장음표시 사용
481쪽
LI BIR V. spcULUM XV I. 44 BENEDICTUs RINI Us, Venetus, scripsit brevem De Morbo Gaia Iiso Tractatum Consiliationis causa ingratiam illustrissimi cujusdam Antistiatis, quem diu post mortem patris Fabritius Rinius ejus filius Antonio Cauco Archiepiscopo Corcyrensi dicavit, & excudendum permisit in Collectione Veneta De Morbo Gallico anno I 367. In curando Morbo Gallico utitur Rinius linimentis variis mercurialibus , sed ad operis calcem, quaedam adjicit de decocto ligni Guaiaci,
quod ait novum esse sui seculi inventum , ct tanquam per Deorum manus traditum auxilium pro Morbi Gallici expugnatione , ac omnimoda ιllius evistione
unde videtur posse colligi Consilium illud Rinii circa annum 132 o. scriptum fuisse. JOANNEs sa) LE MAIRE, Belga , lucem vidit Bagaci, in Hannonia gallice Bavai , unde se dicit gallice de Belges ideo quod putet Bagacum olim Belgidem dictum fuisse. Natus est anno b) I 73. & ante
annum Is Σ3. fato functus. Scripsit tum stricta, tum soluta oratione opera varia Gallice & Latine , non sine ingenii acumine ac doctrinae laude ut ea Crant tempora , quibus vixit.
Extat inter caetera Carmen Allego Acum Gallice scriptum, δc in tres Fabulas distributum, quod typis excusium fuit anno 1323. in 8'. apud Gallotium du Pre , cum hac inscriptione. Les trois Comptes , intitulet. de Cupido ct d'Atropos , doni te premier futinuente par Seraphin , Poete Italien , te second 9 tiers de Pinvention de Mastre Iean te Matre. Fingitur isi in Prima fabula Cupidinem ebrium cum Atropo mortis
Dea , commutatis casu arcubus munia quoque ita commutasse , ut ille quidem imprudens neci daret adolescentes, quos quaerebat amore sauciosessicere , haec vero senes depontanos turpi amore dementaret, quos morti destinabat.
Narratur in Altera lethiferum illum mortis arcum, quem Cupido in palatium matris intulerat, jussu Veneris abjectum fuisse in palatii fossiis , unde factum ut aquae hinc scaturientes veneno lethali pollutae viris femianisque Veneris asseclis, a quibus epotabantur, novum morbi genus intulerint , seu ipssissimam luem Veneream. Demum refertur in Tertia Jovis edicto Comitia generalia Turonibus habita fuisse, ibique dissidium Cupidinis de arcus redintegratione cum Atropo litigantis his conditionibus compositum esse , ut utrique novus arcus restitueretur ; at vero nullum a Iove remedium adversus luem veneream inventum fuisse , quae idcirco sibi permissa in miseros mortales saevi-xe pergit. Creterum Poeta veneream luem in fabula secunda ita describit , 'ut liceat inde colligere, quid aetate sua de morbi origine, novitate, propagatione, atrocitate, Vulgo crederetur. Ait nempe Aquas , quae e fos sis palatii Veneris decurrebant, a viris feminisque plurimis cum voluptate quidem perpotari, ac gratas videri, at vero varia & inaudita morborum monstra inde generari, quibus potores miserrime affligebantur. Mais en ta fili, quid te venin fui meur ,
nem Gallicὰ scriptam , quae praefigitur Libro inscripto Les j llustra trions des
482쪽
Il leur naissoit de gros boutons sans fleur , Si treg hi deuix, si latis 3c si enormes, 'on ne vit Onc visaiges si difformes, Ne onc ne receut si tres mortelle injure Nature humatiae en sa belle figure :
Dela comment plusieurs gens en de visent , Dela comment Amour , te jeune yVrongiae A fait avx gens grant dommage dc vergongne Et ne scel-on potir ses cloux desciolier Bien bonnement a quel Saint se uouer , Neanimoins auctans par grace sotaveratne Ont implore Madame Saincte Reine , LeS autres Ont eu recours a Sain Sh Job , Ρeu de gueris , en soni de mors beati cop ,
