장음표시 사용
461쪽
LIngR V. spcULUM XV. 627 tentabatur , ut cum ad se redierat, pertaesus vitae pene sibi manus agerre vellet. Sed post trigesimum annum plane eo morbo defunelus est. Cibi ct vini sa) maxime abstinens , somnique minimi , praesertim vero vesneris continentis us: Ad extremam senectutem pervenit, omnibus membrorum ac sensuum ossiciis integer. Obiit anno Is et . aetatis 96. Praeclare laudatur a Josepho Scaligero , bin quod primus Philosophiam ct Agedicinam ipsam cum humanioribus Litteris coniunxerit , docueritque homines qui sine bonis Litteris Medicinam tratitant , esse similes iis qui in alieno foro litigant. Inter caetera, quae multa sunt, Opera scripsit ad Ioannem Franciscum Mirandulensem, Concordiae Comitem, filium Galeoti Pici qui frater erat celeberrimi Ioannis Pici Mirandulensis, Libellum de Epidemia , quam Itali Morbum Gallicum , Galli vero Neapolitanum vocant, in quo , Ut ipse ait in Praefatione , inseruit summa capita disputationis, quae Ferrariae paulo ante habita fuerat de morbo Gallico. Si Antonio sc) Scanarolo illius discipulo fides, ut ego quidem arbitror , adhibenda sit, Leonicenus primus Medicorum Italorum fuit , ad edque Europaeorum omnium , qui de morbo Gallico scripserit. Et sane constat Libellum, cujus facta est mentio, typis Aldi Manutii editum esse Venetiis
anno I 97. dc a Natali Montes auro impugnatum fuisse anno eodem vel initio insequentis, cum Montes aurum Scanarolus refutaverit opusculo typis excuso anno I 'S. In Libello suo Leonicenus I. statuit, ut novi Italia advenerant olim morbi prioribus saeculis ignorati , qua de re testem profert Cariam Plinium Liboa6- Histor. Naturalis sic simile quoddam suo aevo accidisse. ,, Iam enim inquit Ille insolitae natiuiae morbus Italiam dc multas alias regiones in vasit Huic morbo nondum nostri temporis Medici verum nomen is imposueriint, sest vulgato nomine Morbum Gallicum vocant quasi me jus contagio a Gallis in Italiam importato, Ut eodem tempore 3c mos bo ipso δc Gallorum armis Italia infestata. . . . Caeterum , pergit Ille , co- ogor existimare neque mihi potest in captum mentis aliter pervenire) natam hanc repentε labem nostram ita infecisse aetatem , ut nullam supe- ω
II. De natura quidem morbi fatetur ipse is non defuisse, qui eumdem cum illo putarint, quem Prisci elephantiasim nominaverunt ; sicuti re
alii Morbum Gallicum esse s d) antiquis Lichenas, alii e) Asaphati, alii re f) prunam sive Carbonem , alii ignem g) persicum sive sacrum exis- ti
ri mari into is Sed haec singula singulatim multis ipse confatat statuitque Morbum Gallicum inter epidemias,, hoc est morbos populatim Vagan- redes debere connumerari , quae aut divina ira , ut Theologi sentiunt, aut vi astrorum, ut Astrologi opinantur , vel ex certa aeris intemperie , quemadmodum Medici arbitrantur , eveniunt. MILI. Missis prioribus opinionibus ultimam sequitur sententiam, quae Medicorum est. ει Illud satis constat, pergit Ille, eo anno, quo Morbus re Gallicus coepit pullulare , magnam aquaruiri per universam Italiam fuis- χε se exuberantiam. Testis est Roma, qtiae prima id malum sensit, in qua Tybris ua intumuit , ut tota sit facta navigabilis. . . . Tantis deni
ad Fraucis Vortunia num , data anno IJ7s
apud caeteros Medicos Latinoso,
462쪽
