장음표시 사용
31쪽
Icimam materiae colluuiem, aut ob qualitatem in como Forma chroda,impedito seminis irrotu, in utero deprauatur ipsiuS 'ς V. tus formatio Secudo autern potest Vitiari alicuius sinu, i. Particulae forma,tacitantes no rec ab obstetraeibus excipiuntur facile siquidem peruertuntur, molles flu xilesq; quum sint aut ruditer 1uioluuntur fasciis, aut lac tabefactum sugunt, aut perperam educantur, silue inepta victu ratione,ssiue exercitiis intempestiuis Crura quippe,ob incumbentium eis corporum ponduS,interduna in exteriorem,i nundin iteriorem parte tor
luentur id i pro natiua ipsorum inclinatione Na quibus rectiora sunt, ordo naturae postulet, magna VParte fiunt vatii vari aute quibUS magis curuata VP vi Misertico enim Vatium, cui in exteriorem partem crus Vertitur Varuna cute conuerso. At postea gadoleverint,sa Nisi qui nisi Pe ob repletionem immodicam, aut ob alimenti penu tui dicatur. Tlam,figuram naturalem permutant, idque primaria ratione. Illud enim in elephantia hoc in tabe perspicuu Elephalui sis.
est. At ob re tutionem neruorum, disistitionem,ind c talis .
amationem aut scirrhum, naturalis membri figura e raparte muscia accidenti vitiatur. Siquidem in iis qui altera parte sunt iis, membrum resoluti membrutrahitura musculis actionem facien trahitur reuotibus at in iis quos in altera parte conuulsit eXercet, oh ζhiu,'
aut phlegmone, aut scirrhus, aut dura cicatriX, pars sa Commisi altona trahitur ah affectis musculis. Cauitates partium alcia rius partis mu- meatus pereunt,Uel offenduntur, ur nimiru coalescat, s b,'d sepuatit conmpentur, aut obstruantur, aut confringantur,et a iiiii aut in sese concidant i facultatis retentricis motu , Constipationis moderatus solet essὰ causa constipationis quemadmo cauti. dum laxitatis,operatio expultricis immodica, retetri UZ it tiSca cis vlanguor. Exasperantur laritia, Maritigantur a spe ''ra nam haec ad formam Vitiatam pertinent' illa qui dem ob acres humores, aut medicamenta abstergetia: haec veroob pinguitudinem succi , Viscositatem Ue. Quineti ferra
Secundi generis, hoe est vitiati numeri, cauta sunt,sit uati causae'
32쪽
quidem numerus sit diminutus, sectho,aut putrefacti , aut immodica refrigeratio: sin autem aliquid supercretaerit, quod non sit e numero partiuna natura constantium, formam i naturalem sortiatiar, abundantia optimae materiae erit causa. Quod si id ipsum prae se syrma non naturalem ferat, materia qualitas non naturalis etiam erit in causa. Vtrobioe tamen vires validas esse oportet. Alioqui nec conformari poterit quod est tile: nec extrudisci vitiosum existit. Natura eni Vtrsim Magnitudine molitur Magnitudo partium augetur Pea enim obiae partis ς Ru a tertium genus constituebamus a copia materia beRPς' η'ς δμῆς nitoriae necnon a potentiae robore imminUitUr ZUtcm
