Epitomes omnium Galeni Pergameni operum, vniuersam illius viri doctrinam, & methodu[m], quàm accuratissimè contine[n]tis, sectio prima-[quarta]

발행: 1548년

분량: 633페이지

출처: archive.org

분류: 생리 & 의학

41쪽

lterum oculum claudimus, dilatatur alterius pupilla, oculo altero stiritus antea ambobus particulatim distributus. Vni sim, cur dila

alterius

uersus in unum confluat Iccirco quibus suffusis altero u oculo clauso pupilla clarior apparet, ii sperare debent Sufiuitii qui fore aliquando,Vt Visum, punctione fa ta, recuperent. I possint se Quibus autem non dilatatur omni spe recuperandi tm recipere,

Usus stitit destituti. Vnde liquidi constat spiritu mali ' φημ'

pupilla amplior fuerit, spiritus implere illa non potest demitti ad ocii quare diffundi ipsum dissolui,dissipari l est necem . Si iς. vero angultior, cogitur & costringitur , ac densior fit

ciritus. At coachis spiritus ostrictusq; ad facilitatem

sensus conducit plurimum Ediuerso dissolutus dissipa milia eddu tusit, sentiendi dissicultatem inducit. Est autern albugi cit ad sensus neu humor Veluti propugnaculum crystallini, cuius et ilit te a dic nonnihil elsentiam iuuat. Quamobrem, si imminuatur ΣΤ ςς-δ, quodammodo, ipse crystallinus arescit ac super ipsuri Albuginei hu rhagoides tunica corrugaturo cocidit: sidit visio ipsa moris usus. ob laedatum nimirum externo lumine,per exigui medium, humori crystallino occurrente. Iam Verb instrurnentum Visionis, citra taedium tolerare splendore n6 potest ob id arrhagoide tunica illi est obiecta migra Rhagoidi ith L. CXistens simul atm coerulea quibus coloribus ocul'io'ς tisssimum recreatur, quem infestauit splendor Verum m. 11 eois, coarctatio pupillae , queadmodum amplitudo, si quide fiatio tiando ab humiditate superflua trahat ortum facilem: sim e facile, quar oro a siccitate quadam ineκpugnabili, desperatam cura d fg 'l 'tionem sortitur. Porr,si rhagoides tunica ita sua con hi ebo si

tinuitate soluatur ut tenuis ille humor prolabatur ad tutio quadovia exteriora, niaxime visio labefactat. Ad haec si humor il sum exolvat. te albugineus se ipso crassior sit redditus, exactam cernendi aciem multo obtusiorem reddet. Qubd si pluri- num aucta sit crassitudo , Visum omnino prohibebit. At si non totum foramen a contento ibi crasso corpore obtenebretur, sed relinquatur eius aliq ia particula

42쪽

pura Videre licebit Lillam externas res , idque nihilo disteriuges antea: sed Vnanaqualibet solam.At si in pupillae

centro exigua cossistat sumisio,imaneant 7 partes quae

in circuitu sunt purae, qui silc sunt affecti, quicquid aspiobiecta quam ciunt id veluti fenestratum putant. Vbi vero humor ad Di cludi ter crystalloidem at ragoidem medius proprium c lorem mutarit,si quidem ad fuscum decimer, arbitrabitur quis se per nebulam vel per fumum etiam Vide re. Sin alio quouis colore inficiatur , hutn qnoc imaginem, ea quae spectant,referet .Praecerea, quibui adeo absoluta est cernendi facultas, ut ne minimum quidevissibile eos latere possit,si1 Vapores a VetricuIo sursuim feralutar,hos symptomata sumisioisinitIta infestabur, videre sane In VnjUςrsum autem,Vel parua, vel magna symptoma ldistantia obie ta accedent,pro ipsius magnitudine affectus. Cui spiri Icta,quibus con tus animalis simulo mulius fuerit,c aethereus is res