is que imbribus annus ille ubique maduit, ut terris exinde humenti bin,, atque stagnantibus minus mirandum sit aestivum aerem ad illam venisse ,, intemperiem , calidam scilicet de humidam, quam Medici atque Phi- ,, losophi omnium putredinum matrem esse constentiit. is In suae Opinionis confirmationem varia loca adducit ex Galeno dc ex Hippocrate ibi Lib. Epidemiorum. IV. Denique ad Morbi Gallici curationem pauca proponit, nec alia praeter venae sectionem , purgationem, alterationem humorum salsorum , diaetam dcc. Et ne unum quidem verbum de Mercurialibus addit. COR AD IN Us G1LINus, Artium & Medicinae Magister , scripsit ad Sigismundum Ducem Estensem Herculis filium , qui natus anno I 33. obiit anno iso . Opusculum de Morbo Gallico , quod Epistolae limites vix excedit. Videtur autem scripsisse anno ipso met 1 97. ex principio Opus
culi, ubi ait: - Cum anno elapso I 90. morbus quidam saevivimus mor- ,, tales quam plurimos invaserit tam in Italia, quam etiam ultra montes &c. I. Testatur expressis verbis o morbum hunc apud Modernos incogni-
,, tum fuisse, variasque de eo disceptationes inter Physicos, hoc est Medi--,, cos habitas fuisse Ferrariae scilicet. I id. de Leoniceno modo dicta sunt in ,, dc haberi, ideoque se decrevisse pro exiguis ingenioli viribus aliquid ,, de eo scribere quam brevissime , eo scilicet sine quemadmodum ipse innuit , is iit ostenderet Doctores Medicinae hanc aegritudinem minime praetermi- . iiii e , eamque ab eisdem capitulatam fuisse ad laudem Omnipotentis
II. Morbi originem plane ignoravit, quem ideo arcessit vel a conjunctionibus Iovis & Martis, quae anno 1 9 . & Saturni ac Martis, quae nno 1 96. Obvenere 1, vel ab ira Dei in hominum scelera. M Videmus , inquit , ,. summum Creatorem hoc tempore nobis iratum ob nefanda scelera nos - ,, tra nos vexare cum morbo hoc tructilentissimo, qui jam non per Ita- ., tiam , sed etiam per omnem pene Christianam Religionem viget. Ubique tubarum clangor sonat, armorum ubique strepitus auditur, ubi- ,, que bombardae instrumenta bellorum conficiuntur & loco saxorunais sphaericorum ferrea remanent, & hoc tempore inaudita fabricant ; Turcae in Italiam vocantur. Quot jam incendia, quot depraedationes, ,, quot miserorum mortalium strages jam vidimus, quot & quantas visuriis sumus Θ Utinam mentiar l
III. 43bd ad naturam morbi, credit Morbum Gallicum poni posse sub
Capitulo ignis persici , quod probare conatur ex Galeno I . de sanitatis ingenio , cap. 7. Avicenna Lib. q. Fen. 3. cap. de igne persico , & Cornelio Celso , cap. de igne sacro seu persico ; contra vero refellit eos qui arbitra bantur Morbum Gallicum cum lepra Arabum seu elephantiasi convenire. IV. Licet Gilinus crediderit Luem Gallicam a causis universalibris oriri , attamen subodoratus est contagione ex impura venere contrahi.,, Unum tamen, inquit, inter caetera dico, Morbum hunc contagiosum ,, esse, unde iterum atque iterum moneo ne cum mulieribus hac perniis ciosa aegritudine laborantibus, aut eae cum viris hac aegritudine infec-
D tis se commiserint aliquo pacto, quia vidi multos hac de causa infecto. υ Cruciatus maximos passbs fuisse.
463쪽
LIBER V. S g e tr L U M XV. v. AEgrotantes dehortatur ne temere confidant istis imperisse , ut barbitonsoribus, sistoribus ac cerdonibus, ct maxime Oiatoribus qui nostrarum carnium sunt carnifices. . . . nec humorem facientem morbum evacuant , sed solum cum Jocalibus, s ni ipse fallor cum emplastris aut unguentis mercurialibus ὶ has palosiones curare volunt.
