장음표시 사용
451쪽
LIBER IV. CArvet XI L 4s exucibulum igne candens , finitisque projectionibus materia sex horis cal-
cinetur. Postea educta materies in pulverem redigatur dum calet, & per seiaceum trajecta contineatur in vase vitreo probe obturato , ne concepto humore colliquescat.
Librae cuilibet hujusce pulveris supposito igne tepide calentis affundan tur guttatim aquae spirituosae cinnamomi j vj. semper agitando dum aqua affusa penitus exhalaverit. Praeparatus ea ratione pulvis ab Antimonio diaphoretico non loto vix differt. Dicebatur a Rotrou puIois suus liquans , quocum miscebat ille pulverem putaminum ovorum probe laevigatum, quem pulverem at alinum appellabat. Puerulis quidem primis diebus exhibebat pulverem liquantem ad grana iij. bis in die , & pulverem putaminum ovi ad gr. ij. Adultis vero priorem pulverem ad gr. vj. alterum ad gr. v. in utrisque dosim successive deinceps augendo. 1 V.
Nucleorum Indicorum , sive granorum Tilli a putaminibus mundatorum lib. Conterantur in pastam tenuissimam in mortario marmoreo cum ligneo pistillo , ex qua pasta denis linteo conclusa oleum quod inest fortiter ex
Deinde pasta conteratur iterum superassusis guttis aliquot spiritus sui furis per campanam distillati, iterum qiue ex contrita exprimatur superstes oleum , sic deinceps repetendo donec oleum omne expressum esse vi
Tunc pasta exsiccetur ae e libero, exsiccata in pulverem extenuetur ac per seiaceum trajiciatur.
Trajecti pulveris j vj. adjiciantur radicis Viperinae seu Contrayervae vir ginian in pulverem redactae j lv. Tartari albi in pulverem contriti j j omnia probe invicem commista in vase parum alto sed oris latioris , quo
superextensa tenui tela obducatUr , per unum aut alterum mensem exponantur aeri libero, in loco quo solares radii non attingant, omnia saepius in die succutiendo. Quo diutius pulvis ille aeri ponitur, ed mitior fita EY illo pulvere cum affusis guttis aliquot vini Hispanici diluto fiunt pi-lulae sive boli exigui granorum ij. vel iij. qui in aere siccantur & in vase
vitreo clauso servant II ad Ussem. .
Vis cathartica granorum Tilli residet potissimum in oleosa parte ; quamobrem oleo diligenter express , amurca, quae superest, multo minus acris est caute tamen velim ut adhibeatur, & in illius remedii usu prae caeteris supra propositis summae requiritur in Medico prudentia. Dossis est a gr. ij. ad gr. XVj. cum conserva qualibet aut sirupo quovis. Minima illa dosi, a qua semper incipiendum est, blande purgat, dc quidem ita blande , ut remedii essicacia promovenda sit ese eadem enemate
452쪽
purgante , vel die insequente cathartico quodam ore exhibito. Quacumque die remedium adhibetur, diaeta eadem servanda est , ac si catharticum assumptum fuisset: Scilicet post horam tertiam jusculum leve exsorbendum est, totaque die repide dc largiter potandum est.
V. P c EDENTIUM REMEDIORUM ADMINISTRATIO.
I. Praemittitur praeparatio temperamento aegrotantis idonea ; nempe secta vena purgatoque corpore iterantur per dies aliquot apoZemata temperantia dc diluentia cum humectante diaeta.
II. Exhibentur pilulae purgantes ad gr. j. ij. vel iij. mane jejuno ventriculo , cum solito purgantium regimine, ac si alvum satis copiose non mO Veant, enema purgans Vesperi injicitur.
III. Exhibitio pitularum iteratur initio quarto vel quinto quoque die;
deinde octavo , decimo quinto , imb trigesimo tantum. IV. Dosis pitularum qualibet exhibitione augetur, sed caute dc pro ratione effectus praecedentis exhibitionis. V. Si pitulae alvum satis non subducant, opus erit die sequente potio nem purgantem sed blandam propinare. VI. Diebus ab exhibitione pitularum vacuis adhibebitur pulvis liquanς ad grana iij. cum ij. granis putaminum ovorum pulveratorum in infanti inbus : Ad grana vj. cum granis v. eorumdem putaminum in pueris duode cim annorum , quae conserva aut syrupo quovis, vel pulpa pomi cocti ex .cipiuntur dc in boli formam componuntur. VII. Pulvis ille usurpatur bis in die mane jejuno ventriculo , Sc quarta hora post prandium ; imb etiam, si morbus urgeat, poterit exhiberi tertium tribus horis post coenam.