vel putrefac tionem vel denim ob frigefactionem in pessitata gentem Quartum Vero morborum iustrumentaIium ris vitiosa is genus, quod in praua compositione consistit, iterdum de accidat ob repentinam 1 proba I agitationem contingit Pinterdum ob articulorum humiditatem immodica quado ob euersionem superciliorum in ipsis articulis est quum ob relaxationem compositio vitietur, quemadmodum in intemnoru lapsu, quae laXato peritonaeo
histia ' O in scrotum descendunt. Ex his ita l. aliis plurimis occasionibus, organorum compositio peruertitur Nunc verb alteri generis causas examinemus, quod Vtrismiam corporibus similaribus,q instrumentalibus coma solutae sti, niter accidit: id enim est nitatis solutio. Quae quidemtis cauta si carni accidat,Vlcus aut Vulnus Vocatur sua autem os Caries unde I,dicitur vel fractura, vel caries quae ab erodentibus gygdRNI oritur humoribus. Ad capitis ossa complura instituta
Ruptio sit in osse nonnunq etiam contingit, idq; maxime iconuulsi pueris, sub irruente extrinsecus aliquo Violento, alido,ac duro corpore Ad solutionem etiam continui p-tinentis ruptio,& conuulsio haec in neruis, illa in carne consistens quae causam suae generationis habent
33쪽
repelitinum,Validum,ati insequalem motum. Vt igitur paucis expediam, omnium huiusce generis aegritu Anum causae, nonnullae quidem occurrunt extrinsec': 'nonnulli ab ipso corpore emanat. Porro extrinsecae sunt eis Omnia quae percutere, collidere 1, sunt apta .lQMae Veroea corpore emergunt,sunt immodicae inordinateque animalis motiones, ac praeterea humores Vitiosi, erodendi vim possidetes. Hae itam sunt simplices aegritudines similaribus partibus, organicisi communes ac praeterea ipsarum simplices causae. Compositas antem aegritudinum causas, non est admodum inuenire difficile, quumimi ex his quas diximuS, 'stituant.
de Symptoniatum differentilis, Liber unus. Omnis praeter naturam affectus aut morbus est Aisecti Pi
aut morbi causa,aut illius symptoma. Est autem iisex. Horb' affectus quidam praeter naturam, functionem Morbus estis aedens Caeterum differt affectus morbo nam ille' fectus ser Terdem extenditur etiam ad sanoso neutros: hic vero so δ μ'
lum circa aegrotantes Versatur quum nimirum sanita Assectus ti contrarius existat. At abit risu dissidet, quod Grae morbus τι disci pathos Latini passionem appellant. Est enim pas istantis motus qui ab altero fit hi alterum ta ut agentis N 'r' motus dicatur actio Q morus ver eiu quod asse λεο quodcctum est, passio. In summa,ipsum assici, quodammodo modo est idem idem quod pati est. Differt iram ab affectu passio ipsius quod pati tantii ni motionis ratione. Quanaoquidem inioso Ver P 'λ V
ti d mutari, praeterea alterari, omoueri , passi ha initectu, consi. bet generationem in eo vero quod maiaet prorsus a uit in permana festus conssistit. Proprie igitur affectus dicitur passio ia 6δ- . facta. no auteni cluae etiamnuni fit. Sed quemadmodi P H Q IR ς
a a sanos ex aegros ipse allectus Xtenditur, lis etiam oc exienditur. pa;sio quo quidem nomine a morbo similiter dii fert. Rursus affectus ipse alius quidem naturalem actionem efficit: alia vero euertitat labefactat. Est igitur sanitas, sanita quid.