V I. Iuxta eum cura hilus aegritudinis tribus completur instrumentis. I . Regimine ct nutritisa hoc est diaeta. Σ'. Phlebotomia dc purgatione. 3 . Balneatione in decocto herbarum emollientium , inunctione partium dolentium cum linimento attenuante incidente. VII. Praescribit ut ulcera dc pustulae unguantur vel ignem unguento ex detergentibus , mundificant1bus , exsiccantibus sarcoticis . cujus formulam profert. Quod si hoc unguentum impar fuerit, alterum proponit ex iisdem fere constans , sed cui stiblimatum ad partem vigesi- .naam octavam dc Mercurius fluens ad partem decimam quartam totius adduntur, quo suadet ut ulcera unica vice illiniantur , adhibito dein butyro. ad escharae delapsum CVIII. Demum auctor est ut cauterium actitate vel potentiale lupercommissuram coronalem admoveatur, ει Et hoc , inquit, in pluribus expertus sum hanc aegritudinem in gula patientibus, Omnes curatissimi ad laudem Dei omnipotentis, qui omnium superiorum infe-
Extat hoc Gilini opusculum Tom. I. Collectionis Lui minae , ted antea typis jam editum fuerat ; quandoquidem, si Iordanam Ziletum Typographum audiamus , Tomus ille primus Collectionis illius Tractatus eos complectitur qui impressi alias fuere ; prostantque tantum in Tomo altero hi qu1Manuscripti dumtaxat antehac fuere. JO ANNEs ' 1DMΑN , sive 'CE ID MANN, dictus Melchinger. Tractatus sa) de pustulis , quae vulgato nomine dicuntur Mal de
Ios. Simierus in Epit. Biblioth. Glner. mentionem quidem facit Ioannis Wi an Medici , sed Tractatum alium laudat nempe Libellum De
T heruiarum Fermarturai. Idem alibi nomine Joannis Saliceti prorert raciatum De pestilentia ct 0us figἀ- . . Pari ratione Ioannesu liman δ Joanne Saliceto distinguitur , ab Israele Spachio in Nomenclatore Scriptorum Medicorum , & a Paschale Gallo in
Bibliotheca Medica ; & illi quidem Libellus De usu Thermarum Fermara Uuic vero Tractatus De pestilentia ct ejus fuga adstribitur Sed Ioannes Georgius Schenckius in bibliothecsi Medica utrumque confundit sub nomine Joannis Salioeti dicti vulgo IVidman ct Melchinger , cui tribuit tum Librum De pestilentia ct elus fuga , excusum Tubingae IsoΙ.
tum Traditatum De usu Thermarum Ferinarum 2 Cellensitum. Demum a Vanderi inden De Scriptis Medicis , a Merci lino in Lindenis renovato, dc a Joanne Jacobo Mangelo in Bibliotheca Messica tres me morantur Auctores cognomines, Ioannes Salicetus dictus Wi man, ad
464쪽
latum De Balaeis Thermarum Ferinarum in Ducatu Uurtembergico ; Ioannes Wi an dictus Melchinger , ad quem referunt Tractatum De Pustulis, quae vulgato nomine dicuntur Mai de FranZos. I 97. in A. in hac pugnantium sententiarum diversitate sentiendum sit vix
liquere potest, nisi libri ipsi , qui laudantur, inspiciantur, quos mihi nondum contigit usurpasse. Interea tamen multa uant, quae suspicionem faciant unum & eumdem Auctorem fuisse, quem Vanderiinden , Iercklinus& Mangelus 111 tres ex errore dividunt , modo tamen exc1pias Auc rena
Epistolae De Lumbrico lato , quae prostat in undecimo Libro observationum ct Epistolarum Medicinalium Gregorii Horstii. Constat enim Epistolain. illam scriptam fu1sse anno I 6 23. a Joanne quodam videm anno ordinario Ulmensi Physico , qui nostro Joanne vidiuann toto iaculo ad minus junior fuit. J Caeterum tres reliqui Tractatus antiqui fiunt, nam r'. Liber de Pestilenna ct ejus fuga Tubingae excusus fuit anno 1 sol. 20. Traflatus de ut Thermarum Ferinarum in Ducatu urtembergico , quae vulgo IZilaad dicuntur , laudatur a Jos . Sinalero in Epitome Biblioth. Gesner. quae primum edita est anno 1 7 . Imb insertus fuit a Ioanne Rudolpho Camerario Col-Dispusationum Medicarum , in illustri Academia Tubingensi saperiore idem tempore habitarum 2 ob exemplarium seorsm editorum paucitatem pene de ditarum , quam edidit Tubingae, anno 161 I.. & Ioanni idmanno,dIeho Meuhinger tribuuur. Tandem Tractatus de Pustulis ct morbo qui mulgo dicitur Mai de FranZos , editus fuit anno I 97. atque adeo tres illi Tractatus ad eumdem Auctorem pertinere videntur , ted Joanne illo altero 1demanno Ulmensi Medico antiquiorem.. Postiemus 1lle Tractatus Joannis mei ann dicti a Dichi eri De pus talis 2 morbo ut muligo dicitur Mai de Frangos, latet manuscriptiis alicubi in Bibliotheca Regia, quandoquidem indici inscriptus est cum adjecto nu- Leperiundus sit, sed in apposito numero erratum fuit, neque quo designatur loco. Si casu obvius fieret, inde forsan fa-c1le futurum esset inspecto Libro Bibliographorum discrepantias comi onere : Sed vix est ut in incredibili Codicum omnigenorum multitudine Liber alieno loco repositus reperiri possit. NATALI S M o NT E S A U R U S ,. Veronensis , impugnavit Obusculum Nicolai Leonicen1 de Morbo Gallico, Libello quem inscripsit De Epidema , quam vulgares Mad Iranaoso appellant , & quem in Capitula s- distribuit., contendix sa) Morbum Gallicum novum non esse , sed a Medicis olim descriptum sub nomine Bothor , Asaphati, dc Tu sit , hoc est Tumorum , Tineae , & Furfurum sive Porriginis, quod , licet ex se absurdum sit, multis tamen conatur confirmare, Leonicenum dure castigando, quod al1ter senserit. UIL Ipse tamen confitetur b) malas , ut loquitur, di possitiones anni I 96. ct i 97. in quibus intensa caliditas tempestati pluvio fersuccessit , alias putredines in corporibus huma=rix causavisse his temporibus . .