VIII. Quoties iterabitur usius pitularum , de quibus supra , toties dosis pulveris liquantis dc pulveris alKalini augenda granis aliquot pro gradu morbi, aut effectu quem jam praestiterint. IX. Post devoratum pulverem liquantem exsorbendus vice qualibet haustus piis anae, vel levis decocti carnis vitulinae, vel quod praestat, de cocti radicis Chinae.
X. Diebus iisdem exhibebitur quotidie bis in die , nempe post prandium & post coenam tinctura aurifica ad gutt. xij. vel xv. aut elixirium aurificum ad gutt. xx. vel xxv. in cochleari vini vel levis decocti radicis Chinae. XI. Licet remedia illa quocumque tempore intermittere, si ita e re
esse videatur. X I I. Si sit remediorum cessatio , utile est pro nota aegrotantis temperatura vel aquas minerales chalybeatas, ut Forgenses aut Passiacas , vel lac astaninum aut caprillum praescribi.
XIII. Quin imb si ita lubeat, poterit usus illorum remediorum cum usu aquarum mineralium aut lactis conjungi , modb eo die, quo pitulae purgantes exhibentur, remediis aliis interdicatur : Caeteris verb diebus pulvis liquans pomeridianis de vespertinis tantum horis exhibeatur, maxime si lac usurpetur.
453쪽
L1BgR IV. C A r v T XII. is XIV. Quod ii qua fuerit luis venereae suspicio, nihil obstat quominus
anti-venerea cum remediis propositis copulentur ; nempe aquila alba cum pilulis , dc panacea mercurialis cum pulvere liquante , ea , qua par erit , dossi. X V. Pari modo , si opus esse videatur , possitiat cum pilulis purgat tibus , aut liquante pulvere remedia alia quaevis tuto sociari , ut agari cum trochiscatum , trochisci alatiandat, scammonium , jalappium , rhabarbarum , hipecacuantia dcc. ea dosi, quae aegrotantis aetati 5c viribus, morbique natura: ck intensioni idonea sit. XVI. Tandem in glandulas strumosas si quae sint ulceratae vel fistulosae , debet tinistura aurifica vel elixirium aurificum siphone injici aut linamento apponi , Ut calli re sol Vantur , flingosae carnes colliquescant, renovataque ulceris facies ad cicatricem deducatur. I X.
Rabelli sic ab Empirico quodam dicta , cui Rabel nomen fuit, olei vitrioli rite praeparati p. j. Spiritus vini restificati p. ii; oleo vitrioli in matratium infuso superaffunde sensim spiritum vini
Insere recipiens quod occurrat ad circulationem, quae initio solo calore effervescentis olei vitrioli, deinde lenissimo igne arenae perficitur. Distilletur tandrm materia igne arenae, & sic prolicietur aqua Rabelli. Aqua illa conducit ad haemorrhagias quascumque sistendas, etiam internas , modo ab inflammatione vacent Utilis est: quoque in febribus ardentibus. Instillatur guttatim vehiculo convenienti ad gratam aciditatem. Admiscetur etiam cum successu prisanis refrigerantibus, quae initio go norrhoeae praescribuntur, maxime si dysuria nimis discruciet.