ςmSδ quae porro distant,& videre, es discernere potest. CujVerbi aucus quidem fuerit sed purus, is Vt res propianquas plane discernit sic distates haudqua videt. Qusassi humidior simul fuerito multus,res distantes Videt gdem,sed no ad unguem discernit quemadmodum cur humidior simul fuerit&exipuus is nec emaci C ne

pupillae est obiecta ,si crassior densiorii, sit aciem l bznem reddit. Si veri humidior densior fuerit non modo reddit visum obtusum sed etiam essicit, ut qui sic

affectus,putet se per tenebras aut nebulam,aut aporem aliquem,aut i mum res ipsas cernere A sit humores non multitudine sed colore peccauerint, secun Icte ei putant dum eiusdem coloris naturam ipsa ccccutieti oborie nita obiecta tur Proide qui morbo regio labor at quicquid videt, PRl: ς ε pallere arbitratur. Quibus autem ea ceratoidis pars insigniter Vlcerata est,aut Vulnerata si adeb,Vt ipsti vulnus ad iteriora pertingat, ii magna ex parte obccucantur. Vidi tamen equidem puerum, quum iuxta pu-

43쪽

pillam puctus misi et stylo,ssicut aquosus humor efflue Vise remparet, ac tota omnino cornea corrugaretur Visumsicre παπdibile quippiam recuperasse rinstaurato scilicet paula moi effluehac

tim humore qui per Vulnus effluxerat. Soliu etia cor corneaqr inoneae psitus corrugatio qualis senectute confectis solet Omigmatur, semper accidere)ssimi lirer Visum offendit. Caeterum si δἰ t- pupilla simul sit imminuta ,scire licet aquosum quod humorem imminutum existere: sin Ver aequalis permanserit ad solam ceratoidem affectus pertinet. Corneae igitur morbi,si fuerint magni in totum Visionem impe aiunt maxime si et phlegmone, Vel suppuratione, vel scirrho quatenus instrumentum est yifestetur. Inliserens ver membrana phlegmone obsesista, ex ac cidenti quom impedire potest Vissionem At chymosis, Ch ossa. Unguigh, , non X accidenti sed primaria ratione pupillam ipsam obscurant: quemadmodum genarum in Unguis civi.

gentes tumores praeter naturam.

Grauis auditio surditas, animanti euenire solent, Auditu spm aut ob auris partem aliquam, aut ob neruum cerebro P QN ' descendentem aut ob cerebrum ipsum, si ea in parte unde neruus oritur, affectum fuerit. Igitur nerui cerebri 3 offensa in his , haud aliter quia oculorum arsectibus, accidit. Reliquarum Ver partita noxae illis ad portionem respondent Veriam non omnino similis letessio existit. Partes ital ad auditum pertinentes, quatenus similares sunt octo intemperaturis exantur, ac praeterea solutione continui qIairnus autem instrumentales, tum hac, tum obstrumonibus inuaduntur, ob tumorem aliquem praeter naturam,aut ob sordem obtu

rantem auditorium meattam.

Quum autem lingua sit duplici facultate praedita, ac Linguae inesse

per Unam quidem sentiar, per alteram Voluntariem duplicem faueatur contingit sane ipsam aut minime sapores per cylitatem: seni

cipere, aut deprauate idit, ob tunicae, quae illam inuol uit,vel corporis ipsitus,vel mollium neruorum, vel ci'

44쪽

Gustandi vis cerebri partis,unde illi exoriuntur, affectum aliquem D qVM p x praeter naturam. Etenim deprauata saporulaiznotio

corrumpi, aut bilingua alieno quoplam humore tuerit imbuta, euevitiari possit Iaire consueuit. Nam quemadmodum per suffusiones, densu alluci ipsa visoria facultas foris Videtur ea cernere , quae in

is . . ' oculo apparent: iti gustandi Vis, interna lingua affe

ctionem rebus sensibilibus tribuit quemadmodum it, ubi sonum aures percipiunt , nulla re extrinsecus obstrepente sed ipsa circa membranas motione phantas Odorandi sen, mala trRnsim tisti te sotiu esse pris, Quod Vero spectat ad olfactricem potentiam odo-cipium anterio randi sensorium est principium anteriorum cerebri Verum coxςbra' triculorum inseruit autem nasus odoratui simulo re Nasum insem spirationi. Si igitur Vel contundatur ipse se eius ob-xe odoratu struatur meat', id is vel ab humore aliquo,Vel a tumorespirationi re praeter naturam, olfaciendi facultas Vel minus probe odores percipiet,Vel eos omnino non sentiet Obstructiones etiam ossium colatoriorum,praeterea cere Ita endiVi iri membranarum at, adeo illae quae in processibus