34쪽
naturalis quidam affectus functionis author morbus. autem, affectus praeternaturam, Oblaesae functiois causa Atlassito motu es in materia,qab agenterat,actio Causa quid Verb, ipse motus agentis .Quot autem suapte natura aliquid confert ad eius quod fit generationem, causa Causa multi vocatur qua quidem c ipsa multiplex est. Nam mate ria,utilitas Mopus iastrumentum,initiuna deni uen de pro iaciscitur motus haec omnia causae dicunt. Qriae Chuta,Jhhm Vrbnihil conferunt,sed tamen ab iis quae conferunt eius sine quo seiungi non possunt, haec eiu sine quo non rationeΠ1. DO, obtinaes obtinent Aduerte aurena,aliquid neri per se, idem esse
iςri Per is, quod primδ: ex accidenti verb, quod secundb Vrsias 4 di ' ' digito Vnum calaulum moueat,a quo moueatur c ali
ri; persequidem dicetur mouereprimum ex acciden
Mostorum ti autem secundum. Ad eundem igitur modum, qui aftausae fectus praeter naturam suapte ratione actionem no labefactant,sed per morbos a se productog,ii non mor-M ' primo bi sed morborum cauta sunt appellandi.Morbi enim, ἡ, runt, qui prina laedunt actionem Pore quod morbii
Symphonia e Veluti Vmbra ,sequitur,id morbi symptoma vocatur: quod sequitur quemadmodum functiois Eesio ast aurem sympromta . morbua large sui aptu omnis is naturali statu mutatio ob idq; quicquid alaimair praeter natura accidit, ea signi cario ' ne est symptoma. Quamobrem morbia quadant US quid si etiam symptoma dicitur: si1cutietue causaster naturam Diti eri autem a passione symproma tametsi intenda in idem coeant passio quidem omnino in motu Sympioni Versetur,fitq; interim secudum naturam Symploma abactron verbi non in motu tantum, sed in habitu etiam e per diis 'i '' manetiae ct possit, Omnino prarier naturam. A 'morbo ver b differt, quoniam neq; affectias necessarib est,nem actionem e V necessitate laedit quae sane ad con-
Symploma nil ei dum morbum de syderantur. Porr3 symptornaprie dicium e ta proprie stricte Dinapi, de quibus agere est ani triplex. mus bdifferentia triplici continentur. Alia siquidem iam,
35쪽
er corporis sunt affectus: alia functionum laesio es: alia
ambo haec comitantur Vt sunt excrententorum imo odicarium excretiones, tum suppressiones. Caeter u subactionis sessione priuatio quom mihi in audiatur, que admodu immobilitas, insensibilitas, ait cruditas: quae tu idem actionum laesiones sunt. Has igitur sympto maxim differentias deinceps examinenius, ab actionis larissione auspicati JActionum larisio duplex est Altera enix ad animaletne altera vero ad naturalem functionem Aς
tinet Aetiones siquiden duplices poti Ssimum numera alicia ad natia itur naturalis Videliceto animalis. Rursus animalis di uale inctioni uiditur in sensibilem, motivam, ait gubernatricem. Jς ηςΠ Quprum membrorum singula rursu in alia secantur ij, 'est thiniex Sensibilis quippe animae functio, qui iam differetia sor Sensihisis alaetitur, Visivam cilicet, olfactoriam, gustatoriam, audi functio est qui
toriam atra tactricem. Motitia autem facultas quum 'pi' Motrix Rictio unicum instrumentum habeat, num tantum habet aliam Miniuotionis modum Variatur ramen pro particularium strumentorum instrumentorum diuersitate Ultima functio animae, diuertitate. cuam diximus esse nubernatricem in ima in atricem. Guber Πλωπ2 a, aiae funaio est ratiocinatricem, ac delum memoratricem diducitur, ii lex. Igitur noxae omnium actionum sentiendi, communes
quidem,Vniuersales 3 sunt, insensibilitas,d dissicultas sensus particulares autem, quae instingulis sensibus re Senti dilacisso perititur: quemadmodum in oculis coecitas, o caligo mi laesiones 5 iii auribus tarditaso hebetatio Daim in aliis similiter, 'Hς Pδ ubi videlicet actio abolita est, aut deprauata, aut dimi 'δxςΤ'nuta Caeterum tactus in actione sti'. reliqui sensus, actu u reliqmulto D rauius symptoma quum ab extrinsecus occvr ς 'si '
Iantibu, tum Vel maximUab necti Ous Interioribus, Sensus reliqui solet recipere. Etenim alii sensus, no ab internis, sed ab a tactu, in eme Xternis affectibus in functionibus suis tristantur in irrius Otrista
ne id qujdem per se, sed ex accidenti, dividelicet in se V '' δ t habeant facultatem tangendi. Est enim tactuSomnib' ii, quem possensoriis sensus quida comunis reliqui vertaquatuor sident.