Tinctura Ambrae gr ea emn aqua Rabelli seu oleo vitrioli dulcificato . Ambra grisea in pollen redactae q. V. v. g. 5 ij Immitte in matratium oblongioris colli, superaffunde aquae Rabelli ad stipereminentiam unius digiti. Fiat digestio supra calidos cineres, donegliquor colore saturatus sit. mTunc decanta, novam affunde aquam Rabelli, affusam digere cum superstite ambra, digestamque cum priore misce , ac in vase vitreo obturato ad usum serva o
Illa tinctura in gonorrhoea habituali & contumaci ore exhiberi potest bono ac felici exitu ad dosim quatuor, sex, octo decemve guttarum invehiculo quovis sub forma haustiis , vel cum pulvere liquiritiae & conser va rosarum sicca sub forma boli, ut mihi constat auctoritate dc exemplo eruditi & cordati Viri. Possunt arte simili, neque dispari admodum successii cum aqua eadem Rabelli elici tincturae e myrrha, lacca &c. quae ad eumdem seopum utiles
454쪽
Aqua Memha sa) sirercetani ad gonorrhoeam foetidam ct vlatilentam, atque etiam inveteratam praestantisma. Pulseris Menthae sicca , D ictamni , Radicis ire os Florentina ana 8 j. Pulseris seminum Agni casti ,
Latiluca ana 3 j. Terebinthina Veneta j lv. Vini albi j xx. Haec omnia injiciantur in alembicum & per balneum vaporosum distil
De hac aqua exhibe mane duo cochlearia per aliquot dies praemisia comvenienti seu mercuriali aliqua purgatione. Hanc centies expertus sum , inquit uisercetanus i conducit etiam ad ulcera renum.
X I I. Lapis medicamentosius, vulgo Crollii dictus.
lv. Aluminis rupei , Litharurit auri , Boli armenae ,
Colcotharis vitrioli 3 iv. In pulverem contrita bulliant in acet. q. s. ad consistentiam lapidis. Hujus 3 ij. liquescant in J viij. decocti radicis althaeae, vel infusi sem1-nis lini, unde tepide f. injectio ad j j. quotidie in urethram vel in vaginam ad reliquias gonorrhoeae habitualis exhauriendas. Cave tamen ne quid virulenti cohibeatur quod tragoediam renovare possit, quocirca praestae fere semper a male tuto remedio abstinere. Prostant in dispensariis aliae lapidis illius praeparandi sermulae non parum diversae, sed quae ideo videntur rejiciendae dum lapidis lutio inurethram iojicienda est , quod lapis iis methodis praeparatus acrior sit. XIII.
Creta albis a , Succini albi Gentiana ii 3rrha, Radio. Fraxinellae ana 3j.
455쪽
nrebinth. lotae 3 ij. Drupi de althaea q. s. ut fiat massa. Sunt qui addunt Caloimelanos j f. vel 3 vj. Dentur ad 9 ij. vel 3 j. hora somni omni nocte per dies 11. Ad gonorrhoeam curandam nihil uaequale. Idem praestant in profluvio albo mulierum , X I V. Pulvis astringens , miseo de Verny dictus , ab Em Pico quodam nomano
Verny. Aluminis rupei, Cerussae , Τ errae sigillatae Blesensis , 'Cretae Briansonensis , Vitrioli tum viridis , tum caerulei ana partes aequaleς. Cochleatim in crucibulum candens projiciantur calcinentur usque' dum ex caeruleo albescant. Massa in pulverem conteratur in mortario vitreo vel marmoreo Sc in vase vitreo bene obturato servetur. ad usum.
Pulvis ille diluitur in vehiculo conveniente , v. g. in aqua stillatilia rosarum , plantaginis &c. vel in decocto rad1cis ad thaeae, nymphaeae vel in sero lactis, aut in emulsione cocta &c. a gr. xv. ad 9 j. pro unicae injectione. Sed de illius usu dictum volo , quod modo de usu lapidis me indicamentosi. . X V.
Balsamum , quod vulgo Chalybis dicitur. Aquae Fortis duplicis , j iij.
Aciculas ex puro chalybe confectas , quas ex modo quo dissiliunt dignoscere facile est, aliquot injice, donec ebullitio minima fiat. Adde tunc olei olivarum optimi j iij. vel iv. Confundantur omnia donec in unguenti vel balsami speciem coeant. Ubi refrixerint aqua
iterato elue, ut dulcescant, . ' . c 1
Balsamum illud utile est ad carnes fungosas absumendas In cancro11S ulceribus. Potest autem vis illius corrodens infringi si lubuerit, repetita pluries ablutione , qua acida spicula aquae fortis exterguntur.
Unguentum a P ad Strumas. Risdi linoonia bene nutrita lib. 5- die. Seca in talleolas minutissimas, frige in lib. iij. olei olivarum, si fieri possit, insulsi. Colatur. add. Terebinthina lib. s. Cera δVase remoto ab igne f. unguentum in panno lineo strumis apponendum
456쪽
niel Senner-tuS, Operum Lib. III. Part. I.