483쪽
eruditionis mulcisciae natus est Roterodami die 27. Octobris, anno I 66. ut maxime probabile videtur. Basileae mortuus est die 11. Iulii anno Iue 36. jam septuagenarius. Caetera quae ad ejus Vitam spectant silemus , tum quod passim occurrant, thm quod non sint instituti nostri, cum Erasmus nec de lue venerea quidquam ex professo scripserit, nec Medicinae vacaverit
Nihilominus tamen, cum Erasmus suppar vixerit ingressui luis venereae , haud pauca suis operibus interspersa reliquit testimonia de morbiorigine, foeditate , contagione. Sic in Epistola ad Christopho rum a Sch Howietet , Palatinum ct Capitaneum Cracoviensem , Regnique Polonia Cancella
rium Basilea scripta anno is et s. postridie Idus Augusti , & Libro Degua , sue de linguae isu ct abusu praefixa , dum sui saeculi calamitates enumerat, in haec erba erumpit. Iam si quis percontetur , inter corporum morbos, cui debeatur principatust, me judice facile tribuetur ei malo , quod incerta origine tot jam annos per omnes Orbis plagas impune oramans nondum certum nomen invenit. Plerique vocant sa) Poscas oballio is, nonnulli Hispanienses. Quae lues unquam pari celeritate per- recurrit singulas Europae, Africae , Asiaeque partes Θ Qilae penitius sese inserit venis ac visceribus ξ Quae tenacius liceret aut pervicacius repugnat o arti curaeque Medicorum ξ Quae faciliore contagio transilit i 11 alterum ξ μ Quae crudeliores habet cruciatus Θ Vitiligo praeter cutis deformitatem ει ficat nihil habet noxae & curationem recipit. Lichenes foedo quidem furfure raprimum faciem , deinde reliquum corinis operiunt, sed citra crucia- tum , nulloque vitae discrimine , etiamsi remedium non admittunt, nisi1 cui mors sit anteferenda. Haec lues quicquid in aliis est horrendum iatina secum defert, Militatem, cruciatum , contagium , vitae periculum curationem dissicillimam pariter ac faedissimam , & tamen utcumque cohibita subinde repullulat, non aliter quLD podagra.
Nee dissimilia profert initio Considiationis de Bello Turcicis inferendo qua ad Joannenn Rinc tum Jurisprudentisi celebrem scripta est apud Fribu AmBristolae die Martii , anno a Christo nato asso. Sed nullibi disertius luem describit quam in Colloc luto, quod inscribitur Α γαμζος si e conjugium impar , quod pr1mum anno IS 2 . typas editum puto , In quo nomine Equitis scabie Gallica infecti opinor perstrangi Utricum de Hur-ten , Equitem Germanum , de quo modo , fato quidem jam functiim sed .
oui in Erasmum scripserat acerbius anno superiore Librum , qaem edendum chiraverat in Q. Cum hac inscriptione , Utrici ab Humn cum Erasma Roterodamo Expostulatio. Sed ut ut sit, Erasmiis in illo Colloquio sic indueit loquentem alterum ex interlocutoribus. Superbi a scabies est , qua nondum suum habet nomen, cum ipsa tam multorum habeat nomina , quae nec leprae .mo elephantia si , neo lichenibus , nec podagra nec menta grae cedat , si res veniat in certamen. Sed audiendus praesertim dum loquitur de modis quibus praecludi posset contagiosa morbi propagatio. is P E. Viros castrarem ae summoverem, Foeminis vero adderem fibulas GA. Ita quidem prosia
pectum esset ne ex malis corvis nascantur mala ova...... Vertim non mono modo transilit malum, sed osculo , sed colloquio , sed cont*ctu,
484쪽