ideia, alias pustularum speclas , ct fortὸ , subjungit ille , quod hao dispoit
465쪽
Lia ER V. SEcULUM XV. si promenis ab in uentia , sunt cause ad Medicum non aliment raDicunt enim Astrologi quod causa harAm postularum est conjunctio Saturni cum
Capite Arietis. III. Dicit , sa) quod in cura tres principales indicationes habendae sint, pr a est humorum qualescumque fuerint evacuatio ; secunda est debitum regi' mismen in sex rebus non naturalibus ; tertia est debitus localium ustus. Liquet abui de quibusnam remediis primis indicationibus satisfaciendum esse putet juxta Methodum therapeuticam illius saeculi. Quod ad tertiam vero attinet, in usum advocat unguenta ex detergentibus, mundificantibus, exsiccantibus &c. Sed cum quibus ne gutta quidem Mercurii admista sit. Libellus ille Montes auri edi debuit anno I RI. Vel. ut tardissime principio anni 1 98. cum certum sit opus Antonii Scanaroli, quo impugnatur , apso anno I 498. typis excusium fuisse. ANΤONI Us SCANAROLUs, Mutinensis, Nicolai Leoniceni sententiam de Morbo Gallico a Natali Montes auro impugnatam defendendam suscepit Epistola ad Nestorem Morandum Medicum Bononiensem scripta ciu1 titulus est : Disputatio utilis de Issorbo Gallιco , ct opinionis Nicolai Leoniceni confirmatio contra Natalem Montesaurum Veronensem eamdem opinionem oppugnantem , quae Bononiae typis edita b) dicitur anno 1 98.
Auctor iste quae a Leoniceno dicta erant repetit, multisque
bum Gallicum de ab Asaphati sive Tinea , & a Lepra 'ca ciante cognitis omnino discrepare , & affectum esse vere novum , epidemicum , inductum nimia aeris intemperie in caliditate ct humiditate. Caeterum de curatione litet.
S1MON P1sTOR, Lipsiensis, primus Germanorum scripsit de Mor- I 98. bo Gallico sequentia opuscula. . IJOOL Positio de Malo Franco. Lipsiae Ι698- in Α- . . IO II. Declaratio defensilva positionis de Malo Franco. Lipsiae Iso o. in A. III. Confutatio conflatorum circa positionem quamdam extraneam ct puer, lem Do loris Martini Mellesad de Malo Franco nuper ventilatam in om-riasib Lipsiens. Lipsae I O - in Α' i .ca
Lucubrationes illas Simonis Pistoris hactenus obvias non habui, lecteas arbitror nihil aliud esse praeter meras Positiones sive Theses in disputationis argumentum propositas. Et sane vix poterat anno 1 98. hoc est quarto anno post luis venereae ingressum quidquam diligentius expectari a Medico Lipsiensi , qui videtur non in Saxonia ubi morbus ille nondum pervul ratus erat, sed in Italia hujus notitiam hausisse. Ultimum recensitorum opusculorum polemicum est adversus Marti mini Polichium Merlestadium , de quo infra ad annum I O2. Patet at 1- .