Laudatur in eumdem finem unguentum Digitalis, cujus praeparatio oro tat in plerisque dispensariis. XVII. Optata saὶ ad dentes firmandosia ac gingivas detergendas. Pulseris folior. Aquilegia, Salvia crispae , Et Mentha ana 3 ij.
Nucis moschata , M'rrhae , Et aluminis rupei ana 3 ij H. Mellis Narbon Us lib. f. Misceantur omnia simul cum melle igne leni calefacto atque una diu agitentur & subigantur , ut intime commisceantur. Haec optata super vittam linteam diducta fungosis, ulceratis , putresccentibus gingivis admovenda , & admota per horas aliquot, imb tota die continenda , donec suppuratae detersae gingivae consanescanta
457쪽
LIBER U INTUS.Index Chrono logicus Auctorum, qui de Lue venerea scripserunt ab ingressu morbi ad exitum usque seculi decimi sexti , cum brevi
plerumque Operum Analysi dic Epicrisi.
E QV ENTEM Indicem Scriptorum , quae de Morbis vene reis in hunc diem edita sunt, seu Chronologicam Bibliothecam Auctorum qui hanc materiam tractavere, utilem fore duxi, ut sa) uno quasi intuitu inspicere liceat quid de luis illius origine,nta Tremediis varii varie senserint diversiis temporibus, quid in promovenda illius curatione a stingulis praestitum sita , uno verbo ex quibuS ambagibus,& quorum potissimum opera hujus therapeia, qualis nunc utavi et, ad eum perfectionis apicem pervenerit, quo nunc stare videtur. ed haec omnia Lectorum judicio permitto. Id unum dumtaxat p'stulo Detoaue. ut concedatur inde consectaria aliquot eruere, quae manifestaeterum evidentia confirmari credo, M quae a nemine, si ad rem ipsam velit attendere , negari post confido . . I. Luem veneream morbum novum esse , qui Europae primum Incubuerit circa annum I ' . cum ante de hoc argumento scripserit nemo,
Luem veneream in Italia primum bὶ apparuisse , saltem palam &nuerte , cum Medicorum omnium primi, qui de lue venerea scripsere , Itali sint, vel saltem in Italia arte medica instituti: quibus verbis designarila in Vido
s b Iricis visa fuerat in Hispania post primum Sed inter paucos. Vide supra, Lib. I. Cay Io. Columbi reditum ab Insula Hispaniola.
458쪽
volo Germanos aliquot Medicos , quorum extant opuscula quaedam ant1' quissima de Morbis venereis, ut Ioannem V eidniann , Simonem Pistorem, Martinum Polichirim , Josephum Grundbeckium. Constat enim artis me dicae tirocinium ab illis positum fuisse in Academiis Italiae, ac praesertim in Pallavina, unde primam hauserunt horumce morborum notitiam. II L Deinde veneream luem in Hispanias Galliasque citius prorupisse, quam in ullam caeterarum Europae regionum, cum Hispani Gallique Medici post Italos antiquissimi sint Europaeorum , ou1 de morbis venereis disseruerint. IV. Videri luem eamdem in Angliam, Germaniam, caeteraque Europe Regna, quae ad Septemtriones sita sunt , sim ius irrepsisse ,. cum ex illis regionibus Scriptores, a quibus hoc argumentum tractatum sit, tardius prodierint. V. Demum, qui de Morbis venereis speciales Traetatus scripserint, numero plures esse, si Pestein Febrem pestilentialem excipias, quam qui de ulla alia quavis aegritudine , etiam ab omni aevo cognita: Neque mirum videri cum a primo invasionis tempore nullus alter morbus extiterit, qui frequentior , gravior dissiciliorque fuerit, atque adeo dignior studii Medicorum materies. Epiphanius Ferdinandus jam aetate sua, sa) hoc est circatoriis Me- annum 162 O. Octoginta Auctores recensebat qui de Morbis venereis disse diu. Dr, ruissent. Ipse nunc plures novi quam centum septuaginta quinque in se-
- γε quentibus nominatim enumerandos ; neque tamen confido omnium notitiam habuisse.