36쪽
Tactus est om suo quis a tantuli est proprius Quamobrem oculi saetas stasu,' pisum graui dolore cruciantur, contristat sensu tari
Sensus collimumendi. At Verb Vigilia & Veternus urat ipsius comunis nis symptoma lensus symptomata. Motricis faculiatis triplex reperiC Vigili , e tur sympronia immobilitas diminutus motus ac de-Mbuici, saeui depra latus. Caeterum deprauatus moi . alius tretatis sympto, Ulu est, alius contaillsitatas, alius palpitas, alius deniq;ma est triplex. Vibrans. Porro si conuellatur Universum corpus alaeq; Motu deprR princeps potentia simul sit impedita, id symproma epi
Asopietita perit omnino motUS,siimulit principes actiones cohi- quid bentur. Haec tam motiva ractionum sunt Viria ProviImaginatrici mium est ut gubernatricium functionum iam offensas DCvix xx tradamus ac primum imaginatricis. Harc enim interdum tota corrumpatur, exoluatur Jῆ, quemaanaodum in caralepsi interdum autem Vitiatur, Ut in delirio est Patio inaffi AEIHm deficit alc debilitatur, quod in lethargo conciricii facilitatis git. Sic etia ratiocinatio,nuc exoluit penitus, ipsum 1; symptomata. symproma est amentiamuc deficit attremittitur,vo' Am xi quid caturn id sumpto ma fatuitas nunc laeditur ac depraua
Delirium quid tur,q Jod symptoma Vocant dzlirium. Plerunq; liqui dem in viri sim simul cosistit delirium tum parum pro-Baliene inter bCimaginando tum parum apte ratiocinando. Est quadu vitiari ima docili taxat in altero. Interdum quippe ratio Viriatur, mi Rupine aio imastinatione sinauratcs memoria illaesa. OUemadmo-
memoria illae sis ussicuti edita Mum etiam ratione JHtegra, contingit tum imaginationem, tum memoriam Vitiari. Qv d autem in memoradi potentia consistant Vitia nemini opinor Obscurum. De animalium tam actionum symptomatis dictum no Natuiali fa biSqUUm sit, ad naturali Um symptomata examinanda uallisingulis nos conuertamus Methodus autem eoruna inueniedo duDie tribuit rum est naturalium facultatum comaillo in quarum
pe 4holii Ungulis upla ruperitur ijmptoma, alterum abolitae functionis, funditioniS: alterum non rite obita , quod duidem hoc ιi rite chiis est duplex: alterum quod in diminui inerum quod in vitiata
37쪽
vitiata actione cossistit. Exemplum autem ponamus in concoctione Ventriculi, quae interdum quid tota corrumpitum interdum remittitur ob imbecillitatem interdum Vitiatur. Quprum primum symptoma dicitur etriculi actis cruditas secundum concoctionis tarditas tertium prati*wmptomae
uitas&Vitium Vocatur. Porro appeti tricis funalonis ebeoctionsitae symptomata sunt abolita appetentia. immodica ci dita pultas. bi cupiditas . Circa nutricationis actionem, si scopum Appetitricis faminime attiaerit atrophia & phthisiis accidunt. Vitia G/i tu sym-
plomata tribus Uidelicet In naqua paacultatem conmaturali his gestis: in animalibus Verca, quindecim. Quod si anima strumentorianεle instrumentum simul & mouendi δε sentiendi vi singin duoderes obtineat, duodeuiginti symptomatum formas har semotomata here poterit. Ventriculus igitur, duodecim sortiri in Animali instri. plomata, quatςnus est cococtionis organum totide J, mento quinde quatenus parissimilaris, quae nutriri desyderat. Siquide cim iessi posset rinnes particulae quae nutrimentum sulcipiunt duode imp ψm δ' cim recipiunt symptomata, nempe triai ut dixi naus)secudum stingulas facultates Ubi videlicet aut nihil tra Similari par hunt aut lanRuide aut vitiose ubi id quod attractum curat imgin
ri lis quae num est,aut non retinent,au laguldC, aut Vlti Oi V V by quod metitum susti iam retinuerunt,aut penitu crudum clinquutat, aut piut duodecisa diminute concoquunt, aut in alienam qualitatem con attribuuntur
uertunt: ubi excrementa ipsa expellere nequeunt, aut symptom/tJ laguide, aut perperam, hoc est, citius aut tardius, d animali expediat. Ex quibus Vtil accidit particula , non Alteratri nonutriri aut imbecilliter,aut perperae vitiose QMod iit' , ventri vero incultatibus isimilarium partichilarum dicimus, μ' i m
id etiam intelligendum est, in iis quae ad instrumenta T
las spectant. Porro alteratri facula asin ventre pruno pratauadi aε.