tem ex Epistola Joannis Manardi ad Martinum illum Polichium sciripta , de qua infra ubi de Manardo , iri Simonem in multis redarguisse Leonicenum. 1'. Credidisse Morbum Gallicum ab antiquis collocatum fuisse sub C pite pullularum , othematum , aut ut Simon dicit) alhumere. 3'. Ad commune Medicorum illius alatii cρνfugium se recepisse, afferendo morbum hunc
466쪽
occulta feri proprietate de coelestibus corporibus emanante i quae singula Joananes Manardus docte confutat. SEBAsYIANUS A Q U I L A N U s. Ignoratur hujus Medici nomen si vox , Aquilanus , patriam ut videtur designet, ac ille oriundus fuerit ex urbe Episcopali Aquila , quae Metropoli Romanae subest. In Epistola ad Ludovicum de Gongaga , Episcopum Mantuanum scripta, se referre ait, qua diebtis elapsis de aegritudine , quam Morbum Gallicum vocant, apud Principes suos disputata erant ; quibus videtur subindicare disputationem Ferra rite habitam, de qua plura vide in articulo De Leoniceno. Sane constar Ludovicum Gongagam , qui Ludovici Mantuae Marchionis qiuartogenitus erat, Sedem Mantuanam tenuisse ab anno I 83. ad annum usque 13 II. quo fato functus est. Potuit ergo ea Epistola ad illum facile scribi annoa 98. ut vel inde colligi posse videtur , quod Sebastianus neminem laudet , laudetur vero ipse a Iacobo Cataneo de Lacu Marcino una cum Leoniceno de Torella, hoc est cum primis Sc antiquissimis Scriptoribus de
Constat eam Aquilani Epistolam non modo editam fuisse anno Is 17. Bononiae in 8. apud Benedictum Hectorem cum Marco Gallinaria De Curis agritudinum particularium i Gentili de Fulgineo, Blasio Astario , dc Caesare Landulpho; sed Lugduni typis prius excusam fuisse anno Iso6. apud Bevelaque, in A. una cum Marco Gallinaria , Blasio Astario & Blasio Caesa
re Landulpho, ut videre est apud Mercklinum in verbo Marcus Gallinaria. In ea Epistola declarathir primo , quo nomine debeat appellari haec aegritu do , est quod in Galeni operibus memoria habeatur ; in cujus opinionis confirmationem loca non pauca e Galeno adducit De Elephantiasi , ut hanc cum Morbo Gallico eamdem esse conetur astruere. Secundo vero , an talis morbus si unus tel plures ' Et unum esse , nempe elephanti asina solam Auctor pronuntiat. nrtio Oenit in rationalem curam , quae juxta eum perficitur Diaeiά , Phar macia ct Chirurgia ; Diata , qua praescribitur rectu S UsUS rerum non natu ratium ', Pharmacia , quae varia suppeditat remedia , purgantia , digerentia , alterantia , inter quae plurimum laudat Vinum Viperarum ; Demum Chirurgia, ope scilicet phlebotomiae, unguenti quo ulcera & pustulae illin tun rur. Id unum notatu dignum videtur, quod in compositione unguenti Mercurium admittat ad partem decimam quintam. At vero sequentia immediate subdit. Ab hac sa) tamen unctione caveant, qui sunt debilis com-M plexionis ; etenim potius sophistica invenitur quam vera : Nam vidii, fere omnes recidivisse ut prius. Sed si quis hoc pati potest, curatur.
GAS PAR TORELLA, Hispanus , natus est Valentiae in Hispania ex patre Medico celebri; is Genitor meus , inquit ipse , in Praefatione,, praemissa Tra latibus De dolore & de ulceribus in pudenda gra, Medi- ,, chis fuit , cujus memoria ob huius artis eximiam peritiam sempiternais erit. Insuper sumus hac tempestate tres germani ab eodem patre nati , ,, in eadem Facultate Doctore), inter quos ipse minimus sum. Innotuit
467쪽
valentino oriundus, de a summo Pontifice Calixto III. suo avunculo ad Archiepiscopatum Valentinum promotus erat anno I 33. apud illum dignitate summi Pontificis potitum anno 1 91. Medici domestici ministerium obivit. Ipse enim inhntiquissimis suis operibus anno 1497. scriptisse profitetur Alexandri V I. Pontificis maximi praelatum domesticum ac Medicum esse. Quod idem munus obtinuit etiam sub Iulio II. ut liquet ex