VI D E N T U R omnia primis luis venereae temporibus , exeunte scilicersectilo decimo quinto & ineunte decimo sexto , novitatem tum morbi, tum method1 morbo medendi palam attestari, theoria nempe, quae dubia erat, incerta , discors; therapeia, quae infida , male tuta , temeraria ; silmina medentium titubatio , & aegrotantium dissidentia ; demum Agyrtarum & Empiricorum celebritas & arrogantia, in qui jactatione dc favore populari numquain magis valeant , insolentius numquam superbiant, de se magnificentius numquam semiant, quam ubi doctis, providis , cautis de usi peritis Medicis aqua haeTet maxime. I. Tunc sane ignorabatur morbi natura, quem censebant alii novum esse Sc veteribus Medicis incognitum J, quem alii contra contendebant ab omni aevo & visum & observatum fuime , sed in eo parum secum concordes , quod disputarent ad quodnam morbi genus, an ad lepram seu elephantiasim , impetiginem lichenas ne referendus esser. II. Ignorabatur morbi causa, quam varii varie arcessebano ab influxu fyderum, a pluviosa & humida aeris intemperie, a carne humana mili
tibias in annonain praebita, ab elephantiacorum sanguine cum vino confusio , a meretrice quae lepros' cuidam sui copiam pretio fecerat; clem sim se contubernio , quod Hispani milites nautaeque cum barbaris mulieribus
ansolenti ea lue infectis habuerant in Insula
459쪽
LIBER V. s p e v t ty M X v. I II. Ignorabatur propagationis modus, cum crederetur ab aliis quidem
morbum sponte tantum conciri aeris intemperie , alimentorum vitio, diaetae errore &c. ab aliis vero contagione tantum diffundi ab aegris insanos; demum ab aliis & sponte contrahi, & contagione simul propagari ;quae postrema opinio diu viguit. I V. Ignorabatur tandem therapeia morbi, ut cui curando non adhibebantur nisi purgantia, diluentia, temperantia, ad summum balnea in aqua tepida, stu se in furno, illitiones ex aromaticis , aliaque hujusce generis sexcenta, quae therapeiam illorum methodicam complebant, & quae morbo profligando plane imparia erant. V. Sed cum dura necessitas remediorum inventrix & magistra esse soleat, contigit non multo post intervallo Ut Empiricorum exemplo frequentaretur usus illitionum mercurialium, de exemplo Indigenarum Americae increbrescerent decocta lignorum Guaiaci & Sassafras , radicumque Chinae Sars se- parillae, ex quo tempore gemina salutis via Syphiliticis oblata
est: , nempe ptyalismum vel sudationem experiri. Ut autem neutra metho dias sua carebat utilitate, sic etiam neutri sua deerat noxa : Altera pericu losa erat, inesticax altera, unde acriter diuque disceptatum fuit utra utri praeferenda esset.
VI. Per idem tempus usurpabantur ab Empiricis & Agyrtis plerisque duo alia remediorum genera, sed quae apud cordatos probosque Medicos magnopere infamabantur , suffumigia nempe, quae pericillosa si ex cinabrio,
quae venenata erant si ex auripigmento parabantur i, & praeparata quaedam
ore exhibenda, ut pulvis ruber Ioannis de Vigo aut pulvis angelicus Nicolai Massae, qui pulveres ambo deleteriae virtutis stunt, qui cum Mercurio praecipitato rubro apprime conveniunt ambo, inad qui praecipitato illo rite praeparato acriores sunt. MARCELLUs, Cumanus , videtur Cumis natus, in urbe Campaniae non incelebri. Si vera conjicio , ignoratur ipsius nomen , nam Marcellus
praenomen est, sed id in Auctoribus hujusce aetatis haud rarum fuit. Ut ut sit, constat illum Medici & Chirurgi Castrensis ossicio functum fuisse anno
1 9 s. apud Duces exercitus Veneti, qui cum copiis aliis foedere conjunctis non dubitavit Caroluin VIII. Francorum Regem Neapoli in Galliam redeuntem ad Forum novum praelio lacessEre sed infelici, die 6. Iulii, anno quo supra ; unde liquet hunc Auctorem oculatum atque adeo perquam idoneum testem fuisse eorum, quae tunc temporis in primo nascentis luis ingressu contigere. Medicas autem Marcelli illius Observationes, quae diu latuerant, accepistas debemus Georgio Hieronymo Vel schio, Medico Augustano doctissimo,