iuefactati anteriorum cerebri Uentriculorum muturi ac denim insignes dictarum partium tum colusiones, tum sectiones, olfactricem vim maxime labefaciunt. Ob intemperiem etiam ipsa* partita, solet fieri olfactus vitiosus se ivssiis inest Porro tactus qui sensus communis est omnibus parvmi thv stiis tu ulissensibilibus)varia symptomata recipit: iter quae modi is annumeratur tu haemodia,tu torpor. Est enim haemo de pficiscatur dia dentium stupor qui ob acidos acerbosq; cibos maM e gna ex parte oboritur. Torpor autem in toto corpo- Torpor, assis re contiligere solet ex sentiendi mouendiq, dissiculta M. Op0β μ' te affectus quidam compositus. Qui quidem mani sesth

Moriri solea Videtur tum a refrigeratio e tum a compressione cor porum neruosorum, ac denim a torpedinis marini animalis contactu procedere. VbiVerb citra aliquam huiuscemodi causam ultro torpor acciderit, tunc vel Vitae ignauiam vel ciborum multitudinem crassitie, len

45쪽

titudinem, aut solitae secretionis suppressionem antecessisse necesse est. Igitur eius causa coniuncta, affectus nerui e talis,ut facultatem illi a pricipe parte missam, impedire possit. Atqui impedietur,si neruus meaturali erui ipsi simiquo praeditus Vel obstructus sit vel compressus. Si veta φf thus

ro meatum non habeat, ed Uti Solis radia per aquam, time Galeniuaeremue,transeut eodem modo faculia a principio haeret. Per neruorum corpora permeet,ipsa in transitu praepedietur si ad immodicam crassitudinem neruus ipse peruenerit: id quod illi contingct,aut crassis Viscidisq,

succis nutrit , aut Violento frigore perfrigerat O. Torpescunt etiam nerui,Vbi vel laqueo , Vel manibus constringuntur: aut extrinsecus a Vicinae partis Phlegmone Vel scirrho comprimuntur aut Ubi luxatis fractis uete ossibus fiunt arctiores. Pricipio igitur stupidi fiunt, deinde Oino sensum et motu amittui: qa vitium ipsorum,dicitur paralysiis a torpore sola magni Paralysis a tori tudine differens. Qubdssi omnes occupauerit neruos, PQx sti

repente Universum corpus sensuo motu privabit, suci' cedet is citissima mors,t prohibita sit respiratio Si spi nae pridipium laedat solae partes capitis, quo ad vixerit animans,&sentireo moueri possctunt. Si tamen cere 'er bidui hro quom noxa ipsa acciderit qui sic assiciutur, iis om fm μοῦ

Dium partium perit simulo, motuso sensus Vivere autem possunt Viril tanto tempore, quanto iuunt ii qui praefocati strangulantur. Spina vertain interiori loco affecta nepe sub ea ner/Uorum propagine a quibus thorax attollitur , si quideingens fuerit affectus , partes inferiores omnes subitb Ssentiendi Minouendi facultate priuantur . Si Verbnon ita vehemes affectus videatur,suaporem inducet.