38쪽
abolita censetur,ubi cibus talis relinquit, qualis assum. plus est. Imbecilla autem dicitur, quae tarde concocmonem absoluit,sicuti deprauata, quae in malignam qualitatem cibos ipsos permutat. At absoluta concoctio dicitur,ubi cibus in qualitateni animati familiarem mu-tatur. Aduertendum tame hoc loco magnopere est alsi rem ter syniplomati, alterum nonnunq succedere. Si quidemum iu ςς xt invitai complectendi tempus cotinuo sequitur dimi Deiectione ei nuta concoctio Praeterea celeris deiectionis ciboruni hora celerem inseparabilia symptomata sunt excrementorum humi Ru sequRnt ditas alimenti I, per corpus imminuta digestio corru Upxςiδ teli iniim sequitur necessari quidem eXcremento uciborum quae NI ' - sequantus tota non necellario Vero mordicatio cri iliatio Atm Morbi, quom horum sane omnium iam diciorum symptomatum, sint causae syna quar in actione oblaesa consistunt,sicutio aliorum duo P -δ 'm rum generuna,scienduini est, morbos causas existerer quae in eoipo' symptomatum quae in corpor consistunt affectibus,rum cosis ut a primae differentiae sunt quatuor. Siquide alia ad visum,fectibuS,prima alia ad odoratum,alia ad gustum, alia denit ad tactum
j iri 'it pectinent. Etenim quae ad Visum spectant,ea sunt quae
consistuntin colore praeter naturam siue is uniuersum corpus occupet,Vt in arcuatis siue aliquam eius partem,Vt in carbunculis. At quae pertinent ad odoratu, ea in respiratu ac perspiratu depreheduntur: Visii, gratia exempli, quod indies expirat e corpore, siue per arteriam asperam, siue per Universam cutim grave olans
ac putre sentiatur . In gustu autem symptomata sunt, omnes sapores qui aegris praeter solitum accidunt: ut si alienas qualitates percipere sibi Videantur. Tangibiles differentiae sunt,ubi ea quae subiiciuntur tactui, g nuinam mutarunt constitutionem Vt si cutis quae an- Naturalia bes, ςRGratia ollis,deprehendatur dura, rigidasti aut e c5nia ex commo ueris. Quum igitur omne quod naturale est, ex como u temperieti da temperatura nascatur Vtim id quod praeter naturas β -- existit,ex aliqua intemperi orietur. Quamobre , uti
39쪽
haec omnia quae diximus, prorsiis praeter natura sint, meritb intemperie feruntur accepta. Atqui intempe Inteperies πυries omnis est morbus ergo liquido constat, has qua m. in motu tuor symptornatu differentias a morbis generatione contrahere. Quae VerbVel excernuntur a corpore, Vel Terinentur in eo praeter naturam Chaec enim ad tertiupertinebant genus sympto matuJaut tota quidem substantia, aut qualitatibus tantum, aut deniq; quantitatibuῖ, a naturae ordine digrediuntur Atm ipsa etiam Vel immediate sequutur morbos, Vel mediate: intercideti. bus scilicet symptomatibus aliis Iam Ver haemorrham molinastiana quod ad excretam substantiam pertiner tot ege quibus modis
nere praeter naturan ,ntq; aut aperto assis osculo,aut fiat. rupto a se,auteros .Etenim Vulnus, ruptura, erosio,
proprii similarium partiti sunt morbi at apertio osculorum, ad instrumenta pertinet. Accidit enim interduipse sanguinis fluor ob retentricis facultatis infirmitatem: interdum quia expultrix immodice mouet non- nun ob utriusq; functionis noxam sic fit etiam muliebre profluuiunn aut ob dicrarum functionum 1ymptomata aut quia sanguis est nimis serosus atl subti- Iis redditusnciendum tamen est, nihil eorum quae tepes tu hoc est ad animalis commodum circa corpus sympt0mat
contingunt tiamsi toto genere praeternaturam sint, vere dici symptoma sequale Vtilest id quod sequitui atq; ad animais
morbum, at in laesione actionis consistit)quum nimi sis commodum rum numquod eorum sit eleganso absoluti opus sitxς' Qxpus naturae, tametsi ad alterum symptomatum genus,ne π' ' ἡ P ad assecrum praeter naturam reduci pOSssit: Ut si san nere praeterataguis per nares, aut haemorrhoida S, comode erumpat turam.