cujus studio Augustae Vindelicorum editae sunt in '. anno 1668. cum observationibus Jeremiae Martii, Achillis Glasseri, Ioannis Udatrici Rumateri, Hieronymi Reusneri, ipsius mel Vel schii. Prostat ibi observatio sequens, ordine quarta, qua eraci quidem sed
rudiore stylo nascens lues venerea graphice describitur. Anno 1 91. in Italia , ex uno influxu coelesti, dum me recepi in Castariis Navarrae cum armigeris Dominorum Venetorum I Legendum No-
460쪽
marra , nam comperium est Historicorum testimonio paretem copiarum Venetarum a Foronovana pugna silppetias ivisse Ludovico Sfortia Mediolanensium Duci Novariam obsidenti ) o Dominorum Mediolanensium ., plures armigeros dc pedestres ex ebullitione humorum me vidisse at- is testor pati plures pustulas in facie dc per torum corpus, δc incipientes es communiter sub praeputio vel extra praeputium, sicut granum milii, ,, aut super castaneam briam cum aliquali pruritu patientis. Aliquan-M do incipiebat pustula una in modum vesiculae parvae sine dolore, sed cum M pruritu ; fricabant & inde ulcerabatur tanquam formica corrosiva , Mis post aliquot dies incurrebant in angustiis propter dolores in brachiis , ii cruribus, pedibus cum pustulis magnis. Omnes Medici periti cum dissia, cultate curabant. Ego cum flebotomia in saphena, aliquando in basiti lica procedebam cum digerentibus, purgantibus , tandem unctionibus M in locis necessariis, & durabant pustulae super personam tanquam lepro-
,, sam , variolosam, per annum & plus sine medicinis . Leguntur ibidem aliquot aliae Observationes, quae ad luem veneream perinde pertinent, ut cariet pudendorum seu ulcusculorum venereor iliari Virgae articulis χΙ. 7O. 72. 73.73. Phimoseos aut paraphimoseos , 2 o. 1 . Demum bubonum Venereorum, arti His T. S3. 6 . Equidem nullus dubito quin ea mentio bubonum Venereorum, quos Marcellus Cumanus a se observatos refert, videatur prima fronte cum iis pugnare, quae supra dicta sunt Lib. I. Cap. 12. Bubones venereos scilicet
non prius visos fuisse quam circa annum is 3 o. Sed advertatur velim a Observationes Marcelli ad oram Chirurgia Petri de Argelata, qua utebatur familiariter , adscriptas fuisse sine apposito anno dc die, ii quartam excipias, quae modo adducta est ; & inde descriptas esse i Georgio Hieronymo Vel chio , in cujus manus liber ille aere suo pervenerat , editosque Augustae Vindelicorum anno I 66S. unde tum primum Marcellus innotuit orbi litterario , in quo antea planissime ignorabaturi uocirca chm nulla ratione liqueat quo anno scriptae sint Auctoris illius Observationes, praesertim modo laudatae , ubi de bubonibus venereis mentio fit, alienum non videri scriptas esse post annum I 33 o. cum repugnet nullomodis Marcellum, qui juvenis castra sequebatur anno 1 93. inter Vivos fuisse anno Isso. imo vero tardius : Ac proinde ex illis Marcelli Observationibus, ubi bubonum venereorum mentio facta est, nihil quidquam posse colligi, quod iis adversetur quae dicta sunt supra Lib. 1. Cap. I 2. Porro autem qualecumque judicium feratur de bubonibus venereis, at certe constat saltem verbum ne unum quidem in illis Marcelli Observationibus extare de gonorrhoea Venerea, unde videtur egregie confirmari quae loco supra laudato de epocha Sonorrhinae venereae primum nascentis proposita sunt. Nico LA Us LEONI CEN Us, Vicentinus, natus bin anno I 28.
Medicinam Ferrariae publice professus est i o. annos & amplius, primusque varia Hippocratis dc Galeni opera Latine interpretatus Commentariis illustravit.
A c) pueritia imo a cunabulis ipsis ad F. annum morbo comitiali ais.