Atm ii sane mortem effugiunt, quandoquidem in ipsis respiratio seruatur At quibus quinta spinae vertebra sp nae quinta .ffecta est,eorum manus omninoo sensumo motum V xxςbx 'M- amittunt Vox autem omnibus illis perit,quibus aspi his

46쪽

VO quibus nar pars qua in ceruice est,fuerit insigniter 1, Porro

Pφxς- qui nerui, dii recte valPt,facilitates entie di suppeditat, ii de lardui ipsam sit affecti fuerintvetete quit partes ali

Naes que nerU Voluntarie mouent piunde sentiedidam ha fili, quoqJ Vi Mediat, duple necessario no Xa ori et X plius Iuniarium ex nerui affectia qua et altera Ade sensum, altera motu ipe Clui prorsus il diei. Interdum in quarunda partium olus voluntarius

.es isti fu,siςV κoluitur sensu prorsus illari sicuti conuerso etianauuod' aedidi a contingit sensum perire,incolurni functione nouedi: omnibus parti Vt in lingua Moculis plane Videre licet, ac breuiter in hiis quope di ibus partibus qua ιγ diuersos neruos,hoc e mollesac Meris nexuQ duros illas facultates recipiunt Ara quibus inebris du

tas defertur ex ipsorum vehen enti aestione functio es ambae labefaciantur. Nam si ablata cute subiectus musculus, qui nudus est,Videatur immobilis sentiat tametangenteS e Xigia a m ei accidisse noxam putadum em nempe cr tantam animalis facultatis partem suscepe-T 'R lati Vi is quanta ad sensum excirandum sussicia : ad muscia , . d.' Vero motum, non item. Quippe tangendi sensus, paTangendi fuit ii aliquid,potius lagere,depreheditur proinde ab exictio cur ab ex gua facultate functio eius perfici potest. At musculo Sua R 'ltRt motus m agendo,non in patiendo actionis eiu caciam Motus cur pili possidςt. I enim totum corpus transferre debet qua rima facultate Obrem plurima indiget facultate animalis Delectati l indigeat autem δc dolor omnibus accidit sensibus sed in oculis Dele tRti minus Q in caeteris euidenter perspicitur in tac o R

sentibus ac Num,luculenti Sisime abia deinceps ut odoratu at 3 hucior, quibus tandem auditus sequitur. Iam Ver affectio praeter naminor adsit. tiaram Violenter at Tatim j, incidens, doloris it Plato DQlQΠ μ' inquit est causa. Vbi vero corpus ad naturalem habi-d si tum redit, idq; rursus affatim, oboritur voluptas. Por , Vςhementes eueniunt in tactu a naturali habitu trasy nautationes ob violentem calidi frigidi I occursum 2 Ap atq; ob eas res, quae contundere,secare, eXtedere, aut

47쪽

. erodere possunt. Nam siccitas humorq, nisi calori Di 2plo in ne gori ue iungant, occursu suo inferre imminina con sueuerunt Caeterum sectio; ruptio dolorem infert, pila ratioe. non Vbi facta estinis1 forte ex accidenti alimio sed ubi

etiamnum ni Iam instria mentiam gustandi, quatenus habet facultatem tangendi, a iam dictis caussis diuellit: quatenus Vero ad gustum proprie pertinet, ab anaaris, Gustandi sensio acidis, acerbis atq3 acribus quandoquidem horum sin xium quibus gula continuudit iidere possunt Atab humoribUS Rcri in et acie, hus resoluti vapores, Vim olfactricem infestant nam vapores inseo ipsi continuum diuellunt Auditum Vociturbat aspe stant. ra, grauis, maxima I 8 celerrima ouemadmoduom Auditum quaerii Violentus strepitus. Visum autem illustrissimi splenis abrdores offendunt corrumpunt , eo O nimium disgre fendant. Senti Passio ita molesta quatenus dichim est, oriri in omnibus sensibus solet dei atio autem illi aduersa a contrariis nascitur causis Etenim Vt cceruleus color tu cruleus coIorcundissimum est oculis pectaculum, ita splendor can- plausti dicans, qualis i Sole cernitur, maximum ipssis dolorem V inferre potest. Post hos secundo loco molestus quidem est color albus delectat vero fuscus nam ille Visiincam essentiam dissoluit hic eam cogit, citra Violeti atra CO D Ab loria quidem niger hoc nomine Vissioni e sentiae aduer qua ratione visatur, cogat ipsa myiolentius vi Vt eam reducat ad sui aduersetur.