symptomatum causis. Liber primus.1 sensili actione triplex symptomatum genus de sentiendi actio prehenditur. Vnu, quum primum sensus instrum et tum quippiam perpessum est alterum, quum sen im admivit.
40쪽
Crystallinus iend potentia: tertium, quum nainistrantium prima humQx in xi sensus instrumento partium aliqua fuerit ars cra . C
oisinum oculo primum en electa Instrumentum it cryttat Opticis neruis toties humor, qui a coloribus alteratur. Vis lentiendi, inest mali est est quae a cerebro per neruum opticum qui solus mani Di meta festum habet foramen in ipsum descendentem, pro cet dit. Illi Vero gra creatae sunt reliquae ei oculi partes
humo odio of HNil igitur X DUmeracis it laetum, ara Vel male fendi solet in Velihil o in Videbit. Solet crystallinus humor octo ii, temperautus reperaturis a naturae in discedere. At facultas visoria Visoris offenditur,vel neruo arsecto Vel cerebro. Haec atatem, .h1 hsub ρ quatenuissimilaria sunt, octo morborum generibus cofecto, vel cere ictaneum quatenus instrumentalia, tum obstructione, hro. tum aliarum rerum innixu, at Clyade5 diuorrio petinui Solution cQR quod Fidem tam similaribus,dipsis instrumentalibus inuit mesb. semper adest commune: Iam ver b, si crystalloideςhu similatibus S mor peruertatur ad alterum angulorum,haud ita no- instrumetariis tatu digna iuccedet noxa: in Vero vel ad superiora, P ςμ' vel ad inferiora declinet, tuc quicquid cerni rur,dupita humore su , esse Videtur. Illa porro quae ex usu sunt primo instri aut deorsum mento, Variis modis etiam contingit laedi ut puta iratu Peruerso,obie bugineus humor spiritu ue, qui ante crystalloidem lori W4ςnt catur usq; adeli copiosus siti Vt Visoriam facultate im-μ ' pediat aut similiter si forami rhagoidis Vel cla Netur. Vel coarctetur, magis si expediat visioni aut si i aliqua publ11 so,ata diuellaru partem: aut deni prii rumpatur. Caeterum reminis relaxa laxatio illius,sime ab ortu stir, utre postea praeter natura ei semper Vis accesserit,semper visui incommodata. adstrictio autem sui in omQdδt in imminutio iniquidem anatiuitate contracta fuerit thisid dem acutiSssimae Vissioni est causa sua Vero e morbo taliς nativa sit acu coarctatio coligerit,Visionem impedit manifeste: iidj;tissim riuo non quatenus coarctatio est, sed quatenus a pessimis ni est causa: ii causis inducta. At reliquora neutrum sitiae a primo OP
producta tedii Hssi ἐς posteaci qui gem tu est acciderit Vissioni in coamilla in modum notatu dignuna adterre potest. Etenim v bl al-