,, dam malitiam adjunctam, ut quis quis eo tenetur, vel nullo suo comari modo gaudeat quam plurimis suam affricare scabiem P E. Nemo ri barbae sylvani patiatur sibi demeti, aut sibi quisque tonsorem praestet. D GA. Quid si uterque claudat os ξ PE. Amant naribus malum. GA. Estis Sc isti malo remedium. PE. Quodnam λ GA. Ut quod solent Alcumi-
ω ci , addant personam, quae per vitreas fenestellas praebeat lumen oculis ;ori naribusque respirationem, cornu a persona per axillas in tergum por-M recto. P E. Belle , si nihil metuendum est a contaciti digitorum, linteora rum , pectinis, δc forcipis. GA. Optimum igitur barbam usque ad genua dimittere. P E. Ita videtur. Deinde fiat edictum , ne quis idem sitis tonsor Sc Chirurgus. GA. Ad famem relegas Tonsores. PE. Minuant ,, sumptus , dc aliquanto pluris radant. GA. Esto. P E. Tum feratur Lex , is ne quis cum alio poculum habeat commune. GA. Istam vix recipiatis Anglia. P E. Neve duo misceantur eodem lecto , praeter uxorem dc ,, maritum. GA. Placet. P E. Ad haec in diversoriis ne quis hospes indor-M miat linteis, in quibus alius indormiit. GA. Quid facies Germanis, quies vix lavant bis in anno. PE. Exstimulent loteices. Praeterea tollatur mos, M quamvis vetustus, salutandi osculo. GA. Etiamne in Templis. PE. Ta- is bellae suam quisque opponat manum. GA. Quid de colloquio. P E. Viri tetur illud Homericum , ά χι , dc vicissim qui auscultat com-
,, primat labra. GA. Vix istis legibus suffecerint duodecim Tabulae. o
13 17. JACOBUS A BETHENCO URT, Rothomagensis Medicus. Nova poenitentialis uuadragesima necnon Purgatorium in Morbam Gallicum sive venereum , una cum Dialogo Aquae argenti ac Ligni Guaiaci colluctantium super dissiti morbi curationis presatur . Opus fructiferum. Parisiis , Nicol. Savetier , 1327. in 8. Patet hujusce inscriptionis ratio ex Libri prooemio. ii Nunc temporis, ,, inquit AueZor , in dicti morbi curatione duae praecipue prorumpunt haereses , altera Guaiacum extollens lignum , altera aquam argenti non meis diocri efferens praeconio.. Illa poenitentiali Quadragesima s nempe prop- , . ter inediam:) haec vero quodam Purgatorio spropter p at mi dolores) meis deri videtur.
Hoc opusculum constat articulis sive Capitulis viginti, sed nullo ditatinctis numero.
Ι. Refert eodem anno , quo Galliarum Rex Carolus Octavus impetum Neapoli fecit, suorum aut peditum aut equitum quibusdam talem prorupisse morbum qui proinde abhinc triginta circiter annos visus est. II. Tres morbi causas admittit, Supercoelestem , quam Theologi dicunt esse iram Dei in fornicatores 1, Coelestem , quam Astrologi dicunt esse concursum planetarum , dc P sicam , quam Medici dicunt esse corruptionem seminis a salacitate nimia, concurrente tamen maligno astrorum con
IIL Expendit naturam ligni Guaiaci, quod dicit a Mercatoribus reper
485쪽
LII ERV. SECULUM XVI. querrum esse in Insula quadam, ac proponit methodum curandi luem veneream decocto illius ligni.
I V. Inquirit in naturam aquae argenti, ut sua ferebant tempora, ac varia proponit linimenta , quae adhibebantur suo tempore. Censet autem in hac curatoria methodo aegrum identidem purgandum , & inunctiones intermittendas esse. Utile satis erit , inquit, si post sextum aut septimum diem sumat patiens cristam Liuiam , ct ad vires resciendas duos aut tres dies quiescat. V. Describit gonor rhoeam virulentam Capite de Pustulis ; quae sane desta criptio gonor rhoeae prima omnium quas sciam , esse videtur. Q Vidi, imquit , juvenem quemdam , cujus mentula sesquiannum perpetuo sanio- ..