Daturalem habitum Caeterruit id quod nigerrimum est, splendidissimo minus Visum offendit, quia crassilo. ri constat substantia , ob id a minus is daciter agit

Quum nimirum omnis res tenuis crassam activitate su Tenuis res omperet. Sic igitur sol ualde tenuis quum si1r protinus Vi

tum dissipat. Quare si quis diu idHISlImi Stenebra Vbi So eu usum Versatus fuerit, postea luci restituatur, occCecabitur diali et . is quodammodo. Merito itaq, coeruleus color, Vt Visio Di iucundissimus est, ira maxit nam quo praeber Utili.

ratem: sed non illi quae a sole discussa fuerit. Huic enim Vtpote iam aegrotanti, contrarium remedium vide-

48쪽

Coler niger,tu licet color niger)est adhibedum ei ver quae sana, sed Rus ceruleus P fatigata est, color coe reus, scia scili, saluberrima spes. II. vi Machila existunt Forr fuscus color, ex albo hi gro fisus conferunt contemperatiS nascitur: coeruleus verb,Vbi cador spledori iunctus,non ita parum in nigrum degenerat de-Colores medii dii siquidem moderatii colores , inquit Plat, e Phe conariis mi contrariis inuicem confusis oriuntur rin auditu Vero. ἡ . non male affecto , Ut iucundissima vδX censetur quae Audi ui bene, lenissim ad tardissimae ita asperrima, citissimaqi,

affecto,&sgro maximam inferre solet molestiam. Vbi autem fatigato, quMFQce tus auditus fuerit,pter lenem ac tardam, exigua quo notities, stamica. At quum aegrotat leuissiima simul tardissima , at CP perquam e igua iisq; multo magis absolutia Sensuum qui silenti ut In hoc sensu manifestior conspicitur delecta maiori volu tio, quia crassiori constat essentia naanifestior, adhuc plateim ntur: si in hoc Voluptas percipitur a sensu olfactus Q ipsius 'μ J εφφ quoqhesentia sit crassior. Etenim Vt aer splendore crat sideant situdine incit, ita Vapori qui extenuatus est humor Vapor est ex aere crassior existit. Atqui splendor ad videndi,ae ad qtenuatra audienci, vapor ad odorandi sensum pertinet: quem admodum ad gustuna natura humida: ad tactum verb, . solidum corpus. Gustulistitur quum a naturali habitu Gustu qm .suo ci delectenti non declinat,maXImam OlUpratem adrerunt omnes succi dulces piguescti, ceu corporis essentiae familiarissimi. Si ver ab aliquo ipsum in stante nuper vitium Pingues succi, contraxerit, pingues. Nam ii exasperatas partes maxieNasperata te an lenire consuerunt. At Vbi iam morbo assicitur, tune muni succi comi rarii iis qui imorbum excitariit, delactare vil dentur Vetriculus etenim Visceribus& venis inseruit seruit viseeti, huiusmodi succo appetens, quales illis sunt necessarii hus atqrvenis. Praecedit tamen iudicium linguae quae iis potissimum delectatur succis, quibus ventriculus indigere Videtur. Consensus aute huiusmodi potisssima causa est vestiens me ipsam membrana Porr odorandi vis, quod ad ea pertinet quae extrinsecus vel voluptatem, vel molestiam

49쪽

adserunt gustandi facultati proportione respodet. At durandio Vapores qui intrinsecus continetur Timolesti fuerint. δpψxς UM:

pollina lentu percipulia aue Vero CA Omnino delectabi sunt tam ies, sensum latent quemadmodum in Visu quoque, Mitti qui vero de auditu, qui in se nullum patiuntur Vehemetem affectu Iectabiles sunt Delectamur in id genus se nisibus ad naturalem habitu ml xent,

