt satis est audisse pericula Magni, Meque tuus decepit amor, civilia bella Si spe stare potes . nam muciant Arte parato Securos cepisse pudet cum coniuge Onan OS, Eque tuo, miserum quatient cum classica mundum, Surrexisse sinu. Vereor civilibus armis Pompejum nullo tristem committere damno. Tutior
60쪽
Tutior interea populis, tutior omni
Rege late, positamque procul fortuna mariti Uia tota te mole reinat si numina nostras I inpulerint acies, maneat pars optima Magni; Sitque naihi, si lata premant, victorque cruentus,
Quo fugisse velim. Vix tantum infirma dolorem Cepit S attonito cesserunt pectore sensus
Tandem ut vox moestas potuit proserre querelas:
Iui mihi de fatis thalami, Superisque relictum est,
Magne , queri nostros non rumpit funus amoreS,
Nec diri a summa rogi sed sorte frequentici Plebejaque nimis careo dimissa marito Hostiis ad adventum rumpamus cedera tedae: Plaeemus Socerum sic est tibi cognita, Magne,
Plostra fides credisne aliquid mihi tutius esse,
Quam tibi nonne lini casu pendemus a uiro Pulminibus me saeve jubes, tantaeque ruinta Absentem praestare caput i secura videtur Sors tibi, cum facias etiam nunc vota, periue, Ut nolim servire malis : sed morte parata, Te sequar ad manes seria dum custa remotas
Fam prorui terras, vivam tibi nempe superstes. Adde, quod assuescis fatis, tantumque dolorem Crudelis me erre doces . ignosce fatenti: Posse pati, timeo quod si sunt vota, eisque
Audio , eventus rerum sciet ultima conju . Sollicitam rupes jam te id ore tenebunt,
Et puppi iri, quae fata feret tam laeta, timebo. Nec solvent audita metus mihi prospera belli, Cum vacuis proiecta locis a Caesare possun et fugiente capi notescent litora clari Nominis exilio , positaque ibi conjuge 'gni, Quis Mit; lenaeas poterit nescire latebras λIlo precor extremum, si nil tibi victa relinquent
Tutius arma fuga, cum te commiseris undis,
Quolibet infaustam potius deflecte carinam
Litori biis quaerere meis. Sic fata relictis Exiluit stratis inens, tormentaque nunRVult disterre mora non moesti pectora Magni Sustinet amplexu dulci, non colla tenere Extremusque perit tam longi fructus amoris: Praecipitantque suos luctus neuterque recedenῖ Sustinuit dixisse vale, vitamque per omnem ulla fuit tam moesta dies . nam cetera damna Durata jam mente malis, firmaque tulerunt. Labitur infelix, manibusque excepta suorum
Fertur ad aequoreas, ac se prosternit, arenas,
Litoraque ripla tenet, tandenique illata carinae est Non si in selix patriam portuique reliquit
Hesperio , saevi premerent cum Caelaris arma
Fida comes Magni vadis duce uola relicto, Pompeiumque fugis quae nox tibi proxima venit, Insomnis viduo tum primum rigida lecto,
Atque insueta quies uni, nudumque marito Non haerente latus somno quam saepe gravata Deceptis vacuuin manibus complexa cubile est, Atque oblita fugae quaesivit nocte raritum Nam, quamvis flamma tacitas urente medullas, Plon juvat in toto corpus ac fare cubili: Servatur pars illa tori caruisse timebat 'ona pejo sed non ni peri .im laeta arabant. lnst .abat, miserae Magnum ouae redderet, hora.
Postquam castra duces, pugnae jam mente propinqui,
Impoluere Iugi S, admotaque cominus arma,
Parque iuuin videre Dei, capere omnia Caesar Moeni. Grajorum pernit, Martemque secundum Jam nisi de genero fatis debere recusat. Funestam mundo votis petit Omnibus horam, In calum quae cuncta erat placet alea fati
Alterutrum meriura caput ter collibus omnes
Explicuit turmas, signa minantia pugnam, Testatus numquam Latiae se deesse ruinae. Ut videt ad nullos exciri posse tumultus In pugnam generunt, sed clauso fidere vallo, Signa movet, tectuique via damnosa per arva Dyrrhichii praeceps rapiendas tendit a arces. Hoc iter aequoreo praecepit limite Magnus, Quemque vocat collem Taulantius incola Petram , Ii1sedit castris, Ephyreaque moenia servat, Defendens tutam vel biis turribus urbem Non opus hanc veterum, nec moles strueta tuetur, Huniatiusque labor facilis, licet ardua tollat, Cedere vel bellis, vel cuncta moventibus annis.
Sed munimen habet nullo quassabile ferro; Naturam, sedemque loci nam clausa profundo Undique praecipiti, scopulisque vomentibus aequor, Exiguo debet, quod non est intula, colli.
Terribiles ratibus iustentant moenia cautes,
Ioniumque furens rapido cum tollitur Austro, Templa, do inOlque quatit, spumatque in culinina pontus . Hinc avidam belli rapuit spes improba mentem Caesaris, ut vastis diffulum collibus hostem Cingeret ignarum, ducto procul aggere valli
Metitur terras oculis: nec cespite tantum
Contentus fragili subitos attollere muros, Irigentes cautes, avulsaque saxa metallis, Grajorumque domos, direptaque moenia transfert. Extruitur, quod non aries impellere Levus, Quod non ulla queat violenti machina belli. Franguntur montes, planumque per ardua Caesar Duetit opus pandit fossas, turritaque stim misDisponit castella iugis, magnoque recessu Amalexus fines, altus nemoro laque tesqua Et silvas, vastaque seras indagine claudit. Non de lunt campi, non desunt pabula Magno,
Crustraque Caesareo circumdatus aggere mutat. Fluinina tot cursus illic exorta fatigant, Illic tersa suos : Operumque ut summa revisat, Defessas Gaeta mediis intermanet agri q. Nunc vetus Iliacos attollat fabula inuros,
Adscribatque Dei fragili circumdata testa Moenia mirentur refugi Babylonia Parthi. En quantum Tigris, quantum celer ambit Orontes, Assyriis quantum populis telluris Eo e Sullicit in regnum, subit uni bellique tumultu
Raptu in lautit Opus tanti periere labores.
Tot potuere manus adjungere Seston Abydo, Ingestoque solo Phryxeunt elidere pontum, Aut Pelopis latis Ephyren abrumpere regnis,
Et ratibus long. flexus donare Maleae, Aut alique in nundi, quamvis Natura negasset, In nelius mutare locum coit area belli Hic alitur sanguis terras fluxurus in omnes, Hiem Thessalicae clades, Libycaeque tenentur ' stuat angusta rabies civilis arena.