sum ac virulentum Vomebat succum , quod Venereo contraXerat certamine . . . . . mentula dolorOSe arrigebatur . major melendo ac- recrescebat dolor. μVI. Adest in fine Dialogus aqua argenti , Sc ligni Guaiaci colluctatorum super eorumdem presatura , qua finita sic concludit in Epilogo : His causis ac
rationibus aequo animo perpensis , aquae argenti methodo quam Guaiaci methodo magis fidendum puto. Fatetur tamen rem aliquando minus prospere succedere ; Sed id totum in medentium imperitiam refundit. ,, Nimirum , ait ille , si optati rarenter succedant eventus, quippe certiones, scorta , mulierculae , nonnullique Apostatici litterarum penitus ignari, nullis vo catis Medicorum decretis , frequentius cum aqua argenti, ne dicam il- relius methodo, omni vorato pudore huic niedentur morbo.
Hic Auctor primus est Gallorum omnium , quos novi, qui de Lue Gallica scripserit. Anne ideo quod venerea lues Rothomagi de citius crudelius is vi erit quam in caeteris Galliarum urbibus Θ Certe lues Rotho magensis in Galliis vulgari circumfertur proverbio quasi curatu dissicillima , qua de re vide Rabelaesum, Pant ruet , Liv. s. chap. 2I. Histoire de Fran-cion , Liv. Io. Et Menjotii Dissertation. de Lue venerea , pag. m. 39.
HIERONYMUS FRACASTORIUS, Veronensis , natus est Veronae : Patavii operam dedit Medicinae , inde Livianum copiarum Venetarum Ducem sequutus est pluribus bellis , sed eo mortuo ad Abduam anno Is I s. in patriam se recepit. Medicus fuit Patrum Concilii Tridentini. Fato functus est septuagenario major in suis Caphiis prope Veronam , 8. Idus Augusti anno Is 3. apoplexia correptus in mensa. Inter caetera illius Opera duo extant de Morbo Gallico.
Prius est eximium illud Poema, in quo eleganter lusit tribus Libris De MoVbo Gallico , sive ut ille ait, De S3philide , quam a Syphilo Pastore in Deos impio sic dictam fingit , Suhitidemque ab eo labem dixere Coloni.
Dicatum est Petro Benabo Leonis X. Pontificis Maximi tunc a Secretis , id edque scriptum ante annum Isai. quo Leo X. fato functus est, sed
editum non novi ante annum I 33O. quo Veronae excusum est.
Posterius est opus De contagionibus 2 contagiosis morbis 2 eorum curatione , in tres Libros distributum , quod primum editum est anno Is 6. Venetiis. In illo Capitibus i I. ct ia. Lib. a. Morbi Gallici naturam de causas , Capite vero Io. Lib. y ejusdem curationem explicat.
486쪽
rius Andreas , in Bibliothoc. Belgica.
In utroque opere Fracastorius eadem docet IV. Circa naturam & cauis fas morbi , saὶ morbum novum esse λ praecedentibus saeculis non visum ;ab elephantia re ab Ara m s ali plane diversum ; is Insulis , quas Hispanae navigationes adinvenere erademium inde contagione devectum. At vero , ne quid dissinatilem, asserit s b) ille tametsi maxima quidem mortalium parsa contagione morbum hunc contraxerit, observatum tamen fuisse in meros alios sine ulla contagione per se infectionem eam perpu=ὸs fuisse : Atque adeo , licet contagionem admittat, praejudicio ductus censet etiam admittendam esse sor didam aeris putrefactionem , quam tria stiperiora fudera , Saturnus, Iupiter & Mars coeuntia intulerint. U. Quod ad curationem, proponit statim methodicam therapetam, quam censet ad incipientem morbum sumiacere. Si vero inveteratus sit, auctor est ut aeger utatur decocto ligni Guaiaci, cujus praeparandi rationem explicat, aut decocto radicum cynarum quae paucos ante annos in Europam delatae fuerant.