Sensus intra is redeuntes: hoc autem At per idonea contraria idoneu nil alia mautem voco id, quod primarioc per se, non per me vehemente padium alterius rei interuentu, fuerit effectus causa. Qua iuntur. re procatarcticae causae impraesentiarum spectandae nos int Iam vero genitales parte proprio quod λ ως Ni Genitalia Linio sensu afficiuntur, Vnde talidissima dita sunt rorum vires. facultate expultrice quidem seminis genitalis, in masculis: in foeminis autem tum hac intesticuli S&femi nariis Vasiis tum attractrice per totum terum. At et 8 φmini ' o

nitalis seminis tum eXcretionem, tum comprehensio heusionec cois ne ingens comitaturo cupiditas, d VoluptaS. Molestia initatur ingent autem quae ex redundate attintus retento semine ori cupiditas, oe tur paulatimo lo nilo temporis tractu incresci Nulla VS δ' ' ae, Molestia ex re autem it pars,quae Vel adeo XasElentΙat, vi princi tento semine.' cipum partium Vtrant pro suarum affectio nummo os ventriculido perinde assiciat, ali orincium Uentriculi , qui sto exquisitissimo '

partis occasione euenire iolent: id lico fortii lege Ab-- quorum 4me olitam vero dissicilem,c deprauatam appetentia, ipsa tuum consorti Perse sustinet. Abolitam Voco appetentiam dum quis φῆς M p

nihil omnino appetat di cilem eam quae est imbecilla. At deprauata,partim ad immoderata cibi potionis q. . exhibitionem Vertitur partim ad alienae quali ratis de suis fetia sisyderium. Etenim quum nutritoria functio no ViraliS, ctionem no ali sed naturalis sit: haud aliter in animalibuq qin plantis a ter perficii anificitur. Iccirco anirnalibus vice terrae fabrefecit natu indlyhMLqWδMra ventriculum, Veluti promptuarium cibi. Addidit in v ii leuis, o super facultatem qua penariam sentiret: Ve animalia pluvium cibi

50쪽

adeibum potionem 1 excitata, eodem implerentUr tepore Vocati iri huiuimodiplenitudinis defyderiit ap-Appetcti sid petentia. Haec ortum habet a penuriae sensu, Quum Venae ex ipso Ventriculo trahunt, Veluti mulgentes, su- Fames quid. genteSit,. Igitur suctionis sensus est famesIPrinali itaq;. sympronia omnium est inanitio Secundum est inanita rumpartium naturalis appetentia. Hanc sequitur per Appetentiam Venas, quae porriguntur in Vetriculum sum O. Deinde. quad' hQἰςxi, suctionis sensus. Postremo ipsa aialis appetentia inritu reddi vel viii Vltima, Q Uam salie functionem aboleri contingit si ii contingat Vel suctionis sensus pereat, Vel suctus non far Vel corpus non inaniatur imbecilla Ver erit,si iam dictae aia rectiones accedere proxime ad abolitionem Videatur. - At deprauata fit appetentia, si v ςhemetiae modum ext tia a quihus cedat Vocaturq a nonnullis canina, ubi vel ob aci- causis profici-di humoris Vitium Ventriculus mordicus infestatur: scatur. Vel dum totum corpus exhaustum, assidua nutricatio

. ne idi get .lQuippe frigidi humoris Vitium, rosione quae gidi*ς 'pluctui proportione respondeat,inducit: ac appetentia, citanti non uter inatUrale pathema excitat magis tamen. cibi potionis desyderium affert ad propter refige Sitio falsi ii rationem Si vero falsii aut biliosi humoris vitio ventri mores atm i cuius mordicationem senserit potionem magisvicibutiosi Sygημη desyderabit. Itaq; ad excitandam famem frigus in Veia

triculo non partu cofert. Inter potiSsima autem caui sas, quibus fames impeditur, calor annumeratur Vt et

iore impediat solida quidem corpora laxando dissoluat, at ad attra ctionis functionem reddat imbecilliora humida vero

fundendo supra modum extendata Prauas autem qua litates appetunt ii, quibus ventriculi tunicae sunt prauocaea morhus aliquo e X cremento imbutae. Qui affectus citia, seu pi- quos minimc a dicitur,&mulieres vitiosis succis refertas infestare

MDῆς consueuit, praecipue ubi utero gestant quanil uiris et nonnunqaccidit, ubi ipsiis quoque vitiati humores ad oscuIum vetriculi co fluunt Similiter circa potum ac-

SEARCH

MENU NAVIGATION