alio ejusdem Libro De Regimine seu praeservatione sanitatis, quem ad Iulium
Ignoratur quo tempore ab Alexandro VI. Episcopus Sanctae Iustinat Tenuntiatus sit. Sed constat Auctorem illo titulo gloriari in ipso Tractatu De pudendagra , qui omnium ipsius operum antiquissimus est , & anno I 97. scriptus. Imb locus est conjecturae ad eam dignitatem anno 3487. pro Vectum eum fuisse , quod ipse referat in laudati Tractatus pro miO , agi tunc annum decimum , cum circa ecclesia ica occupatus arti Afedicinae minime vacare potuit ; nisi id non de Episcopatu, sed de munere quodam Ecclesiastico apud summum Pontificem videatur intelligendum. Episcopatus ille Sanctae Iustinae, quem Gasparem Torellam obtinuisse certum est, in Sardinia situs suberat Metropoli Arboreensi , vulgo Orf-tagni. Dicitur a Francisco de V1co , Historia generat de Ia Isa Remo deSardena , parte 6. Cap. 8o. 2 81. suppressus anno I so . unitus esse Ecclesiae Metropolitanae Arboreens. Constat a) tamen Gasparem nostrum
Sestioni secundae Concilii Lateranensis V. sub Iulio II. interfuisse anno a uel z. & subscripsisse cum titulo Episcopi Sancta Iustine: Unde necesse est, si jure cesserit, titulum saltem retinuisse. Extant hujus Auctoris Tractatus quatuor De Morbo Gallico. I. Primus, qui De pudendagra, b) Roma scriptus est ad Reverensiissimum ct Illustrissimum in Christo Patrem ct D. D. Caesarem de
Borgia titulo Sancta Mariae nova Diaconum Cardinalem alentinum. Hinc
abunde liquet ante annum 1 93. scriptum fuissἡ, quo Caesar de Borgia nothus filius Alexandri VI. fratre Ioanne de Borgia Gandiae Duce an dolo, an casu interfecto , Cardinalis dignitatem abdicavit. Imb vero constat Auctoris testimonio in fine operis hunc Librum anno 1 97. scriptum fuisse : Unde minime mirum est si ab Antonio Seanarolo laudetur in opere , quod Bononiae typis excusium est anno sequente I 98. In illo Libro affirmat Torella , o Malignam hanc aegritudinem incepisse anno 1 93. in Francia hujus loco legitur in Colle lione Veneta AIo i ii Tuisini , in Alvernia) & sic per viam contanonis pervenisse in Hispa- α Miam, ad Insulas f Siciliam ,) in Italiam, dc finaliter serpendo totam Europam peragravisse, si fas dicere est, totum orbem. Dicunt Astrologi , pergit ille , hunc morbum evenire a constellatione Corporum superiorum : Nam dicunt qubd effectus universalis in causas retani versales resolvi debet, & hoc propter Saturnum existentem in Ariete : Nam in Ariete dc in Piscibus sunt quaedam stellae habentes virtutes generandi monstra. . . . Alii dicunt qubd est flagellum Dei. HRefert inde eorum opiniones qui putabant Morbum Gallicum descrip
tum fuisse is Avicenna a. Camae . cap. de Thure . ab Hugone Sendi
468쪽
Con sit o o. de infectione cutis σ asaphati cum pustulis faciei, im , ab Hippocrate Aphori simis ao. 2 2I. sectione 3. & a Galeno Commentario in eosdem Aphorismos. Fatetur quidem morbum =i Contagiosum esse sicut scabies, cujus spe- cies est; sed licet ut plurimum eveniat per viam contagionis , censesia nihilominus aliter posse evenire , ut utendo malo regimine. . . . si utan is tur cibo dc potu salso, acuto aut amaro , ut evenit Magistro Antonio,, Marci, Catalano , Artium dc Medicinae Doctori . . . Si non utantur balneatione ut erant soliti ; si non mutent pannos ; si priventur exercitio,, aut frictionibus ; aut si utantur medicinis aut cibis adducentibus matem riam ad cutim.