Post haec profert duo alia remediorum genera, quibus ut ipse ait se primis temporibus flatim utebantur , ab Empiricis primum inventa , inunctionem scilicet ct si situm. Et primo quidem inunctionem mercurialem describit, neque illam damnat, licet incommoda exaggeret : d) H Os , in-M quit, & palatum exulcerantur , ac sordities tanta per os concitatur per ,, dies 11. de amplius, ut nihil foedius, nihil intolerabilius videatur , cibus nullus mandi potest, etiam vix sorberi datur , dentes luxantur, som- ω nus adimitur , & breviter per id tempus nihil gravius sentiri potest. Inde vero sustitiam describit ,, Acerbissimum medicamentum , quo illa
., numquam ausus est uti ad totum corpus, sed quod ad certas tantum par-M tes, Ut crura & brachia , cum vel sphaceli adsunt, vel ferae gummosi M tates , vel dolores vel ulcera male morigerata, etiam praestantissimum ar- ., bitratur: Caeteriim ab eo abstinendum suadet, nec Empiricis creden-ο, dum, quibus nihil temerarium est magis , quando per os etiam ausim sunt argentum vivum, dc quod praecipitatum vocant , confectis ex iis is pitulis exhibere. LAURENTI Us pnis Itys vel PHRIs Ius, se in Medicus Civitatis Metensiis, s ) claruit in Germania, dicitur Argentinensis fg a Joanne Bernier D. M. Praeter opera alia scripsit Epitomen opusculi de Curandis pustulis , uia ceribus ct doloribus Morbi Gallici, mali Frangos appellati , quae Basileae
excusa est anno 1 s 31. & Capitibus octo absolvitur. In hoc opere eadem reperire est, quae apud Auctores alios, de novitate , origine, natura , signis & causis hujus morbi ; imb & de curatione , clim methodicam tantum therapeiam proponat, quae, ut jam Opius dictum est , obtinetur diaeta , alterantium usu , purgatione, unguentis detergentibus , exsiccantibus, cicatricem inducentibus. Indicat quidem unguenta quinque mercurialia, sed eo tantii in sine ne ignorasse videatur, dc ut indicando eadem damnet. ,, Iners h) vulgus, is inquit, nonnumquam peritissimos Medicos flocci pendere non veretur is cum putat illos latere ea unguenta, quibus Medici carnifices corporatin inungunt. Non sunt autem abscondita, sed propter nocumenta illorum
487쪽
eli uti nolunt. Describam igitur tibi, pergit ille , aliqua unguenta illo- rum Medicorum, ut sentias quod non sunt Medicis secreta, quemadmodum fatentur illi Empirici. μCaeterum videtur fide optima proferre quaecumque utilissima noverit. aὶ Sic sub finem Dissertationis proponit secretum charissimum ad ulcera virgae , cum amplius nulla spes est cum quo , ut ait, saepius famam ct pecuniam acquisivit. Secretum autem tale est :
IOANNEs P Ascra ALIs, Suessanus , hoc est oriundus ex urbe 1 s 3 Episcopali Suessa, quae Metropoleos Capuanae Suffraganea est, scripsit Dia- tribam cui titulus est : De morbo quodam composito , qui vulgo apud nos Gallicus appellatur , in Capita novem distributam, & editam Neapoli anno 1 3 . in P. in qua pauca praefatus de morbi epidemia , novitate , natura causis, ad curationem citis properat ; quam censet quidem methodica therapeia aggrediendam esse, sed ita tamen ut triplicem aliam methodum sub)ungat, Primam ope inunctionum , quarum tertia quaelibet fiat cum unguento mercuriali: Alteram ope stussarum , s c) ψ grum scili- o iel cap. cet intra dolium vel commodam linam bene coopertam intrare per- ει 6. mittendo, ubi duos vel tres vel plures lapides molares, vel pyrites sive cifocarios bene ignitos intromittas, supra quibus , dum sic igniti δί ar- radentes servantur, cum petiis vel scopa aliqua de acerrimo aceto su- is peramundatur , adeo δί tandiu qIuousque indifferenter totum corpus reexquisite sudaver1t. ,, 'Tertiam demum ope decocti d) cujusdam ligni , quod ibid.m nominatur lignum San tum sive Indiacum , quia inde ductum est recens , cujus decocti administrationem multis explicat. Caeterum affert remedia ad corrigendas laesiones , quae singulas illas curationes sequ1 sblent v. g. se) Gargarisma ad ulcera oris post inunctionem ; e) Pulverem ad dentes relaxatos ab inunctione ; s e in Con- ta s. iditum , syrupum , unguentum dcc. ad corrigendam calidam dyscrassiam, re et . quam hepar δc renes acquirunt, tum post stui fana praedictam , tum post reassiimptionem decoctorum ligni praedicti. μAUGUSTINUS N1 pHUS PHILOTHEUs, Suessanus, hoc est ex I s 3 eadem urbe Campaniae, fuit suo tempore celeber Medicus & Astr 'logus. Praeter alia opera satis multa scripsit Librum De Morbo Gallico , qui Neapoli editus est in P- anno I 34. ἡ Renae.
Ipse f) sibi Eutychi Philothei nomen adoptavit pro more aetate sua
GUND1s ALVUS FERNAN DEE, Hispanice Gon alo Hernande: de Isas. Ostedo ' Valdis , genere sg) A tur , natali Matritensis , NatHi est circa HV- 1 ue , mum 1 78. in Aula Ferdinandi Regis Aragoniae δ: Isabellae Castiliarum Restinae educatus fuit inter Ephebos aulicos , ac ipse praesen adfuit Barc. Ai ouio, iis
488쪽
La Histor. general ynatural delas Indias Lib.II. cap.
none anno I 93. quo Christophorus Columbus ab Insula miti sive paniola, quam detexerat, prinὶilm reversus est. Cum amicitia vel consi 1e- tudine junctus fuerit cum pleris Die cola litibus Columbi, caeteris hie quinis sequentibiis ab Antillis rediere , s) ab iisdem saepius audivit quaecumque in primis illis navigationibus acciderant. Meruit inde in Neapolitano bello adversus Gallos, ac demum bὶ anno 1313. a Ferdinando missus est in Hispaniolam, ut fusionibus auri, argentive e terra effossi effodiendi praeesset. Sic ipse praesens vidit i observavit qiuaecumque per id tempus in Hispaniis, in Regno Neapolitano & in Insula Hispaniola contigerunt.
Scripsit Hispanice Volumina duo de rebus Indicis , Alterum Toleti anno Isas. in Hispaniam negotiosum causa reversus, quod ad Carolum V. Imperatorem de Hispaniarum Regem dedit cum hac inscriptione, Summario de la Historia generat 3 natural de las Indias Occidentales. Alterum , quod rerum copia duplo majus est, anno I S 3 s. cum inscriptione
La Historia generaI 3 natural de Ias Indias Occidentales In utroque I. Multis probat luem veneream in Insula Haiti antiquitus familiarem fuisse dc endemiam, ac inde in Hispaniam primum , & ab Hispania in Regnum Neapolitanum traductam fuisse qua de re vide quae supra dicta sunt, Lib. I. cap. IO. II. Multis describit arbores, qtiae lignum Gua1acanum 3c lignum sanctum proferunt, inodum quo ligna illa decoqui, methodumque 'qua decocta administrari debent, ac emolumenta quae inde solent colligi. III. Prostant in Collectione Luisinina, quae Venetiis prodiit anno G actatus duo brevissimi, quorum alter de ligno Guaiacano , alter doeligno sancto inscribitur. Prior quidem dicitur 1b1dem in Annotatione
orae libr1 adscripta excerptus ex Cap. 2. Sest. I. Lib. Io. Historiae naturalis Indiarum Occidentalium Constatv1 Fernan dea ; posterior vero ex Cap. Ι7.