Credit curam pudendagrae compleri diata st potione. Circa diaetam multa proponit, sed vulgaria. vero per potionem tres indicationes complectitur : Primam ad evacuandum phlebotomia 2 purgatione , praemissa humoris pec-oantis digestione: Secundam ad resolvendum dc exsiccandum ope balneorum remediorum localium , inter quae laudat praesertim uidationem in fur-m calido aut saltem in sui : Tertiam denique ad consumendum reliquias materia , si quae remanserunt in cute , Ope Unguentorum , quorum Varia pro ponit genera ex detergentibus, mundificantibus, exsiccantibus, addito etiam in nonnullis Mercurio saliva humana extincto, sed ad minimam dosim. IL Sequuntur ex ordine temporis Consilia quinque Medica , seu poti sis Historiae aegrotantium quinque, quos curandos Auctor habuit eodem anno
AEger I. Morbum contraxerat quia is De mente Augusti anni 1 97. rem ,, habuerat cum muliere habente pudendagram. Illi aderat initio ullatis in virga cum quadam duritie longa tendente versus inguina ad modum ,, radii, cum sorditie 3c virulentia. Post sex dies ulcere semicurato arreptus fuit ab intensissimis doloribus capitis , colli , spatularum , bra se chiorum , tibiarum costarum. Elapsis postea Io. diebus apparueruntis multae pustulae in capite , facie dc collo. Alter aeger, si Torellae fides sit, sed credat Iudaeus Apepla , ex immode ratis laborιbus per mensem Augustum anni 1 97. 3c pravo regimine infectus fuit pudendagra sanguinea cum ulcusculis in virga , maculis latis , ruisbeis , e pustulis in universo corpore , quae cortices instar sursuris emiserant , ac
demκm distoribus intensis capitis, colli ct spatularum. Tertius per viam contagionis fuit infectus pudendagra phlegmatica cum pus tulis grossis , crusto sis , ex quibus exibat sordities grossa , alba , ad fuscedinem tendens , cum doloribus. Curandum illum habuit mense Octobri anni 1 9 . Quartus infectus erat pudendagra ab anno uno ut ipse retulit Torellae , evenit ei dormiendo in eodem lecto cum fratre suo infecto. Aderant initio dolores , de deinde pustula grossae , crusto a , cineritiae , quibus evanescentibus rediere dolores cum ulceribus in tibia. Curatus fuit anno eodem 1 97. Quintus morbum concepit sponte juxta Torellam ex prava sanguinis diathesi. Fuit autem arreptus pudendagra cum pustulis ac intensissimis doloribus brachiorum, spatularum, colli , pedum ac manuum , ct praecipue in parti . 'bus anterioribus tibiarum, ubi osta quasi a carnibus sunt denudata.
469쪽
L 1 B E R V. S E c U L 1' M X V. Praemissis alterantibus, digerentibus, purgantibus, stutarum usu, unde
astatim sudaverunt, inunctione ulcusculorum dc pustularum cum unguento detergente , omnes dicuntur perfecte convaluisse.
II L Trachatus tertius, qui inscribitur dolore in pudendagra evenire Iito scriptus fuit anno 1 9'. in oppido Blefensi in Gallia , ut ipse ait in procemio , ubi Auctor cum Caesare de Borgia , qui Curiam Christianissimi Ludovici Francorum Regis sequebatur , moram traxit per totam quadragesimam propter liquam aeris pestiferi suspicionem. Non mirum igitur, si in illo Tra latulaudet Torella Tractatum de pudendagra a se compositum superioribus annis quando Roma erat , Caesaremque de Borgia, ad quem scribit, non Cardinalem dicat ut in priore , quippe qui dignitate illa se jam abdicaverat, sed
S anctae Romanae Ecclesiae G onfaronarium ac generalem Capitaneum π Ducem ain Ientinae. Si quidem Caesar de Borgia illo Ducatu a Ludovico XII. Francorum Rege donatus fuit anno 1 98. Gonfatonerius vero & Capitaneus generalis Sanctae Ecclesiae Romanae ab Alexandro VI. patre si io renuntiatus est die 29. Martii anno 1ue oo. ut liquet ex Diario Alexandri a Burchardo scripto ct a G. G. Leibnitio edito. Unde colligere est Librum hunc Torellae , etsi Blesis scriptus fuerit anno 1499. publici juris factum non fuisse nisi
In Epistola nuncupatoria foedo putideque adulatur Caesarem Borgiami
hominum sceleratisitimum , quem tamen aperte laudat, ceu is unum qui seculum exornet suum , unum inter Principes doctum litterarum recultorem , unum Litteratillimum, unum in armis peritissimum , unum