Lib. 16. ejusdem Historia. Attamen si Nicolao Antonio, in Biblioth. Scriptor Hispaniae credimus, Tractatus ille uterque a Fernan leg Hispanice scriptus seorsim in lucem prodiit cum hac inscriptione , Dos Trataris dei Palo de Guaracan, ' dei Pala Santo. Certe compertum habeo Tractatus illos ambos in tota Fernan deg I 11storia extare nullibi verbis tot1dem, quantumvis illorum summa ibidem obvia sit. C O L L E C TI o prima VENETA, quae numero secunda est. Petrus Bonnet Bourdeloi, Archiatrus Mariae Adelaidis a Sabaudia uxoris Ludovici Ducis Burgundiae , scripsit in annotationibus, quas se ad amplificandum Mercklini opus De scriptis medicis destinabat & quae manu scriptae extant in Bibliotheca Regia, Venetiis in lucem pro iusse anno 1333. Collectionem variorum Auctorum, qui de lue venerea scripserant, cui sequens inscriptio praefixa fuit. Libbr de Morbo Gallico , in quo diversi celeberrimi in tali materia scribentes Medicina continentur Auctores , videlicet Nicolaus Leonicenus Vicentinus Utricus de miten , Petrus Andreas Matthiolus , Laurentius Phria suis , Joannes Alme r , Angelus Solsininus. Veneriis , in s. IJ3j.
489쪽
LrηER V. SEcULUM XVI. ssHinc , si vera referat ille , colligere est prostare in ea Collectione. I. Nicolai Leoniceni, Vicentini, de Morbo Gallico, qui jampridem excusius fuerat Venetiis typis Aldi Manutii anno I 97. II. Utrici de Hulten, Germani, Librum de Guaiaci Medicina ct Morbo Gallico , qui Moguntiae editus fuerat anno 13 I9. III. Petri Andreae Matthioli, Senensiis, Morbo Gallico , quem tum primum in lucem emissum fuisse opinor. IV. Laurentii Phristit, Germani, de curandis 'istulis , ulceribus 9 doloribus Morbi Gallici Mali Franizos appellati, quae Basileae sub praelo sudaverat anno IJ32. V. Joannis Almenar , Hispani, Librum de Morbo Gallico , qui jam typis mandatus fuerat Papiae anno 1 lib. in Collectione Papiensi omnium prima , de qua supra ad illum annum. VI. Angeli Bolognini, Bononiensis, Libros II. de cura ulcerum exteriorum
de unguentis communibus in solutione continui , qui prostabant quoque in Collectione Papiensi anni I i6. NICOLA Us POL L, Sacrae Caesareae Majestatis , hoc est Caroli V. I 33ς. Physicus , scripsit opusculum seu potius Consilium Medicum De cura Morbi Gallici per lignum Guaiacanum , quod editum est Basileae anno I336. Notat in Praefatione is per dicti Gallici Morbi tabificam deturpationem re omnes fere pro deploratis habitos fuisse , ubi in qilibusdam nulla alia remedicinarum, etsi innumeris utebantur ) aliquid efficere potuerat: In re
aliis vero desperationis causa nihil medicinarum applicatum fuerat, quo- rum postea omnium per Guaiacanum lignum curatio qtlasi pro mira- reculo ab omnibus habita fuit. Haec enim , inquit ille , uno quasi & eodem tempore tria fere hominum millia ad bonam valetudinem redu- rexit, qui post convalescentiam sibi ipsis renati videbantur. Novem Capitibus methodum utendi decocto ligni Guaiaci satis fuse explicat , censetque strictiori diaetae , quae in usu hujusce decocti in India &Hispania praescribebatur , aliquid laxamenti dandum esse in Alemannis tum
propter operataones naturales, corporaque robustiora , tum etiam propter climata frigidiora , consuetudines, proprietates ct similia. NICOLA Us MASSA, Venetus, Medicus suo tempore celeberrimus , scripsit de Morbo Gallico , a ) cum haec Lues pullulare coepit, si non X S63
primus omnium, certe inter primos , qui quidem pauci admodum extiterunt 2 mu - sal In pra-