qui domi bellique magnus aevo illo videri possit, unum qui Ecclesiae li- bertatem δc auctoritatem dilucidet augeat, a quo justitia Bruti, consse tantia Mutii, continentia Scipionis , fidelitas Marci Reguli , ac magnanimitas Pauli Amalli, superetur. is Inter adulatoria mendacia videretur quoque referenda nomenclatio Cae sari Borgiae adscripta, quem de Francia dicit. Sed constat sa) a Ludo-Vico XI I Caesarem de Borgia ejusque posteros omnes authentico diplo male dato mense Maio anni 1 99. in nomen ac scutariam tesseram Franciae sau nam ct armes de France j adoptatos fuisse. Inde est quod teste eodem Burchardo hoc Franciae nomen δc Alexander V L Caesari de Borgia tribuerit , dum eum Gontalone r1um creavit , dc Caesar ipse de Borgia sibi arrogaverit, sed iis missis, quae sunt alieni instituti, ad ea redeamus quae delire venerea afferuntur δc quae sunt nostri. Itaque in hoc Libello , in quo duo introducuntur Collocutores , V,I- ηs , quod de pudendagra multa quaerit, dc 2Hedicus , qui Vulgi quaestioni bus respondCt, legere est Gallis manu forti Italiam ingredientibus , & maxime Regno Par- rethenopaeo occupato , dc ibi commorantibus hunc morbum detonum ci fuisse. Idcirco ab italis Morbum Gallicum cognominatam esse imagi- ranantibus ipsum Gallis connaturalem esse : In Gallia vero, quia in reVer- sione Regis Carol, cum suis in Galliam hic morbus apparere incepit , credentes Gallos eum ex Neapoli apportasse , hanc ob causam Morbum
a. . Morbum Gallicum extispari posse, si praesidentes, ut summus Pon-
470쪽
M tifex , Imperatores , Reges atque. alii Domini ordinent matronas inqui- ε, site res hujus morbi, & perquirant in primis publicas mulieres , si easti infe Las invenerint, relegent ad locum a Communitate seu a Dominois destinatum, ibique curentur a Medico seu Chirurgico deputato dc fa is laciato, dc hoc pacto infaillibiliter extirpabitur morbus iste non solum
horrendus sed etiam contagiosus. 3 Deceptores ac trusatores si iis temporibus usos esse pern1tiosis unguentis cum quibus maximam auri copiam devorarUnt .... VerSUS quΟSω l'rotomedici nullam faciunt inquisitionem , 5c profectb impie agunt. Propositis dein tribus unguentorum speciebus, quae singula Mercurialia 1unt, & quorum praecipuum est unguentum Saracenicum, sic concludit: - Supradicta unguenta tanquam a peste fugienda sunt, & contra Practi-ra insuigant , si velint, Protomedici, aut ipsa natura humana clantabit : interficiuntur homines , non moriuntur ; qui si non in hoc sae-M Culo, in alio tamen reddent rationem dc submergentur in puteo poe-υ nitentiae. 1 I
P. Assirmat ea curi mercuriali extinctos esse Alfonsum de Borgia , qui Alexandri VI. ex fratre Petro Ludovico nepos erat, ct ejus Alfonsi fratrem, Joannem scilicet de Borgia, ut mihi quidem videtur, Archiepis copum Montis Regalis in Sicilia, ad Cardinalis dignitatem evectum ab Alexandro VI. anno 1 91. quem constat sa) inter primo9 lue Venere a cubuisse ; praesagitque Cardinalem ipsum Segobricensem , qui unguento istiusnodi curatus credebatur non diu Oicturum e se, quia mara simatus est. Et sane recte de illo augurabatur Torella : Nam Cardinalis ille Segobricei sis, Bartholomaeus scilicet Martinus, Valentinus apud Hi spanos, Magister domus Papae , Episcopus Segobricensis, qui Presbyter Cardinalis titulo
sanctae Agathae in Suburra creatus fuerat ab Alexandro VI. anno I 's. unde Cardinalis Segobricensis dicebatur, fato functus est 8. Kalendas Februarii, anno Iso O. hoc est Iso I. si novae computationis ratio habeatur juxta quam anni principium a prima die Januarii exordiri solenne est. Porro notandum censeo Torellam , qui a Mercurialibus ita abhorret an hoc Dialogo , in priore Tractatii pauculam Mercurii dossim cum Unguentis ad ulcera miscitisse, sed forsan infortuniis , quae imprudenti Ner curialium usu evenisse viderat, ab ea methodo deterritus est. IV. Quartus Tractat ris De ulceribus in pudendagrsi , qui una cum prae- Cedente editus est, multa continet de natura δc causis ulcerum , sed ex Arabum doctrina deprompta, ut ea ferebant tempora. Quod ad eorum curam attinet, suadet usum multiplicem detergentium, mundificantium , incarnantium , consolidantium dcc. sed cum quibus in isto , sicut in praecedente Tractatu , ne guttam quidem Mercurii admistam reperire est. Haud videtur silentio praetermittenda medicina , quam ad ulcera virgae M pr'ponit. ,α Infectius, inquit , dc ulceratus in virga , quanto citius pOM terit, faciat sibi fugi locum ulceratum ab aliqua vili persona , exterius semper exprimendo, aut parumper scarificetiit , aut desuper apponaturm parum de sapone molli cum calce, aut gallus sive columbus in culo de plumatus 3c excoriatus, sic vivus loco ulcerato saepius apponatur, aut ap-n Pona ur rana per medium incisa.