illa scrip erunt. Sane constat Massam s b) fyphiliticorum corpora dissecuisse jam anno 13a . imb Librum ejus de Morbo Gallico Basleae excusum fuisse anno 1; 6. in Collectione Basileensi, & non tantum ab Antonio Gallo lau- dari, qui scripsit anno Is o. sed ab ipso etiam Petro Andrea Matthiolo 'redar ut in opere , quod Venetiis prodiit anno Is 3 s. unde liquet editio nem anni 1 3. quam Massa dedicavit Cardinali Carolo Borro maeo, Archiepiscopo Mediolanensi, sanctitate conspicuo , haud primam fuisse , sed tertiam , ut ipse in Praefatione testatur , multis additamentis auctam. Hic autem Nicolai Massie Liber De Morbo Gallico eximius est & vere
dignus qui legatur. Distribuitur in sex Tractatus , quorum primus qui
490쪽
Medis. 'lit In Dia .rio, de quo
complectitur Capita septem agit de natura , origine & causis Morbi Galatici. Ibi statuit Morbum esse aegritudinem novam, quae multiplici contagionis via propagatur , sed a) quae causat ιγ' etiam ab asteratione intrinysica . concurrentibus aliquibus dispoisitionibus corporis , ct regimine in cibo ct potu ct aliis rebus non-naturalibus. Secundus tractat Capitibus 8. de diaeta, de alteratione , purgatione , phlebotomia & utilitate ventosarum ct sanguisugarum in hac aegritudine. In tertio agitur Capitibus 1 . de Medicina ligni Indici , salsae sar illae , atque radicis Chinae; modusque praeparandi dc administrandi varia ex sinoulis decocta fuse explicatur. In quarto proponuntur Capitibus s. varia genera inunctionum vel ceratorum mercurialium, cautiones quae necessariae sunt ut iis uti tuto liaceat , demum is modi s b succurendi oris, gingivarum , & aliarum p r- δε tium gutturis alterationibus. is Assirmat autem Massa so) is linimenta 3cinunctiones ex a 'ingia & argento vivo & aliis factas, esse mirabile prae is sidium de medicinam securitatis , cum qua, ut saepissinae visum est, omi, nes patientes Morbam Gallicum sanantur. Caeteriim duo notari velim 1'. Inunctiones a Nicolao Massa ) quandoque per latervalla tantum adhibitas fuisse , cum aegri debiliores esse videbantur. Σ'. Ab eodem se) ,, laudari etiam multum si interungendo ac- is cipiatur aliqua evacuatio appropriata ; quoniam non sinit materias om- is neS currere per os, & ego , inquit , saepe hoc pacto procedo , & mihi is bene succedir. intus explicat tribus Capitibus quasitatem & administrationem suffii-migiorum , is & regimen observandum in ipsorum administratione ;is quod oportet ), inquit, in primis medentes admonere , quod iste mo- dus non est sine timore nocumenti membrorum principasitim , imb is D pe recidivant, & ad malas aegritudines cum isto deveniunt. Demum in sexto disseritur Capitibus 7. de curatione accidentium Morbo Gallico peculiaria sunt. Mirae autem praedicat De pulvere suo angelico , seu Mercurio praecipitato rubro , cujus praeparationem sic explicat.
g Et quamvis, inquit, Ioannes de Vigo vir doctissimus ipsum pul
is verem doceat componere sub nomine pulveris rubet , nihil ei debeo in is hoc, quoniam antequam ipse scriberet, ego ipsum componebam, Mis habui a quodam viro Alchimista sene , qui erat mirabilis experimenta- is t'r, & multa alia ipse docuit me, Cujus anima requiescat in pace, quo Nicolaus Massa erat etiamnum in vivis anno 1 166. cum hoc ipso anno:
Aloysiuis Lui sinus illi inscripserit primum suae Collectionis Tomum
PETRUs AN D R EAS M A Τ Τ Η ro L U S , Senensis , natus ib) anno 13oo. Studuit Medicinae Patavit, ubi Doctor pentinciatus est. Accersitus. an aulam Caesaream , diu Imperator tam Archiatrus fuit. Inde Tridentum se recepit, ubi extremum clausit daem pestilentia e viv1s ereptus anno 137 . aetatis suae 77. Constat si) ipsius testimonio eum Romae commorarum fuisse sub Adi 1ano VI. hoc est ab anno I 322. ad annum IS 23.
Multa extant illius opera, potissimum de Bolanice , in qua maxime cla-